-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4.xml
532 lines (532 loc) · 34.5 KB
/
ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>IIa-IIae, Inq. 2, Tract. 2, S. 1, Q. 1, T. 1, C. 4</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>IIa-IIae, Inq. 2, Tract. 2, S. 1, Q. 1, T. 1, C. 4</title>
<date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 2, Tract. 2, S. 1, Q. 1, T. 1, C. 4</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e103" type="question-title">DE QUALITATE PECCATI LUCIFERI<!--5-->.</head>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Dd1e106">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e108">ARTICULUS I</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e111" type="question-title">Utrum peccatum Luciferi sit remediabile vel irremediabile.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e114">
<lb ed="#Qc"/>Postmodum<!--a--> quaeritur de qualitate peccati
<lb ed="#Qc"/>primi angeli, utrum scilicet sit remediabile
<lb ed="#Qc"/>vel irremediabile<!--b-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e123">
<lb ed="#Qc"/>Et videtur quod sit irremediabile, a. per hoc
<lb ed="#Qc"/>quod dicit <name>B.<!--c--> Gregorius</name><!--6--> super illud <title>Iob</title> 10,9:
<lb ed="#Qc"/><quote>Memento, quaeso, quod sicut lutum feceris me</quote><!--d-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e131"> Unde venialis est in homine culpa, cum sit irre<lb ed="#Qc"/>mediabilis<!--e-->
in angelo, qui robustus fuit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e137">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, super illud <title>Iob</title> 3,3: <quote>Pereat dies, in
<lb ed="#Qc"/>qua natus sum</quote>! <name>Gregorius</name><!--f--><!--7-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e143">Homo redi<lb ed="#Qc"/>mitur,
quia, cum caro et spiritus sit, infirmum
<lb ed="#Qc"/>habuit aliquid ut peccaret, quod non angelus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e152">
<lb ed="#Qc"/>c. Praeterea, angelus propria, homo aliena
<lb ed="#Qc"/>periit malitia: et hoc est dictu quia homo alio<!--g-->
<lb ed="#Qc"/>suggerente peccavit, diabolus vero per se, nullo
<lb ed="#Qc"/>suggerente.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e163">
<lb ed="#Qc"/>d. Item, <name>Augustinus</name>, in libro <title>De mirabilibus</title><!--8-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e167">Angelus fuit in sublimissimo statu, et ideo re<lb ed="#Qc"/>surgere
non potuit, quod non<!--h--> homo</quote>; et iterum:
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e176">Resurgere noni potuit, quia per semetipsum
<lb ed="#Qc"/>mandati transgressum<!--k--> reperit </quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e182">
<lb ed="#Qc"/>Contra: 1. Peccatum angeli non excedit in
<lb ed="#Qc"/>malitia peccatum hominis in infinitum. — Quod
<lb ed="#Qc"/>sic probatur: Sicut se habet poena ad poe<lb ed="#Qc"/>nam,
ita culpa ad culpam; sed poena angeli non
<lb ed="#Qc"/>excedit in infinitum poenam hominis acerbitate;
<lb ed="#Qc"/>ergo nec culpa in<!--l--> infinitum excedit culpam; sed
<lb ed="#Qc"/>irremissibile<!--m--> in infinitum excedit remissibile<!--n-->,
<lb ed="#Qc"/>cum sit ei improportionale; ergo peccatum an<lb ed="#Qc"/>geli
non fuit irremissibile<!--o-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e204">
<lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, si propter hoc diceretur irremis<lb ed="#Qc"/>sibile,
quia ex se et non ex imitatione alterius
<lb ed="#Qc"/>peccavit, sed tale fuit peccatum minorum ange<lb ed="#Qc"/>lorum,
quia ex imitatione peccaverunt: ergo illud
<lb ed="#Qc"/>esset remissibile; sed non fuit remissibile<!--p-->; ergo
<lb ed="#Qc"/>haec non fuit causa.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e220">
<lb ed="#Qc"/>3. Praeterea, scientia angeli non in infinitum
<lb ed="#Qc"/>excedebat scientiam hominis ante peccatum; ergo
<lb ed="#Qc"/>ratione status in cognitione sive scientia non
<pb ed="#Qc" n="93"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>diceretur peccatum angeli irremissibile, peccatum
<lb ed="#Qc"/>vero hominis remissibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e238">
<lb ed="#Qc"/>4. Praeterea, si propter hoc diceretur peccatum
<lb ed="#Qc"/>hominis remissibile sive veniabile<!--a-->, quia homo
<lb ed="#Qc"/>est fragilis, quia ex limo constitutus, secundum
<lb ed="#Qc"/>hoc anima, si separata esset<!--b--> et peccaret, pec<lb ed="#Qc"/>catum
eius esset irremissibile; sed supposito hoc
<lb ed="#Qc"/>quod anima separata peccaret et postea coniun<lb ed="#Qc"/>geretur
corpori, sicut dixerunt quidam haere<lb ed="#Qc"/>tici<!--1-->,
secundum hoc esset peccatum ipsius animae
<lb ed="#Qc"/>iam existentis in corpore irremissibile; quod cum
<lb ed="#Qc"/>non sit verum, relinquitur quod non est ratio
<lb ed="#Qc"/>irremissibilitatis<!--c--> ipsa separatio a corpore.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e265">
<lb ed="#Qc"/>5. Praeterea, dicit <name>B. Gregorius</name><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e269">Idcirco
<lb ed="#Qc"/>peccans<!--d--> sine venia est damnatus, quia magnus
<lb ed="#Qc"/>sine comparatione iuerat creatus</quote>. Sed secundum
<lb ed="#Qc"/>hoc minores angeli, qui non erant creati magni
<lb ed="#Qc"/>sine comparatione, non peccassent irremissibi<lb ed="#Qc"/>liter<!--e-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e283">
<lb ed="#Qc"/>6. Praeterea, angelus de natura sua vertibilita<lb ed="#Qc"/>tem
habet in bonum et in malum; sed quod est
<lb ed="#Qc"/>a natura, non potest tolli: a nullo enim posset
<lb ed="#Qc"/>nisi a Deo; sed Deus non vult; ergo semper
<lb ed="#Qc"/>permanet illud, cum sit<!--f--> naturale in angelo; ergo
<lb ed="#Qc"/>post peccatum primum ipsius; ergo potuit tunc
<lb ed="#Qc"/>verti in bonum; sed, si potuit verti in bonum<!--g-->,
<lb ed="#Qc"/>potuit tolli peccatum ipsius; ergo peccatum eius<!--h-->
<lb ed="#Qc"/>non fuit irremissibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e305">
<lb ed="#Qc"/>7. Item, aut Deus potuit post peccatum<!--i--> dare
<lb ed="#Qc"/>ei gratiam aut non. Si non potuit ei dare gra<lb ed="#Qc"/>tiam,
ergo non est omnipotens. Si potuit Deus
<lb ed="#Qc"/>dare ei<!--k--> gratiam, ergo iste potuit habere; et si
<lb ed="#Qc"/>potuit habere<!--l-->, potuit ei<!--m--> dimitti peccatum; et si
<lb ed="#Qc"/>potuit ei dimitti peccatum, non fuit peccatum
<lb ed="#Qc"/>eius<!--n--> irremissibile; ergo peccatum eius<!--o--> fuit re<lb ed="#Qc"/>missibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e325">
<lb ed="#Qc"/>8. Item, <name>Origenes</name><!--3--> sic ostendit peccatum eius
<lb ed="#Qc"/>esse remissibile: Misericordia Dei infinita est
<lb ed="#Qc"/>respectu cuiuslibet mali in rationali creatura;
<lb ed="#Qc"/>magis enim bona est quam quodlibet malum
<lb ed="#Qc"/>sit<!--p--> malum. Unde <name>Bernardus</name><!--q--><!--4-->, exponens illud
<lb ed="#Qc"/><title>Gen.</title> 4,13: <quote>Maior est iniquitas mea quam ut ve<lb ed="#Qc"/>niam
merear</quote>: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e342"> Immo debuit dicere <mentioned>maior est<!--r--> mi<lb ed="#Qc"/>sericordia
Dei quam mea iniquitas</mentioned></quote>. Sed maxima
<lb ed="#Qc"/>misericordia manifestatur in delendo maximum
<lb ed="#Qc"/>malum; cum ergo maximum<!--s--> malum sit peccatum
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>angeli, vel non manifestabitur<!--a--> in summo mise<lb ed="#Qc"/>ricordia
Dei vel illud aliquando remittetur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e359">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod irremissi<lb ed="#Qc"/>bile
dicitur dupliciter: vel quod non<!--b-->, remittetur
<lb ed="#Qc"/>vel quod non potest remitti, quantum est de po<lb ed="#Qc"/>tentia
remittentis. Primo modo dicitur peccatum
<lb ed="#Qc"/>angeli irremissibile, quia<!--c--> non remittetur. Sed
<lb ed="#Qc"/>adhuc distinguitur. Dicitur enim irremissibile
<lb ed="#Qc"/>quod<!--d--> non remittetur, eo quod non est liberum
<lb ed="#Qc"/>arbitrium in statu receptibili remissionis, sicut
<lb ed="#Qc"/>est de anima post mortem: peccatum enim sic
<lb ed="#Qc"/>dicitur esse irremissibile<!--e-->; post mortem enim<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>non est locus merendi de congruo vel demerendi<!--g-->.
<lb ed="#Qc"/>— Dicitur iterum irremissibile peccatum, quod
<lb ed="#Qc"/>scilicet non remittetur, quia, licet sit in statu liberi
<lb ed="#Qc"/>arbitrii, in quo possit demereri, non tamen est
<lb ed="#Qc"/>in statu in<!--h--> quo possit petere veniam propter
<lb ed="#Qc"/>mentis indurationem et propter desperationem.
<lb ed="#Qc"/>Unde dicit <name>Augustinus</name>, in libro <title>De mirabili<lb ed="#Qc"/>bus</title><!--5-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e398">Ad cumulum peccati sui desperavit</quote>. Hoc
<lb ed="#Qc"/>autem modo est peccatum ipsius angeli irremis<lb ed="#Qc"/>sibile.
Unde dicit <name>Isidorus</name><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e405">Diabolus non
<lb ed="#Qc"/>petit veniam, quia non compungitur ad poeniten<lb ed="#Qc"/>tiam</quote>.
Poenitere autem non potuit, quia in eo
<lb ed="#Qc"/>qui poenitet est dolor de peccato et gaudium de
<lb ed="#Qc"/>dolore; haec autem non sunt in ipso angelo:
<lb ed="#Qc"/>adhuc enim est in eo gaudium de peccato; nec
<lb ed="#Qc"/>est in eo dolor dei peccato, quia, sicut dicit
<lb ed="#Qc"/><name>Gregorius</name><!--7-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e423">Appetitum celsitudinis vertit in
<lb ed="#Qc"/>rigorem mentis, ut iam per duritiam se male esse
<lb ed="#Qc"/>non sentiat, qui praeesse per gloriam quaerebat</quote>.
<lb ed="#Qc"/>— Praeterea, dicitur irrremissibile peccatum ipsius
<lb ed="#Qc"/>ratione excellentiae status angelici. Sicut enim<!--k-->
<lb ed="#Qc"/>dicitur <title>Gen.</title> 6,3: <quote>Non permanebit spiritus meus
<lb ed="#Qc"/>in homine in aeternum, quia caro est</quote>, ita per
<lb ed="#Qc"/>oppositum videtur argui: permanebit spiritus in<lb ed="#Qc"/>dignationis
divinae in aeternum in spiritu, quia
<lb ed="#Qc"/>spiritus est. Ratione etiam excellentiae sui status:
<lb ed="#Qc"/>angelus enim, cum adhaesit bono vel malo, im<lb ed="#Qc"/>mutabiliter
adhaesit. Sicut enim dicit <name>B. Grego<lb ed="#Qc"/>rius</name><!--8-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e450">Angeli natura mutabiles<!--l--> erant, quatenus
<lb ed="#Qc"/>aut sua<!--m--> sponte caderent aut ex arbitrio starent,
<lb ed="#Qc"/>sed hanc mutabilitatem standi immutabilitate<!--n-->
<lb ed="#Qc"/>vicerunt</quote>; et loquitur de bonis; ergo per opposi<lb ed="#Qc"/>tum,
sicut illi acceperunt immutabilitatem in bono,
<lb ed="#Qc"/>quia steterunt in bono, ita per oppositum alii
<pb ed="#Qc" n="94"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>obtinuerunt immutabilitatem in malo, quia con<lb ed="#Qc"/>versi
sunt ad malum. Est ergo peccatum diaboli
irremissibile<!--a--> ratione status supra dicti. -— No<lb ed="#Qc"/>tandum
autem quod propter aliud dicitur irremis<lb ed="#Qc"/>sibile
et propter aliud irremediabile. Irremissi<lb ed="#Qc"/>bile<!--b-->
enim dicitur, quia non habet causam mo<lb ed="#Qc"/>tivam
ex parte sui ad remissionem; irremediabile
<lb ed="#Qc"/>vero, quia nec per se nec per alium receptibile
<lb ed="#Qc"/>est remedii. Peccatum enim originale remediabile<!--c-->
<lb ed="#Qc"/>fuit per alium: sicut enim homo contraxit illud
<lb ed="#Qc"/>aliunde, ita per alium fuit remedium. Actuale
<lb ed="#Qc"/>vero hominis remediabile<!--d--> est per poenitentiam:
<lb ed="#Qc"/>sicut enim homo per se delinquit, ita homo per
<lb ed="#Qc"/>gratiam sibi datam satisfacit. Habet enim homo
<lb ed="#Qc"/>duplicem vertibilitatem: vertibilitatem primam,
<lb ed="#Qc"/>quae est in<!--e--> bonum et malum<!--1-->, et vertibilitatem
<lb ed="#Qc"/>secundam, quae est a bono in malum et a malo
<lb ed="#Qc"/>in bonum, et hoc est quia anima rationalis est
<lb ed="#Qc"/>spiritus creatus unitus carni.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e507">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad id ergo quod primo obi<lb ed="#Qc"/>citur,
dicendum<!--f--> quod peccatum angeli in quan<lb ed="#Qc"/>titate
non excedit in infinitum peccatum hominis;
<lb ed="#Qc"/>secundum autem quantitatem peccati debetur
<lb ed="#Qc"/>quantitas poenae. Sed dicitur improportionale, non
<lb ed="#Qc"/>sicut infinitum est improportionale finito, sed
<lb ed="#Qc"/>quia hoc est irremissibile, illud vero remissibile,
<lb ed="#Qc"/>et hoc dicitur respectu quantitatis in duratione<!--g-->,
<lb ed="#Qc"/>non quantitatis in intensione, de qua dictum est<!--2-->.
<lb ed="#Qc"/>Quod enim remissibile est, potest finem habere;
<lb ed="#Qc"/>quod autem irremissibile est, non potest finem
<lb ed="#Qc"/>habere<!--h-->, prout huiusmodi, vel ad minus finem
<lb ed="#Qc"/>non habebit. Unde in hac via dicetur impropor<lb ed="#Qc"/>tionale,
sicut<!--i--> infinitum duratione respectu finiti
<lb ed="#Qc"/>vel quod potest finiri.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e543">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum vero dicendum<!--k--> quod pec<lb ed="#Qc"/>catum
hominis non dicitur remissibile quia pecca<lb ed="#Qc"/>verit
per imitationem, sed quia<!--l--> per suggestionem.
<lb ed="#Qc"/>Hanc enim rationem assignat cum aliis <name>B. Gre<lb ed="#Qc"/>gorius</name>,
sicut supra habitum est<!--3-->. Unde quod
<lb ed="#Qc"/>peccatum sit irremissibile, hanc assignat rationem
<lb ed="#Qc"/>B.<!--m--> <name>Gregorius</name>, in libro <title>Moralium</title>, IV<!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e562">Ange<lb ed="#Qc"/>lorum
spiritus idcirco irremissibiliter peccaverunt,
<lb ed="#Qc"/>quia nimirum angelus sua<!--n--> malitia cecidit, homi<lb ed="#Qc"/>nem
vero aliena prostravit. Nec ulla spe veniae
<lb ed="#Qc"/>revocatur nec unquam lumen pristini status re<lb ed="#Qc"/>cipit,
quoniam hoc etiam non suasus amisit; sic
<lb ed="#Qc"/>illum perpetrare caecitas superbiae gravat, ut
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>nequaquam ulterius ad lucem poenitentiae per
<lb ed="#Qc"/>divini respectus memoriam resurgat</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e585">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium dicendum quod, licet scientia
<lb ed="#Qc"/>angeli non excedat in quantitate in infinitum
<lb ed="#Qc"/>scientiam hominis in primo statu, tamen differens
<lb ed="#Qc"/>est modus sciendi, secundum quem dicitur esse
<lb ed="#Qc"/>improportionalitas<!--o-->. Et ideo dicit <name>Dionysius</name>,
<lb ed="#Qc"/>in libro <title>De divinis nominibus</title><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e600">Daemonis ma<lb ed="#Qc"/>lum
est contra intellectum deiformem<!--p--> esse, ani<lb ed="#Qc"/>mae
vero contra rationem, corpori vero contra
<lb ed="#Qc"/>naturam</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e610">
<lb ed="#Qc"/>4. Ad quartum dicendum quod una ratio,
<lb ed="#Qc"/>quare peccatum hominis est remissibile, angeli vero
<lb ed="#Qc"/>non, est quia angelus est spiritus solummodo,
<lb ed="#Qc"/>homo vero est spiritus et caro. Unde <name>Grego<lb ed="#Qc"/>rius</name><!--6-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e623">Angelorum spiritus<!--q--> ideo irremissibiliter
<lb ed="#Qc"/>peccaverunt, quia tanto robustius stare poterant
<lb ed="#Qc"/>quanto carnis fragilitas eos non gravabat; homo
<lb ed="#Qc"/>vero post culpam idcirco veniam<!--r--> meruit, quia
<lb ed="#Qc"/>per carnale corpus aliquid, quo<!--s--> semetipso minor
<lb ed="#Qc"/>esset, accepit; et ideo dicitur in <title>Psalmo</title><!--7-->: <quote>Recor<lb ed="#Qc"/>datus
est quia caro sunt</quote></quote> etc. - Ad id ergo
<lb ed="#Qc"/>quod obicitur de anima separata, dicendum<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>quod, si peccaret separata, peccatum eius esset,
<lb ed="#Qc"/>quantum est de illo statu, irremissibile<!--u-->. Et hoc
<lb ed="#Qc"/>videtur haberi ex hoc quod dicit <name>Ioannes Da<lb ed="#Qc"/>mascenus</name><!--8-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e650">Quod hominibus est mors, hoc
<lb ed="#Qc"/>est angelis casus</quote>; post casum enim non est eis
<lb ed="#Qc"/>poenitentia, quemadmodum nec hominibus post
<lb ed="#Qc"/>mortem. Idem enim videtur esse iudicium de
<lb ed="#Qc"/>anima separata sive ante coniunctionem sive post.
<lb ed="#Qc"/>— Ad id vero quod dicitur<!--v--> quod <mentioned>tunc pecca<lb ed="#Qc"/>tum
animae coniunctae carni esset irremissibile<!--x-->
<lb ed="#Qc"/>secundum praedictam positionem</mentioned>: dicendum est
<lb ed="#Qc"/>quod aut intelligitur de peccato quod ante con<lb ed="#Qc"/>iunctionem
contraxit, et tunc simile videtur iudi<lb ed="#Qc"/>cium;
aut de peccato contracto in carne, et tunc
<lb ed="#Qc"/>non est simile. Quibusdam<!--9--> tamen videtur
<lb ed="#Qc"/>quod, sive ante peccaret quam coniungeretur<!--y-->
<lb ed="#Qc"/>carni sive post, peccatum eius esset irremissibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e679">
<lb ed="#Qc"/>5. Ad quintum dicendum quod illa ratio
<lb ed="#Qc"/><name>B. Gregorii</name> non est universalis, sed intelligitur
<lb ed="#Qc"/>de Lucifero per quamdam excellentiam; quae
<lb ed="#Qc"/>tamen ratio per consimilem comparationem posset
<lb ed="#Qc"/>extendi ad alios angelos, qui similiter peccave<lb ed="#Qc"/>runt.
Sicut enim primus angelus sine compara<lb ed="#Qc"/>tione
in bonis naturalibus erat creatus, ita angelus
<pb ed="#Qc" n="95"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>in comparatione ad hominem; et ideo<!--a--> singuli
<lb ed="#Qc"/>angeli qui peccaverunt, propter eminentiam illius<!--b-->
<lb ed="#Qc"/>naturae spiritualis, quae nullam habuit infirmita<lb ed="#Qc"/>tem
ex parte carnis, irremissibiliter peccaverunt.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e710">
<lb ed="#Qc"/>6. Ad sextum dicendum quod, licet habeat<!--c-->
<lb ed="#Qc"/>vertibilitatem in bonum et malum, tamen ex me<lb ed="#Qc"/>rito
culpae datur ei quaedam invertibilitas in
<lb ed="#Qc"/>bonum nec aufertur ei quod naturale est, sicut
<lb ed="#Qc"/>animae damnatae non aufertur<!--d--> potentia natura<lb ed="#Qc"/>lis,
sed ex merito culpae non exit in actum ali<lb ed="#Qc"/>quem,
in quem exiret si anima non esset dam<lb ed="#Qc"/>nata:
et ideo sicut anima damnata<!--e--> non vertitur
<lb ed="#Qc"/>in bonum, ita nec angelus iam damnatus<!--f--> ver<lb ed="#Qc"/>titur
in bonum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e734">
<lb ed="#Qc"/>7. Ad septimum dicendum quod, licet Deus
<lb ed="#Qc"/>possit dare gratiam de virtute potentiae, non ta<lb ed="#Qc"/>men
congruit dare gratiam ad poenitentiam an<lb ed="#Qc"/>gelo
iam damnato: damnatus-autem dicitur cum
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>immutabiliter se habet in malo culpae. Et ideo
<lb ed="#Qc"/>differens est ex parte ipsius agentis et ex parte
<lb ed="#Qc"/>recipientis: Deus enim potest dare gratiam, sed
<lb ed="#Qc"/>diabolus non est paratus ad recipiendum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e757">
<lb ed="#Qc"/>8. Ad ultimum dicendum<!--g--> quod, licet mise<lb ed="#Qc"/>ricordia
Dei sit in dimittenda culpam, nihilominus
<lb ed="#Qc"/>tamen misericordia Dei habet suum summum
<lb ed="#Qc"/>cum adiungitur iustitiae<!--1-->: et hoc modo non est
<lb ed="#Qc"/>misericordiae Dei dimittere peccata in iis qui<!--h-->
<lb ed="#Qc"/>finaliter peccant. Cum ergo angelus<!--i--> in suo primo
<lb ed="#Qc"/>casu finaliter peccet et homo etiam in<!--k--> morte,
<lb ed="#Qc"/>non est misericordiae Dei in summo cum adiunc<lb ed="#Qc"/>tione
iustitiae dimittere peccatum: iustitiae enim
<lb ed="#Qc"/>est ut sicut peccavit in suo aeterno, ita puniatur
<lb ed="#Qc"/>in aeterno Dei; et licet non ostendatur summum
<lb ed="#Qc"/>misericordiae in hoc actu respectu talium perso<lb ed="#Qc"/>narum,
nihilominus ostenditur summum miseri<lb ed="#Qc"/>cordiae
in aliis actibus.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Dd1e791" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e793">ARTICULUS II.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e796">Utrum peccatum Luciferi sit in Patrem aut in Filium aut in Spiritum Sanctum.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e799">
<lb ed="#Qc"/>Adhuc ratione istius<!--l--> quaesiti quaeritur utrum
<lb ed="#Qc"/>peccatum diaboli sit in Patrem aut in Filium aut
<lb ed="#Qc"/>in Spiritum Sanctum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e808">
<lb ed="#Qc"/>Et non videtur esse in Patrem, quia illud
<lb ed="#Qc"/>quod fit ex infirmitate, quae est poena, est<!--m--> pec<lb ed="#Qc"/>catum
in Patrem; sed hoc peccatum non est ex
<lb ed="#Qc"/>infirmitate, quae est poena, cum nulla praeces<lb ed="#Qc"/>serit
culpa; ergo non est peccatum in Patrem.
<lb ed="#Qc"/>— Nec<!--n--> est peccatum in Filium, quia illud fit ex
<lb ed="#Qc"/>ignorantia poenali, hoc autem non fuit ex igno<lb ed="#Qc"/>rantia
poenali<!--o--> praecedente. — Nec videtur esse
<lb ed="#Qc"/>peccatum in Spiritum Sanctum. Peccatum enim
<lb ed="#Qc"/>in Spiritum Sanctum est ex praesumptione divinae
<lb ed="#Qc"/>misericordiae vel ex desperatione; neutro autem
<lb ed="#Qc"/>istorum modorum fuit hoc peccatum —— ista enim
<lb ed="#Qc"/>contingunt post perpetrationem peccati -— nec ex
<lb ed="#Qc"/>impugnatione supernae gratiae vel veritatis agni<lb ed="#Qc"/>tae
— hae enim species peccati in Spiritum Sanc<lb ed="#Qc"/>tum
respiciunt illud quod est in proximo, illo
<lb ed="#Qc"/>autem genere peccati in Spiritum Sanctum non
<lb ed="#Qc"/>videtur peccasse — nec ex obstinatione sive finali
<lb ed="#Qc"/>impoenitentia, cum ista dicant dispositiones pec<lb ed="#Qc"/>cati
praecedentis. Non ergo fuit illud peccatum
<lb ed="#Qc"/>in Spiritum Sanctum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e854">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod, licet hoc
<lb ed="#Qc"/>peccatum dicatur irremissibile, et peccatum in
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>Spiritum Sanctum dicatur irremissibile, tamen ex
<lb ed="#Qc"/>differenti ratione. Peccatum enim illud dicitur
<lb ed="#Qc"/>irremissibile, maxime propter statum ipsius per<lb ed="#Qc"/>sonae;
peccatum vero in Spiritum Sanctum di<lb ed="#Qc"/>citur
irremissibile ratione conditionis ipsius pec<lb ed="#Qc"/>cati,
et ideo peccatum in Spiritum Sanctum dicitur
<lb ed="#Qc"/>peccatum ex certa malitia. Illae enim differentiae
<lb ed="#Qc"/>peccati, cum dicitur <mentioned>peccatum in Patrem</mentioned> etc.,
<lb ed="#Qc"/>sunt differentiae non primae peccati, sed cum
<lb ed="#Qc"/>superadduntur aliquae conditiones<!--p--> malae incli<lb ed="#Qc"/>nantes
ad peccatum, sicut sunt ignorantia ex
<lb ed="#Qc"/>parte intellectus, malitia ex parte affectus et in<lb ed="#Qc"/>firmitas
ex parte carnis, vel infirmitas contra po<lb ed="#Qc"/>tentiam,
ignorantia contra scientiam, malitia con<lb ed="#Qc"/>tra
bonitatem. Et si inveniatur quod peccavit
<lb ed="#Qc"/>peccato praesumptionis, sicut habetur in libro
<lb ed="#Qc"/><title>De vera religione</title><!--2-->, quod de vanitate sua<!--q--> prae<lb ed="#Qc"/>sumpserit,
tamen non<!--r--> omnis praesumptio ad
<lb ed="#Qc"/>peccatum in Spiritum Sanctum reducenda<!--s--> est,
<lb ed="#Qc"/>sed illa praesumptio quae est de Dei misericor<lb ed="#Qc"/>dia
meritis exigentibus contrarium. Unde, cum
<lb ed="#Qc"/>nulla mala merita praecessissent in diabolo, non
<lb ed="#Qc"/>dicitur secundum hunc modum peccatum in Spi<lb ed="#Qc"/>ritum
Sanctum. Sed si inveniatur quod huiusmodi
<lb ed="#Qc"/>peccatum dicatur in Spiritum Sanctum, hoc<!--t--> ma<lb ed="#Qc"/>gis
est ratione circumstantiarum quam ratione
<lb ed="#Qc"/>generis peccati.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Dd1e923" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e925">ARTICULUS III.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Hd1e928" type="question-title">Utrum diabolus potuit vel possit peccare peccato veniali.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e931">
<pb ed="#Qc" n="96"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>Deinde quaeritur utrum diabolus potuit vel
<lb ed="#Qc"/>possit peccare peccato veniali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e942">
<lb ed="#Qc"/>Quod videtur 1. Peccatum enim veniale in
<lb ed="#Qc"/>hoc distinguitur a peccato mortali quod peccatum
<lb ed="#Qc"/>veniale est in dilectione boni mutabilis inordinata
<lb ed="#Qc"/>sub Deo, peccatum autem mortale in dilectione
<lb ed="#Qc"/>boni<!--a--> mutabilis inordinata supra Deum vel con<lb ed="#Qc"/>tra
Deum; sed quod potest plus recedere a Deo,
<lb ed="#Qc"/>potest minus recedere<!--b-->; ergo, cum diabolus potuit
<lb ed="#Qc"/>plus recedere vel potest, potest in illud pecca<lb ed="#Qc"/>tum
in quo est minor recessus; sed hoc est
<lb ed="#Qc"/>peccatum veniale; ergo potest in peccatum ve<lb ed="#Qc"/>niale;
ergo potest peccare venialiter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e968">
<lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, quanto maius erat motivum, tanto
<lb ed="#Qc"/>magis erat excusatione dignum, sicut in illo qui
<lb ed="#Qc"/>fornicatur cum pulcra muliere et cum turpi; cum
<lb ed="#Qc"/>ergo maximum motivum<!--c--> haberet, per quod in<lb ed="#Qc"/>clinabatur
ad peccatum, magis erat excusatione
<lb ed="#Qc"/>dignum; et quod magis est excusatione dignum,
<lb ed="#Qc"/>magis est veniale; ergo potuit peccare venialiter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e987">
<lb ed="#Qc"/>Contra: a. Nulla fuit infirmitas in eo vel igno<lb ed="#Qc"/>rantia;
et hae sunt dispositiones, per quas red<lb ed="#Qc"/>ditur
peccatum veniale; ergo peccatum eius non
<lb ed="#Qc"/>fuit veniale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e998">
<lb ed="#Qc"/>b. Item<!--d-->, peccatum mortale fit vel ex genere
<lb ed="#Qc"/>peccati vel ex intentione peccantis vel ex<!--e--> circum<lb ed="#Qc"/>stantiis
aggravantibus; cum ergo in diabolo fuerit
<lb ed="#Qc"/>perversa intentio circumstantia maxime aggravans,
<lb ed="#Qc"/>eo quod in sublimissimo statu fuit, in quo potuit
<lb ed="#Qc"/>stare, erit peccatum suum mortale; unde dicit
<lb ed="#Qc"/><name>Albinus</name>, <title>Super Genesim</title><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e1015">Quanto sublimior
<lb ed="#Qc"/>angelus in gloria, tanto maior in ruina</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e1021">
<lb ed="#Qc"/>c. Praeterea, ex praedictis patuit quod diabo<lb ed="#Qc"/>lus
primo peccato irremediabiliter peccavit<!--2-->; sed
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>illud peccatum, quod est irremediabile, est mor<lb ed="#Qc"/>tale;
ergo fuit mortale primum<!--f--> peccatum quo
<lb ed="#Qc"/>potuit peccare. Unde dicit <name>B. Ambrosius</name><!--3-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-Qd1e1036">Diabolus inventor mali fuit</quote>, et ideo non redi<lb ed="#Qc"/>mebatur
sicut homo; per quod designatur quod
<lb ed="#Qc"/>inventio primi mali non potest fieri sine peccato
<lb ed="#Qc"/>mortali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e1046">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod diabolus
<lb ed="#Qc"/>non potuit primo peccare venialiter nec conse<lb ed="#Qc"/>quenter,
primo propter excellentiam sui status,
<lb ed="#Qc"/>deinceps propter animi malignitatem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e1057">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad id vero quod obicitur in
<lb ed="#Qc"/>contrarium, dicendum est quod, licet peccatum
<lb ed="#Qc"/>mortale maius sit quam veniale in genere pec<lb ed="#Qc"/>cati,
non tamen, si potest in illo statu mortaliter
<lb ed="#Qc"/>peccare, in illo statu potuit<!--g--> venialiter peccare.
<lb ed="#Qc"/>Eo enim quod in tanta erat claritate ut immediate
<lb ed="#Qc"/>posset Deo adhaerere, si claritatem suae cogni<lb ed="#Qc"/>tionis
directa voluntas esset consecuta, ideo re<lb ed="#Qc"/>cedens
primo, maximo recessu<!--h--> recessit; maxi<lb ed="#Qc"/>mus
autem recessus est recessus per mortale pec<lb ed="#Qc"/>catum;
et ideo non potuit peccare nisi mortaliter.
<lb ed="#Qc"/>Primus enim homo ratione status sui<!--i-->, in quo fuit
<lb ed="#Qc"/>primo, non potuit primo peccare venialiter; unde
<lb ed="#Qc"/>multo fortius id<!--k--> actum est de primo angelo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t2s1q1t1c4-d1e1090">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum vero dicendum quod non
<lb ed="#Qc"/>erat maius motivum ad peccatum, sed maius
<lb ed="#Qc"/>motivum ad contrarium: eo enim quod in tanta
<lb ed="#Qc"/>proximitate<!--l--> erat ad Deum, magis debuit ad<lb ed="#Qc"/>haerere;
motivum autem maius dicitur esse causa
<lb ed="#Qc"/>maioris excusationis, quando vel est maior infir<lb ed="#Qc"/>mitas
vel est maior ignorantia; sed quando maior
est scientia, est conditio magis aggravans; unde,
<lb ed="#Qc"/>cum ita esset in Lucifero, non fuit<!--m--> peccatum
<lb ed="#Qc"/>eius veniale sive veniabile.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>