-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t3q1t1c2.xml
447 lines (447 loc) · 29.5 KB
/
ahsh-l2Ai4t3q1t1c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 1, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 1, C. 2</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="633"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 1, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Hd1e110" type="question-title">UTRUM PRIMUS HOMO FUERIT PASSIBILIS PER IMPRESSIONUM EXTRINSECARUM RECEPTIONEM.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e113">
<lb ed="#Qb"/>Secundo quaeritur si fuit passibilis per impres<lb ed="#Qb"/>sionum<!--l-->
extrinsecarum receptionem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e120">
<lb ed="#Qb"/>Quod sic, videtur<!--m-->: 1. Divina dispositione et
<lb ed="#Qb"/>ordine naturali corpora supercaelestia agunt in
<lb ed="#Qb"/>elementa et elementata<!--4-->, et hoc ab initio condi<lb ed="#Qb"/>tionis
eorum; ergo, si divina dispositio non fru<lb ed="#Qb"/>stratur
nec ordo naturae suspenditur nisi in casu
<lb ed="#Qb"/>vel opere mirabili, cum primus homo in statu
<lb ed="#Qb"/>primo cursu naturali ageret vitam et non mira<lb ed="#Qb"/>bili,
videtur quod corpora caelestia habebant
<lb ed="#Qb"/>actionem in illo, cum haberet corpus elementatum,
<lb ed="#Qb"/>et ita ab extrinseco passibilis fuit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e144">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, ut habetur et <name>Philosopho</name><!--5-->, durum
<lb ed="#Qb"/>est quod non cedit secanti sive sectioni et molle
<lb ed="#Qb"/>quod cedit; sed caro humana naturaliter mollis
<lb ed="#Qb"/>est et fuit in primo statu; ergo habuit necessi<lb ed="#Qb"/>tatem
cedendi ictui lapidis vel gladii vel<!--n--> alicuius
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi, et ita ab extrinseco fuit passibilis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e161">
<lb ed="#Qb"/>3. Si diceretur quod, dum permansisset in<!--o-->
<lb ed="#Qb"/>innocentia sua, protegeretur sive conservaretur
<lb ed="#Qb"/>a virtute superiori ab omni inferente sive potenti
<lb ed="#Qb"/>inferre laesionem: non propter hoc diceretur
<lb ed="#Qb"/>impassibilis, cum<!--p--> potentia, qua non posset pati,
<lb ed="#Qb"/>non fuisset in eo, sed in alio: nullus enim deno<lb ed="#Qb"/>minatur
ex aliquo quod non est in illo, sed tan<lb ed="#Qb"/>tum
in altero.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e181">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, homo in statu innocentiae fuit passi<lb ed="#Qb"/>bilis
secundum animam<!--q--> ab extrinseco: potuit
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>enim pati tentationes<!--r-->, deduci sive seduci vel falli,
<lb ed="#Qb"/>ut rei eventus ostendit; multo fortius fuit passi<lb ed="#Qb"/>bilis
ab extrinseco secundum corpus: immediatius
<lb ed="#Qb"/>enim se habebat Deus<!--s--> ad animam quam ad
<lb ed="#Qb"/>corpus; et ita ut prius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e201">
<lb ed="#Qb"/>5. Item, in statu illo sentire potuit ab obiecto
<lb ed="#Qb"/>extrinseco<!--t-->; sentire autem est quoddam pati, ut
<lb ed="#Qb"/>vult <name>Philosophus</name><!--6-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e210">
<lb ed="#Qb"/>6. Praeterea, si sensitivum in statu illo delecta<lb ed="#Qb"/>batur
in medio — quod patet <title>Gen.</title> 3, 6, cum dici<lb ed="#Qb"/>tur:
<quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e218" source="http://scta.info/resource/gen3_6">Vidit mulier quod bonum esset lignum ad ve<lb ed="#Qb"/>scendum
et pulcrum oculis aspectuque delectabile</quote>
<lb ed="#Qb"/>—videtur quod tristaretur in extremo, tum<!--u--> per
<lb ed="#Qb"/>hoc quod passiones contrariae natae sunt fieri
<lb ed="#Qb"/>circa idem<!--7-->, tum per hoc quod, si oppositum est
<lb ed="#Qb"/>causa oppositi, et propositum est causa propo<lb ed="#Qb"/>siti<!--8-->:
contrariorum<!--v--> enim contrariae sunt causae<!--9-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e233">
<lb ed="#Qb"/>7. Item, homo in illo statu poterat moveri per
<lb ed="#Qb"/>appetitum sive desiderium habendi aliquid; huius<lb ed="#Qb"/>modi
autem appetitum passio aliqua concomitatur:
<lb ed="#Qb"/>non enim oritur appetitus alicuius in aliquo nisi
<lb ed="#Qb"/>potentia appetitiva aliquid patiente; et ita ut prius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e246">
<lb ed="#Qb"/>Contra: a. Omne quod patitur, ignobilius est
<lb ed="#Qb"/>eo a quo patitur<!--10-->; sed corpus Adae, informatum
<lb ed="#Qb"/>anima, nobilissimum erat inter omnia corpora,
<lb ed="#Qb"/>sicut-supra tactum est<!--11-->; ergo a nullo corpore pati
<lb ed="#Qb"/>poterat ante peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e260">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, <name>Isidorus</name>, libro <title>De Trinitate</title><!--12-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e264">Dum
<lb ed="#Qb"/>in paradiso homo innocenter viveret, ignis non
<pb ed="#Qb" n="634"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>ureret, aqua non mergeret nec spinarum aculei
<lb ed="#Qb"/>vulnerarent neque aëris absentia suffocaret neque
<lb ed="#Qb"/>omnia, quae nocent hominibus mortalibus<!--a-->, im<lb ed="#Qb"/>pedirent</quote>.
Ergo etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e283">
<lb ed="#Qb"/>c. Praeterea, si aliqua creatura exterior posset<!--b-->
<lb ed="#Qb"/>in illum per actionem passionem<!--c--> inducere, pos<lb ed="#Qb"/>set
per actionem frequentiorem inducere corrup<lb ed="#Qb"/>tionem:
quod est impossibile nisi vitium in ipso
<lb ed="#Qb"/>praecessisset; ostendit enim <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, libro
<lb ed="#Qb"/>III <title>De libero arbitrio</title><!--1-->, quod nihil alio potest cor<lb ed="#Qb"/>rumpi
nisi in illo vitium praecedat<!--d-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e304">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo<!--e--> quod est passio vel passibilitas
<lb ed="#Qb"/>proveniens ex impressione relicta ab extrinseco
<lb ed="#Qb"/>duplex, scilicet naturalis sive consona naturae
<lb ed="#Qb"/>et innaturalis sive destructiva naturae. Prima
<lb ed="#Qb"/>autem est duplex, quia quaedam respicit ea quae
<lb ed="#Qb"/>sunt ad salvationem esse, quaedam ea quae sunt
<lb ed="#Qb"/>ad perfectionem esse. Ea quae sunt ad salva<lb ed="#Qb"/>tionem
esse respicit passio quae relinquitur ex
<lb ed="#Qb"/>operibus<!--f--> generativae et nutritivae: opera enim
<lb ed="#Qb"/>generativae et nutritivae<!--g--> passionem relinquunt,
<lb ed="#Qb"/>uniendo quod erat extra ei quod erat intra; unde
<lb ed="#Qb"/>passiones relictae opere generativae et nutritivae
<lb ed="#Qb"/>quodam modo ab extrinseco fiunt. Ad ea quae
<lb ed="#Qb"/>sunt ad perfectionem esse refertur passio, quae
<lb ed="#Qb"/>est ex receptione specierum sensibilium in organo
<lb ed="#Qb"/>sensitivae<!--h--> et ex receptione specierum intelligi<lb ed="#Qb"/>bilium
in intellectu. Huiusmodi autem passiones,
<lb ed="#Qb"/>quae erant consonae naturae, poterant relinqui
<lb ed="#Qb"/>ab extrinseco in primis parentibus in statu primo,
<lb ed="#Qb"/>et respectu huiusmodi passionum erant passibiles.
<lb ed="#Qb"/>Alio modo est passibilitas a passione innaturali,
<lb ed="#Qb"/>secundum quod dicit <name>Damascenus</name><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e356">Passio est
<lb ed="#Qb"/>motus praeter naturam</quote>; et haec passio, ut dictum
<lb ed="#Qb"/>est<!--3-->, est cum contrarietate receptibilis et recepti;
<lb ed="#Qb"/>haec autem est a contrario alterante et abiciente
<lb ed="#Qb"/>a substantia. Sumendo ergo passibilitatem hoc
<lb ed="#Qb"/>modo, potest dici quod anima fuit passibilis ab
<lb ed="#Qb"/>extrinseco, prout <mentioned>passibilis</mentioned><!--i--> dicit pure poten<lb ed="#Qb"/>tiam
materialem, eo modo quo dictum est supra<!--4-->.
<lb ed="#Qb"/>Secundum autem quod dicit potentiam dispositam
<lb ed="#Qb"/>dispositione coniuncta, propinqua vel remota, ne<lb ed="#Qb"/>quaquam,
sed impassibilis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e381">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud ergo quod primo
<lb ed="#Qb"/>obicitur quod <mentioned>et<!--k--> divina dispositione et ordine
<lb ed="#Qb"/>naturali corpora caelestia agebant in corpore
<lb ed="#Qb"/>Adae</mentioned> etc: dicendum, sine praeiudicio, quod
<lb ed="#Qb"/>hoc<!--l--> verum est, nulla tamen vehementia vel
<lb ed="#Qb"/>immoderantia, sed solummodo secundum quod
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>conveniebat naturae ipsius, nihil<!--m--> molestiae vel
<lb ed="#Qb"/>corruptionis inferendo. Unde <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, XIV
<lb ed="#Qb"/><title>De civitate Dei</title>, 26 cap.<!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e408">Vivebat homo in pa<lb ed="#Qb"/>radiso
sicut volebat. Quamdiu hoc volebat quod
<lb ed="#Qb"/>Deus iusserat, nihil corruptionis in corpore vel
<lb ed="#Qb"/>ex corpore ullas molestias ullis eius sensibus
<lb ed="#Qb"/>ingerebat, nullus intrinsecus morbus, nullus ictus
<lb ed="#Qb"/>metuebatur extrinsecus</quote>. Et<!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e421">Sicut in paradiso
<lb ed="#Qb"/>nullus aestus aut frigus, sic in eius habitatore nulla
<lb ed="#Qb"/>ex cupiditate vel timore accidebat bonae volun<lb ed="#Qb"/>tatis
offensio</quote>. Unde, sicut factum est<!--7-->, nulla erat
<lb ed="#Qb"/>in paradiso intemperantia sive intemperies caloris
<lb ed="#Qb"/>vel frigoris neque aliquid quod corporibus habi<lb ed="#Qb"/>tatorum
nocere potuit. Unde, si quae impressiones
<lb ed="#Qb"/>relictae fuissent ex actione corporum supercaele<lb ed="#Qb"/>stium,
magis erant ad solatium naturae et iuva<lb ed="#Qb"/>men<!--n-->
quam ad contrarium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e444">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad aliud quod obicitur quod <mentioned>corpus illud
<lb ed="#Qb"/>habuit necessitatem cedendi</mentioned> etc., sine praeiu<lb ed="#Qb"/>dicio
dicendum quod hoc non est verum: nulla
<lb ed="#Qb"/>enim creatura in statu illo habebat potestatem<!--o-->
<lb ed="#Qb"/>inferendi illi laesionem. Cuius sunt plures causae
<lb ed="#Qb"/>vel una ex pluribus connexa. Una est ordo di<lb ed="#Qb"/>vinae
iustitiae, qua homini omnia subdita
<lb ed="#Qb"/>erant, dum in iustitia, qua conditus erat, Deo
<lb ed="#Qb"/>obediret. Unde <name>Damascenus</name>, II libro<!--8-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e465">Quia
<lb ed="#Qb"/>ex visibili et invisibili creatura conditurus<!--p--> erat
<lb ed="#Qb"/>Deus hominem secundum propriam imaginem et
<lb ed="#Qb"/>similitudinem sicut quemdam regem et<!--q--> princi<lb ed="#Qb"/>cipem
omnis terrae et eorum quae sunt in ipsa,
<lb ed="#Qb"/>constituit ante eum velut quamdam regiam, in
<lb ed="#Qb"/>qua conversans beatam et omnium ditem habeat
<lb ed="#Qb"/>vitam</quote>. Ex hoc ordine erat quod nulla creatura
<lb ed="#Qb"/>aliquam violentiam sive laesionem ei inferre pote<lb ed="#Qb"/>rat.
Unde <title>Sap.</title> ultimo, 6: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e488">Omnis creatura ad suum
<lb ed="#Qb"/>genus ab initio refigurabatur, deserviens tuis<!--r-->
<lb ed="#Qb"/>praeceptis ut pueri tui custodirentur illaesi</quote>. Et
<lb ed="#Qb"/>loquitur ibi auctor de filiis Israel transeuntibus
<lb ed="#Qb"/>Mare Rubrum, quibus creaturae, effectae quasi
<lb ed="#Qb"/>conformes rebus sui generis in principio, id est
<lb ed="#Qb"/>in statu innocentiae, in nullo fuerunt molestae
<lb ed="#Qb"/>nec aliquam intulerunt molestiam. Quasi diceret:
<lb ed="#Qb"/>sicut in initio creaturae<!--s--> non laeserunt neque
<lb ed="#Qb"/>habebant<!--t--> potestatem laedendi hominem, sic obe<lb ed="#Qb"/>diendo
tibi non habebant<!--u--> potestatem laedendi<!--v-->
<lb ed="#Qb"/>filios Israel transeuntes mare. Item, <title>Glossa</title><!--9--> su<lb ed="#Qb"/>per
illud <title>Gen.</title> 1, 29: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e517">Dixit Deus, ecce dedi vobis
<lb ed="#Qb"/>omnem herbam</quote>, dicit: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e522">Postquam Conditori sub<lb ed="#Qb"/>iectus
esse noluit, iure dominium perdidit. In
<pb ed="#Qb" n="635"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>testimonium<!--a--> vero primae creationis legimus aves
<lb ed="#Qb"/>viris sanctis servisse<!--1--> et rictus<!--b--> bestiarum<!--2--> et ser<lb ed="#Qb"/>pentum
venenum cessisse<!--3--></quote>. — Alia erat donum
<lb ed="#Qb"/>speciale<!--c--> additum naturae, inseparabiliter conco<lb ed="#Qb"/>mitans
naturalem iustitiam et pertectam obedien<lb ed="#Qb"/>tiam,
qua subiecta erat omnino divinae voluntati,
<lb ed="#Qb"/>quo poterat dominari aliis creaturis et de eis
<lb ed="#Qb"/>facere quod volebat, sicut subiecit se dominio
<lb ed="#Qb"/>Creatoris et suae obediit voluntati. Unde <name>Augu<lb ed="#Qb"/>stinus</name>,
<title>De civitate Dei</title>, XIV libro, 15 cap.<!--4-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e553">In paradiso non omnia poterat ante peccatum;
<lb ed="#Qb"/>quidquid tamen non poterat, non volebat, et ideo
<lb ed="#Qb"/>poterat omnia quae volebat</quote>. Et sicut patet ex se<lb ed="#Qb"/>rie
litterae, haec potestas ei<!--d--> congruebat ex hoc
<lb ed="#Qb"/>quod omnino obediens erat. Unde, sicut<!--e--> dicit
<lb ed="#Qb"/><name ref="#Augustine">Augustinus</name>, VI <title>Super Genesim ad litteram</title><!--5-->,
<lb ed="#Qb"/>quod primus homo erat <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e572">mortalis conditione cor<lb ed="#Qb"/>poris,
immortalis beneficio Conditoris</quote>, sic potest
<lb ed="#Qb"/>probabiliter opinari quod passibilis erat conditione
<lb ed="#Qb"/>corporis, eo tamen modo quo dictum est<!--6-->, impas<lb ed="#Qb"/>sibilis
beneficio Conditoris, id est aliquo dono
<lb ed="#Qb"/>sibi praestito. Unde non habebat necessitatem
<lb ed="#Qb"/>cedendi alicui violentiae, si occurrisset, sicut non
<lb ed="#Qb"/>habebat necessitatem moriendi, etiam si occurris<lb ed="#Qb"/>set
aliquid quod posset mortem inferre post lap<lb ed="#Qb"/>sum.
— Tertia erat influentia divinae vir<lb ed="#Qb"/>tutis
conservantis, quia dum homo erat omnino
<lb ed="#Qb"/>ad Deum conversus, ut qui erat praeditus habitu
<lb ed="#Qb"/>iustitiae naturalis iniormato<!--f--> gratia, efficaciae
<lb ed="#Qb"/>maioris erat virtus divina in<!--g--> ipsius conserva<lb ed="#Qb"/>tione
in esse quam post aversionem: cuius si<lb ed="#Qb"/>gnum
est quod aversus a Deo, statim addictus<!--h-->
<lb ed="#Qb"/>fuit necessitati patiendi. Divina tamen virtus in
<lb ed="#Qb"/>nulla parte sibi subtrahebatur quantum erat ex
<lb ed="#Qb"/>parte virtutis, sed ipse se subtraxit ab illa, minus
<lb ed="#Qb"/>eam reddens efficacem propria aversione. Iis igitur
<lb ed="#Qb"/>tribus concurrentibus necessario iuit primus homo
<lb ed="#Qb"/>impassibilis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e621">
<lb ed="#Qb"/><name>Hugo vero de S. Victore</name><!--7--> duo ponit, qui<lb ed="#Qb"/>bus
existentibus non pateretur, scilicet propria
<lb ed="#Qb"/>providentia et divina. Propria, ut in fugiendis
<lb ed="#Qb"/>et appetendis et utendis nihil negligeret<!--i-->; di<lb ed="#Qb"/>vina,
qua omnis violentia repelleretur. Unde, quia
<lb ed="#Qb"/>providentia humana nihil negligente, semper di<lb ed="#Qb"/>vina
repelleretur omnis<!--k--> violentia, hac duplici
<lb ed="#Qb"/>custodia custodiretur a laesione. Dicit ergo sic:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e640">Data est homini ratio et providentia, per quam
<lb ed="#Qb"/>hanc vitam suam inferiorem custodiret, eadem
<lb ed="#Qb"/>providentia naturali fugiendo noxia, salubria
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>appetendo, mediis ad utrumlibet utens. Hac ergo
<lb ed="#Qb"/>custodia munitus negligentiam vitare potuit, sed
<lb ed="#Qb"/>violentiam repellere non potuit. Propterea rationi
<lb ed="#Qb"/>humanae adiuncta est providentia divina, quasi<!--l-->
<lb ed="#Qb"/>ratio humana in parte una vigilaret contra negli<lb ed="#Qb"/>gentiam,
providentia autem divina<!--m--> in parte altera
<lb ed="#Qb"/>staret<!--n--> contra violentiam. Hac itaque gemina cu<lb ed="#Qb"/>stodia
munita civitas vitae humanae nullis adver<lb ed="#Qb"/>sis
laederetur, quia, si ratio humana non tepuis<lb ed="#Qb"/>set
aversa<!--o--> per negligentiam, providentia divina
<lb ed="#Qb"/>nunquam in homine violentiae locum dedisset;
<lb ed="#Qb"/>quia vero ratio primum<!--p--> per negligentiam locum
<lb ed="#Qb"/>suum deseruit, divina postmodum providentia
<lb ed="#Qb"/>iuste se a custodia sua subtraxit</quote>. Ex iis verbis
<lb ed="#Qb"/>videtur quod negligentia fuit prima dispositio
<lb ed="#Qb"/>primi hominis peccantis vel primum peccatum.
<lb ed="#Qb"/>Nec haec quae dicuntur ab <name>Hugone</name><!--q--> contraria
<lb ed="#Qb"/>sunt<!--r--> praedictis, quia illis duobus, quibus, secun<lb ed="#Qb"/>dum
<name>Hugonem</name>, munitus erat homo ne illi posset
<lb ed="#Qb"/>laesio aliqua inferri, exprimuntur duo, quorum
<lb ed="#Qb"/>uno poterat caveri a peccato, qua existente cau<lb ed="#Qb"/>tela,
alio repelleretur omnis violentia, scilicet di<lb ed="#Qb"/>vina
providentia, qua provisum esset homini tri<lb ed="#Qb"/>bus
modis praedictis. Praeterea, quod dicit<!--8--> quod<!--s-->
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e701">violentiam repellere non potuit</quote>, hoc intelligen<lb ed="#Qb"/>dum
est, si sibi sive naturae propriae, non assi<lb ed="#Qb"/>stente
sibi divina providentia speciali tuitione,
<lb ed="#Qb"/>relinqueretur. Licet ergo caro primi hominis in
<lb ed="#Qb"/>statu illo mollis esset, non tamen habebat neces<lb ed="#Qb"/>sitatem
cedendi actioni violentae<!--t--> propter causas
<lb ed="#Qb"/>praetactas. — Quod autem dicitur a <name>Philoso<lb ed="#Qb"/>pho</name>
quod <mentioned>durum est quod non cedit</mentioned> etc., se<lb ed="#Qb"/>cundum
quod generaliter est verum, intelligen<lb ed="#Qb"/>dum
est in statu corruptionis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e725">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad illud quod obicitur quod <mentioned>propter hoc
<lb ed="#Qb"/>quod protegebatur a virtute divina a laesione, non
<lb ed="#Qb"/>debebat dici impassibilis</mentioned> etc.: dicendum quod<!--U-->,
<lb ed="#Qb"/>quia illa protectio ex ordine divinae iustitiae ne<lb ed="#Qb"/>cessario
inseparabiliter iuit assistens homini, in
<lb ed="#Qb"/>statu illo quasi naturale illi reputabatur. Sicut
<lb ed="#Qb"/>enim in omnibus actionibus nostris, quantum<lb ed="#Qb"/>cumque
sint<!--v--> naturales, est divina virtus intime
<lb ed="#Qb"/>agens, nihilominus quod huiusmodi actionibus
<lb ed="#Qb"/>fit, a nobis fieri dicitur: sic<!--x--> est in proposito.
<lb ed="#Qb"/>Nec intelligendum est quod illa protectio erat
<lb ed="#Qb"/>consimilis illi qua proteguntur sancti miraculose,
<lb ed="#Qb"/>quia fuit quasi naturalis, secundum quod dicitur
<lb ed="#Qb"/>naturale quod est idem apud<!--y--> omnes, secun<lb ed="#Qb"/>dum
<name>Boethium</name><!--9-->; quotquot enim vixissent in
<pb ed="#Qb" n="636"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>integritate illa innocentiae et iustitia naturali, et
<lb ed="#Qb"/>quantumcumque illa gavisi fuissent protectione.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e769">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad illud a quod sequitur, dicendum quod
<lb ed="#Qb"/>tentatio quandoque dicit actum tentationis simpli<lb ed="#Qb"/>citer,
quandoque actum tentationis prout relinquit
<lb ed="#Qb"/>passionem in tentato: passionem dico inclinantem
<lb ed="#Qb"/>affectum ad consentiendum tentatori. Primo modo
<lb ed="#Qb"/>sumpta tentatione potuit homo pati tentationes
<lb ed="#Qb"/>in primo statu, scilicet verba tentatoris vel nutus<!--b-->
<lb ed="#Qb"/>concipiendo. Haec autem passio sive passibilitas
<lb ed="#Qb"/>non est<!--c--> innaturalis, sed potius naturae consona,
<lb ed="#Qb"/>eo modo quo consonum est naturae quod est ad
<lb ed="#Qb"/>eiusdem perfectionem, secundum quod receptio
<lb ed="#Qb"/>specierum sensibilium et intelligibilium est ad
<lb ed="#Qb"/>perfectionem sensitivae et intellectivae. Secondo
<lb ed="#Qb"/>modo sumpta tentatione non potuit: non enim
<lb ed="#Qb"/>tunc<!--d--> inclinari posset ad consentiendum diabolo
<lb ed="#Qb"/>tentanti nisi praecessisset in eo corruptio aliqua.
<lb ed="#Qb"/>Unde <name>Augustinus</name>, III<!--e--> libro <title>De libero arbitrio</title><!--1-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e810">Si natura, quae accedit cum vitio suo ad aliam
<lb ed="#Qb"/>corrumpendam<!--f-->, non in ea corruptibile invenit;
<lb ed="#Qb"/>non eam corrumpit, si autem invenit, adiuncto
<lb ed="#Qb"/>eius vitio corruptionem eius<!--g--> operatur</quote>. Unde
<lb ed="#Qb"/><name>Augustinus</name>, <title>Super Genesim</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-Qd1e821">Non est arbi<lb ed="#Qb"/>trandum
quod hominem deiecturus esset tentator,
<lb ed="#Qb"/>nisi praecessisset in eo elatio quaedam compri<lb ed="#Qb"/>menda</quote>.
Unde, ut habetur ab <name>Augustino</name><!--3-->, au<lb ed="#Qb"/>dito
<mentioned>si comederitis, eritis sicut dii, scientes bonum
<lb ed="#Qb"/>et malum</mentioned><!--4-->, subrepsit elatio quaedam et amor
<lb ed="#Qb"/>propriae potestatis, quo appetebat quod proprie<!--h-->
<lb ed="#Qb"/>erat Dei, scilicet immortalitatem, ut volunt qui<lb ed="#Qb"/>dam,
sive scientiam boni et mali, et ex hac per<lb ed="#Qb"/>versa
voluntate excaecata credidit diabolo. Unde
<lb ed="#Qb"/>pati hoc ultimo modo et deduci<!--i--> seu seduci non
<lb ed="#Qb"/>potuit in primo statu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e848">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad aliud<!--k--> quod sequitur, dicendum quod
<lb ed="#Qb"/>patì potuit in ilio statu<!--l--> prout sentire est pati;
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi autem passio est naturae consona, ut
<lb ed="#Qb"/>dictum est<!--5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e859">
<lb ed="#Qb"/>6. Ad aliud quod obicitur, scilicet quod <mentioned>si in
<lb ed="#Qb"/>ilio statu potuit delectari in medio</mentioned> etc.: dicendum
<lb ed="#Qb"/>quod est delectatio inordinata sive immoderata,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>ut illa quam concomitatur libido sive appe<lb ed="#Qb"/>titus
libidinosus: haec non poterat esse in statu
<lb ed="#Qb"/>primo; unde mulier non delectabatur in aspectu
<lb ed="#Qb"/>fructus nec movebatur appetendo illum perverse,
<lb ed="#Qb"/>scilicet contra divinum praeceptum, antequam
<lb ed="#Qb"/>peccaverat, sed post. Et<!--m--> est delectatio ordinata
<lb ed="#Qb"/>et moderata sine omni motu libidinoso : hanc potuit
<lb ed="#Qb"/>homo habere in illo statu, scilicet volendo
<lb ed="#Qb"/>uti fructibus sibi concessis ad praeveniendum
<lb ed="#Qb"/>defectum naturalem, quem incurreret si alimonia
<lb ed="#Qb"/>non uteretur. Quare autem non tristaretur in ex<lb ed="#Qb"/>tremo,
si delectaretur in<!--n--> medio, ratio est, quia
<lb ed="#Qb"/>tristitia poena est et passio innaturalis, scilicet
<lb ed="#Qb"/>quantum ad naturam conditam, quae ex ordine
<lb ed="#Qb"/>iustitiae divinae non poterat<!--o--> praecedere culpam.
<lb ed="#Qb"/>- Ad illud quod obicitur quod <mentioned>contraria nata
<lb ed="#Qb"/>sunt fieri circa idem</mentioned>: dicendum quod hoc non
<lb ed="#Qb"/>est verum, ubi alterum tantum inest; quod fuit
<lb ed="#Qb"/>in illo stato. - Ad illud quod tangitur quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>oppositum fuit causa appositi</mentioned> etc.: dicendum
<lb ed="#Qb"/>quod non est verum<!--p-->, proprie sumendo opposi<lb ed="#Qb"/>tum,
<lb ed="#Qb"/>eo modo quo extremum est oppositum ex<lb ed="#Qb"/>tremo,
quia medium est causa delectationis; me<lb ed="#Qb"/>dium
autem non opponitur proprie extremo.
<lb ed="#Qb"/>Praeterea, huiusmodi genus argumentandi <mentioned>oppo<lb ed="#Qb"/>situm
est causa oppositi, ergo propositum est
<lb ed="#Qb"/>causa propositi</mentioned> non habet necessitatem prout
<lb ed="#Qb"/>apposita eidem subiecto comparantur, nisi utrum<lb ed="#Qb"/>que
possit in esse: ubi enim tantum alterum
<lb ed="#Qb"/>inest, non habet necessitatem; unde in proposito
<lb ed="#Qb"/>non habet necessitatem hoc genus argumentandi,
<lb ed="#Qb"/>quia tantum alterum infuit, alterum autem inesse
<lb ed="#Qb"/>non potuit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t1c2-d1e944">
<lb ed="#Qb"/>7. Ad ultimum dicendum quod in statu illo
<lb ed="#Qb"/>poterat esse motus appetitivae<!--q--> ad aliquid ha<lb ed="#Qb"/>bendum
et appetitivae sensibilis et rationabilis,
<lb ed="#Qb"/>sed sensibilis<!--r-->, non ut moveretur contraria rationi,
<lb ed="#Qb"/>sed prout moveretur obediendo rationi: unde et
<lb ed="#Qb"/>passio concomitans non fuisset innaturalis, sed
<lb ed="#Qb"/>consona naturae. Unde non est inconveniens ho<lb ed="#Qb"/>minem
in primo statu fuisse passibilem susti<lb ed="#Qb"/>nentia
<lb ed="#Qb"/>motus appetitivae modo iam dicto<!--s-->.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>