-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Bi1t2q3c1.xml
274 lines (274 loc) · 16.2 KB
/
ahsh-l2Bi1t2q3c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>IIa-IIae, Inq. 1, Tract. 2, Q. 3, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>IIa-IIae, Inq. 1, Tract. 2, Q. 3, C. 1</title>
<date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1">
<head xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 1, Tract. 2, Q. 3, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-Hd1e103" type="question-title">QUID DICANTUR MODUS, SPECIES, ORDO ET QUAE SIT DIFFERENTIA INTER ILLA<!--4-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e106">
<lb ed="#Qc"/>Ad primum sic est<!--o--> procedendum: 1. Modus,
<lb ed="#Qc"/>species et ordo, sicut dicit <name>Augustinus</name>, in
<lb ed="#Qc"/>libro <title>De civitate Dei<!--5--></title>, insunt omni rei existenti;
<lb ed="#Qc"/>et idem potest haberi in libro <title>De natura boni<!--6--></title>.
<lb ed="#Qc"/>Sed<!--p-->, secundum quod dicit <name>Augustinus</name>, <title>Super
<lb ed="#Qc"/>Genesim</title><!--7-->, modus sumitur secundum quod est dis<lb ed="#Qc"/>positio
rei in esse terminatae<!--q--><!--8-->, et hoc modo re<lb ed="#Qc"/>fertur
ad ipsam causam efficientem, cuius est
<lb ed="#Qc"/>dare<!--r--> esse terminatum et mensuratum<!--s--><!--9-->; species
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>vero est dispositio rei formatae secundum quod ab
<lb ed="#Qc"/>alia distinguitur: unde est in relatione ad causam
<lb ed="#Qc"/>formalem; ordo vero est dispositio rei prout<!--t--> refer<lb ed="#Qc"/>tur
ad finem<!--10-->: unde in relatione ad causam finalem
<lb ed="#Qc"/>designatur. Sed, si hoc modo accipiuntur<!--u--> modus,
<lb ed="#Qc"/>species et ordo, non erit dicere quod malum sit
<lb ed="#Qc"/>privatio modi, speciei et ordinis: illud enim<!--v--> quod
<lb ed="#Qc"/>est commune homini<!--x--> cum omni creatura, non
<lb ed="#Qc"/>privatur; oportet ergo sub alia<!--y--> ratione designare.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e152">
<pb ed="#Qc" n="50"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, malum culpae non aufert ab anima
<lb ed="#Qc"/>habitudinem ad suam causam efficientem vel ad
<lb ed="#Qc"/>suam causam<!--a--> formalem: non enim anima est
<lb ed="#Qc"/>minus anima, etsi peccet<!--1-->; non ergo modus et
<lb ed="#Qc"/>species secundum dictam rationem privantur vel
<lb ed="#Qc"/>minuuntur per malum culpae, sed tantum ordo
<lb ed="#Qc"/>videtur privari vel diminui.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e174">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, bonum, quod privatur per malum culpae,
<lb ed="#Qc"/>est bonum habitudinis naturalis; oportet ergo quod
<lb ed="#Qc"/>haec tria, modus, species et ordo, determinentur
<lb ed="#Qc"/>circa habitudinem; sed habitudo illa dicitur in or<lb ed="#Qc"/>dine
ad finem; ergo videtur quod modus, species et
<lb ed="#Qc"/>ordo, secundum quod hic<!--b--> accipiuntur, ex parte or<lb ed="#Qc"/>dinis
accipiantur; sed hoc qualiter contingit<!--f--> ut
<lb ed="#Qc"/>ordo dividatur per modum, speciem et ordinem,
<lb ed="#Qc"/>cum modus et species non<!--d--> dicantur partes ordinis?
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e197">
<lb ed="#Qc"/>4. Praeterea, omni rei insunt haec tria, et ac<lb ed="#Qc"/>cipitur
<mentioned>res</mentioned> communiter; ergo insunt habitudini;
<lb ed="#Qc"/>habitudo ergo<!--e--> habebit modum, speciem et or<lb ed="#Qc"/>dinem;
sed<!--f-->, sicut dictum est<!--2-->, modus, species et
<lb ed="#Qc"/>ordo accipiebantur in essentia sive<!--g--> natura in
<lb ed="#Qc"/>relatione ad tres causas, efficientem, formalem<!--h-->
<lb ed="#Qc"/>exemplarem et finalem; ergo habitudo, cum
<lb ed="#Qc"/>habeat haec tria, habebit illa in relatione ad has
<lb ed="#Qc"/>tres causas. Modus ergo dicetur<!--i--> penes esse
<lb ed="#Qc"/>ipsius habitudinis terminatum, species penes esse
<lb ed="#Qc"/>habitudinis formatum et distinctum, ordo penes
<lb ed="#Qc"/>ipsum esse habitudinis ordinatum in<!--k--> finem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e226">
<lb ed="#Qc"/>Sed videtur contrarium: a. Si<!--l--> enim habitudo
<lb ed="#Qc"/>illa infinita dicitur in diminuendo, non videtur<!--m-->
<lb ed="#Qc"/>ex illa parte habere terminum; ergo nec esse
<lb ed="#Qc"/>terminatum<!--n-->; ergo non videtur habere modum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e237">
<lb ed="#Qc"/>b. Similiter, si species dicit distinctionem habi<lb ed="#Qc"/>tudinis
ab habitudine, cum huiusmodi distinctio
<lb ed="#Qc"/>habitudinis ab habitudine per malum culpae non
<lb ed="#Qc"/>privetur, non privatur species per malum culpae<!--o-->;
<lb ed="#Qc"/>sed privatur; ergo non secundum hanc rationem
<lb ed="#Qc"/>intelligitur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e253">
<lb ed="#Qc"/>c. Item, fuerunt<!--3--> qui dicerent modum, speciem
<lb ed="#Qc"/>et ordinem sic distingui, ut species attenderetur
<lb ed="#Qc"/>secundum speciem actionis, modus vero<!--p--> secun<lb ed="#Qc"/>dum
circumstantias actionis, ordo vero compara<lb ed="#Qc"/>tione
ad finem; sed iis modis non videtur quod
<lb ed="#Qc"/>malum culpae sit privatio modi, speciei et ordinis,
<lb ed="#Qc"/>quia species actionis non tollitur per malum culpae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e271">
<lb ed="#Qc"/>d. Praeterea, modus<!--q--> est dispositio antece<lb ed="#Qc"/>dens
speciem, secundum <name>Augustinum</name><!--4-->; ergo
<lb ed="#Qc"/>non debet attendi secundum posterius et species
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>secundum prius; sed actio secundum speciem
<lb ed="#Qc"/>suam est prior quam circumstantia actionis; ergo
<lb ed="#Qc"/>modus non debet determinari penes circumstan<lb ed="#Qc"/>tiam
et species penes speciem actionis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e291">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod modus<!--a-->, spe<lb ed="#Qc"/>cies
et ordo accipiuntur hic secundum quod sunt in
<lb ed="#Qc"/>voluntate ordinabili ad finem. Nec accipiuntur hic
<lb ed="#Qc"/>modus, species et ordo prout sunt in natura vel
<lb ed="#Qc"/>essentia ipsius animae vel prout sunt in potentia.
<lb ed="#Qc"/>ut potentia est<!--b--> in se considerata. Modus enim et
<lb ed="#Qc"/>species et ordo animae, in quantum est substantia
<lb ed="#Qc"/>quaedam et modus potentiae, verbi gratia rationalis
<lb ed="#Qc"/>aut irascibilis et concupiscibilis, cum specie et or<lb ed="#Qc"/>dine
non recipiunt privationem per malum culpae:
<lb ed="#Qc"/>non enim anima rationalis minus est anima ratio<lb ed="#Qc"/>nalis
cum peccat nec minus habet potentiam ratio<lb ed="#Qc"/>nalem
vel concupiscibilem vel irascibilem<!--5-->. Et ideo
<lb ed="#Qc"/>secundum illum modum non accipiuntur modus<!--c-->,
<lb ed="#Qc"/>species et ordo, prout dicuntur modus, species et
<lb ed="#Qc"/>ordo privari vel corrumpi per malum culpae<!--6-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e331">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Per hoc potest patere qualiter<!--d-->
<lb ed="#Qc"/>respondendum est ad primo obiectum. Loqui<lb ed="#Qc"/>tur<!--e-->
enim ibi <name>Augustinus</name> de modo, specie
<lb ed="#Qc"/>et ordine secundum quod in iis convenit<!--f--> omnis
<lb ed="#Qc"/>creatura et est vestigium Dei<!--5-->, non secundum
<lb ed="#Qc"/>quod est<!--h--> proprium creaturae rationalis, in quan<lb ed="#Qc"/>tum
in ea est malum culpae<!--7-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e349">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum obiectum dicendum<!--i--> quod
<lb ed="#Qc"/>malum culpae non aufert vel<!--k--> minuit modum,
<lb ed="#Qc"/>speciem et ordinem, secundum quod insunt na<lb ed="#Qc"/>turae
ipsius animae vel essentiae, sed<!--l--> secundum
<lb ed="#Qc"/>quod insunt voluntati ordinabili ad bonum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e362">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium vero dicendum<!--m--> quod, cum
<lb ed="#Qc"/>haec tria insint habitudini, prout per peccatum
<lb ed="#Qc"/>privantur, de illa tamen habitudine voluntatis
<lb ed="#Qc"/>est loqui multipliciter<!--n-->, et secundum hoc potest
<lb ed="#Qc"/>habere modum, speciem et ordinem. Est enim
<lb ed="#Qc"/>modus ipsius voluntatis, in quantum habet habi<lb ed="#Qc"/>tudinem
ad summam bonitatem boni effectivam<!--o-->:
<lb ed="#Qc"/>modus enim dicit mensuram, mensura autem di<lb ed="#Qc"/>citur
esse voluntatis in eo quod conformat vo<lb ed="#Qc"/>luntatem
suam voluntati divinae; haec autem est
<lb ed="#Qc"/>mensura voluntatis ut non praeferat voluntatem
<lb ed="#Qc"/>suam voluntati divinae, sed sequatur eam. Simi<lb ed="#Qc"/>liter
species dicitur esse ipsius voluntatis, se<lb ed="#Qc"/>cundum
quod<!--p--> voluntas habet suam<!--q--> rectitu<lb ed="#Qc"/>dinem
naturalem: et haec rectitudo naturalis di<lb ed="#Qc"/>citur<!--r-->
species eius. Non autem loquor modo de
<pb ed="#Qc" n="51"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>illa rectitudine naturali, cuius carentia dicitur
<lb ed="#Qc"/>peccatum originale, quam habuit homo a prin<lb ed="#Qc"/>cipio,
sed de rectitudine naturali, quae sequitur
<lb ed="#Qc"/>ipsam voluntatem, licet deformetur per malum
<lb ed="#Qc"/>culpae; non enim omnino tollitur species recti<lb ed="#Qc"/>tudinis,
sed minuitur. Ordo vero attenditur in
<lb ed="#Qc"/>ipsa voluntate secundum quod refertur ad finem.
<lb ed="#Qc"/>Nec oportet dicere quod, licet haec habitudo sit
<lb ed="#Qc"/>voluntatis ordinabilis in finem, quod omnes istae
<lb ed="#Qc"/>tres<!--a--> conditiones accipiantur penes rationem or<lb ed="#Qc"/>dinabilis
in finem, sed in comparatione ad tres
<lb ed="#Qc"/>causas secundum genus illud. Voluntas enim Dei
<lb ed="#Qc"/>bona dicitur efficiens, dicitur etiam forma et di<lb ed="#Qc"/>citur
finis; voluntas autem rationalis potest ha<lb ed="#Qc"/>bere
habitudinem debitam ad voluntatem<!--b--> sic
<lb ed="#Qc"/>vel sic dictam, et secundum hoc in ea dicuntur
<lb ed="#Qc"/>esse modus, species et ordo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e440">
<lb ed="#Qc"/>4. .Ad quarto obiectum<!--c--> dicendum quod,
<lb ed="#Qc"/>sicut dictum est<!--1-->, habitudo habet ista tria in se,
<lb ed="#Qc"/>quae privantur vel minuuntur per peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e449">
<lb ed="#Qc"/>a, Ad illud autem quod dicitur quod<!--d--> <mentioned>habi<lb ed="#Qc"/>tudo
non habet esse suum utrobique terminatum,
<lb ed="#Qc"/>et ita<!--e--> non habet modum</mentioned>: dicendum<!--f--> quod quo<lb ed="#Qc"/>dam
modo habet terminatum et quodam modo
<lb ed="#Qc"/>non habet. Uno enim modo dicitur haec<!--g--> habi<lb ed="#Qc"/>tudo
voluntatis<!--h--> medium inter voluntatem divi<lb ed="#Qc"/>nam
et ipsam animam volentem, et sic dicitur
<lb ed="#Qc"/>habere esse mensuratum et terminatum<!--i-->: citra
<lb ed="#Qc"/>enim summam voluntatem est et progreditur ab
<lb ed="#Qc"/>ipsa anima volente, et per hunc modum bene<!--k-->
<lb ed="#Qc"/>dicitur esse modus ipsius voluntatis rationalis
<lb ed="#Qc"/>terminatus. Alio vero modo dicitur habitudo vo<lb ed="#Qc"/>luntatis
rationalis habere mensuram secundum
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>quantitatem, ut dicatur tanta esse<!--l--> habitudo quod
<lb ed="#Qc"/>non possit ulterius ascendere in hoc quod magis
<lb ed="#Qc"/>sit habilis<!--m-->, nec descendere ut citra non sit mi<lb ed="#Qc"/>nus
habilis, et secundum hunc modum non di<lb ed="#Qc"/>citur
habere terminum utrobique: non enim tam
<lb ed="#Qc"/>habilis est quin possit esse habilior nec ita mi<lb ed="#Qc"/>nus
habilis quin etiam<!--n--> possit minui. Tamen in
<lb ed="#Qc"/>creatura rationali est dicere summum, sicut in
<lb ed="#Qc"/>Christo: tam enim habilis fuit<!--o--> quod ultra non
<lb ed="#Qc"/>erat habilitatio creaturae rationalis<!--2-->; sed infi<lb ed="#Qc"/>mum<!--p-->
non est ponere: non<!--q--> enim aliqua habi<lb ed="#Qc"/>tudo
ita decrevit<!--r--> quin possit ulterius decrescere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi1t2q3c1-d1e508">
<lb ed="#Qc"/>c-d. Ad illud vero quod ultimo dictum est
<lb ed="#Qc"/>secundum opinionem quorumdam, dicendum<!--s-->
<lb ed="#Qc"/>quod secundum intentionem <name>Augustini</name> de mo<lb ed="#Qc"/>do,
specie et ordine non recte distinxerunt<!--t-->: modus
<lb ed="#Qc"/>enim praecedit naturaliter speciem et species
<lb ed="#Qc"/>naturaliter ordinem; ipsi vero speciem modo prae<lb ed="#Qc"/>posuerunt.
Unde illa distinctio<!--u--> non habet locum
<lb ed="#Qc"/>in modo, specie et ordine, secundum quod di<lb ed="#Qc"/>cuntur
privari vel minui per malum culpae. Prae<lb ed="#Qc"/>terea,
contingit malum culpae aliquando esse ex<!--v-->
<lb ed="#Qc"/>defectu boni quantum<!--x--> ad speciem actionis, ali<lb ed="#Qc"/>quando
ex defectu boni quantum ad circum<lb ed="#Qc"/>stantiam
actionis, aliquando ex defectu inten<lb ed="#Qc"/>tionis
respectu debiti finis. Malum autem culpae
<lb ed="#Qc"/>secundum hoc aliquando privaret modum et non
<lb ed="#Qc"/>privaret speciem vel<!--y--> ordinem, aliquando pri<lb ed="#Qc"/>varet
speciem et non modum vel<!--y--> ordinem, ali<lb ed="#Qc"/>quando
ordinem et non privaret speciem vel
<lb ed="#Qc"/>modum; sed hoc non est, secundum quod in
<lb ed="#Qc"/>omni malo culpae est privatio modi, speciei et
<lb ed="#Qc"/>ordinis.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>