-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Ai4t3q5c3.xml
243 lines (243 loc) · 14.6 KB
/
ahsh-l2Ai4t3q5c3.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 5, C. 3</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 5, C. 3</title>
<date when="2017-06-27">June 27, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qb" n="quaracchi1928">Quaracchi 1928</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-06-27" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Qb" n="783"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3">
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-Hd1e107">Ia-IIae, Inq. 4, Tract. 3, Q. 5, C. 3</head>
<head xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-Hd1e110" type="question-title">UTRUM ADAM DOMINABATUR CREATURIS CARENTIBUS SENSU.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e113">
<lb ed="#Qb"/>Sequitur inquirere utrum primus homo domi<lb ed="#Qb"/>nabatur
creaturis carentibus sensu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e120">
<lb ed="#Qb"/>Quod sic, videtur: a. Gen. 1, 26: <quote>Faciamus ho<lb ed="#Qb"/>minem
ad imaginem et similitudinem nostram, et
<lb ed="#Qb"/>praesit piscibus maris et volatilibus caeli et be<lb ed="#Qb"/>stiis
terrae universaeque creaturae</quote>. Ecce quod
<lb ed="#Qb"/>datum fuit illi dominium super universam crea<lb ed="#Qb"/>turam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e136">
<lb ed="#Qb"/>6. Item, sicut habetur ab <name>Augustino</name><!--1-->, curam
<lb ed="#Qb"/>animalium Deus homini reliquit, ut dominationi
<lb ed="#Qb"/>illius subicerentur a quibus debuerat obsequium
<lb ed="#Qb"/>accipere; sed, si animalia subiciebantur<!--b--> domi<lb ed="#Qb"/>nationi
hominis, quia homo ab illis debuit<!--c--> acci<lb ed="#Qb"/>pere
obsequium, multo fortius carentes sensu, ut
<lb ed="#Qb"/>plantae, eius debebant subici dominio, a quibus
<lb ed="#Qb"/>debuit accipere alimentum. Dicitur enim <title>Gen.</title> 1, 29:
<lb ed="#Qb"/><quote>Ecce dedi vobis amnem herbam offerentem se<lb ed="#Qb"/>men
super terram<!--d-->, et universa ligna, quae ha<lb ed="#Qb"/>bent
in semetipsis sementem generis sui, ut sint
<lb ed="#Qb"/>vobis in escam</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e166">
<lb ed="#Qb"/>c. Item, Hugo<!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-Qd1e170">Prius<!--e--> opifex Deus mundum
<lb ed="#Qb"/>fecit ac<!--f--> deinde hominem, possessorem et domi<lb ed="#Qb"/>num
mundi, ut ceteris omnibus iure conditionis
<lb ed="#Qb"/>dominaretur homo, ipsi, a quo factus fuerat, soli
<lb ed="#Qb"/>voluntaria libertate subiectus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e182">
<lb ed="#Qb"/>d. Item, idem<!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-Qd1e186">Homo factus est ut Deo ser<lb ed="#Qb"/>viret
propter quem factus est, et mundus factus
<lb ed="#Qb"/>est ut serviret homini propter quem factus est<!--g--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e194">
<lb ed="#Qb"/>Ex iis patet quod homo non solum accepit do<lb ed="#Qb"/>minium
sensibilium, sed etiam insensibilium et
<lb ed="#Qb"/>omnino partium mundi sive ipsius mundi, sicut
<lb ed="#Qb"/>etiam dicit <name>Damascenus</name><!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e205">
<lb ed="#Qb"/>Contra hoc est<!--h--> multipliciter instare. 1. Primo
<lb ed="#Qb"/>in corporibus supracaelestibus, quorum motus
<lb ed="#Qb"/>non est electivus, sed ex necessitate, et secun<lb ed="#Qb"/>dum
necessitatem motus est necessitas influen<lb ed="#Qb"/>tiae;
unde neque quantum ad motum neque
<lb ed="#Qb"/>quantum ad<!--i--> influentiam subiacent hominis im<lb ed="#Qb"/>perio
neque subiecta essent, si homo stetisset.
<lb ed="#Qb"/>— Praeterea, probabiliter praesumitur, si homo
<lb ed="#Qb"/>stetisset, quod aliquae impressiones et innovationes
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>accidissent circa corpus humanum ex necessa<lb ed="#Qb"/>ria
influentia corporum supracaelestium<!--k--> in cor<lb ed="#Qb"/>pora
inferiora, cum illa influentia sit a disposi<lb ed="#Qb"/>tione
divinae providentiae illis naturaliter indita
<lb ed="#Qb"/>respectu corporum animalium et mutabilium; sed
<lb ed="#Qb"/>propter influentiam corporum supracaelestium in<!--l-->
<lb ed="#Qb"/>inferiora et impressiones et immutationes relictas
<lb ed="#Qb"/>dicuntur corpora superiora dominari<!--m--> inferioribus;
<lb ed="#Qb"/>ergo videtur quod in statu ante lapsum corpora
<lb ed="#Qb"/>supracaelestia dominabantur corpori primi ho<lb ed="#Qb"/>minis:
propter quod magis subiciebatur primus
<lb ed="#Qb"/>homo corporibus caelestibus quam e converso.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e253">
<lb ed="#Qb"/>2. Similiter videtur instantia in elementis, quo<lb ed="#Qb"/>rum
est continua actio et passio et ex necessi<lb ed="#Qb"/>tate
secundum motum<!--n--> corporum superiorum per
<lb ed="#Qb"/>accessum et recessum est<!--o--> generatio et corruptio
<lb ed="#Qb"/>in partibus mundi<!--5-->; quorum autem actio est se<lb ed="#Qb"/>cundum
impetum et ex necessitate, non videntur<!--p-->
<lb ed="#Qb"/>aliquo modo hominis subiacere imperio nec eius
<lb ed="#Qb"/>dominio subesse.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e273">
<lb ed="#Qb"/>3. Similiter videtur esse<!--q--> instantia in levibus
<lb ed="#Qb"/>et gravibus, quae secundum naturam eis inditam
<lb ed="#Qb"/>necesse habent uniformiter moveri, gravia scilicet
<lb ed="#Qb"/>deorsum et levia sursum, quae, ut probabiliter
<lb ed="#Qb"/>praesumitur, nullius hominis imperio ad motus
<lb ed="#Qb"/>contrarios se inclinarent.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e290">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo: Dicendum<!--r--> absque dubio, sicut
<lb ed="#Qb"/>dicit textus <title>Gen.</title> 1, 28, quod<!--s--> homo dominaretur
<lb ed="#Qb"/>universae creaturae insensibili, si stetisset. Sed
<lb ed="#Qb"/>attendendum quod duplex est dominandi modus
<lb ed="#Qb"/>secundum quod spectat ad propositum. Uno enim
<lb ed="#Qb"/>modo dicitur quis dominari alicui creaturae, cum
<lb ed="#Qb"/>super eam habet ius in possidendo et<!--t--> eadem
<lb ed="#Qb"/>uti potest pro voto in sua utilitate et commodo,
<lb ed="#Qb"/>ita quod nihil ipsius rei utibilis adversetur vo<lb ed="#Qb"/>luntati
utentis: et hoc modo homo dominabatur
<lb ed="#Qb"/>creaturis insensibilibus, quae homini deserviebant
<lb ed="#Qb"/>in suis actibus, et homo sine repugnantia et dif<lb ed="#Qb"/>ficultate
poterat eis uti valde libere. — Alius est
<lb ed="#Qb"/>modus dominandi, cum non solum eo cui domi<lb ed="#Qb"/>natur
potest uti libere, sed etiam potest ei in<lb ed="#Qb"/>differenter
praecipere modo unum, modo aliud,
<pb ed="#Qb" n="784"/>
<cb ed="#Qb" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>secundum voluntatis suae nutum et imperium: et
<lb ed="#Qb"/>hoc modo non dominabatur creaturis insensibi<lb ed="#Qb"/>libus,
sed<!--a--> tantum sensibilibus secundum quod
<lb ed="#Qb"/>sensibiliter moventur et natae sunt moveri in
<lb ed="#Qb"/>oppositas partes. Et ratio huius est quia crea<lb ed="#Qb"/>turae
insensibiles moventur secundum naturalem
<lb ed="#Qb"/>inclinationem, quae est ad unam partem tantum;
<lb ed="#Qb"/>unde lapis determinate tendit ad centrum et ignis
<lb ed="#Qb"/>sursum. Ideo, nisi salvo naturae ordine secundum
<lb ed="#Qb"/>suam primam conditionem, nihil Adam eis prae<lb ed="#Qb"/>ciperet,
quippe cum non sint natae nisi uno modo
<lb ed="#Qb"/>currere et magis agi quam agere, sed<!--b--> eas sine<lb ed="#Qb"/>ret
agere proprios motus; et dum illis motibus
<lb ed="#Qb"/>uteretur ad suum commodum et per<!--c--> compla<lb ed="#Qb"/>centiam
acceptaret, omnia sibi deservirent<!--d-->. Sed
<lb ed="#Qb"/>creaturae sensibiles, quae aliquo modo essent
<lb ed="#Qb"/>disciplinae capaces, illae scilicet quae habent au<lb ed="#Qb"/>ditum
iuxta memoriam et quae natae sunt ad
<lb ed="#Qb"/>oppositas partes moveri, utique<!--e--> obtemperarent
<lb ed="#Qb"/>in omnibus quae naturae non contrariarentur,
<lb ed="#Qb"/>sicut tactum est superius<!--1-->. Concedendum est<!--f-->
<lb ed="#Qb"/>igitur quod Adam dominaretur creaturis insensi<lb ed="#Qb"/>bilibus,
licet non omni modo quo sensibilibus<!--g-->.
<lb ed="#Qb"/>Unde concedendae sunt etiam rationes quae hoc
<lb ed="#Qb"/>ostendunt.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e386">
<lb ed="#Qb"/>[Ad obiecta.]: 1. Ad illud quod obicitur quo<!--h-->
<lb ed="#Qb"/>videtur concludi quod <mentioned>corpora supracaelestia<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>dominabantur corpori primi hominis ante lap<lb ed="#Qb"/>sum</mentioned>:
dicendum quod non<!--k--> est verum, quia, pro<lb ed="#Qb"/>prie
loquendo, illa corpora dicuntur aliis domi<lb ed="#Qb"/>nari,
quorum virtute abicitur de substantia illorum
<lb ed="#Qb"/>quibus dominantur et<!--l--> fiunt in illis innovatio<lb ed="#Qb"/>nes<!--m-->
corruptionum: quod non fiebat neque fieri
<lb ed="#Qb"/>conveniebat circa corpus primi hominis. Unde,
<lb ed="#Qb"/>si stetissent primi homines, non haberent illud
<cb ed="#Qb" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>dominium corpora supracaelestia<!--n--> in corporibus
<lb ed="#Qb"/>humanis quod modo habent<!--2-->, sed potius in illis,
<lb ed="#Qb"/>quae illis convenirent<!--o-->, praestitissent obsequium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e419">
<lb ed="#Qb"/>2—3. Ex iis patet responsio ad omnia praedicta.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e424">
<lb ed="#Qb"/>Sed adhuc contra hoc obicitur quia<!--p-->
<lb ed="#Qb"/>elementa et elementata obediebant hominibus,
<lb ed="#Qb"/>scilicet Eliae et Eliseo. Ad sermonem enim<!--q-->
<lb ed="#Qb"/>Eliae caelum continuit pluviam, <title>Iac.</title> ultimo, 17,
<lb ed="#Qb"/><title>III Reg.</title> 17, 16, et multiplicata est farina et oleum,
<lb ed="#Qb"/>eodem<!--3-->. Ambrosius, in<!--r--> libro <title>De officiis</title><!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-Qd1e439">Ser<lb ed="#Qb"/>monem
locutus est Elias, et pluvia stetit nec ce<lb ed="#Qb"/>cidit
super terram tribus annis et sex mensibus.
<lb ed="#Qb"/>Iterum locutus est, et <quote>hydria farinae non de<lb ed="#Qb"/>fecit</quote><!--5-->
et vas olei toto famis tempore divine non
<lb ed="#Qb"/>est<!--s--> exinanitum</quote>. Et eodem<!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-Qd1e452">Eliseus autem
<lb ed="#Qb"/>aut<!--t--> in solitudine Iordanem transitu suo dividit<!--u-->
<lb ed="#Qb"/>ut pars defluat posterior, superior autem in fontem
<lb ed="#Qb"/>recurrat, <title>IV Reg.</title> 2, 8, aut ferrum securis excussum
<lb ed="#Qb"/>et in fluvii Iordanis mersum<!--v--> profundo, misso
<lb ed="#Qb"/>in aquas ligno, facit supernatare, <title>IV Reg.</title> 6, 6</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Fortiori ratione videtur quod debebant primo ho<lb ed="#Qb"/>mini
obedire, cui a Domino data fuit specialiter
<lb ed="#Qb"/>praesidentia et dominium creaturarum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Ai4t3q5c3-d1e472">
<lb ed="#Qb"/>Respondeo quod in operibus praedictis ele<lb ed="#Qb"/>menta
et elementata obediebant Deo, non homini<!--7-->.
<lb ed="#Qb"/>Opera enim praedicta fiebant, non virtute natu<lb ed="#Qb"/>rae,
sed potius supra naturam, ad<!--x--> preces sanc<lb ed="#Qb"/>torum
Prophetarum. Unde <title>Iac.</title> ultimo, 17: <quote>Elias
<lb ed="#Qb"/>erat homo similis nobis passibilis et oratione
<lb ed="#Qb"/>oravit ut non plueret super terram, et non pluit</quote>.
<lb ed="#Qb"/>Unde in operibus praedictis Prophetae non fue<lb ed="#Qb"/>runt
auctores operum, sed vel impetratores<!--y--> me<lb ed="#Qb"/>diante
oratione vel denuntiatores divinae volun<lb ed="#Qb"/>tatis
praedicta operantis.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>