-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2.xml
427 lines (427 loc) · 27.8 KB
/
ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 3, S. 2, Q. 1, T. 2, M. 2, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 3, S. 2, Q. 1, T. 2, M. 2, C. 2</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="176"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2">
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 2, Tract. 3, S. 2, Q. 1, T. 2, M. 2, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-Hd1e110" type="question-title">QUALITER COGNOSCAT ANGELUS QUOD IUXTA SE EST, SCILICET ANGELUM.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e113">
<pb ed="#Qb" n="176"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Secundo quaeritur I. qualiter<!--a--> cognoscat angelus
<lb ed="#Qb"/>quod iuxta se est, scilicet alium angelum<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e124">
<lb ed="#Qb"/>1. Omnis enim cognitio fit<!--b--> aut per praesen<lb ed="#Qb"/>tiam
aut per speciem sive similitudinem. Si ergo
<lb ed="#Qb"/>unus angelus alium cognoscit, aut ergo primo
<lb ed="#Qb"/>modo aut secundo. Non primo modo, quoniam
<lb ed="#Qb"/>unus angelus non est praesens in<!--c--> intellectu alte<lb ed="#Qb"/>rius:
non enim est ibi per praesentiam sicut nec
<lb ed="#Qb"/>per essentiam; si ergo unus alium cognoscat, hoc
<lb ed="#Qb"/>erit per speciem; aut ergo per speciem<!--d--> innatam
<lb ed="#Qb"/>aut per acquisitam; et quocumque modo dicatur,
<lb ed="#Qb"/>oportet semper<!--e--> quod similitudo aut species
<lb ed="#Qb"/>illa<!--f--> sit praesens in intellectu. Si ergo dicatur
<lb ed="#Qb"/>quod<!--g--> per speciem innatam, cum non sint spe<lb ed="#Qb"/>cies
innatae nisi tot angelorum quot creati fue<lb ed="#Qb"/>runt,
si modo<!--h--> crearetur unus angelus, ab alio non
<lb ed="#Qb"/>posset cognosci, nisi Deus de novo daret ei speciem
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi, scilicet<!--i--> angeli creati; sed sic modo
<lb ed="#Qb"/>non loquimur de cognitione angeli, scilicet se<lb ed="#Qb"/>cundum
id quod Deus ei potest dare, sed secun<lb ed="#Qb"/>dum
eius naturalem potentiam aut virtutem; quare
<lb ed="#Qb"/>videtur quod non per speciem innatam. — Si di<lb ed="#Qb"/>catur
quod per speciem acquisitam: ergo aut de
<lb ed="#Qb"/>novo a Deo datam<!--k--> aut ab alio. Si primo modo,
<lb ed="#Qb"/>ergo de se vel de potentia sibi in creatione data
<lb ed="#Qb"/>non posset unus angelus alium cognoscere. Si
<lb ed="#Qb"/>secundo modo, tunc ex hoc sequeretur quod in<lb ed="#Qb"/>tellectus
angelicus esset possibilis et receptibilis
<lb ed="#Qb"/>et creatus nudus respectu aliquarum specierum,
<lb ed="#Qb"/>possibilis perfici ab illis; quod videtur esse falsum.
<lb ed="#Qb"/>— Praeterea, de natura lucis est facere vel dare
<lb ed="#Qb"/>species, non recipere proprie; sed angeli non tan<lb ed="#Qb"/>tum
sunt specula, secundum quod dicunt <name>Dio<lb ed="#Qb"/>nysius</name><!--2-->
et <name>Damascenus</name><!--3-->, sed etiam lumina;
<lb ed="#Qb"/>ergo natura erit in angelis dativa specierum, non
<lb ed="#Qb"/>tantum receptiva; sed si illa intelligerent, ab alio
<lb ed="#Qb"/>recipiendo speciem de novo, esset quoad hoc in
<lb ed="#Qb"/>ipsis natura tantum receptiva specierum et<!--l--> es<lb ed="#Qb"/>sent
solummodo specula quantum ad hoc, non
<lb ed="#Qb"/>lumina; quare non videtur quod illa<!--m--> cognoscant
<lb ed="#Qb"/>per speciem ab alio<!--n--> habitam de novo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e209">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, inferius non agit in superius nec par
<lb ed="#Qb"/>in parem, cum omne agens semper sit nobilius
<lb ed="#Qb"/>patiente, secundum quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/><title>Super Genesim ad litteram</title><!--4-->; ergo inferior angelus
<lb ed="#Qb"/>non potest agere in superiorem imprimendo ei
<lb ed="#Qb"/>speciem suam, nec par similiter in parem; ergo
<lb ed="#Qb"/>si unus alium cognosceret per receptionem spe<lb ed="#Qb"/>ciei,
non cognosceret inferior superiorem nec par
<lb ed="#Qb"/>parem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e237">
<lb ed="#Qb"/>II. Sed occasione istorum quaeritur utrum in
<lb ed="#Qb"/>angelo possit esse utraque natura, scilicet natura<!--o-->
<lb ed="#Qb"/>factiva specierum et receptiva, aut tantum altera.
<lb ed="#Qb"/>Et visum est quod tantum natura altera.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e248">
<lb ed="#Qb"/>Sed contrarium videtur, scilicet quod utraque
<lb ed="#Qb"/>natura: a. Quia, cum angeli sint lumina, necesse
<lb ed="#Qb"/>est<!--p--> ponere in ipsis naturam factivam specierum,
<lb ed="#Qb"/>cum natura lucis sit facere species. Loquamur
<lb ed="#Qb"/>de uno angelo cognoscente alium: constat quod
<lb ed="#Qb"/>ille qui cognoscitur, cum sit lux, facit speciem
<lb ed="#Qb"/>suam in alio cognoscente; ergo et in angelo<!--q-->
<lb ed="#Qb"/>cognoscente oportet ponere naturam receptivam
<lb ed="#Qb"/>praeter naturam factivam quae in eo est, eo<!--r-->
<lb ed="#Qb"/>quod est lux.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e272">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, si aliquod commune inest diversis, ne<lb ed="#Qb"/>cesse
est quod secundum naturam communem
<lb ed="#Qb"/>insit illis; sed tam in natura sensibili quam in<lb ed="#Qb"/>telligibili
est fieri species; ergo est natura com<lb ed="#Qb"/>munis,
a qua fiunt species hic et ibi; sed constat
<lb ed="#Qb"/>quod hoc non potest esse aliqua forma elemen<lb ed="#Qb"/>taris,
quoniam talis natura non posset dare esse
<lb ed="#Qb"/>spirituale<!--s--> speciei aut formae visibili, cum ipsa
<lb ed="#Qb"/>non habeat huiusmodi esse; oportet ergo ut sit
<lb ed="#Qb"/>talis natura quae<!--t--> transcendat omnem aliam for<lb ed="#Qb"/>mam
simpliciter corporalem; sed haec non videtur
<lb ed="#Qb"/>alia nisi lux, quoniam lux inter corporalia magis
<lb ed="#Qb"/>est illud quod appropinquat spiritualitati, licet
<lb ed="#Qb"/>sit corporalis; sed adhuc non quaecumque lux,
<lb ed="#Qb"/>sed lux in actu, quoniam oculus lucem habet de
<lb ed="#Qb"/>sua compositione et tamen sua lux non facit spe<lb ed="#Qb"/>cies,
sed requiritur lux extra: sic<!--u--> ergo in sensu
<lb ed="#Qb"/>et in<!--v--> intellectu requiritur natura communis,
<lb ed="#Qb"/>quae est dativa specierum secundum naturam lu<lb ed="#Qb"/>cis;
sed in sensu lux corporalis, in intellectu lux
<lb ed="#Qb"/>spiritualis, sicut est in anima intellectus agens;
<lb ed="#Qb"/>angeli ergo habent naturam dativam specierum,
<lb ed="#Qb"/>cum habeant similiter naturam lucis; ergo in
<lb ed="#Qb"/>eis<!--x--> erit natura dandi species sibi invicem sive
<pb ed="#Qb" n="177"/>
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>similitudines et similiter natura recipiendi, quoniam
<lb ed="#Qb"/>si unus angelus facit in alio speciem, alius erit in
<lb ed="#Qb"/>quo fiet illa species; ergo in eis est<!--a--> utraque natura.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e337">
<lb ed="#Qb"/>c. Item, medium participat naturam utriusque
<lb ed="#Qb"/>extremi; sed<!--b--> talia duo sunt extrema quod<!--c--> est
<lb ed="#Qb"/>quaedam natura quae tantum facit species, ita
<lb ed="#Qb"/>quod in ea non fiant<!--d--> species, ut est natura su<lb ed="#Qb"/>prema<!--e-->,
quae est Deus; alia est, in qua tantum
<lb ed="#Qb"/>fiunt species et ipsa non facit, sicut est<!--f--> na<lb ed="#Qb"/>tura
corporalis, ut<!--g--> patet in visu corporali; sed
<lb ed="#Qb"/>media natura inter haec extrema est substantia
<lb ed="#Qb"/>intellectualis, ut anima et<!--h--> angelus; ergo tam in
<lb ed="#Qb"/>anima quam in angelo erit utraque natura, sci<lb ed="#Qb"/>licet
natura<!--i--> dandi species et recipiendi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e361">
<lb ed="#Qb"/>Contra: 1. Tunc obicitur de duobus angelis
<lb ed="#Qb"/>parem lucem habentibus, quomodo unus alium
<lb ed="#Qb"/>cognoscit, cum neuter in alterum possit agere;
<lb ed="#Qb"/>et similiter de duobus, quorum unus est superior,
<lb ed="#Qb"/>alius inferior<!--k-->, quomodo inferior possit cogno<lb ed="#Qb"/>scere
superiorem, sicut fuit obiectum<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e377">
<lb ed="#Qb"/>Forte dicetur quod angelus cognoscendo
<lb ed="#Qb"/>se cognoscit suum simile, et hoc videtur velle
<lb ed="#Qb"/><name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--l-->, in libro <title>De Trinitate</title><!--2-->; ibi enim
<lb ed="#Qb"/>dicit quod aliter est de oculo materiali et de
<lb ed="#Qb"/>oculo spirituali: oculus enim materialis minus se
<lb ed="#Qb"/>cognoscit quam alia, immo se non videt et alia
<lb ed="#Qb"/>bene videt; sed oculus spiritualis primo videt se
<lb ed="#Qb"/>et in se videt alia, sicut anima videndo se videt
<lb ed="#Qb"/>aliam animam et angelus<!--m--> similiter; et haec sunt
<lb ed="#Qb"/>verba eius: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-Qd1e404">Mens ergo ipsa sicut<!--n--> corporearum
<lb ed="#Qb"/>rerum notitias<!--o--> per sensus corporis colligit, sic<!--p-->
<lb ed="#Qb"/>incorporearum per semetipsam; ergo et<!--q--> se ipsam<!--r-->
<lb ed="#Qb"/>per se ipsam<!--s--> novit</quote>. Exemplum etiam patet<!--3-->: ali<lb ed="#Qb"/>quis
enim per hoc quod<!--t--> cognoscit Carthaginem
<lb ed="#Qb"/>quam vidit, cognoscit aliam Carthaginem ei si<lb ed="#Qb"/>milem,
quam nunquam vidit. Similiter videtur
<lb ed="#Qb"/>esse de angelo quod per hoc quod se cognoscit,
<lb ed="#Qb"/>cognoscit alios qui sunt ei similes in natura.
<lb ed="#Qb"/>— Sed adhuc obicitur: quoniam etsi ve<lb ed="#Qb"/>rum
sit quod unus angelus possit alios cogno<lb ed="#Qb"/>scere
quoad hoc quod sunt ei similes in natura,
<lb ed="#Qb"/>non tamen propter hoc cognoscet<!--v--> eos distincte,
<lb ed="#Qb"/>cum ipse non magis ab uno angelo quam ab alio
<lb ed="#Qb"/>distinguatur. Si ergo non poneretur alia via qua
<lb ed="#Qb"/>unus alium posset cognoscere, non<!--x--> posset tunc
<lb ed="#Qb"/>unus angelus alium ab alio in cognoscendo di<lb ed="#Qb"/>stinguere,
quoniam angelus non habet virtutem
<lb ed="#Qb"/>distinctivam rerum sicut Deus, et ita nunquam
<lb ed="#Qb"/>perfecte quoad hoc posset unus<!--y--> alium cognoscere:
<lb ed="#Qb"/>quod falsum est; et ita videtur quod oporteat
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>ponere, ut<!--a--> prius<!--4-->, quod per speciem aliam<!--b--> fit
<lb ed="#Qb"/>cognitio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e458">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Quadruplex est modus cognoscendi
<lb ed="#Qb"/>unum angelum<!--c--> ab alio Primus est<!--d--> per effec<lb ed="#Qb"/>tum,
et iste est communis angelo et animae:
<lb ed="#Qb"/>sicut enim una anima cognoscit aliam in suis
<lb ed="#Qb"/>effectibus, utpote in hoc quod est movere corpus,
<lb ed="#Qb"/>dare sensum et locutionem, et per huiusmodi
<lb ed="#Qb"/>actus devenimus<!--e--> ad cognitionem potentiarum et
<lb ed="#Qb"/>per cognitionem potentiarum ad cognitionem es<lb ed="#Qb"/>sentiae:
ita et unus angelus potest cognoscere
<lb ed="#Qb"/>alium per suos effectus. Sunt enim quaedam ope<lb ed="#Qb"/>rationes
mirabiles quae non possunt fieri nisi ab
<lb ed="#Qb"/>angelo, per quas homo potest devenire ad co<lb ed="#Qb"/>gnitionem
angeli. Verbi gratia, certi sumus quod
<lb ed="#Qb"/>anima de se prona est ad lapsum et ex se non
<lb ed="#Qb"/>habet quod non<!--f--> labatur frequenter, et per hoc
<lb ed="#Qb"/>deprehendimus<!--g--> quod hoc, scilicet quod non la<lb ed="#Qb"/>batur
habet ex custodia alterius, et hoc Dei<!--h-->
<lb ed="#Qb"/>vel angeli; sed postmodum deprehendimus<!--i--> quod
<lb ed="#Qb"/>hoc non est solum ex Dei custodia, sed magis
<lb ed="#Qb"/>ex quadam speciali custodia, quae data est ei
<lb ed="#Qb"/>propter<!--k--> suam nobilitatem: et haec est custodia
<lb ed="#Qb"/>angeli. Et ita si per operationes angelorum de<lb ed="#Qb"/>venimus
ad cognitionem eorum, multo fortius
<lb ed="#Qb"/>unus angelus ad cognitionem alterius, quia vident
<lb ed="#Qb"/>angeli effectus suos inter se magis quam animae
<lb ed="#Qb"/>suos, et angeli boni et animae sanctae melius
<lb ed="#Qb"/>quam angeli mali et animae non sanctae propter
<lb ed="#Qb"/>maius posse quod est in animabus sanctis ex
<lb ed="#Qb"/>gratia quam in daemonibus. De hoc <name>Augusti<lb ed="#Qb"/>nus</name>,
in libro <title>De Trinitate</title>, X<!--l--><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-Qd1e523">Non ita dicitur
<lb ed="#Qb"/>menti <mentioned>cognosce te</mentioned><!--m--> ipsam, sicut dicitur <mentioned>cogno<lb ed="#Qb"/>sce<!--n-->
Cherubim et Seraphim</mentioned>; de absentibus enim
<lb ed="#Qb"/>illis credimus, quae caelestes quaedam potestates
<lb ed="#Qb"/>esse praedicantur. Neque enim sicut dicitur <mentioned>co<lb ed="#Qb"/>gnosce
voluntatem illius hominis</mentioned>, quae nobis nec
<lb ed="#Qb"/>ad sentiendum ullo<!--o--> modo nec ad<!--p--> intelligendum
<lb ed="#Qb"/>praesto est nisi corporalibus signis editis, et hoc
<lb ed="#Qb"/>ita ut magis credamus quam intelligamus. Neque
<lb ed="#Qb"/>ita ut dicitur homini <mentioned>cognosce<!--q--> faciem tuam</mentioned><!--r-->,
<lb ed="#Qb"/>quod nisi in speculo fieri<!--s--> non potest</quote>. — Alius
<lb ed="#Qb"/>modus cognoscendi est per Scripturas, secundum
<lb ed="#Qb"/>quod invenimus eos diversos et diversimode ap<lb ed="#Qb"/>paruisse
et<!--t--> in diversis locis, ut patet tam in
<lb ed="#Qb"/>Veteri Testamento quam in Novo. — Tertius et
<lb ed="#Qb"/>quartus sunt circumscripta omni operatione, et
<lb ed="#Qb"/>sic est simpliciter cognoscere. Et hoc dupliciter:
<lb ed="#Qb"/>quoniam vel in Verbo vel in proprio genere sive<!--u-->
<lb ed="#Qb"/>in se; iis enim duobus modis cognoscit unus
<pb ed="#Qb" n="178"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>angelus alium: in Deo vel in proprio genere vel
<lb ed="#Qb"/>in se. Loquendo ergo de hoc quarto modo co<lb ed="#Qb"/>gnoscendi
angelum, scilicet in se, dicimus quod
<lb ed="#Qb"/>unus angelus cognoscit alium<!--a--> angelum et per
<lb ed="#Qb"/>speciem, non innatam, sed potius acquisitam,
<lb ed="#Qb"/>quia ipse eam sibi facit in se. Et concedimus,
<lb ed="#Qb"/>sicut opponebatur<!--1-->, quod in angelo est duplex
<lb ed="#Qb"/>natura, scilicet dandi formas intelligibiles et re<lb ed="#Qb"/>cipiendi
eas ab alio. Et istae duae naturae sunt
<lb ed="#Qb"/>in angelo sicut in anima: nam in eis est<!--b--> na<lb ed="#Qb"/>tura
speculi, et sic possunt recipere formas in<lb ed="#Qb"/>telligibiles;
et ratio luminis, et sic potest eas dare,
<lb ed="#Qb"/>non tamen<!--c--> secundum rationem proprii luminis,
<lb ed="#Qb"/>sed secundum rationem primi luminis superin<lb ed="#Qb"/>fluentis.
Dicimus ergo quod<!--d--> unus angelus co<lb ed="#Qb"/>gnoscit
alium per speciem sive similitudinem
<lb ed="#Qb"/>suam et accipit speciem illam a specie alterius
<lb ed="#Qb"/>angeli, quoniam similitudinem illius speciei ac<lb ed="#Qb"/>cipit.
Constat enim quod non accipit speciem es<lb ed="#Qb"/>sentialem
angeli, sed remanet in eo propria spe<lb ed="#Qb"/>cies,
et, ipsa remanente<!--e--> in proprio subiecto,
<lb ed="#Qb"/>angelus cognoscens similitudinem illius accipit,
<lb ed="#Qb"/>et sic<!--f--> dicitur recipere et sibi dare, quoniam facit
<lb ed="#Qb"/>quod in<!--g--> se sit illa similitudo quae<!--h--> prius [non]
<lb ed="#Qb"/>erat. E contra est quoad hoc in intellectu ange<lb ed="#Qb"/>lico
et in<!--i--> intellectu animae potentiali: quoniam
<lb ed="#Qb"/>in intellectu angeli non fit proprie abstractio, cum
<lb ed="#Qb"/>sic unus alium intelligit, et hoc est quia<!--k--> fit ab<lb ed="#Qb"/>stractio
ut res fiat spiritualior; sed angelus non
<lb ed="#Qb"/>facit illam speciem spiritualiorem nec indiget ut
<lb ed="#Qb"/>sit spiritualior, sed hoc tantum indiget ut ipsi
<lb ed="#Qb"/>cognoscenti coniungatur, et hoc est, quia iam est
<lb ed="#Qb"/>abstracta a materia sensibili<!--l-->. Sed e contra est
<lb ed="#Qb"/>in forma visibili<!--m-->, quae est materiae concreata:
<lb ed="#Qb"/>si enim esset forma visibilis a materia abstracta,
<lb ed="#Qb"/>iam non requireretur maior abstractio ad hoc
<lb ed="#Qb"/>ut visus<!--n--> fieret, sed tantum sufficeret ipsam
<lb ed="#Qb"/>coniungi<!--o--> visui. Concedimus etiam quod non
<lb ed="#Qb"/>sufficit angeli praesentia, sed ulterius requiritur
<lb ed="#Qb"/>conversio ipsius cognoscentis supra cognitum,
<lb ed="#Qb"/>accipiendo eius similitudinem, ut dictum est<!--2-->,
<lb ed="#Qb"/>nec ad hoc requiritur aliquod adiutorium extrin<lb ed="#Qb"/>secum.
Unde <name>Bernardus</name>, in homilia<!--5--> <title>Super
<lb ed="#Qb"/>Cantica</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-Qd1e664">Nec brutus nec angelicus spiritus ad
<lb ed="#Qb"/>ea capescenda, quae beatam et spiritualem fa<lb ed="#Qb"/>ciunt
creaturam<!--p-->, suis ullo modo corporibus adiu<lb ed="#Qb"/>vantur:
ille quidem pro innata stoliditate<!--q--> non
<lb ed="#Qb"/>capiens, iste vero pro excellentioris gloriae prae<lb ed="#Qb"/>rogativa
non indigens</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e678">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad hoc quod obicitur quod
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/><mentioned>intellectus angelicus esset nudus et possibilis
<lb ed="#Qb"/>sicut et humanus</mentioned>, potest dici quod intellectus po<lb ed="#Qb"/>test
dici<!--r--> possibilis dupliciter: uno modo propter
<lb ed="#Qb"/>admixtionem cum phantasmatibus et postmodum
<lb ed="#Qb"/>depurationem ab eis, et sic est intellectus possibilis
<lb ed="#Qb"/>in anima unita et tantum in ea secundum quod
<lb ed="#Qb"/>sic est; alio modo propter solam receptionem
<lb ed="#Qb"/>speciei intelligibilis, et sic potest manere in anima
<lb ed="#Qb"/>separata, et sic potest etiam esse<!--s--> in angelo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e702">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad id quod obicitur quod <mentioned>inferior non vi<lb ed="#Qb"/>detur
posse agere in superiorem nec par in pa<lb ed="#Qb"/>rem</mentioned>:
dicendum quod hoc esset<!--t--> verum nisi hoc
<lb ed="#Qb"/><mentioned>posse</mentioned> inesset eis ex virtute superinfluente, ut
<lb ed="#Qb"/>dictum est supra<!--4-->. — Vel potest dici quod proprie
<lb ed="#Qb"/>non dicitur ibi actio nec etiam passio: non enim
<lb ed="#Qb"/>angelus, quia intelligitur, dicitur pati, ut<!--u--> loquamur
<lb ed="#Qb"/>de actione et passione proprie, ut accipiatur actio
<lb ed="#Qb"/>quae est per dominium et infert passionem, et de
<lb ed="#Qb"/>tali actione verum est quod oportet quod agens
<lb ed="#Qb"/>sit nobilius patiente; sed sic non est hic: non
<lb ed="#Qb"/>enim unus agit in alium per modum dominantis,
<lb ed="#Qb"/>sed, cum utrumque sit lumen, utrumque habet al<lb ed="#Qb"/>terius
similitudinem, cum se invicem cognoscunt
<lb ed="#Qb"/>et se circumincedunt, sicut videmus in duabus
<lb ed="#Qb"/>candelis<!--v--> quod quando sunt in eadem domo,
<lb ed="#Qb"/>utraque totam illuminat et se circumincedunt ad
<lb ed="#Qb"/>invicem nec agit una in aliam, proprie loquendo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e741">
<lb ed="#Qb"/>III. Sed adhuc quaeritur circa eumdem articu<lb ed="#Qb"/>lum
utrum unus angelus cognoscat alium tripliciter,
<lb ed="#Qb"/>scilicet in Verbo et in, se ipso cognoscente et in
<lb ed="#Qb"/>proprio genere, sicut tripliciter ceteras creaturas
<lb ed="#Qb"/>cognoscit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e754">
<lb ed="#Qb"/>Et videtur quod sic: a. Quoniam illius potest
<lb ed="#Qb"/>habere similitudinem sive speciem in se ipso sicut
<lb ed="#Qb"/>et ceterarum<!--x--> rerum, et huius habet formam
<lb ed="#Qb"/>datam ab initio sicut et ceterarum rerum et est res
<lb ed="#Qb"/>ab ipso distincta sicut<!--y--> et ceterae res; ergo etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e767">
<lb ed="#Qb"/>Contra: 1. Quaerit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>Super Ge<lb ed="#Qb"/>nesim
ad litteram</title><!--5-->, quare de sola luce, per quam
<lb ed="#Qb"/>angelica natura intelligitur, dicitur<!--6-->: <quote>Fiat lux, et
<lb ed="#Qb"/>facta est lux</quote>, et non de ea dicitur: <mentioned>et fecit lu<lb ed="#Qb"/>cem</mentioned>,
cum de ceteris rebus dicta sint haec<!--7-->
<quote><mentioned>fiat, fecit, et factum est</mentioned></quote>. Et ad hoc respondet,
<lb ed="#Qb"/>dicens quoniam angelus non potuit habere co<lb ed="#Qb"/>gnitionem
de se faciendo, sed solum de se facto:
<lb ed="#Qb"/>et per factionem lucis intelligitur factio angeli,
<lb ed="#Qb"/>sed bene habuit cognitionem, non solum de re<lb ed="#Qb"/>bus
factis, sed etiam faciendis, ad minus quan<lb ed="#Qb"/>tum
ad ordinem naturae, etsi non quantum ad
<pb ed="#Qb" n="179"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>ordinem temporis, sed non de se faciendo, nec
<lb ed="#Qb"/>quantum ad hunc ordinem nec quantum ad il<lb ed="#Qb"/>lum;
sed cognitio, qua cognoscit<!--a--> angelus in
<lb ed="#Qb"/>se ipso, haec est cognitio rei faciendae, et non
<lb ed="#Qb"/>tantum factae, ut patet de artifice qui cognoscit
<lb ed="#Qb"/>in se ipso domum antequam fiat: et huiusmodi
<lb ed="#Qb"/>cognitio, quam sic<!--b--> habet angelus, notatur per
<lb ed="#Qb"/>hoc quod dicitur <quote><mentioned>fecit</mentioned></quote>; cognitio autem in pro<lb ed="#Qb"/>prio
genere de re facta notatur per hoc quod di<lb ed="#Qb"/>citur
<lb ed="#Qb"/><quote><mentioned>et factum est</mentioned></quote>. Sic ergo de se faciendo non
<lb ed="#Qb"/>potuit habere cognitionem aliquis angelus; eadem
<lb ed="#Qb"/>ratione nec de aliis angelis faciendis, quoniam
<lb ed="#Qb"/>simul natura et tempore facti sunt; quare non
<lb ed="#Qb"/>potest unus angelus alios<!--c--> cognoscere in se ipso
<lb ed="#Qb"/>cognoscente, cum haec sit cognitio rei faciendae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai2t3s2q1t2m2c2-d1e834">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: Verum est quod nullus de alio
<lb ed="#Qb"/>praevidit ipsum esse<!--d--> faciendum sicut nec de se,
<lb ed="#Qb"/>sed propter hoc non oportet quod unus non possit
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>alium cognoscere in se ipso, quoniam non dici<lb ed="#Qb"/>mus
quod cognitio, qua cognoscit angelus ali<lb ed="#Qb"/>quid
in se ipso, solum sit de re flenda<!--e-->, sed etiam
<lb ed="#Qb"/>de re iam facta. Et<!--f--> patet exemplum in artifice:
<lb ed="#Qb"/>potest enim artifex videre in se rem fiendam<!--g-->
<lb ed="#Qb"/>et iam factam<!--1-->. Licet ergo angelus non cognoscat
<lb ed="#Qb"/>in se ipso<!--h--> angelum fiendum, potest tamen cogno<lb ed="#Qb"/>scere
iam factum. — Praeterea, non valet illa ratio,
<lb ed="#Qb"/>quoniam a simili posset<!--i--> argui, quoniam unus<lb ed="#Qb"/>quisque
angelus non habuit cognitionem de ali<lb ed="#Qb"/>quo
faciendo sicut nec de se; tamen etiam adhuc
<lb ed="#Qb"/>non est simile, quoniam posset intelligere unus
<lb ed="#Qb"/>angelus quod alii creati fuerunt successive, et sic
<lb ed="#Qb"/>quoad intellectum posset praevidere alios fiendos,
<lb ed="#Qb"/>licet tamen bene concedamus quod non est dic<lb ed="#Qb"/>tum
de luce, sicut de aliis creaturis <mentioned>fecit Deus
<lb ed="#Qb"/>lucem</mentioned>, propter hoc quod nullus angelus prae<lb ed="#Qb"/>vidit
se fiendum vel alios.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>