-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1.xml
559 lines (559 loc) · 35.8 KB
/
ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 3, Tract. 2, Q. 2, T. 1, M. 1, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 3, Tract. 2, Q. 2, T. 1, M. 1, C. 1</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="327"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1">
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 3, Tract. 2, Q. 2, T. 1, M. 1, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e110" type="question-title">DE LUCE CORPORALI SPARSA IN CAELO EMPYREO</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e113">
<pb ed="#Qb" n="327"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Prima autem sparsio lucis corporalis fuit in
<lb ed="#Qb"/>caelo empyreo, de quo<!--a--> quaeruntur haec:
<lb ed="#Qb"/>Primo, an sit;
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>secundo, an sit corpus;
<lb ed="#Qb"/>tertio, an sit caelum;
<lb ed="#Qb"/>quarto, an moveatur;
<lb ed="#Qb"/>quinto, de comparatione illius ad alios caelos.
</p>
<div xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Dd1e137" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e139" type="question-title">An sit caelum empyreum<!--1-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e142">
<lb ed="#Qb"/>Ad primum sic: Videtur quod illud, quod di<lb ed="#Qb"/>citur
caelum empyreum, non sit: 1. Nihil enim
<lb ed="#Qb"/>fit sine causa a Deo<!--2-->; sed huiusmodi caelum non
<lb ed="#Qb"/>videtur habere aliquam causam. Non enim fit<!--b-->
<lb ed="#Qb"/>propter continuandam generationem et corruptio<lb ed="#Qb"/>nem
in inferioribus, cum huius sit causa suffi<lb ed="#Qb"/>ciens
firmamentum cum stellis et planetis<!--3-->. Neque
<lb ed="#Qb"/>fit ad conservationem<!--c--> in esse, cum causa con<lb ed="#Qb"/>servationis
in esse ipsorum corporum dicatur esse,
<lb ed="#Qb"/>secundum philosophos<!--4-->, in illa sphaera quae
<lb ed="#Qb"/>movetur motu diurno. Ergo non videtur causa
<lb ed="#Qb"/>esse ex comparatione ad corpora. Nec ex com<lb ed="#Qb"/>paratione
ad spiritus, cum spiritus natura sint
<lb ed="#Qb"/>separati a corporibus nec indigeant ipsa corpo<lb ed="#Qb"/>rum
continentia ad hoc quod sint.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e177">
<lb ed="#Qb"/>2. Nec illa videtur esse causa quam<!--d--> quidam<!--5-->
<lb ed="#Qb"/>ponunt, dicentes quod ad coniunctionem animae et
<lb ed="#Qb"/>corporis requiritur lux: unde ad coniunctionem
<lb ed="#Qb"/>animae vegetabilis cum corpore exigitur<!--e--> lumen
<lb ed="#Qb"/>quoddam proveniens ex firmamento sive caelo
<lb ed="#Qb"/>sidereo, ad coniunctionem vero<!--f--> animae sensi<lb ed="#Qb"/>bilis
cum corpore lumen proveniens ex caelo cry<lb ed="#Qb"/>stallino,
ad coniunctionem vero animae rationalis
<lb ed="#Qb"/>cum corpore lumen proveniens ex caelo empyreo.
<lb ed="#Qb"/>Cum enim anima rationalis sit substantia incor<lb ed="#Qb"/>porea,
cognoscitiva, separabilis a corpore, si con<lb ed="#Qb"/>iungitur
corpori ex elementis composito, non re<lb ed="#Qb"/>quirit
nisi tot media quot sunt-media in genere,
<lb ed="#Qb"/>non quot sunt<!--g--> media determinata in specie.
<lb ed="#Qb"/>Medium autem in genere inter corpus corrupti<lb ed="#Qb"/>bile
compositum et incorporeum est corpus cor<lb ed="#Qb"/>ruptibile
simplex et corpus incorruptibile sim<lb ed="#Qb"/>plex<!--h-->
nec possibile est plura invenire media in
<lb ed="#Qb"/>genere; sed corpus corruptibile simplex est ele<lb ed="#Qb"/>mentum,
corpus incorruptibile simplex, id est non
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>resolutum in alia corpora, est lux; ergo inter incor<lb ed="#Qb"/>poreum
et suum corpus non intercidunt nisi duo
<lb ed="#Qb"/>illa media in genere. Ex parte vero incorporei non
<lb ed="#Qb"/>intercidunt nisi duo inter animam rationalem et
<lb ed="#Qb"/>suum corpus: est enim<!--i--> incorporeum motivum
<lb ed="#Qb"/>non-cognoscitivum et est incorporeum motivum co<lb ed="#Qb"/>gnoscitivum<!--k-->,
sed non separabile; sic ergo ex parte
<lb ed="#Qb"/>incorporei non erunt<!--l--> nisi sensibilis et vegetabilis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e242">
<lb ed="#Qb"/>3. Si vero acciperentur media secundum diffe<lb ed="#Qb"/>rentias
in specie ex parte corporum, quot essent
<lb ed="#Qb"/>differentiae lucis inter elementum, quod est cor<lb ed="#Qb"/>pus
corruptibile, simplex et incorporeum, tot ac<lb ed="#Qb"/>ciperentur
media; sed sunt differentiae lucis diver<lb ed="#Qb"/>sae
secundum differentias sphaerarum; sphaerae
<lb ed="#Qb"/>autem ponuntur novem, secundum philoso<lb ed="#Qb"/>phosö<!--6-->:
sphaerae<!--m--> septem planetarum, sphaera
<lb ed="#Qb"/>stellarum quae dicuntur fixae et sphaera motus
<lb ed="#Qb"/>diurni, quae, secundum quosdam philosophos,
<lb ed="#Qb"/>dicitur esse alia a sphaera siderum<!--7-->. Secundum
<lb ed="#Qb"/>hoc ergo, addito caelo empyreo, quod nullum
<lb ed="#Qb"/>illorum est, essent decem differentiae luminum,
<lb ed="#Qb"/>et ita essent decem media.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e275">
<lb ed="#Qb"/>4. Praeterea, si determinantur media ex parte
<lb ed="#Qb"/>corporum inter incorporeum et corpus composi<lb ed="#Qb"/>tum,
esset pari ratione lux, a caelo empyreo pro<lb ed="#Qb"/>veniens,
medium inter animam vegetabilem et
<lb ed="#Qb"/>suum corpus vel animam sensibilem sicut inter
<lb ed="#Qb"/>animam rationalem et suum corpus. Incorporeum
<lb ed="#Qb"/>enim, licet corruptibile, nobilius est corpore<!--n-->,
<lb ed="#Qb"/>licet sit incorruptibile, id est quod non corrum<lb ed="#Qb"/>pitur<!--o-->
nec secundum se nec secundum partem.
<lb ed="#Qb"/>Item, anima rationalis non est actus cuiusdam
<lb ed="#Qb"/>partis corporis nec est ita actus ut necessario ope<lb ed="#Qb"/>retur
per corpus; ergo medium, quod sibi eligit
<lb ed="#Qb"/>inter ipsam et suum corpus, non est necessario
<pb ed="#Qb" n="328"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>corpus, sed incorporeum quod est minoris no<lb ed="#Qb"/>bilitatis;
sic ergo non requirit aliquod lumen<!--a-->
<lb ed="#Qb"/>proveniens ab empyreo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e318">
<lb ed="#Qb"/>5. Praeterea, tres dicuntur esse spiritus: natura<lb ed="#Qb"/>lis,
animalis et vitalis, et, secundum aliquem phi<lb ed="#Qb"/>losophum<!--1-->,
dicuntur esse lumina, secundum
<lb ed="#Qb"/>medicos substantia aerea digesta in corde<!--2-->, nec
<lb ed="#Qb"/>aliud ponitur medium inter animam et corpus
<lb ed="#Qb"/>suum nisi spiritus<!--3-->. Si ergo est substantia aerea,
<lb ed="#Qb"/>patet quod non requiritur ibi<!--b--> medium aliquod et
<lb ed="#Qb"/>corpore caelesti, et ita nec ab empyreo, non solum
<lb ed="#Qb"/>quantum ad animam rationalem, sed etiam quan<lb ed="#Qb"/>tum
ad alias. Si vero sunt lumina, constat quod
<lb ed="#Qb"/>inter se ordinem habent: nam sine vitali alii non
<lb ed="#Qb"/>operantur, vitalis autem medium est ad animam
<lb ed="#Qb"/>sensibilem et animalis similiter. Quicumque ergo
<lb ed="#Qb"/>illorum dicatur nobilior, erit<!--c--> lumen illud, quod
<lb ed="#Qb"/>nobilius est, medium ad sensibilem, et ita lumen
<lb ed="#Qb"/>procedens ab empyreo, cum non sit medium ad
<lb ed="#Qb"/>sensibilem, ut dicitur, non<!--d--> requiretur [ut] ali<lb ed="#Qb"/>quod
medium<!--e--> ex illa parte inter animam ratio<lb ed="#Qb"/>nalem
et suum corpus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e362">
<lb ed="#Qb"/>6. Si forte<!--f--> diceretur quod vitalis et ani<lb ed="#Qb"/>malis
differunt secundum maiorem nobilitatem et
<lb ed="#Qb"/>minorem respectu animae vegetabilis et sensibilis
- hoc non videtur verum: cum enim fit<!--g-->
<lb ed="#Qb"/>immutatio in organo sensus, deinde pervenit im<lb ed="#Qb"/>mutatio
ad spiritum animalem, ab illo vero ad
<lb ed="#Qb"/>partem sensibilem, a parte vero sensibili ad ra<lb ed="#Qb"/>tionalem,
nec plura ponuntur media, ergo non
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>est necesse duplicem spiritum animalem ponere:
<lb ed="#Qb"/>unum, qui nihil operatur ad sensibilem, alterum
<lb ed="#Qb"/>qui operatur, et tunc tantum fit operatio utrius<lb ed="#Qb"/>que
spiritus, cum<!--h--> transferri debet forma sensi<lb ed="#Qb"/>bilis
usque ad intellectum: quod cum non inve<lb ed="#Qb"/>niatur,
non erit anima indigens alio spiritu quam
<lb ed="#Qb"/>illo qui ministrat animae sensibili, et ita non in<lb ed="#Qb"/>diget
aliquo lumine a caelo empyreo proveniente.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e399">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod caelum,
<lb ed="#Qb"/>quod dicitur empyreum, est, et propter aliquam
<lb ed="#Qb"/>causam. Causa vero illa non est ratione conti<lb ed="#Qb"/>nuationis
in generatione et corruptione vel con<lb ed="#Qb"/>tinuationis<!--i-->
in esse rerum corruptibilium, sed ut
<lb ed="#Qb"/>compleatur universum in genere corporum secun<lb ed="#Qb"/>dum
determinata extrema et medium ad osten<lb ed="#Qb"/>sionem
summae potentiae, sapientiae et bonita<lb ed="#Qb"/>tis:
extrema vero sunt luminosum in fine et opa<lb ed="#Qb"/>cum
in fine; luminosum autem in fine dicitur
<lb ed="#Qb"/>empyreum. -— Praeterea, licet spiritus separati a
<lb ed="#Qb"/>corporibus non indigeant quantum ad suum esse<!--k-->
<lb ed="#Qb"/>aliquo corpore<!--l-->, tamen est congruentia alicuius
<lb ed="#Qb"/>corporis ad ipsos spiritus propter magnam con<lb ed="#Qb"/>venientiam<!--4-->.
— Praeterea, spiritus rationales qui
<lb ed="#Qb"/>coniunguntur corporibus, cum pervenietur ad in<lb ed="#Qb"/>corruptionem
corporum<!--m-->, congruenter colloca<lb ed="#Qb"/>buntur
in corpore quod est ultimae nobilitatis
<lb ed="#Qb"/>in universo, eo quod habebunt corpora illa maxi<lb ed="#Qb"/>mam
nobilitatem et ante illam coniunctionem cum
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi corporibus ibi propter meritum suum
<lb ed="#Qb"/>convenienter<!--n--> collocantur.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Dd1e450" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e452">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e455" type="question-title">Utrum caelum empyreum sit corpus.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e458">
<lb ed="#Qb"/>Secundo quaeritur utrum caelum empyreum
<lb ed="#Qb"/>sit corpus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e465">
<lb ed="#Qb"/>Ad quod sic: 1. Omne continens simplicius est
<lb ed="#Qb"/>natura contento; sed caelum empyreum est con<lb ed="#Qb"/>tinens
angelos et animas sanctas<!--5-->; cum ergo nul<lb ed="#Qb"/>lum
corpus sit simplicius aut nobilius angelis et
<lb ed="#Qb"/>animabus sanctis, caelum empyreum non erit
<lb ed="#Qb"/>corpus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e481">
<lb ed="#Qb"/>Contra: a. Damascenus<!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e485">Solus Deus est
<lb ed="#Qb"/>incircumscriptus, cetera circumscripta </quote>. Ergo cir<lb ed="#Qb"/>cumscripti
sunt<!--o--> angeli et animae sanctae ubicum<lb ed="#Qb"/>que
operantur; ergo si non tantum hic inferius
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>operantur, sed etiam superius, ubi contemplantur,
<lb ed="#Qb"/>ergo ibi circumscribuntur; ergo ibi sunt ut in loco;
<lb ed="#Qb"/>sed <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e503">locus est finis corporalis eius quod contine<lb ed="#Qb"/>tur<!--7--></quote>
vel<!--p--> est in eo; ergo caelum empyreum est
<lb ed="#Qb"/>finis corporalis angelorum; ergo est corpus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e512">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, perfectus est ordo in universitate cor<lb ed="#Qb"/>porum,
qui attenditur secundum maximam nobili<lb ed="#Qb"/>tatem
et minimam; ergo si est corpus habens
<lb ed="#Qb"/>minimam nobilitatem, sicut corpus maxime abun<lb ed="#Qb"/>dans
in opacitate, similiter erit aliquod corpus
<lb ed="#Qb"/>habens maximam nobilitatem, sicut corpus quod
<lb ed="#Qb"/>de natura sua habet luminositatem, et ita erit
<lb ed="#Qb"/>aliquod corpus uniforme in luminositate.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e532">
<pb ed="#Qb" n="329"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>c. Item, plus est esse non motum quam motum,
<lb ed="#Qb"/>quia illo, scilicet non moveri, remunerabuntur quae
<lb ed="#Qb"/>nunc moventur; ergo aliquod corpus est lumino<lb ed="#Qb"/>sum
uniforme, non motum; sed hoc non est cae<lb ed="#Qb"/>lum
aqueum, quia illud est ex aqua: quod autem
<lb ed="#Qb"/>est ex aqua mobile est et mutabile; ergo est aliquod
<lb ed="#Qb"/>corpus super illud; sed<!--a--> hoc non est nisi caelum
<lb ed="#Qb"/>empyreum; ergo caelum empyreum est corpus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e556">
<lb ed="#Qb"/>d. Item, dicit <name>Damascenus</name><!--1--> quod caelum est
<lb ed="#Qb"/>sine stellis, semper sphaeriforme, de quo dicitur<!--2-->:
<lb ed="#Qb"/><quote>In principio creavit Deus caelum et terram</quote><!--b-->. Sed
<lb ed="#Qb"/>hoc non est firmamentum, quia post dicitur<!--3-->: <quote>Spi<lb ed="#Qb"/>ritus
Domini ferebatur super aquas</quote>, quas dividit
<lb ed="#Qb"/>firmamentum<!--4-->, et ita firmamentum fuit inferius eo;
<lb ed="#Qb"/>item, nec fuit caelum crystallinum, quia postmo<lb ed="#Qb"/>dum
fuit divisio aquarum<!--5-->. Ergo est caelum
<lb ed="#Qb"/>empyreum; ergo caelum empyreum est corpus
<lb ed="#Qb"/>sphaeriforme; ergo est<!--c--> corpus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e580">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod caelum em<lb ed="#Qb"/>pyreum
est corpus. Est enim<!--d--> quoddam caelum
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>quod continet res corporales, sicut est caelum
<lb ed="#Qb"/>inferius, quoddam vero quod continet res in<lb ed="#Qb"/>corporales
sive<!--e--> spirituales, sicut caelum su<lb ed="#Qb"/>perius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e598">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta.]: 1. Ad primo obiectum dicen<lb ed="#Qb"/>dum
quod duplex est natura loci: loci enim est
<lb ed="#Qb"/>continere et salvare<!--6-->. Caelo empyreo convenit
<lb ed="#Qb"/>continere respectu angelorum et aliorum spiri<lb ed="#Qb"/>tuum,
sed non salvare<!--7-->, quia si non esset caelum
<lb ed="#Qb"/>empyreum, adhuc starent: unde non dependet
<lb ed="#Qb"/>eorum esse ab esse illius. Sed hoc modo Spiritus
<lb ed="#Qb"/>Sanctus est continens<!--8--> respectu spirituum crea<lb ed="#Qb"/>torum,
quia salvat eos: unde est continens ut
<lb ed="#Qb"/>salvans; caelum vero empyreum, quia continet
<lb ed="#Qb"/>substantiam angelorum in operatione, est conti<lb ed="#Qb"/>nens
solum et non salvans<!--9-->. — Et quod obicitur
<lb ed="#Qb"/>quod continens simplicius est contento: dicen<lb ed="#Qb"/>dum<!--f-->
quod hoc non exigitur nisi ubi est utra<lb ed="#Qb"/>que
praedictarum conditionum, quod scilicet<!--g-->
<lb ed="#Qb"/>contineat et salvet.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Dd1e637" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e639">ARTICULUS III</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e642" type="question-title">Utrum caelum empyreaum moveatur<!--10--></head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e645">
<lb ed="#Qb"/>Tertio quaeritur utrum caelum empyreum mo<lb ed="#Qb"/>veatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e652">
<lb ed="#Qb"/>Et videtur quod sic: 1. Quia dicitur in <title>Glos<lb ed="#Qb"/>sa</title><!--11-->,
super illud<!--12-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e658">In aeternum, Domine, verbum
<lb ed="#Qb"/>tuum permanet in caelo</quote>: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e663"> Caelum illud mutatur </quote>,
<lb ed="#Qb"/>in quo angeli sunt creati; aut ergo intelligitur
<lb ed="#Qb"/>de mutatione secundum situm vel secundum qua<lb ed="#Qb"/>litatem
vel secundum. substantiam. Si secun<lb ed="#Qb"/>dum
qualitatem vel secundum<!--h--> substantiam: sed
<lb ed="#Qb"/>maior est illa mutatio quae est secundum qua<lb ed="#Qb"/>litatem
vel secundum<!--i--> substantiam quam illa
<lb ed="#Qb"/>quae est secundum situm; ergo si mutatur se<lb ed="#Qb"/>cundum
substantiam vel qualitatem, multo fortius
<lb ed="#Qb"/>secundum situm.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e687">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, si firmamentum et corpora inferiora me<lb ed="#Qb"/>rentur
per motum suum — nam<!--k--> consequuntur
<lb ed="#Qb"/>praemium per motum suum —— et caelum empy<lb ed="#Qb"/>reum
similiter praemiabitur; ergo movetur ad illud
<lb ed="#Qb"/>praemium; ergo movetur<!--l-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e701">
<lb ed="#Qb"/>3. Item, <title>Rom.</title> 8, 20: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e705" source="http://scta.info/resource/rom8_20">Omnis creatura subiecta<!--m-->
<lb ed="#Qb"/>est vanitati</quote>, ibi dicit <title>Glossa</title><!--13--> quod sol et luna
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>post motum habebunt<!--n--> statum in praemium; ergo
<lb ed="#Qb"/>si caelum empyreum similiter sit<!--o--> praemiabile,
<lb ed="#Qb"/>videtur quod moveatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e720">
<lb ed="#Qb"/>Quod autem non moveatur, videtur: a. Quia
<lb ed="#Qb"/>magis assimilatur Primo illud<!--p--> quod non movetur
<lb ed="#Qb"/>quam illud<!--q--> quod movetur; cum ergo non repu<lb ed="#Qb"/>gnet
corpori luminoso non moveri<!--r-->, sed magis
<lb ed="#Qb"/>determinetur<!--s--> ad hoc, videtur quod caelum em<lb ed="#Qb"/>pyreum
non moveatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e736">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, spiritus, secundum quod sunt in caelo
<lb ed="#Qb"/>empyreo, sunt in quiete contemplationis; sed
<lb ed="#Qb"/>quando mittuntur ad nos, operantur, non tamen
<lb ed="#Qb"/>desistunt ab intimo contemplationis<!--t-->, ut dicit
<lb ed="#Qb"/><name>Gregorius</name><!--14-->; ergo si eis est quies quando ibi
<lb ed="#Qb"/>sunt, convenit eis locus quietis; sed mobile non
<lb ed="#Qb"/>convenit esse locum quietis; ergo non movetur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e754">
<lb ed="#Qb"/>c. Praeterea, corpus luminosum est de natura
<lb ed="#Qb"/>sua et luminositas magis determinatur ad quietem
<lb ed="#Qb"/>quam ad motum; ergo non movetur. — Quod
<lb ed="#Qb"/>concedendum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e765">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad hoc autem<!--u--> quod dicitur
<lb ed="#Qb"/>in <title>Glossa</title> quod mutatur: dicendum quod hoc<!--v-->
<pb ed="#Qb" n="330"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>intelligitur de illa mutatione quae erit in fine,
<lb ed="#Qb"/>secundum<!--a--> quod mutabitur et minori luce in ma<lb ed="#Qb"/>iorem<!--b-->
completo ministerio angelorum; haec au<lb ed="#Qb"/>tem
mutatio non est secundum naturam: unde
<lb ed="#Qb"/>non sequitur <mentioned>mutatur secundum qualitatem, ergo
<lb ed="#Qb"/>secundum situm</mentioned><!--c-->; sed in inferioribus bene se<lb ed="#Qb"/>quitur,
in iis autem quae supra naturam, non.
<lb ed="#Qb"/>2-3. Ad hoc quod obicitur quod meretur sicut
<lb ed="#Qb"/>et alia corpora, quia praemiabitur maiori lumino<lb ed="#Qb"/>sitate:
dicendum quod alia superiora corpora ser<lb ed="#Qb"/>viunt
generationi et corruptioni in corporibus hu<lb ed="#Qb"/>manis;
unde <title>Iob</title> 14,12: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e801" source="http://scta.info/resource/iob14_12">Non resurget homo,
<lb ed="#Qb"/>donec atteratur caelum</quote>; quod ergo illa moven<lb ed="#Qb"/>tur,
hoc est propter hominem. Unde non bene
<lb ed="#Qb"/>senserunt philosophi<!--d--><!--1--> qui dixerunt illud cor<lb ed="#Qb"/>pus
semper moveri: cum enim ordinetur ad finem,
<lb ed="#Qb"/>scilicet ad hominem, necesse est quod finem ac<lb ed="#Qb"/>cipiat
motus eius cum homine; sed sic non est
<lb ed="#Qb"/>de empyreo, in quo sunt angeli creati, quia
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>contentivum est bonorum spirituum; unde secun<lb ed="#Qb"/>dum
motum non ordinatur ad assequendum ali<lb ed="#Qb"/>quid,
sed per continentiam angelorum ordinatur
<lb ed="#Qb"/>ad hoc per ministerium angelorum, quia merentur
<lb ed="#Qb"/>ei quod assequatur illud.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e833">
<lb ed="#Qb"/>Sed adhuc obicitur quod moveatur, quia
<lb ed="#Qb"/>aut est corpus grave, et sic movetur deorsum;
<lb ed="#Qb"/>aut leve, et sic sursum; aut nec grave nec leve, et
<lb ed="#Qb"/>sic movetur circulariter: et ita videtur quod mo<lb ed="#Qb"/>veatur.
- Respondeo quod non sequitur. Nam
<lb ed="#Qb"/>deberet addere <mentioned>et est non uniiorme</mentioned>: ad motum
<lb ed="#Qb"/>enim exiguntur hae differentiae <mentioned>dextrorsum, si<lb ed="#Qb"/>nistrorsum</mentioned>.
Unde non sequitur <mentioned>non est grave
<lb ed="#Qb"/>nec leve, ergo movetur sphaeraliter sive circula<lb ed="#Qb"/>riter</mentioned>,
sed deberet inferre <mentioned>ergo si movetur, mo<lb ed="#Qb"/>vetur
circulariter</mentioned>; sed, cum sit uniforme, et ita
<lb ed="#Qb"/>non sit in eo haec differentia <mentioned>dextrorsum<!--e-->, si<lb ed="#Qb"/>nistrorsum</mentioned>,
non est in eo<!--f--> natura principii et
<lb ed="#Qb"/>medii, et ideo<!--g--> non movetur.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Dd1e867" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e869">ARTICULUS IV</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e872">Utrum empyreum dicendum sit caelum.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e875">
<lb ed="#Qb"/>Quarto quaeritur utrum empyreum dicendum
<lb ed="#Qb"/>sit caelum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e882">
<lb ed="#Qb"/>Quod videtur: a. <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e886">Caelum enim est continentia
<lb ed="#Qb"/>visibilium et invisibilium<!--h--> creaturarum</quote>, sicut
<lb ed="#Qb"/>dicit <name>Damascenus</name><!--2-->; sed hoc nulli potest ita
<lb ed="#Qb"/>convenire sicut empyreo: continet enim angelos
<lb ed="#Qb"/>et animas sanctas et praeter hoc continet alia
<lb ed="#Qb"/>corpora; ergo dicendum est maxime caelum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e901">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, in<!--i--> Psalmo<!--3-->: <quote>Caelum caeli Domino</quote>;
<lb ed="#Qb"/>caelum, secundum unam expositionem<!--4-->, dicitur
<lb ed="#Qb"/>empyreum; ergo dicitur <quote>caelum caeli</quote>; ergo dicitur
<lb ed="#Qb"/>istud caelum eminentius aliis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e913">
<lb ed="#Qb"/>c. Item, <title>Deuter.</title> 10,14: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e917">En Domini Dei tui cae<lb ed="#Qb"/>lum
est et caelum caeli; caelum caeli</quote> dicitur ern<lb ed="#Qb"/>pyreum;
ergo eminentissimum est caelum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e925">
<lb ed="#Qb"/>Quod autem non sit caelum secundum prae<lb ed="#Qb"/>dictam
expositionem<!--k-->, videtur: 1. Cum enim dici<lb ed="#Qb"/>tur
<quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e933"> continentia visibilium et invisibilium </quote>, intel<lb ed="#Qb"/>ligitur
generaliter et ita caelum empyreum dicitur
<lb ed="#Qb"/>continere Christum secundum animam et corpus.
— Contra: <title>Eph.</title> 1,21: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e941" source="http://scta.info/resource/eph1_21">Ipsum dedit caput super
<lb ed="#Qb"/>omne quod nominatur in hoc saeculo et in futuro</quote>;
<lb ed="#Qb"/>ergo est <mentioned>super omne quod nominatur in hoc
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>saeculo<!--l--></mentioned>; sed caelum empyreum <quote>nominatur in
<lb ed="#Qb"/>hoc saeculom</quote>; ergo est super caelum empyreum<!--n-->;
<lb ed="#Qb"/>ergo non continetur ab illo. Et loquitur ibi, se<lb ed="#Qb"/>cundum
unam expositionem<!--5-->, de Christo secun<lb ed="#Qb"/>dum
humanam naturam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e963">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, <name>Isidorus</name><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e967">Caelum dicitur eo quod
<lb ed="#Qb"/>tamquam vas caelatum habeat lumina stellarum
<lb ed="#Qb"/>veluti signa</quote>; sed hoc non habet empyreum;
<lb ed="#Qb"/>ergo non est dicendum caelum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e977">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo quod empyreum <mentioned>caelum</mentioned> est per
<lb ed="#Qb"/>eminentiam dictum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e984">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primum autem obiec<lb ed="#Qb"/>tum<!--o-->
dicendum<!--7--> quod Christus secundum huma<lb ed="#Qb"/>nam
naturam est super caelum empyreum digni<lb ed="#Qb"/>tate,
nihilominus humana natura Christi, id est
<lb ed="#Qb"/>anima et corpus, continetur ab illo localiter, de<lb ed="#Qb"/>finitive
anima<!--P-->, circumscriptive corpus. Esse enim
<mentioned>super</mentioned> dicitur dupliciter: vel loco vel dignitate;
<lb ed="#Qb"/>Christus <mentioned>super</mentioned> est dignitate, continetur loco.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e1002">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad secundum dicendum quod loquitur<!--q-->
<lb ed="#Qb"/>ibi non de caelo empyreo, sed de<!--r--> sidereo, secun<lb ed="#Qb"/>dum
opinionem philosophorum, qui non ascen<lb ed="#Qb"/>derunt
usque ad caelum empyreum nec usque
<lb ed="#Qb"/>ad caelum crystallinum<!--8-->, et sic etymologizat<!--9-->.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Dd1e1016" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e1018">ARTICULUS V</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Hd1e1021" type="question-title">De comparatione caeli empyrei ad alios caelos.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e1024">
<pb ed="#Qb" n="331"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Deinde quaeritur de comparatione huius caeli
<lb ed="#Qb"/>ad alios caelos. Quaeritur ergo utrum omnes
<lb ed="#Qb"/>caeli habeant aliquam naturam<!--a--> communem, se<lb ed="#Qb"/>cundum
quam dicantur caeli; et si sic, quae sit illa.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e1040">
<lb ed="#Qb"/>Quod autem habeant, videtur: Quia non erunt
<lb ed="#Qb"/>nisi duo genera locorum post diem iudicii, sci<lb ed="#Qb"/>licet
damnandorum<!--b--> et salvandorum. <title>Apoc.</title> 21,1:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e1050">Ecce ego creo caelum novum et terram novam;</quote>
<lb ed="#Qb"/>et II Petri versus finem<!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e1056">Aer calore solvetur</quote>. Sed
<lb ed="#Qb"/>eadem erit natura caeli tunc quae nunc, sed in
<lb ed="#Qb"/>melius mutabitur; erit ergo eadem natura secun<lb ed="#Qb"/>dum
quam dicetur tunc caelum et nunc; sed tunc
<lb ed="#Qb"/>natura luminositatis erit in caelo, quia in terra
<lb ed="#Qb"/>erit contraria qualitas, scilicet opacitas; et si opa<lb ed="#Qb"/>citas<!--c-->
est qualitas determinata damnatis, relin<lb ed="#Qb"/>quitur
quod perspicuum erit in loco opposito
<lb ed="#Qb"/>qualitas determinata; videtur ergo quod luminosi<lb ed="#Qb"/>tas
sit natura illa communis in qua communicant.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-d1e1079">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]<!--2-->: Et notandum quod si aer dicatur
<lb ed="#Qb"/>nunc poenalis, hoc est propter, opacitatem quae
<lb ed="#Qb"/>est in inferiori parte, sed propter perspicuum
<lb ed="#Qb"/>dicitur caelum; cum ergo perspicuum sit illa na<lb ed="#Qb"/>tura
communis, ergo quot modis dicetur perspi<lb ed="#Qb"/>cuum,
tot modis<!--d--> dicetur caelum. Sed perspi<lb ed="#Qb"/>cuum
primo duas habet differentias, scilicet<!--e--> da<lb ed="#Qb"/>tivum
luminis et<!--f--> receptivum: dativum luminis<!--g-->
<lb ed="#Qb"/>ex parte superioris, receptivum ex parte inferioris.
<lb ed="#Qb"/>Unde in principio <title>Gen.</title>, cum dicitur<!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai3t2q2t1m1c1-Qd1e1102" source="http://scta.info/resource/gen1_1">In principio
<lb ed="#Qb"/>creavit Deus caelum et terram</quote><!--h-->, terra vocatur ibi<!--i-->
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>natura opaca, caelum luminosa, aqua receptivum
<lb ed="#Qb"/>utriusque. Sed dativum luminis potest esse tri<lb ed="#Qb"/>pliciter<!--k-->:
vel uniforme et sine motu vel non—uni<lb ed="#Qb"/>forme
et cum motu vel medium, scilicet uniforme
<lb ed="#Qb"/>et cum motu. Si omnino uniforme non-motum, sic
<lb ed="#Qb"/>est caelum empyreum; si omnino uniforme<!--l--> mo<lb ed="#Qb"/>tum,
sic est caelum crystallinum<!--4-->; si non omnino
<lb ed="#Qb"/>uniforme et motum, sic est caelum stellatum, quod
<lb ed="#Qb"/>non in omnibus partibus suis habet luminositatem
<lb ed="#Qb"/>aequalem. Quarta differentia non potuit esse, sci<lb ed="#Qb"/>licet
non-uniforme non-motum, quia si est non-uni<lb ed="#Qb"/>forme,
necesse est quod moveatur. Et ordo patet:
<lb ed="#Qb"/>dignius enim est quod est uniforme non-motum
<lb ed="#Qb"/>quam motum; item dignius est uniforme<!--m--> motum
<lb ed="#Qb"/>quam non-uniforme<!--n--> motum. — Si vero est recep<lb ed="#Qb"/>tivum
luminositatis<!--o-->, habet in se lumen vel con<lb ed="#Qb"/>tinue
recipit. Si habet in se lumen, hoc est vel
<lb ed="#Qb"/>cum ardore vel sine ardore<!--p-->. Si cum ardore, tunc
<lb ed="#Qb"/>est igneum; si vero habet luminositatem sine ar<lb ed="#Qb"/>dore,
tunc est olympium. Et ordo istorum patet:
<lb ed="#Qb"/>prius enim est olympium quod<!--q--> est supra igneum,
<lb ed="#Qb"/>quia magis participat de natura luminis quam
<lb ed="#Qb"/>igneum. Si vero est receptivum, ita quod con<lb ed="#Qb"/>tinue
recipiat, tunc vel est coniunctum inferiori
<lb ed="#Qb"/>parti, et sic est aereum; vel superiori, et sic est
<lb ed="#Qb"/>aethereum, et patet ordo. Haec est ratio quare
<lb ed="#Qb"/>septem sunt. Aqua autem caelum esse non po<lb ed="#Qb"/>tuit,
quia natura caeli est esse sursum, quod
<lb ed="#Qb"/>aquae non convenit; item, natura caeli est<!--r--> ex
<lb ed="#Qb"/>omni parte circumdare, quod aquae non convenit.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>