-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai2t2q1c5.xml
460 lines (460 loc) · 28.6 KB
/
ahsh-l2Ai2t2q1c5.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 2, Q. 1, C. 5</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 2, Q. 1, C. 5</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="149"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5">
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 2, Q. 1, C. 5</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Hd1e110" type="question-title">DE ESSENTIALI DIFFERENTIA ANGELI ET ANIMAE.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e113">
<lb ed="#Qb"/>Consequenter procedendum est ad quinto<!--k--> quae<lb ed="#Qb"/>situm,
scilicet de differentia animae et angeli
<lb ed="#Qb"/>essentiali<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e122">
<lb ed="#Qb"/>Ad quorum differentiam quidam procedunt
<lb ed="#Qb"/>differenter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e129">
<lb ed="#Qb"/>Quidam enim dicunt quod differentia eo<lb ed="#Qb"/>rum
essentialis est in hoc quod angelus est sub<lb ed="#Qb"/>stantia
separata a corpore, anima vero est uni<lb ed="#Qb"/>bilis
corpori.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e141">
<lb ed="#Qb"/>Sed videtur quod. haec non sit essentialis dif<lb ed="#Qb"/>ferentia:
1. Est enim<!--l--> loqui de anima ut anima
<lb ed="#Qb"/>et est<!--m--> loqui de ea ut est spiritus<!--2-->. Et prior est
<lb ed="#Qb"/>consideratio de ea ut est spiritus quam ut est
<lb ed="#Qb"/>anima, quia de spiritu est consideratio absolute,
<lb ed="#Qb"/>de anima respective. Cum ergo spiritus rationalis
<lb ed="#Qb"/>differat ab angelico, aliquam habebit differentiam
<lb ed="#Qb"/>in se ipso; sed <mentioned>esse unibile</mentioned> est in respectu; ergo
<lb ed="#Qb"/>prior erit differentia quae est spiritus in se ipso.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e163">
<lb ed="#Qb"/>2. Praeterea, est loqui de spiritu angelico et spi<lb ed="#Qb"/>ritu
rationali in comparatione ad Deum: et<!--n--> se<lb ed="#Qb"/>cundum
hanc differunt essentialiter spiritus an<lb ed="#Qb"/>gelicus
et spiritus rationalis; in hac autem parte
<lb ed="#Qb"/>non occurrit ratio unibilitatis corpori; ergo non
<lb ed="#Qb"/>est prima differentia essentialis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e179">
<lb ed="#Qb"/>3. Praeterea, si spiritus rationalis unibilis est
<lb ed="#Qb"/>corpori ratione suarum differentiarum vel alicuius
<lb ed="#Qb"/>in<!--o--> ipso, necesse est dicere aliquid esse in ipso
<lb ed="#Qb"/>spiritu, ut potentia vel aliud, ratione cuius sit
<lb ed="#Qb"/>unibilis, et ita illud erit in quo differt<!--p--> prius
<lb ed="#Qb"/>Spiritus rationalis ab angelico.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e195">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>4. Praeterea, intelligamus per impossibile quod
<lb ed="#Qb"/>spiritus rationalis remaneret<!--q--> separatus a corpore.
<lb ed="#Qb"/>Numquid esset idem in specie cum angelo? Con<lb ed="#Qb"/>stat
quod non; ergo aliquid haberet per quod
<lb ed="#Qb"/>differret, et non tantum individualiter, quia plus
<lb ed="#Qb"/>differret quam angelus ab angelo; ergo differentia
<lb ed="#Qb"/>aliqua specifica esset inter angelum et spiritum
<lb ed="#Qb"/>rationalem sic existentem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e217">
<lb ed="#Qb"/>5. Propter hoc volebant alii aliam differen<lb ed="#Qb"/>tiam
assignare in hoc quod anima rationalis sive
<lb ed="#Qb"/>spiritus esset ad imaginem Dei, angelus vero non,
<lb ed="#Qb"/>et hoc volebant ex Scriptura Sacra accipere: de
<lb ed="#Qb"/>homine enim legitur<!--3--> hoc<!--r--> ratione animae ratio<lb ed="#Qb"/>nalis,
de angelo vero non. Dicebant enim quod,
<lb ed="#Qb"/>spiritus rationalis habet potentiam cognoscendis
<lb ed="#Qb"/>omnia ad similitudinem Dei.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e237">
<lb ed="#Qb"/>Sed videtur eodem modo quod angelus, ex ista
<lb ed="#Qb"/>ratione: a. Quoniam sicut Deus cognoscit omnia,
<lb ed="#Qb"/>tam corporalia quam spiritualia, spiritualiter, ita
<lb ed="#Qb"/>angelus; ergo hac ratione dicetur ad imaginem
<lb ed="#Qb"/>sicut spiritus rationalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e251">
<lb ed="#Qb"/>b. Nec hoc est<!--t--> verum, quod quidam dicunt
<lb ed="#Qb"/>quod sicut in Deo sunt exemplares rationes, tam
<lb ed="#Qb"/>corporalium quam spiritualium, ita sint in anima ra<lb ed="#Qb"/>tionali
exemplares rationes omnium, tam spiritua<lb ed="#Qb"/>lium
quam corporalium. Quod enim non sic sit,
<lb ed="#Qb"/>haberi potest ex hoc quod rationes factivae omnium
<lb ed="#Qb"/>rerum sunt in Deo, non autem in anima rationali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e269">
<lb ed="#Qb"/>c. Et si<!--u--> dicatur quod sunt ibi cognitivae,
<lb ed="#Qb"/>pari ratione in angelo, sicut ostendit<!--v--> <name>Augustinus</name>,
<pb ed="#Qb" n="150"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/><title>Super Genesim ad litteram</title><!--1--> —- dicit enim quod
<lb ed="#Qb"/>angelus habuit cognitionem faciendorum omnium
<lb ed="#Qb"/>quae fiebant in sex diebus; de anima vero ra<lb ed="#Qb"/>tionali
non sic dicitur; unde dicit<!--a--> quod primo
<lb ed="#Qb"/>cognovit angelus res in Verbo, deinde in se,
<lb ed="#Qb"/>tertio in proprio genere; non autem hoc legitur
<lb ed="#Qb"/>de anima rationali — restat ergo quod angelus ra<lb ed="#Qb"/>tione
cognitionis deberet dici ad imaginem po<lb ed="#Qb"/>tius
quam anima rationalis; ergo non est diffe<lb ed="#Qb"/>rentia
specifica angeli et animae in hoc quod
<lb ed="#Qb"/>anima sit ad imaginem Dei, angelus vero non.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e304">
<lb ed="#Qb"/>d. Praeterea, imago, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>,
<lb ed="#Qb"/>in libro <title>De Trinitate</title><!--2--> et in pluribus aliis locis<!--b--><!--3-->,
<lb ed="#Qb"/>attenditur secundum intelligentiam, memoriam et
<lb ed="#Qb"/>voluntatem; sed ista conveniunt angelo; ergo an<lb ed="#Qb"/>gelus
dicetur esse<!--c--> ad imaginem; non ergo haec
<lb ed="#Qb"/>est differentia specifica.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e323">
<lb ed="#Qb"/>6. Alii dixerunt quod<!--d--> in hoc differt angelus
<lb ed="#Qb"/>ab anima quod anima rationalis habet intelligen<lb ed="#Qb"/>tiam
possibilem respectu formarum intelligibilium
<lb ed="#Qb"/>in phantasmate acceptarum vel<!--e--> a phantasmati<lb ed="#Qb"/>bus,
angelus autem habet intellectum possibilem
<lb ed="#Qb"/>respectu formarum intelligibilium a superiori re<lb ed="#Qb"/>cipiendarum<!--f-->,
et ita intellectus possibilis secun<lb ed="#Qb"/>dum
se ipsum utrobique differt, propter quod an<lb ed="#Qb"/>gelus
et anima.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e345">
<lb ed="#Qb"/>Contra: a. Sicut angelus potest recipere a su<lb ed="#Qb"/>periori,
ita et anima rationalis; ergo quoad hoc
<lb ed="#Qb"/>non differunt essentialiter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e354">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, angelus recipit ab inferiori. Quod patet
<lb ed="#Qb"/>in malis angelis, qui multa noscunt per experien<lb ed="#Qb"/>tiam,
et similiter boni ratione naturae suae. Ergo
<lb ed="#Qb"/>utrobique attenditur convenientia angeli et animae
<lb ed="#Qb"/>in cognoscendo a parte superiori et a parte infe<lb ed="#Qb"/>riori;
non ergo secundum hoc attenditur differentia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e371">
<lb ed="#Qb"/>7. Similiter potest obici, si quis ponat differen<lb ed="#Qb"/>tiam,
angeli et animae<!--g--> ex parte motiva, ut dicat
<lb ed="#Qb"/>angelum esse substantiam impassibilem, animam
<lb ed="#Qb"/>vero rationalem substantiam passibilem, eo quod
<lb ed="#Qb"/>corpori compatitur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e384">
<lb ed="#Qb"/>Obicitur a. per hoc quod dicit <name>Damasce<lb ed="#Qb"/>nus</name><!--4-->:
immortalis est <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e390">non natura, sed gratia</quote>,
<lb ed="#Qb"/>similiter et impassibilis; si ergo suae naturae re<lb ed="#Qb"/>linquatur,
dicitur passibilis; non ergo est haec
<lb ed="#Qb"/>differentia specifica inter angelum et animam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e401">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>b. Praeterea, sicut angelus non ordinatur ad
<lb ed="#Qb"/>patiendum nisi mediante culpa, ita anima ra<lb ed="#Qb"/>tionalis
non ordinatur ad patiendum nisi me<lb ed="#Qb"/>diante
culpa; ergo consimilis est ratio utrobi<lb ed="#Qb"/>que;
sicut ergo angelus impassibilis vel passi<lb ed="#Qb"/>bilis,
ita anima.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e417">
<lb ed="#Qb"/>8. Praeterea, obicitur quod non differunt specie:
<lb ed="#Qb"/>quorum enim perfectio est indifferens specie, ipsa
<lb ed="#Qb"/>indifferentia sunt specie; sed perfectio angeli et
<lb ed="#Qb"/>animae<!--h--> rationalis est indifferens specie, scilicet
<lb ed="#Qb"/>gratia in praesenti vel<!--l--> gloria in futuro. Una
<lb ed="#Qb"/>enim est beatitudo vel gloria, quae est visio Dei;
<lb ed="#Qb"/>ergo perfectio in futuro eadem est<!--k--> specie; si<lb ed="#Qb"/>militer
illa, quae est in praesenti, gratia aut ca<lb ed="#Qb"/>ritas,
quia utrobique est dilectio Dei et proximi;
<lb ed="#Qb"/>ergo., cum non<!--l--> differant specie, perfectibilia non
<lb ed="#Qb"/>different specie.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e443">
<lb ed="#Qb"/>9. Praeterea, videtur per simile: sicut enim est
<lb ed="#Qb"/>in brutis quod, licet leo et asinus specie differant,
<lb ed="#Qb"/>nihilominus modus cognoscendi per sensum si<lb ed="#Qb"/>milis
est utrobique, ita ex hac parte esse videtur
<lb ed="#Qb"/>quod, licet<!--m--> angelus et anima ponantur<!--n--> differre
<lb ed="#Qb"/>specie, nihilominus modus cognoscendi vel intel<lb ed="#Qb"/>ligendi
non videtur differre specie, et ita ex illa
<lb ed="#Qb"/>parte non accipitur differentia specifica.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e463">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod differentia
<lb ed="#Qb"/>angeli et animae rationalis aliter attenditur secun<lb ed="#Qb"/>dum
esse naturale, in quo angelus dicitur intel<lb ed="#Qb"/>ligentia,
et aliter in esse rationali, aliter in esse
<lb ed="#Qb"/>metaphysico<!--o-->, aliter in esse theologico. - Quan<lb ed="#Qb"/>tum
ad esse naturale, in quo fit consideratio
<lb ed="#Qb"/>corporum mobilium et eorum quae ordinantur ad
<lb ed="#Qb"/>illa<!--p-->, secundum hoc differentiae essentiales sunt
<mentioned>separatum secundum substantiam</mentioned> et <mentioned>unibile
<lb ed="#Qb"/>secundum substantiam</mentioned><!--q-->; et in hac ratione in<lb ed="#Qb"/>vestigat
naturalis philosophus ut ostendat inter
<lb ed="#Qb"/>animam rationalem et alias animas differentiam
<mentioned>separabilis</mentioned> et <mentioned>inseparabilis a corpore</mentioned>. Inter in<lb ed="#Qb"/>telligentiam
vero angelicam et rationalem diffe<lb ed="#Qb"/>rentia
est <mentioned>separata<!--r--> secundum substantiam</mentioned> et
<mentioned>unibilis</mentioned>, ut dicatur <mentioned>separata</mentioned>, quae non habet
<lb ed="#Qb"/>intentionem ad corpus, <mentioned>unibilis</mentioned> vero quae habet
<lb ed="#Qb"/>intentionem ad corpus: anima enim rationalis,
<lb ed="#Qb"/>etiam cum separata est, sicut dicit <name>Augusti<lb ed="#Qb"/>nus</name>,
in<!--s--> <title>XII Super Genesim</title><!--5-->, habet intentionem
ad corpus. Nec dicitur <title>separatum</title> hic quod
<pb ed="#Qb" n="151"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>non est unitum corpori: sic enim anima ratio<lb ed="#Qb"/>nalis
potest dici separata post mortem, donec
<lb ed="#Qb"/>iterum corpori uniatur. — Secundum, vero esse
<lb ed="#Qb"/>rationale sive logicum differunt<!--a--> per potentias
<lb ed="#Qb"/>proprias et essentiales, quae adduntur<!--b--> super
<lb ed="#Qb"/>genus. Cum enim utraque sit substantia incor<lb ed="#Qb"/>porea,
intellectualis, <mentioned>incorporeum</mentioned> dividit a cor<lb ed="#Qb"/>porea<!--c-->
substantia, <mentioned>intellectuale</mentioned> vero ab incorpo<lb ed="#Qb"/>rea,
quae non habet potentiam intelligendi ut est
<lb ed="#Qb"/>sensibilis. Et per hanc potentiam cognoscendi dif<lb ed="#Qb"/>ferunt
ab invicem intelligentia angelica et humana
<lb ed="#Qb"/>quod haec est intellectualis cum ratione, illa<!--d--> vero
<lb ed="#Qb"/>intellectualis abstracta a ratione. Dico autem<!--e--> <mentioned>in<lb ed="#Qb"/>tellectum
cum ratione</mentioned> intellectum<!--f--> componentem
<lb ed="#Qb"/>et dividentem et ab extremo ad extremum per me<lb ed="#Qb"/>dium
decurrentem, quo modo non est in<!--g--> intelli<lb ed="#Qb"/>gentia
angelica: intelligit enim modo simplici sine
<lb ed="#Qb"/>decursu rationis. Nec hoc obstat quod aliquando
<lb ed="#Qb"/>dicitur essentia angelica rationalis, quia <mentioned>ratio<lb ed="#Qb"/>nale</mentioned>
ibi accipitur pro intellectuali, sicut est in
<lb ed="#Qb"/>definitione personae. — Secundum esse vero
<lb ed="#Qb"/>metaphysicum<!--h--> differunt essentialiter per intel<lb ed="#Qb"/>lectum
possibilem ad species in phantasmatibus et
<lb ed="#Qb"/>intellectum abstractum ab hac possibilitate; intelli<lb ed="#Qb"/>gentia
enim angelica habet intellectum abstractum
<lb ed="#Qb"/>ab hac possibilitate<!--i-->. Et, licet angelus accipiat co<lb ed="#Qb"/>gnitionem
inferiorum ex parte inferiori<!--k-->, non ta<lb ed="#Qb"/>men
accipit per modum materialis intellectus, cuius
<lb ed="#Qb"/>est species recipere abstractas a phantasmatibus.
<lb ed="#Qb"/>Cum enim desit vis<!--l--> sensibilis, quasi praeambula
<lb ed="#Qb"/>intelligentiae angelicae, deest ratio phantasmatis
<lb ed="#Qb"/>consequenter, et ita specierum in phantasmatibus
<lb ed="#Qb"/>et per consequens abstractio specierum ab iis. —
<lb ed="#Qb"/>Secundum vero esse theologicum, quia in<lb ed="#Qb"/>telligentia
angelica est substantia libera<!--m-->, verti<lb ed="#Qb"/>bilis
immutabiliter<!--1-->, anima vero sive spiritus ratio<lb ed="#Qb"/>nalis
vertibilis est mutabiliter, ut Deus sit essentia
<lb ed="#Qb"/>libera invertibilis in bonum et malum, angelus
<lb ed="#Qb"/>vero et anima rationalis essentia libera, vertibilis in
<lb ed="#Qb"/>utrumque. Sed in hoc differunt essentialiter quod<!--n-->
<lb ed="#Qb"/>intelligentia angelica, cum sit vertibilis, versione
<lb ed="#Qb"/>facta, determinatur in illo — ut si vertatur in bo<lb ed="#Qb"/>num,
determinatur de natura sua ibi; si in malum,
<lb ed="#Qb"/>determinatur de<!--o--> natura sua ibi; et ideo dicit
<lb ed="#Qb"/><name>Ioannes Damascenus</name><!--2--> quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e603">insusceptibi<lb ed="#Qb"/>lis
est poenitentiae</quote> — anima vero rationalis est
<lb ed="#Qb"/>vertibilis in utrumque, et post versionem de natura
<lb ed="#Qb"/>sua convertibilis: unde est substantia libera, poe<lb ed="#Qb"/>nitentiae
susceptibilis. Propter quod videntur in
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>esse theologico convenienter distingui, ut angelica
<lb ed="#Qb"/>intelligentia sit substantia libera, vertibilis immu<lb ed="#Qb"/>tabiliter.
Hoc enim dicimus<!--p--> sine praeiudicio po<lb ed="#Qb"/>tioris
sententiae. Si quis enim in esse theologico
<lb ed="#Qb"/>potuerit<!--q--> convenientiorem differentiam invenire,
<lb ed="#Qb"/>acquiescendum est, cum res huiusmodi sint al<lb ed="#Qb"/>tissimae
speculationis. Nec obstat quod Deus pos<lb ed="#Qb"/>set
facere angelum vertibilem mutabiliter<!--r-->, quia
'non agitur hic de potentia Dei, sed de congrui<lb ed="#Qb"/>tate
aut convenientia naturae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e639">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: Per iam dicta potest sufficienter
<lb ed="#Qb"/>responderi ad ea quae obiciuntur<!--s--> secundum or<lb ed="#Qb"/>dinem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e648">
<lb ed="#Qb"/>1. Ad primo obiectum sic: quod, licet sit
<lb ed="#Qb"/>considerare substantiam animae in se<!--t--> per modum
<lb ed="#Qb"/>spiritus, nihilominus tamen in esse naturali est
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e656">perfectio corporis organici<!--3--></quote> etc., et ita ratio<lb ed="#Qb"/>nem
habet unibilis semper, licet sit separata actu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e662">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad secundum dicendum quod, licet uter<lb ed="#Qb"/>que
spiritus possit considerari in comparatione
<lb ed="#Qb"/>ad Deum et ibi habere suam differentiam, tamen
<lb ed="#Qb"/>in comparatione physica sive naturali anima re<lb ed="#Qb"/>spicit<!--u-->
corpus, angelus vero non, et ex illa re<lb ed="#Qb"/>cipiunt
differentiam propriam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e678">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad illud quod tertio obicitur<!--v--> de ipsa
<lb ed="#Qb"/>anima, <mentioned>cum sit unibilis, ratione cuius est uni<lb ed="#Qb"/>bilis</mentioned>:
dicendum<!--x--> quod ratione sui ipsius, nec
<lb ed="#Qb"/>est ad aliud principium in ipsa<!--y--> reducere, et
<lb ed="#Qb"/>ideo haec differentia recte dicitur essentialis in
<lb ed="#Qb"/>illa consideratione; et licet uniatur cum suis po<lb ed="#Qb"/>tentiis,
per se tamen est unio substantiae ad sub<lb ed="#Qb"/>stantiam
corporis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e698">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad quartum dicendum quod, licet anima
<lb ed="#Qb"/>esset separata, nihilominus hac differentia essen<lb ed="#Qb"/>tialiter
distingueretur, quia <mentioned>separatum</mentioned> dicitur
<lb ed="#Qb"/>dupliciter: quod actu est separatum, et hoc modo
<lb ed="#Qb"/>non differunt; vel quod est separatum per inten<lb ed="#Qb"/>tionem:
hoc modo non est anima separata, quia
<lb ed="#Qb"/>intentionem quamdam habet ad corpus, sicut dicit
<lb ed="#Qb"/><name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>Super Genesim ad litteram, XII</title><!--4-->.
<lb ed="#Qb"/>Unde loquens de <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e722">anima rapta a carnis sensi<lb ed="#Qb"/>bus</quote>
et de statu post mortem, dicit<!--z-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e728">Inest ani<lb ed="#Qb"/>mae
quidam naturalis appetitus in administrando
<lb ed="#Qb"/>corpus, quo appetitur et tardatur quodammodo
<lb ed="#Qb"/>ne tota intentione pergat in illud summum caelum,
<lb ed="#Qb"/>quamdiu non subest corpus, cuius administratione
appetitus ille conquiescat</quote>. Intelligentia autem
<lb ed="#Qb"/>angelica non sic habet, et ideo, licet anima sit
<lb ed="#Qb"/>separata actu et corpore, nihilominus illa differentia
<pb ed="#Qb" n="152"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>essentialiter differt secundum considerationem na<lb ed="#Qb"/>turalis
philosophi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e753">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad illam vero differentiam, qua dicitur
<lb ed="#Qb"/>differre ab angelo, quia sit<!--a--> ad imaginem Dei
<lb ed="#Qb"/>ratione cognoscendi: dicendum quod non est in
<lb ed="#Qb"/>hoc differentia essentialis, sed est alia ratio prop<lb ed="#Qb"/>ter
quam inter eos possit attendi differentia, quae
<lb ed="#Qb"/>dicetur in illa parte, ubi agetur de anima rationali,
<lb ed="#Qb"/>qualiter condita sit ad imaginem<!--b--><!--1-->. Dicitur autem
<lb ed="#Qb"/>a <name>B. Gregorio</name>, in libro <title>Moralium, XXXII</title><!--2-->,
<lb ed="#Qb"/>angelus conditus ad imaginem Dei <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e774">quo in eo
<lb ed="#Qb"/>subtilior est natura, eo in illo imago Dei subti<lb ed="#Qb"/>lius
insinuatur expressa<!--c--></quote>; et post: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e781">De sigillo
<lb ed="#Qb"/>talis similitudo imaginabiliter exprimitur, qualis
<lb ed="#Qb"/>in sigillo eodem essentialiter habetur</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e790">
<lb ed="#Qb"/>6. Ad illud vero quod dicitur <mentioned>differentia esse
<lb ed="#Qb"/>ratione intellectus possibilis ad species in phan<lb ed="#Qb"/>tasmatibus</mentioned>:
respondendum<!--d--> est quod hoc verum
<lb ed="#Qb"/>est, sicut supra habitum est<!--3-->, in consideratione
<lb ed="#Qb"/>metaphysica.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e803">
<lb ed="#Qb"/>a. Nec hoc obstat quod anima, ut est spiritus
<lb ed="#Qb"/>intelligibilis, potest recipere illuminationem a
<lb ed="#Qb"/>superiori sicut angelus. Hoc enim non intendit
<lb ed="#Qb"/>consideratio metaphysica, quae habet investiga<lb ed="#Qb"/>tionem
istarum essentiarum per ea quae sunt no<lb ed="#Qb"/>tiora
quoad nos; unde ab actibus cognoscuntur
<lb ed="#Qb"/>potentiae, per potentiam vero substantia<!--e-->. Modus
<lb ed="#Qb"/>autem cognoscendi, qui est ab inferiori parte,
<lb ed="#Qb"/>distinguit<!--f--> convenienter animam ab angelo in hac
<lb ed="#Qb"/>consideratione. — Posset tamen angelus distingui
<lb ed="#Qb"/>ab anima secundum illam differentiam, prout dici<lb ed="#Qb"/>tur<!--f-->
angelus <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e831">substantia intellectualis, illumina<lb ed="#Qb"/>tionum,
quae sunt8 a Primo, prima relatione per<lb ed="#Qb"/>ceptiva</quote>.
anima vero <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-Qd1e838">ultima relatione percep<lb ed="#Qb"/>tiva</quote>.
Sed illud<!--f--> non convenit animae Christi,
<lb ed="#Qb"/>licet convenire possit aliis animabus, eo quod
<lb ed="#Qb"/>anima Christi non recipit illuminationem per an<lb ed="#Qb"/>gelum
illuminantem, sed immediate per ipsam
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>divinam essentiam. Ideo melius est a parte infe<lb ed="#Qb"/>riori
ponere differentiam animae et angeli quoad
<lb ed="#Qb"/>illam considerationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e859">
<lb ed="#Qb"/>b. Ad id vero quod obicitur de daemonibus
<lb ed="#Qb"/>quod accipiunt a parte inferiori: dicendum<!--k--> quod
<lb ed="#Qb"/>non recipiunt species rerum intelligibilium a phan<lb ed="#Qb"/>tasmatibus,
licet sumant ab ipsis rebus, et non
<lb ed="#Qb"/>sumunt per modum intellectus possibilis, sed per
<lb ed="#Qb"/>modum agentis, qui sibi sufficit ad species ac<lb ed="#Qb"/>cipiendas.
De hoc<!--t--> autem diffusius agetur in
<lb ed="#Qb"/>Tractatu de cognitione angelorum<!--5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e879">
<lb ed="#Qb"/>7. Ad hoc quod obicitur de hac differentia
<mentioned>passibile et impassibile</mentioned>: dicendum<!--'"--> quod, li<lb ed="#Qb"/>cet
<mentioned>passibile</mentioned> conveniat angelo, tamen non con<lb ed="#Qb"/>venit
prout <mentioned>passibile</mentioned> pro compassibili sumitur.
<lb ed="#Qb"/>In hoc<!--n--> differt anima ab angelo quod compas<lb ed="#Qb"/>sibilis<!--o-->
est anima rationalis corpori, angelus vero
<lb ed="#Qb"/>non, cum non<!--p--> sit unitus corpori sicut forma vel
<lb ed="#Qb"/>perfectio cum perfectibili. Sed istae differentiae
<lb ed="#Qb"/>sunt posteriores illis quae sunt <mentioned>unibilis</mentioned> et <mentioned>non
<lb ed="#Qb"/>unibilis</mentioned>, et ideo ponendae sunt primae differen<lb ed="#Qb"/>tiae
essentiales.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e903">
<lb ed="#Qb"/>8. Ad id vero quod obicitur consequenter
<lb ed="#Qb"/>quod <mentioned>angelus et anima non differunt specie,
<lb ed="#Qb"/>quia habent perfectionem indifferentem specie</mentioned>:
<lb ed="#Qb"/>dicendum <!--q--> quod est perfectio prima et perfectio
<lb ed="#Qb"/>secunda. Licet ergo angelus et anima conveniant
<lb ed="#Qb"/>in secunda perfectione indifferenti secundum spe<lb ed="#Qb"/>ciem,
non tamen oportet quod conveniant in prima.
<lb ed="#Qb"/>Praeterea, gratia differt in specie, prout est in
<lb ed="#Qb"/>angelo et prout est in anima. Est enim gratia
<lb ed="#Qb"/>quaedam in anima<!--r-->, quae non est in angelo,
<lb ed="#Qb"/>scilicet gratia unionis, sicut: fuit in Christo, et
<lb ed="#Qb"/>gratia reparationis, sicut in aliis quibusdam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t2q1c5-d1e932">
<lb ed="#Qb"/>9. Ad ultimum dicendum quod, licet modus
<lb ed="#Qb"/>cognoscendi sit indifferens vel quidam modus mo<lb ed="#Qb"/>vendi
in bonum sit indifferens specie, tamen alius
<lb ed="#Qb"/>est<!--t--> differens, sicut supra habitum est<!--6-->.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>