-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2.xml
1146 lines (1146 loc) · 79.2 KB
/
ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 2, S. 2, Q. 1, T. 1, M. 2, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 2, S. 2, Q. 1, T. 1, M. 2, C. 2</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="564"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 2, S. 2, Q. 1, T. 1, M. 2, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Hd1e110" type="question-title">DE VERITATE PROPAGATA CORPORIS ADAE.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e113">
<pb ed="#Qb" n="564"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Sequitur inquirere<!--a--> de veritate propagata. Et
<lb ed="#Qb"/>quaeritur:
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>Primo, si tota veritas humanae naturae fuit in
<lb ed="#Qb"/>corpore Adae quoad esse corporale;
<lb ed="#Qb"/>secundo, de modo propagationis.
</p>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Dd1e133" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Hd1e135">ARTICULUS I</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Hd1e138" type="question-title">Utrum tota veritas humanae naturae fuit in corpore Adae quoad esse corporale<!--1-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e141">
<lb ed="#Qb"/>De primo arguitur quod<!--b--> sic: a. <name>Augusti<lb ed="#Qb"/>nus</name>,
libro XIII <title>De civitate Dei</title>, cap. 14<!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e147">Omnes
<lb ed="#Qb"/>fuimus in illo uno quando fuimus ille unus, qui
<lb ed="#Qb"/>per peccatum lapsus est</quote>; sed non fuimus in illo
<lb ed="#Qb"/>secundum animam; ergo secundum corpus fuimus
<lb ed="#Qb"/>omnes corporaliter in illo primo corpore.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e159">
<lb ed="#Qb"/>b. Praeterea, <name ref="#Anselm">Anselmus</name>, <title>De conceptu virgi<lb ed="#Qb"/>nali</title>,
cap. 2<!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e168">Quia tota in primis parentibus
<lb ed="#Qb"/>erat humana natura et extra ipsos nihil erat,
<lb ed="#Qb"/>de illa tota infirmata et corrupta est</quote>; sed si<lb ed="#Qb"/>militer
in principio iuit Eva in Adam; ergo nullum
<lb ed="#Qb"/>humanae naturae individuum exceptum<!--c--> est, et
<lb ed="#Qb"/>inde ut prius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e183">
<lb ed="#Qb"/>c. Praeterea, idem, in<!--d--> eodem libro, cap. 9<!--4-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e187">Poterat Deus de<!--e--> Adam, in quo semen omnium
<lb ed="#Qb"/>hominum creaverat, aliam facere mulierem, per
<lb ed="#Qb"/>quam de Adam propositum Dei perficeretur</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Praeterea, quod hoc possit esse, patet per <name>Au<lb ed="#Qb"/>gustinum</name>,
<title>De vera religione</title><!--5-->, dicentem: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e198">De
<lb ed="#Qb"/>uno semine possunt secundum suam naturam vel
<lb ed="#Qb"/>segetes segetum vel silvae silvarum vel greges
<lb ed="#Qb"/>gregum vel populi populorum per saecula pro<lb ed="#Qb"/>pagari,
ut nullum folium sit vel nullus pilus per
<lb ed="#Qb"/>tam numerosam<!--f--> distensionem, cuius non<!--g--> ratio
<lb ed="#Qb"/>in illo primo et uno semine fuerit</quote>. Ergo, cum<!--h-->
<lb ed="#Qb"/>ex uno grano seminentur omnia grana et in eo
<lb ed="#Qb"/>contineatur omnium granorum virtus, videtur si<lb ed="#Qb"/>militer
quod ex uno corpore propagari possit vel
<lb ed="#Qb"/>propagatum sit omne corpus humanum seminaliter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e225">
<lb ed="#Qb"/>Contra: 1. Si<!--i--> in illo corpore fuit tota humana
<lb ed="#Qb"/>natura, ergo aut secundum formam aut secundum
<lb ed="#Qb"/>materiam<!--k--> aut secundum utrumque. Non secun<lb ed="#Qb"/>dum
materiam, quia non erant in illo corpore tot
<lb ed="#Qb"/>atomi quot ex eo seminata sunt corpora<!--6-->. Neque
<lb ed="#Qb"/>secundum<!--l--> formam, quia, cum veritas humanae
<lb ed="#Qb"/>naturae, quae fuit in Adam, sit transfusa ad
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>posteros, formarum autem non est transfusio sine
<lb ed="#Qb"/>transfusione materiae, videtur quod non fuerit in
<lb ed="#Qb"/>eo natura humana secundum formam, cum non
<lb ed="#Qb"/>possit<!--m--> materia ad tot corpora formanda dividi
<lb ed="#Qb"/>quot sunt ex eo propagata. — Praeterea, cum
<lb ed="#Qb"/>veritas illa naturae sit transfusa ad posteros,
<lb ed="#Qb"/>transfusio autem illa per divisionem facta est,
<lb ed="#Qb"/>forma autem simplex est et indivisibilis<!--7-->, patet
<lb ed="#Qb"/>quod non fuit<!--n--> in illo humana natura secundum
<lb ed="#Qb"/>formam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e267">
<lb ed="#Qb"/>2. Praeterea, ut habetur in alia Philosophia<!--8-->, se<lb ed="#Qb"/>men
est ex superfluo ultimae<!--o--> digestionis sive nu<lb ed="#Qb"/>trimenti.
Dicit enim <name>Aristoteles</name>, in<!--p--> libro <title>De ani<lb ed="#Qb"/>malibus</title><!--9-->,
quod sperma est superfluitas ultimi cibi;
<lb ed="#Qb"/>quod autem est tale non est de veritate substan<lb ed="#Qb"/>tiae
generantis; ergo corpora propagata de primo
<lb ed="#Qb"/>homine non erant de veritate substantiae illius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e285">
<lb ed="#Qb"/>3. Praeterea, cum illud quod est hominis debeat
<lb ed="#Qb"/>in ipso resurgere, si omnium hominum corpora
<lb ed="#Qb"/>fuerunt in Adam, ergo in ipso resurrectura sunt.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e294">
<lb ed="#Qb"/>4. Praeterea, pars non est idem per essentiam
<lb ed="#Qb"/>cum suo toto; ergo, si quod in Adam fuit se<lb ed="#Qb"/>cundum
carnem, propagatum est lege naturae et
<lb ed="#Qb"/>per decisionem partium a toto, non remansit in
<lb ed="#Qb"/>ipso Adam tota veritas saltem post decisionem
<lb ed="#Qb"/>nec insuper eadem est humana natura in nobis
<lb ed="#Qb"/>et in Adam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e312">
<lb ed="#Qb"/>5. Item, omnis divisio alicuius partis, naturaliter
<lb ed="#Qb"/>unitae cum toto, in re habente sensum fit cum
<lb ed="#Qb"/>dolore et tristitia; sed decisio spermatis fit per
<lb ed="#Qb"/>divisionem alicuius ab aliquo in re habente sen<lb ed="#Qb"/>sum
sine dolore; ergo non fit per divisionem
<lb ed="#Qb"/>alicuius partis unitae naturaliter alii.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e328">
<lb ed="#Qb"/>6. Item, differenter est in appetitu et potestate
<lb ed="#Qb"/>rationalis et simpliciter naturalis, quia appetitus
<lb ed="#Qb"/>et potestas<!--q--> rationalis est ad opposita, naturalis
<pb ed="#Qb" n="565"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>simpliciter ad unum; igitur, cum appetitus na<lb ed="#Qb"/>turae
sit ad hoc quod uniatur illud quod est
<lb ed="#Qb"/>pars membri cum suo toto, eius appetitus non
<lb ed="#Qb"/>erit ad divisionem eiusdem; ergo nunquam ap<lb ed="#Qb"/>petit
aliquid dividi a membro quod est de sub<lb ed="#Qb"/>stantia
illius; ergo decisio seminis est per di<lb ed="#Qb"/>visionem
alicuius quod non est de membro
<lb ed="#Qb"/>aliquo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e360">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: Cum <mentioned>totum</mentioned> tripliciter dicatur in
<lb ed="#Qb"/>V <title>Primae Philosophiae</title><!--1--> — uno modo idem est<!--a-->
<lb ed="#Qb"/>quod perfectum; alio modo secundum quod di<lb ed="#Qb"/>citur
totum aliquod unum continens naturaliter
<lb ed="#Qb"/>partes in eo, quae uniuntur in aliqua forma una
<lb ed="#Qb"/>substantiali: sic<!--b--> dicitur totum universale, uniens
<lb ed="#Qb"/>quodam modo contenta in<!--c--> forma una; tertio
<lb ed="#Qb"/>modo dicitur totum aliquod unum continens plu<lb ed="#Qb"/>res
partes, quae, existentes<!--d--> in tota potentia,
<lb ed="#Qb"/>uniuntur in eadem quantitate vel secundum na<lb ed="#Qb"/>turam
vel secundum artificium: et hoc modo di<lb ed="#Qb"/>citur
totum in quantitate respondens parti in
<lb ed="#Qb"/>quantitate — primo modo erat tota natura in
<lb ed="#Qb"/>Adam, qui perfectus erat homo ex anima et cor<lb ed="#Qb"/>pore;
similiter secundo modo: erat enim in eo
<lb ed="#Qb"/>tota humana natura<!--e-->, in quantum hoc quod dico
<lb ed="#Qb"/><mentioned>humana natura</mentioned> quaedam forma erat dans<!--f--> esse
<lb ed="#Qb"/>contentis, secundum illud <name>Boethii</name><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e399">Species est
<lb ed="#Qb"/>totum esse individuorum</quote>; quae quidem partici<lb ed="#Qb"/>pata
est ab omnibus hominibus et in qua omnes
<lb ed="#Qb"/>uniti sunt<!--g-->, secundum quod dicit <name>Porphyrius</name><!--h3-->;
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e408">Participatione speciei plures homines unus</quote>;
<lb ed="#Qb"/>tertio modo solum in potentia et non in actu per
<lb ed="#Qb"/>materiam<!--i--> distinctam erat omnium corporum ma<lb ed="#Qb"/>teria
in corpore Adae. Tripliciter igitur dicitur
<lb ed="#Qb"/>tota humana natura fuisse in Adam: et quia na<lb ed="#Qb"/>tura
humana perfecte erat in eo et quia species
<lb ed="#Qb"/>humana quandoque in illo<!--k--> solo salvata erat,
<lb ed="#Qb"/>quae postea ab aliis est participata, et etiam quia
<lb ed="#Qb"/>aliquid in ipso erat quod per propagationem est<!--l-->
<lb ed="#Qb"/>de constitutione corporum omnium hominum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e432">
<lb ed="#Qb"/>Cum ergo quaeritur quo modo tota humana
<lb ed="#Qb"/>natura fuit in Adam, scilicet secundum mate<lb ed="#Qb"/>riam
aut etc.<!--m-->: dicendum quod secundum ma<lb ed="#Qb"/>teriam,
quia materia omnium corporum sive
<lb ed="#Qb"/>materiale, quod est de constitutione omnium cor<lb ed="#Qb"/>porum
humanorum, erat in corpore Adae. — Et
<lb ed="#Qb"/>ad maiorem huius notitiam notandum<!--n--> quod in
<lb ed="#Qb"/>corpore Adae erat quantitas molis cum ratione
<lb ed="#Qb"/>seminali. Ratione quantitatis illius molis poterat
<lb ed="#Qb"/>extendi et diffundi secundum extensionem cor<lb ed="#Qb"/>poris
quasi improportionaliter maioris, sicut gutta
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>vini effusa in magno vase aquae, materia illius
<lb ed="#Qb"/>diffundit se per totum vas illud, immo, ut ponunt
<lb ed="#Qb"/>noti in<!--o--> Philosophia alia<!--4-->, aliquid parvae quan<lb ed="#Qb"/>titatis
possibile est ad diffusionem quasi infini<lb ed="#Qb"/>tam
ratione quantitatis suae materiae, sicut quan<lb ed="#Qb"/>tum,
ratione qua quantum est, divisibile est in
<lb ed="#Qb"/>infinitum. Ratione ergo quantitatis molis sive
<lb ed="#Qb"/>materialis corporis Adae partes ipsius decisae in
<lb ed="#Qb"/>generatione, quantacumque eis facta fuerit ad<lb ed="#Qb"/>ditio
per susceptionem alimenti, diffundebant se
<lb ed="#Qb"/>secundum extensionem quantitatis additae. Prae<lb ed="#Qb"/>terea,
ratio seminalis in illo virtutem habuit<!--p-->
<lb ed="#Qb"/>activam, qua poterat se multiplicare in materia
<lb ed="#Qb"/>susceptibili, sicut potest virtus lucis et ignis et
<lb ed="#Qb"/>consimilia. Quia ergo portio decisa a corpore
<lb ed="#Qb"/>illo ratione quantitatis materialis poterat se exten<lb ed="#Qb"/>dere
secundum extensionem corporis cuiuscum<lb ed="#Qb"/>que
quantitatis additae, virtus autem multiplicare
<lb ed="#Qb"/>se in materiali addito sufficiebat ad omnia cor<lb ed="#Qb"/>pora
generis humani seminanda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e504">
<lb ed="#Qb"/>Ad praedictorum evidentiam potest suaderi sic:
<lb ed="#Qb"/>Constat quod corpus parvum<!--q--> sive humor mo<lb ed="#Qb"/>dicus
potest ita commisceri magno, quod nulla
<lb ed="#Qb"/>est post commixtionem distinctio, ut, quando est
<lb ed="#Qb"/>commixtio usque ad homogeneum<!--r-->, tali mixtione
<lb ed="#Qb"/>facta, nihil fit<!--s--> de illo magno corpore quod non
<lb ed="#Qb"/>fit de parvo eidem commixto. Similiter intelli<lb ed="#Qb"/>gatur
illud mixtum commisceri maiori, et sic
<lb ed="#Qb"/>procedendo intelligatur quod res parvae quanti<lb ed="#Qb"/>tatis
sic possit commisceri et uniri rei maiori,
<lb ed="#Qb"/>ut nihil de maxima re fiat quod non possit ra<lb ed="#Qb"/>tionabiliter
dici<!--t--> iactum de illo parvo. Sic igitur
<lb ed="#Qb"/>intelligendo, satis rationabile videri potest etiam
<lb ed="#Qb"/>secundum operationem naturae omnes homines
<lb ed="#Qb"/>materialiter fuisse in Adam et de Adam, quamvis
<lb ed="#Qb"/>modicum ex ipso fuerit decisum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e541">
<lb ed="#Qb"/>Et si obiciatur quod res parvae quantitatis
<lb ed="#Qb"/>non possit adeo extendi: dicendum quod hoc
<lb ed="#Qb"/>non impedit<!--u-->, cum omne corpus, quantum est
<lb ed="#Qb"/>de natura quantitatis, sit divisibile in infinitum.
<lb ed="#Qb"/>Et hoc dicunt physici<!--5--> et approbat<!--v--> <name>Augusti<lb ed="#Qb"/>nus</name>,
II <title>Super Genesim ad litteratam</title><!--6-->, ita dicens:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e556">Physici autem subtili ratione persuadent nullum
<lb ed="#Qb"/>esse<!--x--> quantumlibet exiguum corpusculum, in quo
<lb ed="#Qb"/>divisio finiatur, ac per hoc si potest aqua ad
<lb ed="#Qb"/>tantas guttarum minutias pervenire, ut super
<lb ed="#Qb"/>istum aerem vaporaliter feratur, qui natura levior
<lb ed="#Qb"/>est aquis, cur non possit et super illud levius cae<lb ed="#Qb"/>lum
minutioribus guttis et levioribus immanare<!--y-->
<lb ed="#Qb"/>vaporibus?</quote> Praeterea, quo modo haberet illud
<pb ed="#Qb" n="566"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>verbum <name ref="#Augustine">Augustini</name><!--1--> veritatem, quod Chri<lb ed="#Qb"/>stus
fuit in Adam secundum corpulentam sub<lb ed="#Qb"/>stantiam,
nisi aliquid descendisset de corpore
<lb ed="#Qb"/>Adae usque ad Christum<!--2-->? Item, <title>Isai.</title> II, 1:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e592">Egredietur virga de radice Iesse</quote>; ergo in Chri<lb ed="#Qb"/>sto
fuit aliquid <quote>de radice Iesse</quote>; <title>Rom.</title> 1, 3: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e598" source="http://scta.info/resource/rom1_3">Fac<lb ed="#Qb"/>tus
est ex semine David secundum carnem</quote><!--a-->;
<lb ed="#Qb"/>ergo in Christo fuit aliquid de carne David;
<lb ed="#Qb"/><title>Hebr.</title> 2, 16: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e607" source="http://scta.info/resource/hebr2_16">Semen Abrahae apprehendit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e611">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Cum ergo obicitur quod <mentioned>non
<lb ed="#Qb"/>erant in illo corpore tot atomi</mentioned> etc.: dicendum
<lb ed="#Qb"/>quod, etsi non erant tot atomi<!--b--> existentes in actu
<lb ed="#Qb"/>et secundum speciem sive secundum formam, erant
<lb ed="#Qb"/>tamen tot existentes in potentia et secundum ma<lb ed="#Qb"/>teriam,
quia materiale, decidendum de corpore
<lb ed="#Qb"/>illo, ratione quantitatis illius fuit possibile<!--c--> quasi
<lb ed="#Qb"/>ad infinitam extensionem et divisionem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e631">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad aliud dicendum quod semen dicitur esse
<lb ed="#Qb"/>de superfluo nutrimenti, non quia<!--d--> in embrione
<lb ed="#Qb"/>none sit alia substantia quam de illo superfluo,
<lb ed="#Qb"/>sed<!--f--> quia pars maior in quantitate est de illo, se<lb ed="#Qb"/>cundum
quod solet quandoque totum a parte maiori
<lb ed="#Qb"/>denominari<!--3-->. Duae enim circa hoc sunt opiniones:
<lb ed="#Qb"/>una, quae ponit prolem seminari et propagari de
<lb ed="#Qb"/>vera<!--g--> substantia patris<!--4-->; alia, de superfluo nutri<lb ed="#Qb"/>menti<!--5-->.
Prima autem habet respectum ad quanti<lb ed="#Qb"/>tatem
virtutis, secunda ad quantitatem molis:
<lb ed="#Qb"/>aliquid enim in generatione descinditur de vera
<lb ed="#Qb"/>substantia patris, quod, licet forte minoris sit
<lb ed="#Qb"/>quantitatis illa parte quae est de superfluo nu<lb ed="#Qb"/>trimenti,
est tamen maioris virtutis et plus confe<lb ed="#Qb"/>rens
substantiae foetus sive prolis genitae. Propter
<lb ed="#Qb"/>quod videtur quod medium sit tenendum et po<lb ed="#Qb"/>nendum
sit prolem de utraque substantia seminari.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e671">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad aliud dicendum quod natura in primo
<lb ed="#Qb"/>homine erat duplex: una, quae erat simpliciter
<lb ed="#Qb"/>ipsius ut erat individuum; alia, quae erat illius ut
<lb ed="#Qb"/>erat principium aliorum. Haec<!--h--> autem natura du<lb ed="#Qb"/>plex
respondet duplici appetitui —— quorum<!--i--> unus
<lb ed="#Qb"/>erat respectu salutis in se, alius respectu<!--k--> sa<lb ed="#Qb"/>lutis
in alio — et duplici virtuti, scilicet nutritivae,
<lb ed="#Qb"/>qua intenditur salus sive conservatio rei in se,
<lb ed="#Qb"/>et generativae, qua intenditur conservatio rei in
<lb ed="#Qb"/>alio. Unde <title>Eccli.</title> 30, 4: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e694" source="http://scta.info/resource/sir30_4">Mortuus est pater eius,
<lb ed="#Qb"/>et quasi non est mortuus, similem enim<!--l--> reli<lb ed="#Qb"/>quit
post se</quote>. Unde filius dicitur quia fit ut ille
<lb ed="#Qb"/>qui genuit. Huic duplici naturae duplex respon<lb ed="#Qb"/>det
veritas: una quae respicit esse individui ab<lb ed="#Qb"/>solute<!--m-->;
alia quae respicit esse in quantum est
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>principium aliorum: hoc est una est<!--a--> veritas na<lb ed="#Qb"/>turae
quae respicit esse Adam in se, alia quae
<lb ed="#Qb"/>respicit esse illius ut est ad producendum alios
<lb ed="#Qb"/>in esse. Veritas ergo naturae, quae erat in Adam
<lb ed="#Qb"/>respectu sui, resurget in ipso Adam, sed<!--b--> quae
<lb ed="#Qb"/>erat in ipso respectu speciei resurget in alio. Et
<lb ed="#Qb"/>est<!--c--> simile: dicimus enim <name>Petrum</name> verum hominem,
<lb ed="#Qb"/>quia participat naturam speciei et quia habet
collectionem proprietatum quas in alio impossi<lb ed="#Qb"/>bile
est reperire: ratione primi non distinguitur
<lb ed="#Qb"/>ab aliis hominibus, sed ratione secundi. Simi<lb ed="#Qb"/>liter<!--d-->
veritas humanae naturae in Adam, prout<!--e-->
<lb ed="#Qb"/>respicit naturam speciei, non appropriatur Adae,
<lb ed="#Qb"/>et ideo in ipso non<!--f--> resurget, sed prout consi<lb ed="#Qb"/>deratur
in quantum est proprietas rei naturae,
<lb ed="#Qb"/>ipsum distinguit et in ipso resurget.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e746">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad aliud dicendum quod<!--g-->, secundum quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>totum</mentioned> sumitur primo modo, id est dicitur perfec<lb ed="#Qb"/>tum,
sic post propagationem factam per decisio<lb ed="#Qb"/>nem
portionis carnis Adae remansit in ipso tota
<lb ed="#Qb"/>veritas humanae naturae; similiter, secundum
<lb ed="#Qb"/>quod <mentioned>totum</mentioned> sumitur secundo modo. Licet enim
<lb ed="#Qb"/>species humana, antequam de eo<!--h--> fieret aliqua
<lb ed="#Qb"/>propagatio, in illo<!--i--> solo salvata esset, post au<lb ed="#Qb"/>tem
in eo et in aliis, nihilominus in eo<!--k--> post
<lb ed="#Qb"/>propagationem erat perfecte quantum ad suam
<lb ed="#Qb"/>essentiam sicut et ante: non enim eo quod in
<lb ed="#Qb"/>pluribus existit, minus perfecte existit in sin<lb ed="#Qb"/>gulis.
Quantum autem ad esse quod attenditur
<lb ed="#Qb"/>in actu continendi et dicendi, non erat<!--l--> tota post
<lb ed="#Qb"/>sicut et ante, quia, cum ante<!--m--> continebat actu
<lb ed="#Qb"/>solummodo individuum primi hominis<!--n--> et de eo
<lb ed="#Qb"/>solo actu dicebatur, post continebat plures et de
<lb ed="#Qb"/>pluribus dicebatur. Secundum quod <mentioned>totum</mentioned> di<lb ed="#Qb"/>citur
tertio modo, sic non remansit in ipso tota
<lb ed="#Qb"/>veritas humanae naturae uno modo, quia cum<!--o-->
<lb ed="#Qb"/>veritas humanae naturae in Adam non tantum
<lb ed="#Qb"/>determinata erat circa esse ipsius Adae prout
<lb ed="#Qb"/>erat persona ista<!--p-->, sed prout erat principium
<lb ed="#Qb"/>aliorum — unde<!--q--> respectum habebat ad speciem
<lb ed="#Qb"/>salvandam per propagationem aliorum de sua
<lb ed="#Qb"/>substantia — cum uniuscuiusque substantia et vir<lb ed="#Qb"/>tus
sua mensuretur periodo, subtracta aliqua por<lb ed="#Qb"/>tione
substantiae suae in generatione, similiter
<lb ed="#Qb"/>et virtutis, non habebat substantiam et virtutem
<lb ed="#Qb"/>in illa totalitate qua prius, scilicet secundum
<lb ed="#Qb"/>quod erat principium aliorum, licet haberet se<lb ed="#Qb"/>cundum
quod erat hoc individuum vel<!--r--> persona.
<lb ed="#Qb"/>Sic ergo quantum ad primum modum sumendi
<pb ed="#Qb" n="567"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/><mentioned>totum</mentioned>, tota humana natura fuit in ipso post
<lb ed="#Qb"/>propagationem factam de eo et ab eo sicut ante;
<lb ed="#Qb"/>quantum ad secundum uno modo similiter, alio
<lb ed="#Qb"/>modo non<!--a-->; similiter quantum ad tertium. —
<lb ed="#Qb"/>Quod autem infertur quod <mentioned>non erat in
<lb ed="#Qb"/>nobis eadem natura humana quae in eo</mentioned>: dicen<lb ed="#Qb"/>dum
quod eadem fuit quantum ad veritatem na<lb ed="#Qb"/>turae
humanae, licet non quantum ad totalitatem
<lb ed="#Qb"/>sive multiplicitatem veritatis; in nobis enim est
<lb ed="#Qb"/>veritas humanae naturae quantum ad esse indi<lb ed="#Qb"/>vidui,
non<!--b--> quantum ad esse principii, generalis
<lb ed="#Qb"/>scilicet, sicut fuit in eo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e846">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad aliud quod sequitur, dicendum quod
<lb ed="#Qb"/>quandoque fit divisio uniti naturaliter et iuxta
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>appetitum naturae, et illa non infert tristitiam, sed
<lb ed="#Qb"/>delectationem, in quantum huiusmodi; quando<lb ed="#Qb"/>que
contra appetitum naturae et per violentiam
<lb ed="#Qb"/>factam naturae, et illa infert tristitiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e864">
<lb ed="#Qb"/>6. Ad illud<!--c--> quod obicitur quod <mentioned>appetitus
<lb ed="#Qb"/>naturae est ad unum</mentioned> etc., dicendum<!--d--> quod est
<lb ed="#Qb"/>considerare naturam in homine dupliciter: vel
<lb ed="#Qb"/>ut appetitus naturae est salvare se, in quantum
<lb ed="#Qb"/>potest in hoc individuo, et sic eius appetitus est
<lb ed="#Qb"/>unire, et in quantum huiusmodi exercet opera
<lb ed="#Qb"/>nutritivae et<!--e--> augmentativae; vel ut appetitus eius
<lb ed="#Qb"/>est salvare se in simili specie, cum non potest
<lb ed="#Qb"/>in eodem, et sic eius appetitus est dividere, et,
<lb ed="#Qb"/>in quantum huiusmodi<!--f-->, exercet opera generativae.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Dd1e889" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Hd1e891">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Hd1e894" type="question-title">De modo propagationis humani generis ab Adam<!--1-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e897">
<lb ed="#Qb"/>Quaeritur consequenter de modo propagationis,
<lb ed="#Qb"/>id est utrum propagatio humani generis ab Adam
<lb ed="#Qb"/>sit<!--g--> per multiplicationem substantiae decisae ab
<lb ed="#Qb"/>eodem in generatione, a. sicut ponit <name ref="#Lombard">Magister</name>,
<lb ed="#Qb"/>II libro <title>Sententiarum</title>, 30 dist.<!--2-->, dicens<!--h-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e913">0mne,
<lb ed="#Qb"/>quod in humanis corporibus naturaliter est de<lb ed="#Qb"/>scenditque
a primo parente lege propagationis
<lb ed="#Qb"/>et in se auctum et multiplicatum est, nulla exte<lb ed="#Qb"/>riori
substantia in idem<!--i--> transeunte, et ipsum in
<lb ed="#Qb"/>futuro resurget, fomentum quidem habet a cibis,
<lb ed="#Qb"/>sed non convertuntur cibi in humanam substan<lb ed="#Qb"/>tiam,
quae scilicet per propagationem descendit
<lb ed="#Qb"/>ab Adam</quote>. Ex hoc verbo videtur quod illud
<lb ed="#Qb"/>solum sit de veritate substantiae posterorum<!--k-->
<lb ed="#Qb"/>quod propagatum est a primis parentibus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e938">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, ad idem, <name>Beda</name><!--3--> super illud <title>Marc.</title> 7, 15:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e944" source="http://scta.info/resource/mc7_15">Nihil est extra hominem introiens in eum, quod
<lb ed="#Qb"/>possit eum coinquinare</quote> etc.: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e949">Quia ad primum tac<lb ed="#Qb"/>tum
liquidior cibus et potus per membra diffun<lb ed="#Qb"/>ditur,
quamvis tenuissimus humor et liquens esca,
<lb ed="#Qb"/>cum in venis et<!--l--> artubus cocta fuerit et digesta,
<lb ed="#Qb"/>per<!--m--> occultos meatus, quos Graeci poros vocant,
<lb ed="#Qb"/>ad inferiora dilabitur et in secessum<!--n--> vadit</quote>. Igi<lb ed="#Qb"/>tur
omnino quod intrat os, exit nec cedit in na<lb ed="#Qb"/>turam
eius quod alitur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e968">
<lb ed="#Qb"/>c. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, XXII <title>De civitate Dei</title>,
<lb ed="#Qb"/>cap. 20<!--4-->, quaerit: Si aliquis nutriatur carnibus
<lb ed="#Qb"/>humanis, in quo debent carnes illae resurgere? Et
<lb ed="#Qb"/>dicit<!--o--> respondendo: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e979">Reddetur caro illa homini,
<lb ed="#Qb"/>in quo esse caro illa<!--p--> humana primitus coepit;
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>ab illo quippe altero tamquam mutuo sumpta
<lb ed="#Qb"/>deputanda est<!--q--></quote>. Ex hoc patet quod non conver<lb ed="#Qb"/>titur<!--r-->
alimentum in veritatem naturae alendi<!--s-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e995">
<lb ed="#Qb"/>d. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in<!--t--> eodem, determinat
<lb ed="#Qb"/>de parvulis quod resurgent in perfectione corpo<lb ed="#Qb"/>rali.
Unde dicit, cap. 14<!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1006">Ipsa membra omnia
<lb ed="#Qb"/>iam<!--u--> sunt latenter in semine, cum etiam natis
<lb ed="#Qb"/>nonnulla adhuc desint, sicut dentes et si quid eius<lb ed="#Qb"/>modi.
Secundum hanc rationem profecto in resur<lb ed="#Qb"/>rectione
corporis detrimenta non timemus</quote> etc.
<lb ed="#Qb"/>Igitur, videtur quod in semine lateant omnia mem<lb ed="#Qb"/>bra
quantum ad perfectionem corporalem, et ita
<lb ed="#Qb"/>nihil de nutrimento est de veritate naturae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1025">
<lb ed="#Qb"/>e. Item, in libro <title>De animalibus</title><!--6-->, habetur quod
<lb ed="#Qb"/>semen, quod est materia generationis, assimilatur
<lb ed="#Qb"/>filio egredienti de domo patris sui. Quod sic
<lb ed="#Qb"/>exponitur: sicut filius egrediens defert secum
<lb ed="#Qb"/>partem substantiae suae et eam negotiando mul<lb ed="#Qb"/>tiplicat,
sic semen partem substantiae prolis aug<lb ed="#Qb"/>mentandae
secum defert et eam multiplicat<!--v-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1043">
<lb ed="#Qb"/>f. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, XXII <title>De civitate Dei</title>,
<lb ed="#Qb"/>cap. 14<!--7-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1052">In ratione uniuscuiusque materiae in<lb ed="#Qb"/>dita
corporali, iam quodam modo, ut ita dicam,
<lb ed="#Qb"/>liciatum<!--x--> videtur esse quod nondum est, immo
<lb ed="#Qb"/>quod latet, sed accessu temporis erit vel potius
<lb ed="#Qb"/>apparebit. In hac ergo infans<!--y--> iam brevis aut
<lb ed="#Qb"/>longus est, qui brevis longusve futurus est</quote>. Ex
<lb ed="#Qb"/>hoc patet quod tota quantitas hominis<!--z--> est in
<lb ed="#Qb"/>portione illa quae descinditur a parentibus, et
<lb ed="#Qb"/>quantitas in qua resurget. Unde subiungitur
<pb ed="#Qb" n="568"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>ibidem: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1078">Secundum hanc rationem profecto<!--a--> in
<lb ed="#Qb"/>resurrectione corporis detrimenta non timemus</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Igitur, ut videtur, nihil resurget nisi quod est in
<lb ed="#Qb"/>semine.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1089">
<lb ed="#Qb"/>g. Item<!--b-->, eodem libro et eodem cap.: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1093">Creatori
<lb ed="#Qb"/>rerum, qui creavit cuncta de nihilo, quo modo
<lb ed="#Qb"/>deesse posset unde adderet quod addendum
<lb ed="#Qb"/>fore mirus Artifex nosset?</quote> Ex hac auctoritate
<lb ed="#Qb"/>arguit <name>Augustinus</name>, ibidem, cap. 14<!--1-->, quod,
<lb ed="#Qb"/>cum tota giganteae<!--c--> magnitudinis moles sit in
<lb ed="#Qb"/>ratione modica, possibile est resurgere eum qui
<lb ed="#Qb"/>brevis est cum<!--d--> moritur, in magna mole et sine
<lb ed="#Qb"/>additamento extrinseco, ut videtur, cum Dominus
<lb ed="#Qb"/>tantam ibi<!--e--> veritatem in illa ratione creaverit.
<lb ed="#Qb"/>Ergo a simili in proposito.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1116">
<lb ed="#Qb"/>Contra: 1. Omnes fuimus in Adam seminaliter,
<lb ed="#Qb"/>secundum <name ref="#Anselm">Anselmum</name><!--2-->. Sed, licet in grano uno
<lb ed="#Qb"/>sit virtus seminalis ad granum producendum in
<lb ed="#Qb"/>esse, non tamen<!--f--> illud in esse producit nisi
<lb ed="#Qb"/>subintrante humiditate extrinseca. Quod sic de<lb ed="#Qb"/>terminant<!--g-->
habentes notitiam huius: dicunt enim
<lb ed="#Qb"/>quod granum, terrae mandatum, si fuerit ni<lb ed="#Qb"/>mis<!--h-->
calidum, aduritur, si nimis frigidum, mor<lb ed="#Qb"/>tificatur;
si nimis siccum, arescit; si nimis hu<lb ed="#Qb"/>midum,
putrescit. Similiter est, si terra, in qua
<lb ed="#Qb"/>seminatur, eamdem patitur intemperiem, corrum<lb ed="#Qb"/>pitur
granum; si vero conveniant in temperie
<lb ed="#Qb"/>granum et terra, vis humorositate relaxatur; ca<lb ed="#Qb"/>liditas
autem existens in ipso, elementaris dico,
<lb ed="#Qb"/>inveniens substantiam grani relaxatam agit quod
<lb ed="#Qb"/>suum est, dissolvit ipsum et dissolvendo humi<lb ed="#Qb"/>ditatem
multiplicat; humiditas autem replet sub<lb ed="#Qb"/>stantiam
grani, donec repleto grano fiat ruptura
<lb ed="#Qb"/>et post iit transsubstantiatio alicuius partis egre<lb ed="#Qb"/>dientis
in radicis<!--i--> essentiam, quae terrae infigi<lb ed="#Qb"/>tur
et mediante ipsa attrahitur<!--k--> nutrimentum,
<lb ed="#Qb"/>quod transit in substantiam grani. Similiter est
<lb ed="#Qb"/>de semine quod deiectum est in moneta concep<lb ed="#Qb"/>tionis,
sicut patet in medicina<!--3-->, ubi determinatur
<lb ed="#Qb"/>quo modo fit relaxatio humorosae substantiae et
<lb ed="#Qb"/>attractio<!--l--> nutrimenti et multiplicatio et augmen<lb ed="#Qb"/>tum
per nutrimenti subingressum. Non ergo in
<lb ed="#Qb"/>propagatione a primo homine est hominum pro<lb ed="#Qb"/>ductio
et esse completum per multiplicationem
<lb ed="#Qb"/>eius quod decisum est ab Adam, sed<!--m--> per addi<lb ed="#Qb"/>tionem
tactam ex subingressu alimenti.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1189">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, opus multiplicationis est a solo Deo:
<lb ed="#Qb"/>est enim creatio quaedam, ut supra tactum est<!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1197">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>3. Item, <name>Hugo</name><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1203">Sane sex sunt opera, quibus
<lb ed="#Qb"/>omnia, quae fiunt, ad effectum perducuntur<!--a-->.
<lb ed="#Qb"/>Primum opus est de nihilo aliquid facere. Se<lb ed="#Qb"/>cundum
opus est de aliquo aliqua<!--b--> facere se<lb ed="#Qb"/>cundum
substantiam et quantitatem in maius.
<lb ed="#Qb"/>Tertium opus est de<!--c--> aliquibus aliquid facere
<lb ed="#Qb"/>secundum substantiam et quantitatem in minus.
<lb ed="#Qb"/>Quartum opus est de aliquo aliqua<!--d--> facere, non
<lb ed="#Qb"/>tamen secundum substantiam et quantitatem in
<lb ed="#Qb"/>maius. Quintum opus est de aliquibus aliquid
<lb ed="#Qb"/>facere, non tamen secundum substantiam et quan<lb ed="#Qb"/>titatem
in minus. Sextum opus est de aliquo
<lb ed="#Qb"/>nihil facere. Ex iis sex operibus quatuor soli Deo
<lb ed="#Qb"/>possibilia sunt, duo reliqua tantum creaturae
<lb ed="#Qb"/>possibilitati conveniunt. De nihilo enim aliquid
<lb ed="#Qb"/>facere et de aliquo aliqua<!--e--> in maius et de ali<lb ed="#Qb"/>quibus
aliquid in minus sive de aliquo nihil,
<lb ed="#Qb"/>solus Deus potest<!--6-->. Duo reliqua, id est de aliquo
<lb ed="#Qb"/>aliqua non in maius, sicut cum totum in partes
<lb ed="#Qb"/>dividitur, vel de aliquibus aliquid non in minus,
<lb ed="#Qb"/>quemadmodum cum partes in toto uniuntur, crea<lb ed="#Qb"/>tura
iacere potest<!--f--></quote>. Facere autem de aliquo ali<lb ed="#Qb"/>quid
secundum quantitatem et substantiam in
<lb ed="#Qb"/>maius, est opus multiplicationis, sicut habetur ab
<lb ed="#Qb"/>eodem<!--7-->; ergo etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1259">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, <name ref="#Anselm">Anselmus</name><!--8-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1266">Triplex est cursus re<lb ed="#Qb"/>rum
in esse, voluntarius, naturalis et<!--g--> mirabilis</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Propagatio ergo<!--h--> hominum a primo homine aut
<lb ed="#Qb"/>est secundum cursum voluntarium aut etc. Non
<lb ed="#Qb"/>secundum<!--i--> voluntarium: non enim est generatio
<lb ed="#Qb"/>vel productio hominis ad statum completum se<lb ed="#Qb"/>cundum
actum voluntatis. Neque secundum mi<lb ed="#Qb"/>rabilem:
non enim sunt opera mirabilia generatio
<lb ed="#Qb"/>et productio hominis ad<!--k--> esse completum, ex
<lb ed="#Qb"/>quo fiunt secundum cursum naturae. Neque se<lb ed="#Qb"/>cundum
naturalem, quia actio naturae est finita.
<lb ed="#Qb"/>Sed si fieret huiusmodi multiplicatio per natu<lb ed="#Qb"/>ram,
natura posset<!--l--> in actionem infinitam, quia
<lb ed="#Qb"/>non reperiret ubi staret et semper inveniret ma<lb ed="#Qb"/>teriam<!--m-->
convenientem suae actioni, quia qua ra<lb ed="#Qb"/>tione
ex illa materia parva successive sive con<lb ed="#Qb"/>sequenter
possent multiplicari quasi homines in<lb ed="#Qb"/>finiti
per naturam, eadem ratione possent alii tot
<lb ed="#Qb"/>multiplicari ex eadem, et ita in infinitum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1309">
<lb ed="#Qb"/>5. Si autem diceretur, sicut supra tactum
<lb ed="#Qb"/>est<!--9-->, quod ratione quantitatis materiae divisi<lb ed="#Qb"/>bilis
et extensibilis est in<!--n--> infinitum — contra,
<lb ed="#Qb"/>habetur a <name>Philosopho</name><!--10-->: Omnium constantium
<pb ed="#Qb" n="569"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>natura terminus est et ratio magnitudinis et aug<lb ed="#Qb"/>menti;
sicut<!--a--> ergo est status in rebus naturae et
<lb ed="#Qb"/>terminus in augmentando, similiter est, ut videtur,
<lb ed="#Qb"/>in diminuendo; ergo non est possibile huiusmodi.
<lb ed="#Qb"/>extensionem vel divisionem esse<!--b--> per naturam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1335">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: Circa quaestionem propositam di<lb ed="#Qb"/>versi
diversa sentiunt, quorum propter difficul<lb ed="#Qb"/>tatem
quaestionis expedit manifestatio. Sunt<!--c-->
<lb ed="#Qb"/>igitur quidam consentientes determinationi <name>Ma<lb ed="#Qb"/>gistri</name>
<title>Sententiarum</title>, quidam dicunt contrarium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1348">
<lb ed="#Qb"/>Ponunt enim quidam<!--1--> cum <name>Magistro</name><!--2--> quod
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1352">transmisit Adam modicum quid de sua substantia
<lb ed="#Qb"/>in corpora filiorum quando eos procreavit, id est
<lb ed="#Qb"/>aliquid modicum de massa substantiae eius di<lb ed="#Qb"/>visum
est et inde formatum corpus filii, suique
<lb ed="#Qb"/>multiplicatione sine rei extrinsecae adiectione auc<lb ed="#Qb"/>tum
est</quote>. Ad ostendendum autem quod quando<lb ed="#Qb"/>que
fit<!--d--> augmentum rei per multiplicationem
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi, dicunt quod materia, quae est in mi<lb ed="#Qb"/>nimo
aëre, hoc modo est sufficiens ut ex ea fiat
<lb ed="#Qb"/>quasi infinitum, non quidem alterius speciei, ut
<lb ed="#Qb"/>ignis vel terrae, sed etiam eiusdem, ut aëris ; et
<lb ed="#Qb"/>eadem ratione, cum semen decisum de Adam,
<lb ed="#Qb"/>habuit in se quatuor elementa, in minimo terrae,
<lb ed="#Qb"/>quod fuit in semine illo, fuit materia sufficiens
<lb ed="#Qb"/>quasi ad infinitam terram et in minimo aquae
<lb ed="#Qb"/>quasi ad infinitam aquam, et similiter de aëre et<!--e-->
<lb ed="#Qb"/>igne: et ita in illo minimo semine erat materia
<lb ed="#Qb"/>sufficiens quasi ad infinitos homines, non dico
<lb ed="#Qb"/>materia nuda, sed materia cum rationibus semi<lb ed="#Qb"/>nalibus.
Materia enim, ut dicunt, quae est sub
<lb ed="#Qb"/>modico aëre, est possibilis ad tantam extensio<lb ed="#Qb"/>nem
quantae est totus aer, immo quod tantus
<lb ed="#Qb"/>aer inde posset fieri quantus est totus aer uni<lb ed="#Qb"/>versi.
Cum ergo sit triplex natura in nobis, in<lb ed="#Qb"/>fima,
ut terrena, media, ut diaphana, suprema,
<lb ed="#Qb"/>ut caelestis, potest fieri multiplicatio sic: ex na<lb ed="#Qb"/>tura
enim<!--f--> media, quam habet materia ex aqua<!--g-->
<lb ed="#Qb"/>et aëre<!--3-->, habet ut rarefiat et sic fiat maior per
<lb ed="#Qb"/>rarefactionem; ex natura lucis, quam habet ma<lb ed="#Qb"/>teria
cum corporibus caelestibus communem, ha<lb ed="#Qb"/>bet
ut maxime diffundat se sine sui diminutione,
<lb ed="#Qb"/>ut patet in lumine candelae, quod per sui mul<lb ed="#Qb"/>tiplicationem
crescit et diffundit se in alias can<lb ed="#Qb"/>delas
sine sui diminutione. Volentes ergo opinio<lb ed="#Qb"/>nem<!--h-->
<name>Magistri</name> sustinere de huiusmodi multi<lb ed="#Qb"/>plicatione,
dicunt quod ex potentia et sufficientia
<lb ed="#Qb"/>materiae et ex rationibus seminalibus, quae erant<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>in ipsa materia, secundum quod dicit <name>Augusti<lb ed="#Qb"/>nus</name>,
<title>De vera religione</title>, quod de uno grano sunt
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>segetes segetum vel silvae silvarum etc., ut su<lb ed="#Qb"/>pra<!--4-->
quae quidem habent materiam distendere,
<lb ed="#Qb"/>quatenus eis inditum est a Creatore, et ex con<lb ed="#Qb"/>gruentia
rarefactionis, quae fit secundum proprie<lb ed="#Qb"/>tates
qualitatum elementorum mediorum, cuius<lb ed="#Qb"/>modi
sunt aer et aqua, et ex proprietate lucis
<lb ed="#Qb"/>diffundentis se — quae quidem est in corpore
<lb ed="#Qb"/>humano, sicut natura, qualitates contrarias ele<lb ed="#Qb"/>mentorum
concilians, cuius nunc actus occulti
<lb ed="#Qb"/>sunt — erat potentia in illa materia diffundendi
<lb ed="#Qb"/>et multiplicandi se sine quanti extrinseci addi<lb ed="#Qb"/>tione,
sicut dicit <name ref="#Lombard">Magister</name> in <title>Sententiis</title><!--5-->. Et
<lb ed="#Qb"/>ponunt exemplum in puncto, qui est contermi<lb ed="#Qb"/>nalis
infinitarum linearum, a quo si auferatur una
<lb ed="#Qb"/>linea, habet eumdem punctum separata pro ter<lb ed="#Qb"/>mino
quem prius habebat, nec est ille punctus
<lb ed="#Qb"/>nunc auctus, licet obtineat duo loca punctalia
<lb ed="#Qb"/>et prius nonnisi unicum, sed est multiplicatus.
<lb ed="#Qb"/>Similiter in proposito: sicut enim non est hic
<lb ed="#Qb"/>novi puncti creatio, sed prioris multiplicatio, sic
<lb ed="#Qb"/>non est hic novae materiae creatio, sed prioris
<lb ed="#Qb"/>multiplicatio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1490">
<lb ed="#Qb"/>Huic autem opinioni assentientes ulterius ex<lb ed="#Qb"/>planando
dicere possunt quod, cum in homine
<lb ed="#Qb"/>sit<!--k--> caro secundum speciem, caro secundum ma<lb ed="#Qb"/>teriam<!--6-->
et similiter de aliis partibus — quia in
<lb ed="#Qb"/>singulis et similium<!--l--> partium et dissimilium est
<lb ed="#Qb"/>quaedam pars secundum speciem, quaedam se<lb ed="#Qb"/>cundum
materiam — quantum ad illud quod in
<lb ed="#Qb"/>homine dicitur esse secundum speciem, est de<lb ed="#Qb"/>scensus
secundum propagationem a primo ho<lb ed="#Qb"/>mine;
quantum ad illud quod in homine est
<lb ed="#Qb"/>secundum materiam, est ab<!--m--> alimento. Quantum
<lb ed="#Qb"/>igitur ad illud quod est in homine secundum
<lb ed="#Qb"/>speciem, est augmentatio per multiplicationem;
<lb ed="#Qb"/>quantum ad aliud, per receptionem alimenti. Et
<lb ed="#Qb"/>potest dici quod in homine est natura habens
<lb ed="#Qb"/>potentiam multiplicandi se a natura elementari
<lb ed="#Qb"/>et virtute lucis coexistentis in tali harmonia. Et
<lb ed="#Qb"/>videtur posse persuaderi ad hoc per hoc quod si
<lb ed="#Qb"/>minimum ignis convertatur in aquam vel<!--n--> aerem
<lb ed="#Qb"/>vel terram, materia, quae fuit prius sub specie
<lb ed="#Qb"/>ignis, iam est sub specie<!--o--> alterius elementi: quod
<lb ed="#Qb"/>esse non potest nisi iuxta congruentiam formae
<lb ed="#Qb"/>fiat multiplicatio materiae. — Praeterea<!--p-->, materia,
<lb ed="#Qb"/>secundum se considerata, est in termino simplici<lb ed="#Qb"/>tatis;
quod sic est, non potest augmentari per ra<lb ed="#Qb"/>refactionem
nec augeri per appositionem; igitur
<lb ed="#Qb"/>nulla est<!--q--> eius augmentatio nisi per multiplicatio<lb ed="#Qb"/>nem.
— Praeterea, ubicumque est forma, cuius
<pb ed="#Qb" n="570"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>esse determinatur circa materiam quantam, materia
<lb ed="#Qb"/>divisionem habet et extensionem. Hoc etiam patet:
<lb ed="#Qb"/>quia, si consideretur materia sine omni forma,
<lb ed="#Qb"/>considerabitur ut sine omni extensione et dimen<lb ed="#Qb"/>sione;
prout consideratur cum forma, consideratur
<lb ed="#Qb"/>ut in maiore vel minore a quantitate iuxta exigen<lb ed="#Qb"/>tiam
formae; natura autem ignis ad salutem suae
<lb ed="#Qb"/>speciei minus requirit de materia quam natura aë<lb ed="#Qb"/>ris,
et natura aëris quam aquae, et<!--b--> aquae quam
<lb ed="#Qb"/>terrae. In<!--c--> animabus autem et angelis, secundum
<lb ed="#Qb"/><name>Damascenum</name> et alios<!--1-->, est ponere materiam,
<lb ed="#Qb"/>quae quidem materia nullius est dimensionis,
<lb ed="#Qb"/>quia extensio materiae, qua locum occupat, non
<lb ed="#Qb"/>est a se, sed a sua forma eam extendente, et
<lb ed="#Qb"/>ideo, si tota materia universi posset esse sine
<lb ed="#Qb"/>forma extendente eam, ut est forma in spiritibus,
<lb ed="#Qb"/>non occuparet locum nisi punctalem, ut spiritus.
<lb ed="#Qb"/>Unde videtur dicendum quod materia multipli<lb ed="#Qb"/>cabilis<!--d-->
est naturaliter iuxta congruentiam for<lb ed="#Qb"/>mae
cuius est materia, et potestatem huius mul<lb ed="#Qb"/>tiplicationis
dicimus esse in natura elementari et
<lb ed="#Qb"/>virtute lucis<!--2-->. Cum autem augmentatio per addi<lb ed="#Qb"/>tionem
et rarefactionem data est infimae<!--e--> naturae
<lb ed="#Qb"/>corporali et nobilissimae naturae, quare non data
<lb ed="#Qb"/>est virtus augmentandi per multiplicationem?
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1613">
<lb ed="#Qb"/>Dicimus ergo, secundum hanc opinionem, quod
<lb ed="#Qb"/>in semine deciso a parentibus ad procreationem
<lb ed="#Qb"/>prolis est duplex natura: quaedam est ad illud
<lb ed="#Qb"/>quod requitur ad partes secundum materiam<!--f-->, et
<lb ed="#Qb"/>illa habet virtutem augmentativam per suscep<lb ed="#Qb"/>tionem
nutrimenti; quaedam ad illud quod re<lb ed="#Qb"/>quiritur
ad partes secundum speciem, et illa ha<lb ed="#Qb"/>bet
virtutem augmentativam per multiplicationem.
<lb ed="#Qb"/>Quantum igitur ad illud quod in nobis est par<lb ed="#Qb"/>tium
secundum speciem, descendimus a primo
<lb ed="#Qb"/>homine per multiplicationem ipsius naturae<!--g-->;
<lb ed="#Qb"/>quantum ad illud quod est in nobis secundum
<lb ed="#Qb"/>materiam, nequaquam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1644">
<lb ed="#Qb"/>Si obiciatur quod semen est ex superfluo
<lb ed="#Qb"/>cibi ultimi secundum <name>Philosophum</name><!--3--> - re<lb ed="#Qb"/>sponderi
potest, sicut supra tactum est<!--h4-->.
<lb ed="#Qb"/>Vel potest dici quod hoc intelligitur quantum ad
<lb ed="#Qb"/>illud de quo sunt partes secundum materiam, non
<lb ed="#Qb"/>de quo sunt secundum speciem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1660">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]:1. Ad illud quod primo obi<lb ed="#Qb"/>citur
in contrarium, dici potest quod revera
<lb ed="#Qb"/>sicut ad propagationem grani ex grano requiritur
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>subintratio humoris, ut tactum est<!--5-->, similiter in
<lb ed="#Qb"/>propagatione generis humani ex primo homine re<lb ed="#Qb"/>quiritur
subintratio alimenti ut fiat multiplicatio et
<lb ed="#Qb"/>augmentum partium secundum materiam per nu<lb ed="#Qb"/>trimenti
subingressum et fomentum partium se<lb ed="#Qb"/>cundum
speciem. Unde propter duo necessaria
<lb ed="#Qb"/>est attractio alimenti, scilicet ut sit materia par<lb ed="#Qb"/>tium
secundum materiam et fomentum partium
<lb ed="#Qb"/>secundum speciem, quae multiplicantur<!--i--> et aug<lb ed="#Qb"/>mentantur
ex portione<!--k--> substantiae generantis de<lb ed="#Qb"/>cisae
in generatione.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1695">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad aliud quod sequitur, scilicet quod <mentioned>opus
<lb ed="#Qb"/>multiplicationis est a solo Deo</mentioned>: dicendum quod
<lb ed="#Qb"/>hoc intelligitur ubi res multiplicabilis nulla sub<lb ed="#Qb"/>stantia
coniuncta vel communicata aliquo modo
<lb ed="#Qb"/>multiplicatur, ut erat in multiplicatione panum,
<lb ed="#Qb"/><title>Marc.</title> 6, 34-44; similiter in formatione Evae de
<lb ed="#Qb"/>costa Adae<!--6-->. Unde multiplicatio lucis, quae est
<lb ed="#Qb"/>substantia, secundum <name ref="#Augustine">Augustinum</name><!--7-->, nulla ei
<lb ed="#Qb"/>coniuncta substantia, non<!--l--> posset esse nisi a solo
<lb ed="#Qb"/>Deo, ut si vacuum esset circa corpus solare,
<lb ed="#Qb"/>credo quod lux solis non posset multiplicare se
<lb ed="#Qb"/>per naturam nec posset<!--m--> fieri nisi a prima po<lb ed="#Qb"/>tentia;
potest autem lux multiplicare se, coniuncta<!--n-->
<lb ed="#Qb"/>illi substantia apta<!--o--> ad susceptionem huius mul<lb ed="#Qb"/>tiplicationis.
Similiter potest dici in proposito:
<lb ed="#Qb"/>nisi illi parti, quae est de vera substantia patris,
<lb ed="#Qb"/>esset aliqua substantia coniuncta, scilicet sub<lb ed="#Qb"/>stantia
alimenti ministrantis fomentum eidem<!--p-->,
<lb ed="#Qb"/>non multiplicaretur nec posset multiplicari nisi
<lb ed="#Qb"/>a solo Deo. Sic videtur posse dici de multipli<lb ed="#Qb"/>cabilibus<!--q-->
habentibus esse completum per ali<lb ed="#Qb"/>quam
formam determinatam. De re autem com<lb ed="#Qb"/>pleta,
ut quae caret forma complente<!--r-->, ut de
<lb ed="#Qb"/>prima materia in ratione qua prima, potest dici
<lb ed="#Qb"/>quod illa est multiplicabilis iuxta quod requirit
<lb ed="#Qb"/>forma perficiens eamdem. Et hoc videtur proba<lb ed="#Qb"/>biliter
posse dici quod sicut<!--s--> dispositione or<lb ed="#Qb"/>dinatissima
summae sapientiae a prima potentia
<lb ed="#Qb"/>est creaturis, praeditis virtute activa, data potestas
<lb ed="#Qb"/>multiplicandi se sive formas proprias in earum
<lb ed="#Qb"/>susceptibilibus, ut patet de quibusdam elemen<lb ed="#Qb"/>tis,
similiter existenti in<!--t--> gradu extremo possi<lb ed="#Qb"/>bilitatis
debeat<!--u--> dari possibilitas apta ad sui
<lb ed="#Qb"/>ipsius multiplicationem a forma completiva il<lb ed="#Qb"/>lius
sine<!--v--> natura alia. Et hoc videtur congruere
<lb ed="#Qb"/>perfecto et ordinatissimo Artifici omnia ordine
<pb ed="#Qb" n="571"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>congruentissimo producenti in esse, ne a tanto Ar<lb ed="#Qb"/>tifice
sit aliquid productum in esse ut forma natu<lb ed="#Qb"/>rali
perficiatur, quod nullo modo natura perfici
<lb ed="#Qb"/>possit: quod esset, si materia, naturali forma per<lb ed="#Qb"/>ficienda,
quae<!--a-->, in quantum est materia, omnino
<lb ed="#Qb"/>simplex et ita nulli formae<!--b--> naturali apta, in
<lb ed="#Qb"/>quantum huiusmodi, per naturam aliquam infe<lb ed="#Qb"/>riorem
multiplicari non posset ita ut aptaretur
<lb ed="#Qb"/>ad<!--c--> formae convenientis susceptionem. Nec vide<lb ed="#Qb"/>tur
dissonum rationi quod carni primi parentis,
<lb ed="#Qb"/>quae condita fuit ut esset principium omnium sui
<lb ed="#Qb"/>generis et ita divinae gereret imaginis rationem<!--1-->,
<lb ed="#Qb"/>quae etiam in aliqua sui parte erat deificabilis,
<lb ed="#Qb"/>scilicet per gratiam unionis cum Dei virtute necnon
<lb ed="#Qb"/>et<!--d--> in multis partibus per glorificationem, data
<lb ed="#Qb"/>esset aliqua<!--e--> praerogativa naturae quantum ad
<lb ed="#Qb"/>potestatem multiplicationis sui, cum hoc da<lb ed="#Qb"/>tum
sit quibusdam creaturis incomparabiliter mi<lb ed="#Qb"/>noris
dignitatis quantum ad formas earumdem.
<lb ed="#Qb"/>Unde ponentes materiam simpliciter posse in se
<lb ed="#Qb"/>naturaliter multiplicari, similiter et illud quod
<lb ed="#Qb"/>erat decisum a primo parente, non videntur a
<lb ed="#Qb"/>ratione sive a probabilitate deviare. Non hoc<!--f-->
<lb ed="#Qb"/>autem sic se habere assero, sed quadam con<lb ed="#Qb"/>gruentia
coniciendo, ne videar dicto a tantis
<lb ed="#Qb"/>doctoribus obviare, ex quo non invenio ab ali<lb ed="#Qb"/>quo
doctorum sanctorum dici<!--g--> contrarium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1839">
<lb ed="#Qb"/>Si obiciatur contra hoc per verbum <name>Au<lb ed="#Qb"/>gustini</name>,
<title>Super Genesim ad litteram</title>, X<!--2-->, in fine,
<lb ed="#Qb"/>quod videtur asserere quod nullum corpus au<lb ed="#Qb"/>getur
per multiplicationem, opponens contra <name>Ter<lb ed="#Qb"/>tullianum</name><!--3-->,
qui ponebat animam esse cor<lb ed="#Qb"/>pus
et commetiri se corpori maiori et minori
<lb ed="#Qb"/>sine aliqua sibi facta additione, et hoc explanat
<lb ed="#Qb"/>ponens exemplum de massa metalli, quae ali<lb ed="#Qb"/>quando
dilatatur per tunsionem<!--h--> sine aliqua ad<lb ed="#Qb"/>ditione
sibi facta — contra istum dicit <name>Augu<lb ed="#Qb"/>stinus</name>:
<quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1865">Quid absurdius quam putare massam
<lb ed="#Qb"/>cuiuspiam metalli ex aliqua parte crescere posse,
<lb ed="#Qb"/>dum tunditur<!--i-->, nisi decrescat ex altera, vel augeri
<lb ed="#Qb"/>latitudine, nisi crassitudine minuatur, aut ullum
<lb ed="#Qb"/>esse corpus, manente naturae suae quantitate<!--k-->,
<lb ed="#Qb"/>quod undique crescat, nisi rarescat?</quote> Ex ultimo
<lb ed="#Qb"/>verbo hic posito videtur quod absurdum sit ponere
<lb ed="#Qb"/>corpus aliquod, manente sua quantitate, crescere,
<lb ed="#Qb"/>nisi rarescat; ex quo videtur quod nunquam
<lb ed="#Qb"/>crescit aliquod corpus per sui multiplicationem.
<lb ed="#Qb"/>— Ad quod dici potest quod <name ref="#Augustine">Augustinus</name> lo<lb ed="#Qb"/>quitur
secundum modum communem quo res
<lb ed="#Qb"/>crescunt sive efficiuntur maiores. Rei enim ma<lb ed="#Qb"/>nentis
in sua quantitate, id est cui nulla fit<!--l-->
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>additio, non est alius modus crescendi secundum
<lb ed="#Qb"/>cursum communem quam per rarefactionem. Vel
<lb ed="#Qb"/>potest fieri vis in hoc quod dicit <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1905">manente sua
<lb ed="#Qb"/>quantitate</quote>, ut sit sensus: corpus manens in
<lb ed="#Qb"/>sua quantitate, ita quod non sit augmentata per
<lb ed="#Qb"/>additionem quanti neque per multiplicationem,
<lb ed="#Qb"/>non crescit nisi per rarefactionem, quia istis tri<lb ed="#Qb"/>bus
modis, ut videtur, est corporum augmentatio,
<lb ed="#Qb"/>scilicet aut per additionem quanti aut per<!--m--> mul<lb ed="#Qb"/>tiplicationem
aut per rarefactionem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1924">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad hoc quod sequitur potest dici quod opi<lb ed="#Qb"/>nio
<name>Hugonis</name> fuit quod haec multiplicatio a solo
<lb ed="#Qb"/>Deo fuit et inter opera mirabilia computanda.
<lb ed="#Qb"/>Unde dicit<!--4--> quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1934">quando simplex materia sive
<lb ed="#Qb"/>atomus simplex factus est, de nihilo aliquid fac<lb ed="#Qb"/>tum
est; quando vero id<!--n--> ipsum simplex corpus
<lb ed="#Qb"/>in semetipso multiplicatur et in plura excrescit,
<lb ed="#Qb"/>fit aliquid de aliquo in maius, quod, licet mira<lb ed="#Qb"/>bile
videatur, maius tamen est de nihilo aliquid
<lb ed="#Qb"/>facere quam de aliquo plus facere. Hoc modo
<lb ed="#Qb"/>operandi de substantia costae, in se divina virtute
<lb ed="#Qb"/>absque extrinseco additamento multiplicata<!--o-->, cor<lb ed="#Qb"/>pus
mulieris factum est</quote>. Et post quibusdam in<lb ed="#Qb"/>terpositis
subiungitur: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e1959">Non itaque costae illi<!--p-->
<lb ed="#Qb"/>extrinsecus aliquid additum est, sed ipsa ex se<lb ed="#Qb"/>metipsa,
divina virtute operante, multiplicata est,
<lb ed="#Qb"/>quemadmodum postea naturam humanam a primis
<lb ed="#Qb"/>parentibus in subsequentem generationem semi<lb ed="#Qb"/>natam
a modico iam in tantum multiplicatam
<lb ed="#Qb"/>cernimus, ut multa hominum millia ex ea iam
<lb ed="#Qb"/>excrevisse videamus. Et hoc totum ad secun<lb ed="#Qb"/>dum
opus pertinet, quando de aliquo fiunt aliqua
<lb ed="#Qb"/>in maius</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e1983">
<lb ed="#Qb"/>In hoc ergo consentiunt illi, quorum praetacta
<lb ed="#Qb"/>est opinio<!--5-->, et <name>Hugo</name> cum <name>Magistro</name> <title>Sententia<lb ed="#Qb"/>rum</title>,
quod illud quod seminatum est a primis pa<lb ed="#Qb"/>rentibus
ad sequentem generationem non crescit
<lb ed="#Qb"/>neque crevit additione extrinseca, sed sui in se
<lb ed="#Qb"/>multiplicatione. Sed differunt in positione modi,
<lb ed="#Qb"/>quia <name>Hugo</name> ponit quod illa multiplicatio est opus
<lb ed="#Qb"/>mirabile et sola virtute divina; alii ponunt<!--q-->
<lb ed="#Qb"/>quod est a natura et virtute data naturae. Et forte
<lb ed="#Qb"/>possent hae opiniones, quae diversae videntur,
<lb ed="#Qb"/>concordari, si verba <name>Hugonis</name> retorquerentur
<lb ed="#Qb"/>ad conditionem originalem corporis primi hominis,
<lb ed="#Qb"/>in qua praeter legem communem aliis corporibus
<lb ed="#Qb"/>inditam, potestas multiplicativa sui, quae est po<lb ed="#Qb"/>testas
mirabilis, fuit data eidem, ut ex congruentia
<lb ed="#Qb"/>praedicta potest supponi<!--r-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e2020">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad id<!--s--> quod postea obicitur, dicendum
<lb ed="#Qb"/>quod huiusmodi propagatio est secundum cursum
<pb ed="#Qb" n="572"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>naturalem. — Ad id<!--a--> quod obicitur quod <mentioned>opera<lb ed="#Qb"/>tio
naturae finita est</mentioned>: dicendum quod verum est;
<lb ed="#Qb"/>unde et multiplicatio generis humani et propagatio
<lb ed="#Qb"/>finita est. Nec videtur inconveniens aliquod sequi,
<lb ed="#Qb"/>posito quod actio esset infinita, concurrentibus
<lb ed="#Qb"/>causis superioribus et inferioribus in actione illius,
<lb ed="#Qb"/>sed quia operatio naturae, et maxime in propa<lb ed="#Qb"/>gatione
humani generis, est propter finem specia<lb ed="#Qb"/>lem,
scilicet multiplicationem electorum quantum
<lb ed="#Qb"/>ad quemdam numerum praeordinatum in divina
<lb ed="#Qb"/>sapientia, illo numero adimpleto, iuxta nutum
<lb ed="#Qb"/>primae causae, cessabit efficacia actionis causa<lb ed="#Qb"/>rum
illarum. Sicut enim scribitur in libro <title>Fontis
<lb ed="#Qb"/>vitae</title><!--1-->, causa, propter quam omnia facta sunt, est
<lb ed="#Qb"/>voluntas adinveniens omnia, quia motus, per quem
<lb ed="#Qb"/>fiunt omnia, alligatus est voluntati Primi; sed vo<lb ed="#Qb"/>luntas
agit secundum beneplacitum volentis; ergo
<lb ed="#Qb"/>omnis creatura pro voluntate Creatoris deficiet,
<lb ed="#Qb"/>non habens in ratione sua<!--b--> causam permanendi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e2075">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad<!--c--> aliud quod sequitur, dicendum quod
<lb ed="#Qb"/>sicut omnium constantium natura terminus est
<lb ed="#Qb"/>magnitudinis et augmenti, ita omnium constan<lb ed="#Qb"/>tium
natura terminus est diminutionis et detri<lb ed="#Qb"/>menti<!--d-->,
univoce loquendo, quia sicut est terminus
<lb ed="#Qb"/>in actu magnitudinis habentis formam et speciem,
<lb ed="#Qb"/>ita<!--e--> est terminus in actu detrimenti et diminu<lb ed="#Qb"/>tionis
habentis formam et speciem: forma enim
<lb ed="#Qb"/>hominis non salvaretur in corpore cuiusque ma<lb ed="#Qb"/>gnitudinis
neque forma ignis. Unde res naturalis
<lb ed="#Qb"/>quanta, existens in quacumque differentia, non
<lb ed="#Qb"/>est apta ad susceptionem cuiusque formae, sed
<lb ed="#Qb"/>quantitas materiae limitata est secundum exi<lb ed="#Qb"/>gentiam
formae, et hoc est quod dicit <name>Philoso<lb ed="#Qb"/>phus</name>:
Omnium constantium etc. Si vero conside<lb ed="#Qb"/>retur
res quanta ut est quanta, non terminata sub
<lb ed="#Qb"/>finita forma aliqua, non est determinatus status
<lb ed="#Qb"/>eius sive limitatus neque a parte magnitudinis et<!--f-->
<lb ed="#Qb"/>augmenti neque a parte diminutionis et detrimenti.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e2119">
<lb ed="#Qb"/>Alii sunt opinionis contrariae, ponentes
<lb ed="#Qb"/>illud modicum, quod decisum erat a primo pa<lb ed="#Qb"/>rente,
augmentari exteriori substantia in id trans<lb ed="#Qb"/>eunte,
non autem fuisse auctum in se et multi<lb ed="#Qb"/>plicatum.
Qui<!--g--> possunt sic respondere ad obiecta
<lb ed="#Qb"/>pro <name>Magistro</name>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-d1e2135">
<lb ed="#Qb"/>a. Ad primum ergo pro illa parte dici potest
<lb ed="#Qb"/>quod alimentum non totaliter emittitur per seces<lb ed="#Qb"/>sum.
Ut enim habetur ab <name>Augustino</name>, <title>De vera
<lb ed="#Qb"/>religione</title><!--2-->: Aliquid de cibo sive de alimento <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e2145">foe<lb ed="#Qb"/>culentissimum
redditur terrae ad aliquas formas
<lb ed="#Qb"/>assumendas</quote>, et foeculentissimum illud vocat
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>stercora; <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e2157">aliquid per totum corpus exhalat</quote>, sci<lb ed="#Qb"/>licet
per fumositates et sudores; <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e2162">aliquid totius
<lb ed="#Qb"/>animalis latentes numeros accipit et inchoatur in
<lb ed="#Qb"/>prolem</quote> — et vocat <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m2c2-Qd1e2169">latentes numeros</quote> rationes
<lb ed="#Qb"/>et distinctiones quae necessariae<!--h--> sunt ad hoc
<lb ed="#Qb"/>quod corpus perfectibile anima rationali sit in
<lb ed="#Qb"/>convenienti harmonia et organizatione, quae requi<lb ed="#Qb"/>ritur
ad animae susceptionem — aliquid mutatur
<lb ed="#Qb"/>in carnem. Sic ergo, secundum <name ref="#Augustine">Augustinum</name>,
<lb ed="#Qb"/>alimentum in quatuor dividitur, quorum unum in<lb ed="#Qb"/>choatur
sive transit in prolem. Quod ergo dicit
<lb ed="#Qb"/>Dominus<!--3-->: <quote>Omne quod in os intrat</quote> etc., non in<lb ed="#Qb"/>telligit