-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2.xml
956 lines (956 loc) · 62.1 KB
/
ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>IIa-IIae, Inq. 2, Tract. 3, Q. 1, T. 2, M. 1, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>IIa-IIae, Inq. 2, Tract. 3, Q. 1, T. 2, M. 1, C. 2</title>
<date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 2, Tract. 3, Q. 1, T. 2, M. 1, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e103" type="question-title">DE POENA MORTIS.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e106">
<lb ed="#Qc"/>Consequenter dicendum est de alia poena, sci<lb ed="#Qc"/>licet
mortis. Sicut enim corruptio fuit natu<lb ed="#Qc"/>rae,
ita mors cuiuslibet personae ab ipso descen<lb ed="#Qc"/>dentis
seminaliter. Et haec fuit poena statuta<!--m-->,
<lb ed="#Qc"/>cum dictum est<!--3-->: <quote>In quocumque die comederis,
<lb ed="#Qc"/>morte morieris</quote>. Has etiam duas poenas tangit
<lb ed="#Qc"/><name>Augustinus</name>, in <title>Enchiridion</title><!--4-->, dicens: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e125">Stirpem
<lb ed="#Qc"/>suam, quam peccando in se tamquam in radice vi<lb ed="#Qc"/>tiaverat,
poena mortis et damnationis obstrinxit</quote>.
<lb ed="#Qc"/>Item, <name>Augustinus</name>, in libro <title>De Baptismo parvu<lb ed="#Qc"/>lorum</title><!--5-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e137">Quando peccavit<!--n--> Adam non obediens
<lb ed="#Qc"/>Deo, tunc eius corpus, quamvis esset animale ac<!--o-->
<lb ed="#Qc"/>mortale, gratiam perdidit, qua eius animae ex omni
<lb ed="#Qc"/>parte obediebat. Tunc ille extitit bestialis motus pu<lb ed="#Qc"/>dendus<!--p-->
hominibus, quem in sua erubuit nuditate.
<lb ed="#Qc"/>Tunc etiam morbo quodam, ex<!--q--> repentina et pe<lb ed="#Qc"/>stifera
corruptione concepto, factum in illis est
<lb ed="#Qc"/>ut, illa, in qua creati sunt, stabilitate aeternitatis
<lb ed="#Qc"/>amissa per mutabilitates aetatum irent in mortem </quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e158">
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>Circa vero istam partem primo<!--r--> quaeritur utrum
<lb ed="#Qc"/>sit poena pro peccato inflicta an naturaliter con<lb ed="#Qc"/>tingat
propter defectum naturae corporis;
<lb ed="#Qc"/>secundo, si est poena pro peccato, utrum pro
<lb ed="#Qc"/>illo peccato quod fuit prima inobedientia;
<lb ed="#Qc"/>tertio, quo modo poena ista respondet propor<lb ed="#Qc"/>tionaliter
illi culpae;
<lb ed="#Qc"/>quarto, qualiter impleta est illa poena, cum
<lb ed="#Qc"/>non<!--s--> illo die, quo comederunt, mortui<!--t--> sunt
<lb ed="#Qc"/>morte poenae, licet morte culpae;
<lb ed="#Qc"/>quinto, utrum mors sit a Deo;
<lb ed="#Qc"/>sexto, utrum<!--u--> sit poena tantum primorum pa<lb ed="#Qc"/>rentum
aut<!--v--> aliorum descendentium ab ipsis;
<lb ed="#Qc"/>septimo, si sit poena descendentium ab ipsis,
<lb ed="#Qc"/>utrum tantum malorum aut<!--x--> etiam bonorum;
<lb ed="#Qc"/>octavo, quando debet dici poena, an ante mor<lb ed="#Qc"/>tem
an<!--y--> in ipsa morte an post;
<lb ed="#Qc"/>nono, qualiter poena peccati conversa est in
<lb ed="#Qc"/>usum iustitiae et poena vitii in usum virtutis.
</p>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e204">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e206">ARTICULUS 1.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e209" type="question-title">Utrum mors sit poena pro peccato inflicta.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e212">
<lb ed="#Qc"/>Circa primum sic procedendum est:
<lb ed="#Qc"/>Primo quaeritur utrum mors sit bonum aut
<lb ed="#Qc"/>malum;
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>deinde<!--z-->, si est malum, utrum sit malum poenae
<lb ed="#Qc"/>pro peccato an non.
</p>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e228">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e230">PROBLEMA I.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e233" type="question-title">Utrum mors sit bonum aut malum.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e236">
<pb ed="#Qc" n="217"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>Et videtur quod mors sit bonum. 1. Mors
<lb ed="#Qc"/>enim est instrumentum meriti; sed instrumentum
<lb ed="#Qc"/>meriti<!--a--> bonum est; ergo mors bonum<!--b--> est. -—
<lb ed="#Qc"/>Quod autem mors sit instrumentum me<lb ed="#Qc"/>riti,
patet per hoc quod est in martyribus, qui
<lb ed="#Qc"/>mortem sustinent pro fide vel pro iustitia. Unde
<lb ed="#Qc"/>dicit <name>Augustinus</name><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e259">Nunc<!--c--> impletur iustitia
<lb ed="#Qc"/>moriendo</quote>. Sed, cum impletur iustitia, hoc bonum
<lb ed="#Qc"/>est; ergo mors bonum est<!--d-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e268">
<lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, dicitur in <title>Psalmo</title><!--2-->: <quote>Pretiosa in
<lb ed="#Qc"/>conspectu Domini mors sanctorum eius</quote>. Sed quod
<lb ed="#Qc"/>est pretiosum in conspectu Domini<!--e-->, bonum est;
<lb ed="#Qc"/>ergo mors sanctorum bonum est, et ita mors
<lb ed="#Qc"/>bonum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e281">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, optimum est<!--f--> illud quo fit redemptio
<lb ed="#Qc"/>humani generis; sed morte Christi facta est re<lb ed="#Qc"/>demptio
humani generis; ergo mors Christi est<!--g-->
<lb ed="#Qc"/>optimum; ergo mors est<!--h--> bonum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e293">
<lb ed="#Qc"/>Contra. a. Mors et vita opponuntur privative;
<lb ed="#Qc"/>sed vita bonum est; ergo mors malum est: est
<lb ed="#Qc"/>enim defectus sive privatio boni.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e302">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, <name>Apostolus</name>, <title>ad Rom.</title> 6, 23: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e306" source="http://scta.info/resource/rom6_23">Stipendium
<lb ed="#Qc"/>peccati mors</quote>. Sed quod est stipendium peccati,
<lb ed="#Qc"/>est malum; ergo mors est malum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e314">
<lb ed="#Qc"/>c. Item, <title>I<!--k--> ad Cor.</title> 15, 56: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e318" source="http://scta.info/resource/Icor15_56">Stimulus
mortis pec<lb ed="#Qc"/>catum</quote>.
Sed ad quod stimulat peccatum, malum
<lb ed="#Qc"/>est; ergo mors malum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e326">
<lb ed="#Qc"/>d. Item, potest argui a<!--l--> simili ex comparatione
<lb ed="#Qc"/>mortis naturae ad aliud genus mortis. Mors enim
<lb ed="#Qc"/>gehennae nullatenus bona est, similiter mors cul<lb ed="#Qc"/>pae,
qua separatur anima a Deo qui est vita sua<!--3-->;
<lb ed="#Qc"/>ergo a simili mors corporis dicetur malum, cum
<lb ed="#Qc"/>separatur ab anima<!--m--> qua vivit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e342">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum<!--n-->, secundum
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/><name>Augustinum</name>, in libro <title>XIII De civitate Dei</title><!--o--><!--4-->,
<lb ed="#Qc"/>quod mors non est in se bonum, licet bona posset
<lb ed="#Qc"/>dici bonis. Dicit enim sic: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e355">Sicut lex non est
<lb ed="#Qc"/>malum, quando auget peccantium concupiscen<lb ed="#Qc"/>tiam,
ita nec mors bonum, quando auget patien<lb ed="#Qc"/>tium
gloriam</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e365">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad obiectum autem in con<lb ed="#Qc"/>trarium
dicendum est quod non proprie dicitur
<lb ed="#Qc"/>instrumentum iustitiae vel meriti, sed materialiter;
<lb ed="#Qc"/>sustinentia enim mortis proprie dicitur instru<lb ed="#Qc"/>mentem,
ipsa vero mors materialiter se habet ad
<lb ed="#Qc"/>sustinentiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e384">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum vero<!--p--> dicendum quod <quote>mors
<lb ed="#Qc"/>sanctorum pretiosa dicitur in conspectu Domini</quote>:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e390">Quid enim pretiosius est morte</quote>, sicut dicit
<lb ed="#Qc"/><name>Augustinus</name><!--5-->, <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e395">per quam fit ut delicta<!--q--> omnia
<lb ed="#Qc"/>dimittantur et merita cumulatius augeantur? </quote> Sed
<lb ed="#Qc"/>mors dicitur pretiosa, quia sustinentia mortis pro
<lb ed="#Qc"/>causa honesta est pretio magno digna. Ipsa tamen
<lb ed="#Qc"/>mors in se sive in genere suo non est bonum.
<lb ed="#Qc"/>Unde <name>Augustinus</name>: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e409">Mors non ideo bonum
<lb ed="#Qc"/>videri debet, quia in tantam utilitatem non vi<!--r-->
<lb ed="#Qc"/>sua, sed divina opitulatione est conversa, ut quae
<lb ed="#Qc"/>tunc metuenda proposita est ne peccatum com<lb ed="#Qc"/>mitteretur,
nunc suscipienda proponatur ut pec<lb ed="#Qc"/>catum
non committatur commissumque deleatur,
<lb ed="#Qc"/>magnaeque victoriae<!--s--> iustitiae palma reddatur</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e426">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium vero dicendum<!--t--> quod, licet
<lb ed="#Qc"/>mors Christi sit optimum, id est expedientissimum
<lb ed="#Qc"/>nobis, tamen in suo genere mors non est bonum.
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e434">Quidquid enim bonum est, habet essentiam</quote>,
<lb ed="#Qc"/>sicut dicit <name>Augustinus</name>, in <title>Hypagnosticon</title><!--6-->;
<lb ed="#Qc"/>mors autem vitae privatio est, nomen tantum
<lb ed="#Qc"/>habens, non essentiam.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e446">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e448">PROBLEMA II</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e451" type="question-title">Utrum mors sit malum poenae pro peccato an non<!--7-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e454">
<lb ed="#Qc"/>Deinde quaeritur, si est malum, utrum sit ma<lb ed="#Qc"/>lum
poenae pro peccato an<!--u--> non.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e461">
<lb ed="#Qc"/>Et videtur quod non. 1. Corpus enim huma<lb ed="#Qc"/>num
compositum est ex contrariis; omne autem<!--v-->
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>quod compositum est ex contrariis, naturaliter
<lb ed="#Qc"/>est dissolubile; ergo corpus humanum naturaliter
<lb ed="#Qc"/>est dissolubile; ergo et corpus Adae fuit disso<lb ed="#Qc"/>lubile
naturaliter<!--x-->; sed si fuit naturaliter dissolu<lb ed="#Qc"/>bile,
fuit ab anima separabile naturaliter: unum
<pb ed="#Qc" n="218"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>enim sine altero non potuit fieri<!--"-->; sed mors est
<lb ed="#Qc"/>separatio animae a corpore; ergo mors fuit a
<lb ed="#Qc"/>natura.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e492">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad idem videtur esse quod dicit <name>Plato</name><!--1-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e496">Dii deorum, quorum opifex ego sum, natura
<lb ed="#Qc"/>quidem dissolubiles</quote>. Sed, si<!--b--> corpora superiora
<lb ed="#Qc"/>fuerunt natura dissolubilia, quae non sunt com<lb ed="#Qc"/>posita
ex contrariis, multo fortius et humanum
<lb ed="#Qc"/>corpus, quod ex contrariis est compositum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e509">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, aetas videtur esse ex natura; sed mors
<lb ed="#Qc"/>est tinis aetatis; ergo morsa videtur esse a na<lb ed="#Qc"/>tura.
—— Quod autem aetas sit a natura,
<lb ed="#Qc"/>hoc ostendi potest per ipsa componentia, ex
<lb ed="#Qc"/>quibus ipsum corpus componitur: prima enim,
<lb ed="#Qc"/>aetas dicitur esse calida et humida, secunda ca<lb ed="#Qc"/>lida
et sicca, et ita<!--d--> deinceps; ergo aetas vi<lb ed="#Qc"/>detur
esse a natura: trahitur enim ex ipsis com<lb ed="#Qc"/>ponentibus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e531">
<lb ed="#Qc"/>4. Item, alia corpora defectibilia sunt natura;
<lb ed="#Qc"/>pari ratione ergo corpus humanum est<!--e--> natura
<lb ed="#Qc"/>defectibile; sed eius defectus est mors; ergo mors
<lb ed="#Qc"/>eius est naturalis et fuit naturalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e542">
<lb ed="#Qc"/>Contra. a. Iustum fuit ut anima deserente Deum,
<lb ed="#Qc"/>Deus desereret animam; Deo autem deserente
<lb ed="#Qc"/>animam, non habuit potestatem continendi corpus;
<lb ed="#Qc"/>ergo Deo deserente animam, anima incipit dese<lb ed="#Qc"/>rere
corpus<!--2-->; sed haec desertio est mors; ergo<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>mors secuta est ad culpam: desertio enim, qua
<lb ed="#Qc"/>anima deserit Deum, culpa est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e560">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, dicit<!--g--> <name>Augustinus</name>, in libro <title>De Bap<lb ed="#Qc"/>tismo
parvulorum</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e566">Fiebat ordo iustitiae, ut sicut
<lb ed="#Qc"/>anima Domino suo, ita corpus illi obediret</quote>.
<lb ed="#Qc"/>Ergo a contrario anima non obediente Deo, nec
<lb ed="#Qc"/>corpus iuste obediebat ei; existente autem repu<lb ed="#Qc"/>gnantia,
consequenter conveniebat separatio. Unde
<lb ed="#Qc"/><name>Augustinus</name>, in libro <title>De civitate Dei</title><!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e580">Cum cor<lb ed="#Qc"/>pus
anima ipsa<!--h--> deseruit, aetate corruptum<!--i-->
<lb ed="#Qc"/>et senectute contectum, venit in experimentum<!--k-->
<lb ed="#Qc"/>mors altera, de qua Deus, peccatum adhuc pu<lb ed="#Qc"/>niens,
homini dixerat<!--5-->: <quote>Terra es, et in terram
<lb ed="#Qc"/>ibis</quote></quote>. Ex quo accipitur quod mors inflicta est
<lb ed="#Qc"/>nobis tamquam poena peccati.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e596">
<lb ed="#Qc"/>c. Item, <name>Gregorius</name><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e600">Illa, quae data est a
<lb ed="#Qc"/>Domino<!--l-->, de morte carnis nostrae sententia, ab
<lb ed="#Qc"/>ipso humani generis initio usque ad finem saeculi
<lb ed="#Qc"/>non mutatur</quote>. Ex quo colligitur quod mors est
<lb ed="#Qc"/>poena peccati. <quote>Quis enim est homo qui vivit et
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>non videbit mortem</quote><!--7-->? Quod bene Psalmista in<lb ed="#Qc"/>tuens,
ait<!--8-->: <quote>Tu terribilis es, et quis resistet tibi</quote>?
<lb ed="#Qc"/>Ex tunc ira tua, quia videlicet homini in paradiso
<lb ed="#Qc"/>peccanti<!--a--> Dominus iratus, semel de mortalitate
<lb ed="#Qc"/>carnis nostrae sententiam fixit<!--b-->, quae ex tunc<!--c-->
<lb ed="#Qc"/>usque ad ultimum mutari nullo modo valebit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e627">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod mors ho<lb ed="#Qc"/>minis
primi est poena peccati. Unde <name>Augusti<lb ed="#Qc"/>nus</name><!--9-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e635">Constat inter catholicam fidem tenentes,
<lb ed="#Qc"/>ipsam nobis corporis mortem non lege naturae,
<lb ed="#Qc"/>quali nullam mortem homini Deus fecit, sed me<lb ed="#Qc"/>rito
inflictam esse peccati<!--e-->, quoniam peccatum
<lb ed="#Qc"/>vindicans<!--f--> dixit Deus homini, in quo tunc omnes
<lb ed="#Qc"/>eramus<!--10-->: <quote>Terra es, et in terram ibis</quote></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e650">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad obiectum autem in
<lb ed="#Qc"/>contrarium, dicendum est quod natura accipitur
<lb ed="#Qc"/>dupliciter. Accipitur enim aliquando<!--g--> pro ipsa
<lb ed="#Qc"/>primitus instituta, aliquando vero accipitur pro
<lb ed="#Qc"/>ipsa natura corrupta. Secundum primum modum
<lb ed="#Qc"/>non est mors a natura. Unde <name>Augustinus</name>, in
<lb ed="#Qc"/>libro <title>De civitate Dei</title><!--11-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e667">Fatendum est primos
<lb ed="#Qc"/>homines ita fuisse institutos, ut si non pecca<lb ed="#Qc"/>vissent,
nullum genus<!--h--> mortis experirentur, sed
<lb ed="#Qc"/>eosdem primos peccatores<!--i--> ita fuisse morte mulcta<lb ed="#Qc"/>tos<!--k-->
ut quidquid [de] eorum stirpe esset exortum,
<lb ed="#Qc"/>eadem poena teneretur obnoxium. Pro magnitudine
<lb ed="#Qc"/>quippe culpae illius naturam damnatio mutavit in
<lb ed="#Qc"/>peius, ut quod poenaliter praecessit in peccantibus
<lb ed="#Qc"/>hominibus primis<!--l-->, naturaliter sequeretur in na<lb ed="#Qc"/>scentibus
ceteris</quote>. Ex qua auctoritate colligitur
<lb ed="#Qc"/>quod secundum naturam primitus institutam non
<lb ed="#Qc"/>fuit mors naturaliter; secundum naturam vero cor<lb ed="#Qc"/>ruptam
naturaliter secuta est in iis qui descen<lb ed="#Qc"/>derunt
a<!--m--> primis parentibus seminaliter. — Si
<lb ed="#Qc"/>vero obiciatur quod omne compositum ex con<lb ed="#Qc"/>trariis
est naturaliter dissolubile et ita naturaliter
<lb ed="#Qc"/>ab anima separabile<!--n-->: dicendum<!--o--> quod, licet<!--p-->
<lb ed="#Qc"/>ratione contrariorum, ex quibus componitur, sit
<lb ed="#Qc"/>dissolubile, ratione tamen<!--q--> animae rationalis bene
<lb ed="#Qc"/>institutae, potentis continere corpus, fuit ut non
<lb ed="#Qc"/>dissolveretur, et ita mortale uno modo et immor<lb ed="#Qc"/>tale
alio modo, id est potens non mori.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e716">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum vero dicendum<!--r--> quod illud
<lb ed="#Qc"/>quod dicit Plato intelligitur de natura ipsius
<lb ed="#Qc"/>creaturae, quae ex se non potest subsistere nisi
<lb ed="#Qc"/>ex<!--s--> gubernatione Creatoris, cuius voluntas fuit
<lb ed="#Qc"/>ut quaedam<!--t--> essent non dissolubilia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e729">
<pb ed="#Qc" n="219"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium dicendum<!--a--> quod, licet aetas
<lb ed="#Qc"/>esset in eis, tamen non erat ibi ut per senium
<lb ed="#Qc"/>declinarent ad mortem. Unde <name>Augustinus</name>, in
<lb ed="#Qc"/>libro <title>De civitate Dei</title><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e744">Senio non veterasce<lb ed="#Qc"/>bant,
ut necessitate perducerentur ad mortem</quote>.
<lb ed="#Qc"/>Et alibi<!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e751">Cibus aderat ne esurirent, potus
<lb ed="#Qc"/>ne sitirent, lignum vitae ne ulla senecta dissol<lb ed="#Qc"/>verentur</quote>.
Et dicit <name>B. Gregorius</name><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e758">Cum
temporibus non ipse transibat; stabat enim mo<lb ed="#Qc"/>mentis
decurrentibus<!--b-->, quia nequaquam ad vitae
<lb ed="#Qc"/>terminum per dierum incrementa tendebat</quote>. Licet
<lb ed="#Qc"/>ergo mors sit terminus aetatis, secundum quod
<lb ed="#Qc"/>dividitur per virilem aetatem et senectutem<!--c--> et
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>alias differentias aetatis, ibi tamen non erat
<lb ed="#Qc"/>defectibilitas ex necessitate naturae ex parte
<lb ed="#Qc"/>aetatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e779">
<lb ed="#Qc"/>4. Ad quartum dicendum<!--d--> quod non est si<lb ed="#Qc"/>mile
in aliis<!--e--> animantibus et in homine. In homine
<lb ed="#Qc"/>enim ita est quod fuit anima rationalis habens
<lb ed="#Qc"/>posse continendi corpus in<!--f--> immortalitate, eo
<lb ed="#Qc"/>quod ipsa fuit immortalis<!--g--> bene instituta a
<lb ed="#Qc"/>principio<!--4-->. In aliis vero animantibus fuit anima
<lb ed="#Qc"/>corruptibilis, quae non habuit potentiam conti<lb ed="#Qc"/>nendi
corpus in<!--h--> incorruptione. Et ideo corpora
<lb ed="#Qc"/>eorum fuerunt corruptibilia, corpus vero hominis
<lb ed="#Qc"/>immortale, id est potens non mori.
</p>
</div>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e808" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e810">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e813" type="question-title">Utrum mors sit poena pro peccato primae inobedientiae.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e816">
<lb ed="#Qc"/>Secundo quaeritur, si est poena pro peccato,
<lb ed="#Qc"/>utrum pro illo peccato quod fuit prima inobe<lb ed="#Qc"/>dientia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e825">
<lb ed="#Qc"/>Et videtur quod<!--i--> pari ratione pro alio pec<lb ed="#Qc"/>cato.
<lb ed="#Qc"/>1. Unoquoque enim peccato mortali anima
<lb ed="#Qc"/>deseritur a Deo vel deserta elongatur ab eo; sed
<lb ed="#Qc"/>ad desertionem animae a Deo consequi videtur
<lb ed="#Qc"/>quod corpus deseratur ab anima; sed haec de<lb ed="#Qc"/>sertio
est mors; ergo mors videtur consequi ad
<lb ed="#Qc"/>quodcumque peccatum, cum in omni peccato sit
<lb ed="#Qc"/>desertio animae a Deo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e847">
<lb ed="#Qc"/>2. Item, qui facit mortale peccatum, dignus est
<lb ed="#Qc"/>morte gehennae; sed illa est gravior mors quae
<lb ed="#Qc"/>non fit separatione animae et corporis, sed in
<lb ed="#Qc"/>aeternam poenam potius utriusque complexu,
<lb ed="#Qc"/>sicut dicit Augustinus, in libro <title>De civitate
<lb ed="#Qc"/>Dei</title><!--5-->; ergo, cum ex peccato mortali sit meritum
<lb ed="#Qc"/>mortis aeternae, quae multo maior est quam mors
<lb ed="#Qc"/>temporalis, ex peccato videtur esse meritum mortis
<lb ed="#Qc"/>temporalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e870">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, in libro <title>Sap.</title> 1, 15<!--6-->: <quote>Iniustitia est mortis
<lb ed="#Qc"/>acquisitio</quote>, et loquitur ibi de morte temporali; sed
<lb ed="#Qc"/>iniustitia accipitur ibi pro quocumque peccato
<lb ed="#Qc"/>mortali; ergo ex quocumque<!--k--> mortali est meritum
<lb ed="#Qc"/>mortis temporalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e883">
<lb ed="#Qc"/>Contra, videtur quod ex primo peccato homi<lb ed="#Qc"/>nis
fuerit tantum meritum mortis temporalis
<lb ed="#Qc"/>universaliter. a. Lex enim data est de morte tem<lb ed="#Qc"/>porali
propter primam transgressionem; dictum
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>est<!--l--> enim in <title>Gen.</title> 2, 17: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e898"><quote>Qua die ederitis<!--m-->, morte
<lb ed="#Qc"/>moriemini</quote>, tamquam diceret: Qua die deserue<lb ed="#Qc"/>ritis
me per inobedientiam, deseram vos per iusti<lb ed="#Qc"/>tiam<!--7--></quote>.
Cum ergo in illo primo peccato fuit
<lb ed="#Qc"/>prima<!--n--> desertio per inobedientiam, ibi facta est
<lb ed="#Qc"/>desertio per iustitiam; sed haec desertio per
<lb ed="#Qc"/>iustitiam<!--o--> non est in praesenti nisi per necessi<lb ed="#Qc"/>tatem
moriendi; ergo ex<!--p--> peccato primo directe
<lb ed="#Qc"/>consecuta est mortalitas.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e919">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, illud peccatum fecit humanam naturam
<lb ed="#Qc"/>recedere a prima rectitudine, quod non fecit aliud
<lb ed="#Qc"/>peccatum sequens<!--q-->, ergo, cum de prima rectitu<lb ed="#Qc"/>dine
esset immortalitas, id est potentia non mo<lb ed="#Qc"/>riendi,
recessus autem quoad hoc est per morta<lb ed="#Qc"/>litatem<!--r-->,
per peccatum primum tantum consecuta<!--s-->
<lb ed="#Qc"/>est mortalitas.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e937">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod, licet ali<lb ed="#Qc"/>quod<!--t-->
aliud peccatum dignum fuerit morte tem<lb ed="#Qc"/>porali,
sicut habitum est in Lege mosaica<!--8-->, nullum
<lb ed="#Qc"/>tamen dignum fuit vel meritorium mortis univer<lb ed="#Qc"/>salis
nisi istud.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e950">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad obiectum autem in con<lb ed="#Qc"/>trarium
dicendum<!--u--> quod non ad quamcumque
<lb ed="#Qc"/>desertionem<!--v--> animae a Deo sequitur desertio illa
<lb ed="#Qc"/>corporis ab anima, quae dicitur mors, sed illa quae
<lb ed="#Qc"/>dicitur mors<!--x--> gehennae. Ad illam vero desertio<lb ed="#Qc"/>nem
animae a Deo sequitur desertio corporis ab
<lb ed="#Qc"/>anima, cum non habet plene potestatem conti<lb ed="#Qc"/>nendi
vitam corporis; hoc<!--y--> autem fuit, cum de<lb ed="#Qc"/>fuit
ei prima rectitudo per ipsum lignum vitae,
<pb ed="#Qc" n="220"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>per cuius alimentum corpus potuit conservari in
<lb ed="#Qc"/>immortalitate.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e981">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum vero dicendum quod, licet
<lb ed="#Qc"/>quodlibet peccatum mortale inducat, quantum est
<lb ed="#Qc"/>de se, necessitatem ad mortem gehennae, non
<lb ed="#Qc"/>tamen ad mortem<!--a--> temporalem, nisi quatenus
<lb ed="#Qc"/>ordinatur ad primam inobedientiam, cui secun<lb ed="#Qc"/>dum
legem Dei haec poena est determinata
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>universaliter in humano genere, cuius principium
<lb ed="#Qc"/>erat Adam secundum seminalem rationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1004">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium dicendum<!--b--> quod, licet peccans
<lb ed="#Qc"/>peccato mortali dignus sit morte temporali, loqui<lb ed="#Qc"/>tur
tamen ibi de iniustitia originali, secundum
<lb ed="#Qc"/>quam fuit <quote>acquisitio mortis</quote> temporalis. Posset
<lb ed="#Qc"/>tamen exponi de morte gehennae, quae est per
<lb ed="#Qc"/>meritum iniustitiae<!--c--> generaliter.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e1021" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1023">ARTICULUS III.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1026" type="question-title">Qualiter poena mortis proportionatur illi culpae.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1029">
<lb ed="#Qc"/>Tertio quaeritur qualiter poena ista respondet
<lb ed="#Qc"/>proportionaliter illi culpae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1036">
<lb ed="#Qc"/>1. Culpa enim fuit inobedientia, in qua facta
<lb ed="#Qc"/>est separatio animae a Deo; mors vero est sepa<lb ed="#Qc"/>ratio
corporis ab anima; si ergo propter separa<lb ed="#Qc"/>tionem
utrobique est ista proportio, secundum hoc
<lb ed="#Qc"/>esset poena pro aliis peccatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1049">
<lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, si haec separatio esset<!--d--> causa
<lb ed="#Qc"/>illius separationis, quanto maior esset separatio
<lb ed="#Qc"/>animae a Deo, tanto celerior esset<!--e--> separatio
<lb ed="#Qc"/>corporis ab anima.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1061">
<lb ed="#Qc"/>Sed videtur contrarium, a. per hoc quod di<lb ed="#Qc"/>citur
<title>Eccle.</title> 7,16: <quote>Est iustus, qui perit in iustitia<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>sua, et impius vivit multo tempore</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1070">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod proportio
<lb ed="#Qc"/>fuit huius poenae ad primum peccatum inobe<lb ed="#Qc"/>dientiae.
Anima enim, dum universaliter fuit
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>contenta Deo, habuit potestatem universaliter con<lb ed="#Qc"/>tinendi
corpus; cum autem non universaliter fuit
<lb ed="#Qc"/>contenta Deo, non habuit potestatem continendi
<lb ed="#Qc"/>corpus universaliter, et ita non habuit potestatem
<lb ed="#Qc"/>conservandi in vita.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1092">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad obiectum autem in con<lb ed="#Qc"/>trarium
dicendum<!--g-->, sicut dictum est<!--1-->, quod<!--h--> non
<lb ed="#Qc"/>est simile in aliis peccatis usquequaque. Nullum
<lb ed="#Qc"/>enim aliud peccatum invenit totam naturam huma<lb ed="#Qc"/>nam
rectam in primo parente.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1105">
<lb ed="#Qc"/>2. Nec oportet, si<!--i--> maius est peccatum mortale
<lb ed="#Qc"/>ex parte animae, quod propter hoc sit mors ce<lb ed="#Qc"/>lerior,
quia necessitas moriendi sequitur ex obli<lb ed="#Qc"/>gatione
primi peccati. Quod enim non acceleratur
<lb ed="#Qc"/>mors secundum magnitudinem peccati, hoc acci<lb ed="#Qc"/>dit
quia differt Dominus mortem, quia expectat
<lb ed="#Qc"/>ad poenitentiam, <title>II Petri</title> 3,9: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1122" source="http://scta.info/resource/IIpetr3_9">Non vult homines
<lb ed="#Qc"/>perire, sed ad poenitentiam convertere<!--k--></quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e1129" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1131">ARTICULUS IV.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1134" type="question-title">De qua morte intelligatur illa poena mortis.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1137">
<lb ed="#Qc"/>Quarto quaeritur qualiter impleta est illa poena,
<lb ed="#Qc"/>cum non illo die, quo comederunt, mortui sunt
<lb ed="#Qc"/>morte poenae, licet morte culpae. Propter quod
<lb ed="#Qc"/>quaerendum est<!--l--> primo de qua morte intelli<lb ed="#Qc"/>gatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1150">
<lb ed="#Qc"/>a. Et sicut dicit <name>Augustinus</name><!--2-->, quidam intel<lb ed="#Qc"/>ligunt
de morte culpae, quod in verbis profert<!--m-->
<lb ed="#Qc"/>illud quod in <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1158">Lege dictum est<!--3-->: <quote>Qua die ederitis,
<lb ed="#Qc"/>morte moriemini</quote>, non ad mortem corporis, sed
<lb ed="#Qc"/>ad mortem animae, quae fit in peccato, referre
<lb ed="#Qc"/>conantur</quote>. Sed contra illos obicit, dicens<!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1167">Quid
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>respondebunt, cum legitur hoc Deum<!--n--> primum
<lb ed="#Qc"/>hominem post peccatum increpando et damnando
<lb ed="#Qc"/>dixisse<!--5-->: <quote>Terra es et in terram ibis</quote>? Neque enim
<lb ed="#Qc"/>secundum animam, sed secundum corpus terra
<lb ed="#Qc"/>erat et morte eiusdem corporis iturus in terram</quote>.
<lb ed="#Qc"/>Ex quo videtur quod de morte corporis intelli<lb ed="#Qc"/>gatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1189">
<lb ed="#Qc"/>b. Praeterea, dicitur <title>I ad Cor.</title> 15, 22: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1193" source="http://scta.info/resource/Icor15_22">Sicut in
<lb ed="#Qc"/>Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes
<lb ed="#Qc"/>vivificabuntur, unusquisque enim in suo ordine</quote> etc.,
<lb ed="#Qc"/>ubi loquitur de morte corporis; ergo de morte
<lb ed="#Qc"/>corporis hoc intelligebatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1206">
<pb ed="#Qc" n="221"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>c. Sed videtur melius quod intelligatur de morte
<lb ed="#Qc"/>gehennae, vel in anima vel in corpore. Illa enim
<lb ed="#Qc"/>est<!--a--> poena per se debita mortali peccato et primo
<lb ed="#Qc"/>mortali primo debita.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1222">
<lb ed="#Qc"/>Sed contrarium videtur<!--b--> 1. quod dicitur: <quote>In
<lb ed="#Qc"/>quacumque die comederis, morte morieris</quote>; neque
<lb ed="#Qc"/>enim tunc, cum comedit, mortuus fuit morte na<lb ed="#Qc"/>turae
nec morte gehennae, sed tantum morte cul<lb ed="#Qc"/>pae;
ergo de morte culpae videtur intelligi, cum
<lb ed="#Qc"/>utrumque verbum ad idem tempus videatur referri.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1238">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: 1. Ad quod potest responderi per hoc
<lb ed="#Qc"/>quod dicit <name>Augustinus</name>, <title>Super Genesim</title><!--2-->, distin<lb ed="#Qc"/>guens
quatuor genera mortis: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1246">Prima est mors
<lb ed="#Qc"/>culpae; secunda est, quam dicimus mortem na<lb ed="#Qc"/>turae,
scilicet poenae in praesenti; tertia est mors
<lb ed="#Qc"/>animae, quam patitur, cum exit de<!--c--> hoc corpore;
<lb ed="#Qc"/>quarta est, cum anima- receperit<!--d--> corpus, et in
<lb ed="#Qc"/>ignem aeternum post iudicium mittitur</quote>. Dicit
<lb ed="#Qc"/>ergo consequenter quod ad primam mortem tres
<lb ed="#Qc"/>aliae sequuntur. Ex quo innuit quod non intelli<lb ed="#Qc"/>gatur
tantum de morte naturae, sed de aliis
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>consequentibus, et non de morte culpae: illa enim
<lb ed="#Qc"/>est causa. — Nec est hoc contrarium, quod dictum
<lb ed="#Qc"/>est <mentioned>illo die, eos non esse mortuos</mentioned>. Licet enim
<lb ed="#Qc"/>eo die non essent mortui, erant tamen illo die
<lb ed="#Qc"/>morti obligati: morti poenae ex parte corporis
<lb ed="#Qc"/>primo, consequenter morti poenae ex parte ani<lb ed="#Qc"/>mae,
tertio morti coniuncti. Unde sensus est:
<lb ed="#Qc"/>morte morieris, id est morti obligatus eris<!--e--> vel
<lb ed="#Qc"/>mortis reatum incurres. Quia vero omnes erant in
<lb ed="#Qc"/>Adam secundum corpus et non erant in eo<!--f--> secun<lb ed="#Qc"/>dum
animam, ideo quodam loco <name>Augustinus</name>
<lb ed="#Qc"/>de morte corporis sic exponit ut<!--g--> intelligatur
<lb ed="#Qc"/>quod tam cito moriebantur quam cito comederunt.
<lb ed="#Qc"/>Dicit enim<!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1298">Quamvis annos multos postea
<lb ed="#Qc"/>vixerunt, illo tamen die mori<!--h--> coeperunt, quo
<lb ed="#Qc"/>mortis legem, qua in senium veterascerent<!--i-->, acce<lb ed="#Qc"/>perunt</quote>.
Et idem<!--k--> dicit <name>B. Gregorius</name>, in libro
<lb ed="#Qc"/><title>Moralium, IX</title><!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1310">Quo attigit vetitum, pertulit
<lb ed="#Qc"/>decursum, et offenso Creatore, coepit ire cum
<lb ed="#Qc"/>tempore<!--l-->; statu immortalitatis amisso, cursus
<lb ed="#Qc"/>mortalitatis eum absorbuit</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e1321" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1323">ARTICULUS V</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1326" type="question-title">Utrum mors sit a Deo.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1329">
<lb ed="#Qc"/>Quinto quaeritur utrum mors sit a Deo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1334">
<lb ed="#Qc"/>Quod autem sit<!--m-->, videtur a. per hoc quod di<lb ed="#Qc"/>citur
<title>Eccli.</title> 11,14: <quote>Mors et vita a Domino<!--n--> Deo
<lb ed="#Qc"/>est</quote>. Quod exponit <name>Augustinus</name>, in libro <title>Re<lb ed="#Qc"/>tractationum</title><!--5-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1344">Malorum poena, quae a Deo est,
<lb ed="#Qc"/>malum quidem<!--o--> est malis, sed in bonis operibus
<lb ed="#Qc"/>Dei est, quoniam iustum est ut mali puniantur</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1352">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, <name>Augustinus</name>: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1356">Mors et vita a Do<lb ed="#Qc"/>mina
Deo est, vita scilicet a donante, mors ab
<lb ed="#Qc"/>ipso vindicante<!--p--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1365">
<lb ed="#Qc"/>Contra. 1. <name>Augustinus</name>, in <title>Hypagnosticon</title><!--7-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1369">Vide mortem non a Deo<!--q--> auctore, sed per erro<lb ed="#Qc"/>rem
vitae venisse hominibus in paradiso deli<lb ed="#Qc"/>ciarum
positis. Et <title>Sap.</title> 1, 13-16: <quote>Deus mortem non
<lb ed="#Qc"/>fecit, sed impii manibus et verbis accersierunt
<lb ed="#Qc"/>eam</quote></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1381">
<lb ed="#Qc"/>2. Item<!--8-->, <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1385">si Deus auctor mortis est, laetari
<lb ed="#Qc"/>debet <quote>in occasu vivarum</quote><!--9-->, tamquam in opere suo
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>bono; scriptum enim est<!--10-->: <quote>Laetabitur<!--r--> Dominus
<lb ed="#Qc"/>in operibus suis</quote></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1397">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1401">si Deus mortem iecit, cur Christus
<lb ed="#Qc"/>mortuum Lazarum flevit secundum carnem<!--12-->? Non
<lb ed="#Qc"/>enim quod ipse iecerat, dolere<!--s--> debuit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1409">
<lb ed="#Qc"/>4. Item, <title>Ezech.</title> 23,11: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1413"><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1415" source="http://scta.info/resource/ez23_11">Dicit Dominus<!--t-->: Nolo
<lb ed="#Qc"/>mortem peccatoris, sed ut magis convertatur et
<lb ed="#Qc"/>vivat</quote>. Si ergo auctor est Deus mortis, cur dicendo
<lb ed="#Qc"/><quote>nolo</quote><!--u--> eam repellit a peccatore et non patitur quod
<lb ed="#Qc"/>suum est permanere<!--13-->?</quote>
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1428">
<lb ed="#Qc"/>5. Item<!--14-->, <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1432">quidquid Deum fecisse dicimus,
<lb ed="#Qc"/>habet essentiam; sed mors non habet essentiam;
<lb ed="#Qc"/>ergo mors non est a Deo</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1440">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum, secundum <name>Augu<lb ed="#Qc"/>stinum</name>,
in libro <title>Retractationum</title><!--15-->, quod Deus
<lb ed="#Qc"/>non est auctor mortis nisi in quantum est poena.
<lb ed="#Qc"/>Et hoc est quod dicit quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1450">mors est ab ipso
<lb ed="#Qc"/>vindicante</quote>. Hoc etiam explanat in <title>Quaestio<lb ed="#Qc"/>nibus
Veteris Testamenti</title><!--16-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1458">Non Deus inventor
<pb ed="#Qc" n="222"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>mortis est, sed iudex<!--a-->, quia mortis auctor pec<lb ed="#Qc"/>cator
est. Quo modo ergo Deus poterat facere
<lb ed="#Qc"/>mortem, qui nesciebat peccare? Sed dum pec<lb ed="#Qc"/>catum
retribuit, ab ipso<!--b--> dicta est esse mors<!--c-->,
<lb ed="#Qc"/>cum non ex ipso sit, sed ex eo qui peccavit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1478">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad obiectum autem<!--d--> in con<lb ed="#Qc"/>trarium
patet qualiter respondendum est. Non
<lb ed="#Qc"/>enim Deus est auctor mortis, id est<!--e--> non per
<lb ed="#Qc"/>peccatum fecit mortem, sed dicitur bonum opus
<lb ed="#Qc"/>Dei, in quantum est poena pro peccato inflicta.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1491">
<lb ed="#Qc"/>2. Quod autem dicitur in libro <title>Hypagnosticon</title>,
<lb ed="#Qc"/>quod <mentioned>si Deus est auctor mortis, laetari debet in
<lb ed="#Qc"/>occasu vivorum<!--f--> tamquam in opere suo, habens
<lb ed="#Qc"/>pro inconvenienti quod mors sit opus Dei</mentioned>, dicen<lb ed="#Qc"/>dum
est quod mors habet duplicem respectum:
<lb ed="#Qc"/>unum respectum<!--g--> ad ipsum peccatorem vel ad
<lb ed="#Qc"/>ipsum diabolum, cuius <quote>invidia mors introivit<!--h--> in
<lb ed="#Qc"/>orbem terrarum</quote><!--1-->, et ex illa parte noni dicitur esse
<lb ed="#Qc"/>mors a Domino<!--k--> tamquam auctore: non enim
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>agit aliquid, ad quod consequatur mors; si vero
<lb ed="#Qc"/>fiat sermo de morte secundum quod refertur ad
<lb ed="#Qc"/>iustitiam Dei — quod inflictum est a Domino<!--l--> pro
<lb ed="#Qc"/>peccato, iustum est, et quod iustum est, bonum
<lb ed="#Qc"/>est<!--m--><!--2--> —- secundum hoc mors est a Deo in ra<lb ed="#Qc"/>tione
poenae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1528">
<lb ed="#Qc"/>5. Ad id vero quod obici posset quod <mentioned>mors
<lb ed="#Qc"/>aliquid agere dicitur vel corrumpere vel damnare,
<lb ed="#Qc"/>ista autem nonnisi ad aliquid referuntur, quod
<lb ed="#Qc"/>autem aliquid est, a Deo est auctore, ergo mors
<lb ed="#Qc"/>est a Deo auctore</mentioned>, respondet <name>Augustinus</name><!--3-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1541"> Cum de morte haec omnia dicuntur, ad aucto<lb ed="#Qc"/>rem
mortis, per quem privatio vitae facta est,
<lb ed="#Qc"/>scilicet diabolum, referuntur. Ipse enim quae ad
<lb ed="#Qc"/>mortem pertinent aut facit, dum captivat et peri<lb ed="#Qc"/>mit,
aut patitur, dum vincitur et damnatur. Opera
<lb ed="#Qc"/>eius mala, quae vitia dicuntur, actus sunt, non
<lb ed="#Qc"/>res, quae tamquam per se agere aliquid dicuntur,
<lb ed="#Qc"/>cum ea et per ea totum agat diabolus</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e1561" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1563">ARTICULUS VI</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1566">Utrum mors sit poena primorum parentum tantam.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1569">
<lb ed="#Qc"/>Sexto quaeritur utrum sit poena tantum<!--n--> pri<lb ed="#Qc"/>morum
parentum an aliorum ab ipsis descen<lb ed="#Qc"/>dentium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1578">
<lb ed="#Qc"/>Et videtur quod tantum debeat<!--o--> esse poena
<lb ed="#Qc"/>illorum. 1. Eis enim facta fuit illa<!--p--> prohibitio, sicut
<lb ed="#Qc"/>patet per verbum Evae dicentis<!--4-->: <quote>De fructu [ligni],
<lb ed="#Qc"/>quod<!--q--> est in medio paradisi, praecepit nobis Deus
<lb ed="#Qc"/>ne comederemus et ne tangeremus</quote>. Sed quibus fuit
<lb ed="#Qc"/>praeceptum, eorum fuit<!--r--> inobedientia, si transgre<lb ed="#Qc"/>derentur,
et non aliorum; ergo primorum paren<lb ed="#Qc"/>tum
tantum fuit inobedientia; sed quorum est
<lb ed="#Qc"/>culpa, eorum est poena per se; ergo mors fuit
<lb ed="#Qc"/>tantum poena primorum parentum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1604">
<lb ed="#Qc"/>Contra. a. <name>B. Gregorius</name>, in libro <title>Moralium</title><!--5-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1608">Nos in primo homine, a Domino recedente, a
<lb ed="#Qc"/>paradisi gaudiis repulsi, in hac vitae<!--s--> aerumna
<lb ed="#Qc"/>mortali<!--t--> cecidimus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1617">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, <name>Augustinus</name>, in libro <title>De ecclesia<lb ed="#Qc"/>sticis
dogmatibus</title><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1623">Omnium hominum erit re<lb ed="#Qc"/>surrectio.
Si omnium erit, ergo omnes moriuntur,
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>ut mors, in Adam data, omnibus filiis eius do<lb ed="#Qc"/>minetur</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1635">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod prohibi<lb ed="#Qc"/>tio
illa<!--u--> data iuit ipsi Adae ut homini quasi
<lb ed="#Qc"/>universali, causaliter loquendo, et principio om<lb ed="#Qc"/>nium
hominum: in eo enim<!--v--> materialiter erant
<lb ed="#Qc"/>omnes homines sive seminaliter; unde omnes in
<lb ed="#Qc"/>ipso peccaverant, secundum quod dicit <name>Apostolus</name>,
<lb ed="#Qc"/><title>ad Rom.</title><!--7-->. Et dicit <name>Anselmus</name>, in libro <title>De origi<lb ed="#Qc"/>nali
peccata</title><!--8-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1656">Quoniam humana natura, quae
<lb ed="#Qc"/>sic erat in Adam tota ut nihil de illa extra illum
<lb ed="#Qc"/>esset, peccando sine omni necessitate, Deum ex<lb ed="#Qc"/>honoravit<!--x-->,
unde per se satisfacere non potuit</quote>.
<lb ed="#Qc"/>Ex quo accipitur quod mors communis debebat<!--y-->
<lb ed="#Qc"/>esse poena, non tantum Adae et Evae, sed illo<lb ed="#Qc"/>rum
qui nati sunt ab ipsis peccatoribus. Ut
<lb ed="#Qc"/>tamen personae erant, illi soli praeceptum Do<lb ed="#Qc"/>mini
sunt transgressi, non autem filii eorum.
<lb ed="#Qc"/>Poena ergo extenditur ad eos, qui ab ipsis de<lb ed="#Qc"/>scenderunt,
in quantum ab ipsis descenderunt<!--z-->
<lb ed="#Qc"/>ut peccatoribus.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e1685" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1687">ARTICULUS VII.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1690" type="question-title">Utrum mors sit tantum malorum aut etiam bonorum.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1693">
<pb ed="#Qc" n="223"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>Septimo quaeritur, I. si<!--a--> sit poena descen<lb ed="#Qc"/>dentium
ab ipsis, utrum tantum malorum aut<!--b-->
<lb ed="#Qc"/>etiam bonorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1706">
<lb ed="#Qc"/>Et videtur quod tantum malorum. 1. Mali enim
<lb ed="#Qc"/>fuerunt et sunt imitatores paterni sceleris, boni
<lb ed="#Qc"/>vero non, in quantum huiusmodi; cum ergo poena
<lb ed="#Qc"/>sequatur culpam, mors deberet esse tantum ma<lb ed="#Qc"/>lorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1719">
<lb ed="#Qc"/>2. Item, primi parentes, si stetissent in bonitate,
<lb ed="#Qc"/>non fuissent perpessi mortem; eadem ergo ra<lb ed="#Qc"/>tione
filii eorum, nisi peccarent, non deberent
<lb ed="#Qc"/>perpeti mortem; sed boni sunt huiusmodi; ergo
<lb ed="#Qc"/>bonorum non deberet mors esse poena.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1733">
<lb ed="#Qc"/>Contra. a. <name>Augustinus</name>, in libro <title>De civitate
<lb ed="#Qc"/>Dei</title><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1739">Fatendum est primos homines peccatores
<lb ed="#Qc"/>ita<!--c--> fuisse morte mulctatos, ut quidquid [de] eo<lb ed="#Qc"/>rum
stirpe esset exortum, eadem poena teneretur
<lb ed="#Qc"/>obnoxium</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1749">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, in primo homine <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1753">natura humana vi<lb ed="#Qc"/>tiata
atque mutata est, ut repugnantem pateretur
<lb ed="#Qc"/>in membris inobedientiam concupiscendi<!--d--> et
<lb ed="#Qc"/>obstringeretur<!--e--> necessitate moriendi, atque id,
<lb ed="#Qc"/>quod vitio poenaque factus est, hoc in aliis
<lb ed="#Qc"/>faceret, id est obnoxios peccato mortique ge<lb ed="#Qc"/>neraret<!--2--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1770">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Quod concedendum est<!--f-->. Unde
<lb ed="#Qc"/>dicendum<!--g--> quod mors non est poena inflicta
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>ipsis primis parentibus et accipientibus exemplum
<lb ed="#Qc"/>malitiae ab eis, sed iis qui descenderunt<!--h--> origi<lb ed="#Qc"/>naliter
ab eis, trahentes culpam originalem et
<lb ed="#Qc"/>poenam; ii autem sunt tam boni quam mali:
<lb ed="#Qc"/>boni enim, licet liberentur a culpa originali, non
<lb ed="#Qc"/>tamen a poena mortis. Unde Augustinus<!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1791">Si
<lb ed="#Qc"/>a peccati<!--i--> vinculo per Mediatoris gratiam sol<lb ed="#Qc"/>vuntur
infantes, mortem illam perpeti possunt,
<lb ed="#Qc"/>quae animam seiungit a corpore, in secundam<!--k-->
<lb ed="#Qc"/>vero sine tine poenalem, liberati a peccato, obli<lb ed="#Qc"/>gationem
non transeunt</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1805">
<lb ed="#Qc"/>II. Sed potest esse quaestio, cum boni liberentur
<lb ed="#Qc"/>per gratiam Christi a vinculo peccati, quare non
<lb ed="#Qc"/>liberantur a poena peccati<!--l-->, scilicet morte.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1814">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod respondet <name>Augustinus</name><!--4-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1818">Ad hoc relinquit<!--m--> animae experimentum sepa<lb ed="#Qc"/>rationis
a corpore, ablato iam criminis nexu, ne
<lb ed="#Qc"/>ipsa fides enervetur, si regenerationis sacramen<lb ed="#Qc"/>tum
continuo sequeretur corporis immortalitas</quote>.
<lb ed="#Qc"/>Item<!--n--><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e1829">In martyribus nulla esset victoria, nulla
<lb ed="#Qc"/>gloria, quia nec esset<!--o--> ibi certamen, si post la<lb ed="#Qc"/>vacrum
regenerationis sancti non possent per<lb ed="#Qc"/>peti
mortem corporalem. Cum parvulis autem
<lb ed="#Qc"/>baptizandis quis non ad Christi gratiam propterea
<lb ed="#Qc"/>curreret, ne a corpore solveretur? Et ita non
<lb ed="#Qc"/>invisibili praemio probaretur fides, sed nec fides
<lb ed="#Qc"/>esset, statim sumendo mercedem</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e1850" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1852">ARTICULUS VIII</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1855" type="question-title">Quando mors debeat dici poena.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1858">
<lb ed="#Qc"/>Octavo quaeritur quando debet dici poena, an<!--p-->
<lb ed="#Qc"/>ante mortem an<!--q--> in ipsa morte an post.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1865">
<lb ed="#Qc"/>Ad quod sic: Post mortem non videtur esse
<lb ed="#Qc"/>poena, cum iam sit transacta; poena<!--r--> autem est,
<lb ed="#Qc"/>cum est sensus rei tristabilis; in ipsa iterum
<lb ed="#Qc"/>morte, cum<!--s--> est separatio animae a corpore, non
<lb ed="#Qc"/>est sensus rei tristabilis; ergo, si est poena, est<!--t-->
<lb ed="#Qc"/>ante mortem; sed ante mortem est vita: vita enim
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>et mors sunt immediate opposita; ergo tunc non
<lb ed="#Qc"/>est mors; ergo nec poena mortis<!--u-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1887">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum<!--v--> quod in ipsa
<lb ed="#Qc"/>separatione animae a<!--x--> corpore dicitur mors
<lb ed="#Qc"/>poena corporalis: illam enim sentit ipsa anima<!--y-->
<lb ed="#Qc"/>a qua corpus separatur. Separatio vero dicitur
<lb ed="#Qc"/>dupliciter: vel cum primo non existit anima in
<lb ed="#Qc"/>corpore, et tunc non<!--z--> est sensus rei tristabilis in
<lb ed="#Qc"/>praesenti; vel cum est in separando, et tunc est
<pb ed="#Qc" n="224"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>sensus: et hoc modo dicitur mors esse in mo<lb ed="#Qc"/>riente,
alio<!--a--> vero modo dicitur esse in mortuo.
<lb ed="#Qc"/>Vita ergo et mors, prout dicitur mortui, im<lb ed="#Qc"/>mediate
opponuntur; vita vero et mors, prout
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>dicitur morientis, alio modo opponuntur. Nam vita
<lb ed="#Qc"/>potest dici, dum est in quiete; cum autem tendit<!--b-->
<lb ed="#Qc"/>ad non-esse, non est in quiete, sed dicitur mors
<lb ed="#Qc"/>morientis.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Dd1e1930" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1932">ARTICULUS IX.</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Hd1e1935" type="question-title">Qualiter poena peccati conversa est in usum iustitiae et poena vitii in usum virtutis.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1938">
<lb ed="#Qc"/>Nono quaeritur qualiter poena peccati con<lb ed="#Qc"/>versa
est in usum iustitiae et poena vitii in usum
<lb ed="#Qc"/>virtutis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1947">
<lb ed="#Qc"/>Ad quod sic: 1. Mors malum est, et, si bonum
<lb ed="#Qc"/>est, est in ratione poenae; sed ut est in ratione
<lb ed="#Qc"/>poenae<!--c-->, respicit ad illud quod praecessit, sci<lb ed="#Qc"/>licet
peccatum; hoc autem modo non est instru<lb ed="#Qc"/>mentum
iustitiae ut secundum quam<!--d--> homo me<lb ed="#Qc"/>reatur:
poena enim, secundum quod huiusmodi
<lb ed="#Qc"/>est<!--e-->, involuntarium est, instrumentum vero iusti<lb ed="#Qc"/>tiae,
secundum quod ex ea est meritum, est<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>voluntarium; ergo illo modo non dicetur mors
<lb ed="#Qc"/>instrumentum virtutis sive iustitiae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1971">
<lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, poena respicit ad praeteritum, me<lb ed="#Qc"/>ritum
vero<!--g--> respicit ad futurum; non ergo illo
<lb ed="#Qc"/>modo dicitur instrumentum ad merendum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1981">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, mors in se malum est; malum autem per
<lb ed="#Qc"/>se non ordinat ad bonum meritorium; ergo mors
<lb ed="#Qc"/>per se non ordinat ad bonum meritorium<!--h-->; sed
<lb ed="#Qc"/>quo utitur virtus vel iustitia, est per. se in<!--l--> bo<lb ed="#Qc"/>num
meritorium; ergo mors non est huiusmodi
<lb ed="#Qc"/>secundum quod malum; non ergo mors est in
<lb ed="#Qc"/>usum iustitiae vel virtutis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e1999">
<lb ed="#Qc"/>Contra. a. Bono contingit bene uti et male uti:
<lb ed="#Qc"/>lex enim bonum est, et ea contingit<!--k--> bene uti
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>et male<!--l-->; ergo a contrario malo poenae contin<lb ed="#Qc"/>git
et bene uti et male uti, sicut accidit de con<lb ed="#Qc"/>cupiscentia,
qua quis potest male uti et bene uti<!--m-->:
<lb ed="#Qc"/>bene enim utitur qui concupiscentiam refrenat,
<lb ed="#Qc"/>male utitur qui concupiscentiam relaxat. Unde
<lb ed="#Qc"/><name>Augustinus</name>, in libro <title>De Baptismo parvula<lb ed="#Qc"/>rum</title><!--1-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e2022">Male utitur malo concupiscentiam re<lb ed="#Qc"/>laxans
adulterio; bene utitur malo concupiscen<lb ed="#Qc"/>tiam
restringens connubio</quote>. Eodem modo morte
<lb ed="#Qc"/>contingit uti et bene et male: bene, cum pro
<lb ed="#Qc"/>fide vel iustitia sustinetur; male, cum ad fla<lb ed="#Qc"/>gitium
impellitur vel<!--o--> pro causa inhonesta su<lb ed="#Qc"/>stinetur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-d1e2039">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod morte est
<lb ed="#Qc"/>uti bene, cum pro honesta causa sustinetur et
<lb ed="#Qc"/>necessaria; et licet mors ut poena sit involunta<lb ed="#Qc"/>rium,
sustinere tamen ilam est voluntarium, et
<lb ed="#Qc"/>hoc est usus virtutis vel iustitiae generalis. Cum
<lb ed="#Qc"/>ergo quaeritur secundum quam rationem ordi<lb ed="#Qc"/>nat<!--p-->
ad meritum, dicendum<!--q--> quod ordinat ad
<lb ed="#Qc"/>meritum prout cadit sub voluntate, et sic respi<lb ed="#Qc"/>cit
quod futurum est; et licet sit malum, tamen
<lb ed="#Qc"/>eo contingit bene uti. Unde <name>Augustinus</name><!--2-->:
<lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi2t3q1t2m1c2-Qd1e2062">Mali male lege utuntur, quamvis sit bonum;
<lb ed="#Qc"/>boni vero morte bene<!--r--> utuntur, quamvis mors
<lb ed="#Qc"/>sit malum</quote>.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>