-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4.xml
442 lines (442 loc) · 29.3 KB
/
ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 2, D. 1, M. 3, C. 4</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 2, D. 1, M. 3, C. 4</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="676"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 2, D. 1, M. 3, C. 4</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Hd1e110" type="question-title">UTRUM VITA SIT IN CORPORIBUS SUPRACAELESTIBUS<!--11-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e113">
<lb ed="#Qb"/>Sequitur inquirere I. utrum vita sit in corpori<lb ed="#Qb"/>bus
supracaelestibus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e120">
<lb ed="#Qb"/>Quod sic, videtur: 1. In II <title>De caelo et mundo</title><!--12-->
<lb ed="#Qb"/>dicitur: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e126">Sciendum est quod primus orbis princi<lb ed="#Qb"/>pium
est potentiae et causa in vita cuiuslibet
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>vivi plus quam alii orbes</quote>. Et dicit ibi <name>Commen<lb ed="#Qb"/>tator</name><!--13-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e137">Isti orbes non sunt causae vitae eorum
<lb ed="#Qb"/>quae sunt hic nisi per stellas, cum sit visum
<lb ed="#Qb"/>quod<!--t--> nobiliora, quae sunt illic, sunt stellae.
<lb ed="#Qb"/>Principia, quae sunt in istis orbibus, sunt viva
<lb ed="#Qb"/>et sunt principia vitae quae est hic</quote>. Ex iis
<pb ed="#Qb" n="677"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>videtur quod stellae sint vivae: si enim orbes sunt
<lb ed="#Qb"/>causa et principia vitae per stellas, ergo stellae
<lb ed="#Qb"/>sunt causa<!--a--> et principium vitae quae est hic; et
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e159">principia quae sunt in istis orbibus</quote>, scilicet
<lb ed="#Qb"/>stellae, <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e165">sunt viva<!--b--></quote>, ut ipse dicit; ergo etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e169">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, nulla causa efficiens principaliter et
<lb ed="#Qb"/>per se est minus nobilis causato; corpus caeleste
<lb ed="#Qb"/>est causa efficiens per se et principaliter tam ve<lb ed="#Qb"/>getativae
quam sensitivae, ut vult <name>Aristoteles</name>
<lb ed="#Qb"/>in multis locis<!--1-->; ergo corpus caeleste non est
<lb ed="#Qb"/>minus nobile vegetativa et sensitiva; sed omne
<lb ed="#Qb"/>non habens vitam est minus nobile vita; ergo
<lb ed="#Qb"/>corpus caeleste non est non habens vitam, immo
<lb ed="#Qb"/>de necessitate habet eam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e192">
<lb ed="#Qb"/>3. Item, omne generans habet speciem rei ge<lb ed="#Qb"/>nerandae
apud se, et efficiens vel producens rei
<lb ed="#Qb"/>producendae, sicut dicit <name>Aristoteles</name><!--2--> et etiam
<lb ed="#Qb"/><name>Averroes</name><!--c-->, super XI <title>Primae Philosophiae</title><!--3-->. Spe<lb ed="#Qb"/>cies
autem rei viventis non potest esse nisi apud
<lb ed="#Qb"/>rem<!--d--> viventem, cum species rei non sit minus
<lb ed="#Qb"/>spiritalis ipsa re, sed magis vel aeque; cum
<lb ed="#Qb"/>ergo corpora supracaelestia sint producentia in
<lb ed="#Qb"/>esse res viventes, ergo<!--e--> etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e212">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, nihil dat quod non habet<!--4-->; sed omne
<lb ed="#Qb"/>dans vel agens habet illud quod dat sive agit
<lb ed="#Qb"/>vel univoce cum recipiente vel aliquo modo<!--f-->
<lb ed="#Qb"/>excellentiore; sed nullus est modus excellentior
<lb ed="#Qb"/>habendi vitam quam vivendo; igitur, si aliquid
<lb ed="#Qb"/>dat vitam vel agit in aliquo, necesse est quod
<lb ed="#Qb"/>vivat.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e230">
<lb ed="#Qb"/>5. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, X <title>De confessionibus</title><!--5-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e237">Nullum corpus</quote>, scilicet tantum corpus, <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e240">cor<lb ed="#Qb"/>pori
vitam praestat</quote>. Sed generans sive produ<lb ed="#Qb"/>cens
animalia<!--g--> ex putrefactione sive materia pu<lb ed="#Qb"/>trefacta
non est nisi caelum cum stellis et vir<lb ed="#Qb"/>tutibus
quae agunt in ipsa materia putrefacta;
<lb ed="#Qb"/>ergo caelum cum stellis et virtutibus caelestibus
<lb ed="#Qb"/>est res vivens.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e257">
<lb ed="#Qb"/>6. Item, corpus natum est ad formam et cor<lb ed="#Qb"/>pus
nobilius ad nobiliorem; sed corpus caeli est
<lb ed="#Qb"/>nobilius quam corpus plantae vel bruti; ergo
<lb ed="#Qb"/>corpus caeli natum est ad nobiliorem formam;
<lb ed="#Qb"/>sed tam corpus plantae quam bruti<!--h--> natum est
<lb ed="#Qb"/>ad formam quae est vita; ergo corpus caeli<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>natum est ad formam nobiliorem; sed talis non
<lb ed="#Qb"/>potest esse nisi aliqua vita; ergo corpus caeli
<lb ed="#Qb"/>natum est ad aliquam vitam; cum ergo natura
<lb ed="#Qb"/>nihil agat<!--k--> frustra neque deficiat<!--l--> a necessariis<!--6-->,
<lb ed="#Qb"/>relinquitur quod vivunt et habent vitam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e283">
<lb ed="#Qb"/>7. Item, XI <title>Primae Philosophiae</title><!--7--> dicitur quod
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e289">Primum movens caelum movet sicut movet de<lb ed="#Qb"/>sideratum
et<!--m--> intellectum</quote>. Ex quo potest argui
<lb ed="#Qb"/>cum <name>Commentatore</name><!--8--> quod caelum est anima<lb ed="#Qb"/>tum,
quia, si <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e299">movet caelum sicut movet deside<lb ed="#Qb"/>ratum
et intellectum</quote>, tunc illud mobile quod
<lb ed="#Qb"/>movetur ab illo, scilicet caelum, est desiderans
<lb ed="#Qb"/>et intelligens; ergo est animatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e309">
<lb ed="#Qb"/>Contra: a. Non est nisi triplex vita creata,
<lb ed="#Qb"/>scilicet vegetativa qua vivunt plantae, sensitiva
<lb ed="#Qb"/>qua vivunt animalia, intellectiva qua vivunt an<lb ed="#Qb"/>geli
et homines; si ergo corpora caelestia neque
<lb ed="#Qb"/>sunt plantae neque animalia neque angeli vel
<lb ed="#Qb"/>homines, relinquitur quod nulla istarum vitarum
<lb ed="#Qb"/>vivunt, et ita non vivunt.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e328">
<lb ed="#Qb"/>II. Item, incidenter hic potest quaeri quare non
<lb ed="#Qb"/>est nisi haec triplex vita.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e335">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo I. quod corpora caelestia non sunt
<lb ed="#Qb"/>viva. Haec autem quaestio non sine ratione
<lb ed="#Qb"/>disputatur a theologis, quia positio qua quidam
<lb ed="#Qb"/>ponebant caelos habere vitam, haeresim induce<lb ed="#Qb"/>bat.
Ex hoc enim ponebant corpora huiusmodi
<lb ed="#Qb"/>esse deos, ut alibi scriptum est<!--9-->. Propter hoc sa<lb ed="#Qb"/>cri
Doctores determinant corpora caelestia non
<lb ed="#Qb"/>esse animata neque vitam habere. Unde <name>Dama<lb ed="#Qb"/>scenus</name><!--10-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e356">Nullus animatos caelos vel luminaria
<lb ed="#Qb"/>existimet; inanimati enim sunt et insensibiles</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Dicendum ergo quod non habent vitam sicut for<lb ed="#Qb"/>mam
sive actum, sed tantum effective, sicut tan<lb ed="#Qb"/>tum
effective habent frigus et calorem nec tamen
<lb ed="#Qb"/>sunt frigida vel calida, formaliter loquendo. Et
<lb ed="#Qb"/>istud videtur velle Philosophus, dicens quod
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e372">primus orbis est principium potentiae et causa
<lb ed="#Qb"/>in vita</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e378">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Quod autem dicit <name>Commen<lb ed="#Qb"/>tator</name>,
quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e384">principia, quae sunt in orbibus,
<lb ed="#Qb"/>sunt viva</quote>, potest intelligi de intelligentiis quae
<lb ed="#Qb"/>vivunt, quas ponebat<!--n--> esse motores orbium. Vel
<lb ed="#Qb"/>potest dici quod dicuntur viva effective. — Si
<lb ed="#Qb"/>obiciatur quod dicit quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e396">principia sunt
<lb ed="#Qb"/>viva<!--o--></quote>, et cum hoc quod sunt <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e401">principia vitae</quote>:
<lb ed="#Qb"/>dicendum quod intellectus <name>Commentatoris</name>
<lb ed="#Qb"/>est quod orbis primus non solummodo est prin<lb ed="#Qb"/>cipium
vitae, sed est causa conservationis vi<lb ed="#Qb"/>ventium
in vita. Et hoc videtur velle verbum <name>Phi<lb ed="#Qb"/>losophi</name>
quod est quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e415">orbis primus est prin<lb ed="#Qb"/>cipium
potentiae</quote>, ut<!--p--> per hoc intelligatur quod
<lb ed="#Qb"/>est principium vitae; et quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e422">est causa in vita
<pb ed="#Qb" n="678"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>cuiuslibet vivi</quote>, per hoc intelligens quod sit causa
<lb ed="#Qb"/>conservationis viventium in vita. Dicit ergo <name>Com<lb ed="#Qb"/>mentator</name>
quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e436">principia sunt viva</quote> effective,
<lb ed="#Qb"/>id est conservantia viventes in vita.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e442">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad aliud quod sequitur, scilicet quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>nulla causa efficiens est minus nobilis</mentioned> etc.:
<lb ed="#Qb"/>respondendum est per distinctionem inter nobile
<lb ed="#Qb"/>et nobile. Forma enim corporis caelestis, licet
<lb ed="#Qb"/>vita non sit, tamen nobilior est quoad<!--a--> quaedam
<lb ed="#Qb"/>omni vita in istis inferioribus. Forma enim cor<lb ed="#Qb"/>poris
caelestis omnino separata est a contrarie<lb ed="#Qb"/>tate,
et ideo incorruptibilis est per se et per ac<lb ed="#Qb"/>cidens,
physice dico<!--1-->; et quantum ad hoc forma
<lb ed="#Qb"/>corporis caelestis est nobilior tam vita sensitiva
<lb ed="#Qb"/>quam vegetativa: licet enim neutra composita sit
<lb ed="#Qb"/>ex contrariis, utraque tamen sequitur mixtionem
<lb ed="#Qb"/>contrariorum, et ideo utraque corruptibilis est. Item,
<lb ed="#Qb"/>forma corporis caelestis est omnino inalterabilis
<lb ed="#Qb"/>et impassibilis, et quantum ad hoc est nobilior
<lb ed="#Qb"/>vita intellectiva in hominibus: huiusmodi enim
<lb ed="#Qb"/>vita est alterabilis et passibilis quodammodo, se<lb ed="#Qb"/>quendo
complexionem corporis. Praeterea, quan<lb ed="#Qb"/>tum
ad virtutem quam influunt in inferiora, qua
<lb ed="#Qb"/>producuntur in esse et conservantur, et quantum
<lb ed="#Qb"/>ad nobilitatem formae eorum, qua omnino ter<lb ed="#Qb"/>minatur
appetitus materiae, quae non inveniuntur
<lb ed="#Qb"/>in illis quae vita perficiuntur, nobilioris sunt con<lb ed="#Qb"/>ditionis.
— Vel potest dici quod verbum proposi<lb ed="#Qb"/>tum, scilicet
<mentioned>nulla causa efficiens principaliter et
<lb ed="#Qb"/>per se est minus nobilis</mentioned> etc., verum est de effi<lb ed="#Qb"/>ciente
proprio et immediata in productione uni<lb ed="#Qb"/>voca,
ut quando animal producitur ex animali
<lb ed="#Qb"/>vel planta ex planta.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e505">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad illud quod sequitur, scilicet quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>omne generans vel producens habet speciem
<lb ed="#Qb"/>rei generandae vel producendae</mentioned> etc.: dicendum
<lb ed="#Qb"/>quod revera, ut vult<!--b--> <name>Philosophus</name> et <name>Com<lb ed="#Qb"/>mentator</name>,
XI <title>Primae Philosophiae</title>, omne quod
<lb ed="#Qb"/>fit, fit<!--c--> ex convenienti, tam in naturalibus quam
<lb ed="#Qb"/>in artificialibus: in naturalibus, ut quando ani<lb ed="#Qb"/>mal
facit animal; in artificialibus, ut quando me<lb ed="#Qb"/>diante
forma in mente artificis efficitur forma
<lb ed="#Qb"/>consimilis in re artificiali. Sed determinatur ibi<lb ed="#Qb"/>dem
a <name>Commentatore</name><!--2--> quibus concurrentibus<!--d-->
<lb ed="#Qb"/>hoc intelligi debet<!--e-->: ut forma rei vel similitudo
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e531">sit in agente, non in instrumento, et in agente
<lb ed="#Qb"/>propinquo, non remoto, et in agente essentialiter,
<lb ed="#Qb"/>non accidentaliter</quote>. Species enim rei producendae<!--f-->
<lb ed="#Qb"/>in esse per instrumentum aliquod, non est in
<lb ed="#Qb"/>ipso instrumento, ut species imaginis non est in
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>securi vel dolabro nec species hominis produ<lb ed="#Qb"/>cendi
in esse est in sole; neque<!--g--> in agente acci<lb ed="#Qb"/>dentaliter,
ut in agente non secundum intentio<lb ed="#Qb"/>nem
nec propter finem. Sed quando est agens
<lb ed="#Qb"/>proprie, non ut instrumentum, et agens propin<lb ed="#Qb"/>quum,
ut homo agit in generando hominem, et
<lb ed="#Qb"/>essentialiter, non casu, ut est in eis quae fiunt
<lb ed="#Qb"/>ex causis agentibus propter aliquid, tunc fit<!--h-->
<lb ed="#Qb"/>quod fit ex convenienti, et generans vel produ<lb ed="#Qb"/>cens
habet speciem rei agendae vel producendae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e567">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad illud quod sequitur quod <mentioned>omne dans
<lb ed="#Qb"/>vel agens aliquid habet illud modo univoco<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>vel excellentiore</mentioned> etc.: dicendum quod dans vel
<lb ed="#Qb"/>agens aliquid actione univoca, habet illud modo
<lb ed="#Qb"/>univoco; agens autem sive dans speciem alicui
<lb ed="#Qb"/>ex proposito, habet illud quod dat, scilicet spe<lb ed="#Qb"/>ciem
illius, modo excellentiore. Agens enim ali<lb ed="#Qb"/>quid
ex proposito, quia agit comprehendendo<!--k-->,
<lb ed="#Qb"/>habet speciem eiusdem in intellectu; species au<lb ed="#Qb"/>tem
rei modo excellentiore est in intellectu quam
<lb ed="#Qb"/>in re ipsa, quia est in maiori puritate et imma<lb ed="#Qb"/>terialitate.
Et hoc maxime verum est in primo
<lb ed="#Qb"/>agente, in quo excellentiori modo sunt species
<lb ed="#Qb"/>rerum quam in ipsis rebus. Ut enim dicitur
<lb ed="#Qb"/>XI <title>Primae Philosophiae</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e601">Causae non tantum
<lb ed="#Qb"/>sunt in eis quae fiunt, sed ea quae sunt extrin<lb ed="#Qb"/>secus,
sunt causa</quote>. Super quod<!--l--> dicit <name>Commen<lb ed="#Qb"/>tator</name><!--4-->
quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e611">Primum movens movet ad omnes
<lb ed="#Qb"/>formas</quote> et quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e616">forma primi moventis aliquo
modo est omnes<!--m--> formae</quote>. Ut autem ibidem expo<lb ed="#Qb"/>nitur,
est principium extrinsecum duplex: primum
<lb ed="#Qb"/>et secundum. Primum est commune omnibus mo<lb ed="#Qb"/>ventibus,
et hoc est principium de quo dicit
<lb ed="#Qb"/>quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e628">forma primi moventis est aliquo modo
<lb ed="#Qb"/>omnes<!--n--> formae</quote>. Secundum autem principium,
<lb ed="#Qb"/>quod est commune et remotum, non de necessi<lb ed="#Qb"/>tate
est conveniens, id est conforme<!--o-->; hoc au<lb ed="#Qb"/>tem<!--p-->
principium est illud quo est actio caeli,
<lb ed="#Qb"/>quod<!--q--> est agens ex natura, non ex proposito.
<lb ed="#Qb"/>Unde tale agens vel dans aliquid non habet il<lb ed="#Qb"/>lud
quod dat.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e648">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad illud quod sequitur, scilicet quod dicit
<lb ed="#Qb"/><name ref="#Augustine">Augustinus</name> quod <mentioned>nullum corpus corpori vi<lb ed="#Qb"/>tam
praestat</mentioned> etc.: dicendum quod hoc verum
<lb ed="#Qb"/>est de principio intrinseco, quod per sui unio<lb ed="#Qb"/>nem
vivificat; tale enim non potest esse nisi
<lb ed="#Qb"/>forma spiritualis. Et huius ratio est quia, ut su<lb ed="#Qb"/>pra
dictum est<!--r5-->, vita est vigor, qui non potest
<lb ed="#Qb"/>procedere nisi a substantia simplici carente ex<lb ed="#Qb"/>tensione
propter suam actualitatem et nobilitatem.
<pb ed="#Qb" n="679"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>Si autem intelligatur de principio extrinseco,
<lb ed="#Qb"/>sic non est verum, nisi intelligatur quod non dat
<lb ed="#Qb"/>vitam per virtutem omnino corporalem. Potest
<lb ed="#Qb"/>tamen corpus caeleste habere virtutem aliquam
<lb ed="#Qb"/>vivificativam, per quam dat vitam aliquo modo,
<lb ed="#Qb"/>quae<!--a--> quidem non est omnino corporalis, licet
<lb ed="#Qb"/>habeat esse in corpore, et ideo ex hoc non sequi<lb ed="#Qb"/>tur
quod huiusmodi corpus vivat. — Potest etiam
<lb ed="#Qb"/>et aliter dici ad hoc et ad praeobiecta<!--b-->, quod
<lb ed="#Qb"/>illud est verum de eo quod dat vitam sicut prin<lb ed="#Qb"/>cipium
effectivum, cui principaliter attribuitur
<lb ed="#Qb"/>forma rei generandae. Et ideo locum non habet
<lb ed="#Qb"/>quando agens exterius se habet in ratione exci<lb ed="#Qb"/>tantis
illud quod latitat interius, sicut patet quod,
<lb ed="#Qb"/>calor fimi, secundum quod experientia docet, de
<lb ed="#Qb"/>ovo facit pullum — in Apulia enim de ovis po<lb ed="#Qb"/>sitis
in fimo producuntur pulli sine decubatione
<lb ed="#Qb"/>gallinae — nec tamen habet vitam nec spiritua<lb ed="#Qb"/>lem
virtutem, sed per corporale exterius excitatur
<lb ed="#Qb"/>spirituale latens<!--c-->. Nec huiusmodi productio at<lb ed="#Qb"/>tribui
debet excitanti tamquam principali effi<lb ed="#Qb"/>cienti,
sed magis illi qui illam rationem indidit<!--d-->,
<lb ed="#Qb"/>qui etiam illam<!--e--> explicat tempore opportuno.
<lb ed="#Qb"/>Unde <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, XXII <title>De civitate Dei</title><!--1-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e732">Deus operatione qua <quote>nunc usque operatur</quote><!--2-->,
<lb ed="#Qb"/>facit ut numeros suos explicent semina et a qui<lb ed="#Qb"/>busdam
latentibus ac invisibilibus involucris in
<lb ed="#Qb"/>formas<!--f--> visibiles huiusmodi quas aspicimus, de<lb ed="#Qb"/>coris
evolvant</quote>. Et sic potest intelligi in pro<lb ed="#Qb"/>posito:
sicuti<!--g--> enim <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e745">ex causis nascentium, qui<lb ed="#Qb"/>bus
mundus gravidus est</quote>, secundum <name>Augusti<lb ed="#Qb"/>num</name><!--3-->,
tempore opportuno animalia quaedam pro<lb ed="#Qb"/>ducuntur
in esse operatione consimilis in specie,
<lb ed="#Qb"/>virtute caelesti cooperante, ut in generatione uni<lb ed="#Qb"/>voca,
simili modo ex eisdem causis producun<lb ed="#Qb"/>tur
quaedam animalia in esse mediante virtute
<lb ed="#Qb"/>caelesti, excitante virtutem intra latentem sine
<lb ed="#Qb"/>operatione consimilis, cuiusmodi sunt illa quae
<lb ed="#Qb"/>exeunt in esse ex corporum corruptione. Et sicut
<lb ed="#Qb"/>prima productio sive virtus ad producendum est
<lb ed="#Qb"/>indita creaturis modo isto et providentia Condi<lb ed="#Qb"/>toris,
sic et secunda modo secundo. <name>Augusti<lb ed="#Qb"/>nus</name>,
<title>Ad Orosium</title><!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e776">Multa utique videmus ani<lb ed="#Qb"/>malia
ex corruptione corporum, maxime mortuo<lb ed="#Qb"/>rum,
nasci. Numquid tunc creata sunt quando
<lb ed="#Qb"/>ipsa corpora? Absit ut tunc<!--h--> creata dicantur
<lb ed="#Qb"/>quando ipsa corpora, sed<!--i--> corporibus insita sunt
<lb ed="#Qb"/>et quodam modo initiata quae sunt tempore
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>exoritura! Sicut enim semen cuiuslibet arboris
<lb ed="#Qb"/>habet quamdam vim, ut<!--k-->, cum obrutum fuerit
<lb ed="#Qb"/>in terra, oriatur et virgultum producatur, deinde
<lb ed="#Qb"/>ramis nihilominus constipata dilatetur et fron<lb ed="#Qb"/>dibus
de eisdem floribus decorata fructificetur<!--l-->,
<lb ed="#Qb"/>ita est et in corpore, ut ita dicam, quoddam
<lb ed="#Qb"/>seminarium, unde suo tempore, curante provi<lb ed="#Qb"/>dentia
Dei, aliqua genera oriantur</quote>. De hoc
<lb ed="#Qb"/>supra dictum est<!--5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e813">
<lb ed="#Qb"/>6. Ad illud quod sequitur, scilicet quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>corpus caeleste est nobilius</mentioned> etc.: dicendum
<lb ed="#Qb"/>quod, licet sit nobilius quantum ad proprietates
<lb ed="#Qb"/>luminositatis et incorruptibilitatis<!--m-->, non tamen
<lb ed="#Qb"/>quantum ad dignitatem suscipiendi vitam, pro eo
<lb ed="#Qb"/>quod forma vivificativa est multarum operatio<lb ed="#Qb"/>num
principium; ideo corpus aptum ad talem
<lb ed="#Qb"/>formam, non potest esse nisi<!--n--> corpus heteroge<lb ed="#Qb"/>neum
et quantum ad naturam complexionis, quae
<lb ed="#Qb"/>ex multis causis, et quantum ad esse organiza<lb ed="#Qb"/>tionis<!--6-->,
quam quidem nullum corpus caeleste<!--o-->
<lb ed="#Qb"/>habet: et ideo non habet tantam idoneitatem re<lb ed="#Qb"/>spectu
vitae. Ac per hoc ratio illa non est a mi<lb ed="#Qb"/>nori:
quamvis enim sint nobiliora quantum ad
<lb ed="#Qb"/>aliquas conditiones, non tamen quantum ad om<lb ed="#Qb"/>nes,
ut visum est<!--7-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e848">
<lb ed="#Qb"/>7. Ad ultimum dicendum quod <name>Philoso<lb ed="#Qb"/>phus</name>
loquitur de primo<!--p--> movente, qui nullo
<lb ed="#Qb"/>modo<!--q--> movetur neque per se neque per acci<lb ed="#Qb"/>dens,
qui dicitur movere ut<!--r--> desideratum et intel<lb ed="#Qb"/>lectum,
non quia sit desideratum et intellectum<!--s-->
<lb ed="#Qb"/>ab ipso primo orbe vel aliis, sed a motore primi
<lb ed="#Qb"/>orbis, et hoc secundum<!--t--> ponentes intelligendas,
<lb ed="#Qb"/>motores orbium. Dicitur enim movere ut deside<lb ed="#Qb"/>ratum
et quantum ad effectus qui fiunt in infe<lb ed="#Qb"/>rioribus
per motum orbis primi et aliorum, et
<lb ed="#Qb"/>quantum ad effectum assimilationis ipsorum or<lb ed="#Qb"/>bium
ipsi Primo. Motores enim orbium<!--u--> desi<lb ed="#Qb"/>derant
et intelligunt ab ipso primo movente ali<lb ed="#Qb"/>quos
effectus fieri in istis<!--v--> inferioribus mediante
<lb ed="#Qb"/>motu corporum supracaelestium, et etiam in ipsis
<lb ed="#Qb"/>corporibus caelestibus, quorum ipsi sunt motores
<lb ed="#Qb"/>coniuncti, effectus in orbibus ipsis est assimilatio
<lb ed="#Qb"/>ipsi Primo. — Vel potest aliter dici quod <name>Phi<lb ed="#Qb"/>losophus</name>
dicit quod <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e891">Primum movet sicut mo<lb ed="#Qb"/>vet<!--x-->
desideratum et intellectum</quote> non quia ipsa
<lb ed="#Qb"/>mobilia seu mota, scilicet corpora caelestia, de<lb ed="#Qb"/>siderant
et intelligunt ipsum, sed quia ipsum
<lb ed="#Qb"/>primum movens movet sicut illud movet quod
<pb ed="#Qb" n="680"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>desideratur et intelligitur, id est sicut finis movet
<lb ed="#Qb"/>desiderantes ipsum et intelligentes, hoc est mo<lb ed="#Qb"/>vet
nullo modo motus. Unde <name>Commentator</name><!--1-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e916">Cum primum movens movet et non movetur
<lb ed="#Qb"/>neque secundum accidens<!--a--> neque secundum se
<lb ed="#Qb"/>ipsum, sicut movetur anima, quae est in corpore,
<lb ed="#Qb"/>necesse est ut iste motor moveat quemadmodum
<lb ed="#Qb"/>desideratum et affectatum movet nos</quote>. Nota
<lb ed="#Qb"/>quod dicit <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-Qd1e929">movet nos</quote>. Si autem videatur ali<lb ed="#Qb"/>cui
<name>Commentatorem</name> sensisse, ut videtur ex
<lb ed="#Qb"/>verbis eius, corpora caelestia habere vitam, non
<lb ed="#Qb"/>est in hoc vis facienda, cum ille et alii commen<lb ed="#Qb"/>tatores
in multis male senserunt et in<!--b--> opinio<lb ed="#Qb"/>nibus
suis erraverunt.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d1m3c4-d1e944">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>II. Ad illud quod quaerebatur in alia parte,
<lb ed="#Qb"/>scilicet <mentioned>quare tantum est vita huiusmodi triplex</mentioned>:
<lb ed="#Qb"/>potest dici quod vita in<!--c--> iis inferioribus actus
<lb ed="#Qb"/>animae est<!--2-->; anima vero non potest esse nisi ad
<lb ed="#Qb"/>vegetandum vel cognoscendum: ad vegetandum<!--d-->
<lb ed="#Qb"/>est vegetativa; ad cognoscendum non potest esse
<lb ed="#Qb"/>nisi respectu sensibilis, et sic est sensitiva, vel
<lb ed="#Qb"/>respectu intelligibilis, et sic<!--e--> intellectiva. Item,
<lb ed="#Qb"/>sicut dimensio in corporibus non stat citra<!--f--> ter<lb ed="#Qb"/>narium
nec excedit ipsum propter huiusmodi
<lb ed="#Qb"/>numeri completionem, ut habetur in principio
<lb ed="#Qb"/><title>Caeli et mundi</title><!--3-->, sic vita sive anima, quae est
<lb ed="#Qb"/>completio sive perfectio corporum, in numero
<lb ed="#Qb"/>eodem completur.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>