-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p2i2t2s1q3c2.xml
520 lines (519 loc) · 34.1 KB
/
ahsh-l1p2i2t2s1q3c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 2, Inq. 2, Tract. 2, S. 1, Q. 3, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-04-30">April 30, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-04-30" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="626"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2">
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e3741">I, P. 2, Inq. 2, Tract. 2, S. 1, Q. 3, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e3744" type="question-title">DE NOMINIBUS PARTITIVIS.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3747">
<lb ed="#Q"/>Consequenter quaeritur de nominibus numera<lb ed="#Q"/>libus
<mentioned>unus, duo, tres</mentioned> et ceteris parti<lb ed="#Q"/>tivis:
<lb ed="#Q"/>Primo, quid significent, utrum essentiam vel
<lb ed="#Q"/>personam vel notionem;
<lb ed="#Q"/>secundo, cuius praedicamenti rem significent;
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>tertio, an possit dici <mentioned>unus Pater et Filius</mentioned>
<lb ed="#Q"/>secundum quod est dictio numeralis;
<lb ed="#Q"/>quarto, utrum nomen distinctivum <mentioned>unus ali<lb ed="#Q"/>quis</mentioned>
convenienter addatur nomini essentiali;
<lb ed="#Q"/>quinto, quaeritur specialiter de iis nominibus
<lb ed="#Q"/><mentioned> differens<!--r-->, distinctus</mentioned><!--s-->.
</p>
<div xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Dd1e3776" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e3778">ARTICULUS I</head>
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e3781" type="question-title">Utrum <mentioned>unus, duo, tres, plures</mentioned> significent substantiam vel notionem.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3784">
<lb ed="#Q"/>Quaeritur ergo primo de istis nominibus <mentioned>unus,
<lb ed="#Q"/>duo, tres, plures</mentioned> quid significent, utrum substan<lb ed="#Q"/>tiam
vel notionem<!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3793">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>Ad quod sic: 1. <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--5-->: <quote>Omne no<lb ed="#Q"/>men<!--t-->,
quod dicitur de Deo, aut dicitur secundum
<lb ed="#Q"/>substantiam aut secundum relationem</quote>; sed hoc
<pb ed="#Q" n="627"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>nomen <mentioned>unus</mentioned> non dicitur ad aliquid: quod patet
<lb ed="#Q"/>per definitionem eius quod est<!--a--> <mentioned>ad aliquid</mentioned>;
<lb ed="#Q"/>ergo secundum substantiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3815">
<lb ed="#Q"/>2. Praeterea, nihil dictum secundum relationem
<lb ed="#Q"/>praedicatur de qualibet persona; ergo non dicitur
<lb ed="#Q"/>secundum relationem, sed secundum substantiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3825">
<lb ed="#Q"/>3. Item, <mentioned>unus et ens</mentioned> masculine sumpta con<lb ed="#Q"/>vertuntur<!--1-->;
sed <mentioned>ens</mentioned> significat substantiam; ergo
<lb ed="#Q"/>et <mentioned>unus</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3834">
<lb ed="#Q"/>4. Item, cum dicitur <mentioned>Pater et Filius et Spiritus
<lb ed="#Q"/>Sanctus<!--b--> sunt unus Deus</mentioned>, constat quod <mentioned>unus</mentioned>
<lb ed="#Q"/>hic non significat vel non dicit personam, sed
<lb ed="#Q"/>essentiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3845">
<lb ed="#Q"/>5. Praeterea, unitas personae non est alia ab
<lb ed="#Q"/>unitate essentiae; ergo cum dicitur <mentioned>Pater est
<lb ed="#Q"/>unus, Filius est unus, Spiritus Sanctus est unus</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>significabit unitatem essentiae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3856">
<lb ed="#Q"/>6. Praeterea, hoc nomen <mentioned>unus</mentioned> de qualibet
<lb ed="#Q"/>persona praedicatur; ergo non potest significare
<lb ed="#Q"/>notionem vel proprietatem, quoniam per notiones
<lb ed="#Q"/>et proprietates distinguuntur personae invicem;
<lb ed="#Q"/>et ita<!--c--> non significat <mentioned>ad aliquid</mentioned>, et ita vel es<lb ed="#Q"/>sentiam
vel substantiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3872">
<lb ed="#Q"/>Contra: a. Omne nomen, quod dicitur secundum
<lb ed="#Q"/>substantiam, dicitur de omnibus personis singu<lb ed="#Q"/>lariter
et in summa, excepto hoc nomine <mentioned>per<lb ed="#Q"/>sona</mentioned>;
ergo et hoc nomen <mentioned>unus</mentioned> non dicitur se<lb ed="#Q"/>cundum
substantiam, quia non dicitur in summa
<lb ed="#Q"/>et singulariter de singulis, ut dicatur <mentioned>Pater et
<lb ed="#Q"/>Filius et Spiritus Sanctus sunt unus</mentioned>, quia sunt
<lb ed="#Q"/>tres, non ergo unus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3892">
<lb ed="#Q"/>b. Item, <mentioned>unus</mentioned> est ens divisus<!--d--> ab aliis; sed
<lb ed="#Q"/>non potest dici <mentioned>divisus</mentioned> nisi de persona; ergo
<lb ed="#Q"/>nec <mentioned>unus</mentioned> potest dici nisi de persona.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3902">
<lb ed="#Q"/>c. Item, <mentioned>tres</mentioned> non significat nisi ter unitatem;
<lb ed="#Q"/>si ergo hoc nomen <mentioned>unus</mentioned> significat essentiam
<lb ed="#Q"/>vel unitatem essentiae, cum dicitur <mentioned>tres</mentioned>, signi<lb ed="#Q"/>ficaret
trinitatem<!--e--> essentiarum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3913">
<lb ed="#Q"/>d. Praeterea, cum dicitur <mentioned>Pater est unus</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>sensus est: <mentioned>Pater est indivisus sua proprietate</mentioned>;
<lb ed="#Q"/>sed <mentioned>sua proprietas</mentioned><!--f--> dicitur ad aliquid; ergo
<lb ed="#Q"/>hoc nomen <mentioned>unus</mentioned> dicitur<!--g--> ad aliquid, et ita vi<lb ed="#Q"/>detur
quod non significet substantiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3926">
<lb ed="#Q"/>[Solutio]: Ad hoc respondent<!--h--> quidam, ut
<lb ed="#Q"/><name>Magister</name>, in <title>Sententiis</title><!--2-->, et sui sequaces
<lb ed="#Q"/>quod huiusmodi nomina dicuntur negative, non
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>secundum positionem, ut sit sensus: <mentioned>Deus est
<lb ed="#Q"/>unus </mentioned> vel <mentioned>Pater est unus</mentioned>, hoc est non plures. Et
<lb ed="#Q"/>dicunt quod praedicta divisio, scilicet quod <quote>omne
<lb ed="#Q"/>nomen, dictum de Deo<!--i-->, dicitur secundum sub<lb ed="#Q"/>stantiam
vel secundum relationem</quote>, intelligitur de
<lb ed="#Q"/>illis quae dicuntur secundum positionem, non de
<lb ed="#Q"/>illis quae dicuntur secundum privationem. —
<lb ed="#Q"/>Sed contra: unitas dicitur secundum propor<lb ed="#Q"/>tionem
in divinis unitati quae est in creaturis;
<lb ed="#Q"/>sed unitas, quae est in creaturis, dicitur secun<lb ed="#Q"/>dum
positionem<!--k--> et non solum secundum exclu<lb ed="#Q"/>sionem<!--3-->;
quare similiter erit in divinis, cum ve<lb ed="#Q"/>rius
sit unitas in divinis quam in creaturis<!--l-->. Item,
<lb ed="#Q"/>si nomina praedicta dicuntur solum secundum
<lb ed="#Q"/>privationem, tunc intelligetur unitas per privatio<lb ed="#Q"/>nem
pluralitatis et pluralitas per privationem uni<lb ed="#Q"/>tatis,
et ita erit circulatio in<!--m--> intelligentia sive
<lb ed="#Q"/>in ratione illorum, et ita idem erit notificatio sui.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3976">
<lb ed="#Q"/>Propter hoc dixerunt alii<!--4--> quod huiusmodi
<lb ed="#Q"/>dictiones sunt dictiones officiales et nihil signifi<lb ed="#Q"/>cant
in re, sed solum in intellectu. — Sed hoc
<lb ed="#Q"/>nihil videtur, quia omnis intellectus<!--n--> est
<lb ed="#Q"/>rei similitudo et vanus est sermo cui non re<lb ed="#Q"/>spondet
aliquid in re<!--o-->. Item, unitas rerum in na<lb ed="#Q"/>tura
est proprietas distinctiva unius ab alio, quia
<lb ed="#Q"/>unum est indistinctum in se et divisum ab aliis<!--5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e3996">
<lb ed="#Q"/>Propter hoc dicunt<!--p--> alii<!--6--> quod unitas est pro<lb ed="#Q"/>prietas,
distinctio et notio; sed alia ratione di<lb ed="#Q"/>citur
proprietas, alia notio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4005">
<lb ed="#Q"/>Sed dicendum quod alia est<!--q--> ratio horum no<lb ed="#Q"/>minum
quando tenentur adiective, alia quando
<lb ed="#Q"/>tenentur substantive; et alia ratio est<!--r--> quando
<lb ed="#Q"/>dicuntur absolute, alia ratio quando dicuntur cum
<lb ed="#Q"/>aliis. Dicendum<!--s--> ergo<!--7--> quod in neutro dicit
<lb ed="#Q"/><mentioned>unum</mentioned> unitatem essentiae, et <mentioned>unitas</mentioned>, secun<lb ed="#Q"/>dum
quod significatur hoc nomine <mentioned>unum</mentioned>, si<lb ed="#Q"/>gnificat
essentiam: unde huiusmodi unitas est in
<lb ed="#Q"/>divino<!--t--> esse; <mentioned>unus</mentioned> autem<!--u--> masculine signi<lb ed="#Q"/>ficat
unitatem personae<!--c--> et indivisionem; <mentioned>uni<lb ed="#Q"/>tas</mentioned>,
prout significatur per hoc nomen <mentioned>una</mentioned>, in<lb ed="#Q"/>divisionem
significat notionis aut proprietatis.
<lb ed="#Q"/>Unitas essentiae non multiplicatur nec dicitur de
<lb ed="#Q"/>multis unitatibus; unitas personae multiplicatur
<lb ed="#Q"/>et dicitur de multis unitatibus; tertia, scilicet
<lb ed="#Q"/>notionalis, multiplicatur et dividitur per quinque
<lb ed="#Q"/>differentias; unitas utique<!--x--> personae multiplicata
<pb ed="#Q" n="628"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>per tres unitates, praeintellecta unitate essentiae<!--a-->
<lb ed="#Q"/>constituit Trinitatem. — Dicendum ergo quod uni<lb ed="#Q"/>tas,
significata per hoc nomen <mentioned>unum</mentioned>, significat
<lb ed="#Q"/>essentiam; significata per hoc nomen <mentioned>unus</mentioned>, signi<lb ed="#Q"/>ficat
<mentioned>ad aliquid'</mentioned>: sed quia <mentioned>unus</mentioned> significat indivi<lb ed="#Q"/>sionem
personae communiter, non hanc vel illam,
<lb ed="#Q"/>ideo dicit personam, sed non personaliter; similiter
<lb ed="#Q"/>hoc nomen <mentioned>una</mentioned>, quia significat notionem com<lb ed="#Q"/>muniter,
non hanc vel illam, ideo dicit notionem,
<lb ed="#Q"/>non notionaliter. Dicendum utique quod per hoc
<lb ed="#Q"/>nomen <mentioned>unus</mentioned><!--b--> persona dicitur et per hoc no<lb ed="#Q"/>men
<mentioned>una</mentioned> notio vel proprietas, sed non secun<lb ed="#Q"/>dum
quod notio vel proprietas est relatio perso<lb ed="#Q"/>nae
ad personam, sed secundum quod proprietas
<lb ed="#Q"/>est personae cuius est proprietas, et persona est
<lb ed="#Q"/>essentiae persona<!---->. Ideo huiusmodi nomina<!--d--> non
<lb ed="#Q"/>dicuntur ad aliquid simpliciter, sed quodammodo
<lb ed="#Q"/>sicut media inter ea quae dicunt substantiam
<lb ed="#Q"/>simpliciter et quae dicunt<!--e--> <mentioned>ad aliquid</mentioned> simplici<lb ed="#Q"/>ter;
secundum hoc<!--f--> idem est <mentioned>unus</mentioned><!--g--> quod <mentioned>in<lb ed="#Q"/>divisus
sua proprietate</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4093">
<lb ed="#Q"/>Praeter ea, nota quod in masculino et feminino
<lb ed="#Q"/>nunquam dicunt essentiam, sed<!--h--> in neutro; unde
<lb ed="#Q"/><mentioned>unus</mentioned> dicit personam, <mentioned>unum</mentioned> essentiam<!--i-->, <mentioned>una</mentioned>
<lb ed="#Q"/>notionem. Iuncta tamen essentialibus trahuntur
<lb ed="#Q"/>ad significationem essentialem, ut cum dicitur
<lb ed="#Q"/><mentioned>unus Deus</mentioned>, <mentioned>una essentia</mentioned>; similiter iuncta per<lb ed="#Q"/>sonalibus
trahuntur ad significationem<!--k--> persona<lb ed="#Q"/>lem,
ut cum dicitur <mentioned>unus Pater, una persona</mentioned>;
<lb ed="#Q"/>sed per se sumpta in masculino et feminino nun<lb ed="#Q"/>quam<!--l-->
significant essentiam; similiter dicendum
<lb ed="#Q"/>de partitivis et divisivis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4115">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud autem<!--m--> quod obici<lb ed="#Q"/>tur
quod <quote>omne nomen, quod de Deo<!--n--> dicitur,
<lb ed="#Q"/>dicitur<!--o--> aut secundum substantiam aut secundum
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>relationem</quote>, dicendum quod <mentioned>dici ad aliquid</mentioned>
<lb ed="#Q"/>dicitur multipliciter: vel quod significat relative,
<lb ed="#Q"/>ut Pater, sic <mentioned>unus</mentioned> vel <mentioned>una</mentioned> non significant
<lb ed="#Q"/>relationem; vel quod importat in se relationem,
<lb ed="#Q"/>sic hoc nomine <mentioned>persona</mentioned>, et <mentioned>unus</mentioned> et <mentioned>una</mentioned> di<lb ed="#Q"/>cuntur
ad aliquid.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4139">
<lb ed="#Q"/>2. Ad aliud dicendum quod licet dicatur de
<lb ed="#Q"/>tribus, non sequitur quod dicatur secundum sub<lb ed="#Q"/>stantiam,
quia non dicitur de tribus singulariter
<lb ed="#Q"/>et<!--p--> in summa.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4150">
<lb ed="#Q"/>3. Ad aliud dicendum quod licet <mentioned>ens</mentioned> et
<lb ed="#Q"/><mentioned>unus</mentioned> masculine convertantur, tamen alio modo
<lb ed="#Q"/>significant ens: <mentioned>ens</mentioned> enim significat absolute,
<lb ed="#Q"/><mentioned>unus</mentioned> in distinctione; ideo <mentioned>ens</mentioned> dicit essentiam,
<lb ed="#Q"/><mentioned>unus</mentioned> relationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4157">
<lb ed="#Q"/>4. Ad aliud patet responsio, quia cum dicitur
<lb ed="#Q"/><mentioned>unus Deus</mentioned>, <mentioned>unus</mentioned> ibi<!--q--> trahitur ad significa<lb ed="#Q"/>tionem
substantiae per adiunctum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4164">
<lb ed="#Q"/>5. Ad aliud quod obicitur quod <mentioned>unitas per<lb ed="#Q"/>sonae
non differt ab unitate essentiae</mentioned>: dicendum
<lb ed="#Q"/>quod licet idem sit essentia quod persona, ali<lb ed="#Q"/>quid
tamen attribuitur uni quod non alteri, quare
<lb ed="#Q"/>similiter aliquid potest<!--r--> attribui unitati personae
<lb ed="#Q"/>quod non unitati essentiae. Unde unitas essen<lb ed="#Q"/>tiae
non multiplicatur, licet alia multiplicetur:
<lb ed="#Q"/><mentioned>unus</mentioned> enim distinguitur, <mentioned>unum</mentioned> autem est in<lb ed="#Q"/>distinctum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4185">
<lb ed="#Q"/>6. Ad hoc quod obicitur quod hoc nomen <mentioned>unus</mentioned>
<lb ed="#Q"/>non significat notionem, quia non distinguit ut
<lb ed="#Q"/>notio: dicendum quod hoc nomen <mentioned>unus</mentioned><!--s--> signi<lb ed="#Q"/>ficat
notionem communiter, non hanc vel illam,
<lb ed="#Q"/>ideo non notionaliter; propter hoc non oportet
<lb ed="#Q"/>quod distinguat, sicut notio significata per hoc
<lb ed="#Q"/>nomen <mentioned>notio</mentioned> non distinguit, sed quae est signi<lb ed="#Q"/>ficata
per hoc nomen <mentioned>paternitas</mentioned> vel <mentioned>filiatio</mentioned>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Dd1e4206" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e4208">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e4211" type="question-title">Cuius praedicamenti rem significent nomina partitiva<!--1-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4214">
<lb ed="#Q"/>Secundo quaeritur I. supposito quod haec
<lb ed="#Q"/>nomina <mentioned>unus, duo, tres</mentioned> non dicantur solum
<lb ed="#Q"/>privative, sed ponant aliquid, cum dicitur <mentioned>Pa<lb ed="#Q"/>ter
est unus, Filius est unus, Pater et Spiritus
<lb ed="#Q"/>Sanctus sunt duo<!--t-->, Pater et Filius et Spiritus
<lb ed="#Q"/>Sanctus sunt tres</mentioned>, cuius praedicamenti<!--u--> rem si<lb ed="#Q"/>gnificent.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4232">
<lb ed="#Q"/>Et necesse est quod significent<!--v--> substantiam aut
<lb ed="#Q"/>relationem: 1. Quia solum ista duo praedicamenta
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>sunt<!--x--> in divinis, secundum <name>Boethium</name>, <title>De Tri<lb ed="#Q"/>nitate</title><!--2-->,
alia vero convertuntur in praedicamen<lb ed="#Q"/>tum
substantiae; sed ista dicta de creaturis si<lb ed="#Q"/>gnificant
rem de<!--y--> praedicamento quantitatis; ergo
<lb ed="#Q"/>in divinis convertuntur in praedicamentum sub<lb ed="#Q"/>stantiae.
— Praeterea, non videntur dici secundum
<lb ed="#Q"/><mentioned>ad aliquid</mentioned>, quia non convenit eis ratio <mentioned>ad ali<lb ed="#Q"/>quid</mentioned>;
substantiam autem non possunt significare,
<lb ed="#Q"/>cum in divinis nec<!--:--> substantia nec essentia pos<lb ed="#Q"/>sint
significari pluraliter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4263">
<pb ed="#Q" n="629"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>II. Item, quaeritur similiter de aliis nominibus
<lb ed="#Q"/>distinctivis, ut <mentioned>aliquis, quidam, alius</mentioned>, cuius prae<lb ed="#Q"/>dicamenti
rem significent.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4277">
<lb ed="#Q"/>[Solutio]: I. Ad<!--a--> primum dicendum quod
<lb ed="#Q"/>significant rem de genere <mentioned>ad aliquid</mentioned>, relatio<lb ed="#Q"/>nem
scilicet, licet<!--b--> non ut relationem; sicut enim
<lb ed="#Q"/>unitas essentiae idem est quod essentia, similiter
<lb ed="#Q"/>unitas personae idem est<!--c--> quod persona. Unde hoc
<lb ed="#Q"/>nomen <mentioned>unus</mentioned>, dictum de Patre, eamdem rem
<lb ed="#Q"/>significat quod hoc nomen <mentioned>Pater</mentioned>. Similiter
<lb ed="#Q"/>hoc nomen <mentioned>tres</mentioned>, dictum de Patre et Filio et
<lb ed="#Q"/>Spiritu Sancto, idem significat<!--d--> quod illa no<lb ed="#Q"/>mina;
unde illa nomina significant rem de genere
<lb ed="#Q"/><mentioned>ad aliquid</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4301">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud quod obicitur quod
<lb ed="#Q"/><mentioned>nomina significantia quantitatem convertuntur in
<lb ed="#Q"/>praedicationem<!--e--> substantiae</mentioned>: dicendum quod hoc
<lb ed="#Q"/>est intelligendum quantum ad principalem nomi<lb ed="#Q"/>num
significationem, non quantum ad consignifi<lb ed="#Q"/>cationem;
sed nomina ista non attribuuntur divinis
<lb ed="#Q"/>nisi cum masculine significantur; unde si in neutro
<lb ed="#Q"/>genere significarentur, essentiam significarent. Pos<lb ed="#Q"/>set<!--f-->
tamen dici quod <name>Boethius</name> hoc dixit volens
<lb ed="#Q"/>praedicta nomina a sua significatione removere;
<lb ed="#Q"/>unde per hoc non intendebat quod in divinis non
<lb ed="#Q"/>possent significare relationem, sed quod ibi non
<lb ed="#Q"/>significabant qualitatem aut quantitatem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4330">
<lb ed="#Q"/>II. Ad ultimum dicendum, secundum quod
<lb ed="#Q"/>dicitur in libro <title>De regulis fidei</title><!--g1-->: <quote>Omne no<lb ed="#Q"/>men
vel pronomen distinctivum in masculino vel
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>feminino, nomini personali adiunctum, pertinet ad
<lb ed="#Q"/>personam, in neutro vero ad essentiam: ut <mentioned>Pater
<lb ed="#Q"/>est a Filio alius</mentioned>, <mentioned>persona Patris est alia a persona
<lb ed="#Q"/>Filii, sed non aliud</mentioned>, <mentioned>Pater non est ille qui Filius,
<lb ed="#Q"/>sed h est illud quod Filius</mentioned>. Nec mirum, si nomina
<lb ed="#Q"/>vel pronomina distinctiva in masculino vel femi<lb ed="#Q"/>nino
pertineant ad personam, in neutro ad essen<lb ed="#Q"/>tiam,
cum<!--i--> in naturalibus nomina in masculino et
<lb ed="#Q"/>feminino pertineant ad rem generis, in neutro ad
<lb ed="#Q"/>genus rei. Adiectiva enim in masculino et femi<lb ed="#Q"/>nino
genere distinctiva sunt ratione generis: genus
<lb ed="#Q"/>enim masculinum vel femininum distinctum est;
<lb ed="#Q"/>unde et ipsum adiectivum, quia ex virtute discre<lb ed="#Q"/>tionis
ad rem generis<!--k--> pertinet, exigit substanti<lb ed="#Q"/>vum
quod decet<!--l--> rem generis, ut albus equus,
<lb ed="#Q"/>alba mulier. Adiectivum vero in neutro genere
<lb ed="#Q"/>confusum est: neutrum enim genus non dicitur
<lb ed="#Q"/>per positionem, sed per abnegationem, ita et in
<lb ed="#Q"/>neutro genere adiectivum, quia confusum est, per<lb ed="#Q"/>tinet
ad genus rei, non ad rem generis. Unde solet
<lb ed="#Q"/>dici quod in adiectivo neutri generis intelligitur
<lb ed="#Q"/>vel solet intelligi hoc substantivum <mentioned>res</mentioned><!--m--> et sub<lb ed="#Q"/>stantive
solet teneri, ut cum dicitur <mentioned>album cur<lb ed="#Q"/>rit</mentioned>;
similiter per <mentioned>quis</mentioned> in masculino solet in<lb ed="#Q"/>telligi
persona, ut cum dicitur <mentioned>quis currit?</mentioned>, per
<lb ed="#Q"/><mentioned>quae</mentioned> etiam in feminino, per <mentioned>quid</mentioned> in neutro
<lb ed="#Q"/>essentia. Similiter in divinis ratione discretionis
<lb ed="#Q"/>nomina distinctiva in masculino et feminino per<lb ed="#Q"/>tinent
ad personam, in neutro vero ratione con<lb ed="#Q"/>fusionis
ad essentiam</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Dd1e4406" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e4408">ARTICULUS III</head>
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e4411" type="question-title">An possit dici <mentioned>unus Pater et Filius</mentioned> secundum quod est dictio numeralis.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4414">
<lb ed="#Q"/>Tertio quaeritur utrum Pater et Filius possint
<lb ed="#Q"/>dici <mentioned>unus</mentioned> substantive.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4421">
<lb ed="#Q"/>Quidam<!--2--> dixerunt quod haec dictio <mentioned>unus</mentioned><!--n-->
<lb ed="#Q"/>significat essentiam, sed quia est dictio nu<lb ed="#Q"/>meralis
excludit maiorem numerum. Supposito
<lb ed="#Q"/>autem quod dicat essentiam, non excludit ma<lb ed="#Q"/>iorem
numerum personarum, sed essentiarum;
<lb ed="#Q"/>sed omnia alia adiectiva, quando substantivan<lb ed="#Q"/>tur,
dicuntur singulariter de personis et non plu<lb ed="#Q"/>raliter,
ut <mentioned>unus omnipotens, non tres omnipoten<lb ed="#Q"/>tes</mentioned>,
quaeritur quare similiter non dicitur <mentioned>Pater
<lb ed="#Q"/>et Filius et Spiritus Sanctus unus</mentioned>, ita quod
<lb ed="#Q"/>substantivetur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4447">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>Respondeo: In omni adiectivo, quando substan<lb ed="#Q"/>tivatur,
intelligitur articulus ex virtute substanti<lb ed="#Q"/>vationis.
Sed aliter est in nominibus distinctivis
<lb ed="#Q"/>et partitivis<!--o-->, aliter in aliis, quia in distinctivis
<lb ed="#Q"/>significatur distinctio ex ratione significandi. Inde
<lb ed="#Q"/>est quod substantivata non possunt supponere
<lb ed="#Q"/>essentiam, quoniam significant rem articulatam
<lb ed="#Q"/>distinguibilem, et hoc est persona. In aliis vero
<lb ed="#Q"/>adiectivis non significantibus distinctionem non
<lb ed="#Q"/>est sic; unde etsi substantiventur, non coarctan<lb ed="#Q"/>tur<!--p-->
ad personam. Absolute igitur non poterit dici
<lb ed="#Q"/><mentioned>Pater et Filius et Spiritus Sanctus unus</mentioned>, sed
<lb ed="#Q"/>dicitur <mentioned>unus aeternus, unus omnipotens</mentioned> et hu<lb ed="#Q"/>iusmodi
cum determinatione.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Dd1e4481" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e4483">ARTICULUS IV.</head>
<head xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-Hd1e4486" type="question-title">Utrum nomina partitiva et distinctiva possint addi nomini essentiali.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4489">
<pb ed="#Q" n="630"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>Deinde quaeritur generaliter de nominibus ac<lb ed="#Q"/>ceptis
partitive vel distinctiva utrum possint addi
<lb ed="#Q"/>nominibus essentialibus in divinis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4502">
<lb ed="#Q"/>Ad quod sic: 1. <title>Deuter.</title> 6, 4: <quote>Audi, Israel, Do<lb ed="#Q"/>minus
Deus tuus unus est</quote>; item<!--a-->, <title>1 Cor.</title> 8, 5: <quote>Si
<lb ed="#Q"/>quidem sunt dii multi, nobis tamen Deus unus
<lb ed="#Q"/>est</quote>; sed <mentioned>unus'</mentioned><!--b--> est nomen distinctivum et addi<lb ed="#Q"/>tur
nomini essentiali; ergo convenienter nomen
<lb ed="#Q"/>distinctivum<!--c--> potest addi nomini essentiali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4518">
<lb ed="#Q"/>2. Item, <name>Boethius</name>, in libro <title>De Trinitate</title><!--1-->:
<lb ed="#Q"/><quote>Deus a nullo Deo differt</quote>; sed <mentioned>nullus</mentioned> est si<lb ed="#Q"/>gnum
distinctivum et additur huic nomini <mentioned>Deus</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4526">
<lb ed="#Q"/>3. Item, <title>Exod.</title> 15, 2: <quote>Iste Deus<!--d--> meus et glori<lb ed="#Q"/>ficabo
eum</quote>; sed hoc pronomen <mentioned>iste</mentioned> est partiti<lb ed="#Q"/>vum
et distinctivum; ergo simili ratione potest
<lb ed="#Q"/>dici <mentioned>quidam vel aliquis Deus</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4537">
<lb ed="#Q"/>Contra: .a. In libro <title>De regulis fidei</title><!--2-->: <quote>Dictio
<lb ed="#Q"/>partitiva partitur inter<!--e--> appellata quae actu vel
<lb ed="#Q"/>natura sunt plura. Unde convenienter dicitur <mentioned>ali<lb ed="#Q"/>quis
phoenix, quidam phoenix</mentioned>: quamvis enim
<lb ed="#Q"/>non sint plures actu, tamen plures possunt esse
<lb ed="#Q"/>natura; sed nec actu nec natura plures possumus
<lb ed="#Q"/>intelligere deos; et quamvis plures personae sint,
<lb ed="#Q"/>quae sunt appellata huius nominis <mentioned>Deus</mentioned>, ta<lb ed="#Q"/>men
circa hoc nomen non habet locum partitiva
<lb ed="#Q"/>dictio, quia sicut partitur in appellativis, ita in
<lb ed="#Q"/>appellatorum naturis; non enim vere diceretur
<lb ed="#Q"/><mentioned>Petrus est alius homo quam Paulus</mentioned>, nisi alia
<lb ed="#Q"/>humanitate esset homo quam Paulus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4566">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>Solutio: Secundum quod dicitur in libro <title>De
<lb ed="#Q"/>regulis fidei</title><!--3-->: <quote>Nullum nomen vel pronomen
<lb ed="#Q"/>partitivum convenienter adiungitur nomini essen<lb ed="#Q"/>tiali;
minus enim congrue dicitur <mentioned>aliquis Deus</mentioned>
<lb ed="#Q"/>vel <mentioned>quidam Deus</mentioned> vel <mentioned>solus Deus</mentioned><!--f--> vel <mentioned>iste
<lb ed="#Q"/>Deus</mentioned></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4584">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primum ergo dicendum<!--g-->,
<lb ed="#Q"/>sicut dicitur in libro <title>De regulis fidei</title>, quod <quote>hoc
<lb ed="#Q"/>nomen <mentioned>unus</mentioned>, quamvis aliquando partitive te<lb ed="#Q"/>neatur,
tamen quia aliquando tenetur<!--h--> exclusive,
<lb ed="#Q"/>admittitur ut dicatur <mentioned>unus Deus</mentioned>, id est non
<lb ed="#Q"/>plures</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4600">
<lb ed="#Q"/>2. Ad secundum dicendum quod <quote>etsi ali<lb ed="#Q"/>cubi
inveniatur signum universale vel particu<lb ed="#Q"/>lare
adiunctum nomini essentiali, intelligatur illa
<lb ed="#Q"/>universalitas vel partitio referri ad pluralita<lb ed="#Q"/>tem
personae, non essentiae, ut cum dicitur a
<lb ed="#Q"/><name>Boethio</name>, in libro <title>De Trinitate</title>: <quote>Deus a nullo
<lb ed="#Q"/>differt</quote>, hic est sensus: nulla res, quae sit
<lb ed="#Q"/>Deus, in eo quod Deus est, differt a re quae
<lb ed="#Q"/>Deus est</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p2i2t2s1q3c2-d1e4622">
<lb ed="#Q"/>3. Ad tertium dicendum quod haec dictio
<lb ed="#Q"/><mentioned>iste</mentioned> aliquando accipitur improprie<!--i--> et demon<lb ed="#Q"/>strative,
prout dicitur demonstratio fidei, ut su<lb ed="#Q"/>pra
dictum est<!--4-->, cum actum est de significatione
<lb ed="#Q"/>pronominali, et hoc modo accipitur cum dicitur:
<lb ed="#Q"/><quote>Iste Deus meus</quote>; aliquando vero proprie, cum
<lb ed="#Q"/>accipitur partitive et discretive, et hoc modo sicut
<lb ed="#Q"/>inconvenienter dicitur <mentioned>aliquis Deus</mentioned>, sic incon<lb ed="#Q"/>venienter
dicitur <mentioned>iste Deus</mentioned>.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>