ahsh-l2Bi3t1s1q1c8/ahsh-l2Bi3t1s1q1c8.xml

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <teiHeader>
    <fileDesc>
      <titleStmt>
        <title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 1, S. 1, Q. 1, C. 8</title>
        <author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
        <respStmt>
          <name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
          <resp>TEI encoder</resp>
        </respStmt>
      </titleStmt>
      <editionStmt>
        <edition n="0.0.0-dev">
          <title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 1, S. 1, Q. 1, C. 8</title>
          <date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
        </edition>
      </editionStmt>
      <publicationStmt>
        <authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
        <availability status="free">
          <p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
         </p>
        </availability>
      </publicationStmt>
      <sourceDesc>
        <listWit>
          <witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
        </listWit>
      </sourceDesc>
    </fileDesc>
    <encodingDesc>
      <schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
      <editorialDecl>
        <p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
          guidelines for a critical edition.</p>
      </editorialDecl>
    </encodingDesc>
    <revisionDesc status="draft">
      <listChange>
        <change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
          <p>Created file for the first time.</p>
        </change>
      </listChange>
    </revisionDesc>
  </teiHeader>
  <text xml:lang="la">
    <front>
      <div xml:id="starts-on"/>
    </front>
    <body>
      <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8">
        <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 1, S. 1, Q. 1, C. 8</head>
        <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e103" type="question-title">CUI OPPONATUR VENIALE PECCATUM.</head>
        <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e106">
          <lb ed="#Qc"/>Octavo: quaeritur cui opponatur veniale peccatum,
          <lb ed="#Qc"/>utrum scilicet gratiae vel<!--u--> caritati perfectae vel
          <cb ed="#Qc" n="b"/>
          <lb ed="#Qc"/>imperfectae aut<!--v--> etiam poenae, hoc est utrum poena,
          <lb ed="#Qc"/>secundum quod huiusmodi, possit tollere veniale.
        </p>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Dd1e119" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e121">ARTICULUS I</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e124" type="question-title">Utrum veniale opponatur gratiae et speciatim gratiae baptismali.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e127">
            <lb ed="#Qc"/>Quod ergo opponatur veniale gratiae et e
      <lb ed="#Qc"/>converso, patet sic: Malo opponitur bonum sim<lb ed="#Qc"/>pliciter
      loquendo; unde et descendendo similiter<!--x-->
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>possumus dicere quod omni malo culpae oppo<lb ed="#Qc"/>nitur
      bonum gratiae; sed veniale malum est cul<lb ed="#Qc"/>pae;
      ergo ei opponitur bonum gratiae sive gratia,
      <pb ed="#Qc" n="292"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>quemadmodum dicebatur gratia opponi peccato
      <lb ed="#Qc"/>mortali, quia erat malum culpae.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e153">
            <lb ed="#Qc"/>Quo supposito, videlicet quod gratia oppona<lb ed="#Qc"/>tur
      veniali<!--a--> et ipsum deleat, cum triplex soleat
      <lb ed="#Qc"/>esse in homine gratia, quaedam in principio,
      <lb ed="#Qc"/>quae dicitur gratia baptismalis, quaedam in poe<lb ed="#Qc"/>nitentia
      post lapsum in actuale peccatum<!--b-->, et
      <lb ed="#Qc"/>haec dicitur gratia iustificans, quaedam in fine
      <lb ed="#Qc"/>perseverantiae, et haec dicitur gratia finalis: quae<lb ed="#Qc"/>ritur
            an quaelibet istarum gratiarum deleat ve<lb ed="#Qc"/>niale
      aut quae sic et<!--c--> quae non. Quaeritur ergo<!--d-->
      <lb ed="#Qc"/>de baptismali.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e177">
            <lb ed="#Qc"/>1. Fuerunt autem quidam qui voluerunt di<lb ed="#Qc"/>cere
      quod gratia baptismalis non de necessitate
      <lb ed="#Qc"/>tollebat omne veniale, et ad hoc etiam<!--e--> potest
      <lb ed="#Qc"/>adduci ratio talis: Aliquis habens inordinatam
      <lb ed="#Qc"/>dilectionem uxoris, sub Deo tamen, accedit ad
      <lb ed="#Qc"/>Baptismum, et dum accedit ad Baptismum et
      <lb ed="#Qc"/>suscipit ipsum Baptismum, adhuc eodem inordi<lb ed="#Qc"/>nato
      amore diligit<!--f--> uxorem suam quo prius;
      <lb ed="#Qc"/>ergo adhuc est in ipso illud veniale; recipit<!--g--> ta<lb ed="#Qc"/>men
      gratiam baptismalem: istud constat; ergo<!--h-->
      <lb ed="#Qc"/>gratia, baptismalis non delet semper omne ve<lb ed="#Qc"/>niale.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e207">
            <lb ed="#Qc"/>Sed contra<!--i-->. a. Gratia per se non opponebatur
      <lb ed="#Qc"/>poenae, immo culpae per se, poenae autem<!--k--> non<lb ed="#Qc"/>nisi
      propter culpam; sed gratia baptismalis in
      <lb ed="#Qc"/>baptizato tollit omnem poenam debitam pro
      <lb ed="#Qc"/>actuali peccato; ergo, si rectius opponitur cul<lb ed="#Qc"/>pae,
      multo magis tollit omnem culpam. Quod
      <lb ed="#Qc"/>autem in Baptismo per gratiam tollatur omnis
      <lb ed="#Qc"/>poena debita pro actuali peccato, poena dico ad
      <lb ed="#Qc"/>quam<!--l--> solvendam obligatus erat baptizatus, istud
      <lb ed="#Qc"/>dicitur communiter. Et dico poenam actualium
      <lb ed="#Qc"/>ad differentiam poenarum contractarum, quae non
      <lb ed="#Qc"/>tolluntur a baptizato, quia sunt ad exercitium,
      <lb ed="#Qc"/>sicut ,vult<!--m--> <name>Augustinus</name><!--1-->, ut mors et miseria
      <lb ed="#Qc"/>et ceterae poenalitates naturae quae sunt con<lb ed="#Qc"/>tractae.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e242">
            <lb ed="#Qc"/>b. Item, si suo modo respondet pulcritudo glo<lb ed="#Qc"/>riae
      pulcritudini gratiae et e converso, sicut sponsa
      <lb ed="#Qc"/>Christi in gloria nullam<!--n--> penitus nec parvam nec
      <lb ed="#Qc"/>magnam habet maculam miseriae, ita videtur
      <lb ed="#Qc"/>quod, quando sponsa per gratiam ascendit de
      <lb ed="#Qc"/>lavacro Baptismi, nullius modi maculam peccati
      <lb ed="#Qc"/>debet habere; quare aut non reddetur anima
      <lb ed="#Qc"/>tota pulcra per Baptismum aut in Baptismo tol<lb ed="#Qc"/>letur
            omne veniale de necessitate.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e264">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]<!--2-->: Quod concedimus, dicentes quod
      <lb ed="#Qc"/>in eo qui recipit gratiam baptismalem, et hoc est si
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>non fictus accedit, deletur<!--a--> omnis culpa, tam ve<lb ed="#Qc"/>nialis
      quam mortalis. Sed dicimus quod ad hoc
      <lb ed="#Qc"/>quod fictus non accedat, postquam adultus est,
      <lb ed="#Qc"/>exigitur quod conteratur de peccatis mortalibus
      <lb ed="#Qc"/>quorum habet memoriam, et etiam de venialibus,
      <lb ed="#Qc"/>saltem in genere dolendo quod ipse fecit aut
      <lb ed="#Qc"/>habet aliquod veniale. Si enim non ita faceret,
      <lb ed="#Qc"/>dicimus quod fictus accederet, et<!--b--> non recipe<lb ed="#Qc"/>ret
            gratiam baptismalem. Sed hoc facto, vide<lb ed="#Qc"/>licet
      habita dictae contritione et dolore, dicimus
      <lb ed="#Qc"/>quod gratia baptismalis, etsi specialiter esset ad
      <lb ed="#Qc"/>culpam originalem tollendam, tamen<!--d--> postquam
      <lb ed="#Qc"/>praecessit ille dolor et adest baptismalis gratia,
      <lb ed="#Qc"/>non solum tollitur originale, sed et<!--e--> actuale, non
      <lb ed="#Qc"/>solum mortale, sed et veniale, nec tantum quoad
      <lb ed="#Qc"/>culpam, sed etiam quoad poenam pro illis de<lb ed="#Qc"/>bitam.
      Cuius causa est<!--f--> quia, postquam solutus
      <lb ed="#Qc"/>est ab originali, contra quod erat gratia baptis<lb ed="#Qc"/>malis,
      et mediante contritione ab ipsis<!--g--> actuali<lb ed="#Qc"/>bus,
            cum Baptismus virtutem haberet ex passione
      <lb ed="#Qc"/>Christi, bene fuit mors Christi ita sufficiens pre<lb ed="#Qc"/>tium
      ut<!--h--> ex solutione passionis illius, a quo
      <lb ed="#Qc"/>virtutem habet Baptismus, absolvatur baptizatus
      <lb ed="#Qc"/>non solum ab omni culpa, sedi ab omni poena
      <lb ed="#Qc"/>debita pro culpa sua, et ideo ascendit anima tota
      <lb ed="#Qc"/>pulcra et munda, si recipitur gratia baptismalis.
      <lb ed="#Qc"/>Tamen, quamvis ex solutione mortis Christi di<lb ed="#Qc"/>mitti
      dicatur in Baptismo omnis poena, quia ipsa
      <lb ed="#Qc"/>passio fuit sufficiens pretium, non tamen in<lb ed="#Qc"/>telligendum
      est similiter in sacramento Poeniten<lb ed="#Qc"/>tiae
      ut, quamvis habeat virtutem ex passione
      <lb ed="#Qc"/>Christi, non tamen amplius sit<!--k--> poenitens debi<lb ed="#Qc"/>tor
      poenae, quia non est sic institutum illud sa<lb ed="#Qc"/>cramentum
      quin cum passione Christi exigatur
      <lb ed="#Qc"/>propria poena satisfactoria ab ipso poenitente,
      <lb ed="#Qc"/>quamvis ipsa passio Christi posset sufficere pro
      <lb ed="#Qc"/>poena omnium peccatorum.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e353">
            <lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud ergo quod<!--l--> obicitur
      <lb ed="#Qc"/>de illo qui nimis diligit uxorem suam, sed sub
      <lb ed="#Qc"/>Deo tamen, et accedit ad Baptismum etc., dici<lb ed="#Qc"/>mus
            quod, cum teneatur de omni veniali conteri
      <lb ed="#Qc"/>saltem in genere, conteritur de hoc saltem in ge<lb ed="#Qc"/>nerem
      cum aliis; unde dicimus quod ei dimittitur
      <lb ed="#Qc"/>in Baptismo.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e371">
            <lb ed="#Qc"/>Quod si obiciatur: quo modo nolenti dimit<lb ed="#Qc"/>titur
      veniale? potest enim ita esse quod ipse non
      <lb ed="#Qc"/>vult poenitere de illo, immo adhuc bene<!--n--> pro<lb ed="#Qc"/>ponit
      quod diliget sicut et prius, et hoc cogitat
      <lb ed="#Qc"/>dum baptizatur: dicimus quod, quamvis adhuc
      <lb ed="#Qc"/>placeat ei actus iste, cum tamen non placeat quia
      <pb ed="#Qc" n="293"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>peccatum, sed quia hic actus, immo mallet non
      <lb ed="#Qc"/>esse<!--a--> peccatum, in eo quod displicet ei omne
      <lb ed="#Qc"/>peccatum in genere, in<!--b--> hoc etiam displicet ei et Baptismo.
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>istud secundum quod peccatum; istud autem di<lb ed="#Qc"/>cimus
      quod sufficit ad hoc quod remittatur ei in
      <lb ed="#Qc"/>Baptismo.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Dd1e407" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e409">ARTICULUS II</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e412" type="question-title">Utrum veniale apponatur gratiae iustificanti.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e415">
            <lb ed="#Qc"/>Quaeritur postea de ipsa gratia iustificante,
      <lb ed="#Qc"/>utrum opponatur veniali.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e422">
            <lb ed="#Qc"/>Et quod non, videtur, 1. quia<!--c-->, si peccato op<lb ed="#Qc"/>ponitur
      gratia, et diversis generibus peccatorum
      <lb ed="#Qc"/>diversa gratia; sed<!--d--> diversa sunt genera pecca<lb ed="#Qc"/>torum
      veniale et mortale; ergo diversae eis gra<lb ed="#Qc"/>tiae
      opponuntur; sed gratia iustificans est quae
      <lb ed="#Qc"/>opponitur mortali; iustus enim dicitur qui sine
      <lb ed="#Qc"/>mortali est communiter loquendo; ergo eadem
      <lb ed="#Qc"/>non opponitur veniali.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e442">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: 1. Ad quod<!--e--> dicimus quod haec
      <lb ed="#Qc"/>forma argumenti non<!--f--> valet: <mentioned>peccata sunt multa
        <lb ed="#Qc"/>vel mala, ergo bonum illis oppositum erit multi<lb ed="#Qc"/>plex</mentioned><!--g-->,
            quia etiam secundum <name>Philosophum</name><!--1-->,
      <lb ed="#Qc"/>cum bonum teneat rationem medii et ita indivi<lb ed="#Qc"/>sibilis
      et malum rationem extremi et ita divisibilis,
      <lb ed="#Qc"/>nihil prohibet malum esse multiplex oppositum<!--h-->
      <lb ed="#Qc"/>unico bono; unde etiam secundum <name>Philoso<lb ed="#Qc"/>phum</name><!--2-->,
      bonum est uno modo, malum autem
      <lb ed="#Qc"/>multifariam<!--i-->. Gratia ergo non oportet quod mul<lb ed="#Qc"/>tiplicetur,
            quia sufficit una gratia ad totum mun<lb ed="#Qc"/>dandum.
      Quamvis enim variae et multiplices sint
      <lb ed="#Qc"/>aversiones ipsorum peccatorum, tamen gratia
      <lb ed="#Qc"/>non dicitur qua potest homo tantum particula<lb ed="#Qc"/>riter
      mundari ab hoc vel ab illo vel quae potest
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>mundare hanc partem animae<!--k--> solum vel illam,
      <lb ed="#Qc"/>sed quae totam animam, id est quamlibet eius
      <lb ed="#Qc"/>partem, potest gratificare tollendo omne peccatum,
      <lb ed="#Qc"/>et ideo gratia non est nisi una, quae culpam delet.
      <lb ed="#Qc"/>Sed, quia gratia iustificans non delet nisi ea quo<lb ed="#Qc"/>rum
      est contritio, dummodo illorum habeatur
      <lb ed="#Qc"/>memoria — et hoc dicimus, quia si non habea<lb ed="#Qc"/>tur<!--l-->
            illorum memoria, aut Dominus reducit illo<lb ed="#Qc"/>rum
      memoriam aut dimittit, sicut dicit <title>Glossa</title><!--3-->
      <lb ed="#Qc"/>super <title>Matth.</title> 8, 15 — ideo dolere debet de quolibet
      <lb ed="#Qc"/>mortali et de venialibus saltem in genere, et
      <lb ed="#Qc"/>etiam forte de maioribus venialibus in speciali,
      <lb ed="#Qc"/>si habeat illorum memoriam, ut sicut multipli<lb ed="#Qc"/>cabantur
      peccata, multiplicentur dolores de illis.
      <lb ed="#Qc"/>Unde quamvis una gratia sufficiat, non tamen
      <lb ed="#Qc"/>unus dolor pro hoc sive pro illo; unde etiam
      <lb ed="#Qc"/>contritio dicitur quasi<!--m--> multae tritiones congre<lb ed="#Qc"/>gatae,
      hoc est multi dolores. Et, quia gratia non
      <lb ed="#Qc"/>delet poenam totaliter quin adhuc sit debitor
      <lb ed="#Qc"/>poenae, sicut multi dolores erant in remittendo,
      <lb ed="#Qc"/>ita multae debent esse poenae in satisfaciendo;
      <lb ed="#Qc"/>una tamen gratia sufficit. Unde etiam quemad<lb ed="#Qc"/>modum
      licet plura peccata mortalia differrent in
      <lb ed="#Qc"/>specie peccati, non tamen requirebantur plures gra<lb ed="#Qc"/>tiae,
      sed una gratia cum pluribus doloribus, ita<!--n-->
      <lb ed="#Qc"/>potest esse et est quantum ad veniale et mortale.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Dd1e538" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e540">ARTICULUS III</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e543" type="question-title">Utrum veniale opponatur caritati simpliciter<!--4-->.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e546">
            <lb ed="#Qc"/>Quaeritur postea utrum caritas opponatur pec<lb ed="#Qc"/>cato
      veniali.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e553">
            <lb ed="#Qc"/>Et<!--o--> quod sic, videtur. 1. Constat enim quod
      <lb ed="#Qc"/>maior est disconvenientia unius doni Dei ad
      <lb ed="#Qc"/>quodcumque peccatum quam unius doni ad alte<lb ed="#Qc"/>rum;
            sed caritas non se compatitur timori ser<lb ed="#Qc"/>vili,
      qui tamen est donum Dei, sicut vult <name>Augu<lb ed="#Qc"/>stinus</name><!--5-->;
      ergo multo minus compatitur<!--p--> veniali.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e571">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicimus quod bene compa<lb ed="#Qc"/>titur
      secum caritas veniale.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e579">
            <lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud autem quod<!--q--> obi<lb ed="#Qc"/>citur
      quod <mentioned>non patitur secum timorem servi<lb ed="#Qc"/>lem</mentioned>,
            dicimus quod, quemadmodum<!--r--> vult <name>Au<lb ed="#Qc"/>gustinus</name>,
      in libro <title>Contra epistolam Funda<lb ed="#Qc"/>menti</title><!--6-->,
            cum dicitur natura corrupta, duo dicun<lb ed="#Qc"/>tur:
      vel actio mala secundum quod natura, vel
      <lb ed="#Qc"/>actio secundum<!--s--> quod corrupta vel mala, et
      <pb ed="#Qc" n="294"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>similiter in aliis huiusmodi, ita dicimus quod
      <lb ed="#Qc"/>in timore servili duo dicuntur: quod timor est
      <lb ed="#Qc"/>et quod servilis est<!--a-->. In quantum ergo timor est,
      <lb ed="#Qc"/>donum<!--b--> Dei est, et in hoc non repugnat caritati.
      <lb ed="#Qc"/>In quantum autem<!--c--> servilis, sic non est donum
      <lb ed="#Qc"/>Dei<!--d-->, immo secum importat deformitatem<!--e--> in
      <lb ed="#Qc"/>actu, quia ibi vivit voluntas peccandi, et peccaret
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>non solum venialiter, sed et mortaliter, si spera<lb ed="#Qc"/>retur
      impunitas; et ex hac parte repugnat magis
      <lb ed="#Qc"/>caritati quam veniale quodlibet: unde ex hac parte
      <lb ed="#Qc"/>non se compatitur caritas illi. Unde argumentum
      <lb ed="#Qc"/>praedictum est a minori destructivum; non enim
      <lb ed="#Qc"/>sequitur, si expellit illud cui magis<!--f--> opponitur,
      <lb ed="#Qc"/>quod expellat<!--g--> illud cui minus opponitur.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Dd1e635" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e637">ARTICULUS IV.</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e640" type="question-title">Utrum veniale opponatur caritati perfectae.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e643">
            <lb ed="#Qc"/>Sed tunc quaeritur ulterius, I. cum veniale non
      <lb ed="#Qc"/>opponatur caritati simpliciter, utrum caritati per<lb ed="#Qc"/>fectae
      opponatur.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e652">
            <lb ed="#Qc"/>Et quod sic, videtur, 1. quoniam <title>I Ioan.</title> 4, 18
      <lb ed="#Qc"/>dicitur quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e658" source="http://scta.info/resource/Iio4_18">perfecta caritas foras mittit timo<lb ed="#Qc"/>rem</quote>,
      et hoc non dicitur de servili tantum: illum
      <lb ed="#Qc"/>enim eiciebat etiam caritas imperfecta; unde de
      <lb ed="#Qc"/>initiali intelligitur. Quare, si ille timor erat donum
      <lb ed="#Qc"/>Dei et quo bene contingebat uti quantum ad
      <lb ed="#Qc"/>utramque partem sui, et tamen<!--h--> propter suam
      <lb ed="#Qc"/>imperfectionem foras mittebatur a caritate per<lb ed="#Qc"/>fecta,
      multo magis veniale, quod plus sonat ini
      <lb ed="#Qc"/>imperfectionem, videbitur plus repugnare caritati
      <lb ed="#Qc"/>perfectae, et ita caritas perfecta non poterit stare
      <lb ed="#Qc"/>cum veniali.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e684">
            <lb ed="#Qc"/>2. Item, <name>Dionysius</name>, <title>Ad Ioannem Evangeli<lb ed="#Qc"/>stam</title><!--1-->:
      Si illi, quos dicis sanctos, diligunt ea
      <lb ed="#Qc"/>quae sunt super terram ab inhaerentibus male
      <lb ed="#Qc"/>zelata, a divino omnino ceciderunt amore, et non
      <lb ed="#Qc"/>novi quo modo vocentur sancti. Si ergo sancti
      <lb ed="#Qc"/>dicuntur perfecti in caritate, et non licet eis
      <lb ed="#Qc"/>amare ea quae<!--k--> zelantur qui inhaerent terrenis,
      <lb ed="#Qc"/>scilicet ista temporalia, quin cadant a divino
      <lb ed="#Qc"/>amore, amare autem<!--l--> ista temporalia secundum
      <lb ed="#Qc"/>quod huiusmodi non dicebat nisi veniale: ergo
      <lb ed="#Qc"/>videtur quod perfectio caritatis, non possit secum
      <lb ed="#Qc"/>pati veniale. Sed constat quod hoc est falsum:
      <lb ed="#Qc"/>sicut enim dictum<!--m--> est in Quaestione praece<lb ed="#Qc"/>dente<!--2-->,
            quemadmodum dicit <name>Augustinus</name>, <title>Su<lb ed="#Qc"/>per
              I Canonicam Ioannis</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e718">Impossibile est sanc<lb ed="#Qc"/>tum
      aliquem aliquando in minimis non cadere
      <lb ed="#Qc"/>peccatis</quote>; constat autem quod aliquis sanctus
      <lb ed="#Qc"/>habet caritatem perfectam; quo modo ergo ha<lb ed="#Qc"/>bebit<!--n-->
      veritatem illud verbum <name>Dionysii</name>?
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e732">
            <lb ed="#Qc"/>3. Propter hoc potest aliquis dicere quod
      <lb ed="#Qc"/>nec cuilibet caritati nec cuilibet perfectae caritati
      <lb ed="#Qc"/>opponitur veniale, sed solum perfectae caritati
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>confirmatae. — Sed adhuc quod hoc<!--o--> non
      <lb ed="#Qc"/>sit verum, videtur, quia, cum dicitur<!--p--> gratia
      <lb ed="#Qc"/>confirmata quae prius<!--q--> dicebatur perfecta, nihil
      <lb ed="#Qc"/>additur<!--r--> ad perfectionem priorem nisi perseve<lb ed="#Qc"/>rantia<!--s-->;
            si ergo ratio temporis aut durationis,
      <lb ed="#Qc"/>dummodo sit aequa perfectio caritatis sicut et
      <lb ed="#Qc"/>prius, nihil facit ad abiciendum<!--t--> veniale magis
      <lb ed="#Qc"/>quam prius, patet quod etiam habens finalem ca<lb ed="#Qc"/>ritatem
      et perfectam poterit habere veniale sicut
      <lb ed="#Qc"/>et si non haberet finalem.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e765">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicimus quod revera cari<lb ed="#Qc"/>tas
      perfecta multipliciter potest dici. Cum enim
      <lb ed="#Qc"/>caritatis<!--u--> sit liberare vel ducere in libertatem,
      <lb ed="#Qc"/>primo quidem<!--v-->, secundum quod ordinat <name>Augu<lb ed="#Qc"/>stinus</name><!--4-->
            gradus liberationis super illud <title>Ioan.</title> 8, 36:
      <lb ed="#Qc"/><title>Si Filius vos liberaverit</title> etc., liberat caritas a
      <lb ed="#Qc"/>mortali, sed nondum est haec plena liberatio,
      <lb ed="#Qc"/>quia iterum potest cadere liberatus in mortale.
      <lb ed="#Qc"/>Si autem in tantum perficiatur caritas, ut iam
      <lb ed="#Qc"/>non possit cadere in mortale habens ipsam, tunc
      <lb ed="#Qc"/>perfectior est quam prius, sed adhuc imperfectio
      <lb ed="#Qc"/>remanet, quia potest cadere in veniale. Quod
      <lb ed="#Qc"/>si adeo perficeretur ut nec in veniale caderet,
      <lb ed="#Qc"/>adhuc non esset plena liberatio, quia remaneret
      <lb ed="#Qc"/>fomes. Sed adhuc extincto fomite<!--x--> superest unus
      <lb ed="#Qc"/>gradus, scilicet amotio fomitis et omnis miseriae,
      <lb ed="#Qc"/>qui gradus erit in gloria, et tunc demum erit
      <lb ed="#Qc"/>completa liberatio et plena libertas.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e807">
            <lb ed="#Qc"/>Potest ergo dici perfecta caritas ad praesens
      <lb ed="#Qc"/>tripliciter<!--y-->: una prout est in sanctis iam glorifi<lb ed="#Qc"/>catis;
      et si de hac intelligeretur informatus esse
      <lb ed="#Qc"/>sanctus, cum dicit <name>Dionysius</name>: <mentioned>Si illi, quos
        <lb ed="#Qc"/>dicis</mentioned> etc., tunc non habet dubitationem aucto<lb ed="#Qc"/>ritas
      <name>Dionysii</name>: constat enim quod neque sanc<lb ed="#Qc"/>tus
      iam glorificatus neque etiam in praesenti
      <lb ed="#Qc"/>vita confirmatus, ut non possit peccare<!--z--> nec
      <lb ed="#Qc"/>venialiter nec mortaliter, potest nimis diligere ista
      <lb ed="#Qc"/>terrena sive materialia et temporalia. Alio modo
      <pb ed="#Qc" n="295"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>potest dici perfectio caritatis, prout etiam<!--a--> est
      <lb ed="#Qc"/>hic in hominibus in terra positis, et hoc du<lb ed="#Qc"/>pliciter:
      vel<!--b--> secundum actum vel secundum<!--c-->
      <lb ed="#Qc"/>habitum. Secundum actum, cum totaliter delecta<lb ed="#Qc"/>tur
      caritas alicuius in amplexu sponsi, ita<!--d--> ut
      <lb ed="#Qc"/>nihil aliud amplexetur, et huic perfectioni carita<lb ed="#Qc"/>tis
      secundum actum bene verum est quod oppo<lb ed="#Qc"/>nitur
      veniale. Si enim aliquis inordinate diligit
      <lb ed="#Qc"/>aliquid, licet venialiter, tamen cum descendit ad
      <lb ed="#Qc"/>illud sub Deo, iam non totaliter adhaerebat af<lb ed="#Qc"/>fectus
      eius Deo, et ita cadite perfectio caritatis
      <lb ed="#Qc"/>quantum ad actum<!--f-->, remanere tamen potest
      <lb ed="#Qc"/>quantum ad habitum. De ista ergo perfectione
      <lb ed="#Qc"/>secunda, quae est secundum<!--g--> actum, potest in<lb ed="#Qc"/>telligi
      illud quod dicit <name>Dionysius</name> quod sancti,
      <lb ed="#Qc"/>id est habentes hanc perfectionem<!--h--> caritatis, non
      <lb ed="#Qc"/>diligunt ea quae sunt super terram. Tertia au<lb ed="#Qc"/>tem
      perfectio est secundum habitum, ut videlicet
      <lb ed="#Qc"/>quando mens, etsi non semper secundum totum
      <lb ed="#Qc"/>affectum suum actualiter dirigatur in Deum, ta<lb ed="#Qc"/>men
      ut frequenter ita facit et apta est ad illud;
      <lb ed="#Qc"/>et huic perfectioni secundum habitum non repu<lb ed="#Qc"/>gnat
      quin liberum arbitrium aliquando possit
      <lb ed="#Qc"/>moveri motu veniali<!--i--> secundum actum. Unde
      <lb ed="#Qc"/>huiusmodi <quote>perfecta caritas</quote> non foras mittit ve<lb ed="#Qc"/>niale,
      foras tamen <quote>mittit timorem</quote> etiam initialem.
      <lb ed="#Qc"/>Et si quaeratur quo modo hoc est, responde<lb ed="#Qc"/>mus
      quod, quemadmodum dicit <title>Glossa</title><!--1--> su<lb ed="#Qc"/>per
      illud <title>Psalmi</title><!--2-->: <quote>Beati omnes qui timent Do<lb ed="#Qc"/>minum</quote>,
      timor initialis duos habet oculos: unum
      <lb ed="#Qc"/>ad praemium, reliquum ad poenam. Quantum
      <lb ed="#Qc"/>ergo ad oculum respicientem poenam sicut quam
      <lb ed="#Qc"/>timet, <quote>mittit foras perfecta caritas timorem</quote> initia<lb ed="#Qc"/>lem;
      quantum autem ad alium, non eicit ipsum,
      <lb ed="#Qc"/>sed consummat: requirit enim perfecta caritas ut,
      <lb ed="#Qc"/>quemadmodum diligebat Deum, ita totaliter ha<lb ed="#Qc"/>beat
            oculum ad ipsum.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e916">
            <lb ed="#Qc"/>Cum ergo dicitur<!--k--> <mentioned>tollit initialem, ergo tollit
              <lb ed="#Qc"/>veniale</mentioned>, non sequitur: est enim a maiori con<lb ed="#Qc"/>struendo
      vel a minori destruendo<!--l-->. Nam, si vo<lb ed="#Qc"/>lumus
      recte considerare, plus opponitur motus
      <lb ed="#Qc"/>ipsius timoris initialis quantum ad oculum, quem
      <lb ed="#Qc"/>habebat<!--m--> ad poenam, ipsi perfectae caritati quam<!--n-->
      <lb ed="#Qc"/>motus venialis peccati. Quod patet: motus enim
      <lb ed="#Qc"/>caritatis perfectae erat totaliter in Deum dirigi
      <lb ed="#Qb"/>sive totaliter circa ipsum affici; ex hoc autem
      <lb ed="#Qc"/>sequebatur non affici circa aliud; quanto ergo<!--o-->
      <lb ed="#Qc"/>afficitur anima circa magis distans a summo
      <lb ed="#Qc"/>bono, tanto magis distat ille motus a motu
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>caritatis perfectae; sed constat quod in genere eo<lb ed="#Qc"/>rum
      quae sunt quod maxime distat a summo bono
      <lb ed="#Qc"/>est poena aeterna — quia hoc est quasi summum
      <lb ed="#Qc"/>malum, secundum quod est ponere summum in
      <lb ed="#Qc"/>genere mali poenae; unde etiam plus distat quam
      <lb ed="#Qc"/>quodlibet bonum temporale a summo bono —
      <lb ed="#Qc"/>ergo affici circa poenam aeternam, timendo<!--a-->
      <lb ed="#Qc"/>ipsam, plus distat a motu perfectae caritatis quam
      <lb ed="#Qc"/>inordinate diligere sub Deo quodcumque bonum
      <lb ed="#Qc"/>temporale; sed primus motus iuit ipsius timoris
      <lb ed="#Qc"/>initialis quantum ad eius imperfectionem<!--b-->, quam
      <lb ed="#Qc"/>dicebatur foras mittere caritas perfecta, secun<lb ed="#Qc"/>dus
      autem iuit motus venialis peccati; unde pa<lb ed="#Qc"/>tet
      quod plus longe repugnat timor initialis quan<lb ed="#Qc"/>tum
      ad illam partem sui, quae est timere poenam,
      <lb ed="#Qc"/>ipsi caritati perfectae quam veniale. Unde non
      <lb ed="#Qc"/>sequitur quod, si foras mittit quod plus sibi re<lb ed="#Qc"/>pugnat,
      quod foras mittat<!--c--> illud quod minus est<!--d-->.
      <lb ed="#Qc"/>Unde, etsi pertectam habens caritatem nunquam
      <lb ed="#Qc"/>moveatur motu timoris respectu poenae aeternae,
      <lb ed="#Qc"/>tamen potest peccare venialiter. Concedimus ta<lb ed="#Qc"/>men
      bene<!--e--> quod, cum peccat venialiter secun<lb ed="#Qc"/>dum
      actum, non habet tunc actu motum carita<lb ed="#Qc"/>tis
      perfectae, sed tamen retinet habitum ipsius
      <lb ed="#Qc"/>perfectionis<!--f-->. Praeterea, timor initialis quantum
      <lb ed="#Qc"/>ad illud<!--g--> quod est timere poenam aeternam, per
      <lb ed="#Qc"/>se non potest esse nisi vel quando timetur de
      <lb ed="#Qc"/>mortali vel quando timetur ne non plene sit sa<lb ed="#Qc"/>tisfactum.
      Sed nihil<!--h--> horum in caritate perfecta
      <lb ed="#Qc"/>timetur; unde patet quod non potest habere ca<lb ed="#Qc"/>ritas
      perfecta secum motum timoris initialis quan<lb ed="#Qc"/>tum
      ad illam partem. Sed quamdiu in vita ista
      <lb ed="#Qc"/>est, quantumcumque sit perfecta caritas, nisi de
      <lb ed="#Qc"/>speciali gratia aliter Dominus dispenset, nihili
      <lb ed="#Qc"/>prohibet quin<!--k--> aliquis inordinatus motus venia<lb ed="#Qc"/>lis
      sive per surreptionem sive alio modo possit<!--l-->
      <lb ed="#Qc"/>surgere.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1027">
            <lb ed="#Qc"/>Sed adhuc obicitur<!--m-->. Dicit enim <name>Augu<lb ed="#Qc"/>stinus</name><!--3-->
      quod, <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e1033">sicut gutta aquae<!--n--> in camino
      <lb ed="#Qc"/>ignis<!--o-->, ita veniale peccatum in viro perfecto</quote>;
      <lb ed="#Qc"/>sed gutta aquae non stat cum camino ignis;
      <lb ed="#Qc"/>ergo neque veniale cum caritate viri perfecti. —
      <lb ed="#Qc"/>Ad quod solvitur quod non facit perfecta
      <lb ed="#Qc"/>caritas ut veniale non sit aliquando vel non in<lb ed="#Qc"/>cidat,
      sed facit ut non duret; quemadmodum
      <lb ed="#Qc"/>caminus ignis non faciebat ut non apponeretur
      <lb ed="#Qc"/>sibi gutta aquae, sed facit ut apposita non du<lb ed="#Qc"/>ret,
      immo citius destruatur. Perfecta enim caritas
      <lb ed="#Qc"/>statim inflammat hominem ut doleat et poeniteat,
      <pb ed="#Qc" n="296"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>imperfecta vero caritas non statim inflammat ad
      <lb ed="#Qc"/>poenitentiam de veniali, sed dimittit post unum
      <lb ed="#Qc"/>venire<!--a--> aliud. Unde quando sic aggregantur<!--b-->
      <lb ed="#Qc"/>venialia multa et iacent in anima simul, fit<!--c-->
      <lb ed="#Qc"/>maior dispositio ad prostrationem nec dicitur
      <lb ed="#Qc"/>statim resurgere iustus a casu suo.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1076">
            <lb ed="#Qc"/>II. Quaeritur postea: Dicitur <title>Ierem.</title> 48, 10:
      <lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e1082" source="http://scta.info/resource/ier48_10">Maledictus qui facit opus<!--d--> Dei negligenter</quote>, alia
      <lb ed="#Qc"/>littera<!--1--> <quote>fraudulenter</quote>, ibit <title>Glossa</title> <name>Gregorii</name><!--2-->:
      <lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e1087">Desidia per torporem nascitur<!--f-->, fraus per pri<lb ed="#Qc"/>vatam
      dilectionem; illam minor amor Dei exag<lb ed="#Qc"/>gerat,
        hanc proprius amor sui excitat</quote>. Ex quo
      <lb ed="#Qc"/>videtur quod in negligentia operis Dei faciendi
      <lb ed="#Qc"/>minuitur Dei<!--g--> amor; sed negligentia quiddam
      <lb ed="#Qc"/>veniale fuit; ergo amor Dei sive caritas minui<!--h-->
      <lb ed="#Qc"/>potest per veniale; sed<!--i--> eodem minuitur caritas
      <lb ed="#Qc"/>et tollitur totaliter: sicut enim dicitur communi<lb ed="#Qc"/>ter,
      minui non potest caritas nisi totaliter tolla<lb ed="#Qc"/>tur;
      aut si non sustinetur opinio ista, tamen
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>verum est indubitanter quod eodem quo<!--k--> mi<lb ed="#Qc"/>nuitur
      caritas modo, tolli potest temporis suc<lb ed="#Qc"/>cessione:
      diminutio enim via est ad totalem<!--l-->
      <lb ed="#Qc"/>abiectionem. QuareMm erit verum aut quod ve<lb ed="#Qc"/>niale
      non stat cum caritate aut quod veniale,
      <lb ed="#Qc"/>secundum<!--n--> quod huiusmodi, potest tollere ca<lb ed="#Qc"/>ritatem
      ex toto, quorum utrumque falsum vi<lb ed="#Qc"/>detur.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1131">
            <lb ed="#Qc"/>Ad quod dicimus quod <title>Glossa</title> et textus
      <lb ed="#Qc"/>illi loquuntur de negligentia mortali et non ve<lb ed="#Qc"/>niali.
      Et hoc patet per hoc quod ibi dicitur
      <lb ed="#Qb"/><quote>maledictus</quote>: maledictio enim non solet commi<lb ed="#Qc"/>natorie
      indici<!--o--> nisi pro mortali in Scriptura. Si
      <lb ed="#Qc"/>ergo quaeratur quo modo dicitur ibi minor amor
      <lb ed="#Qc"/>Dei, dicimus quod amor ille, qui ibi dicitur esse
      <lb ed="#Qc"/>minori<!--p-->, non accipitur pro amore caritatis, sed
      <lb ed="#Qc"/>pro amore naturali sive pro amore voluntatis
      <lb ed="#Qc"/>naturae<!--q--> consentaneae, et hic<!--r--> potest minui per
      <lb ed="#Qc"/>peccatum mortale, et quantum ad actum et quan<lb ed="#Qc"/>tum
      ad habitum forte.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Dd1e1158" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e1160">ARTICULUS V.</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e1163" type="question-title">Utrum eadem gratia secundum idem sit deletiva peccati venialis et mortalis.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1166">
            <lb ed="#Qc"/>Quaeritur postea, 1. cum mortale et veniale
      <lb ed="#Qc"/>genere differant et ratione peccati, videbitur simi<lb ed="#Qc"/>liter
      quod deletivum<!--a--> utriusque aut simpliciter
      <lb ed="#Qc"/>sit diversum aut saltem, si idem est in substan<lb ed="#Qc"/>tia,
      quoad diversos effectus sit deletivum huius
      <lb ed="#Qc"/>et illius. Quapropter, si gratia est deletiva mor<lb ed="#Qc"/>talis,
      aut non erit deletiva venialis aut non se<lb ed="#Qc"/>cundum
      eumdem effectum secundum quem est
      <lb ed="#Qc"/>deletivum mortalis. Et hoc concedi solet, et po<lb ed="#Qc"/>nitur
            exemplum tale<!--3-->: sol et destruit tenebram
      <lb ed="#Qc"/>noctis et<!--b--> destruit etiam nubem aliquando, quae
      <lb ed="#Qc"/>nubes etiam erat cum ipso die; sed<!--c--> hoc dicitur
      <lb ed="#Qc"/>esse secundum duas naturas in ipso sole: dicitur
      <lb ed="#Qc"/>enim et lucere et calere, et secundum quod lucet,
      <lb ed="#Qc"/>destruit tenebram, secundum autem quod calet,
      <lb ed="#Qc"/>dissolvit nubem. Et similiter solet dici quod gra<lb ed="#Qc"/>tia
      secundum quod illuminans purgat mortale,
      <lb ed="#Qc"/>secundum autem quod fervens purgat veniale.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1208">
            <lb ed="#Qc"/>Sed obicitur, a. quoniam si natura nubis<!--d--> non
      <lb ed="#Qc"/>esset humida et dissolubilis ratione aquositatis,
      <lb ed="#Qc"/>sed solum haberet<!--e--> naturam obscuritatis, non ra<lb ed="#Qc"/>tione
      alterius actus expelleret sol nubem quam
      <lb ed="#Qc"/>tenebram, sed ratione eiusdem, etsi<!--f--> secundum
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>magis et minus intensi<!--g-->; sed, sicut vult <name>Gre<lb ed="#Qc"/>gorius</name><!--4-->,
      mortale obtenebrat et veniale obscu<lb ed="#Qc"/>rat<!--h-->;
      ergo, si sic est, gratia non secundum alium
      <lb ed="#Qc"/>actum opponetur veniali et secundum alium mor<lb ed="#Qc"/>tali,
      sed<!--i--> haec differentia erit solum secundum
      <lb ed="#Qc"/>maiorem et minorem intensionem eiusdem actus.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1237">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: 1. Quod concedimus, dicentes
      <lb ed="#Qc"/>quod, quamvis assignetur proportio inter spiritua<lb ed="#Qc"/>lia
            et corporalia et per inspectionem corporalium
      <lb ed="#Qc"/>quodam modo manuducamur in spiritualia, tamen
      <lb ed="#Qc"/>non usquequaque est conveniens<!--k--> vel uniformis
      <lb ed="#Qc"/>similitudo quae proponitur<!--l--> inter spiritualia et
      <lb ed="#Qc"/>corporalia. Cum ergo proponitur similitudo de
      <lb ed="#Qc"/>sole materiali<!--m--> ad tenebram et nubem et de sole
      <lb ed="#Qc"/>spirituali ad veniale et mortale, bene<!--n--> est simi<lb ed="#Qc"/>litudo
      in genere quantum ad hoc quod, sicut
      <lb ed="#Qc"/>maior quodam modo virtus solis<!--o--> exigitur ad
      <lb ed="#Qc"/>expellendum nubem quam tenebram — quod pa<lb ed="#Qc"/>tet,
      quia nubes poterat stare, etiam expulsa te<lb ed="#Qc"/>nebra,
      cum ipso sole — ita quodam modo maior
      <lb ed="#Qc"/>actus gratiae vel gratia ad plura extensa requi<lb ed="#Qc"/>ritur
      ad expulsionem<!--p--> venialis quam ad mor<lb ed="#Qc"/>talis
      expulsionem, sicut iam videbitur<!--5-->. Bene
      <pb ed="#Qc" n="297"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>tamen est differentia quantum ad hoc quod sol
      <lb ed="#Qc"/>materialis causa est generationis nubis et etiam
      <lb ed="#Qc"/>causa est dissolvendi eamdem generatam<!--a-->; sol
      <lb ed="#Qc"/>autem spiritualis, scilicet gratia, nunquam fuit
      <lb ed="#Qc"/>causa generationis venialis. Unde etiam nec forte
      <lb ed="#Qc"/>quoad hoc similitudo est ut oporteat alium
      <lb ed="#Qc"/>esse actum, quo expellit gratia<!--b--> veniale et quo
      <lb ed="#Qc"/>expellit mortale, sed idem<!--c--> ad alia et<!--d--> alia
      <lb ed="#Qc"/>extensus forte, sicut iam videbitur<!--1-->. — Ad
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>illud ergo quod<!--e--> obicitur quod <mentioned>si<!--f--> specie
              <lb ed="#Qc"/>vel genere differunt veniale et mortale, diffe<lb ed="#Qc"/>runt
              et eorum deletiva</mentioned>: dicimus quod hoc non
      <lb ed="#Qc"/>sequitur, quoniam, sicut multorum mortalium
      <lb ed="#Qc"/>specie differentium potest esse una gratia de<lb ed="#Qc"/>letiva,
      et non cuiuslibet sua propria, ita et mor<lb ed="#Qc"/>talis
      et venialis potest esse eadem deletiva<!--g-->.
      <lb ed="#Qc"/>Sed differatur solutio huius usque postmodum,
      <lb ed="#Qc"/>ubi melius videbitur<!--2-->.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Dd1e1323" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e1325">ARTICULUS VI</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e1328" type="question-title">Utrum requiratur maior gratia ad tollendum mortale quam veniale.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1331">
            <lb ed="#Qc"/>Quaeritur ergo ratione dictorum, si gratia re<lb ed="#Qc"/>quiritur
      et ad tollendum mortale et ad tollendum
      <lb ed="#Qc"/>veniale, utrum maior requiratur ad tollendum
      <lb ed="#Qc"/>mortale quam veniale vel e converso.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1342">
            <lb ed="#Qc"/>Et quod maior ad mortale et minor ad ve<lb ed="#Qc"/>niale,
      videtur a. ex ratione proportionis. Si enim,
      <lb ed="#Qc"/>simpliciter loquendo, peccato opponitur gratia,
      <lb ed="#Qc"/>ergo maiori maior et minori minor; sed mortale
      <lb ed="#Qc"/>maius est quam veniale in genere peccati.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1355">
            <lb ed="#Qc"/>Sed contra est, 1. quoniam, cum advenit gratia,
      <lb ed="#Qc"/>quae tollit mortale, adhuc sublato mortali rema<lb ed="#Qc"/>net
      veniale; ergo videtur quod non tanta suffi<lb ed="#Qc"/>ciat
      ad tollendum veniale quanta ad tollendum
      <lb ed="#Qc"/>mortale.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1372">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicimus<!--h--> quod in peccato
      <lb ed="#Qc"/>sunt<!--i--> duo consideranda<!--h-->, videlicet culpa et poena.
      <lb ed="#Qc"/>Ad deletionem culpae<!--l--> in adulto requiritur gratia
      <lb ed="#Qc"/>cum contritione, et hoc tum in mortalibus, tum
      <lb ed="#Qc"/>in venialibus; tamen respectu venialium forte
      <lb ed="#Qc"/>sufficiebat contritio in genere, respectu autem
      <lb ed="#Qc"/>mortalium exigebatur non solum in genere. Di<lb ed="#Qc"/>cimus
      ergo quod ad delendum<!--m--> quidquid erat
      <lb ed="#Qc"/>culpae et in mortali et in veniali, cum contri<lb ed="#Qc"/>tione
      debita minima sufficiebat gratia, ut ita di<lb ed="#Qc"/>camus,
      et una et eadem. Unde quemadmodum
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>plurima mortalia diversorum generum<!--n--> potuit
      <lb ed="#Qc"/>unica<!--o--> gratia delere, ita eadem gratia fuit dele<lb ed="#Qc"/>tiva
      mortalis et venialis quantum ad illud quod
      <lb ed="#Qc"/>habebant culpae; unde nec maior nec minor
      <lb ed="#Qc"/>quantum ad unum quam quantum<!--p--> ad aliud
      <lb ed="#Qc"/>requiritur. Sed, quia post deletionem culpae erat
      <lb ed="#Qc"/>nihilominus absolvendus peccator a<!--q--> reatu poe<lb ed="#Qc"/>nae
      per satisfactionem, ex ista parte dicimus
      <lb ed="#Qc"/>quod, etsi gratia eadem sufficiat ad tollendum
      <lb ed="#Qc"/>culpam utrobique, tamen ex parte poenae maior
      <lb ed="#Qc"/>satisfactio requiritur ad mortale et minor ad ve<lb ed="#Qc"/>niale,
      secundum quod dicit <name>Augustinus</name>, in
      <lb ed="#Qc"/><title>Enchiridion</title><!--3-->, et habetur in <title>Sententiis</title>, libro IV,
      <lb ed="#Qc"/>dist. 16, cap. ultimo<!--4-->, quod pro <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e1430">peccatis quoti<lb ed="#Qc"/>dianis
      brevibus levibusque, sine quibus haec<!--r-->
      <lb ed="#Qc"/>vita non ducitur, quotidiana oratio fidelium sa<lb ed="#Qc"/>tisfacit.
      Eorum enim est dicere<!--5-->: <quote>Pater noster,
      <lb ed="#Qc"/>qui es in caelis</quote> etc.; et delet haec oratio minima
      <lb ed="#Qc"/>et quotidiana peccata</quote>. Talis autemMs satisfactio
      <lb ed="#Qc"/>non sufficiebat in mortalibus<!--t-->. Similiter autem
      <lb ed="#Qc"/>et<!--u--> de ipsa contritione dicimus secundum quod
      <lb ed="#Qc"/>ipsa fuit satisfactorium intra, quemadmodum alia
      <lb ed="#Qc"/>opera poenitentiae fuerunt satisfactoria extra; de
      <lb ed="#Qc"/>ipsa, inquam, contritione dicimus quod maior
      <lb ed="#Qc"/>debuit esse respectu mortalium quam respectu
      <lb ed="#Qc"/>venialium.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Dd1e1460" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e1462">ARTICULUS VII</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Hd1e1465" type="question-title">De compossibilitate motus venialis et motus caritatis<!--6-->.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1468">
      <lb ed="#Qb"/>Quaeritur postea de compossibilitate motus
      <lb ed="#Qc"/>venialis et motus caritatis, hoc est utrum pos<lb ed="#Qc"/>sint
      simul stare in eodem<!--v-->.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1475">
            <lb ed="#Qc"/>I. Et quod in eodem<!--x--> secundum diversas vi<lb ed="#Qc"/>res,
      non est difficile probare, ut videtur, quo<lb ed="#Qc"/>niam,
      si diversae vires simul possunt movere,
      <pb ed="#Qc" n="298"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>nihil prohibet, ut videtur, rationalem partem<!--a--> mo<lb ed="#Qc"/>veri
            motu caritatis, aliam autem motu inordinate
      <lb ed="#Qc"/>sive veniali.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1495">
            <lb ed="#Qc"/>II. Sed ulterius est quaestio utrum secundum
      <lb ed="#Qc"/>eamdem vim possint simul stare duo motus, alter
      <lb ed="#Qc"/>ex caritate et alter venialis<!--b-->.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1505">
            <lb ed="#Qc"/>Et quod non, videtur. 1. Nam si vis, in qua est
      <lb ed="#Qc"/>motus caritatis, vis<!--c--> simplex et impartibilis est,
      <lb ed="#Qc"/>et quod est impartibile<!--d--> non secundum partem
      <lb ed="#Qc"/>et partem convertitur ad multa, tunc videtur quod
      <lb ed="#Qc"/>non possit simul<!--e--> converti ad multa vis ista; sed
      <lb ed="#Qc"/>aliter non poterant esse motus plures simul; quare
      <lb ed="#Qc"/>videtur quod non poterant<!--f--> simul stare motus
      <lb ed="#Qc"/>venialis et motus ex caritate in eadem vi.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1525">
            <lb ed="#Qc"/>III. Sed adhuc, si hoc esset verum, quaeritur
      <lb ed="#Qc"/>ulterius utrum in eodem motu posset incidere
      <lb ed="#Qc"/>quod esset ex caritate et quod esset<!--g--> venialis
      <lb ed="#Qc"/>vel in eodem actu.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1536">
            <lb ed="#Qc"/>Et adhuc videtur quod sic, a. quoniam ponatur
      <lb ed="#Qc"/>quod aliquis praedicet ex bona intentione et ex
      <lb ed="#Qc"/>caritate, hic actus caritatis est; ponatur ergo
      <lb ed="#Qc"/>quod in aliqua parte sui incidat vana gloria
      <lb ed="#Qc"/>aliquantula, tunc constat quod est<!--h--> veniale;
      <lb ed="#Qc"/>quare si veniale<!--i--> non est sine actu, ibi autem
      <lb ed="#Qc"/>non fuit nisi unicus actus, ut videtur, tunc
      <lb ed="#Qc"/>non solum in eadem vi, sed etiam<!--k--> in eodem
      <lb ed="#Qc"/>actu eiusdem vis<!--l--> videtur quod possint con<lb ed="#Qc"/>currere
      motus caritatis et motus venialis. Et
      <lb ed="#Qc"/>quod iste casus, qui positus est, accidat, habetur
      <lb ed="#Qc"/>etiam<!--m--> ex Evangelio. Unde <title>Luc.</title> 10, 11 dicitur<!--n-->:
      <lb ed="#Qc"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e1566" source="http://scta.info/resource/lc10_11">Pulverem pedum, qui adhaesit vobis</quote> etc.; et si<lb ed="#Qc"/>militer
      <title>Matth.</title> 10, 14: <quote>Excutite<!--o--> pulverem de pe<lb ed="#Qc"/>dibus
      vestris</quote>; et illud idem<!--o--> dicit <title>Glossa</title><!--l-->, su<lb ed="#Qc"/>per
      illud <title>Ioan.</title> 13, 5: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e1576" source="http://scta.info/resource/io13_5">Lavit<!--q--> pedes discipulis suis</quote>.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1580">
            <lb ed="#Qc"/>Quod si concederetur<!--r-->, in contrarium est
      <lb ed="#Qc"/>1. quoniam si iste motus ex caritate est, meritorius
      <lb ed="#Qc"/>est; si venialis, malus est; quo modo autem po<lb ed="#Qc"/>terit
      dici idem<!--s--> actus meritorius et malus?
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1591">
            <lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, <title>I ad Cor.</title> 3, 12, dicit <name>Apostolus</name> vel
      <lb ed="#Qc"/>accipitur ex verbis eius quod alii <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-Qd1e1597" source="http://scta.info/resource/Icor3_12">superaedifi<lb ed="#Qc"/>cant
      lignum, foenum et stipulam, alii aurum<!--t-->,
      <lb ed="#Qc"/>argentum</quote> et <quote>lapides pretiosos</quote>. Quare, si dividitur
      <lb ed="#Qc"/>inter<!--u--> haec duo, non erit idem motus quo super<lb ed="#Qc"/>aedificabitur
      utrumque.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1610">
            <lb ed="#Qc"/>Solutio: I. Quantum ad primum, concedi<lb ed="#Qc"/>mus
      bene quod motus caritatis et motus<!--v--> ve<lb ed="#Qc"/>nialis
      stare possunt in eodem secundum vires
      <lb ed="#Qc"/>diversas.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1622">
            <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>II. Si autem quaeratur utrum secundum eam<lb ed="#Qc"/>dem
      vim et etiam utrum secundum eumdem
      <lb ed="#Qc"/>actum eiusdem vis, tunc distinguimus: quoniam
      <lb ed="#Qc"/>aut actus illi contrarii sunt sive oppositi aut
      <lb ed="#Qc"/>disparati tantum. Si disparati tantum, dicimus
      <lb ed="#Qc"/>quod bene possunt simul stare in eadem vi;
      <lb ed="#Qc"/>verbi gratia, diligere Deum ex caritate et uxo<lb ed="#Qc"/>rem
      venialiter. Si autem sint contrarii actus, tunc
      <lb ed="#Qc"/>non possunt simul stare in eadem vi: et dici<lb ed="#Qc"/>mus
      esse contrarios, quando ad eumdem actum
      <lb ed="#Qc"/>sive circa idem obiectum movent contrariae ra<lb ed="#Qc"/>dices.
      Verbi gratia diligere Deum ex caritate et
      <lb ed="#Qc"/>uxorem venialiter non erant contraria, quia non
      <lb ed="#Qc"/>circa idem; sed moveri circa uxorem motu cari<lb ed="#Qc"/>tatis
      et etiam<!--a--> circa eamdem motu veniali, ni<lb ed="#Qc"/>mium
      diligendo, sed sub Deo, haec duo simul
      <lb ed="#Qc"/>stare in eodem non possunt. Si enim circa di<lb ed="#Qc"/>versa<!--b-->
      diversis affectionibus potuit simul af<lb ed="#Qc"/>fici
      una vis, contrariis tamen non potuit<!--c-->. —
      <lb ed="#Qc"/>Ad illud autem quod obicitur <mentioned>quo modo ipsa
        <lb ed="#Qc"/>vis, cum sit simplex et impartibilis, simul con<lb ed="#Qc"/>vertitur<!--d-->
        ad plura</mentioned>: dicimus quod illud non ob<lb ed="#Qc"/>stat,
      immo argumentum illud magis est ad oppo<lb ed="#Qc"/>situm
      quam ad propositum<!--e-->. Quanto enim impar<lb ed="#Qc"/>tibilior<!--f-->
      est vis et simplicior secundum essen<lb ed="#Qc"/>tiam,
      tanto magis converti potest ad plura:
      <lb ed="#Qc"/>concomitabantur enim<!--g--> sese haec duo, simplicitas
      <lb ed="#Qc"/>essentiae et multiplicitas et intensio potentiae in
      <lb ed="#Qc"/>eodem, ut quanto magis esset de primo, scilicet
      <lb ed="#Qc"/>de simplicitate essentiae, tanto magis esset de
      <lb ed="#Qc"/>intensione potestatis et extensione etiam; unde
      <lb ed="#Qc"/>quanto simplicius est, tanto potentius est et etiam
      <lb ed="#Qc"/>in plura vel ad plura.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t1s1q1c8-d1e1700">
            <lb ed="#Qc"/>III. Ad illud autem<!--h--> quod quaeritur, utrum in
      <lb ed="#Qc"/>eodem actu: respondemus quod in eodem actu, ita
      <lb ed="#Qc"/>uti utrumque denominet actum illum, impossibile
      <lb ed="#Qc"/>est; sed ut motus ille sit principaliter meritorius
      <lb ed="#Qc"/>et quantum ad appositionem alicuius indebitae
      <lb ed="#Qc"/>circumstantiae vel quantum ad omissionem de<lb ed="#Qc"/>bitae
      incidat veniale, hoc bene contingit. Unde,
      <lb ed="#Qc"/>si aliquis ex caritate praedicat, actus iste, qui
      <lb ed="#Qc"/>est<!--k--> praedicare, dicendus est meritorius et cari<lb ed="#Qc"/>tate
      formatus; si autem incidat ibi vana gloria,
      <lb ed="#Qc"/>hoc est quia aliquantulum declinat<!--l--> a rectitudine
      <lb ed="#Qc"/>intentionis, sed non propter hoc denominandus
      <lb ed="#Qc"/>est unquam actus ille venialis neque dicendus
      <lb ed="#Qc"/>est esse demeritorius. Verum est tamen quod re<lb ed="#Qc"/>linquitur
      aliqua dispositio in praedicante quae
      <lb ed="#Qc"/>fuit meritoria poenae, sed non secundum actum
      <lb ed="#Qc"/>illum principalem fuit ista dispositio, immo
      <pb ed="#Qc" n="299"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>secundum aliquid circumstans illi actui. Verbi gra<lb ed="#Qc"/>tia
            praedicare, iste actus fuit meritorius, sed vane
      <lb ed="#Qc"/>gloriari de praedicatione fuit quidam actus inde<lb ed="#Qc"/>bitus,
      cedens in indebitam circumstantiam ipsius
      <lb ed="#Qc"/>principalis actus praedicandi. Cum ergo ipse
      <lb ed="#Qc"/>principalis actus nunquam exeat a rectitudine
      <lb ed="#Qc"/>suae ordinationis quin semper<!--a--> ipsa formetur,
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>etsi aliquantula sit ibi declinatio, ideo semper
      <lb ed="#Qc"/>dicendus est meritorius et nunquam demeritorius.
      <lb ed="#Qc"/>Si ergo ibi motus caritatis et veniale circa idem
      <lb ed="#Qc"/>sint, non tamen idem poterit dici esse utrumque
      <lb ed="#Qc"/>per denominationem, sed alterum erit ibi per
      <lb ed="#Qc"/>rectitudinem, alterum vero<!--b--> oblique, ut dicatur
      <lb ed="#Qc"/>quod circa actum caritatis potest incidere veniale.
    </p>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>