-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai2t2q1c3.xml
883 lines (883 loc) · 60.2 KB
/
ahsh-l2Ai2t2q1c3.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 2, Q. 1, C. 3</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 2, Q. 1, C. 3</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="136"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3">
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 2, Q. 1, C. 3</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Hd1e110" type="question-title">QUID SIT ANGELUS SECUNDUM RATIONEM.</head>
<div xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Dd1e113" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Hd1e115">ARTICULUS I</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Hd1e118" type="question-title">De definitione angeli a Damasceno posita<!--4-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e121">
<lb ed="#Qb"/>Tertio quaeritur quid sit angelus secundum ra<lb ed="#Qb"/>tionem.
Et primo quaeritur quantum ad illam
<lb ed="#Qb"/>definitionem quam ponit <name>Damascenus</name>, <title>II libro,
<lb ed="#Qb"/>cap. 25</title>: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e131">Angelus est substantia incorporea, in<lb ed="#Qb"/>tellectualis,
semper mobilis, arbitrio libera<!--h-->, Deo
<lb ed="#Qb"/>ministrans, secundum gratiam, non naturam<!--i-->, im<lb ed="#Qb"/>mortalitatem
suscipiens</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e141">
<lb ed="#Qb"/>Obicitur autem contra hanc rationem mul<lb ed="#Qb"/>tipliciter:
1. Videtur enim quod prima differentia
<lb ed="#Qb"/>ibi posita vel tertia superfluat: videntur enim ibi<!--k-->
<lb ed="#Qb"/>esse convertibiles ad invicem, cum omnis <quote>sub<lb ed="#Qb"/>stantia
arbitrio libera</quote> sit <quote>intellectualis</quote> et e
<lb ed="#Qb"/>converso.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e163">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, contra secundam differentiam obicitur et
<lb ed="#Qb"/>primo ratione eius quod dicitur <quote>mobilis</quote>, quia,
<lb ed="#Qb"/>sicut probat <name>Philosophus</name><!--6-->, nullum impartibile
<lb ed="#Qb"/>est mobile; sed angelus est impartibilis, cum sim<lb ed="#Qb"/>pliciter<!--l-->
et absolute sit simplex, ut probatum est<!--7-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e181">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>3. Item, obicitur contra hoc<!--m--> quod dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e187">sem<lb ed="#Qb"/>per
mobilis</quote>: aut enim hoc dicitur eo quod<!--n-->
<lb ed="#Qb"/>semper actu moveatur aut quia semper possit mo<lb ed="#Qb"/>veri.
Non primo modo, quia hoc falsum esset.
<lb ed="#Qb"/>Si secundo modo, sed<!--o--> hoc similiter verum est
<lb ed="#Qb"/>in corporibus; quid ergo adderet angelus supra
<lb ed="#Qb"/>corpora ratione huius differentiae?
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e204">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, obicitur de ordine tertiae differentiae
<lb ed="#Qb"/>ad secundam, quia constat quod prius est cogno<lb ed="#Qb"/>scere
bonum aut malum et postmodum, hoc et
<lb ed="#Qb"/>illo cognito, sequitur electio huius et fuga<!--p--> illius,
<lb ed="#Qb"/>tertio sequitur motus ad hoc aut ad illud, et ita
<lb ed="#Qb"/>secundum hoc sic deberent ordinari istae diffe<lb ed="#Qb"/>rentiae,
ut diceretur <mentioned>angelus est substantia in<lb ed="#Qb"/>tellectualis,
arbitrio libera, semper mobilis</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e224">
<lb ed="#Qb"/>5. Item, cum dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e228">angelus est substantia ar<lb ed="#Qb"/>bitrio
libera</quote>, de qua libertate intelligitur,,naturae
<lb ed="#Qb"/>scilicet aut gratiae? Non gratiae, quia tunc illa
<lb ed="#Qb"/>differentia non conveniret malis angelis; quod
<pb ed="#Qb" n="137"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>falsum est. Si naturae, adhuc non videtur con<lb ed="#Qb"/>venire
malis angelis. Et primo, quia secundum
<lb ed="#Qb"/>quod aliquis plus vel minus removetur a summa
<lb ed="#Qb"/>libertate, plus aut minus cadit in servitutem;
<lb ed="#Qb"/>ergo qui perfecte et plene cadit in servitutem,
<lb ed="#Qb"/>simpliciter recedit a summa libertate; sed malus
<lb ed="#Qb"/>angelus in plenam et perfectam cadit, scilicet in
<lb ed="#Qb"/>servitutem culpae et poenae sine fine et sine ali<lb ed="#Qb"/>quo
remedio; ergo simpliciter a libertate summa
<lb ed="#Qb"/>recedit; ergo libertas arbitrii ei non convenit. —
<lb ed="#Qb"/>Ad idem <name ref="#Anselm">Anselmus</name><!--1-->: Posse facere malum non
<lb ed="#Qb"/>est libertas aut pars libertatis; sed prius solum<lb ed="#Qb"/>modo
convenit malis angelis; ergo ut prius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e274">
<lb ed="#Qb"/>6. Item, cum arbitrium sit rationis, et quod est
<lb ed="#Qb"/>intellectuale et rationale videntur esse converti<lb ed="#Qb"/>bilia<!--a-->,
quaeritur quo modo differant<!--b-->?
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e283">
<lb ed="#Qb"/>7. Item, ad cuius differentiam componitur<!--c--> haec
<lb ed="#Qb"/>differentia <quote>incorporea</quote>? Et planum est quod
<lb ed="#Qb"/>non ad differentiam substantiae incorporeae, cum
<lb ed="#Qb"/>ratione huius conveniat cum angelo. Similiter
<lb ed="#Qb"/>videtur quod nec ratione corporum, quia ipsa
<lb ed="#Qb"/>iam erant<!--d--> ab angelo divisa per hoc quod prae<lb ed="#Qb"/>missa
erat haec differentia <quote>intellectualis</quote>. —
<lb ed="#Qb"/>Item, quaeritur per quam differentiam positam
<lb ed="#Qb"/>differt angelus ab anima. Et videtur quod per
<lb ed="#Qb"/>nullam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e314">
<lb ed="#Qb"/>8. Item, quaeritur de hac differentia <quote>Deo mi<lb ed="#Qb"/>nistrans</quote>.
Videtur enim quod non sit differentia
<lb ed="#Qb"/>angeli essentialis, quia angelus desinet ministrare,
<lb ed="#Qb"/>cum propter homines ministret ut <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e327" source="http://scta.info/resource/hebr1_14">capiant here<lb ed="#Qb"/>ditatem
salutis aeternae</quote>, ut dicitur<!--e--> <title>Hebr.</title> 1, 14,
<lb ed="#Qb"/>et ita desinet ministrare cum homines ceperint
<lb ed="#Qb"/>hereditatem illam; ergo male ponitur haec<!--f--> dif<lb ed="#Qb"/>ferentia
in praedicta definitione.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e341">
<lb ed="#Qb"/>9. Item, quaeritur de ultima differentia. Primo,
<lb ed="#Qb"/>quare<!--g--> non assignetur immortalitas angelo sim<lb ed="#Qb"/>pliciter
et absolute, cum <name>Augustinus</name><!--2--> simpli<lb ed="#Qb"/>citer
dicat animam esse immortalem, cum im<lb ed="#Qb"/>mortalitas
magis videatur angelo quam animae
<lb ed="#Qb"/>convenire.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e357">
<lb ed="#Qb"/>10. Item, quaeritur utrum immortalitas conve<lb ed="#Qb"/>niat
tam angelo quam animae per naturam vel per
<lb ed="#Qb"/>gratiam. Et quod non <quote>per naturam</quote>, sed per
<lb ed="#Qb"/><quote>gratiam</quote>, dicitur in definitione. Hoc<!--h--> etiam
<lb ed="#Qb"/>patet per hoc quod dicit <name>Gregorius</name><!--3--> quod
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e374">omnia creata, quia ex nihilo sunt, in nihilum
<lb ed="#Qb"/>tenderent, nisi manu Creatoris retinerentur</quote>. Ergo
<lb ed="#Qb"/>per. naturam tendunt in non-esse; ergo nec an<lb ed="#Qb"/>gelus
nec anima per naturam habent quod sint
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>immortales; ergo si sint immortales, hoc erit<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>gratia, non natura.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e391">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: Ad evidentiam huius definitionis
<lb ed="#Qb"/>et partium eius primo notandum est quod duo
<lb ed="#Qb"/>sunt modi definitionum<!--4-->. Unus attenditur quan<lb ed="#Qb"/>tum
ad illam definitionem in qua ponuntur genus
<lb ed="#Qb"/>et differentiae, quarum unaquaeque pars extendit
<lb ed="#Qb"/>se in plus, tamen omnes veniunt in aequalitatem:
<lb ed="#Qb"/>et haec definitio est ex genere et differentia vel
<lb ed="#Qb"/>differentiis, quae notificat esse substantiale rei.
<lb ed="#Qb"/>Alius est qui attenditur in definitione secundum
<lb ed="#Qb"/>quem cognoscimus potentias per actus et sub<lb ed="#Qb"/>stantiam
per potentias: et haec notificat esse vir<lb ed="#Qb"/>tuale
rei, et talis est praedicta definitio angeli.
<lb ed="#Qb"/>Quoad hoc vero potest notificari dupliciter: vel
<lb ed="#Qb"/>in se vel in comparatione. In se primo dupliciter:
<lb ed="#Qb"/>vel secundum virtualem potentiam quam habet
<lb ed="#Qb"/>ad cognoscendum, et sic dicitur <quote>substantia in<lb ed="#Qb"/>tellectualis</quote>;
vel ad movendum, et hoc adhuc
<lb ed="#Qb"/>dupliciter: vel quantum ad conditionem loci, et
<lb ed="#Qb"/>sic dicitur <quote>semper mobilis</quote>, vel quantum ad
<lb ed="#Qb"/>conditionem affectionum, et sic dicitur <quote>arbitrio
<lb ed="#Qb"/>libera</quote>. Similiter in comparatione notificatur ex
<lb ed="#Qb"/>triplici differentia secundum tria ad quae habet
<lb ed="#Qb"/>comparationem, scilicet ad corpus quod movet,
<lb ed="#Qb"/>non tamen ei unitur per essentiam, et sic dicitur
<lb ed="#Qb"/><quote>incorporea </quote>; et ad Deum cui ministrat, et sic
<lb ed="#Qb"/>dicitur <quote>Deo ministrans<!--k--></quote>; et ad perfectionem
<lb ed="#Qb"/>suam, scilicet ad gratiam, et sic dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e465">immor<lb ed="#Qb"/>talitatem
gratia, non natura, suscipiens</quote> et ibi
<lb ed="#Qb"/>sub gratia comprehenditur gloria.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e473">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad id ergo<!--l--> quod primo
<lb ed="#Qb"/>obicitur patet solutio ex praedictis: aliud enim
<lb ed="#Qb"/>esse virtuale angeli determinatur per hanc diffe<lb ed="#Qb"/>rentiam
et per illam, quia per primam esse vir<lb ed="#Qb"/>tuale
ad cognoscendum, per aliam esse virtuale
<lb ed="#Qb"/>ad movendum secundum affectiones.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e489">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad aliud dicendum<!--5--> quod illud quod dicit
<lb ed="#Qb"/><name>Philosophus</name> quod <mentioned>nullum impartibile mo<lb ed="#Qb"/>bile</mentioned>
intelligitur de mobili in corporibus, ubi est
<lb ed="#Qb"/>necesse quod mobile commetiatur se loco, ita
<lb ed="#Qb"/>quod totum toti et pars parti<!--6-->: et tunc verum
<lb ed="#Qb"/>est quod omne, quod movetur, partim est in ter<lb ed="#Qb"/>mino
a quo, partim in termino ad quem; sed sic
<lb ed="#Qb"/>non est mobilis angelus, sed<!--m-->, licet moveatur de
<lb ed="#Qb"/>loco ad locum, licet etiam Deo assistat per con<lb ed="#Qb"/>templationem,
quia<!--n--> necesse est ut ibi sit ubi
<lb ed="#Qb"/>operatur, sicut dicit <name>Damascenus</name><!--7-->, tamen non
<lb ed="#Qb"/>est necesse quod<!--o--> pertranseat medium, uno modo,
<pb ed="#Qb" n="138"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>sumendo transitum per medium, quia non se com<lb ed="#Qb"/>metitur
loco. Hoc tamen magis alibi explanabitur<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e526">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad aliud dicendum quod dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e530">semper
<lb ed="#Qb"/>mobilis</quote> ad differentiam tam rectorum corporum
<lb ed="#Qb"/>quam circularium<!--2-->. Corpus enim rectum, quod
<lb ed="#Qb"/>motu recto movetur, non semper est in hac con<lb ed="#Qb"/>ditione
ut nihil ei desit ex parte sui<!--a--> ad hoc
<lb ed="#Qb"/>ut actualiter<!--b--> moveatur, quia, cum existens in
<lb ed="#Qb"/>loco sibi debito per naturam, secundum quod
<lb ed="#Qb"/>est existens, non habet quidquid exigitur ex parte
<lb ed="#Qb"/>sui, potest verum<!--c--> esse quod actualiter non mo<lb ed="#Qb"/>vetur
propter indigentiam motoris. Corpus vero
<lb ed="#Qb"/>circulare, etsi<!--d--> semper habeat quidquid exigitur
<lb ed="#Qb"/>ex parte sui, quia tamen adhuc motorem extra
<lb ed="#Qb"/>exigit, potest esse quod actualiter non moveatur:
<lb ed="#Qb"/>si enim non esset motor caeli, staret caelum;
<lb ed="#Qb"/>sed angelus habet semper in se omnes condi<lb ed="#Qb"/>tiones
quae exiguntur ad sui motum: unde non
<lb ed="#Qb"/>indiget motore. Et loquimur de motore prout di<lb ed="#Qb"/>cimus
quod anima movet corpus, non de motore
<lb ed="#Qb"/>separato, qui<!--e--> est Deus, cuius imperium exi<lb ed="#Qb"/>gitur
ad motum angeli.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e576">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad aliud dicimus quod angelus habet
<lb ed="#Qb"/>comparationem ad corpora mobilia et<!--f--> motu
<lb ed="#Qb"/>recto et motu circulari, quoad utrumque motum,
<lb ed="#Qb"/>quia, secundum quod dicit <name>Dionysius</name><!--3-->, utroque
<lb ed="#Qb"/>motu potest moveri. Unde motus secundum lo<lb ed="#Qb"/>cum
non est in eo determinatus quantum ad
<lb ed="#Qb"/>unam differentiam, sed secundum motum qui
<lb ed="#Qb"/>est secundum affectiones comparatur ad spiritus
<lb ed="#Qb"/>rationales, quia arbitrio liberi sunt; sed iste motus
<lb ed="#Qb"/>est in ipso determinatus quantum ad unam dif<lb ed="#Qb"/>ferentiam,
scilicet quoad hoc quod si est motus
<lb ed="#Qb"/>in bonum, per affectionem stat in illo; si in ma<lb ed="#Qb"/>lum,
similiter stat in illo. Unde etiam in loco,
<lb ed="#Qb"/>qui congruit bono angelo et malo, ratione affec<lb ed="#Qb"/>tionis
stant; sed hoc non est ratione motus lo<lb ed="#Qb"/>calis,
sed ratione motus secundum affectiones.
<lb ed="#Qb"/>Unde daemones non habent potestatem redeundi
<lb ed="#Qb"/>ad paradisum: sunt enim insusceptibiles poeni<lb ed="#Qb"/>tentiae,
secundum quod dicit <name>Damascenus</name><!--4-->.
<lb ed="#Qb"/>Patet ergo quod maior est libertas in angelo
<lb ed="#Qb"/>quantum ad motum secundum locum quam quan<lb ed="#Qb"/>tum
ad motum secundum affectiones, et ideo no<lb ed="#Qb"/>bilior
est haec differentia <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e628">semper mobilis</quote>
<lb ed="#Qb"/>quoad hoc<!--g--> quam haec differentia <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e633">arbitrio li<lb ed="#Qb"/>bera</quote>,
et ideo prior in definitione.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e639">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad aliud dicendum quod duplex est li<lb ed="#Qb"/>bertas
naturae: quaedam quae nec potest tolli
<lb ed="#Qb"/>nec minui per peccatum, quae pure naturalis est,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>et haec respicit substantiam rationalem secundum
<lb ed="#Qb"/>id<!--h--> quod est; alia autem est libertas naturae
<lb ed="#Qb"/>quae potest<!--i--> minui per peccatum magis ac ma<lb ed="#Qb"/>gis,
quae attenditur in ordine sive in habilitatione
<lb ed="#Qb"/>potentiae ad bonum: et de hac dicit <name ref="#Anselm">Anselmus</name>
<lb ed="#Qb"/>quod posse facere malum non est libertas aut
<lb ed="#Qb"/>pars libertatis; et hoc, secundum<!--k--> quod huius<lb ed="#Qb"/>modi,
non est in angelis malis, quia ex quo semel
<lb ed="#Qb"/>peccaverunt, sunt inhabiles ad bonum. Unde li<lb ed="#Qb"/>bertatem
arbitrii isto modo non habent, sed primo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e675">
<lb ed="#Qb"/>6. Ad aliud dicimus quod, cum dicitur <quote>ar<lb ed="#Qb"/>bitrio
libera</quote>, arbitrium hic sumitur pro iudicio
<lb ed="#Qb"/>secundum<!--1--> quod aliquis potest communiter eli<lb ed="#Qb"/>gere
bonum vel malum: quod tamen angelo<!--m-->
<lb ed="#Qb"/>convenit sine collatione rationis, homini vero cum
<lb ed="#Qb"/>collatione; et ideo, proprie loquendo, anima no<lb ed="#Qb"/>stra
dicitur substantia rationalis, angelus vero
<lb ed="#Qb"/>substantia intellectualis, ut ratione collationis as<lb ed="#Qb"/>signetur
differentia inter rationale<!--n--> et intellectuale:
<lb ed="#Qb"/>unde utrumque cognitionem respicit, sed ipsum
<lb ed="#Qb"/>arbitrium rationis potentiam respicit motivam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e704">
<lb ed="#Qb"/>7. Ad aliud dicimus quod per hanc diffe<lb ed="#Qb"/>rentiam
<quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e710">incorporea</quote> differt angelus ab anima.
<lb ed="#Qb"/>Licet enim anima non sit substantia corporea, ta<lb ed="#Qb"/>men
est unita aut unibilis corpori; angelus vero
<lb ed="#Qb"/>nec est substantia corporea nec unibilis corpori
<lb ed="#Qb"/>nec unita, et hoc totum privatur ab ipso per hanc
<lb ed="#Qb"/>differentiam <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e724">incorporea</quote>. Differt enim per hanc
<lb ed="#Qb"/>differentiam <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e729">semper mobilis</quote>, quia angelus sem<lb ed="#Qb"/>per
movetur, ut explanatum est superius<!--5-->, sed
<lb ed="#Qb"/>anima movetur moto<!--o--> corpore. — Si vero quae<lb ed="#Qb"/>ratur
utrum simpliciter debeat dici incorporea:
<lb ed="#Qb"/>dicimus quod sic, cum hoc absolute et secun<lb ed="#Qb"/>dum
se ei conveniat, licet <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e743">quoad Deum<!--p--> inve<lb ed="#Qb"/>niatur
quid grossum et materiale<!--6--></quote>: hoc enim so<lb ed="#Qb"/>lum
comparative ei convenit secundum quod dicit
<lb ed="#Qb"/><name>Damascenus</name>, et hoc secundum unam pro<lb ed="#Qb"/>prietatem
corporis quae est definiri loco<!--q-->, quae
<lb ed="#Qb"/>angelo convenit sicut et corpori.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e758">
<lb ed="#Qb"/>8. Ad aliud dicimus quod<!--r-->, licet non sit neces<lb ed="#Qb"/>sarium
angelum semper ministrare ad utilitatem
<lb ed="#Qb"/>hominum, nihilominus: cum ipso semper rema<lb ed="#Qb"/>nebit
virtus et potentia ministrandi, et ideo quod
<lb ed="#Qb"/>dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e771">ministrans</quote>, essentialiter ei convenit se<lb ed="#Qb"/>cundum
quod sonat in habitum: et sic in defi<lb ed="#Qb"/>nitione
sumitur. — Vel potest dici quod, licet non
<lb ed="#Qb"/>semper ei conveniat ministerium, quod habet re<lb ed="#Qb"/>spectu
hominis, tamen illud, quod est ipsius in se
<lb ed="#Qb"/>ad Deum, semper ei convenit: ipsos<!--t--> enim ange<lb ed="#Qb"/>los
voluntati Dei semper subiectos esse dicimus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e788">
<pb ed="#Qb" n="139"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>10. Ad aliud dicimus quod prout per<!--a--> immortalitatem
<lb ed="#Qb"/>privatur quaecumque mutabilitas,
<lb ed="#Qb"/>quod immortalitas soli Deo per naturam convenit<!--1-->,
<lb ed="#Qb"/>secundum quod dicitur <title>I Tim.</title> ultimo, 16. Unde
<lb ed="#Qb"/>bene concedimus quod angelus et anima habent
<lb ed="#Qb"/>vertibilitatem secundum affectiones et in nihil, tamen
<lb ed="#Qb"/>immortalitas convenit eis gratia, non natura.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e811">
<lb ed="#Qb"/>9. Ad aliud, quod<!--b--> quaeritur <mentioned>quare non
<lb ed="#Qb"/>dixit angelum simpliciter et absolute esse immortalem,
<lb ed="#Qb"/>cum hoc dicat <name>Augustinus</name><!--2--> de anima
<lb ed="#Qb"/>rationali</mentioned>: dicendum quod ibi non definit eam
<lb ed="#Qb"/>per<!--c--> differentiam ad angelum, sed potius per
<lb ed="#Qb"/>differentiam ad sensibilem quae est in brutis, et
<lb ed="#Qb"/>vegetabilem quae est in plantis, quae desinunt
<lb ed="#Qb"/>esse cum corpore. Tamen quod hic dicitur
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>angelum esse immortalem, intelligitur specialiter
<lb ed="#Qb"/>de immortalitate prout privat mutabilitatem quae
<lb ed="#Qb"/>est<!--d--> secundum affectiones, prout dicimus quod
<lb ed="#Qb"/>postquam angelus semel bonus est, semper est
<lb ed="#Qb"/>bonus, et postquam semel malus, semper malus<!--3-->;
<lb ed="#Qb"/>non sic est de anima. Praeterea, immortalis di<lb ed="#Qb"/>citur,
quia de facili non est mutabilis, et hoc habet
<lb ed="#Qb"/>a sua natura sive a suo principio: ex se enim
<lb ed="#Qb"/>solum habet ut sit vertibilis in nihil; unde quo<lb ed="#Qb"/>dammodo
habet immortalitatem quasi ex quo<lb ed="#Qb"/>dam
dono gratiae, tamen quodammodo ex prin<lb ed="#Qb"/>cipio
naturali potest non mori; sed anima de fa<lb ed="#Qb"/>cili,
comparatione ad angelum, est vertibilis in
<lb ed="#Qb"/>nihil: unde ex se et ex habilitatione ad coniunc<lb ed="#Qb"/>tionem
vertibilis.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Dd1e867" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Hd1e869">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Hd1e872" type="question-title">De definitione angeli a Dionysio posita<!--4--></head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e875">
<lb ed="#Qb"/>Quaeritur postea de definitione quam ponit
<lb ed="#Qb"/><name>Dionysius</name>, in libro <title>De divinis nominibus</title>,
<lb ed="#Qb"/>cap. 6<!--5-->: <quote>Angelus est<!--e--> imago Dei, manifestatio
<lb ed="#Qb"/>occulti luminis, speculum purum, splendidissimum,
<lb ed="#Qb"/>immaculatum, incontaminatum, incoinquinatum,
<lb ed="#Qb"/>recipiens totam, si iustum est dicere, speciositatem
<lb ed="#Qb"/>bene formatae deiformitatis, et pure
<lb ed="#Qb"/>declarans in se ipso, sicut possibile est, bonitatem
<lb ed="#Qb"/>quae est in abditis</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e897">
<lb ed="#Qb"/>I. Quaeritur ergo primo quantum ad primam
<lb ed="#Qb"/>differentiam. Circa quam quaeruntur duo, scilicet:
<lb ed="#Qb"/>utrum angelus sit imago; et si sic, cum hoc
<lb ed="#Qb"/>similiter dicatur de homine, utrum hoc aequaliter
<lb ed="#Qb"/>eis conveniat aut uni<!--f--> secundum praeeminentiam<!--6-->.
<lb ed="#Qb"/>A. Circa primum sic: 1. Primo, videtur quod
<lb ed="#Qb"/>angelus non debeat dici imago Dei, cum dicat <name>Aug<lb ed="#Qb"/>ustinus</name>,
in <title>Sermone de Imagine</title><!--7-->, quod nulli
<lb ed="#Qb"/>creaturae dedit Deus<!--g--> ut esset ad imaginem nisi
<lb ed="#Qb"/>soli homini; et hoc vult accipere ex eo quod di<lb ed="#Qb"/>citur
de solo homine<!--8-->: <quote>Faciamus hominem ad
<lb ed="#Qb"/>imaginem</quote><!--h--> etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e926">
<lb ed="#Qb"/>2. Praeterea, obicitur de hoc quod dicitur in rec<lb ed="#Qb"/>titudine
<quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e932">angelus est imago</quote>, qui a dicit <name>Augus<lb ed="#Qb"/>tinus</name><!--9-->
quod proprim est Filii quod sit imago.
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>Et ratio huius potest accipi ex hoc quod dicit
<lb ed="#Qb"/><name>Hilarius</name><!--10--> quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e944">imago est ad quam imaginatur
<lb ed="#Qb"/>species indifferens</quote>, secundum quod reci<lb ed="#Qb"/>tatur<!--i-->
<title>Sententiarum</title>, dist. 31<!--11-->; et idem ibidem:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e957" source="http://scta.info/resource/pll1d31c2-d1e3588">Imago est rei ad rem coaequandam imaginata
<lb ed="#Qb"/>et indiscreta similitudo</quote>; sed constat quod nulli
<lb ed="#Qb"/>creaturae convenit quod sit indifferens a Deo;
<lb ed="#Qb"/>ergo nulla creatura proprie debet dici imago, sed
<lb ed="#Qb"/>solum ad imaginem, ut per hoc denotetur<!--k--> diver<lb ed="#Qb"/>sitas
creaturae ad Creatorem, et secundum hoc
<lb ed="#Qb"/>videtur dictum <title>Gen.</title> 1,26: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e973" source="http://scta.info/resource/gen1_26">Faciamus hominem</quote> etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e978">
<lb ed="#Qb"/>B. Circa secundum sic: 1. Primo, videtur<!--l--> quod
<lb ed="#Qb"/>ratio imaginis aequaliter participetur ab homine
<lb ed="#Qb"/>et ab angelo: quia ab ipsis participatur ratione eius
<lb ed="#Qb"/>quod tam in homine quam in angelo est reperire,
<lb ed="#Qb"/>scilicet unitatem substantiae et trinitatem potentiarum<!--m-->
<lb ed="#Qb"/>secundum quam imitatur Deum unum in
<lb ed="#Qb"/>essentia et trinum in personis; sed constat quod
<lb ed="#Qb"/>haec aequaliter sunt in hoc et in ilio; ergo et
<lb ed="#Qb"/>aequalis est imitatio; ergo et aequalis est ratio
<lb ed="#Qb"/>imaginis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1002">
<lb ed="#Qb"/>2. Si dicatur quod ibi est<!--n--> aequalitas
<lb ed="#Qb"/>quoad hoc, non tamen quoad essentiae simpli<lb ed="#Qb"/>citatem
vel habilitationes<!--o--> potentiarum<!--12-->, immo
<pb ed="#Qb" n="140"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>ratione horum est praeeminentia in angelo: unde,
<lb ed="#Qb"/>proprie loquendo, Filius est<!--a--> imago, homo vero<!--b-->
<lb ed="#Qb"/>ad imaginem, angelus vero non solum ad imagi<lb ed="#Qb"/>nem,
sed etiam este imago — sed contra: <name>Au<lb ed="#Qb"/>gustinus</name>,
in libro <title>De Trinitate</title><!--1-->, inquirit secun<lb ed="#Qb"/>dum
quid anima dicatur esse ad imaginem et osten<lb ed="#Qb"/>dit
quod non secundum sensualitatem neque
<lb ed="#Qb"/>secundum partem rationis<!--d--> inferiorem nec iterum
<lb ed="#Qb"/>secundum superiorem comparatam ad interiorem
<lb ed="#Qb"/>aut secundum se consideratam, sed solum<!--e--> se<lb ed="#Qb"/>cundum
quod comparatur ad Deum. Unde se<lb ed="#Qb"/>cundum
hoc vult dicere quod ratio imaginis de<lb ed="#Qb"/>terminatur
in anima, scilicet prout est <quote>capax
<lb ed="#Qb"/>Dei<!--2--></quote>; et constat quod secundum idem deter<lb ed="#Qb"/>minatur
in angelo; cum ergo haec capacitas non
<lb ed="#Qb"/>dependeat ab illa, videtur quod adhuc sit ae<lb ed="#Qb"/>qualitas
inter hominem et angelum quantum ad
<lb ed="#Qb"/>rationem imaginis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1057">
<lb ed="#Qb"/>3. Si dicatur quod hoc est verum quantum
<lb ed="#Qb"/>ad habitum<!--f-->, nihilominus tamen quantum ad actum
<lb ed="#Qb"/>est praeeminentia in angelo: unde angelus magis
<lb ed="#Qb"/>capit Deum quam homo — contra: constat quod
<lb ed="#Qb"/>substantia rationalis secundum naturam habet
<lb ed="#Qb"/>posse ad actum quem participat a gratia; sed
<lb ed="#Qb"/>aliqua anima a gratia habet quod magis capiat
<lb ed="#Qb"/>Deum quam aliquis angelus, sicut anima Christi
<lb ed="#Qb"/>et Beatae<!--g--> Virginis; ergo ad hoc habent posse
<lb ed="#Qb"/>per naturam; ergo non est simpliciter dicere quod
<lb ed="#Qb"/>angelus sit magis capax Dei quam anima, eadem
<lb ed="#Qb"/>ratione nec anima quam angelus; quare, ut prius,
<lb ed="#Qb"/>videtur quod adhuc sit ibi aequalitas quoad ra<lb ed="#Qb"/>tionem
imaginis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1090">
<lb ed="#Qb"/>4. Praeterea, cum secundum quod dictum est<!--3-->,
<lb ed="#Qb"/>anima sit ad imaginem Dei quantum ad partem
<lb ed="#Qb"/>superiorem relatam ad Deum, et ea, creatura
<lb ed="#Qb"/>nulla interposita<!--4-->, formetur a Deo, videtur quod
<lb ed="#Qb"/>adhuc non possit<!--h--> esse praeeminentia angeli ad
<lb ed="#Qb"/>animam quantum ad rationem imaginis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1106">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: A. 1-2. Concedimus quod proprium
<lb ed="#Qb"/>est Filii esse imago Patris<!--5-->; imago<!--i--> enim proprie
<lb ed="#Qb"/>dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1114">species indifferens</quote>, sicut dicit <name>Hila<lb ed="#Qb"/>rius</name>,
et ideo ad hoc quod aliquis sit imago,
<lb ed="#Qb"/>duo exiguntur, scilicet quod sit <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1122">species</quote> et
<lb ed="#Qb"/>quod sit <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1127">indifferens ab eo, cuius est imago</quote>,
<lb ed="#Qb"/>in essentia. Quia ergo nulla creatura est eadem
<lb ed="#Qb"/>in essentia cum Deo, ideo proprie nulla creatura
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>dicitur imago nisi solus Filius. Unde, secundum
<lb ed="#Qb"/>Damascenum<!--6-->, adhuc non est simpliciter dicere
<lb ed="#Qb"/>quod Spiritus sit imago, sed<!--k--> quod habet ali<lb ed="#Qb"/>quam
rationem imaginis. Isto<!--l--> ergo modo acci<lb ed="#Qb"/>piendo
imaginem, non est dicere quod angelus
<lb ed="#Qb"/>aut<!--m--> anima sit imago, sed solum ad imaginem,
<lb ed="#Qb"/>ut per hoc denotetur quidam ordo et quidam re<lb ed="#Qb"/>spectus
ad Deum. Alio tamen modo<!--n--> communius
<lb ed="#Qb"/>dicitur imago, quod est ab alio et quod est eius
<lb ed="#Qb"/>similitudo, scilicet Dei, secundum quod possibile
<lb ed="#Qb"/>est in creatura, et<!--o--> secundum hoc imago est si<lb ed="#Qb"/>militudo,
sed non e converso, secundum quod
<lb ed="#Qb"/>dicitur in libro <title>83 Quaestionum</title><!--7-->, et secundum
<lb ed="#Qb"/>quod dicit <name>Philosophus</name><!--8-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1167">Imago est cuius
<lb ed="#Qb"/>generatio est per imitationem</quote>. Et ponit ibi <name>Au<lb ed="#Qb"/>gustinus</name><!--9-->
exemplum in duobus ovis, inter
<lb ed="#Qb"/>quae est similitudo, quia tamen neutrum est ab
<lb ed="#Qb"/>altero, ideo neutrum imago alterius dicitur. Hoc
<lb ed="#Qb"/>ergo modo accipiendo communiter imaginem, di<lb ed="#Qb"/>cunt
Sancti quod angelus aut anima est imago
<lb ed="#Qb"/>Dei, secundum quod dicit <name>Isidorus</name><!--10-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1185">Quanto
<lb ed="#Qb"/>simplicior est natura, tanto in ea invenitur imago
<lb ed="#Qb"/>Dei magis expressa</quote>. Verius tamen et magis
<lb ed="#Qb"/>proprie loquendo est dicere angelum et hominem
<lb ed="#Qb"/>ad imaginem, ut per hoc notetur diversitas non
<lb ed="#Qb"/>solum in persona, sed etiam in essentia creaturae
<lb ed="#Qb"/>ad Creatorem, et hoc ratione transitionis signifi<lb ed="#Qb"/>catae
per praepositionem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1204">
<lb ed="#Qb"/>B. 1-4. Ad aliud quod quaeritur de ratione
<lb ed="#Qb"/>imaginis in angelo et in anima et in quo est prae<lb ed="#Qb"/>eminentia
responderi potest<!--11--> quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1212"> expressa si<lb ed="#Qb"/>militudo</quote>
potest attendi ratione potentiae praesi<lb ed="#Qb"/>dentis<!--p-->
et secundum hoc intelligitur illa auctoritas
<lb ed="#Qb"/>quae est in Sermone <name ref="#Augustine">Augustini</name><!--12-->, quod nulli
<lb ed="#Qb"/>creaturae dedit ut esset ad imaginem nisi homini;
<lb ed="#Qb"/>de eo enim dictum est<!--13-->: Ut <quote>praesit piscibus et vo<lb ed="#Qb"/>latilibus</quote>
etc. Quantum ergo ad hanc rationem po<lb ed="#Qb"/>tentiae
praesidentis dicitur homo ad imaginem,
non sic angelus<!--14-->. Dicitur iterum <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1234">expressa si<lb ed="#Qb"/>militudo</quote>
ratione proprietatis in cognoscendo
<lb ed="#Qb"/>creaturas, et secundum<!--q--> hoc dicitur tam angelus
<lb ed="#Qb"/>quam anima imago aut ad imaginem: et quantum
<lb ed="#Qb"/>ad hoc intelligitur auctoritas <name>Dionysii</name> supra
<lb ed="#Qb"/>dicta<!--15-->. Dicitur iterum ratione simplicitatis<!--r--> es<lb ed="#Qb"/>sentiae:
et sic intelligitur auctoritas <name>Isidori</name><!--16-->.
<lb ed="#Qb"/>Dicitur iterum ratione capacitatis in cognoscendo<!--s-->
<pb ed="#Qb" n="141"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Deum: et sic utrique convenit. Dicitur etiam<!--a-->
<lb ed="#Qb"/>ratione immortalitatis, sicut ponit <name>Cassiodo<lb ed="#Qb"/>rus</name><!--1-->:
et sic convenit utrique. Dicitur etiam ra<lb ed="#Qb"/>tione
finis creaturarum: et sic convenit homini
<lb ed="#Qb"/>quod non angelo. — Et sic possunt solvi omnia
<lb ed="#Qb"/>obiecta.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1271">
<lb ed="#Qb"/>II. Quaeritur autem consequenter<!--b--> de tribus
<lb ed="#Qb"/>consequentibus differentiis quantum ad differen<lb ed="#Qb"/>tiam
earum et ordinem et numerum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1280">
<lb ed="#Qb"/>A. Et videtur quod non differant, 1. cum quae<lb ed="#Qb"/>libet<!--c-->
earum videatur dicere rationem manifesta<lb ed="#Qb"/>tionis
respectu Dei. — Si dicatur quod pro<lb ed="#Qb"/>prie
dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1290">speculum</quote> prout ab alio recipit
<lb ed="#Qb"/>lumen; sed imago et manifestatio dicunt<!--d--> ratio<lb ed="#Qb"/>nem
expressionis vel manifestationis, differunt
<lb ed="#Qb"/>tamen<!--e-->, quia imago quantum ad habitum, et ideo
<lb ed="#Qb"/>proprie dicitur quod ipsa est <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1302"> cuius generatio est
<lb ed="#Qb"/>per imitationem<!--f--><!--2--></quote>, manifestatio vero quantum
<lb ed="#Qb"/>ad actum - Sed tunc obicitur de ordine:
<lb ed="#Qb"/>quia videtur secundum hoc quod tertia differentia
<lb ed="#Qb"/>deberet<!--g--> praecedere secundam, quia prius est
<lb ed="#Qb"/>considerare angelum quantum ad eius vires, se<lb ed="#Qb"/>cundo
quantum ad receptionem factam in ipsis,
<lb ed="#Qb"/>tertio quantum ad manifestationem specierum
<lb ed="#Qb"/>iam receptarum: et secundum hanc responsionem
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1323"> imago </quote> quantum ad primum videtur sumi, <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1326"> spe<lb ed="#Qb"/>culum</quote>
quantum ad secundum, <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1331"> manifestatio oc<lb ed="#Qb"/>culti
luminis</quote> quantum ad tertium. — Praete<lb ed="#Qb"/>rea,
videtur quod differentia praeassignata inter
<lb ed="#Qb"/>imaginem et manifestationem nulla sit: quia
<lb ed="#Qb"/>cuius est actus, eiusdem est habitus<!--3-->; ergo se<lb ed="#Qb"/>cundum
illam differentiam <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1345">imago</quote> et <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1348">mani<lb ed="#Qb"/>festatio</quote>
ad idem dicerentur; sed manifestatio di<lb ed="#Qb"/>citur
ad inferius; ergo<!--h--> secundum hoc et imago:
<lb ed="#Qb"/>quod falsum est, secundum quod ostensum est
<lb ed="#Qb"/>supra per auctoritatem <name ref="#Augustine">Augustini</name>, in libro
<lb ed="#Qb"/><title>De Trinitate</title><!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1366">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, dicimus quod in Trinitate potentia ap<lb ed="#Qb"/>propriatur
Patri, sapientia Filio, bonitas Spiritui
<lb ed="#Qb"/>Sancto<!--5-->; sed constat quod praedictae tres diffe<lb ed="#Qb"/>rentiae
respiciunt solummodo sapientiam. Quae<lb ed="#Qb"/>ritur
ergo, cum angelus in sua creatione recipiat<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>effectus totius Trinitatis, quare solum in sua de<lb ed="#Qb"/>finitione,
quae esse eius indicare debet, ponuntur
<lb ed="#Qb"/>differentiae respicientes<!--k--> sapientiam, non poten<lb ed="#Qb"/>tiam
aut bonitatem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1388">
<lb ed="#Qb"/>3. Item, quaeritur utrum per aliquam istarum
<lb ed="#Qb"/>differentiarum sit assignare differentiam angeli
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>ad animam. Et videtur quod non: Quia constat
<lb ed="#Qb"/>quod est imago, sicut et<!--l--> angelus, similiter et
<lb ed="#Qb"/>speculum, ratione cuius<!--m--> dicunt quidam<!--6--> quod
<lb ed="#Qb"/>Prophetae vident in speculo, et ratione huius po<lb ed="#Qb"/>nimus
intellectum speculativum in anima. Similiter
<lb ed="#Qb"/>anima<!--n--> est <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1409">manifestatio occulti luminis</quote>: per
<lb ed="#Qb"/>ipsam enim est manifestare Deum, etsi non plene,
<lb ed="#Qb"/>sicut per angelum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1418">
<lb ed="#Qb"/>4. Quaeritur similiter de consequentibus diffe<lb ed="#Qb"/>rentiis
quae videntur explanare rationem spe<lb ed="#Qb"/>culi,
prout angelus dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1426">speculum</quote>, et quae<lb ed="#Qb"/>ritur
quomodo differant. Videtur<!--o--> quod sit ibi
<lb ed="#Qb"/>solum<!--p--> inculcatio verborum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1435">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: 1. Ad quod dicendum quod haec
<lb ed="#Qb"/>tria ponuntur in ratione angeli, prout ordinantur<!--q-->
<lb ed="#Qb"/>ad contemplationem. Essentialiter enim et<!--r--> primo
<lb ed="#Qb"/>se habet ad hunc actum: exigitur enim quod sit es<lb ed="#Qb"/>sentia
potens intelligere, et quantum ad hoc tenet
<lb ed="#Qb"/>rationem <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1450">imaginis </quote>. Requiritur etiam lumen,
<lb ed="#Qb"/>quo effective intelligit, et quantum ad respectum
<lb ed="#Qb"/>illius dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1457">manifestatio occulti luminis</quote>. Exi<lb ed="#Qb"/>gitur
etiam quo intelligat formaliter, scilicet species
<lb ed="#Qb"/>recepta ab intelligente, et respectu illius dicitur
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1465">speculum</quote>: sicut enim in speculo recipiuntur
<lb ed="#Qb"/>sive resultant species sensibiles, ita in hoc<!--s--> spe<lb ed="#Qb"/>culo
species intelligibiles. Ratione ergo horum
<lb ed="#Qb"/>trium, quae exiguntur ad contemplationem, po<lb ed="#Qb"/>tens
intelligere, lumen et species, et quasi ad
<lb ed="#Qb"/>tres rationes causae referuntur, dicitur angelus,
<lb ed="#Qb"/>qui est prima creatura contemplativa, <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1481">imago Dei,
<lb ed="#Qb"/>manifestatio occulti luminis, speculum</quote> etc. —
<lb ed="#Qb"/>Ex iis etiam patet ordo istarum differentiarum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1490">
<lb ed="#Qb"/>2. Si vero quaeratur <mentioned>quare angelus magis
<lb ed="#Qb"/>definiatur ratione sapientiae quam bonitatis aut<!--t-->
<lb ed="#Qb"/>potentiae</mentioned>: dicendum<!--7--> quod omnia dantur in<lb ed="#Qb"/>telligi.
Nam nomine <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1500">imaginis</quote> intelligitur po<lb ed="#Qb"/>tentia
intelligendi, quae est prima ipsius angeli;
<lb ed="#Qb"/>per hoc etiam quod dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1508">speculum purum, in<lb ed="#Qb"/>contaminatum<!--u--></quote>,
notatur bonitas: et sic omnia
<lb ed="#Qb"/>dantur intelligi; sed illud maxime pertinet ad
<lb ed="#Qb"/>cognitionem, quia de natura primo<!--v--> ordinatur
<lb ed="#Qb"/>ad contemplandum Deum et alia consequenter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1520">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad illud vero quod quaeritur utrum per
<lb ed="#Qb"/>aliquam istarum differentiarum differat anima ab
<lb ed="#Qb"/>angelo: dicimus quod etsi illae tres primae dif<lb ed="#Qb"/>ferentiae
conveniant animae et angelo, differenter<!--x-->
<lb ed="#Qb"/>tamen. Angeli enim sunt prima lumina creata,
<lb ed="#Qb"/>sed animae secunda; item, animae convenit ratio
<lb ed="#Qb"/>speculi, sed hoc ratione eius quod cognoscit per
<pb ed="#Qb" n="142"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>abstractionem specierum a<!--a--> phantasmatibus: non
<lb ed="#Qb"/>sic angelus, sed magis prout recipit a<!--b--> supe<lb ed="#Qb"/>riori.
Unde determinamus quasi triplex specu<lb ed="#Qb"/>lum
creatum: unum, secundum quod dicimus
<lb ed="#Qb"/>quod omnes creaturae sunt quasi speculum
<lb ed="#Qb"/>Dei, secundum quod ipsae sunt vestigium Tri<lb ed="#Qb"/>nitatis;
aliud speculum dicitur anima; tertium
<lb ed="#Qb"/>angelus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1559">
<lb ed="#Qb"/>4.Per differentias vero subsequentes differt an<lb ed="#Qb"/>gelus
essentialiter. Licet enim anima quantum ad
<lb ed="#Qb"/>statum innocentiae posset esse <quote>speculum pu<lb ed="#Qb"/>rum</quote>,
non tamen <quote>perlucidissimum</quote>, sed post
<lb ed="#Qb"/>statum peccati nec purum nec perlucidissimum;
<lb ed="#Qb"/>sed angelus dicitur <quote>speculum perlucidissimum</quote>,
<lb ed="#Qb"/>contra hoc quod anima in statu innocentiae, etsi
<lb ed="#Qb"/>dicitur speculum, non tamen perlucidissimum<!--c-->,
<lb ed="#Qb"/>sed minus lucidum; <quote>purum</quote>, contra hoc quod
<lb ed="#Qb"/>anima in statu peccati speculum obscurum est. Sed
<lb ed="#Qb"/>per reliquas differentias removetur triplex genus
<lb ed="#Qb"/>maculae ab angelo. speculum enim potest esse
<lb ed="#Qb"/>sordidum vel quia in se habeat maculam, et quan<lb ed="#Qb"/>tum
ad hoc dicitur <quote>immaculatum</quote>; vel quia in
<lb ed="#Qb"/>se recipiat ab extrinseco, sed hoc dupliciter: vel
<lb ed="#Qb"/>quia res sordida ei adiungitur vel quia rei sor<lb ed="#Qb"/>didae
adiungitur — quemadmodum dicimus quod
<lb ed="#Qb"/>manus munda per motum eius ad lutum sor<lb ed="#Qb"/>didatur,
secundum quod dicimus quod aliquis
<lb ed="#Qb"/>ponit manum<!--d--> mundam in luto, vel etiam e
<lb ed="#Qb"/>contrario motum luti ad manum — primo modo
<lb ed="#Qb"/><quote>incontaminatum</quote>, secundo modo <quote>incoinqui<lb ed="#Qb"/>natum</quote>.
Removetur ergo per hoc<!--e--> omne ge<lb ed="#Qb"/>nus
maculae quod contingit reperire in anima,
<lb ed="#Qb"/>scilicet originalis, per hoc quod dicitur <quote>imma<lb ed="#Qb"/>culatum</quote>,
et actualis per hoc quod dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1637">in<lb ed="#Qb"/>coinquinatum
et incontaminatum</quote>, quia actuale
<lb ed="#Qb"/>peccatum potest esse in anima aut ex contami<lb ed="#Qb"/>natione
aut ex coinquinatione. Et<!--f--> per hoc vult
<lb ed="#Qb"/>ostendere <name>Dionysius</name> quod malum non est in
<lb ed="#Qb"/>angelo<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1651">
<lb ed="#Qb"/>Quod vero sequitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1655">recipiens totam, si iu<lb ed="#Qb"/>stum
est dicere, speciem</quote> etc. propter hoc<!--g--> dici<lb ed="#Qb"/>tur
quod Filius simpliciter est species<!--2-->: unde tota
<lb ed="#Qb"/>species Patris dicitur; sed angelus non habet totam
<lb ed="#Qb"/>speciem, et ideo dicit <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1667">totam, si iustum est dicere,
<lb ed="#Qb"/>speciem habens</quote>, id est secundum quod contingit
<lb ed="#Qb"/>secundum possibilitatem naturae, sicut dicimus
<lb ed="#Qb"/>quod secundum convenientiam recipientis dat Do<lb ed="#Qb"/>minus
gratiam. Unde <title>Matth.</title> 25,15: <quote>Dedit uni<lb ed="#Qb"/>cuique
secundum propriam virtutem</quote>, et illud <quote><mentioned>se<lb ed="#Qb"/>cundum</mentioned></quote>
non dicit causalitatem, sed quamdam
<lb ed="#Qb"/>congruentiam ex parte recipientis. Unde in ista
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>datione duo sunt attendenda<!--h-->: congruentia quae<lb ed="#Qb"/>dam
ex parte recipientis et liberalitas ex parte<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>dantis, secundum quod dicitur <title>Esther</title> 2,18 quod
<lb ed="#Qb"/>Assuerus <quote>largitus est munera secundum magnifi<lb ed="#Qb"/>centiam
principalem</quote>: et ly<!--k--> <quote><mentioned>secundum</mentioned></quote> causali<lb ed="#Qb"/>tatem
hic non notat; similiter haec praepositio
<quote><mentioned>secundum</mentioned></quote>, cum dicitur <title>Eccli.</title> 1,10: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1700">Secundum
<lb ed="#Qb"/>datum suum praebet illam diligentibus se</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1706">
<lb ed="#Qb"/>B. 1. Praeterea, videtur quod haec differentia
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1710">totam<!--l-->, si iustum est dicere</quote> superflue ponatur
<lb ed="#Qb"/>in hac definitione: videtur enim sine illa suffi<lb ed="#Qb"/>cienter
manifestari esse angeli per praecedentes
<lb ed="#Qb"/>differentias.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1720">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: Verum est quod per praece<lb ed="#Qb"/>dentes<!--m-->
differentias sufficienter manifestatur esse
<lb ed="#Qb"/>angeli, quod habet ex natura: quoad hoc enim
<lb ed="#Qb"/>conveniunt ei illae differentiae, non tamen quoad
<lb ed="#Qb"/>hoc quod habet esse ex gratia superaddita, et
<lb ed="#Qb"/>ideo ad esse illius manifestandum quoad hoc<!--n-->
<lb ed="#Qb"/>additur illa differentia ultima; sicut enim mali
<lb ed="#Qb"/>angeli facti sunt deformes per culpam, sic boni
<lb ed="#Qb"/>per gratiam boniformes vel bene formati. Unde
<lb ed="#Qb"/>gratia haec appellatur <quote>speciositas</quote>, secundum
<lb ed="#Qb"/>quam angeli bene<!--o--> formati sunt deiformes, et ideo
<lb ed="#Qb"/>signanter additur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1751">bene formatae deiformitatis</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1756">
<lb ed="#Qb"/>2. item, ad quid ibi additur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1760">totam</quote>? Ad quod
<lb ed="#Qb"/>dicimus quod ad differentiam animae. Anima
<lb ed="#Qb"/>enim, etsi in praesenti possit suscipere gratiam
<lb ed="#Qb"/>et ita huiusmodi speciositatem, non tamen totam,
<lb ed="#Qb"/>sicut possibile est ipsam suscipere secundum
<lb ed="#Qb"/>proportionem contingentem ipsam, sive etiam sit
<lb ed="#Qb"/>confirmata sive non. Unde etsi<!--p--> possit in prae<lb ed="#Qb"/>senti
suscipere gratiam et etiam confirmatio<lb ed="#Qb"/>nem<!--q-->,
sicut fuit in quibusdam, licet in paucis,
<lb ed="#Qb"/>non tamen potest recipere in plenitudine actus,
<lb ed="#Qb"/>sed solum in futuro, quando glorificabitur, et
<lb ed="#Qb"/>tunc totam suscipiet secundum quod possibile
<lb ed="#Qb"/>est secundum proportionem contingentem ipsam;
<lb ed="#Qb"/>sed angeli non solum iam recipiunt speciositatem
<lb ed="#Qb"/>gratiae, sed etiam confirmationem in ea et etiam
<lb ed="#Qb"/>cum hoc gloriam: et ideo plenitudinem actus, se<lb ed="#Qb"/>cundum
quod possibile est, secundum proportio<lb ed="#Qb"/>nem
contingentem ipsos<!--r-->, secundum illud <title>Matth.</title>
25,15: <quote>Unicuique secundum propriam virtutem</quote> etc.,
<lb ed="#Qb"/>et ideo iam susceperunt huiusmodi speciosita<lb ed="#Qb"/>tem.
Et ad hoc notandum dicimus <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1804">suscipiens
<lb ed="#Qb"/>totam</quote> etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1810">
<lb ed="#Qb"/>3. Quaeritur postea de hoc quod in fine ad<lb ed="#Qb"/>ditur
<quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1816">et pure declarans in se ipso, sicut possi<lb ed="#Qb"/>bile
est, bonitatem quae est in abditis</quote>, et alia
<pb ed="#Qb" n="143"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>translatione<!--1--> dicitur<!--a-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1828">specificans benignita<lb ed="#Qb"/>tem<!--b-->
silentii, quod<!--c--> est in abditis</quote>; hoc enim
<lb ed="#Qb"/>omnino videtur superfluere<!--d--> quantum ad manife<lb ed="#Qb"/>stationem
esse ipsius angeli, quia constat quod non
<lb ed="#Qb"/>habet nisi duplex esse, scilicet naturae et gratiae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1840">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: Verum est quod hic definitur
<lb ed="#Qb"/>quantum ad utrumque esse. Et primo quantum
<lb ed="#Qb"/>ad esse naturae, quantum ad hoc dicebantur
<lb ed="#Qb"/>principaliter tria de ipso, scilicet quod est <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1850">imago
<lb ed="#Qb"/>Dei, manifestatio occulti luminis et speculum</quote>;
<lb ed="#Qb"/>quantum ad secundam differentiam determinabatur
<lb ed="#Qb"/>potestas manifestandi lumen increatum, quae erat
<lb ed="#Qb"/>a natura in ipso; quantum ad tertiam potestas
<lb ed="#Qb"/>suscipiendi aut recipiendi a praedicto lumine.
<lb ed="#Qb"/>Secundum primam differentiam indifferenter se
<lb ed="#Qb"/>habent ad hoc et ad illud. Quod vero possibili<lb ed="#Qb"/>tates
illae<!--e-->, quae insunt ei a natura, ad actum
<lb ed="#Qb"/>reducantur, gratiae est, non naturae. Et ideo sicut
<lb ed="#Qb"/>ex parte illa, qua definiebatur quoad esse na<lb ed="#Qb"/>turae,
determinabatur duplex possibilitas, sic ex
<lb ed="#Qb"/>parte qua definiebatur quoad esse gratiae, re<lb ed="#Qb"/>spondet
ei distincte duplex actus. Unde ei quod
<lb ed="#Qb"/>prius dicebatur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1884">speculum</quote> respondet ex parte
<lb ed="#Qb"/>gratiae primus actus, qui est <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1889">suscipere</quote>; ei
<lb ed="#Qb"/>quod dicebatur: <quote>manifestatio occulti luminis</quote>,
<lb ed="#Qb"/>actus secundus, qui est declarare; ei vero quod
<lb ed="#Qb"/>dicebatur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1899">imago</quote>, non respondet aliquis actus,
<lb ed="#Qb"/>cum ipsa sit communis respectu utriusque pos<lb ed="#Qb"/>sibilitatis
nec per ipsam determinetur distincte
<lb ed="#Qb"/>aliqua possibilitas.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1909">
<lb ed="#Qb"/>C. 1. Sed tunc est oppositio de ordine:
<lb ed="#Qb"/>quia secundum praedicta videtur quod actus se<lb ed="#Qb"/>cundus
deberet primo loco poni et actus primus
<lb ed="#Qb"/>secundo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1920">
<lb ed="#Qb"/>Ad quod<!--f--> dicendum quod manifestatio ha<lb ed="#Qb"/>bet
respectum ad id quod manifestatur et ad eos<!--g-->
<lb ed="#Qb"/>quibus fit manifestatio. Angelus enim lumen
<lb ed="#Qb"/>creatum est, in se lucem increatam manifestans
<lb ed="#Qb"/>sicut effectus causam: et quoad hoc ratione eius
quod manifestatur, prius est manifestatio quam
<lb ed="#Qb"/>speculum secundum ordinem naturae; compara<lb ed="#Qb"/>tione
tamen ad eos quibus fit manifestatio,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>prius est speculum: angeli enim superiores ma<lb ed="#Qb"/>nifestant
inferioribus quae susceperunt a prima
<lb ed="#Qb"/>luce<!--2-->; sed prius est suscipere quam declarare
<lb ed="#Qb"/>quod susceptum est. Ex quo patet quod e
<lb ed="#Qb"/>contrario potest attendi ordo inter manifesta<lb ed="#Qb"/>tionem
et speculum ex una parte, et actus eis<!--h-->
<lb ed="#Qb"/>correspondentes, quia quantum ad primum mo<lb ed="#Qb"/>dum
est ordo<!--i--> inter illa, quantum ad secundum
<lb ed="#Qb"/>inter ista.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1959">
<lb ed="#Qb"/>2. Sed quaeritur quid vult dicere, cum di<lb ed="#Qb"/>cit:
<quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e1965">benignitatem silentii, quod est in abditis</quote>,
<lb ed="#Qb"/>et quid appelletur ibi silentium et quid abdita
<lb ed="#Qb"/>sive occulta et etiam quae est ista benignitas.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e1974">
<lb ed="#Qb"/>Ad quod dicimus<!--3--> quod summum<!--k--> verum
<lb ed="#Qb"/>et increatum in se est incomprehensibile et oc<lb ed="#Qb"/>cultum,
et de eius benignitate est quod permittit
<lb ed="#Qb"/>se declarare: ista ergo permissio benignitas di<lb ed="#Qb"/>citur
hic. Incomprehensibilitas vero eius dicitur
<lb ed="#Qb"/>silentium secundum metaphoram: silentium enim
<lb ed="#Qb"/>dicitur soni privatio, sed quando advenit sonus,
<lb ed="#Qb"/>tunc est declaratio; Verbum vero aeternum in
<lb ed="#Qb"/>se<!--l--> declaratum est, et ideo antequam ad mani<lb ed="#Qb"/>festationem
veniat, quae fit per aliquem sonum
<lb ed="#Qb"/>creatum<!--m-->, dicitur silentium propter privationem
<lb ed="#Qb"/>declarationis: secundum hunc modum accipitur
<lb ed="#Qb"/>silentium <title>Apoc.</title> 8,1 et <title>Sap.</title> -18,14: <quote>Dum medium
<lb ed="#Qb"/>silentium</quote> etc. Ratione ergo incomprehensibilitatis
<lb ed="#Qb"/>dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e2008">silentium</quote>, ratione eius quod<!--n--> occultum
<lb ed="#Qb"/>est dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-Qd1e2014">quod est in abditis</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e2018">
<lb ed="#Qb"/>3. Item quaeritur: in libro <title>De hierarchia ange<lb ed="#Qb"/>tica</title><!--4-->
ponit tres actus: illuminare, purgare, per<lb ed="#Qb"/>ficere;
quare potius definitur per primum actum
<lb ed="#Qb"/>quam per<!--o--> secundum vel tertium?
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c3-d1e2029">
<lb ed="#Qb"/>Ad quod dicimus quod isti tres praedicti
<lb ed="#Qb"/>actus assignantur inesse angelis superioribus re<lb ed="#Qb"/>spectu
inferiorum aut respectu animarum. Quod
<lb ed="#Qb"/>vero hic definiantur, hoc est prout comparantur
<lb ed="#Qb"/>ad Deum, secundum quod expositum est supe<lb ed="#Qb"/>rius<!--5-->,
prout dicimus quod Deus est summe in<lb ed="#Qb"/>telligibilis,
summa<!--p--> lux et species<!--5-->. Unde nulla
<lb ed="#Qb"/>est praedicta quaestio, quia<!--q--> illi actus, quos <name>Dio<lb ed="#Qb"/>nysius</name>
assignat, non referuntur ad esse angeli
<lb ed="#Qb"/>hic definiti, sed potius consequuntur.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>