-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5.xml
299 lines (299 loc) · 16.9 KB
/
ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 2, S. 1, Q. 2, T. 2, C. 5</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 2, S. 1, Q. 2, T. 2, C. 5</title>
<date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5">
<head xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 2, S. 1, Q. 2, T. 2, C. 5</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-Hd1e103" type="question-title">UTRUM ALIQUIS TENEATUR AD IMPOSSIBILE<!--2-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e106">
<lb ed="#Qc"/>Quinto quaeritur I. utrum aliquis teneatur ad
<lb ed="#Qc"/>impossibile, et ex hoc omittat<!--p-->, cum ad illud
<lb ed="#Qc"/>teneatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e115">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>Quod videtur. 1. Aliqua enim vovit<!--q--> virginita<lb ed="#Qc"/>tem;
ex voto ergo continere tenetur. Sit ergo quod
<lb ed="#Qc"/>fornicetur vel quod<!--r--> contrahat matrimonialiter;
<pb ed="#Qc" n="337"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>constat quod prius tenebatur ad virginitatem, et
<lb ed="#Qc"/>per<!--a--> culpam non absolvitur a tentione: sic enim
<lb ed="#Qc"/>de peccato reportaret lucrum; ergo adhuc tenetur;
<lb ed="#Qc"/>sed est impossibile; ergo tenetur ad impossibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e137">
<lb ed="#Qc"/>2. Item, iste tenetur reprimere motum libidinis;
<lb ed="#Qc"/>ergo aut antequam sit mortalis vel postquam sit
<lb ed="#Qc"/>mortalis. Sed non videtur quod<!--b--> ante, quia ante
<lb ed="#Qc"/>venialis est; non tenetur autem declinare a ve<lb ed="#Qc"/>niali:
non enim veniale est in prohibitione<!--c-->. Si
<lb ed="#Qc"/>vero tenetur reprimere cum est mortalis vel post,
<lb ed="#Qc"/>hoc est impossibile, quia, cum est mortalis, non
<lb ed="#Qc"/>potest non esse mortalis, et post necesse est
<lb ed="#Qc"/>fuisse; ergo tenetur ad impossibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e160">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, iste tenetur nunquam fornicari, quia
<lb ed="#Qc"/>prohibitiones obligant ad semper; ergo tenetur
<lb ed="#Qc"/>non fornicari in A. Posito ergo quod<!--d--> fornicetur
<lb ed="#Qc"/>in A, ipsum non fornicari in A est impossibile;
<lb ed="#Qc"/>et ad hoc tenetur; ergo tenetur ad impossibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e173">
<lb ed="#Qc"/>Contra. a. Omne illud, ad quod tenemur, est
<lb ed="#Qc"/>sube praecepto vel prohibitione; sed quod est sub
<lb ed="#Qc"/>praecepto vel prohibitione est voluntarium; quid<lb ed="#Qc"/>quid
autem est voluntarium<!--f--> subest libero arbi<lb ed="#Qc"/>trio;
ergo a primo, omne illud, ad quod tenemur,
<lb ed="#Qc"/>subest libero arbitrio; sed nullum impossibile
<lb ed="#Qc"/>subest<!--g--> libero arbitrio; ergo ad nullum impossi<lb ed="#Qc"/>bile
tenemur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e193">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, omnis tentio est respectu futuri; impos<lb ed="#Qc"/>sibile
vero per accidens, pro tempore quo est
<lb ed="#Qc"/>impossibile, non est futurum; impossibile autem
<lb ed="#Qc"/>per se pro nullo tempore est futurum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e204">
<lb ed="#Qc"/>c. Item, quod homo non teneatur ad, veniale
<lb ed="#Qc"/>evitandum facit infirmitas: Adam enim ante infir<lb ed="#Qc"/>mitatem
tenebatur ad evitandum motus illos in
<lb ed="#Qc"/>genere, qui modo sunt veniales; infirmitas ergo,
<lb ed="#Qc"/>quamvis homo se ingesserit<!--h--> in eam ex culpa,
<lb ed="#Qc"/>facit<!--i--> quod non tenemur ad illos motus evitan<lb ed="#Qc"/>dos
universaliter; ergo multo fortius impossibi<lb ed="#Qc"/>litas
solvit<!--k--> nos a tentione, quamvis ex culpa
<lb ed="#Qc"/>nostra in eam incidamus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e226">
<lb ed="#Qc"/>II. Huius gratia quaeritur quid sit tentio et ex
<lb ed="#Qc"/>quibus causis homo teneatur; deinde, quae sol<lb ed="#Qc"/>vunt
tentionem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e235">
<lb ed="#Qc"/>A. Potest ergo dici quod tentio aliquando est
<lb ed="#Qc"/>ratione praecepti vel prohibitionis; aliquando
<lb ed="#Qc"/>ratione proprii consensus, sicut in contracti<lb ed="#Qc"/>bus,
votis, iuramentis et promissis; aliquando
<lb ed="#Qc"/>ratione peccatorum, sicut homo tenetur ad poe<lb ed="#Qc"/>nam.
Tentio igitur sic potest describi: ex vi
<lb ed="#Qc"/>alieni<!--m--> praecepti vel prohibitionis vel proprii
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>consensus<!--a--> vel culpae ad agendum vel non<!--b-->
<lb ed="#Qc"/>agendum vel<!--c--> ad patiendum obligatio: ad agen<lb ed="#Qc"/>dum
ratione praeceptorum, ad non agendum ra<lb ed="#Qc"/>tione
prohibitionum, ad utrumque ratione proprii
<lb ed="#Qc"/>consensus, ad patiendum ratione culpae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e269">
<lb ed="#Qc"/>B. Habito ergo quid sit tentio et ex quibus
<lb ed="#Qc"/>causis, sequitur de iis quae solvunt tentionem.
<lb ed="#Qc"/>Haec autem dicuntur esse tria: impossibilitas,
<lb ed="#Qc"/>dispensatio et poenitentia. Potest ergo primo
<lb ed="#Qc"/>quaeri ratio<!--d--> istius numeri.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e282">
<lb ed="#Qc"/>Et videntur sic differre, ut poenitentia solvat
<lb ed="#Qc"/>tentionem ex parte eius qui tenetur, et sic gene<lb ed="#Qc"/>raliter
posset dici solutio debiti ; dispensatio vero<!--e-->
<lb ed="#Qc"/>ex parte illius cui fit obligatio vel a quo est obli<lb ed="#Qc"/>gatio;
impossibilitas vero ex parte rei ad quam
<lb ed="#Qc"/>obligatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e298">
<lb ed="#Qc"/>C. Sed potest quaeri si impossibilitas solvat
<lb ed="#Qc"/>hominem a tentione.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e305">
<lb ed="#Qc"/>Quod non, videtur. 1. Tentio enim est ratione
<lb ed="#Qc"/>praecepti aut prohibitionis sive proprii consensus;
<lb ed="#Qc"/>sed impossibilitas non aufert has causas; ergo nec
<lb ed="#Qc"/>effectum, cuius sunt hae<!--f--> causae sufficientes; sed
<lb ed="#Qc"/>tentio est effectus sufficiens ab istis causis pro<lb ed="#Qc"/>cedens;
ergo non solvitur per impossibilitatem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e321">
<lb ed="#Qc"/>2. Item, dicit <name>Hieronymus</name><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-Qd1e325">Anathema sit
<lb ed="#Qc"/>qui dicit Deum praecepisse impossibile</quote>, et acci<lb ed="#Qc"/>pitur<!--g-->
ibi <mentioned>praecipere</mentioned> communiter; ergo Deus
<lb ed="#Qc"/>non prohibuit aliquid quod non possit non fieri,
<lb ed="#Qc"/>sicut<!--h--> non praecepit aliquid quod non possit fieri;
<lb ed="#Qc"/>ergo non circa idem sunt tentio et impossibilitas;
<lb ed="#Qc"/>aut ergo nunquam tenebatur aut, si tenebatur,
<lb ed="#Qc"/>non tenebatur nisi ad possibile<!--i--> fieri.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e344">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, aut incidit in impossibilitatem illam ex
<lb ed="#Qc"/>culpa aut non ex culpa. Si ex culpa, sicut sa<lb ed="#Qc"/>cerdos,
qui<!--k--> ignorans officium suum et tenetur
<lb ed="#Qc"/>quotidie dicere et ludens<!--l--> ad talos amittit li<lb ed="#Qc"/>brum
suum, ex culpa non debet reportare com<lb ed="#Qc"/>modum;
ergo non solvitur per impossibilitatem
<lb ed="#Qc"/>a tentione. Si vero non ex culpa, nec sic solvi<lb ed="#Qc"/>tur
per impossibilitatem, sicut accidit in sacer<lb ed="#Qc"/>dote
infirmo, qui non potest celebrare et tenetur
<lb ed="#Qc"/>ex officio vel promisso<!--m--> celebrare: non enim
<lb ed="#Qc"/>tenebatur nisi debitis conditionibus existentibus
<lb ed="#Qc"/>in persona; debita autem<!--n--> conditio est quod sa<lb ed="#Qc"/>nus
sit vel ad minus potens celebrare et quod
<lb ed="#Qc"/>habeat ea quae necessaria sunt ad officium<!--o-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e378">
<lb ed="#Qc"/>D. Similiter de dispensatione potest quaeri<!--2-->.
<lb ed="#Qc"/>Potest enim quaeri si aliquis potest dispensare
<lb ed="#Qc"/>contra praeceptum naturae. Similiter quaeritur si
<lb ed="#Qc"/>aliquis<!--p--> potest dispensare contra praeceptum
<pb ed="#Qc" n="338"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>Summi Pontificis vel contra praeceptum proprii
<lb ed="#Qc"/>pontificis, verbi gratia episcopus<!--a--> contra prae<lb ed="#Qc"/>ceptum
archiepiscopi, cum par<!--b--> videatur esse
<lb ed="#Qc"/>dignitas, nulla autem maior sit quam pontificalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e402">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: 1. Ad quod dicendum quod nullus
<lb ed="#Qc"/>tenetur ad impossibile, sed ex impossibilitate, si
<lb ed="#Qc"/>in eam incidit ex sua culpa tenetur ad quid
<lb ed="#Qc"/>praeter illud ad quod prius tenebatur, ut ad sa<lb ed="#Qc"/>tisfactionem
de culpa et de damno.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e415">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primo autem obiectum
<lb ed="#Qc"/>dicendum1 quod illa, quae tenebatur ex voto ad
<lb ed="#Qc"/>virginitatem, aut fornicatur aut contrahit matrimo<lb ed="#Qc"/>nialiter.
Si fornicatur, tenebitur adhuc<!--c--> in poste<lb ed="#Qc"/>rum
ad continentiam et tenebitur ad satisfactio<lb ed="#Qc"/>nem
de culpa. Si vero contrahit matrimonialiter,
<lb ed="#Qc"/>tenetur agere poenitentiam de voti transgressione
<lb ed="#Qc"/>et tenetur non petere debitum, licet<!--d--> teneatur
<lb ed="#Qc"/>reddere: hoc<!--e--> enim suae potestatis est, illud<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>vero alieni iuris.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e439">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum vero dicendum<!--g2--> quod, cum
<lb ed="#Qc"/>dicitur <mentioned>tenetur reprimere motum libidinis</mentioned>, sen<lb ed="#Qc"/>sus
est: tenetur non consentire, vel simpliciter
<lb ed="#Qc"/>vel per dominationem, motui libidinis mortali.
<lb ed="#Qc"/>Cum ergo quaeritur utrum teneatur reprimere
<lb ed="#Qc"/>antequam sit mortalis<!--h--> vel cum est, dicendumi
<lb ed="#Qc"/>quod haec determinatio <mentioned>ante</mentioned> vel <mentioned>cum</mentioned> potest
<lb ed="#Qc"/>referri ad hoc verbum <mentioned>tenetur</mentioned> vel ad<!--k--> hoc ver<lb ed="#Qc"/>bum
<mentioned>reprimere</mentioned>. Si ad hoc verbum <mentioned>tenetur</mentioned>,
<lb ed="#Qc"/>verum est<!--l--> quod ante tenetur quam sit mortalis.
<lb ed="#Qc"/>Si vero determinat hoc verbum <mentioned>reprimere</mentioned>, non
<lb ed="#Qc"/>tenetur reprimere ante, quia non tenetur<!--m--> non
<lb ed="#Qc"/>consentire ante, nisi quia non<!--n--> consentire mortali
<lb ed="#Qc"/>est secundum omne tempus; sed si esset deter<lb ed="#Qc"/>minatum
secundum certum tempus, non teneretur
<lb ed="#Qc"/>reprimere ante. Vel potest dici quod tenetur re<lb ed="#Qc"/>primere
ante. - Ad illud<!--o--> quod obicitur quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>ante est veniale</mentioned> etc.: dicendum quod non tenetur
<lb ed="#Qc"/>reprimere in quantum veniale, sed quia fieret
<lb ed="#Qc"/>mortale<!--p--> nisi reprimeretur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e483">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium vero dicendum quod, cum
<lb ed="#Qc"/>fornicatur aliquis, utpote in A, non tunc tenetur
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>ad non fornicandum in A, sed ad non fornican<lb ed="#Qc"/>dum
in<!--a--> posterum; sed quia fornicatus est in A,
<lb ed="#Qc"/>tenetur ad satisfactionem, et ita ad duo tenetur
<lb ed="#Qc"/>in posterum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e501">
<lb ed="#Qc"/>C. Ad id vero quod postea quaeritur <mentioned>utrum
<lb ed="#Qc"/>aliquis per impossibilitatem solvatur a tentione</mentioned>
<lb ed="#Qc"/>dicendum quod non proprie dicitur illud, sed
<lb ed="#Qc"/>per hoc datur intelligi<!--b--> quod non est tentio nisi
<lb ed="#Qc"/>eius quod possibile est fieri et eius qui potest
<lb ed="#Qc"/>pro tempore pro quo potest. Unde, cum<!--c--> ex
<lb ed="#Qc"/>eventu fit aliquid impossibile, non pro illo tem<lb ed="#Qc"/>pore<!--d-->
tenetur, sed ad aliud<!--e--> tenetur, quod pos<lb ed="#Qc"/>sibile
est, si manet ex parte ipsius<!--f--> possibilitas;
<lb ed="#Qc"/>si vero non manet ex parte eius possibilitas<!--g-->,
<lb ed="#Qc"/>sicut est in eo qui incidit in furiam<!--h--> perpetuam,
<lb ed="#Qc"/>tunc solvitur a tentione, nisi in eam incideret ex
<lb ed="#Qc"/>culpa sua, et tunc secundum quosdam tene<lb ed="#Qc"/>retur
ad poenam ex impossibilitate, in quam in<lb ed="#Qc"/>cidit
ex culpa, secundum alios vero simpliciter
<lb ed="#Qc"/>absolvitur pro illo tempore.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e539">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1-2. Per hoc potest esse mani<lb ed="#Qc"/>festum
illud quod obicitur. Nam tentio non est
<lb ed="#Qc"/>nisi eius qui possibilitatem habet pro tempore
<lb ed="#Qc"/>pro quo habet, et ita intelligitur illud quod dicit
<lb ed="#Qc"/>B. <name>Hieronymus</name>. Si enim non posset homo im<lb ed="#Qc"/>plere
aliquo modo faciendo vel non faciendo,
<lb ed="#Qc"/>non praeciperetur a Deo vel prohiberetur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e557">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium vero dicendum quod aliud est
<lb ed="#Qc"/>de impossibilitate<!--i--> ex parte rei, ad quam obli<lb ed="#Qc"/>gatur,
ex eventu temporis<!--k-->, et aliud ex parte per<lb ed="#Qc"/>sonae.
Nam illa, quae est ex parte ipsius<!--l--> rei
<lb ed="#Qc"/>ex tempore, non absolvit hominem manente apud
<lb ed="#Qc"/>ipsum possibilitate, Sed tenebitur ad illud vel ad
<lb ed="#Qc"/>aliud ex defectu solutionis illius. Sed, si aufer<lb ed="#Qc"/>tur
possibilitas ex parte personae, tunc absolvi<lb ed="#Qc"/>tur
a tentione qua prius tenebatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t2s1q2t2c5-d1e579">
<lb ed="#Qc"/>D. Ad id vero quod quaeritur<!--m--> de dispensa<lb ed="#Qc"/>tione,
respondendum est in parte illa, ubi agetur
<lb ed="#Qc"/>de iure naturali et positivo<!--3-->. Ibi enim de dispen<lb ed="#Qc"/>sationibus,
quae sunt relaxationes iuris com<lb ed="#Qc"/>munis,
est agendum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>