ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10/ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10.xml

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <teiHeader>
    <fileDesc>
      <titleStmt>
        <title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 1, D. 1, C. 10</title>
        <author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
        <respStmt>
          <name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
          <resp>TEI encoder</resp>
        </respStmt>
      </titleStmt>
      <editionStmt>
        <edition n="0.0.0-dev">
          <title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 1, D. 1, C. 10</title>
          <date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
        </edition>
      </editionStmt>
      <publicationStmt>
        <authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
        <availability status="free">
          <p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
         </p>
        </availability>
      </publicationStmt>
      <sourceDesc>
        <listWit>
          <witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
        </listWit>
      </sourceDesc>
    </fileDesc>
    <encodingDesc>
      <schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
      <editorialDecl>
        <p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
          guidelines for a critical edition.</p>
      </editorialDecl>
    </encodingDesc>
    <revisionDesc status="draft">
      <listChange>
        <change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
          <p>Created file for the first time.</p>
        </change>
      </listChange>
    </revisionDesc>
  </teiHeader>
  <text xml:lang="la">
    <front>
      <div xml:id="starts-on"/>
    </front>
    <body>
      <div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10">
        <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 1, D. 1, C. 10</head>
        <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e103" type="question-title">DE SPECIEBUS PECCATI SUPERBIAE<!--3-->.</head>
        <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e106">
          <lb ed="#Qc"/>Decimo quaeritur de speciebus huius peccati.
        </p>
        <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e111">
          <lb ed="#Qc"/>Sunt autem quatuor species eius, quas assignat<!--l-->
          <lb ed="#Qc"/><name>Gregorius</name><!--4-->, <title>Iob</title> 32, 8, circa principium: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e117">Qua<lb ed="#Qc"/>tuor
          sunt species tumoris<!--m-->. Prima est, cum homo
          <lb ed="#Qc"/>a<!--n--> se ipso aestimat bonum habere quod habet;
          <lb ed="#Qc"/>secunda<!--o-->, si desuper datum credit, pro suis ta<lb ed="#Qc"/>men
          meritis accepisse putat; tertia est, cum iactat
          <lb ed="#Qc"/>se habere quod non habet; quarta est, cum, ce<lb ed="#Qc"/>teris
          despectis, singulariter vult videri</quote>.
        </p>
        <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e134">
          <cb ed="#Qc" n="b"/>
          <lb ed="#Qc"/>Potest ergo quaeri utrum pauciores species
          <lb ed="#Qc"/>sufficiant;
          <lb ed="#Qc"/>secundo, utrum plures debeant dici;
          <lb ed="#Qc"/>tertio, de comparatione illarum in quantitate
          <lb ed="#Qc"/>peccati;
          <lb ed="#Qc"/>quarto, de comparatione harum specierum ad
          <lb ed="#Qc"/>illas quas ponit <name>Anselmus</name> et quas ponit<!--p--> <name>Ber<lb ed="#Qc"/>nardus</name>,
          duas scilicet ponens species, superbiam
          <lb ed="#Qc"/>caecam et vanam.
        </p>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Dd1e159" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e161">ARTICULUS I</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e164" type="question-title">Utrum pauciores species superbiae sufficiant.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e167">
            <lb ed="#Qc"/>Circa primum sic proceditur: Videtur quod
            <lb ed="#Qc"/>primum non sit<!--q--> species superbiae, sed infideli<lb ed="#Qc"/>tatis.
            1. Diversorum enim generum et non subal<lb ed="#Qc"/>ternatim
      positorum diversae sunt species<!--r5-->; sed
      <lb ed="#Qc"/>infidelitas et superbia sunt diversa genera, quo<lb ed="#Qc"/>rum
      unum non est sub alio; ergo species unius
      <lb ed="#Qc"/>non est species alterius; sed aestimare bonum,
      <lb ed="#Qc"/>quod habet a Deo solum, habere a se ipso est
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>peccatum infidelitatis: quilibet enim homo tenetur
      <lb ed="#Qc"/>credere quod omne bonum est a Deo; ergo non
      <lb ed="#Qc"/>est species superbiae.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e196">
            <lb ed="#Qc"/>2. Item, <title>Iob</title> 31, 27: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e200" source="http://scta.info/resource/iob31_27">Si laetatum est cor meum</quote> etc.,
      <lb ed="#Qc"/><title>Glossa</title><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e205">Auctoris sui gratiam negare convin<lb ed="#Qc"/>citur<!--s-->
      quisquis sibi tribuit bonum quod opera<lb ed="#Qc"/>tur</quote>.
      Sed qui negat gratiam sui Auctoris est in<lb ed="#Qc"/>fidelis;
      ergo illa species, quam primo assignat,
      <pb ed="#Qc" n="501"/>
            <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>non est species superbiae, sed infidelitatis. — Si
      <lb ed="#Qc"/>dicatur quod ibi est utrumque peccatum, sci<lb ed="#Qc"/>licet
      superbia et infidelitas - contra: Pecca<lb ed="#Qc"/>tum
      est actus incidens ex defectu boni<!--1-->; si ergo
      <lb ed="#Qc"/>duo sunt peccata, erunt duo actus incidentes
      <lb ed="#Qc"/>ex defectu boni<!--a-->; ergo a destructione<!--b--> conse<lb ed="#Qc"/>quentis,
      si non sunt duo actus, non erunt duo
      <lb ed="#Qc"/>peccata.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e237">
            <lb ed="#Qc"/>3. Deinde quaeritur de eo quod ponitur in spe<lb ed="#Qc"/>cie
      secunda, quae est quando aliquis bonum,
      <lb ed="#Qc"/>quod habet a Deo, aestimat se habere pro suis
      <lb ed="#Qc"/>meritis. Videtur enim hoc bene posse fieri sine
      <lb ed="#Qc"/>peccato. Datur<!--d--> enim aliquod bonum a Deo pro
      <lb ed="#Qc"/>merito humano; ergo hoc<!--e--> aestimare non est
      <lb ed="#Qc"/>peccatum; ergo non est species superbiae. Si
      <lb ed="#Qc"/>vero non potest fieri sine peccato, videtur non
      <lb ed="#Qc"/>differre a prima specie. Si enim aestimat se esse
      <lb ed="#Qc"/>causam sui meriti et suum meritum esse causam
      <lb ed="#Qc"/>boni quod habet, ergo credit illud bonum habere
      <lb ed="#Qc"/>a se: quidquid enim est causa causae, est<!--f--> causa
      <lb ed="#Qc"/>causati<!--2-->; non ergo videtur haec species distingui
      <lb ed="#Qc"/>a prima.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e271">
            <lb ed="#Qc"/>4. Deinde quaeritur de tertia specie, cum homo
      <lb ed="#Qc"/>sibi attribuit quod non habet et dicitur arrogantia.
      <lb ed="#Qc"/>In omni enim peccato aliquid est motivum, quod
      <lb ed="#Qc"/>est apparens bonum<!--g-->; sed iste scit se non habere
      <lb ed="#Qc"/>illud bonum; ergo non videtur de illo extolli,
      <lb ed="#Qc"/>cum motivum non dicatur nisi quod est; non
      <lb ed="#Qc"/>ergo tot sunt species superbiae.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e289">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod quatuor
      <lb ed="#Qc"/>sunt species, sicut dicit <name>Gregorius</name>. Et ratio
      <lb ed="#Qc"/>divisionis sic potest sumi: Superbia est qua
      <lb ed="#Qc"/>homo iniuriatur Deo; aut hoc ergo est<!--h--> quan<lb ed="#Qc"/>tum
      ad bonum quod habet aut quod videtur<!--i-->
      <lb ed="#Qc"/>habere. Si quantum ad illud, quod videtur ha<lb ed="#Qc"/>bere
      et non habet, extollitur, una est species su<lb ed="#Qc"/>perbiae.
      Si vero quantum ad bonum quod habet,
      <lb ed="#Qc"/>hoc potest esse dupliciter, quia aut iniuriatur
      <lb ed="#Qc"/>Deo in se<!--k--> aut Deo in proximo. Si Deo in
      <lb ed="#Qc"/>proximo, quarta species intelligitur, cum aliquis
      <lb ed="#Qc"/>vult singulariter videri. Si vero Deo in se, qui
      <lb ed="#Qc"/>est principium omnis boni, hoc potest esse du<lb ed="#Qc"/>pliciter:
      aut prout homo ponit se ipsum<!--l--> totam
      <lb ed="#Qc"/>causam boni aut prout ponit se esse principalem.
      <lb ed="#Qc"/>Primo modo<!--m--> determinatur prima species; se<lb ed="#Qc"/>cundo
      modo determinatur secunda species.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e328">
            <lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primo autem obiectum
      <lb ed="#Qc"/>dicendum<!--n--> quod, prout est<!--o--> species superbiae,
      <lb ed="#Qc"/>determinatur in affectu, in quantum homo in
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>tantum extollit se ut ponat se totam causam illius
      <lb ed="#Qc"/>boni, cuius Deus est<!--a--> tota causa, ut si quis dicat
      <lb ed="#Qc"/>virtutes gratuitas esse a se, quae solum sunt a
      <lb ed="#Qc"/>Deo. Si vero credat Deum non esse causam om<lb ed="#Qc"/>nis
            boni, huiusmodi credere, secundum quod
      <lb ed="#Qc"/>sistit in intellectu<!--b-->, est infidelitatis: credit enim
      <lb ed="#Qc"/>quod non est credendum.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e354">
            <lb ed="#Qc"/>2. Ad secundam vero rationem dicendum
      <lb ed="#Qc"/>est quod negare gratiam sui Auctoris potest du<lb ed="#Qc"/>pliciter
      esse: vel verbo vel facto. Verbo, ut<!--c--> si
      <lb ed="#Qc"/>dicatur quod gratia Dei non est, et<!--d--> secundum
      <lb ed="#Qc"/>hoc est<!--e--> infidelitas; eodem modo si animo<!--f--> cre<lb ed="#Qc"/>deret
      gratiam Dei non esse. Si vero neget facto,
      <lb ed="#Qc"/>hoc est<!--g--> in affectu vel effectu gerat se tam<lb ed="#Qc"/>quam
      principium boni, secundum hoc erit pec<lb ed="#Qc"/>catum
            superbiae, et ita distinguuntur ad invi<lb ed="#Qc"/>cem
      peccatum infidelitatis et superbiae in hoc
      <lb ed="#Qc"/>genere.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e380">
            <lb ed="#Qc"/>3. Ad illud vero quod obicitur de secunda
      <lb ed="#Qc"/>specie, dicendum<!--h--> quod talis non peccat in
      <lb ed="#Qc"/>hoc quod ponit se bonum habere a Deo, sed
      <lb ed="#Qc"/>in hoc quod facit se<!--i--> principalem causam eius
      <lb ed="#Qc"/>cuius principalis causa est Deus. — Ad il<lb ed="#Qc"/>lud
      vero quod obicitur quod <mentioned>haec species
      <lb ed="#Qc"/>est eadem cum prima</mentioned>: dicendum<!--k--> quod non,
      <lb ed="#Qc"/>quia in hac secunda specie homo se facit
      <lb ed="#Qc"/>principalem causam et Deum secundariam eius
      <lb ed="#Qc"/>cuius Deus est causa principalis et<!--l--> homo se<lb ed="#Qc"/>cundaria,
      quia talis ponit quod ipse sit prin<lb ed="#Qc"/>cipalis
      causa boni quod habet, licet a Deo
      <lb ed="#Qc"/>habeat.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e411">
            <lb ed="#Qc"/>4. Ad illud quod obicitur de tertia specie, di<lb ed="#Qc"/>cendum<!--m-->
      quod ibi est peccatum superbiae, cum
      <lb ed="#Qc"/>homo extollitur attribuendo sibi quod non ha<lb ed="#Qc"/>bet.
      Et licet talis non habeat bonum nec appa<lb ed="#Qc"/>rens
      bonum aliis, quod ipsum moveat, habet ta<lb ed="#Qc"/>men
      apparens bonum sibi, quod ipsum<!--n--> movet
      <lb ed="#Qc"/>ad hoc ut extollatur: unde habet bonum appa<lb ed="#Qc"/>rens
      in sua opinione, licet non apud alios. Sed<!--o-->
      <lb ed="#Qc"/>ponatur quod non appareat alii<!--p--> nec etiam ha<lb ed="#Qc"/>beat
            in opinione sua<!--q--> apparens sibi bonum, habet
      <lb ed="#Qc"/>tamen adhuc motivum ad peccatum; unde adhuc
      <lb ed="#Qc"/>talis ostentat se sermone et dicit adhuc se ha<lb ed="#Qc"/>bere
      illud quod non habet nec etiam credit habere.
      <lb ed="#Qc"/>Et, sicut dicit <name>Anselmus</name><!--3-->, hic adhuc est mo<lb ed="#Qc"/>tivum,
      scilicet illud quod ipse intendit aliis im<lb ed="#Qc"/>primere;
      unde, licet non se talem aestimet<!--r--> qua<lb ed="#Qc"/>lem
      se esse ostendit, vult tamen apparere talis,
      <lb ed="#Qc"/>et hoc movet ipsum.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Dd1e454" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e456">ARTICULUS II</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e459" type="question-title">Utrum debeant poni plures species superbiae quam istae quatuor.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e462">
            <pb ed="#Qc" n="502"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>Secundo quaeritur utrum debeant poni plures
      <lb ed="#Qc"/>species<!--a--> superbiae quam istae quatuor.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e473">
            <lb ed="#Qc"/>1. Nos videmus quod una species superbiae de<lb ed="#Qc"/>terminatur
            penes bonum quod homo<!--b--> non habet,
      <lb ed="#Qc"/>scilicet tertia species, aliae autem tres determi<lb ed="#Qc"/>nantur
      penes bonum. Sicut ergo sunt plures spe<lb ed="#Qc"/>cies
      secundum positionem boni, ita debent<!--c--> esse
      <lb ed="#Qc"/>plures secundum defectum boni vel quare non?
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e489">
            <lb ed="#Qc"/>2. Item, contingit esse speciem superbiae in
      <lb ed="#Qc"/>comparatione ad malum quod homo<!--d--> defendit,
      <lb ed="#Qc"/>sicut cum homo excusat se de peccato suo, hoc<!--e-->
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e499">
            <lb ed="#Qc"/>est peccatum superbiae; et malum dividitur con<lb ed="#Qc"/>tra
      bonum; ergo haec species superbiae dividetur
      <lb ed="#Qc"/>contra illas quae sunt ex parte boni; et ipsa non
      <lb ed="#Qc"/>est aliqua illarum quatuor; ergo sunt quinque
      <lb ed="#Qc"/>species. — Quod autem huiusmodi excu<lb ed="#Qc"/>satio
      peccati sit superbia, patet per <name>Au<lb ed="#Qc"/>gustinum</name><!--f-->,
            XIV <title>De civitate Dei</title>, cap. 14<!--1-->, ubi
      <lb ed="#Qc"/>dicit: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e518">Est peior damnabiliorque<!--g--> superbia, qua
      <lb ed="#Qc"/>etiam in peccatis manifestis<!--h--> suffugium excusa<lb ed="#Qc"/>tionis
      exquiritur, sicut illi primi homines, quorum
      <lb ed="#Qc"/>et illa dixit<!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e526" source="http://scta.info/resource/gen3_13">Serpens seduxit me, et manducavi</quote>,
      <lb ed="#Qc"/>et ille dixit<!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e532" source="http://scta.info/resource/gen3_12">Mulier, quam dedisti mihi, haec mihi
      <lb ed="#Qc"/>dedit de ligno, et comedi</quote></quote>. Vult ergo dicere
      <lb ed="#Qc"/>quod excusando se de peccato et referendo in
      <lb ed="#Qc"/>Deum, peccabant<!--i--> peccato superbiae; dicere au<lb ed="#Qc"/>tem
      quod Deus sit causa mali nihil aliud est
      <lb ed="#Qc"/>dicere quam quod Deus non. est causa boni vel
      <lb ed="#Qc"/>principalis causa boni<!--k-->; unde videtur haec spe<lb ed="#Qc"/>cies
      differre ab aliis.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e552">
            <lb ed="#Qc"/>3. Item, I <title>Ioan.</title> 2, 16: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e556" source="http://scta.info/resource/Iio2_16">Omne quod est in mundo
      <lb ed="#Qc"/>aut est concupiscentia carnis aut concupiscentia
      <lb ed="#Qc"/>oculorum aut superbia vitae</quote>. Possum ergo dicere
      <lb ed="#Qc"/>de unoquoque peccato quod est vel<!--l--> <quote>concupi<lb ed="#Qc"/>scentia
      carnis vel</quote><!--m--> etc.; sed possum hoc dicere
      <lb ed="#Qc"/>de multis aliis peccatis ab iis quatuor quae assi<lb ed="#Qc"/>gnat
      <name>Gregorius</name><!--4-->; ergo<!--n--> non tantum habet su<lb ed="#Qc"/>perbia
            has species.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e575">
            <lb ed="#Qc"/>4. Item, filia convenit in natura cum matre;
      <lb ed="#Qc"/>ergo filiae superbiae conveniunt in natura cum
      <lb ed="#Qc"/>superbia; ergo plures sunt eius species quam
      <lb ed="#Qc"/>istae quatuor.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e586">
            <cb ed="#Q" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>5. Item, superbia est, qua homo deordinatur
      <lb ed="#Qc"/>quantum ad Deum et quantum ad hominem; homo
      <lb ed="#Qc"/>autem se habet<!--o--> ad hominem in triplici gradu:
      <lb ed="#Qc"/>vel sicut superior vel sicut par vel sicut inferior;
      <lb ed="#Qc"/>tres primae species superbiae<!--p--> deordinant ho<lb ed="#Qc"/>minem<!--q-->
            ad Deum, quarta deordinat hominem ad
      <lb ed="#Qc"/>hominem parem et inferiorem; cum ergo inobe<lb ed="#Qc"/>dientia
      sit superbia respectu superioris, quia de<lb ed="#Qc"/>ordinat
      hominem respectu hominis superioris, et
      <lb ed="#Qc"/>non sit aliqua illarum quatuor, ergo est quinta<!--r-->
      <lb ed="#Qc"/>species eius, qua deordinatur homo respectu ho<lb ed="#Qc"/>minis
      superioris.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e615">
            <lb ed="#Qc"/>6. Item, ingratitudo est species superbiae, et
      <lb ed="#Qc"/>differt ab illis quatuor; ergo plures sunt species
      <lb ed="#Qc"/>quam illae quatuor. — Quod autem ingra<lb ed="#Qc"/>titudo
      sit species superbiae, sic osten<lb ed="#Qc"/>ditur:
            <name>Hieronymus</name><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e628">Quid tam superbum
      <lb ed="#Qc"/>quam ingratum videri, adversus eius voluntatem
      <lb ed="#Qc"/>vivere, de quo vivere accepisti, illius praecepta
      <lb ed="#Qc"/>despicere, qui ideo quid<!--s--> imperat ut causas ha<lb ed="#Qc"/>beat
      remunerandi?</quote> Ex hac auctoritate videtur
      <lb ed="#Qc"/>quod ingratitudo sit superbiae species. — Minor
      <lb ed="#Qc"/>patet, scilicet quod non sit aliqua illarum<!--t--> qua<lb ed="#Qc"/>tuor,
      quoniam ingratitudo dicitur quando aliquis
      <lb ed="#Qc"/>non refert gratias de beneficio; sed talis bene
      <lb ed="#Qc"/>scit quod habet beneficium a Deo et non a se;
      <lb ed="#Qc"/>ergo non est superbus quantum ad primum mo<lb ed="#Qc"/>dum
            superbiae. Item, talis bene scit quod non
      <lb ed="#Qc"/>habet<!--u--> pro suis meritis; praeterea, talis non
      <lb ed="#Qc"/>iactat se de eo quod non habet; item, talis non
      <lb ed="#Qc"/>vult singulariter videri prae aliis. Unde neutrum
      <lb ed="#Qc"/>illorum quatuor ponit de se ipsa ingratitudo; ergo,
      <lb ed="#Qc"/>si<!--v--> est species superbiae, relinquitur quod<!--x--> est
      <lb ed="#Qc"/>differens ab illis<!--y--> quatuor, et sic plures sunt
      <lb ed="#Qc"/>species superbiae quam quatuor.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e670">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod sufficiens
      <lb ed="#Qc"/>est divisio, sicut dictum est<!--6-->.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e678">
            <lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta.]: 1. Ad primo<!--z--> obiectum dicen<lb ed="#Qc"/>dum
      quod penes defectum boni cum apparentia
      <lb ed="#Qc"/>non debent accipi plures species sicut penes po<lb ed="#Qc"/>sitionem
      boni. Defectus enim ille boni notatur
      <lb ed="#Qc"/>universaliter: unde unicam dicit remotionem;
      <lb ed="#Qc"/>positio vero boni secundum plures modos dici
      <pb ed="#Qc" n="503"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>potest, sicut supra dictum est<!--1-->; propter quod
      <lb ed="#Qc"/>plures ex illa parte sumuntur differentiae.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e702">
            <lb ed="#Qc"/>2. Ad secundum vero<!--a--> dicendum quod
      <lb ed="#Qc"/>excusatio peccati<!--b--> non est species superbiae,
      <lb ed="#Qc"/>sed dispositio consequens superbiam, sicut ac<lb ed="#Qc"/>cusatio
      peccati comes est humilitatis. Excusatio
      <lb ed="#Qc"/>vero nascitur ex specie superbiae, qua aliquis
      <lb ed="#Qc"/>attribuit sibi quod non habet: vult enim<!--c--> se
      <lb ed="#Qc"/>ostendere innocentem, cum non sit. Quod<!--d--> autem
      <lb ed="#Qc"/>dicitur <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e721">excusatio peccati peior damnabiliorque
      <lb ed="#Qc"/>superbia</quote>, hoc non est<!--e--> quia sit essentialiter
      <lb ed="#Qc"/>superbia, sed' quia consequitur superbiam; et di<lb ed="#Qc"/>citur
            damnabilior, quia tollit ipsam poenitentiam,
      <lb ed="#Qc"/>per quam est remedium peccati.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e734">
            <lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium dicendum quod, licet superbia
      <lb ed="#Qc"/>vitae sit radix multorum peccatorum<!--f-->, non ta<lb ed="#Qc"/>men
      quodlibet illorum iacit unam speciem su<lb ed="#Qc"/>perbiae,
      sed dicuntur nasci ex superbia, sicut<!--g-->
      <lb ed="#Qc"/>est de invidia et de huiusmodi.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e747">
            <lb ed="#Qc"/>4. Ad quartum dicendum quod, licet filia in
      <lb ed="#Qc"/>rebus naturalibus sit eiusdem speciei cum matre,
      <lb ed="#Qc"/>per similitudinem autem accipiatur in peccatis,
      <lb ed="#Qc"/>non tamen dicuntur huiusmodi peccata esse<!--h-->
      <lb ed="#Qc"/>eiusdem speciei cum superbia matre, ut unum<lb ed="#Qc"/>quodque
      illorum dicatur superbia, sed dicitur
      <lb ed="#Qc"/>tilia per<!--i--> quamdam conformitatem causalitatis<!--k-->,
      <lb ed="#Qc"/>a qua immediate nascitur.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e767">
            <lb ed="#Qc"/>5. Ad quintum dicendum' quod inobedientia
      <lb ed="#Qc"/>non est species superbiae formalis<!--m-->, immo na<lb ed="#Qc"/>scitur
      ex ea. Inobedientia enim sumitur penes
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>nolle subesse voluntati alterius vel praecepto,
      <lb ed="#Qc"/>superbia vero sumitur penes<!--n--> velle praeesse. Sic
      <lb ed="#Qc"/>ergo inobedientia consequitur ad superbiam et
      <lb ed="#Qc"/>non est species superbiae. — Ad hoc autem
      <lb ed="#Qc"/>quod obicitur quod <mentioned>respectu paris vel inferioris
      <lb ed="#Qc"/>sumitur species superbiae<!--o-->, respectu vero supe<lb ed="#Qc"/>rioris
      hominis non</mentioned>: dicendum est quod homo
      <lb ed="#Qc"/>constitutus est in medio inter Deum et alias crea<lb ed="#Qc"/>turas,
      homo vero homini par est natura; iniuria
      <lb ed="#Qc"/>ergo, qua homo iniuriatur per superbiam, vel est
      <lb ed="#Qc"/>respectu Dei vel respectu hominis paris. Respectu
      <lb ed="#Qc"/>autem Dei, cum vindicat sibi<!--p--> quod Dei est, sci<lb ed="#Qc"/>licet
      superioritatem vel<!--q--> dominationem; unde
      <lb ed="#Qc"/>dicit <name>Augustinus</name>, in libro <title>De doctrina chri<lb ed="#Qc"/>stiana</title><!--2-->:
            <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e810">Inest vitioso animo id magis appetere
      <lb ed="#Qc"/>et tamquam debitum vindicare, quod uni proprie
      <lb ed="#Qc"/>debetur Deo</quote>. Similiter iniuriatur homini, cum af<lb ed="#Qc"/>fectat
      ei libidinose dominari qui est ei par na<lb ed="#Qc"/>tura;
      unde dicit <name>Augustinus</name><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e821">Cum homo
      <lb ed="#Qc"/>eis, qui pares sunt sibi naturaliter, hoc est ho<lb ed="#Qc"/>minibus,
        dominari affectat, intolerabilis omnino
      <lb ed="#Qc"/>superbia est</quote>. Sic ergo species superbiae altero
      <lb ed="#Qc"/>duorum modorum accipitur.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e834">
            <lb ed="#Qc"/>6. Ad sextum vero dicendum quod ingrati<lb ed="#Qc"/>tudo
            non est essentialiter superbia, sed conse<lb ed="#Qc"/>quitur
      ad eam: ingratus enim<!--s--> dicitur qui non
      <lb ed="#Qc"/>reddit gratias de beneficio accepto; unde quasi
      <lb ed="#Qc"/>principium boni se reputat. Et ita ad primam
      <lb ed="#Qc"/>speciem superbiae reducitur, eo quod non retor<lb ed="#Qc"/>quet
      beneficium in<!--t--> illum a quo recepit.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Dd1e853" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e855">ARTICULUS III</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e858" type="question-title">De comparatione istarum specierum secundum quantitatem peccati.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e861">
            <lb ed="#Qc"/>Tertio quaeritur de comparatione istarum<!--a--> spe<lb ed="#Qc"/>cierum
      secundum quantitatem peccati.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e868">
            <lb ed="#Qc"/>Ostenditur autem 1. quod quarta species su<lb ed="#Qc"/>perbiae
      sit maius peccatum inter alias, quoniam
      <lb ed="#Qc"/><title>Iob</title> 32, 7, super illud: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e876" source="http://scta.info/resource/iob32_7">Sperabam quod aetas<!--b--> pro<lb ed="#Qc"/>lixior
      loqueretur</quote>, dicit <name>Gregorius</name><!--c4--> de quarta
      <lb ed="#Qc"/>specie superbiae: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e884">Haec quarta species vicinius
      <lb ed="#Qc"/>proximat diabolo, qui prae angelis esse voluit</quote>.
      <lb ed="#Qc"/>Haec ergo species est magis proxima peccato dia<lb ed="#Qc"/>boli;
      sed maximo<!--d--> peccato vitiatur diabolus; ergo
      <lb ed="#Qc"/>haec species est maximum peccatum inter alias<!--e-->.
      <lb ed="#Qb"/>— Contra. Videtur prima species esse maius
      <lb ed="#Qc"/>peccatum quam ista, quia illa species maius<!--f-->
      <cb ed="#Q" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>peccatum est quae magis iniuriatur Deo; sed
      <lb ed="#Qc"/>prima species magis iniuriatur Deo<!--g--> quam quarta;
      <lb ed="#Qc"/>ergo est maius peccatum. — Minor patet,
      <lb ed="#Qc"/>quoniam iniuria quae fit Deo immediate, maior
      <lb ed="#Qc"/>est quam illa quae fit Deo<!--h--> mediate; sed prima
      <lb ed="#Qc"/>species Deo iniuriatur immediate, quia, cum ali<lb ed="#Qc"/>quis<!--i-->
      dicit se esse principium boni quod ha<lb ed="#Qc"/>bet,
      haec iniuria immediate redundat in Deum<!--k-->;
      <lb ed="#Qc"/>sed quarta species Deo iniuriatur mediate<!--l-->, sci<lb ed="#Qc"/>licet
            Deo in homine. Cum enim aliquis, <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e921">despectis
      <lb ed="#Qc"/>singulis, singulariter vult videri</quote>, ipse primo in<lb ed="#Qc"/>iuriatur
      homini et per hominem Deo; sed, cum
      <lb ed="#Qc"/>aliquis negat bonum esse a Deo et ponit se il<lb ed="#Qc"/>lud
      habere a se, talis immediate iniuriatur Deo,
      <pb ed="#Qc" n="504"/>
            <cb ed="#Qc" n="a"/>
            <lb ed="#Qc"/>et sic<!--a--> maius peccatum est prima species quam
      <lb ed="#Qc"/>quarta.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e942">
            <lb ed="#Qc"/>2. Quod autem tertia species sit maius pecca<lb ed="#Qc"/>tum,
      videtur, quia quanto aliquod peccatum plus
      <lb ed="#Qc"/>habet de motivo, tanto<!--b--> plus habet de pronitate;
      <lb ed="#Qc"/>et quanto plus habet de pronitate, tanto plus habet
      <lb ed="#Qc"/>de excusatione; et quanto plus habet de excu<lb ed="#Qc"/>satione,
            tanto minus peccatum est; ergo quanto
      <lb ed="#Qc"/>plus habet de motivo, tanto minus est, et e con<lb ed="#Qc"/>trario,
      quanto minus de motivo, tanto maius pec<lb ed="#Qc"/>catum
      est. Sed iactantia, quae est tertia species
      <lb ed="#Qc"/>superbiae, minus habet de motivo inter alias;
      <lb ed="#Qc"/>ergo est maius peccatum. — Minor patet,
      <lb ed="#Qc"/>quoniam aliae species oriuntur ex bono quod
      <lb ed="#Qc"/>homo habet, haec autem non oritur ex bono quod
      <lb ed="#Qc"/>homo habeat, sed quod non habet; plus autem
      <lb ed="#Qc"/>excusationis est et plus habet de motivo ille qui
      <lb ed="#Qc"/>extollitur de bono quod habet quam ille qui extol<lb ed="#Qc"/>litur
      de bono quod<!--c--> non habet.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e982">
            <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: 1. Ad quod dicendum quod peccatum
      <lb ed="#Qc"/>diaboli duplicem habuit comparationem: unam,
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>qua iniuriabatur<!--d--> Deo, et ex illa parte dicitur<!--e-->
      <lb ed="#Qc"/>maximum peccatum; ex alia parte, qua voluit
      <lb ed="#Qc"/>praeesse angelis indebito modo, et ex illa parte
      <lb ed="#Qc"/>assimilatur quarta species in homine, quae est
      <lb ed="#Qc"/>praesumptio singularitatis, peccato diaboli. Unde
      <lb ed="#Qc"/>non ex hoc sequitur quod quarta species su<lb ed="#Qc"/>perbiae
      sit maius peccatum aliis speciebus: non
      <lb ed="#Qc"/>enim appropinquat ex illa parte peccato diaboli,
      <lb ed="#Qc"/>ex qua parte dicitur maximum.
    </p>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1011">
            <lb ed="#Qc"/>2. Ad illud quod obicitur de iactantia, scilicet
      <lb ed="#Qc"/>tertia specie, dicendum est quod duo sunt in
      <lb ed="#Qc"/>illo peccato, scilicet motivum ad peccatum et
      <lb ed="#Qc"/>iniuria Dei. Licet ergo plus habeat de motivo
      <lb ed="#Qc"/>et ita plus excusationis qui extollitur de bono
      <lb ed="#Qc"/>quod habet quam qui extollitur de bono quod<!--f-->
      <lb ed="#Qc"/>non habet, et ita quod hoc sit minus peccatum,
      <lb ed="#Qc"/>tamen ex parte iniuriae plus iniuriatur Deo qui
      <lb ed="#Qc"/>se negat bonum habere a Deo quod habet ab
      <lb ed="#Qc"/>ipso, quam ille qui iactat se habere aliquod bo<lb ed="#Qc"/>num
      quod non habet, et ideo in prima specie
      <lb ed="#Qc"/>superbiae est maius peccatum quam in tertia.
    </p>
        </div>
        <div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Dd1e1041" type="articulus">
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e1043">ARTICULUS IV.</head>
          <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e1046" type="question-title">De comparatione aliorum divisionum superbiae.</head>
          <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1049">
            <lb ed="#Qc"/>Quarto quaeritur<!--g--> de comparatione aliarum di<lb ed="#Qc"/>visionum
      secundum <name>Anselmum</name> et <name>Bernardum</name>
      <cb ed="#Qc" n="b"/>
            <lb ed="#Qc"/>respectu illius<!--h--> divisionis quam ponit <name>Gre<lb ed="#Qc"/>gorius</name>.
    </p>
          <div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Dd1e1062">
            <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e1064">PROBLEMA I.</head>
            <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e1067" type="question-title">De divisione superbiae quam ponit <name>Anselmus</name>.</head>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1070">
              <lb ed="#Qc"/>Et primo de illa quam ponit <name>Anselmus</name>. Di<lb ed="#Qc"/>vidit
       autem<!--i--> <name>Anselmus</name><!--1--> exaltationem, quam
       <lb ed="#Qc"/>ponit loco superbiae, sic: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1078">Exaltatio quaedam
       <lb ed="#Qc"/>est in opinione, quaedam in voluntate, quaedam
       <lb ed="#Qc"/>in sermone, quaedam in operatione</quote>. Quaeritur<!--k-->
       <lb ed="#Qc"/>ergo de iis primo in se, deinde in comparatione.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1088">
              <lb ed="#Qc"/>I. Potest ergo quaeri penes quam istarum exal<lb ed="#Qc"/>tationum
       maius peccatum attendatur.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1095">
              <lb ed="#Qc"/>Ad quod sic: a. Dicit <name>Anselmus</name><!--2--> quod exal<lb ed="#Qc"/>tatio,
       quae est in opere, est mala, exaltatio, quae
       <lb ed="#Qc"/>est in opinione<!--l-->, pessima. Ergo, secundum ipsum,
       <lb ed="#Qc"/>maius peccatum est quantum ad exaltationem in
       <lb ed="#Qc"/>opinione quam quantum ad exaltationem in opere.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1109">
              <lb ed="#Qc"/>Contra. 1. Super illud <title>Iob</title> 3, 11: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1113" source="http://scta.info/resource/Iob3_11">Quare non in
       <lb ed="#Qc"/>vulva mortuus sum?</quote> <name>Gregorius</name><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1118">Quatuor
       <lb ed="#Qc"/>modis fit peccatum in corde et quatuor modis<!--n-->
       <cb ed="#Qc" n="b"/>
                <lb ed="#Qc"/>consummatur in opere. In corde<!--o--> fit suggestio,
       <lb ed="#Qc"/>inde delectatio, post consensus, inde defensio.
       <lb ed="#Qc"/>In opere vero prius latens culpa agitur, post au<lb ed="#Qc"/>tem
       homini<!--p--> sine pudore aperitur, deinde in con<lb ed="#Qc"/>suetudinem
       ducitur, post falsa spe vel despera<lb ed="#Qc"/>tione
       nutritur</quote>. Cum ergo consummatio peccati
       <lb ed="#Qc"/>sit in opere, maius est peccatum perpetratum in
       <lb ed="#Qc"/>opere quam in opinione sive cogitatione; exal<lb ed="#Qc"/>tatio
       ergo maius in opere quam in opinione;
       <lb ed="#Qc"/>ergo peccatum maius<!--q--> peccato.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1148">
              <lb ed="#Qc"/>2. Item<!--r-->, peccatum in opere ponit peccatum in
       <lb ed="#Qc"/>voluntate et opinione ante se<!--s-->; ergo maius est
       <lb ed="#Qc"/>peccatum<!--t--> exaltatio in opere quam exaltatio in
       <lb ed="#Qc"/>opinione.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1159">
              <lb ed="#Qc"/>3. Item, ex illa parte determinatur virtus et vi<lb ed="#Qc"/>tium
       tantum, ex qua parte determinatur bonum
       <lb ed="#Qc"/>vel malum; sed hoc est ex parte affectus, non
       <pb ed="#Qc" n="505"/>
              <cb ed="#Qc" n="a"/>
              <lb ed="#Qc"/>ex parte intellectus; opinio autem est<!--a--> ex parte
       <lb ed="#Qc"/>intellectus; ergo ex parte ipsius non determina<lb ed="#Qc"/>bitur
       maius peccatum quam ex parte operis; non
       <lb ed="#Qc"/>ergo maius peccatum est exaltatio in opinione
       <lb ed="#Qc"/>quam exaltatio in opere.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1183">
              <lb ed="#Qc"/>II. Deinde quaeritur de comparatione divisionis
       <lb ed="#Qc"/>secundum <name>Anselmum</name> ad illam quae est se<lb ed="#Qc"/>cundum
       <name>Gregorium</name>, penes quid utraque di<lb ed="#Qc"/>visio
       accipiatur et qualiter una se habeat ad
       <lb ed="#Qc"/>aliam, cum utraque sufficiens videatur.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1196">
              <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: I. Ad quod dicendum quod<!--b--> exaltatio
       <lb ed="#Qc"/>in opinione est maius peccatum, secundum accep<lb ed="#Qc"/>tionem
              <name>Anselmi</name><!--1-->, quam exaltatio in opere. Exal<lb ed="#Qc"/>tatio<!--c-->
       enim in opinione<!--d--> est, quando aliquis
       <lb ed="#Qc"/>opinatur vel aestimat se esse dignum aliquo
       <lb ed="#Qc"/>magno honore et in hac aestimatione sic delec<lb ed="#Qc"/>tatur.
       Exaltatio vero<!--e--> in voluntate est, quando
       <lb ed="#Qc"/>quis<!--f--> non aestimat se esse dignum aliquo ho<lb ed="#Qc"/>nore,
       vult tamen illum habere, tamene non pro<lb ed="#Qc"/>curat
       opere vel sermone, et ita delectatur<!--h--> in
       <lb ed="#Qc"/>voluntate. Exaltatio vero<!--i--> in sermone est, quando
       <lb ed="#Qc"/>aliquis non aestimat se esse dignum aliquo ho<lb ed="#Qc"/>nore
              nec vult<!--k--> ipsum habere nec laborat opere
       <lb ed="#Qc"/>ad obtinendum, nihilominus magnificat se in
       <lb ed="#Qc"/>sermone. Exaltatio vero<!--l--> in opere est, quando
       <lb ed="#Qc"/>non aestimat se esse dignum honore aliquo nec
       <lb ed="#Qc"/>vult ipsum nec magnificat se sermone, tamen<!--m-->
       <lb ed="#Qc"/>facit aliqua opera<!--n-->, ex quibus magnus habeatur.
       <lb ed="#Qc"/>Haec ergo ultima exaltatio, secundum <name>Ansel<lb ed="#Qc"/>mum</name>,
       minima est in genere huius peccati; exal<lb ed="#Qc"/>tatio
       vero<!--o-->, quae est in opinione, pessima; ratio
       <lb ed="#Qc"/>autem est, quia plus habet de vano, in quo de<lb ed="#Qc"/>lectatur<!--p-->.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1248">
              <lb ed="#Qc"/>Ad obiecta autem respondendum 1. quod il<lb ed="#Qc"/>lud
       quod dicit <name>Gregorius</name><!--2--> <mentioned>peccatum in opere
       <lb ed="#Qc"/>esse maius<!--r--> quam peccatum in cogitatione sive
       <lb ed="#Qc"/>in corde</mentioned>, hoc est, quia<!--s--> ponit ante se illa
       <cb ed="#Qc" n="b"/>
              <lb ed="#Qc"/>peccata quae dicuntur peccata cordis: secundum
       <lb ed="#Qc"/>gradus enim assignantur peccata enumerata<!--a--> a
       <lb ed="#Qc"/><name>Gregorio</name>, sicut supra potest videri<!--b3-->.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1269">
              <lb ed="#Qc"/>3. Ad id vero quod obicitur quod <mentioned>penes opi<lb ed="#Qc"/>nionem
       non debeat attendi peccatum, quia neque
       <lb ed="#Qc"/>bonum neque malum attenditur secundum illam</mentioned>:
       <lb ed="#Qc"/>dicendum est<!--c--> quod penes opinionem non atten<lb ed="#Qc"/>ditur
              peccatum nisi materialiter, formaliter vero
       <lb ed="#Qc"/>in voluntate. Quando enim aliquis aestimat se
       <lb ed="#Qc"/>dignum honore, ex hac aestimatione consequitur
       <lb ed="#Qc"/>superbia in affectu; unde materia sive occasio
       <lb ed="#Qc"/>superbiendi ex intellectu sumitur, complementum
       <lb ed="#Qc"/>vero ex parte voluntatis.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1293">
              <lb ed="#Qc"/>II. Ad aliud dicendum quod differentiae istae<!--d-->,
       <lb ed="#Qc"/>quibus dividit <name>Anselmus</name> superbiam, sunt ma<lb ed="#Qc"/>teriales
       differentiae; alia enim est materia super<lb ed="#Qc"/>biendi
       ex parte opinionis, alia ex parte voluntatis,
       <lb ed="#Qc"/>alia ex parte operis, alia ex parte sermonis.
       <lb ed="#Qc"/>Differentiae autem supra dictae, quas ponit <name>Gre<lb ed="#Qc"/>gorius</name>,
       sunt formales differentiae ipsius super<lb ed="#Qc"/>biae,
       non materiales, et hoc, quia determinantur
       <lb ed="#Qc"/>secundum differentes appetitus excellentiae. Et,
       <lb ed="#Qc"/>licet utraque divisio sit sufficiens, nulla tamen
       <lb ed="#Qc"/>species in una divisione coaequatur speciei in
       <lb ed="#Qc"/>alia, sed sunt excedentes et excessae. Divisio
       <lb ed="#Qc"/>autem <name>Gregorii</name> plus attenditur secundum dif<lb ed="#Qc"/>ferentias
              rerum, divisio autem <name>Anselmi</name> secun<lb ed="#Qc"/>dum
       differentias nostrorum actuum comparatione
       <lb ed="#Qc"/>ad res. Actus enim, noster aut est interior aut est
       <lb ed="#Qc"/>exterior<!--e-->: interior aut ex parte cognitivae aut ex
       <lb ed="#Qc"/>parte affectivae, exterior vero aut ex parte ser<lb ed="#Qc"/>monis
       aut ex parte operis sive ex parte ostensi<lb ed="#Qc"/>vae
       vel<!--f--> ex parte operativae. Propter quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1338">qua<lb ed="#Qc"/>tuor
       erunt differentiae simplices</quote> ipsius exal<lb ed="#Qc"/>tationis,
       plures vero possunt esse compositae.
       <lb ed="#Qc"/>Dicit<!--4--> enim<!--g--> quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1348">sex sunt duplicia, quatuor
       <lb ed="#Qc"/>vero triplicia, unum vero quadruplex</quote>, et ita<!--h--> in
       <lb ed="#Qc"/>universo erunt <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1355">quindecim<!--i--> genera exaltationis</quote>.
      </p>
          </div>
          <div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Dd1e1360">
            <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e1362">PROBLEMA II</head>
            <head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Hd1e1365" type="question-title">De divisione superbiae quam ponit <name>Bernardus</name>.</head>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1368">
              <lb ed="#Qc"/>Deinde dicendum est<!--k--> de speciebus superbiae,
       <lb ed="#Qc"/>quas ponit <name>Bernardus</name><!--5-->, in se et in compara<lb ed="#Qc"/>tione
       ad illas quas ponit <name>Gregorius</name>. Ponuntur
       <lb ed="#Qc"/>autem duae, scilicet<!--l--> superbia caeca et superbia
       <lb ed="#Qc"/>vana, et dicit<!--6--> quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1381">superbia caeca potest dici
       <cb ed="#Qc" n="b"/>
                <lb ed="#Qc"/>contumacia, superbia vero vana vanitas</quote>. <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1388">Con<lb ed="#Qc"/>tra
       vero caecam superbiam</quote> dicit esse speciem
       <lb ed="#Qc"/>humilitatis, qua quis novit <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1395">sentire de se humi<lb ed="#Qc"/>liter;
       contra vanam vero species humilitatis, qua<!--m-->
       <lb ed="#Qc"/>non consentit homo aliter sentientibus</quote>.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1403">
              <pb ed="#Qc" n="506"/>
              <cb ed="#Qc" n="a"/>
              <lb ed="#Qc"/>1. Potest ergo quaeri penes quid accipiantur
       <lb ed="#Qc"/>hae duae species.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1414">
              <lb ed="#Qc"/>Et videtur quod penes hoc accipiantur quod
       <lb ed="#Qc"/>una sit in ratione et<!--a--> altera in voluntate.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1422">
              <lb ed="#Qc"/>1. Dicit enim <name>Bernardus</name><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1426">Ex una fallitur
       <lb ed="#Qc"/>oculus rationis, ex altera male afficitur appetitus
       <lb ed="#Qc"/>voluntatis</quote>. Videntur ergo secundum has vires
       <lb ed="#Qc"/>differre.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1436">
              <lb ed="#Qc"/>2. Hoc etiam ex ipsis<!--b--> nominibus videtur colligi.
       <lb ed="#Qc"/>Caecitas enim ad rationem videtur pertinere, va<lb ed="#Qc"/>nitas
       vero ad delectationem, quae est voluntatis<!--c-->.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1445">
              <lb ed="#Qc"/>Sed obicitur in contrarium. a. Secundum hoc
       <lb ed="#Qc"/>enim non esset utraque superbia in affectu, et ita
       <lb ed="#Qc"/>non esset peccatum, cum peccatum omne sit in
       <lb ed="#Qc"/>voluntate.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1456">
              <lb ed="#Qc"/>b. Praeterea, non essent species superbiae: spe<lb ed="#Qc"/>cies
       enim ponit essentiam generis; <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1462">superbia au<lb ed="#Qc"/>tem
       est appetitus propriae excellentiae</quote>, sicut ab
       <lb ed="#Qc"/>eodem<!--2--> definitur; ergo appetitus utrique convenit;
       <lb ed="#Qc"/>et appetitus est in voluntate; ergo utraque est
       <lb ed="#Qc"/>in voluntate; non ergo una tantum in ratione.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1475">
              <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod, licet una
       <lb ed="#Qc"/>dicatur rationis, altera voluntatis per quamdam
       <lb ed="#Qc"/>appropriationem, nihilominus tamen utraque, se<lb ed="#Qc"/>cundum
              quod est peccatum, est in voluntate.
       <lb ed="#Qc"/>Sicut enim dicit<!--3-->, <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-Qd1e1488">una est qua in se, non in Do<lb ed="#Qc"/>mino,
       gloriatur<!--4-->; altera est qua suis magis quam
       <lb ed="#Qc"/>Dei laudibus d delectatur</quote>, et ita utraque respicit
       <lb ed="#Qc"/>voluntatem. Sed una<!--e--> illarum dicitur caeca, et
       <lb ed="#Qc"/>dicitur esse rationis propter hoc quod non recta
       <lb ed="#Qc"/>aestimatio<!--f--> antecedit pravam delectationem: aesti<lb ed="#Qc"/>mat<!--g-->
              enim vel esse bonum quod non est vel a
       <lb ed="#Qc"/>se esse quod est, in quorum utroque<!--h--> est per<lb ed="#Qc"/>versae
       rationis iudicium. Per hoc ergo patere
       <lb ed="#Qc"/>potest quod, prout sunt species superbiae, non
       <lb ed="#Qc"/>distinguuntur in hoc quod una est rationis et
       <cb ed="#Qc" n="b"/>
              <lb ed="#Qc"/>altera voluntatis, sed in hoc quod una sic prave
       <lb ed="#Qc"/>delectatur, altera<!--i--> vero alio modo.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1519">
              <lb ed="#Qc"/>II. Deinde quaeritur qualiter se habeat haec di<lb ed="#Qc"/>visio
              <name>Bernardi</name> ad illam quae est <name>Gregorii</name><!--k-->.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1527">
              <lb ed="#Qc"/>1. Cum hae enim sint duae species et ibi qua<lb ed="#Qc"/>tuor,
       videtur quod reduci debeant illae quatuor
       <lb ed="#Qc"/>ad istas duas.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1536">
              <lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, omnis species superbiae, assi<lb ed="#Qc"/>gnata
              a <name>Gregorio</name>, vel est in qua quis delec<lb ed="#Qc"/>tatur
       magis in se quam in Deo de eo quod est
       <lb ed="#Qc"/>vel de eo quod non est; ergo quatuor species
       <lb ed="#Qc"/>assignatae a <name>Gregorio</name> sub<!--l--> una specie huius
       <lb ed="#Qc"/>divisionis continentur.
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1552">
              <lb ed="#Qc"/>3. Similiter potest dici de alia specie qua ali<lb ed="#Qc"/>quis<!--m-->
       existimans bonum esse quod non est vel
       <lb ed="#Qc"/>a se esse quod est, in se, non in Domino, glo<lb ed="#Qc"/>riatur:
       haec enim similiter continet species assi<lb ed="#Qc"/>gnatas
       a <name>Gregorio</name>. Sed hoc quo modo<!--n--> potest
       <lb ed="#Qc"/>esse, cum sint diversae species, quarum neutra
       <lb ed="#Qc"/>est sub altera?
      </p>
            <p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t1d1c10-d1e1570">
              <lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod penes aliud
       <lb ed="#Qc"/>et aliud sumuntur species in hac divisione et in<!--o-->
       <lb ed="#Qc"/>illa. In hac enim divisione attenditur<!--p--> differentia
       <lb ed="#Qc"/>specierum penes hoc quod una est, in<!--q--> qua homo
       <lb ed="#Qc"/>delectatur in se, non in Deo; altera vero in hoc
       <lb ed="#Qc"/>quod magis delectatur in se quam in Deo. Di<lb ed="#Qc"/>visio
              vero <name>Gregorii</name> attenditur secundum diffe<lb ed="#Qc"/>rentias
       causarum delectationum: causa enim de<lb ed="#Qc"/>lectationis
       vel est in eo quod est vel<!--r--> in eo quod
       <lb ed="#Qc"/>non est. In eo vero quod est, aut absolute aut in
       <lb ed="#Qc"/>comparatione ad alium hominem. Si vero abso<lb ed="#Qc"/>lute,
              hoc potest esse secundum duas differentias:
       <lb ed="#Qc"/>vel quod totaliter bonum sita se vel quoad<!--s--> ra<lb ed="#Qc"/>tionem
       merendi. Et sic secundum differentias ista<lb ed="#Qc"/>rum
       causarum attenduntur illae<!--t--> quatuor species.
      </p>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>