-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2.xml
575 lines (575 loc) · 36.4 KB
/
ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 1, S. 2, Q. 3, T. 1, M. 2, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 1, S. 2, Q. 3, T. 1, M. 2, C. 2</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="450"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 1, S. 2, Q. 3, T. 1, M. 2, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e110" type="question-title">DE DIVISIONE ARISTOTELIS.</head>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Dd1e113" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e115">ARTICULUS I.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e118" type="question-title">De intellecta materiali.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e121">
<lb ed="#Qb"/>Deinde quaeritur de secunda divisione, quam
<lb ed="#Qb"/>facit <name>Philosophus</name><!--9-->, per intellectum in triplici
<lb ed="#Qb"/>differentia. Potest enim quaeri quae sit necessitas
<lb ed="#Qb"/>ponere intellectum materialem, qui habet species
<lb ed="#Qb"/>in phantasmatibus, qui dicitur a <name>Philosopho</name><!--10-->
<lb ed="#Qb"/>corrumpi quodam<!--n--> interius corrupto, et dicitur
<lb ed="#Qb"/>alio nomine ratiocinativa: unde dicitur cellula
<lb ed="#Qb"/>logistica<!--11-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e141">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>Videtur enim<!--o--> quod sufficiat vis sensibilis
<lb ed="#Qb"/>quae recipit<!--p--> phantasmata: 1. Si enim a phan<lb ed="#Qb"/>tasmatibus
fit<!--q--> abstractio specierum intelligibi<lb ed="#Q"/>lium,
non est necesse ponere aliam vim a phanta<lb ed="#Qb"/>stica,
in qua sint ea a<!--r--> quibus debeat fieri ab<lb ed="#Qb"/>stractio,
et ita non est necesse ponere unam vim
<lb ed="#Qb"/>intellectivam. Sufficit ergo duplex differentia in<lb ed="#Qb"/>tellectus:
agentis et possibilis. Hoc etiam Videtur
<pb ed="#Qb" n="451"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/><name>Philosophus</name> innuere, ponens duas tantum
<lb ed="#Qb"/>differentias: unam, qua est omnia facere, aliam,
<lb ed="#Qb"/>qua est<!--a--> omnia fieri<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e174">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod ille intel<lb ed="#Qb"/>lectus
materialis, de quo loquitur Commentator<!--2-->,
<lb ed="#Qb"/>qui habet species in phantasmatibus, in hoc differt
<lb ed="#Qb"/>a phantasia quod phantasia habet phantasmata,
<lb ed="#Qb"/>non ut possibilia ulterius ad actum alicuius po<lb ed="#Qb"/>tentiae
intellectivae<!--b-->; sic enim est in brutis: bruta
<lb ed="#Qb"/>enim habent hanc vim tamquam perfectionem, non
<lb ed="#Qb"/>ut possibilem ulterius ad nobiliorem perfectionem.
<lb ed="#Qb"/>Unde, sicut sensus brutalis non dicitur univer<lb ed="#Qb"/>salis
neque per se neque per accidens, sed solum
<lb ed="#Qb"/>singularis, sensus vero humanus est utriusque,
<lb ed="#Qb"/>scilicet universalis et singularis, ita contingit in
<lb ed="#Qb"/>vi interiori ut sit phantastica habens phantasmata
<lb ed="#Qb"/>secundum quod huiusmodi, non ut possibilia ad
<lb ed="#Qb"/>species abstrahendas ab intellectu; intellectus vero
<lb ed="#Qb"/>materialis habet species in phantasmatibus, quas
<lb ed="#Qb"/>possibile est abstrahi per intellectum agentem, ut
<lb ed="#Qb"/>uniantur cum possibili. Sic ergo necesse fuit po<lb ed="#Qb"/>nere
intellectum materialem. Et quia habet ali<lb ed="#Qb"/>quam
colligantiam ad corpus, dicitur a <name>Philo<lb ed="#Qb"/>sopho</name>
corrumpi quodam interius corrupto, non
<lb ed="#Qb"/>quod eius sit secundum se corruptio, sed ratione
<lb ed="#Qb"/>actus.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Dd1e227" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e229">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e232" type="question-title">De intellectu agente<!--3-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e235">
<lb ed="#Qb"/>Consequenter dicendum est de ipso intellectu<!--c-->
<lb ed="#Qb"/>agente et possibili.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e242">
<lb ed="#Qb"/>I. Quae autem sit necessitas ponere has duas dif<lb ed="#Qb"/>ferentias,
habetur a <name>Philosopho</name><!--4-->. 1. Dicit enim
<lb ed="#Qb"/>quod nihil educitur de potentia materiali in<!--d--> actum,
<lb ed="#Qb"/>nisi per id quod est actu; sed intellectus possi<lb ed="#Qb"/>bilis
dicitur possibilis in suo genere potentia
<lb ed="#Qb"/>materiali; non ergo educitur in actum nisi per
<lb ed="#Qb"/>id quod est<!--e--> actu; illud autem est potentia agens;
<lb ed="#Qb"/>erunt ergo duae differentiae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e262">
<lb ed="#Qb"/>2. Praeterea, sensus<!--f--> non se ipsum perficit in
<lb ed="#Qb"/>sentiendo, sed indiget luce interiori et exteriori;
<lb ed="#Qb"/>ergo nec intellectus similiter; erit ergo unum ali<lb ed="#Qb"/>quid
in anima quod est<!--g--> per modum lucis, ut
<lb ed="#Qb"/>sicut lux potentia colores facit actu sentiri, ita
<lb ed="#Qb"/>erit quid in anima quod potentia-intelligibilia
<lb ed="#Qb"/>perducet ad hoc ut actu intelligantur ab intellectu
<lb ed="#Qb"/>possibili<!--h5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e283">
<lb ed="#Qb"/>II. Sed adhuc posset esse dubitatio utrum hoc
<lb ed="#Qb"/>agens esset intellectus. Sicut enim agens extra<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>ex parte sensus non est actu<!--k--> sensus, sed<!--l--> lux,
<lb ed="#Qb"/>sic videretur in intellectu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e294">
<lb ed="#Qb"/>Sed contra hoc est quod nihil potest educere
<lb ed="#Qb"/>formas intelligibiles de potentia in<!--m--> actum nisi
<lb ed="#Qb"/>sit actu in illo genere: propter quod<!--n--> abstrahens
<lb ed="#Qb"/>formas intelligibiles et uniens eas necesse est
<lb ed="#Qb"/>quod sit actu intellectus. Nec est simile de luce
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>sensibili: sic enim se habet<!--o--> ut educat colorem<!--p-->
<lb ed="#Qb"/>qui erat in potentia, ut possit actu movere visum,
<lb ed="#Qb"/>quantum est ex parte sui, sed non dicitur agens
<lb ed="#Qb"/>respectu potentiae sensibilis animae. Unde non
<lb ed="#Qb"/>est necesse propter hoc agentem extra univocare
<lb ed="#Qb"/>cum sensu patiente; intellectus vero agens agit
<lb ed="#Qb"/>dupliciter: agit enim abstrahendo et cum possi<lb ed="#Qb"/>bili
uniendo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e327">
<lb ed="#Qb"/>III. Sed adhuc dubitaret aliquis utrum sit sepa<lb ed="#Qb"/>ratus
secundum substantiam ab anima an sit pars
<lb ed="#Qb"/>ipsius animae<!--6-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e336">
<lb ed="#Qb"/>a. Quod si esset, tunc tota substantia<!--q--> animae
<lb ed="#Qb"/>intellectivae quoad hoc esset in intellectu possibili.
<lb ed="#Q"/>— Sed contra hoc est quod inconveniens est
<lb ed="#Qb"/>ponere partem intellectivam non sibi sufficientem
<lb ed="#Qb"/>ad intelligendum, cum intellectiva pars sit per<lb ed="#Qb"/>fectior
sensitiva et vegetativa; videmus autem
<lb ed="#Qb"/>vegetativam sibi sufficientem et sensitivam; multo
<lb ed="#Qb"/>fortius intellectiva secundum se habebit sufficien<lb ed="#Qb"/>tiam
ad intelligendum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e356">
<lb ed="#Qb"/>Contrarium tamen<!--r--> videbitur 1. propter, hoc
<lb ed="#Qb"/>quod aliqua forma est intelligibilis quae est no<lb ed="#Qb"/>bilior
intellectu rationali, sicut sunt ea quae sunt
<lb ed="#Qb"/>in divinis; non ergo videtur habere pars intellec<lb ed="#Qb"/>tiva
rationalis posse ad intelligendum illa<!--s--> nisi
<lb ed="#Qb"/>per aliquid quod est extra illam; necesse est
<lb ed="#Qb"/>ergo, cum illud sit intellectus agens, ipsum esse
<lb ed="#Qb"/>separatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e376">
<pb ed="#Qb" n="452"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>2. Si<!--a--> forte diceretur quod solus intel<lb ed="#Qb"/>lectus
possibilis est pars animae - contra
<lb ed="#Qb"/>hoc<!--b--> sic obicitur: Proximius se habet in<lb ed="#Qb"/>tellectiva
pars ad Primum quam sensitiva; sed
<lb ed="#Qb"/>in sensitiva<!--c--> non ponitur aliqua differentia quae
<lb ed="#Qb"/>omnino habet possibilitatis et nihil est<!--d--> actu;
<lb ed="#Qb"/>ergo nec in intellectiva est ponendum. Si ergo
<lb ed="#Qb"/>est ibi solum possibilis, erit ibi eadem potentia
<lb ed="#Qb"/>possibilis uno modo et alio modo agens. —
<lb ed="#Qb"/>Praeterea, de<!--e--> intellectu angelico<!--1--> patet quod
<lb ed="#Qb"/>non omnia quae fiunt cognoscit, sed respectu
<lb ed="#Qb"/>eorum quae nondum cognoscit dicitur possibilis;
<lb ed="#Qb"/>ad hoc autem quod<!--f--> educatur de potentia
<lb ed="#Qb"/>in actum, non est necesse ponere aliam po<lb ed="#Qb"/>tentiam
perficientem illam; erit ergo ipsa se
<lb ed="#Qb"/>ipsam perficiens; una ergo et eadem erit sub<lb ed="#Qb"/>stantia
intellectus possibilis et agens, sed ra<lb ed="#Qb"/>tione
differens, ut dicatur possibilis in hoc quod
<lb ed="#Qb"/>nondum habet, agens in quantum sibi sufficit
<lb ed="#Qb"/>ad acquirendum. — Si forte dicatur<!--g--> quod
<lb ed="#Qb"/>una et eadem differentia<!--h--> sit intellectus agens
<lb ed="#Qb"/>et<!--i--> possibilis, sed differens ratione — contra
<lb ed="#Qb"/>sic<!--k--> obicitur: Nihil idem secundum eamdem
<lb ed="#Qb"/>partem est respectu eiusdem in actu et potentia
<lb ed="#Qb"/>simul<!--2-->; cum ergo intellectus agens sit simpli<lb ed="#Qb"/>citer
actu illud respectu cuius intellectus pos<lb ed="#Qb"/>sibilis
est in potentia, necesse est intellectum
<lb ed="#Qb"/>agentem et possibilem non esse idem, vel, si
<lb ed="#Qb"/>sunt aliquo modo idem, erunt sic idem quod ta<lb ed="#Qb"/>men
erunt diversae partes eiusdem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e451">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad quod potest dici quod intellectus
<lb ed="#Qb"/>agens et intellectus possibilis sunt duae differen<lb ed="#Qb"/>tiae
in anima rationali, quarum una, scilicet in<lb ed="#Qb"/>tellectus
agens, est ex parte formae ipsius animae,
<lb ed="#Qb"/>secundum quod est spiritus, altera vero, scilicet
<lb ed="#Qb"/>possibilis, est ex parte suae materiae, qua est
<lb ed="#Qb"/>potentia ens respectu cognoscibilium quae fiunt in
<lb ed="#Qb"/>ea: et hoc a parte inferiori, qua fiunt<!--l--> mediante
<lb ed="#Qb"/>sensu principaliter. Nec oportet ponere intellectum
<lb ed="#Qb"/>agentem separatum in substantia ab ipsa anima,
<lb ed="#Qb"/>sicut lux in sensu separata est in substantia ab
<lb ed="#Qb"/>ipso sensitivo. Est enim ipse spiritus in se habens
<lb ed="#Qb"/>lumen quoddam naturale, ratione cuius habet ac<lb ed="#Qb"/>tum
intelligibilium, a principio scilicet creationis,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>ex parte scilicet illa qua est substantia imma<lb ed="#Qb"/>terialis
secundum se<!--m--> separata, licet ex alia parte
<lb ed="#Qb"/>corpori sit coniungibilis: non enim videtur quod ita
<lb ed="#Qb"/>condiderit animam rationalem ad imaginem suam
<lb ed="#Qb"/>quin ei dederit perfectionem aliquam respectu
<lb ed="#Qb"/>cognoscibilium. Ex illa vero parte qua habet
<lb ed="#Qb"/>hanc perfectionem cognoscibilium ad quamdam
<lb ed="#Qb"/>similitudinem Primi, ex illa est intellectus agens;
<lb ed="#Qb"/>quae pars, cum obviaverit formae intelligibili in
<lb ed="#Qb"/>phantasmate existenti, abstrahit eam ut sit actu
<lb ed="#Qb"/>intellecta, et ex illa parte qua nondum<!--n--> habet
<lb ed="#Qb"/>anima illas formas intelligibiles, dicitur intellectus
<lb ed="#Qb"/>possibilis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e514">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad id vero quod obicitur
<lb ed="#Qb"/>quod aliqua intelligibilia sunt supra intellectum et
<lb ed="#Qb"/>ita oportet quod cognitio fiat per agentem qui est
<lb ed="#Qb"/>supra intellectum: dicendum<!--3--> est quod<!--o--> agens
<lb ed="#Qb"/>non dicitur esse actu, quia omnes formas a prin<lb ed="#Qb"/>cipio
intelligit, sed ab agente primo illuminatur,
<lb ed="#Qb"/>et iam non respectu omnium, sed respectu<!--p--> qua<lb ed="#Qb"/>rumdam
formarum, et cum est illuminatus, perficit
<lb ed="#Qb"/>etiam possibilem<!--q--> illo modo; unde non est ne<lb ed="#Qb"/>cesse
ponere agentem separatum quoad omnia
<lb ed="#Qb"/>intelligibilia cognoscenda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e540">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad id vero quod obicitur inconveniens esse
<lb ed="#Qb"/>partem omnino possibilem in ipsa anima, quae<!--r--> sit
<lb ed="#Qb"/>sicut tabula nuda, immo videatur sic esse sicut
<lb ed="#Qb"/>est<!--s--> intelligentia angelica: dicendum<!--t--> quod non
<lb ed="#Qb"/>est simile de parte intellectiva animae et<!--u--> parte
<lb ed="#Qb"/>intellectiva angeli. Haec enim quae est in angelo,
<lb ed="#Qb"/>separata est a parte sensibili: unde non habet
<lb ed="#Qb"/>possibilem<!--v--> nisi dicatur possibilis, id est recepti<lb ed="#Qb"/>bilis
illuminationum a Summo<!--4-->, sed habet partem
<lb ed="#Qb"/>sibi<!--x--> sufficientem ad cognoscendum ea quae non<lb ed="#Qb"/>dum
sunt cognita ab ea. Pars ergo intellectiva
<lb ed="#Qb"/>in anima quae coniuncta est parti sensibili, ex
<lb ed="#Qb"/>illa parte est possibilis et sufficientiam habet ex
<lb ed="#Qb"/>agente et viribus praeambulis sensibilibus, ut
<lb ed="#Qb"/>educatur de potentia ad<!--y--> actum. Vires enim sen<lb ed="#Qb"/>sibiles
praeparant formam intelligibilem ut sit con<lb ed="#Qb"/>veniens
abstractioni, intellectus vero agens actu
<lb ed="#Qb"/>abstrahit eam et unit cum possibili. Sic ergo com<lb ed="#Qb"/>pletur
intellectus possibilis in receptione specie<lb ed="#Qb"/>rum
intelligibilium a phantasmate abstractarum.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Dd1e587" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e589">ARTICULUS III.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e592" type="question-title">De intellectu possibili.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e595">
<pb ed="#Qb" n="453"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Deinde quaeritur de intellectu possibili:
<lb ed="#Qb"/>Primo, utrum sit possibilis intellectus;
<lb ed="#Qb"/>secundo, utrum sit in anima secundum quod est
<lb ed="#Qb"/>actus corporis aut secundum quod est hoc aliquid;
<lb ed="#Qb"/>deinde, utrum sit possibilis potentia essentiali
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>vel accidentali. Et dicitur potentia essentialis, cum
<lb ed="#Qb"/>ex se habet, sicut ponderosi est ferri deorsum;
<lb ed="#Qb"/>potentia vero accidentalis est, sicut ignis, qui de
<lb ed="#Qb"/>se actu est, sed tamen potentia est ad aliam for<lb ed="#Qb"/>mam
elementati.
</p>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Dd1e626">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e628">PROBLEMA I.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e631" type="question-title">Utrum sit intellectus possibilis.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e634">
<lb ed="#Qb"/>Quod non sit possibilis intellectus in<!--a--> anima
<lb ed="#Qb"/>rationali, videtur<!--b-->: 1. Cum enim sit ultima for<lb ed="#Qb"/>marum
naturalium, ultima autem formarum natura<lb ed="#Qb"/>lium
ita est actus quod non potentia in illo genere:
<lb ed="#Qb"/>ergo anima rationalis in illo genere non debet
<lb ed="#Qb"/>dici potentia; ergo nulla differentia eius erit in<lb ed="#Qb"/>tellectus
possibilis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e652">
<lb ed="#Qb"/>2. Praeterea, ponitur intellectus possibilis om<lb ed="#Qb"/>nino
in potentia respectu<!--c--> formarum intelligibi<lb ed="#Qb"/>lium,
sicut prima materia in potentia est respectu
<lb ed="#Qb"/>formarum naturalium; sed prima materia nullam
<lb ed="#Qb"/>habet formam naturalem determinatam in se: si
<lb ed="#Qb"/>enim haberet, iam non diceretur possibilis omnino;
<lb ed="#Qb"/>anima autem rationalis habet aliquam formam<!--d-->
<lb ed="#Qb"/>determinatam; ergo non convenit ei intellectus
<lb ed="#Qb"/>possibilis secundum illum modum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e674">
<lb ed="#Qb"/>Contra,: a. Sicut est possibilitas prima in esse,
<lb ed="#Qb"/>ita est in bene esse; sed possibilitas in bene
<lb ed="#Qb"/>esse non est aliud quam in cognitione et affec<lb ed="#Qb"/>tione;
erit ergo aliqua potentiae in anima ratio<lb ed="#Qb"/>nali,
secundum quam est possibilis in cognitione;
<lb ed="#Qb"/>illa dicitur intellectus possibilis; erit ergo in anima
<lb ed="#Qb"/>intellectus possibilis<!--f-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e693">
<lb ed="#Qb"/>b. Praeterea, sicut est in luce corporali, ita est
<lb ed="#Qb"/>per similitudinem in luce spirituali; sed in luce
<lb ed="#Qb"/>corporali sic est quod est infimum corpus caele<lb ed="#Qb"/>ste,
quod est receptivum luminis aliunde, scilicet
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>luna; sic ergo erit in luce spirituali quod ultima
<lb ed="#Qb"/>substantia spiritualis est<!--g--> possibilis ad lucem;
<lb ed="#Qb"/>sed haec est anima; erit ergo anima rationalis
<lb ed="#Qb"/>habens intellectum possibilem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e715">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad quod dicendum<!--h--> quod anima ratio<lb ed="#Qb"/>nalis
habet intellectum possibilem tamquam unam
<lb ed="#Qb"/>sui differentiam in cognoscendo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e724">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primo autem obiectum<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>in contrarium, dicendum<!--k--> quod, licet anima ratio<lb ed="#Qb"/>nalis
sit ultima formarum naturalium, nihilominus
<lb ed="#Qb"/>ipsa est possibilis, sed non eo<!--l--> genere quo est
<lb ed="#Qb"/>actus ultimus: est enim actus ultimus in esse,
<lb ed="#Qb"/>possibilis autem est respectu bene esse, scilicet
<lb ed="#Qb"/>cognitionis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e742">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad secundum vero dicendum<!--1--> quod non
<lb ed="#Qb"/>est simile de materia prima omnino et de anima
<lb ed="#Qb"/>rationali quoad hoc quod habet rationalis intel<lb ed="#Qb"/>lectum
possibilem. In hoc autem est simile quod,
<lb ed="#Qb"/>sicut materia prima est possibilis respectu for<lb ed="#Qb"/>marum
in esse, ita intellectus possibilis possibi<lb ed="#Qb"/>litatem
habet respectu formarum sive specierum
<lb ed="#Qb"/>in cognitione. In hoc autem est dissimilitudo quod
<lb ed="#Qb"/>materia prima<!--m--> nullam habet formam de se praeter
<lb ed="#Qb"/>ipsam capacitatem<!--2-->; intellectus autem possibilis
<lb ed="#Qb"/>habet aliquam<!--n-->, quia ipsam formam essentialem
<lb ed="#Qb"/>ipsius animae, quae est aliquid in se: unde ma<lb ed="#Qb"/>teria
prima non reflectitur super se.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Dd1e774">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e776">PROBLEMA II</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e779" type="question-title">Utrum intellectus possibilis sit in anima secundum quod est actus corporis aut hoc aliquid.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e782">
<lb ed="#Qb"/>Deinde quaeritur utrum sit in anima secundum
<lb ed="#Qb"/>quod est actus corporis aut secundum quod est<!--o-->
<lb ed="#Qb"/>hoc aliquid.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e791">
<lb ed="#Qb"/>Quod autem secundum quod est actus corpo<lb ed="#Qb"/>ris,
videtur<!--p--> 1. per hoc: Quod est forma separata
<lb ed="#Qb"/>a materia, est actu<!--q--> intellectus; ergo si non est
<pb ed="#Qb" n="454"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>actu intellectus<!--a-->, non est forma separata a ma<lb ed="#Qb"/>teria;
sed omnis forma aut est separata a materia
<lb ed="#Qb"/>aut coniuncta; ergo intellectus possibilis erit forma
<lb ed="#Qb"/>coniuncta materiae; est ergo intellectus possibilis
<lb ed="#Qb"/>in<!--b--> anima ut est actus corporis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e820">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, omnis virtus apprehensiva consimilis
<lb ed="#Qb"/>est naturae quodam modo cum apprehenso; sed
<lb ed="#Qb"/>intellectus possibilis est vis apprehensiva quae
<lb ed="#Qb"/>magis se habet ad formas abstractas a phantas<lb ed="#Qb"/>mate
quam ad formas separatas simpliciter: nam
<lb ed="#Qb"/>si intelligit separatas, intelligit eas aliquo modo
<lb ed="#Qb"/>ut materiales; restat ergo quod intellectus possi<lb ed="#Qb"/>bilis
magis est ipsius animae secundum quod
<lb ed="#Qb"/>est actus corporis quam secundum quod est hoc
<lb ed="#Qb"/>aliquid.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e845">
<lb ed="#Qb"/>3. Praeterea, intellectus possibilis, secundum
<lb ed="#Qb"/>quod dicit <name>Philosophus</name><!--1-->, transmutatur aliquo
<lb ed="#Qb"/>modo secundum ea quae sunt corporis; sed
<lb ed="#Qb"/>anima, prout est substantia quaedam in se ut
<lb ed="#Qb"/>spiritus, non in hac ratione transmutatur cum cor<lb ed="#Qb"/>pore,
sed prout est actus; ergo intellectus pos<lb ed="#Qb"/>sibilis
est animae secundum quod est actus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e863">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, anima intellectiva est ultimus actus ho<lb ed="#Qb"/>minis,
qui additur<!--c--> ultra sensitivam partem; hoc
<lb ed="#Qb"/>autem non erit tantum secundum quod est motor
<lb ed="#Qb"/>corporis: hoc enim pertinet ad partem motivam;
<lb ed="#Qb"/>ergo quantum ad partem cognoscitivam nobilior
<lb ed="#Qb"/>est cognoscitiva; sed non est alia quae per se
<lb ed="#Qb"/>appropinquat nisi possibilis; est ergo anima actus<!--d-->
<lb ed="#Qb"/>hominis secundum quod habet intellectum<!--e--> pos<lb ed="#Qb"/>sibilem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e885">
<lb ed="#Qb"/>Contra: a. Si tantum esset in anima secundum
<lb ed="#Qb"/>quod est actus hominis, ipsa autem, cum est
<lb ed="#Qb"/>separata, non est actus: ergo ipsa, ut est sepa<lb ed="#Qb"/>rata,
non haberet intellectum possibilem; ergo
<lb ed="#Qb"/>intellectus possibilis non esset separabilis; sed
<lb ed="#Qb"/>est separabilis<!--f-->; ergo non est ipsius animae
<lb ed="#Qb"/>secundum quod est actus hominis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e903">
<lb ed="#Qb"/>b. Praeterea, intellectus possibilis non prius in<lb ed="#Qb"/>telligit
species rerum materialium quam abstra<lb ed="#Qb"/>hantur
a phantasmate; sed, cum abstrahuntur,
<lb ed="#Qb"/>sunt sicut separatae; igitur magis se habet ad
<lb ed="#Qb"/>animam ut est hoc aliquid in se quam ut est
<lb ed="#Qb"/>actus corporis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e919">
<lb ed="#Qb"/>c. Praeterea, oportet intellectum esse immixtum
<lb ed="#Qb"/>ab omni forma et natura: si enim aliquam haberet,
<lb ed="#Qb"/>prohiberet intellectum extraneae formae; ergo ne<lb ed="#Qb"/>cesse
est quod sit ipsius animae separabilis a
<lb ed="#Qb"/>corpore, et ita non erit eius ut est actus hominis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e932">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad quod dicendum<!--g--> quod, cum sit
<lb ed="#Qb"/>triplex differentia intellectus, prout supra dictum
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>est<!--2-->, intellectus materialis est ipsius animae ut est
<lb ed="#Qb"/>actus hominis in corpore, intellectus vero possi<lb ed="#Qb"/>bilis
ut est separabilis a corpore, intellectus vero
<lb ed="#Qb"/>agens animae quasi separatae a corpore: unde
<lb ed="#Qb"/>est eius secundum quod est hoc<!--h--> aliquid. Licet
<lb ed="#Qb"/>enim intellectus agens habeat actum qui est abstra<lb ed="#Qb"/>here,
et ille est animae in<!--i--> corpore, ille tamen
<lb ed="#Qb"/>non est<!--k--> eius primus actus: unde secundum hoc
<lb ed="#Qb"/>non determinatur primo esse illius potentiae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e962">
<lb ed="#Qb"/>Ad obiecta ergo<!--l--> per hoc potest responderi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e967">
<lb ed="#Qb"/>1. Et ad primum primo. Licet enim non sit<!--m-->
<lb ed="#Qb"/>intellectus possibilis ut forma separata a materia,
<lb ed="#Qb"/>est tamen separabilis; differentiae autem illae
<lb ed="#Q"/><mentioned>separatum</mentioned> et <mentioned>coniunctum</mentioned> sunt formarum in
<lb ed="#Qb"/>esse, sed secundum rationem sunt hae differentiae
<lb ed="#Q"/><mentioned>separata, coniuncta, separabilis et coniungibilis</mentioned>,
<lb ed="#Qb"/>et hoc modo se<!--n--> habet intellectus possibilis ani<lb ed="#Qb"/>mae
ut separabilis et coniungibilis, et ideo suum
<lb ed="#Qb"/>intelligere proportionale medium est inter<!--o--> intelli<lb ed="#Qb"/>gere
speciem in phantasmate et speciem omnino se<lb ed="#Qb"/>paratam,
et hoc est intelligere speciem abstractam
<lb ed="#Qb"/>a phantasmate.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e991">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad secundum patet per hoc<!--p--> responsio,
<lb ed="#Qb"/>quia, cum sit formarum abstractarum a phantas<lb ed="#Qb"/>mate,
aliquam habet comparationem ad phan<lb ed="#Qb"/>tasma
ut a quo fit<!--q--> abstractio, et ita ad cor<lb ed="#Qb"/>pus,
sed non sic ut sit animae in quantum est
<lb ed="#Qb"/>actus in corpore tantum, sed ut est separabilis
<lb ed="#Qb"/>a corpore.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e1009">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad tertium vero dicendum quod illud
<lb ed="#Qb"/>quod dicitur de intellectu quod <mentioned>transmutatur se<lb ed="#Qb"/>cundum
ea quae sunt corporis</mentioned>, hoc per se dicitur
<lb ed="#Qb"/>de intellectu materiali<!--3-->, de intellectu vero possibili
<lb ed="#Qb"/>per accidens, quia intelligit formas abstractas a
<lb ed="#Qb"/>phantasmate, quae scilicet, licet sint<!--r--> in phantas<lb ed="#Qb"/>mate,
praeter phantasma accipiuntur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e1027">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad illud vero quod ultimo<!--s--> obicitur quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>anima intellectiva est actus hominis ultimus</mentioned>:
<lb ed="#Qb"/>concedendum est quod hoc est secundum intellec<lb ed="#Qb"/>tum
possibilem. Intellectus enim possibilis est ad
<lb ed="#Qb"/>quem terminatur motus qui est ad animam, et ab
<lb ed="#Qb"/>illo, cum se extendit, est motus qui est ab anima:
<lb ed="#Qb"/>cum enim intellectus possibilis sit actu appre<lb ed="#Qb"/>hendens
bonum, ut tale est principium motus, et
<lb ed="#Qb"/>ita intellectus possibilis est animae prout est
<lb ed="#Qb"/>actus hominis; sed prout est separabilis, non ut
<lb ed="#Qb"/>sic<!--t--> [est] actus corporis, quemadmodum est dicere
<lb ed="#Qb"/>de sensitiva, nec actus determinatus tantum ani<lb ed="#Qb"/>mae
dum est<!--u--> in corpore, sicut dicitur de illa
<lb ed="#Qb"/>vi quae operatur in cellula logistica<!--4-->, et illum
<lb ed="#Qb"/>actum non habet per se praeter corpus.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Dd1e1062">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e1064">PROBLEMA III.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-Hd1e1067" type="question-title">Utrum intellectus sit possibilis patentia essentiali vel accidentali.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e1070">
<pb ed="#Qb" n="455"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Deinde quaeritur utrum sit possibilis potentia
<lb ed="#Qb"/>essentiali vel accidentali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e1081">
<lb ed="#Qb"/>Et videtur quod potentia essentiali: a. Sic enim
<lb ed="#Qb"/>se habet intellectus ad intelligibilia quemadmodum
<lb ed="#Qb"/>sensus ad sensibilia<!--1-->; sed sensus sic se habet ad
<lb ed="#Qb"/>sensibilia ut nihil requiratur ex parte sui ad hoc
<lb ed="#Qb"/>quod sentiat in actu, sed tantum ex parte sensi<lb ed="#Qb"/>bilis
ut sit sensibile actu; ergo sic erit ex parte
<lb ed="#Qb"/>intellectus ut nihil requiratur ex parte intellectus ut
<lb ed="#Qb"/>intelligat actu, sed tantum ut<!--a--> intelligibile dispo<lb ed="#Qb"/>natur
ut fiat intelligibile actu: et ita erit possibile
<lb ed="#Qb"/>potentia essentiali quemadmodum sensus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e1105">
<lb ed="#Qb"/>Contra: 1. Intellectus possibilis non exit<!--b--> in
<lb ed="#Qb"/>actum nisi per agentem qui est ex parte sui, qui
<lb ed="#Qb"/>removet privationem a<!--c--> parte intellectus possi<lb ed="#Qb"/>bilis;
ergo intellectus possibilis dicitur possibilis
<lb ed="#Qb"/>potentia accidentali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t1s2q3t1m2c2-d1e1119">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: 1. Ad quod dicendum<!--4--> quod non est
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>simile hic et in rebus corporalibus. Non enim in in<lb ed="#Qb"/>tellectu
est<!--e--> accipere formam contrariam, per quam
<lb ed="#Qb"/>prohibeatur a forma contraria. Unde non est<!--f--> ne<lb ed="#Qb"/>cessaria
remotio formae unius et inductio formae
<lb ed="#Qb"/>alterius, sicut est in generatione et corruptione
<lb ed="#Qb"/>et in alteratione<!--2-->, sed sufficit remotio privationis.
<lb ed="#Qb"/>Dicendum est ergo quod et<!--g--> in intellectu et in
<lb ed="#Qb"/>sensu utrobique est potentia essentialis; sed in
<lb ed="#Qb"/>sensu nihil requiritur nisi intentio ex parte sen<lb ed="#Qb"/>sitivi
ad hoc quod<!--h--> sentiat cum dispositione quae
<lb ed="#Qb"/>est a parte sensibilis; ex parte vero intellectus
<lb ed="#Qb"/>requiritur praeter intentionem quod in actum redu<lb ed="#Qb"/>catur
ut intelligat cum dispositione quae est a
<lb ed="#Qb"/>parte intelligibilis, ut sit duplex dispositio: una
<lb ed="#Qb"/>a parte intellectivi, altera a parte intelligibilis. Et
<lb ed="#Qb"/>ideo necesse fuit habere intellectum agentem, non
<lb ed="#Qb"/>tantum propter abstractionem intelligibilium, sed
<lb ed="#Qb"/>propter perfectionem ipsius possibilis a parte in<lb ed="#Qb"/>tellectus<!--3-->.
</p>
</div>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>