-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4.xml
388 lines (388 loc) · 24.2 KB
/
ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 2, D. 2, C. 4</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 2, D. 2, C. 4</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="695"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 1, T. 2, D. 2, C. 4</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-Hd1e110" type="question-title">UTRUM MORTALITAS ET IMMORTALITAS EIUSDEM ERANT POTENTIAE IN ADAM<!--4-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e113">
<lb ed="#Qb"/>Sequitur inquirere utrum mortalitas et immor<lb ed="#Qb"/>talitas<!--s-->
eiusdem erant potentiae in Adam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e120">
<lb ed="#Qb"/>Quod sic, videtur 1. per simile in aliis de na<lb ed="#Qb"/>turali
potentia, ut in aëre, condensandi et rare<lb ed="#Qb"/>fiendi
sive condensationis et rarefactionis sive
<lb ed="#Qb"/>rarefiendi et non rarefiendi; similiter in aqua,
<lb ed="#Qb"/>calefactionis et non calefactionis, passive dico,
<lb ed="#Qb"/>similiter de aliis; similiter videtur de potentia
<lb ed="#Qb"/>activa, ut istius currendi et non currendi, exten<lb ed="#Qb"/>dendi
se et retrahendi; ergo videtur quod et de
<lb ed="#Qb"/>activis et passivis verum sit quod una est po<lb ed="#Qb"/>tentia
contrariorum; igitur ita erit in proposito.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e144">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, vita et mors corporalis proportionaliter
<lb ed="#Qb"/>se habent ad vitam et mortem animae; sed in
<lb ed="#Qb"/>anima est eadem potentia vitae et mortis, quo<lb ed="#Qb"/>niam
bene faciendi et male faciendi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e156">
<lb ed="#Qb"/>3. Praeterea, eadem est potentia ad vitam gra<lb ed="#Qb"/>tiae
et privationem vitae; quare videtur quod una
<lb ed="#Qb"/>erit potentia in corpore aut coniuncto mortalitatis
<lb ed="#Qb"/>et immortalitatis sive moriendi et non moriendi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e167">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, mortalitas et immortalitas<!--t--> privative
<lb ed="#Qb"/>opponuntur sicut mors et vita; sed privative op<lb ed="#Qb"/>positorum
eadem est potentia, quia privatio pro<lb ed="#Qb"/>venit
ex defectu alicuius potentiae agentis usque
<lb ed="#Qb"/>ad tempus et tunc deficientis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e180">
<lb ed="#Qb"/>5. Item, per peccatum facta fuit necessitas mo<lb ed="#Qb"/>riendi
in Adam; sed constat quod illa necessitas
<lb ed="#Qb"/>advenit alicui potentiae, non autem ante adven<lb ed="#Qb"/>tum
illum intuit illi potentiae necessitas moriendi;
<lb ed="#Qb"/>igitur illa potentia fuit oppositorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e193">
<lb ed="#Qb"/>6. Item, potentia moriendi in Adam aut erat
<lb ed="#Qb"/>ad opposita, et si hoc, habeo propositum, scilicet
<lb ed="#Qb"/>quod eadem est potentia oppositorum, scilicet
<pb ed="#Qb" n="696"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>moriendi et non moriendi; aut ad<!--a--> unum tantum,
<lb ed="#Qb"/>et si hoc, necesse fuit illum mori sicut necesse
<lb ed="#Qb"/>est caelum moveri<!--b-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e213">
<lb ed="#Qb"/>Contra<!--c-->: a. Potentia moriendi erat naturalis
<lb ed="#Qb"/>potentia<!--d-->, potentia non moriendi naturalis impo<lb ed="#Qb"/>tentia<!--e-->;
igitur, si haec eiusdem potentiae sunt,
<lb ed="#Qb"/>eadem<!--f--> potentia est naturaliter potens et natura<lb ed="#Qb"/>liter
impotens.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e229">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, non est eadem potentia sanativitatis
<lb ed="#Qb"/>et aegrotativitatis, et ita de aliis huiusmodi; igitur
<lb ed="#Qb"/>nec mortalitatis et immortalitatis<!--g-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e239">
<lb ed="#Qb"/>c. Item, mortalitatis et immortalitatis causae
<lb ed="#Qb"/>sunt contrariae. Mortalitatis enim causa est com<lb ed="#Qb"/>positio
ex contrariis ut contrariis, id est ad invicem
<lb ed="#Qb"/>repugnantibus: propter enim huiusmodi repu<lb ed="#Qb"/>gnantiam
consequitur compositi dissolutio natu<lb ed="#Qb"/>raliter
et ad hoc separatio animae immortalis a
<lb ed="#Qb"/>corpore; causa autem immortalitatis erat ex gratia,
<lb ed="#Qb"/>ut dicamus causam extrinsecam<!--1-->, vel ex coniunc<lb ed="#Qb"/>tione
corporis cum anima non separata a summa
<lb ed="#Qb"/>vita; sed potentia moriendi est illius proprie quae
<lb ed="#Qb"/>est receptibilis dissolutionis, potentia non<!--h--> mo<lb ed="#Qb"/>riendi
illius quae est susceptibilis inseparabilita<lb ed="#Qb"/>tis<!--i-->
animae coniunctae cum sua vita et corporis,
<lb ed="#Qb"/>scilicet<!--k--> coniuncti. Unde potentia moriendi est
<lb ed="#Qb"/>ipsius corporis, non moriendi, coniuncti; igitur est
<lb ed="#Qb"/>alia et alia, proprie et<!--l--> per se loquendo: immorta<lb ed="#Qb"/>litas
enim determinat sibi et corpus et animam ut
<lb ed="#Qb"/>cuius est, mortalitas corpus tantum, ut videtur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e281">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo<!--2-->: Est considerare potentiam in tri<lb ed="#Qb"/>plici
differentia. Est enim potentia<!--m--> nuda sive
<lb ed="#Qb"/>prima, est et potentia disposita, est et potentia
<lb ed="#Qb"/>quae est necessitas. Hanc triplicem differentiam
<lb ed="#Qb"/>est considerare circa potentiam immortalitatis et
<lb ed="#Qb"/>mortalitatis<!--n-->. Potentia autem materialis sive pri<lb ed="#Qb"/>ma,
qua aliquis dicitur immortalis, est potentia
<lb ed="#Qb"/>vivendi vita rationali<!--3-->. Potentia disposita est po<lb ed="#Qb"/>tentia
vivendi<!--o--> vita rationali, concurrentibus ae<lb ed="#Qb"/>qualitate
mixtionis in optima harmonia et<!--p--> virtute
<lb ed="#Qb"/>caelesti reconciliante contraria et conservante in
<lb ed="#Qb"/>quadam amicitia, sufficientia ex parte alimenti
<lb ed="#Qb"/>stabilientis et conservantis ipsum alendum ne pa<lb ed="#Qb"/>tiatur<!--q-->
dissolutionem, et virtute<!--r--> ex parte spiritus
<lb ed="#Qb"/>rationalis contentiva corporis sibi uniti<!--4-->. Potentia
<lb ed="#Qb"/>autem<!--s--> quae est necessitas est potentia vivendi
<lb ed="#Qb"/>habens aequalitatem indissolubilem ex parte cor<lb ed="#Qb"/>poris
et virtutem contentivam immutabiliter sta<lb ed="#Qb"/>bilitam
ex parte spiritus rationalis. Per hunc
<lb ed="#Qb"/>etiam modum intelligatur ex parte mortalitatis,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>quia potentia prima est potentia vivendi; secunda,
<lb ed="#Qb"/>quae est disposita, est facilitas dissolutionis ex
<lb ed="#Qb"/>parte corporis et facilitas separationis ex parte
<lb ed="#Qb"/>formae vivificantis; potentia vero quae est ne<lb ed="#Qb"/>cessitas
est facilitas dissolutionis cum intrinseca
<lb ed="#Qb"/>pugna ex parte corporis et defectu virtutis re<lb ed="#Qb"/>gentis
sive continentis ex parte formae perficientis.
<lb ed="#Qb"/>Si igitur has potentias comparemus, inveniemus
<lb ed="#Qb"/>potentiam primam, quae dicit potentiam nudam,
<lb ed="#Qb"/>esse unam, potentiam vero<!--a--> dispositam et quae
<lb ed="#Qb"/>est effecta necessitas differre sicut differt poten<lb ed="#Qb"/>tia
et defectus sibi oppositus: nam immortalitas
<lb ed="#Qb"/>dicit potentiam vivendi cum virtute in perpetuum
<lb ed="#Qb"/>continuandi vitam, sed mortalitas dicit potentiam
<lb ed="#Qb"/>vivendi cum privatione illius. Et sic quodam
<lb ed="#Qb"/>modo potentia mortalitatis et immortalitatis in
<lb ed="#Qb"/>Adam erant una potentia, quodam etiam<!--b--> modo
<lb ed="#Qb"/>diversae. Potentia ergo mortalitatis et immortali<lb ed="#Qb"/>tatis,
scilicet <mentioned>in qua</mentioned>, sic sumpta, est eadem, sic
<lb ed="#Qb"/>sumpta<!--c-->, nequaquam. Potentia enim vivendi est
<lb ed="#Qb"/>potentia mortalitatis ut in qua, quia potest defi<lb ed="#Qb"/>cere,
et immortalitas similiter, quia potest perpe<lb ed="#Qb"/>tuari.
Potentia autem <mentioned>a qua</mentioned> non est eadem, quia
<lb ed="#Qb"/>potentia a qua est immortalitas, est<!--d--> virtus ani<lb ed="#Qb"/>mae
continentis recipientis influentiam a sua vita,
<lb ed="#Qb"/>id est Deo, a qua est illi virtus ista, et virtus
<lb ed="#Qb"/>cibi lignorum paradisi et principaliter ligni vitae,
<lb ed="#Qb"/>a quo poterat stabiliri contra defectum senectae
<lb ed="#Qb"/>et dissolutionis cum aliis supra tactis<!--5-->. Potentia
<lb ed="#Qb"/>autem a qua est mortalitas<!--e--> — si potentia de<lb ed="#Qb"/>beat
dici et non magis defectus potentiae — fuit
<lb ed="#Qb"/>defectibilitas et dissolubilitas naturae illius in
<lb ed="#Qb"/>quantum huiusmodi, propter quae indiguit ali<lb ed="#Qb"/>moniis
fructuum paradisi. Unde <name ref="#Augustine">Augustinus</name>,
<lb ed="#Qb"/><title>De Baptismo parvulorum</title><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-Qd1e407">Habebat Adam<!--f--> de
<lb ed="#Qb"/>lignorum fructibus refectionem contra defectionem,
<lb ed="#Qb"/>de ligno vitae stabilitatem contra vetustatem</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Ex quo patet quod alia fuit potentia a qua mor<lb ed="#Qb"/>talitatis
et immortalitatis; potentia autem in qua
<lb ed="#Qb"/>una consideratione eadem, alia consideratione<!--g-->
<lb ed="#Qb"/>diversa, ut dictum est<!--7-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e424">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud quod primo obici<lb ed="#Qb"/>tur
<mentioned>per simile<!--h--> de naturali potentia, quia in
<lb ed="#Qb"/>aëre est eadem potentia<!--i--> condensationis et rare<lb ed="#Qb"/>factionis</mentioned>
etc.: dicendum quod hoc verum est de
<lb ed="#Qb"/>potentia passiva remota, quia propinqua quodam
<lb ed="#Qb"/>modo est diversa. Aer enim, existens in eadem
<lb ed="#Qb"/>dispositione, non rarefit<!--k--> et condensatur, sed
<lb ed="#Qb"/>differentes recipit dispositiones secundum quod
<pb ed="#Qb" n="697"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>recipit diversas immutationes<!--a--> a calido agente
<lb ed="#Qb"/>et frigido, hoc quidem dissolvente et subtiliante,
<lb ed="#Qb"/>illo vero congregante et partes magis consertas
<lb ed="#Qb"/>efficiente. — Ad<!--b--> simile quod inducit in activis,
<lb ed="#Qb"/>ut in potentia currendi et noni currendi etc.: dicen<lb ed="#Qb"/>dum<!--1-->
quod non est simile in effectivis voluntariis
<lb ed="#Qb"/>et in aliis. Utraque enim potentia, scilicet cur<lb ed="#Qb"/>rendi
et non currendi, est potentia voluntaria;
<lb ed="#Qb"/>unde sunt ab uno eodemque principio: principium
<lb ed="#Qb"/>enim voluntarium indifferenter est in opposita.
<lb ed="#Qb"/>Unde non est simile in voluntariis potentiis et ope<lb ed="#Qb"/>ribus
quae ex eis sunt et in aliis, cuiusmodi sunt
<lb ed="#Qb"/>posse mori, non posse mori<!--d--> vel posse non mori.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e476">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad illud quod sequitur, scilicet quod <mentioned>vitae
<lb ed="#Qb"/>et mortis spiritualis sive animae est eadem po<lb ed="#Qb"/>tentia</mentioned>
etc.: dicendum quod, licet in anima sit
<lb ed="#Qb"/>eadem potentia bene operandi et male — eadem
<lb ed="#Qb"/>enim potentia, scilicet voluntate sive libero arbi<lb ed="#Qb"/>trio,
fuit bona et mala — non tamen est eadem
<lb ed="#Qb"/>potentia effectiva vitae spiritualis et mortis: nam
<lb ed="#Qb"/>vita est a Deo, mors a nobis. Licet ergo eadem
<lb ed="#Qb"/>sit potentia bene operandi et male, non tamen
<lb ed="#Qb"/>est eadem potentia effectiva vitae et mortis.
<lb ed="#Qb"/>Praeterea, si daretur quod eadem esset potentia
<lb ed="#Qb"/>vitae spiritualis et mortis, quia eadem est potentia
<lb ed="#Qb"/>bene operandi et male, non tamen sequeretur ex
<lb ed="#Qb"/>hoc quod eadem esset potentia mortalitatis et
<lb ed="#Qb"/>immortalitatis ipsius corporis, quia ex parte cor<lb ed="#Qb"/>poris
non est principium effectivum neque coef<lb ed="#Qb"/>fectivum<!--e-->
sive cooperativum vitae corporalis,
<lb ed="#Qb"/>sicut est ex parte animae vitae spiritualis. Quan<lb ed="#Qb"/>tum
autem ad aliquid est<!--f--> simile: nam sicut nec
<lb ed="#Qb"/>mortalitas et immortalitas<!--g--> ab eadem potentia,
<lb ed="#Qb"/>licet in eadem, similiter<!--h--> nec mors et vita ab
<lb ed="#Qb"/>eadem — nam haec a libero arbitrio, illa autem
<lb ed="#Qb"/>a Deo — idem tamen est principium sive potentia
<lb ed="#Qb"/>susceptibilis utriusque, scilicet vitae et mortis
<lb ed="#Qb"/>spiritualis, ut voluntas aut liberum arbitrium<!--2-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e533">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad illud quod sequitur, scilicet<!--i--> quod <mentioned>eadem
<lb ed="#Qb"/>est potentia ad vitam gratiae et privationem</mentioned> etc.:
<lb ed="#Qb"/>dicendum quod hoc verum est de potentia suscep<lb ed="#Qb"/>tiva
sive in qua, non autem de<!--k--> effectiva sive a qua.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e544">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad illud quod sequitur, scilicet quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>eadem est potentia oppositorum privative</mentioned> etc.,
<lb ed="#Qb"/>patet responsio, quia eadem est susceptiva sive
<lb ed="#Qb"/>in qua, non a qua sive effectiva, nisi forte di<lb ed="#Qb"/>catur
quod ipsa, ut est defectiva, est effectiva.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e556">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad aliud<!--l--> quod sequitur, similiter patet
<lb ed="#Qb"/>responsio, quia necessitas moriendi advenit po<lb ed="#Qb"/>tentiae
in qua sive susceptivae<!--m--> immortalitatis,
<lb ed="#Qb"/>non autem effectivae sive potentiae a qua.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e567">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>6. Similiter patet responsio ad aliud quod
<lb ed="#Qb"/>sequitur, quia potentia susceptiva sive in qua
<lb ed="#Qb"/>fuit ad opposita sive respectu oppositorum, non
<lb ed="#Qb"/>illa quae fuit effectiva.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e580">
<lb ed="#Qb"/>Ad illa quae obiciuntur pro alia parte,
<lb ed="#Qb"/>quibus videtur ostendi quod nullo modo est
<lb ed="#Qb"/>eadem potentia mortalitatis et immortalitatis, re<lb ed="#Qb"/>spondendum
est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e591">
<lb ed="#Qb"/>a. Et primo ad illud quod obicitur quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>potentia moriendi est<!--n--> naturalis potentia</mentioned> etc.:
<lb ed="#Qb"/>dicendum quod potentia naturalis, sumpta nomine
<lb ed="#Qb"/>extenso, se habet in triplici differentia. Quaedam
<lb ed="#Qb"/>enim se habet in quadam aequalitate et indiffe<lb ed="#Qb"/>rentia
ad opposita, et hoc tam in activis quam
<lb ed="#Qb"/>passivis: in activis, ut est potentia extendendi se
<lb ed="#Qb"/>vel non extendendi, ambulandi vel non ambu<lb ed="#Qb"/>landi<!--o-->;
in passivis, ut est potentia rarefiendi vel
<lb ed="#Qb"/>condensandi. Quaedam autem magis se habet ad
<lb ed="#Qb"/>unum quam ad alterum: et hoc potest esse du<lb ed="#Qb"/>pliciter,
quia aut forma vincit<!--p--> supra materiam,
<lb ed="#Qb"/>et tunc magis se habet ad agendum quam ad
<lb ed="#Qb"/>patiendum, et tunc est facilis ad agendum et dif<lb ed="#Qb"/>ficilis
ad patiendum, et dicitur potentia naturalis;
<lb ed="#Qb"/>aut materia vincit supra formam, et tunc est fa<lb ed="#Qb"/>cilis
ad patiendum et difficilis ad agendum et di<lb ed="#Qb"/>citur
naturalis impotentia. Quaedam autem quae
<lb ed="#Qb"/>est tantum ad unum, ut in homine rationalitas,
<lb ed="#Qb"/>quae est tantum ad ratiocinari. Potentia naturalis,
<lb ed="#Qb"/>prout sumitur primo modo et tertio, non sumitur
<lb ed="#Qb"/>eo<!--q--> modo quo dicitur naturalis potentia in prae<lb ed="#Qb"/>dicamentis<!--3-->,
sed prout sumitur<!--r--> medio modo. Unde
<lb ed="#Qb"/>potentia moriendi et non moriendi<!--s-->, id est po<lb ed="#Qb"/>tentia
susceptiva vitae perpetuae vel non perpe<lb ed="#Qb"/>tuae,
non dicitur potentia naturalis secundum
<lb ed="#Qb"/>modum secundum, sed, si debeat<!--t--> ad aliquem
<lb ed="#Qb"/>modum reduci, debet reduci ad primum, quia
<lb ed="#Qb"/>sicut<!--u--> potentia, quae est extendendi se et non
<lb ed="#Qb"/>extendendi, quadam facilitate et quasi indifferenti
<lb ed="#Qb"/>potest exire in utrumque actum, et sicut potentia,
<lb ed="#Qb"/>quae erat rarefiendi et condensandi, in quadam
<lb ed="#Qb"/>facilitate est<!--v--> respectu utriusque, similiter potentia,
<lb ed="#Qb"/>quae erat vivendi et moriendi sive vivendi per<lb ed="#Qb"/>petuo
et vivendi non perpetuo<!--x-->, fuit in qua<lb ed="#Qb"/>dam
facilitate ad susceptionem utriusque. Potentia
<lb ed="#Qb"/>ergo mortalitatis et immortalitatis reducitur ad
<lb ed="#Qb"/>primum modum, non ad secundum, ut patet ex
<lb ed="#Qb"/>dictis<!--4-->; neque ad tertium; in quo enim<!--y--> subiecto
<lb ed="#Qb"/>est potentia ultimo modo sumpta, non potest esse
<lb ed="#Qb"/>oppositum illius: ut in quo est rationalitas, non
<lb ed="#Qb"/>potest esse irrationalitas; sed in quo est potentia
<lb ed="#Qb"/>medio modo sumpta, potest esse eius oppositum,
<pb ed="#Qb" n="698"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>sed non simul cum illa; sed in quo est potentia<!--a-->
<lb ed="#Qb"/>primo modo sumpta, huius est et simul potentia
<lb ed="#Qb"/>oppositi, quia una est huius et eius oppositi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e695">
<lb ed="#Qb"/>b. Ad aliud patet responsio ex dictis, quia,
<lb ed="#Qb"/>licet sanativitatis et aegrotativitatis non sit ea<lb ed="#Qb"/>dem
potentia — sanativum enim et aegrotativum
<lb ed="#Qb"/>comprehenduntur sub illo genere qualitatis quod
<lb ed="#Qb"/>est naturalis potentia et impotentia — non prop<lb ed="#Qb"/>ter
hoc sequitur quod mortalitatis et immortali<lb ed="#Qb"/>tatis<!--b-->
non sit eadem. Ut enim tactum est<!--1-->, po<lb ed="#Qb"/>tentia
susceptiva vitae perpetuae in primo homine
<lb ed="#Qb"/>non fuit potentia naturalis neque potentia suscep<lb ed="#Qb"/>tiva
vitae non perpetuae fuit potentia innaturalis,
<lb ed="#Qb"/>eo modo quo potentia naturalis et innaturalis deter<lb ed="#Qb"/>minata
sunt in genere praedicamenti qualitatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e724">
<lb ed="#Qb"/>c. Ad ultimum similiter patet responsio, quia,
<lb ed="#Qb"/>sicut tactum est<!--2-->, potentia qua est immortalitas
<lb ed="#Qb"/>est alia ab illa a qua est mortalitas, et hoc con<lb ed="#Qb"/>cludit
argumentum praedictum; potentia autem
<mentioned>in qua</mentioned> est tamen eadem, ut<!--c--> est prima sive
<lb ed="#Qb"/>indisposita.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q1t2d2c4-d1e738">
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>Ad maiorem evidentiam aliquorum praedicto<lb ed="#Qb"/>rum
notandum quod immortalitas non est nomen
<lb ed="#Qb"/>passionis, quia passiones vicissitudinariae sunt,
<lb ed="#Qb"/>neque potentiae simpliciter — potentiae enim non
<lb ed="#Qb"/>tolluntur — sed est nomen habitus sive potentiae
<lb ed="#Qb"/>habitualis et est preprie ipsius coniuncti, quia,
<lb ed="#Qb"/>cum vita sit coniuncti, et immortalitas, quae dicit
<lb ed="#Qb"/>vitae continuationem sive perpetuitatem, erit con<lb ed="#Qb"/>iuncti<!--3-->;
similiter et mortalitas, quia mortalitas et
<lb ed="#Qb"/>immortalitas non solum nominant potentias, sed,
<lb ed="#Qb"/>cum potentiis habitus concernunt, non tenent re<lb ed="#Qb"/>gulam
consequentiae potentiarum. Unde, etsi con<lb ed="#Qb"/>cedi
possit aliquo modo quod erat in Adam po<lb ed="#Qb"/>tentia
moriendi et non moriendi eadem, ut tactum
<lb ed="#Qb"/>est<!--4-->, non tamen sequitur quod mortalitas et immor<lb ed="#Qb"/>talitas
idem. Similiter non<!--d--> sequitur <mentioned>idem fuit<!--e-->
<lb ed="#Qb"/>potens mori et potens non mori vel<!--f--> non potens
<lb ed="#Qb"/>mori, ergo eadem iuit potentia moriendi et non
<lb ed="#Qb"/>moriendi</mentioned>, simpliciter dico, id est sine distinctione,
<lb ed="#Qb"/>quia alia est ratio potentiae et essentiae et alia
<lb ed="#Qb"/>potentiae<!--g--> habitualis et potentiae simpliciter.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>