-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p2i1t1q2c1.xml
412 lines (411 loc) · 26 KB
/
ahsh-l1p2i1t1q2c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 2, Inq. 1, Tract. 1, Q. 2, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-04-14">April 14, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-04-14" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="498"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1">
<head xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-Hd1e118">I, P. 2, Inq. 1, Tract. 1, Q. 2, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-Hd1e121" type="question-title">UTRUM IN DIVINIS ACCIPIANTUR INTENTIONES UNIVERSALIS ET PARTICULARIS<!--2-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e155">
<lb ed="#Q"/>Quantum ad primum: a. <name>Augustinus</name>, VII
<lb ed="#Q"/>libro <title>De Trinitate</title><!--3-->: <quote>Si essentia genus est,
<lb ed="#Q"/>species autem personae, ut nonnulli<!--v--> sentiunt,
<lb ed="#Q"/>oportet appellari tres substantias ut appellantur
<lb ed="#Q"/>tres personae — sicut tres equi dicuntur tria
<lb ed="#Q"/>animalia: non enim species pluraliter dicitur et
<lb ed="#Q"/>genus singulariter — patet nomine essentiae non
<lb ed="#Q"/>significari genus nec nomine personae speciem</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e175">
<lb ed="#Q"/>b. Item, <quote>si dicunt nomine personae speciem
<lb ed="#Q"/>non significari, sed singulare vel individuum</quote>, et
<lb ed="#Q"/>nomine essentiae speciem, <quote>ut persona non dica<lb ed="#Q"/>tur
sicut homo, sed sicut hic homo<!--x-->: vel Abra<lb ed="#Q"/>ham,
illos praedicta ratio confutabit. Sicut enim
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>dicuntur Abraham, Isaac et Iacob tria individua, ita
<lb ed="#Q"/>tres homines et tria animalia; si ergo secundum
<lb ed="#Q"/>genus et speciem et individuum ista disserimus,
<lb ed="#Q"/>dicentur<!--y--> tres essentiae et tres personae</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e197">
<lb ed="#Q"/>c. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in eodem<!--4-->: <quote>Una nu<lb ed="#Q"/>mero
essentia non est species, sicut unum ani<lb ed="#Q"/>mal
non est species</quote>. Si ergo una essentia est
<lb ed="#Q"/>Pater et Filius et Spiritus Sanctus, non est es<lb ed="#Q"/>sentia
species, cuius sint individua Pater et<!--z--> Fi<lb ed="#Q"/>lius
et Spiritus Sanctus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e213">
<lb ed="#Q"/>d. Item, ostenditur idem: multiplicatis illis
<lb ed="#Q"/>quorum est genus, multiplicatur genus, et mul<lb ed="#Q"/>tiplicatis
individuis multiplicatur species; sed
<pb ed="#Q" n="499"/>
<lb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>multiplicata persona in divinis, non multiplicatur
<lb ed="#Q"/>essentia; divina ergo essentia non est genus aut
<lb ed="#Q"/>species personarum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e233">
<lb ed="#Q"/>e. Item, universale, secundum quod dicit <name>Phi<lb ed="#Q"/>losophus</name><!--1-->,
est in multis et de multis, quae
<lb ed="#Q"/>sunt<!--a--> particularia; sed per hoc quod est <mentioned>de mul<lb ed="#Q"/>tis</mentioned>
habet dependentiam ab illis; sed dependentia
<lb ed="#Q"/>in Deo esse non potest; ergo nec ratio universalis
<lb ed="#Q"/>nec particularis, quia pars ponit imperfectionem:
<lb ed="#Q"/>particulare etiam<!--b--> dicitur, quia partem capit uni<lb ed="#Q"/>versalis;
sed divina essentia non est secundum
<lb ed="#Q"/>partem in personis; ergo personae non habent<!--c-->
<lb ed="#Q"/>rationem particularis nec<!--d--> essentia universalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e257">
<lb ed="#Q"/>f. Item, ubi non est ponere differentiam formae
<lb ed="#Q"/>et materiae, nec est ponere universale et parti<lb ed="#Q"/>culare,
quia ratio particularis venit a materia,
<lb ed="#Q"/>ratio universalis a forma<!--2-->; sed in Deo non po<lb ed="#Q"/>test
poni differentia materiae et formae sive ratio
<lb ed="#Q"/>materiae et ratio formae; ergo nec ratio particu<lb ed="#Q"/>laris
et universalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e276">
<lb ed="#Q"/>Contra: 1. Divina essentia praedicatur de qua<lb ed="#Q"/>libet
persona essentialiter et non conversim; ergo
<lb ed="#Q"/>est genus vel species personarum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e285">
<lb ed="#Q"/>2. Praeterea, particulare sive singulare est<!--e--> de
<lb ed="#Q"/>quo dicitur aliud, ipsum vero de nullo<!--f--> alio di<lb ed="#Q"/>citur<!--g3-->;
sed ratio ista convenit cuilibet personae;
<lb ed="#Q"/>ergo quaelibet persona est particulare sive sin<lb ed="#Q"/>gulare;
sed singulare et particulare dicuntur ad
<lb ed="#Q"/>universale; ergo, cum persona<!--h--> non dicatur nisi
<lb ed="#Q"/>ad essentiam, essentia est universale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e303">
<lb ed="#Q"/>3. Item, <quote>persona est rationalis naturae sub<lb ed="#Q"/>stantia
individua<!--4--></quote>; sed substantia individua est<!--i-->
<lb ed="#Q"/>individuum; ergo persona est individuum; sed
<lb ed="#Q"/>individuum dicitur<!--k--> ad universale; ergo essentia
<lb ed="#Q"/>est universalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e316">
<lb ed="#Q"/>4. Item, <name>Damascenus</name><!--5--> dicit quod <quote><mentioned>Deus</mentioned> et
<lb ed="#Q"/><mentioned>homo</mentioned> significant speciem communem; hypostasis
<lb ed="#Q"/>autem individuum demonstrat, scilicet Patrem et
<lb ed="#Q"/>Filium et Spiritum Sanctum, Petrum et Paulum</quote>.
<lb ed="#Q"/>— Item, <name>Damascenus</name><!--6-->: <quote>Communia et uni<lb ed="#Q"/>versalia
praedicantur de subiectis sibi ipsis par<lb ed="#Q"/>ticularibus;
commune igitur substantia est<!--l-->, parti<lb ed="#Q"/>culare
vero hypostasis, id est persona; particulare
<lb ed="#Q"/>autem dicitur non quoniam partem naturae habet,
<lb ed="#Q"/>sed particulare numero, ut atomum</quote>, id est indi<lb ed="#Q"/>viduum:
<quote>numero enim, et non natura, differre
<lb ed="#Q"/>dicuntur hypostases</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e340">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>5. Item, in eodem<!--7-->: <quote>Substantia significat com<lb ed="#Q"/>munem
circumplectivam<!--m--> speciem homoideon, id
<lb ed="#Q"/>est similium<!--n--> specie, hypostaseon, id est perso<lb ed="#Q"/>narum,
ut puta Deus, homo; hypostasis autem
<lb ed="#Q"/>individuum demonstrat, scilicet Patrem et Filium
<lb ed="#Q"/>et Spiritum Sanctum, Petrum et Paulum</quote> et
<lb ed="#Q"/>huiusmodi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e358">
<lb ed="#Q"/>6. Item, <name>Damascenus</name><!--8-->: <quote><mentioned>Deitas</mentioned> naturam
<lb ed="#Q"/>manifestat, <mentioned>Pater</mentioned> hypostasim, <mentioned>Deus</mentioned> autem
<lb ed="#Q"/>commune naturae significat et in unamquamque
<lb ed="#Q"/>hypostasim, id est personam, ordinatur denomi<lb ed="#Q"/>native
quemadmodum <mentioned>homo</mentioned></quote>. - Item, Deus
<lb ed="#Q"/>est qui habet divinam naturam, sicut homo qui
<lb ed="#Q"/>habet humanam; sicut ergo humanitas est quae<lb ed="#Q"/>dam
natura specialis<!--o-->, ita et deitas.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e379">
<lb ed="#Q"/>7. Item, <name>Hilarius</name>, VII <title>De Trinitate</title>g: <quote>In
<lb ed="#Q"/>Patre et Filio credere duos deos impium est; Pa<lb ed="#Q"/>trem
et Filium praedicari Deum singularem, sacri<lb ed="#Q"/>legum<!--p-->
est; Deum ex Deo quod in similitudinem
<lb ed="#Q"/>generis unum<!--q--> sint negare, blasphemum est</quote>. —
<lb ed="#Q"/>Item, idem<!--10-->: <quote>Ex indifferentia atque singularitate
<lb ed="#Q"/>generis unum sunt natus et generans</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e397">
<lb ed="#Q"/>Respondeo: In Deo non est ponere esse uni<lb ed="#Q"/>versale
nec esse singulare vel particulare, habet
<lb ed="#Q"/>tamen esse divinum de<!--r--> utroque quod est per<lb ed="#Q"/>fectionis
et deest ei ex utroque quod est: imper<lb ed="#Q"/>fectionis.
Universale enim est in multis et dicitur
<lb ed="#Q"/>de multis, quia non est totum quod sunt singula<lb ed="#Q"/>ria<!--11-->,
sicut <mentioned>homo</mentioned> non dicit totum quod est Sortes,
<lb ed="#Q"/>sicut quantitatem, qualitatem et operationem, quae
<lb ed="#Q"/>tamen sunt in esse Sortis; unde non dicit totum
<lb ed="#Q"/>quod est Sortes, sed tamen dicitur de illo. Sed
<lb ed="#Q"/>cum dicitur <mentioned>Deus Pater, Deus<!--t--> Filius, Deus
<lb ed="#Q"/>Spiritus Sanctus</mentioned>, dicitur esse divinum in mul<lb ed="#Q"/>tis,
sed non dicitur de multis. Cum enim dico
<mentioned>Deus</mentioned>, dico totum esse Patris, totum esse Filii;
<lb ed="#Q"/>esse ergo de multis imperfectionis est in esse
<lb ed="#Q"/>universali: unde non convenit esse divino; sed
<lb ed="#Q"/>esse in multis convenit, quia hoc est virtutis et
<lb ed="#Q"/>nobilitatis. Similiter particulare dicitur quod est
<lb ed="#Q"/>in uno solo, non tamen est de<!--u--> multis: quod
<lb ed="#Q"/>non est de multis perfectionis est, quia dicit to<lb ed="#Q"/>tum
esse, sed esse in uno solo imperfectionis<!--v-->
<lb ed="#Q"/>est, quia nobilius est esse in multis quam in
<lb ed="#Q"/>uno, ideo esse divinum est in multis, non in
<lb ed="#Q"/>uno solo, sed esse in multis<!--x--> non multiplicatum,
<lb ed="#Q"/>sed unum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e452">
<pb ed="#Q" n="500"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>Item, est loqui de particulari sive<!--a--> individuo
<lb ed="#Q"/>tribus modis: uno modo secundum quod dicitur
<lb ed="#Q"/>individuum<!--b--> esse a materia, alio modo secun<lb ed="#Q"/>dum
quod ab accidentibus, tertio modo secun<lb ed="#Q"/>dum
quod a forma signata et singulari. Primo
<lb ed="#Q"/>modo dicit <name ref="#Aristotle">Philosophus</name><!--1--> quod<!--c--> qui dicit
<mentioned>solem</mentioned> dicit formam tantum, qui dicit <mentioned>hunc
<lb ed="#Q"/>solem</mentioned> dicit formam cum materia; et ita diver<lb ed="#Q"/>sitas
universalis et particularis est secundum di<lb ed="#Q"/>versitatem
formae et materiae. Sed in divinis non
<lb ed="#Q"/>est materia, quia nihil imperfectionis: unde nihil
<lb ed="#Q"/>est ibi in potentia, sed quidquid ibi est, in actu
<lb ed="#Q"/>est; igitur non est particulare nec universale in
<lb ed="#Q"/>divinis. Unde <name>Boethius</name>, in libro <title>De Trinitate</title><!--2-->,
<lb ed="#Q"/>dicit: <quote>Nihil secundum materiam dicitur esse,
<lb ed="#Q"/>sed secundum propriam formam; sed divina sub<lb ed="#Q"/>stantia
sine materia et forma est atque ideo est
<lb ed="#Q"/>id quod est; reliqua vero non sunt id quod
<lb ed="#Q"/>sunt: unumquodque enim habet esse suum ex
<lb ed="#Q"/>illis ex quibus est, id est ex partibus suis, et
<lb ed="#Q"/>est hoc atque hoc</quote>. Ex hoc patet quod non est
<lb ed="#Q"/>materia in divinis et ita nec particulare nec singu<lb ed="#Q"/>lare.
— Secundo modo dicit <name>Boethius</name>, <title>De Tri<lb ed="#Q"/>nitate</title><!--3-->:
<quote>Numero differentiam accidentium facit
<lb ed="#Q"/>varietas<!--d-->: nam tres homines neque genere neque
<lb ed="#Q"/>specie, sed<!--e--> suis accidentibus distant. Nam si
<lb ed="#Q"/>omnino ab iis cuncta accidentia separemus, ta<lb ed="#Q"/>men<!--f-->
locus cunctis diversus est, quem<!--g--> unum
<lb ed="#Q"/>fingere nullo modo possumus: duo enim corpora
<lb ed="#Q"/>unum locum non obtinebunt, qui est accidens,
<lb ed="#Q"/>atque ideo sunt numero plures, quia accidentibus
<lb ed="#Q"/>plures fiunt</quote>. Et ideo, cum in divinis non sint
<lb ed="#Q"/>accidentia, non<!--h--> differunt ad invicem personae ac<lb ed="#Q"/>cidentibus;
et ideo non sunt singularia nec parti<lb ed="#Q"/>cularia
nec individua. Ex iis itaque patet quod di<lb ed="#Q"/>vina
essentia non est universalis nec personae sunt
<lb ed="#Q"/>particularia vel singularia. — Tertio modo, sicut
<lb ed="#Q"/>dicit <name>Boethius</name><!--4-->, cum <mentioned>homo</mentioned> dicitur, de plu<lb ed="#Q"/>ribus
quidem hominibus praedicatur; sed si illam
<lb ed="#Q"/>humanitatem, quae est in Socrate individuo, con<lb ed="#Q"/>sideremus,
fit individua, cum Socrates ipse sit
<lb ed="#Q"/>individuus et singularis. Ex quo accipitur quod<!--i-->
<lb ed="#Q"/>sicut Socrates et Cicero suis singularibus pro<lb ed="#Q"/>prietatibus
et accidentibus singulares et numero
<lb ed="#Q"/>plures cognoscuntur, sic suis propriis<!--k--> individuis
<lb ed="#Q"/>et singularibus humanitatibus numero plures ef<lb ed="#Q"/>ficiuntur.
Cum ergo deitas nullo modo plurifice<lb ed="#Q"/>tur
in Patre et<!--l--> Filio et Spiritu Sancto, non se
<lb ed="#Q"/>habet deitas ad Patrem et Filium et Spiritum
<lb ed="#Q"/>Sanctum ut universale ad singularia<!--m-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e567">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primo obiectum<!--n-->, quod
<mentioned>divina essentia praedicatur</mentioned> etc.: dicendum quod
<mentioned>praedicari essentialiter</mentioned> dicitur aequivoce de es<lb ed="#Q"/>sentia
divina et de genere sive specie, quoniam<!--o-->
<lb ed="#Q"/>essentia divina aliter est essentia Patris et Filii
<lb ed="#Q"/>et Spiritus Sancti, aliter animal<!--p--> essentia ho<lb ed="#Q"/>minis
et asini: unitas enim animalis in suis spe<lb ed="#Q"/>ciebus,
ut dicit <name>Damascenus</name><!--5-->, non conside<lb ed="#Q"/>ratur
re, sed ratione; unitas essentiae in personis
<lb ed="#Q"/>re quidem consideratur: et hoc dicitur, quia es<lb ed="#Q"/>sentia
non multiplicatur in personis, substantia
<lb ed="#Q"/>vero generis multiplicatur in speciebus et sub<lb ed="#Q"/>stantia
speciei in<!--q--> individuis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e596">
<lb ed="#Q"/>2. Ad secundum dicendum quod cum di<lb ed="#Q"/>citur
<mentioned>particulare sive singulare est de quo dici<lb ed="#Q"/>tur
aliud, ipsum vero de nullo</mentioned>, intelligitur <mentioned>de</mentioned><!--r-->
<lb ed="#Q"/>per rationem habitudinis ad subiectum; ratio au<lb ed="#Q"/>tem
subiecti nullo modo est in divinis. Secundum
<lb ed="#Q"/>vero quod dicitur des persona divina, dicitur
<lb ed="#Q"/>transumptive ratione similitudinis locutionis, non
<lb ed="#Q"/>ut ponatur ibi habitudo ad subiectum secundum
<lb ed="#Q"/>rem, sed solum secundum locutionem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e618">
<lb ed="#Q"/>3. Ad tertium dicendum quod in definitione
<lb ed="#Q"/>personae <quote>substantia individua</quote> dicitur dupli<lb ed="#Q"/>citer:
vel propter separationem quae est secun<lb ed="#Q"/>dum
substantiam et situm et accidentia, et sic
<lb ed="#Q"/>dicitur de persona creata; vel propter distinctio<lb ed="#Q"/>nem
proprietatum solum, et hoc modo convenit
<quote>substantia individua</quote> personae increatae; nec
<lb ed="#Q"/>tamen sequitur secundum hoc: <mentioned>persona divina<!--t--> est
<lb ed="#Q"/>substantia individua, ergo est individuum</mentioned>, quo<lb ed="#Q"/>niam
<mentioned>individuum</mentioned><!--u-->, dictum substantive, importat
<lb ed="#Q"/>separationem secundum substantiam et situm et
<lb ed="#Q"/>accidentia<!--6-->. Posset tamen dici quod praedicta de<lb ed="#Q"/>finitio
personae non est personae communiter, sed
<lb ed="#Q"/>solum personae prout<!--v--> convenit creaturae ratio<lb ed="#Q"/>nali;
unde <name>Richardus</name>, in libro <title>De Trinitate</title><!--7-->,
<lb ed="#Q"/>corrigit istam definitionem assignans rationem per<lb ed="#Q"/>sonae
secundum quod convenit divinis: <quote>Persona
<lb ed="#Q"/>est rationalis naturae incommunicabilis existentia</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e658">
<lb ed="#Q"/>4. Ad illud quod obicitur secundum <name>Damas<lb ed="#Q"/>cenum</name>:
dicendum quod non intendit <name>Da<lb ed="#Q"/>mascenus</name>
dicere quod divina essentia sit uni<lb ed="#Q"/>versale
et persona<!--x--> particulare, sed similitudine
<lb ed="#Q"/>locutionis de divina essentia loquitur<!--y--> ut de com<lb ed="#Q"/>muni
quod praedicatur de pluribus, et ita per
<lb ed="#Q"/>modum universalis; de persona vero ut de sin<lb ed="#Q"/>gulari
quod dicitur de uno solo, et ita per mo<lb ed="#Q"/>dum
individui. Divina ergo essentia dicitur species
<lb ed="#Q"/>a<!--z--> <name>Damasceno</name> secundum rationem dicendi,
<pb ed="#Q" n="501"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>quia praedicatur de pluribus, non secundum ra<lb ed="#Q"/>tionem
rei, quia etsi praedicetur de pluribus, non
<lb ed="#Q"/>praedicatur de pluribus differentibus numero pro<lb ed="#Q"/>prie
loquendo. — Unde<!--a--> illud quod dicitur se<lb ed="#Q"/>cundo
<mentioned>numero, non natura differunt hypostases</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>intelligendum quod <mentioned>differre numero</mentioned> dicitur duo<lb ed="#Q"/>bus
modis. Uno modo quantum ad discretionem,
<lb ed="#Q"/>quae est quantum ad substantiam seu substan<lb ed="#Q"/>tiae
significationem, quando scilicet aliqua ita
<lb ed="#Q"/>differunt ut hoc non sit illud, et hoc modo Sortes
<lb ed="#Q"/>et Plato differunt numero<!--b-->; hoc modo personae
<lb ed="#Q"/>divinae non differunt<!--c--> numero; unde <name>Boethius</name>,
<lb ed="#Q"/><title>De Trinitate</title><!--1-->: <quote>Verissime est unum, in quo nullus
<lb ed="#Q"/>numerus</quote>. Alio modo <mentioned>differre numero</mentioned> dicitur
<lb ed="#Q"/>differre numeratione, ut cum de aliquibus<!--d--> rebus
<lb ed="#Q"/>loquentes dicimus <mentioned>una, duae, tres</mentioned>; et hoc modo
<lb ed="#Q"/>personae divinae differunt numero. Ad hanc enim<!--e-->
<lb ed="#Q"/>differentiam sufficit differentia proprietatum se<lb ed="#Q"/>cundum
ordinem naturae sive originis, sicut supra
<lb ed="#Q"/>dictum est<!--f-->, Quaestione de numero<!--g--> personarum<!--2-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e730">
<lb ed="#Q"/>5. Ad aliud <name>Damasceni</name> notandum est
<lb ed="#Q"/>quod non intendit absolute attribuere speciem
<lb ed="#Q"/>essentiae et individuum personae, sed hoc dice<lb ed="#Q"/>bat
contra haereticos qui dicebant unam perso<lb ed="#Q"/>nam
non posse incarnari nisi omnes incarna<lb ed="#Q"/>rentur.
Unde contra eos utitur tali argumento:
<lb ed="#Q"/>sicut in naturis est accipere commune et parti<lb ed="#Q"/>culare,
ita quodammodo in divinis est commune,
<lb ed="#Q"/>scilicet essentia, et particulare, persona scilicet;
<lb ed="#Q"/>sed in naturis, patiente una<!--h--> persona, non patitur
<lb ed="#Q"/>alia; ergo a simili in divinis una persona incar<lb ed="#Q"/>nari
potest sine alia. Unde addit ibi haec verba<!--3-->:
<lb ed="#Q"/><quote>Substantia<!--i--> non secundum se ipsam subsistit,
<lb ed="#Q"/>sed in hypostasibus exemplatur; patiente<!--k--> enim
<lb ed="#Q"/>una hypostasi, substantia passibilis est<!--l--> secun<lb ed="#Q"/>dum
quam est haec hypostasis</quote>, id est persona,
<lb ed="#Q"/><quote>non tamen necesse est omnes homoideon</quote>, id
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>est similium<!--m--> specie, <quote>hypostases compati. Ita
<lb ed="#Q"/>igitur confitemur deitatis naturam</quote> in Filio in<lb ed="#Q"/>carnari,
non tamen in aliis personis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e774">
<lb ed="#Q"/>6. Ad illud vero quod ultimo dicitur secun<lb ed="#Q"/>dum
<name>Damascenum</name>, quod <quote><mentioned>Deus</mentioned><!--n--> commune
<lb ed="#Q"/>naturae significat, <mentioned>Pater</mentioned> hypostasim</quote>: intelli<lb ed="#Q"/>gendum
est<!--o--> quod aliter dicitur communis natura
<lb ed="#Q"/>divina personis divinis, aliter communis natura
<lb ed="#Q"/>humanitatis singularibus hominibus. Primo enim
<lb ed="#Q"/>modo dicitur communis natura, quia in pluribus
<lb ed="#Q"/>una et eadem, non multiplicata; secundo modo,
<lb ed="#Q"/>quia convenit pluribus una, sed<!--p--> non eadem,
<lb ed="#Q"/>sed<!--q--> multiplicata. Ex quo<!--r--> patet quod commu<lb ed="#Q"/>nitati
primo modo dictae communis naturae nullo
<lb ed="#Q"/>modo respondet particulare: particulare enim eo
<lb ed="#Q"/>dicitur quod partem capiat communis naturae,
<lb ed="#Q"/>quae est universalis; universale enim dicit com<lb ed="#Q"/>mune
partibile, et ideo universali respondet par<lb ed="#Q"/>ticulare.
Patet igitur quod nullo modo est in<lb ed="#Q"/>tentio
universalis et particularis in divinis. —
<lb ed="#Q"/>Nota tamen quod intentio eius quod dicitur <mentioned>in<lb ed="#Q"/>dividuum</mentioned>
dicitur duobus modis. Uno modo indi<lb ed="#Q"/>viduum
dicitur discretum secundum substantiam
<lb ed="#Q"/>separatione ultima, sicut atomus: et hoc modo in<lb ed="#Q"/>tentio
individui nullo modo est in divinis personis;
<lb ed="#Q"/>alio modo individuum dicitur discretum<!--s--> aggre<lb ed="#Q"/>gatione
proprietatum, quas non est in alio re<lb ed="#Q"/>perire:
et hoc modo sumeretur<!--t--> individuum in di<lb ed="#Q"/>vinis,
si in aliqua auctoritate inveniretur quod
<lb ed="#Q"/>persona divina est<!--u--> individuum, quia est substantia
<lb ed="#Q"/>habens proprietatem quam non est in alio reperire.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i1t1q2c1-d1e837">
<lb ed="#Q"/>7. Ad ultimum vero<!--v--> quod dicit <name>Hilarius</name>,
<lb ed="#Q"/>dicendum quod <name>Hilarius</name> non accipit genus
<lb ed="#Q"/>secundum quod definitur a philosophis: <mentioned>quod
<lb ed="#Q"/>praedicatur de pluribus differentibus specie</mentioned>, sed
<lb ed="#Q"/>appellat <mentioned>genus</mentioned> quod habet ambitum<!--x--> praedica<lb ed="#Q"/>tionis
secundum substantiam.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>