-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1.xml
437 lines (437 loc) · 27.7 KB
/
ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 2, S. 2, Q. 1, T. 1, M. 3, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 2, S. 2, Q. 1, T. 1, M. 3, C. 1</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="577"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 2, S. 2, Q. 1, T. 1, M. 3, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Hd1e110" type="question-title">DE DIGNITATE CORPORIS HUMANI QUOAD COMPOSITIONEM.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e113">
<lb ed="#Qb"/>Quoad primum proceditur sic: a. Dicit <name>Phlio<lb ed="#Qb"/>sophus</name>,
<title>De caelo et mundo</title><!--3-->, quod stellae<!--r-->
<lb ed="#Qb"/>multae sunt in caelo propter multitudinem opera<lb ed="#Qb"/>tionum;
ergo a simili inferiora corpora, et maxime
<lb ed="#Qb"/>corpus humanum, propter multitudinem operatio<lb ed="#Qb"/>num
multiplicitatem habebit organorum; ergo
<lb ed="#Qb"/>maxime compositum erit corpus humanum: anima
<lb ed="#Qb"/>enim rationalis plures elicit operationes a corpore
<lb ed="#Qb"/>humano quam aliqua alia forma.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e135">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, ars imitatur naturam quantum potest<!--4-->;
<lb ed="#Qb"/>sed ita est in arte quod secundum diversitatem
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>operum requiritur diversitas instrumentorum; ergo
<lb ed="#Qb"/>et in<!--s--> natura, quam imitatur ars, ita est quod
<lb ed="#Qb"/>quanto plura elicit genera operationum, tanto
<lb ed="#Qb"/>pluribus utitur organis; anima autem humana est
<lb ed="#Qb"/>motor per naturam corporum in elicione generum
<lb ed="#Qb"/>operum diversorum; ergo etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e157">
<lb ed="#Qb"/>c. Item, corpora, secundum quod aptiora sunt
<lb ed="#Qb"/>ad formas nobiliores, maiorem habent partium di<lb ed="#Qb"/>versitatem,
sicut patet — elementa non habent di<lb ed="#Qb"/>stinctionem
partium secundum speciem: quaelibet
<lb ed="#Qb"/>enim<!--t--> pars ignis est ignis<!--5-->; plantae habent,
<pb ed="#Qb" n="578"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>sed non tantam quantam sensibilia — igitur, cum
<lb ed="#Qb"/>anima rationalis sit forma nobilissima, corpus
<lb ed="#Qb"/>perfectibile illa maximam habet diversitatem par<lb ed="#Qb"/>tium;
et ita est compositissimum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e184">
<lb ed="#Qb"/>Contra: 1. Tria sunt in rebus penes quae atten<lb ed="#Qb"/>ditur
vestigium Creatoris, earum scilicet essentia
<lb ed="#Qb"/>sive substantia, virtus et operatio<!--1-->; sed quanto
<lb ed="#Qb"/>aliquid est simplicius essentia, tanto est multi<lb ed="#Qb"/>plicius
virtute<!--2-->, et quanto multiplicius virtute<!--a-->,
<lb ed="#Qb"/>tanto multiplicius operatione: quod enim magis
<lb ed="#Qb"/>abundat virtute plures potest elicere operationes;
<lb ed="#Qb"/>ergo simplicitati rei attestatur multiplicitas ope<lb ed="#Qb"/>rationum;
ergo propter multiplicitatem operatio<lb ed="#Qb"/>num
non requiritur compositio multiplex in eo
<lb ed="#Qb"/>quo fiunt operationes; et ita ut prius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e210">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, simplicitas attestatur nobilitati: unde
<lb ed="#Qb"/>summe nobile est summe simplex et minus no<lb ed="#Qb"/>bile
minus simplex; cum ergo corpus primi ho<lb ed="#Qb"/>minis
et aliorum hominum consequenter in genere
<lb ed="#Qb"/>corporum sint nobilissima, videtur quod sint sim<lb ed="#Qb"/>plicissima;
ergo [neque] corpus primi hominis
<lb ed="#Qb"/>neque corpus humanum est compositissimum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e228">
<lb ed="#Qb"/>3. Item, genera animalium imperfectissima ma<lb ed="#Qb"/>xime
abundant organis; ergo nobilissimum in
<lb ed="#Qb"/>genere animalium et perfectissimum minime de<lb ed="#Qb"/>bet
abundare organis; ergo<!--b--> pauca debet habere
<lb ed="#Qb"/>organa ad eliciendum opera sua.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e241">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, nobilitati intelligentiarum adscribitur
<lb ed="#Qb"/>quod ipsae faciunt per unum, scilicet intelligunt
<lb ed="#Qb"/>et sentiunt virtute intellectiva, quod homo facit
<lb ed="#Qb"/>per plura; et ita ut prius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e252">
<lb ed="#Qb"/>5. Praeterea, si propter multiplicationem opera<lb ed="#Qb"/>tionum
requireretur multiplicitas<!--c--> in corpore hu<lb ed="#Qb"/>mano,
ergo, cum in sole sint multiplices opera<lb ed="#Qb"/>tiones,
sol esset corpus multiplex et eo compo<lb ed="#Qb"/>sitius
quo plures operationes ab ipso egrediuntur.
<lb ed="#Qb"/>Et haec ratio confirmatur per <title>Dionysium</title>, <title>De
<lb ed="#Qb"/>divinis nominibus</title>, cap. 5<!--3-->, dicentem: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Qd1e269">Sol sensi<lb ed="#Qb"/>bilium
essentias et qualitates et quidem multas
<lb ed="#Qb"/>et discretas existentes, tamen ipse unus<!--d--> ens et
<lb ed="#Qb"/>uniformis illuminans lux, renovat et nutrit et cu<lb ed="#Qb"/>stodit
et perficit et discernit<!--e--> et refovet et foe<lb ed="#Qb"/>cunda
facit et auget et mutat et collocat et
<lb ed="#Qb"/>plantat et removet et vivificat omnia</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e286">
<lb ed="#Qb"/>6. Praeterea, in caelo sunt diversae partes et se<lb ed="#Qb"/>cundum
illuminationem et secundum situm<!--f--> et
<lb ed="#Qb"/>diversae operationes secundum diversas<!--g--> influen<lb ed="#Qb"/>tias,
nec tamen dicitur caelum esse corpus com<lb ed="#Qb"/>positum,
immo simplex<!--4-->; ergo propter diversas
<lb ed="#Qb"/>operationes non requiritur compositio in corpore
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>humano. Et haec ratio confirmatur per <name>Basi<lb ed="#Qb"/>lium</name>,
I<!--h--> <title>Hexaëmeron</title>, 11<!--5-->, dicentem caelum esse
<lb ed="#Qb"/>quintam naturam simplicem corporis et esse ali<lb ed="#Qb"/>quid
praeter naturam elementorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e313">
<lb ed="#Qb"/>[Solutio]: Ad hoc dicendum quod corpus primi
<lb ed="#Qb"/>hominis et generaliter corpus humanum est com<lb ed="#Qb"/>positissimum
inter omnia corpora: quod<!--i--> conve<lb ed="#Qb"/>niebat
propter multiplicem actionem ipsius ani<lb ed="#Qb"/>mae,
quae tum<!--k--> elicitur sive exercetur mediante
<lb ed="#Qb"/>motu qui est ab anima, tum qui est ad ani<lb ed="#Qb"/>mam.
Cum enim anima sit omnium similitudo,
<lb ed="#Qb"/>ut dicitur libro <title>De spiritu et anima</title><!--6-->, et quamdam
<lb ed="#Qb"/>gerens Dei imaginem ex hoc quod in Deo est
<lb ed="#Qb"/>multitudo idearum, in anima multiplicitas vir<lb ed="#Qb"/>tualis<!--7-->
quam exercet mediante corpore, necessario
<lb ed="#Qb"/>requiritur quod in illo sit multiplicitas partium
<lb ed="#Qb"/>consimilium et organizatarum, ut sit conformitas
inter motorem et mobile, sicut ex altera parte
<lb ed="#Qb"/>est conformitas inter imaginem et illud cuius est
<lb ed="#Qb"/>imago. Hoc patet ex motu in rebus extra ad<!--l-->
<lb ed="#Qb"/>animam: habet enim recipere sensibilia diverso<lb ed="#Qb"/>rum
sensuum, in quorum apprehensione opus
<lb ed="#Qb"/>erat multiplicitate organorum, quibus apprehensis
<lb ed="#Qb"/>anima movetur. Et est exemplum <name>Gregorii
<lb ed="#Qb"/>Nysseni</name>, in libro <title>De imagine</title>, cap. 10<!--8-->, dicentis:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Qd1e358">Mens per oculos ea quae extra corpus sunt<!--m-->
<lb ed="#Qb"/>apprehendit et in se similitudines apparentium
<lb ed="#Qb"/>pertrahit, figuras similium sibi ipsa describens
<lb ed="#Qb"/>et quemadmodum si qua civitas multitudinis ca<lb ed="#Qb"/>pax,
quae diversis aditibus ad se recipit con<lb ed="#Qb"/>fluentes<!--n-->,
non tamen in unum civitatis locum uni<lb ed="#Qb"/>versi
conveniunt, sed alii ad forum, alii ad ha<lb ed="#Qb"/>bitacula
sua, alii ad ecclesias et<!--o--> plateas iuxta
<lb ed="#Qb"/>suam quisque sententiam properant, talem quo<lb ed="#Qb"/>dam
modo mentis nostrae civitatem considero
<lb ed="#Qb"/>interius constitutam, quam licet sensus nostri
<lb ed="#Qb"/>diversis aditibus impleant, tamen singula intro<lb ed="#Qb"/>euntium
genera mens eadem diiudicans et di<lb ed="#Qb"/>scernens,
locis intelligentiae congruis universa
<lb ed="#Qb"/>disponit</quote>. Unde patet quod, si tantum simplex
<lb ed="#Qb"/>esset natura corporis, non esset organum con<lb ed="#Qb"/>gruum
animae neque quoad apprehensionem ne<lb ed="#Qb"/>que
quoad motum sive operationem. — Prae<lb ed="#Qb"/>terea,
sicut ponunt noti in medicina<!--9-->, tres sunt
<lb ed="#Qb"/>cellulae deservientes viribus cognitivis, scilicet
<lb ed="#Qb"/>phantastica, logistica et memorialis. Phantastica
<lb ed="#Qb"/>cellula est<!--p--> in anteriori parte capitis, in qua
<lb ed="#Qb"/>sedem suam habet imaginatio; logistica cellula
<lb ed="#Qb"/>est in medio, in qua sedem suam habet ra<lb ed="#Qb"/>tio;
memorialis cellula est in posteriori parte
<pb ed="#Qb" n="579"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>capitis, in qua sedem suam habet memoria. Et
<lb ed="#Qb"/>habetur a <name>Damasceno</name><!--1--> quod organum imagi<lb ed="#Qb"/>nativae
est ventriculus cerebri anterior, et exco<lb ed="#Qb"/>gitativae
est <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Qd1e426">medius ventriculus cerebri instru<lb ed="#Qb"/>mentum
et<!--a--> animalis spiritus qui est in ipso<!--2--></quote>, et
<lb ed="#Qb"/>memorativae <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Qd1e433">est organum posterior ventriculus
<lb ed="#Qb"/>cerebri et spiritus animalis qui est in illo<!--3--></quote>. Simi<lb ed="#Qb"/>liter
ipsi intellectui operanti deservit aliquod<!--b--> or<lb ed="#Qb"/>ganum
corporale, quod patet ex <name>Philosopho</name><!--4-->
<lb ed="#Qb"/>dicente quod corrumpitur intellectus, id est actus
<lb ed="#Qb"/>sive operatio intellectivae, interiori quodam cor<lb ed="#Qb"/>rupto.
— Praeterea, hoc idem patet ex motu qui
<lb ed="#Qb"/>est ab anima, secundum quod determinatur<!--c--> in
<lb ed="#Qb"/>alia Philosophia, scilicet in <title>Ethicis</title><!--5-->, I, quod
<lb ed="#Qb"/>est motiva rationalis imperans et non imperata,
<lb ed="#Qb"/>ut liberum arbitrium sive intellectus practicus<!--6-->,
<lb ed="#Qb"/>scilicet quae omnibus aliis motivis imperat et a
<lb ed="#Qb"/>nulla sibi imperatur; alia autem est motiva, quae
<lb ed="#Qb"/>subiecta est imperio rationis, cui etiam alia vis
<lb ed="#Qb"/>subicitur, sicut concupiscibilis et irascibilis<!--7-->, qui<lb ed="#Qb"/>bus
subiecta est vis sensibilis sita in musculis
<lb ed="#Qb"/>et lacertis, sicut dicit <name>Avicenna</name><!--8-->, quae exequitur
<lb ed="#Qb"/>imperata a motivis superioribus: unde executio
<lb ed="#Qb"/>imperii .motivarum organa requirit. Et ita quoad
<lb ed="#Qb"/>motus qui fiunt ab anima et ad animam, neces<lb ed="#Qb"/>saria
sunt organa corporalia, et hoc propter mul<lb ed="#Qb"/>titudinem
actionum, quae mediantibus potentiis
<lb ed="#Qb"/>animae exercentur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e485">
<lb ed="#Qb"/>Multitudinis autem<!--d--> actionum huiusmodi du<lb ed="#Qb"/>plex
est causa, scilicet animae immaterialitas et
<lb ed="#Qb"/>virtutum diversarum substantialis<!--e--> identitas. De
<lb ed="#Qb"/>primo dicitur in libro <title>Fontis vitae</title><!--9-->, ubi dicitur:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Qd1e495">Quanto substantia aliqua magis est immunis a
<lb ed="#Qb"/>materia, tanto plurium operationum est effectiva</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Immaterialitas autem huius patet sic: multiplex<!--f-->
<lb ed="#Qb"/>enim est forma<!--10-->; quaedam enim formae perficiunt
<lb ed="#Qb"/>partes et totum similiter, ita quod partes deno<lb ed="#Qb"/>minantur
a perfectione totius, cuiusmodi sunt
<lb ed="#Qb"/>formae elementorum; et denominantur partes a
<lb ed="#Qb"/>perfectione propter distensionem<!--g--> materiae et
<lb ed="#Qb"/>partium eius: unde, quia tota perfectio, quam dat
<lb ed="#Qb"/>forma, est in qualibet parte materiae, ideo di<lb ed="#Qb"/>citur
quod quaelibet pars ignis calet et quaelibet
<lb ed="#Qb"/>pars ignis est ignis<!--11--> et ita de aliis elementis. Unde
<lb ed="#Qb"/>forma huiusmodi communicat actum et comple<lb ed="#Qb"/>mentum
in genere suo partibus suis sive ope<lb ed="#Qb"/>rationem
et denominationem, ut dictum est<!--12-->; et
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi forma, quia maxime est materialis et
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>distensa secundum distensionem suae materiae,
<lb ed="#Qb"/>non requirit distinctionem<!--h--> partium sui perfecti<lb ed="#Qb"/>bilis.
Aliae sunt formae minus materiales, ut quae
<lb ed="#Qb"/>non habent distensionem in materia neque dis<lb ed="#Qb"/>tenduntur<!--i-->
secundum distensionem suae materiae:
<lb ed="#Qb"/>cuiusmodi sunt anima vegetativa in plantis, sen<lb ed="#Qb"/>sitiva
in brutis et anima rationalis sive intellec<lb ed="#Qb"/>tiva,
quarum minime immaterialis est<!--k--> vegetativa,
<lb ed="#Qb"/>magis sensitiva, maxime intellectiva. — Quod
<lb ed="#Qb"/>sic patet<!--13-->: Anima vegetativa perficit totum et
<lb ed="#Qb"/>partes suae materiae, sed dissimiliter: perficit enim
<lb ed="#Qb"/>totum dando illi actum suum, influendo ei vitam
<lb ed="#Qb"/>et complementum generis sui; partibus autem com<lb ed="#Qb"/>municat
actum, sed non complementum in actu,
<lb ed="#Qb"/>sed solum in potentia: partes enim plantae vi<lb ed="#Qb"/>vunt,
non tamen pars plantae est-planta actu,
<lb ed="#Qb"/>sed solum in potentia. Anima autem sensitiva
<lb ed="#Qb"/>perficit totam materiam suam et partes, sed dis<lb ed="#Qb"/>similiter:
toti<!--l--> enim communicat actum et com<lb ed="#Qb"/>plementum,
sed partibus communicat actum, non
<lb ed="#Qb"/>tamen omnibus: non enim omnes partes animalis
<lb ed="#Qb"/>sentiunt, sicut nec ossa nec ungulae<!--m--> et huius<lb ed="#Qb"/>modi;
nec partibus communicat complementum
<lb ed="#Qb"/>nec actu nec potentia: pars enim animalis non
<lb ed="#Qb"/>potest fieri animal, sicut pars plantae planta — et
<lb ed="#Qb"/>loquimur de partibus quae proprie dicuntur par<lb ed="#Qb"/>tes,
ut membra quae, dividuntur per membra<!--n-->
<lb ed="#Qb"/>consimilia et officialia — pars enim plantae ab<lb ed="#Qb"/>scissa
efficitur planta, pars autem animalis nun<lb ed="#Qb"/>quam.
Magis ergo materialis est vegetativa, quae
<lb ed="#Qb"/>communicat partibus plantae vitam et poten<lb ed="#Qb"/>tiam
propinquam ad<!--o--> complementumyquam sen<lb ed="#Qb"/>sitiva,
quae neque omnibus partibus communicat
<lb ed="#Qb"/>sensum et nulli sensibilis parti complementum
<lb ed="#Qb"/>neque actu neque potentia. Alia autem est rationa<lb ed="#Qb"/>lis
sive intellectiva, quae nec communicat partibus
<lb ed="#Qb"/>actum neque complementum sive operationem et
<lb ed="#Qb"/>denominationem<!--p-->, quia nec pars eius materiae est
<lb ed="#Qb"/>homo nec pars intelligit; et sic patet quod haec
<lb ed="#Qb"/>forma est minime materialis. Anima ergo ratio<lb ed="#Qb"/>nalis
principatum tenet inter formas et plus elon<lb ed="#Qb"/>gatur
a natura materiae sive materialitate<!--14-->; unde
<lb ed="#Qb"/>ipsa est forma nobilis et multarum operationum
<lb ed="#Qb"/>principium, et propter hoc necesse<!--q--> est multas
<lb ed="#Qb"/>esse compositiones et distinctiones<!--r--> in parti<lb ed="#Qb"/>bus
corporis, cui unita est, ut quibus median<lb ed="#Qb"/>tibus
multiplices eius potentiae progrediantur in
<lb ed="#Qb"/>actus suos.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e638">
<pb ed="#Qb" n="580"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Item, alia causa est virtutum diversarum sub<lb ed="#Qb"/>stantialis<!--a-->
identitas. Multae enim Virtutes sunt
<lb ed="#Qb"/>in eadem substantia, scilicet animae rationalis.
<lb ed="#Qb"/>Hoc autem patet per hoc quod vegetativa, sen<lb ed="#Qb"/>sitiva
et rationalis non differunt in substantia in
<lb ed="#Qb"/>homine: una enim<!--b--> est anima, scilicet rationalis,
<lb ed="#Qb"/>indifferens in substantia a vegetativa et sensitiva,
<lb ed="#Qb"/>a qua<!--c--> est vegetatio et sensificatio in homine<!--1-->.
<lb ed="#Qb"/>Unde distinctio, quae est in plantis ab anima
<lb ed="#Qb"/>vegetativa —licet enim ab anima vegetabili non
<lb ed="#Qb"/>sit<!--d--> distinctio in plantis per organa, est tamen
<lb ed="#Qb"/>distinctio quaedam partium gerentium officia
<lb ed="#Qb"/>quorumdam organorum, secundum quod dicit
<lb ed="#Qb"/><name>Philosophus</name><!--2--> quod radices sunt ori similes —
<lb ed="#Qb"/>et distinctio quae est in brutis per organa a sen<lb ed="#Qb"/>sitiva,
sunt in homine ab anima rationali, quae
<lb ed="#Qb"/>unica est in homine, cuius partes vel potentiae
<lb ed="#Qb"/>sunt sensitiva et vegetativa. Et praeter has di<lb ed="#Qb"/>stinctiones
addita est alia, quae attenditur penes.
<lb ed="#Qb"/>interiora organa et motiva, ut patet ex dictis<!--3-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e688">
<lb ed="#Qb"/>Dicendum est<!--e--> ergo quod corpus primi ho<lb ed="#Qb"/>minis
et generaliter corpus humanum composi<lb ed="#Qb"/>tissimum
est, quia, cum anima sit plurium ef<lb ed="#Qb"/>fectiva
operationum, quas sine corpore ut instru<lb ed="#Qb"/>mento
illius exercere non possit, necesse est
<lb ed="#Qb"/>corpus esse multiplicium organorum, ut multi<lb ed="#Qb"/>plicitati
potentiarum et consequenter operationum
<lb ed="#Qb"/>ex parte motoris respondeat multiplex<!--f--> compo<lb ed="#Qb"/>sitio
sive organizatio ex parte mobilis sive<!--g--> or<lb ed="#Qb"/>gani.
De hoc supra tactum est, ubi determina<lb ed="#Qb"/>tum
est si corpus primi hominis erat ex quatuor
<lb ed="#Qb"/>elementis<!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e717">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad id ergo quod<!--h--> primo
<lb ed="#Qb"/>obiectum est<!--i-->, dicendum quod, licet non requi<lb ed="#Qb"/>ratur
multiplex compositio in eo quo<!--k--> fiunt ope<lb ed="#Qb"/>rationes
ut<!--l--> eliciente primo propter multitudinem
<lb ed="#Qb"/>operationum, nec aliud concludit ratio prima, ta<lb ed="#Qb"/>men
requiritur multiplex compositio in eo quo
<lb ed="#Qb"/>fiunt ut<!--m--> organo, id est ex parte animae non re<lb ed="#Qb"/>quiritur
multiplex compositio, sed ex parte cor<lb ed="#Qb"/>poris.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e739">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad aliud dicendum quod, cum forma no<lb ed="#Qb"/>bilitet
materiam per eius informationem et com<lb ed="#Qb"/>pletionem,
materia censenda est magis et minus
<lb ed="#Qb"/>nobilis ex aptitudine eius ad formam nobiliorem
<lb ed="#Qb"/>et minus nobilem<!--n-->, corpus autem humanum inep<lb ed="#Qb"/>tum
esset perfici anima rationali nisi<!--o--> abundaret
<lb ed="#Qb"/>organis in convenienti harmonia et numero vir<lb ed="#Qb"/>tutibus
sive potentiis animae respondentibus.
<lb ed="#Qb"/>Quod ergo dicitur<!--p--> quod simplicitas attestatur
<lb ed="#Qb"/>nobilitati eiusdem, intelligitur de illis quorum
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>substantia separata est a materia corporali, cuius<lb ed="#Qb"/>modi
sunt angeli et animae et etiam primum prin<lb ed="#Qb"/>cipium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e773">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad aliud dicendum quod non quaecum<lb ed="#Qb"/>que<!--q-->
multitudo organorum attestatur imperfec<lb ed="#Qb"/>tioni
animalium, sed illa, quae est organorum
<lb ed="#Qb"/>eorumdem in specie, sicut vermium imperfectioni
<lb ed="#Qb"/>attestatur multitudo pedum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e786">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad aliud dicendum quod secus est de
<lb ed="#Qb"/>anima et de angelo<!--5-->: anima enim de sua condi<lb ed="#Qb"/>tione
nata est ut sit corporis talis actus sive
<lb ed="#Qb"/>perfectio et motor. Unde non requiritur solum<lb ed="#Qb"/>modo
convenientia proportionalis corporis ad<!--r-->
<lb ed="#Qb"/>animam, quae est perfectibilia ad suam perfec<lb ed="#Qb"/>tionem,
sed quae est mobilis ad motorem. Quia
<lb ed="#Qb"/>ergo anima habet diversos motus exercere cor<lb ed="#Qb"/>pore
mediante, et hoc secundum distinctionem
<lb ed="#Qb"/>suarum virium sive potentiarum, oportet ipsum
<lb ed="#Qb"/>corpus varietate partium organizatarum distin<lb ed="#Qb"/>gui,
quae<!--s--> ipsis potentiis deserviant in elicione
<lb ed="#Qb"/>suarum operationum. Non sic est de angelo
<lb ed="#Qb"/>qui actus proprios, scilicet sentire, intelligere et
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi, sine instrumento corporali natus est
<lb ed="#Qb"/>exercere. Unde sicut innatum est angelo, qui est
<lb ed="#Qb"/>omnino spiritus separatus a corpore, in ultima
<lb ed="#Qb"/>simplicitate, quae convenit creaturae, existens,
<lb ed="#Qb"/>unica potentia indistincta per essentiam sentire
<lb ed="#Qb"/>et<!--t--> intelligere, sic animae rationali, quae actus est
<lb ed="#Qb"/>et motor corporis huiusmodi, potentiis diversis
<lb ed="#Qb"/>ad diversa organa aptatis<!--u-->, operationes suas exer<lb ed="#Qb"/>cere.
Unde sicut simplicitas attestatur nobilitati
<lb ed="#Qb"/>angelicae, sic multiplicitas organorum, quibus
<lb ed="#Qb"/>corpus humanum suo motori convenienter deser<lb ed="#Qb"/>viat,
illius nobilitati et dignitati.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e845">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad aliud dicendum quod sol habet unam
<lb ed="#Qb"/>essentialem operationem, scilicet lucere, tamen
<lb ed="#Qb"/>multae sunt eius accidentales operationes per re<lb ed="#Qb"/>lationem
ad materiam, quas exercet in diversis
<lb ed="#Qb"/>materiis; et secundum hunc modum loquitur <name>Dio<lb ed="#Qb"/>nysius</name>,
et hoc patet ex verbis <name>Dionysii</name> ibi<lb ed="#Qb"/>dem,
cum dicit: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-Qd1e862">Sol sensibilium essentias et
<lb ed="#Qb"/>qualitates et quidem multas et discretas existen<lb ed="#Qb"/>tes,
tamen ipse unus ens et uniformis<!--v--> illuminans
<lb ed="#Qb"/>lux, renovat et nutrit</quote> etc. Ex hoc verbo videtur
<lb ed="#Qb"/>quod actus illius proprius est<!--x--> uniformiter lu<lb ed="#Qb"/>cere
sive illuminare, et ex illo actu uniformi in
se relinquuntur multae operationes consequentes,
quae ibidem enumeratae sunt.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t2s2q1t1m3c1-d1e876">
<lb ed="#Qb"/>6. Ad ultimum dicendum quod caelum,
<lb ed="#Qb"/>prout unum est, unam habet essentialem opera<lb ed="#Qb"/>tionem
et unum motum, qui est aequalis; tamen,
<pb ed="#Qb" n="581"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>secundum quod in caelo sunt diversae partes se<lb ed="#Qb"/>cundum
distinctionem sphaerarum aut stellarum
<lb ed="#Qb"/>diversarum, in sphaeris diversis possunt esse
<lb ed="#Qb"/>diversae operationes, sicut probat <name>Avicenna</name>
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>ostendens aequalitatem motus in caelo quoad se,
<lb ed="#Qb"/>et tamen sunt diversi motus in caelo propter
<lb ed="#Qb"/>diversas rationes, sicut probat <name>Avicenna</name>, 11 et
12 cap. <title>De caelo et mundo</title><!--1-->.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>