-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t3q5c2.xml
371 lines (371 loc) · 23.5 KB
/
ahsh-l2Ai4t3q5c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 5, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 5, C. 2</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="780"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 5, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Hd1e110" type="question-title">UTRUM ADAM DOMINABATUR ANIMALIBUS<!--1-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e113">
<lb ed="#Qb"/>Sequitur inquirere utrum primus homo domi<lb ed="#Qb"/>naretur
animalibus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e120">
<lb ed="#Qb"/>Quod. sic, videtur: a. <title>Gen.</title> 1, 28: <quote>Crescite et
<lb ed="#Qb"/>multiplicamini et replete terram et subicite eam
<lb ed="#Qb"/>et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli
<lb ed="#Qb"/>et universis animantibus, quae moventur super
<lb ed="#Qb"/>terram</quote>. Ibi <title>Glossa</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e133">Ipsis dicit ut habeant
<lb ed="#Qb"/>dominium omnium creaturarum in inferiori parte
<lb ed="#Qb"/>mundi</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e141">
<lb ed="#Qb"/>b. Item, <name>Damascenus</name><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e145">Ex visibili crea<lb ed="#Qb"/>tura
conditurus erat Deus hominem secundum
<lb ed="#Qb"/>propriam imaginem et similitudinem, sicut quem<lb ed="#Qb"/>dam
regem et principem omnis terrae et omnium
<lb ed="#Qb"/>quae sunt in ipsa</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e158">
<lb ed="#Qb"/>Ex iis patet quod habuit dominium omnium
<lb ed="#Qb"/>animalium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e165">
<lb ed="#Qb"/>Contra: 1. Ille dominatur rei alicui, cuius est
<lb ed="#Qb"/>ipsa sicut possessio possessoris; sed in primo
<lb ed="#Qb"/>statu omnia erant communia: sicut enim dicit
<lb ed="#Qb"/><name>Isidorus</name><!--4-->, <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e175">secundum legem naturae communis
<lb ed="#Qb"/>est omnium possessio et omnium una libertas</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Ex quo ergo in statu primo currebat lex na<lb ed="#Qb"/>turae
conditae, nihil erat alicuius subiectum
<lb ed="#Qb"/>dominio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e188">
<lb ed="#Qb"/>2. Item, velle habere aliqua, quae nulli usui
<lb ed="#Qb"/>vel officio<!--c--> sunt volenti deputata, et ita ex con<lb ed="#Qb"/>sequenti
nullius utilitatis<!--d--> eidem, est culpae<!--e-->
<lb ed="#Qb"/>cupiditatis vel curiositatis<!--f--> vel alicuius alterius
<lb ed="#Qb"/>vitii, quae nullo modo<!--g--> erant in statu illo; igitur
<lb ed="#Qb"/>primus homo nihil voluit habere in primo statu,
<lb ed="#Qb"/>quod non esset deputatum alicui<!--h--> usui vel of<lb ed="#Qb"/>ficio;
igitur nec habuit; sed animalia nulli usui
<lb ed="#Qb"/>vel officio erant deputata; ergo eius non erant<!--i-->
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>possessio; ergo nec ille dominus, et ita non do<lb ed="#Qb"/>minabatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e214">
<lb ed="#Qb"/>3. Item, omnino indomabili. nullus potest do<lb ed="#Qb"/>minari;
sed multa genera animalium erant huius<lb ed="#Qb"/>modi:
multa enim sunt quae nulla frequentia
<lb ed="#Qb"/>hominum vel studio possunt<!--k--> domari; ergo non
<lb ed="#Qb"/>dominabatur cuilibet, et ita non dominabatur
<lb ed="#Qb"/>omni animali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e230">
<lb ed="#Qb"/>4. Item, <title>Gen.</title> 2, 19: <quote>Adduxit<!--l--> ea ad Adam, ut
<lb ed="#Qb"/>videret quid vocaret ea</quote>; ibi <title>Glossa</title> <name>Augu<lb ed="#Qb"/>stini</name>,
et sumpta est a IX<!--m--> <title>Super Genesim</title><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e238">Non
<lb ed="#Qb"/>sicut venatores vel aucupes nec iussionis<!--n--> vox
<lb ed="#Qb"/>de nube facta est, quam rationales animae intel<lb ed="#Qb"/>ligere
solent — hanc enim naturaliter non intelli<lb ed="#Qb"/>gunt
bestiae vel<!--o--> aves — sed<!--p--> per ministeria an<lb ed="#Qb"/>gelorum,
qui capiunt in verbo eius quid quando
<lb ed="#Qb"/>fieri debeat</quote>. Ex hoc verbo videtur quod ani<lb ed="#Qb"/>malia
non erant dominio<!--q--> vel imperio primi ho<lb ed="#Qb"/>minis
subiecta, quia, si hoc<!--r-->, non necesse fuisset
<lb ed="#Qb"/>quod per ministerium angelorum adducta essent:
<lb ed="#Qb"/>ea enim quae per huiusmodi ministerium solent
<lb ed="#Qb"/>fieri, et modo mirabili fiebant et supra humanum
<lb ed="#Qb"/>posse erant; sed, si fuissent eius imperio subiecta,
<lb ed="#Qb"/>sine angelico auxilio potuisset ea congregasse.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e270">
<lb ed="#Qb"/>5. Item, non<!--s--> omnia quae erant in ipso primo
<lb ed="#Qb"/>homine ante lapsum<!--t-->, erant illi subiecta, sicut
<lb ed="#Qb"/>vires<!--u--> naturales, utpote nutritiva, digestiva et
<lb ed="#Qb"/>huiusmodi, quae, sive vellet sive nollet, secun<lb ed="#Qb"/>dum
quod movebatur earum natura, officia sua
<lb ed="#Qb"/>exercebant; multo fortius videtur quod animalia,
<lb ed="#Qb"/>quae non movebantur secundum dictamen ra<lb ed="#Qb"/>tionis,
sed secundum impetum naturae suae, quae
<lb ed="#Qb"/>fuerunt in maiori difformitate ab ipso homine,
<lb ed="#Qb"/>non erant illi subiecta.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e295">
<pb ed="#Qb" n="781"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>6. Item, <name>Hieronymus</name><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e303">Homini adhuc ante
<lb ed="#Qb"/>peccatum non indigenti dedit Deus dominationem
<lb ed="#Qb"/>animalium; praesciebat enim hominem adminiculo
<lb ed="#Qb"/>animalium adiuvandum fore post lapsum</quote>. Ex
<lb ed="#Qb"/>hoc verbo videtur quod non inisset illi datum
<lb ed="#Qb"/>dominium nisi esset lapsus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e318">
<lb ed="#Qb"/>7. Idem habetur in <title>Glossa</title><!--2--> super illud: <quote>Domi<lb ed="#Qb"/>namini
piscibus maris</quote>, <title>Gen.</title> 1, 28, quae est talis:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e324">Quaeritur qua utilitate homo dominatum inter
<lb ed="#Qb"/>cetera animalia perceperat et ad quos usus quaeve
<lb ed="#Qb"/>solatia sunt haec creata homini, si non peccaret;
<lb ed="#Qb"/>non enim ad escam, sed herbae tantum et ar<lb ed="#Qb"/>borum
fructus primo<!--a--> concessa sunt. Sed forte,
<lb ed="#Qb"/>quia peccaturum praesciebat Deus hominem et
<lb ed="#Qb"/>sic futurum mortalem quem creavit immortalem,
<lb ed="#Qb"/>ea primordialiter instituit, quibus se iam mortalis
<lb ed="#Qb"/>posset tueri, habens ex iis alimentum et indu<lb ed="#Qb"/>mentum
et laboris adiumentum<!--b--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e345">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo quod primus homo ante lapsum
<lb ed="#Qb"/>habuit dominium, et hoc<!--c--> congruebat congruentia
<lb ed="#Qb"/>sumpta ex parte hominis et congruentia sumpta
<lb ed="#Qb"/>ex parte animalium. Congruebat enim quod ante
<lb ed="#Qb"/>peccatum haberet potestativam dominationem ce<lb ed="#Qb"/>terarum
creaturarum huius mundi sensibilis se<lb ed="#Qb"/>cundum
eam partem qua, factus<!--d--> ad imaginem
<lb ed="#Qb"/>Dei, omnibus ceteris praecellebat. Iustum nam<lb ed="#Qb"/>que
erat ut, secundum rationem suo Creatori per<lb ed="#Qb"/>fecte
obediens et ab eius obedientia nusquam
<lb ed="#Qb"/>aliquo perturbato et<!--e--> irrationali motu divertens,
<lb ed="#Qb"/>omnia ratione carentia sub suo<!--f--> contineret po<lb ed="#Qb"/>testativo
et imperturbato atque pacato imperio.
<lb ed="#Qb"/>Unde et <name>Ioannes</name><!--3-->, Constantinopolitanus Episco<lb ed="#Qb"/>pus,
dicit ante peccatum omnes bestias homini
<lb ed="#Qb"/>fuisse subiectas. Quod autem nunc hominibus
<lb ed="#Qb"/>nocent, poena primi peccati est: dominium autem
<lb ed="#Qb"/>illud amisit propter peccatum. Unde <title>Glossa</title><!--4--> su<lb ed="#Qb"/>per
illud <mentioned>Dominamini</mentioned> etc.: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e377">Post quam Condi<lb ed="#Qb"/>tori
subiectus esse noluit, iure dominium perdidit.
<lb ed="#Qb"/>In testimonium vero primae creationis legimus
<lb ed="#Qb"/>aves viris sanctis servisse et rictus<!--g--> bestiarum et
<lb ed="#Qb"/>serpentum venenum cessisse</quote>. — Alia autem est
<lb ed="#Qb"/>congruentia<!--h--> ex parte animalium. Congruebat
<lb ed="#Qb"/>enim ut animalia, quae propter hominem<!--i--> con<lb ed="#Qb"/>dita
erant, eius dominio et dispositioni subde<lb ed="#Qb"/>rentur.
Unde <name>Hugo</name><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e393">Quae propter hominem
<lb ed="#Qb"/>creata erant, ab illo regenda et disponenda erant;
<lb ed="#Qb"/>curam etenim boum et providentiam ceterorum<lb ed="#Qb"/>que
animalium Deus homini reliquit, ut domina<lb ed="#Qb"/>tioni
illius subicerentur et ratione illius regerentur,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>ut a quibus debuerat obsequium accipere, sciret
etiam illis necessaria providere</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e408">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primum quod obicitur
<lb ed="#Qb"/>contra hoc per hoc quod <mentioned>omnia tunc erant com<lb ed="#Qb"/>munia</mentioned>
etc.: dicendum quod illud dominium in
<lb ed="#Qb"/>nullo praeiudicabat illi communioni. Non enim
<lb ed="#Qb"/>datum fuit hoc dominium solummodo homini
<lb ed="#Qb"/>primo, sed illi et posteris eius, si stetissent, illi
<lb ed="#Qb"/>tamen tamquam primo et principali patrifamilias
<lb ed="#Qb"/>in domo generis humani; unde unusquisque usus
<lb ed="#Qb"/>fuisset illis secundum beneplacitum voluntatis
<lb ed="#Qb"/>ordinatae; unde dominium illud non fuit proprie<lb ed="#Qb"/>tatis
possessoriae, sed praesidentiae potestativae
<lb ed="#Qb"/>et providentiae regitivae, sicut vult <name>Hugo</name><!--6-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e439">
<lb ed="#Qb"/>2. Ad aliud<!--k--> quod obicitur quod <mentioned>animalia
<lb ed="#Qb"/>non erant alicui utilitati humanae deputata, si
<lb ed="#Qb"/>homo stetisset</mentioned>: dicendum quod hoc non est
<lb ed="#Qb"/>verum. Licet enim quantum ad statum illum non
<lb ed="#Qb"/>erant alicui usui vel<!--l--> officio deputata, quo modo
<lb ed="#Qb"/>indiget humana miseria, fortasse erant alicui alii
<lb ed="#Qb"/>quod<!--m--> ignoramus. — Praeterea, materia<!--n--> fuerunt
<lb ed="#Qb"/>laudandi Deum, tum quia melius et manifestius
<lb ed="#Qb"/>declaratur divina potentia, sapientia et bonitas ex
<lb ed="#Qb"/>conditione, gubernatione<!--o--> et sustentatione eorum
<lb ed="#Qb"/>in quibus est<!--p--> reperire imaginem Dei et in qui<lb ed="#Qb"/>bus
est reperire vestigium, quam declararetur ex
<lb ed="#Qb"/>conditione, gubernatione et sustentatione eorum
<lb ed="#Qb"/>quae sunt ad imaginem Dei, aliis non existenti<lb ed="#Qb"/><lb ed="#Qb"/>bus<!--7-->;
tum quia ex subiectione, qua subiecta fue<lb ed="#Qb"/>runt
homini, magis se reputaret homo obnoxium
<lb ed="#Qb"/>Deo<!--q--> et magis abhorreret vilitatem peccati.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e485">
<lb ed="#Qb"/>3. Ad illud quod obicitur quod <mentioned>plura sunt
<lb ed="#Qb"/>animalia indomabilia</mentioned> etc.: dicendum, sine prae<lb ed="#Qb"/>iudicio
melioris sententiae, quod animalia in illo
<lb ed="#Qb"/>statu erant in paradiso sub hominis imperio con<lb ed="#Qb"/>corditer
ad invicem et obedienter ad hominem
<lb ed="#Qb"/>viventia. Homine autem per peccatum recedente
<lb ed="#Qb"/>et declinante a sui superioris obedientia, iustum
<lb ed="#Qb"/>erat ut ordine naturali sibi subiecta sentiret ad<lb ed="#Qb"/>versum
se per inobedientiam<!--r--> contumacia, per
<lb ed="#Qb"/>quam iustitiam et caro facta est rebellans spi<lb ed="#Qb"/>ritui
et quae exterius ratione carent, repugnantia
<lb ed="#Qb"/>ipsi homini. Non tamen amisit homo naturalem
<lb ed="#Qb"/>potestatem dominii, id est rationis imperativam
<lb ed="#Qb"/>potestatem<!--s-->, sed sicut potestas eius est infir<lb ed="#Qb"/>mata<!--t-->
et per peccatum vitiata, ita ipsa quoque
<lb ed="#Qb"/>ratione carentia, labente homine, sunt deterio<lb ed="#Qb"/>rata
et ad obediendum imperanti rationi mi<lb ed="#Qb"/>nus
<lb ed="#Qb"/>habilia et minoris mansuetudinis et maioris
<pb ed="#Qb" n="782"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>crudelitatis<!--a-->. — Quod patet per hoc quod ante
<lb ed="#Qb"/>peccatum animalia animalium esu non vivebant;
<lb ed="#Qb"/>unde <title>Gen.</title> 1, 29: <quote>Ecce dedi vobis omnem her<lb ed="#Qb"/>bam</quote>
etc. Ibi dicit <title>Glossa</title> <name>Bedae</name><!--1-->:<quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e554">Patet quod
<lb ed="#Qb"/>ante peccatum hominis terra nihil noxium pro<lb ed="#Qb"/>tulit,
non herbam venenatam, non arborem ste<lb ed="#Qb"/>rilem;
omnibus enim herba et ligna data sunt,
<lb ed="#Qb"/>hominibus et volatilibus et animantibus terrae, in
<lb ed="#Qb"/>escam</quote>. Unde patet quod tunc animalia anima<lb ed="#Qb"/>lium
esu non vivebant, sed concorditer herbis et
<lb ed="#Qb"/>fructibus vescebantur. — <name ref="#Augustine">Augustinus</name> tamen
<lb ed="#Qb"/>videtur dicere contrarium, I <title>Contra Manichaeos</title><!--2-->,
<lb ed="#Qb"/>dicens: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e579">Hinc quivis<!--b--> admoneri debet non car<lb ed="#Qb"/>naliter
haec esse intelligenda, quia herbae virides
<lb ed="#Qb"/>et ligna fructifera omni generi bestiarum et om<lb ed="#Qb"/>nibus
volatilibus et omnibus serpentibus, <title>Gen.</title> 3,
<lb ed="#Qb"/>dantur in cibum, cum videamus leones et acci<lb ed="#Qb"/>pitres
et milvos et aquilas non pasci nisi carni<lb ed="#Qb"/>bus</quote>.
Respondeo: Intellectus <name ref="#Augustine">Augustini</name> re<lb ed="#Qb"/>ferendus
est ad statum post peccatum, quia ante
<lb ed="#Qb"/>esu<!--c--> animalium non sustentabantur. — Quod
<lb ed="#Qb"/>autem animalia erant mansueta et do<lb ed="#Qb"/>mestica
ante peccatum, patet ex <title>Glossa</title>
<lb ed="#Qb"/>supra dicta<!--3-->, quae est: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-Qd1e609">In testimonium primae
<lb ed="#Qb"/>creationis legimus aves sanctis viris servisse et
<lb ed="#Qb"/>rictus bestiarum et serpentum venenum cessisse</quote>,
<lb ed="#Qb"/>sicut experimento scitur de sancto <name>Cutbertho</name><!--4-->,
<lb ed="#Qb"/>in<!--d--> cuius insulam aves intrantes domesticae et
<lb ed="#Qb"/>mansuetae fiunt, exeuntes autem fiunt sylve<lb ed="#Qb"/>stres.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e627">
<lb ed="#Qb"/>4. Ad aliud quod obicitur quod <mentioned>animalia
<lb ed="#Qb"/>non erant homini subiecta, per hoc quod adducta
<lb ed="#Qb"/>erant ad Adam per ministerium angelorum</mentioned> etc.:
<lb ed="#Qb"/>dicendum quod hoc non oportet. Sicut enim po<lb ed="#Qb"/>nit
<name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--5-->, mirabilia, quae fiebant in
<lb ed="#Qb"/>Aegypto, utpote in conversione virgae Moysi in
<lb ed="#Qb"/>colubrum et in conversione aquae in sanguinem
<lb ed="#Qb"/>et huiusmodi, quodam modo erant naturalia<!--e-->,
<lb ed="#Qb"/>quia in illis, ex quorum conversione fiebant co<lb ed="#Qb"/>lubri
et sanguis, scilicet in virga et aqua, semi<lb ed="#Qb"/>naliter
erant coluber et sanguis et tempore pro<lb ed="#Qb"/>lixiore
possent ex eisdem fieri operatione natu<lb ed="#Qb"/>rae;
sed, quia haec ex illis repente producebantur
<lb ed="#Qb"/>in esse ministerio angelorum, quod non posset
<lb ed="#Qb"/>natura fieri, huiusmodi productio est mirabilis.
<lb ed="#Qb"/>Sicut ergo in illis operibus, quae facta fuerunt
<lb ed="#Qb"/>ministerio angelorum, fieri possent<!--f--> natura in<lb ed="#Qb"/>feriori,
licet<!--g--> non eo modo, id est ita repente,
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>similiter potest dici in proposito quod bene pos<lb ed="#Qb"/>set
Adam<!--h--> animalia omnia congregasse, sed ipsa
<lb ed="#Qb"/>congregatio non fuisset ita repentina, sicut illa
<lb ed="#Qb"/>quae fiebat per ministerium angelicum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e683">
<lb ed="#Qb"/>5. Ad aliud quod obicitur quod <mentioned>vires na<lb ed="#Qb"/>turales
non erant omnino subiectae</mentioned> etc.: dicen<lb ed="#Qb"/>dum
quod in statu illo natura ita obediebat vo<lb ed="#Qb"/>luntati
et voluntas ita fuit concors et conformis
<lb ed="#Qb"/>naturae, quod etiam vires naturales non exces<lb ed="#Qb"/>serunt
terminos voluntatis. Praeterea, non est
<lb ed="#Qb"/>omnino simile de viribus et huiusmodi animali<lb ed="#Qb"/>bus,
quia animalia erant quodam modo capacia
<lb ed="#Qb"/>disciplinae, ut illa quae habent auditum et me<lb ed="#Qb"/>moriam
quamdam et nata sunt moveri ad partes
<lb ed="#Qb"/>oppositas: huiusmodi vires non sunt natae<!--i--> mo<lb ed="#Qb"/>veri
nisi ad unam partem. — Ad illud quod
<lb ed="#Qb"/>subiungitur quod <mentioned>sive vellet sive nollet<!--k-->, exer<lb ed="#Qb"/>cerent
officia sua secundum instinctum<!--l--> naturae</mentioned>:
<lb ed="#Qb"/>dicendum quod in statu illo voluntas fuit omnino
<lb ed="#Qb"/>concors<!--m--> naturae. Quia enim natura omnino fuit
<lb ed="#Qb"/>ordinata et voluntas similiter, propterea penitus
<lb ed="#Qb"/>fuerunt concordes. Supposito autem quod primus
<lb ed="#Qb"/>homo sive liberum arbitrium eiusdem aliquid im<lb ed="#Qb"/>peraret
vel<!--n--> viribus naturalibus ipsius hominis
<lb ed="#Qb"/>primi vel animalibus quibuscumque quod esset
<lb ed="#Qb"/>contra eorum naturam, quia imperium illius minus
<lb ed="#Qb"/>esset rationabile, non videtur mihi necesse quod
<lb ed="#Qb"/>obedirent imperanti; in aliis autem, quae non es<lb ed="#Qb"/>sent
contra, obedirent.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c2-d1e740">
<lb ed="#Qb"/>6. Ad illud quod obicitur per verbum <name>Hie<lb ed="#Qb"/>ronymi</name>,
dicendum quod non est intelligendum
<lb ed="#Qb"/>ex verbis <name>Hieronymi</name><!--o--> quod homo caruisset
<lb ed="#Qb"/>dominio animalium nisi<!--p--> fuisset lapsurus, sed
<lb ed="#Qb"/>quod illi primordiali dominio ante peccatum ac<lb ed="#Qb"/>cessit
qualis nunc est adminiculatio post pecca<lb ed="#Qb"/>tum.
Ex illo namque dominio primo<!--q--> habet adhuc
<lb ed="#Qb"/>homo quod edomat animalia cetera et eis utitur
<lb ed="#Qb"/>ad necessarium huius vitae poenalis subsidium,
<lb ed="#Qb"/>cuiusmodi usu non indiguisset homo nisi pec<lb ed="#Qb"/>casset.
Huiusmodi autem adiutorium praeordi<lb ed="#Qb"/>navit
Deus<!--r--> homini lapso de animalibus futu<lb ed="#Qb"/>rum:
sic enim sua sapientia disposuit rerum
<lb ed="#Qb"/>ordinem, ut, sive laberetur<!--s--> homo sive perseve<lb ed="#Qb"/>raret
absque peccato, omnia ei subiecta forent
<lb ed="#Qb"/>et deservirent congruenti ministerio. Verumta<lb ed="#Qb"/>men,
si non peccasset homo, ministrassent ho<lb ed="#Qb"/>mini
leni et obedienti obsequio; postquam autem
<lb ed="#Qb"/>peccavit homo, excanduit<!--t--> creatura in tormentum
<pb ed="#Qb" n="783"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>adversus iniustos. Nec tamen in torquendo de<lb ed="#Qb"/>stitit
ab obsequendo, quia ea quae nociva di<lb ed="#Qb"/>cuntur,
aut poenaliter, ut iustum est, laedunt aut
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>salubriter exterrent<!--a--> aut utiliter probant aut igno<lb ed="#Qb"/>rantes
docent, et sic semper aliquem usum uti<lb ed="#Qb"/>lem
homini subministrant.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>