-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2.xml
217 lines (217 loc) · 13.3 KB
/
ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 2, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 2, C. 2</title>
<date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2">
<head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 2, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Hd1e103" type="question-title">UTRUM INVIDIA SIT PECCATUM<!--2-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e106">
<lb ed="#Qc"/>Secundo quaeritur utrum invidia sit peccatum
<lb ed="#Qc"/>vel non.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e113">
<lb ed="#Qc"/>Quod autem sit peccatum, videtur, a. quo<lb ed="#Qc"/>niam
quilibet tenetur <quote>diligere proximum suum<!--i-->
<lb ed="#Qc"/>sicut se ipsum</quote><!--3-->; sed bonum est obiectum ipsius
<lb ed="#Qc"/>amoris; ergo tenetur quilibet ex praecepto dili<lb ed="#Qc"/>gere
bonum proximi sui sicut bonum suum; si
<lb ed="#Qc"/>ergo invidia iacit contrarium, quoniam odit bo<lb ed="#Qc"/>num
proximi sui, ergo est contra praeceptum
<lb ed="#Qc"/>evangelicum ; ergo est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e133">
<lb ed="#Qc"/>b. Item, caritas est forma virtutum: unde nulla
<lb ed="#Qc"/>virtus est formata sine caritate; ergo illud<!--k--> quod
<lb ed="#Qc"/>directe caritati opponitur, maxime debet dici
<lb ed="#Qc"/>vitium; sed invidia directe caritati opponitur,
<lb ed="#Qc"/>sicut inferius videbitur4 et sicut etiam habetur
<lb ed="#Qc"/><title>I Cor.</title> 13, 4: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e148" source="http://scta.info/resource/Icor13_4">Caritas non aemulatur</quote>, <title>Glossa</title><!--5-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e151">Id est<!--l--> non invidet, quia non eam aliena con<lb ed="#Qc"/>tristat<!--m-->
felicitas</quote>. Si ergo invidum aliena con<lb ed="#Qc"/>tristat
felicitas<!--n-->, relinquitur quod directe est
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>opposita caritati, quae est forma et perfectio vir<lb ed="#Qc"/>tutum;
ergo ipsa est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e167">
<lb ed="#Qc"/>Ad oppositum. 1. Dicit <name>Augustinus</name><!--6--> quod
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e171">invidia est odium felicitatis alienae</quote>; <name>Ioannes
<lb ed="#Qc"/>Damascenus</name><!--7--> dicit quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e176">invidia est tristitia
<lb ed="#Qc"/>de alienis bonis</quote>. Sed omnis dolor vel tristitia
<lb ed="#Qc"/>est poena in quantum huiusmodi; nulla autem
<lb ed="#Qc"/>poena, in quantum huiusmodi<!--o-->, est peccatum;
<lb ed="#Qc"/>ergo invidia non est peccatum. — Probatio mi<lb ed="#Qc"/>noris.
Dicit <name>Augustinus</name>, in libro <title>De libero
<lb ed="#Qc"/>arbitrio</title><!--8-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e192">Poena est affectio involuntaria</quote>. Pec<lb ed="#Qc"/>catum
autem est affectio voluntaria; ergo invidia
<lb ed="#Qc"/>non est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e201">
<lb ed="#Qc"/>2. Praeterea, <name>Seneca</name><!--9-->, loquens de invidia<!--p-->,
<lb ed="#Qc"/>dicit: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e207">Nequitia ipsa sui poena est; quanta enim
<lb ed="#Qc"/>sunt gaudia felicium, tanti sunt gemitus invido<lb ed="#Qc"/>rum</quote>.
Sed poena, in quantum huiusmodi, invo<lb ed="#Qc"/>luntarium
quid est<!--q-->, sicut dictum est<!--10-->; sicut
<lb ed="#Qc"/>autem dicit <name>Augustinus</name>, in libro <title>De vera re<lb ed="#Qc"/>ligione</title><!--11-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e221"> Peccatum ita est voluntarium, quod si
<pb ed="#Qc" n="526"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>non sit voluntarium, non est peccatum</quote>. Patet
<lb ed="#Qc"/>igitur quod invidia non est peccatum. — Item,
<lb ed="#Qc"/>sicut vult <name>Philosophus</name>, in <title>Morali Philosophia</title><!--1-->,
<lb ed="#Qc"/>passionibus non laudamur neque vituperamur;
<lb ed="#Qc"/>passiones ergo non sunt laudabiles neque vitu<lb ed="#Qc"/>perabiles;
sed quod non est laudabile neque vi<lb ed="#Qc"/>tuperabile
non facit vitium nec virtutem; ergo
<lb ed="#Qc"/>passiones non sunt vitia neque virtutes; si ergo
<lb ed="#Qc"/>dolor et tristitia sunt passiones, et invidia est
<lb ed="#Qc"/>tristitia, ergo invidia non est peccatum, quoniam
<lb ed="#Qc"/>est passio. Praeterea, velimus nolimus, trista<lb ed="#Qc"/>mur;
sed nullum tale est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e255">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, omne peccatum ponit conversionem
<lb ed="#Qc"/>ad aliquod bonum mutabile in quo delectatur,
<lb ed="#Qc"/>tamen differenter in mortali et<!--a--> veniali; sed in<lb ed="#Qc"/>vidia
non ponit conversionem ad bonum com<lb ed="#Qc"/>mutabile<!--b-->,
immo potius dicit aversionem<!--c--> ab
<lb ed="#Qc"/>ipso et dolorem, quia qui dolet de alieno bono,
<lb ed="#Qc"/>avertitur ab ipso et non convertitur; ergo invidia
<lb ed="#Qc"/>non habet rationem peccati. — Item, posito quod
<lb ed="#Qc"/>converteretur ad illud, non tamen delectatur in
<lb ed="#Qc"/>illo, immo tristatur; invidia ergo nullo modo
<lb ed="#Qc"/>est peccatum. — Praeterea, ad hoc confirman<lb ed="#Qc"/>dum
facit auctoritas <name>Augustini</name><!--2-->, qui dicit
<lb ed="#Qc"/>quod omne peccatum est ex libidine; libido au<lb ed="#Qc"/>tem
est amor improbus; amor autem improbus
<lb ed="#Qc"/>dicit delectationem inordinatam in bono aliquo
<lb ed="#Qc"/>mutabili; ergo in omni peccato est aliqua de<lb ed="#Qc"/>lectatio
in bono mutabilia; hic autem non est,
<lb ed="#Qc"/>immo tristitia; ergo non est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e299">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: 1. Ad quod dicendum quod invidia
<lb ed="#Qc"/>est peccatum. Sed notandum, ad evidentiam pri<lb ed="#Qc"/>mae
rationis in contrarium, quod duo sunt in
<lb ed="#Qb"/>invidia, scilicet illud unde est peccatum et illud
<lb ed="#Qc"/>unde est poena. Habet enim invidia in se quem<lb ed="#Qc"/>dam
actum culpabilem, scilicet velle bonum al<lb ed="#Qc"/>terius
diminui vel auferri: hoc enim est malum
<lb ed="#Qc"/>et culpabile, et iste actus est voluntarius; unde
<lb ed="#Qc"/>penes istum determinatur esse<!--e--> peccatum. — Item
<lb ed="#Qc"/>praeter hunc actum habet quamdam poenalitatem
<lb ed="#Qc"/>vel passionem cohaerentem in concupiscibili<!--f-->.
<lb ed="#Qc"/>Nam in quibusdam peccatis cum actu peccati
<lb ed="#Qc"/>culpabili est poena peccati manifesta et in qui<lb ed="#Qc"/>busdam
non, sicut in superbia cum actu peccati
<lb ed="#Qc"/>culpabili non est passio vel poena peccati mani<lb ed="#Qc"/>festa<!--g-->:
unde superbia, cum definitur, non defi<lb ed="#Qc"/>nitur
per passionem; invidia autem cum ipso
<lb ed="#Qc"/>actu est passio vel poena per quam definitur,
<lb ed="#Qc"/>et hoc quia per ipsam magis manifestatur ab
<lb ed="#Qc"/>aliis generibus peccatorum, in quibus non sunt
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>passiones: unde <name>Seneca</name> dicit<!--h--> de invidia quod
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e346">nequitia sui ipsius poena est</quote>, ad notandum
<lb ed="#Qc"/>poenam vel passionem invidiae. Haec passio de<lb ed="#Qc"/>terminatur
per dolorem vel tristitiam in concupi<lb ed="#Qc"/>scibili,
et tamen in illa tristitia adhuc invenitur
<lb ed="#Qc"/>utrumque: invenitur enim ibi actus culpabilis et
<lb ed="#Qc"/>poena. Aliter enim tristari de bono alterius non
<lb ed="#Qc"/>esset peccatum, sicut patientia habet unde pa<lb ed="#Qc"/>titur
et habet unde agit et sustinet passionem,
<lb ed="#Qc"/>et ratione istius determinatur esse virtus et vo<lb ed="#Qc"/>luntaria,
ratione primi passio vel poena et in<lb ed="#Qc"/>voluntaria.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e372">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundam rationem patet responsio ex
<lb ed="#Qc"/>hoc quod<!--i--> non in quantum poena est<!--k--> vel pas<lb ed="#Qc"/>sio,
peccatum est, sed ratione actus culpabilis,
<lb ed="#Qc"/>quem concomitatur illa passio vel poena.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-d1e383">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertium dicendum quod<!--l--> invidia
<lb ed="#Qc"/>habet aversionem ab incommutabili bono et
<lb ed="#Qc"/>conversionem<!--m--> ad commutabile bonum, quae
<lb ed="#Qc"/>conversio libidinosa est et ex improba voluntate.
<lb ed="#Qc"/>Et quod dicitur peccatum, hoc est primo et per
<lb ed="#Qc"/>se ratione conversionis ad mutabile<!--n--> bonum, in
<lb ed="#Qc"/>quo delectatur vel quod appetit inordinate. — Et
<lb ed="#Qc"/>ad id<!--o--> quod obicitur quod <mentioned>invidus avertitur<!--p-->
<lb ed="#Qc"/>a bono commutabili</mentioned>: dicendum est quod verum
<lb ed="#Qc"/>est quod invidus avertitur a commutabili bono<!--q-->,
<lb ed="#Qc"/>quod est alienum bonum, et hoc per odium vel
<lb ed="#Qc"/>dolorem, quia odit bonum proximi et dolet de
<lb ed="#Qc"/>ipso; sed convertitur ad bonum commutabile,
<lb ed="#Qc"/>quod est suum bonum proprium, excellens sin<lb ed="#Qc"/>gulariter:
unde sub iis conditionibus convertitur
<lb ed="#Qc"/>ad commutabile bonum<!--r--> proprium. Invidus enim
<lb ed="#Qc"/>amat suum bonum singulariter et excellenter re<lb ed="#Qc"/>spectu
alterius; unde <name>Augustinus</name>, in libro
<lb ed="#Qc"/><title>Confessionum</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e426">Invidia de excellentia litigat.
<lb ed="#Qc"/>Quid te excellentius?</quote> Iterum<!--s-->, appetit singula<lb ed="#Qc"/>ritatem,
et hoc est ei poena; vellet enim habere
<lb ed="#Qc"/>bonum singulariter, ut ab alio non communica<lb ed="#Qc"/>retur,
et ideo dicit <name>Seneca</name><!--t4-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t2c2-Qd1e438">Utinam habe<lb ed="#Qc"/>rent
invidi oculos ex omni parte, ut sic magis
<lb ed="#Qc"/>cruciarentur sive torquerentur, videndo</quote>, supple
<lb ed="#Qc"/>bona in aliis. Et<!--u--> hoc dicit, quia amat<!--v--> bonum
<lb ed="#Qc"/>singulariter, nolens ipsum communicari aliis, et
<lb ed="#Qc"/>ideo circa<!--x--> talia bona, quae per communican<lb ed="#Qc"/>tiam<!--y-->
sui possunt diminui vel auferri secundum
<lb ed="#Qc"/>aestimationem eius, est invidia. Sic ergo patet
<lb ed="#Qc"/>quod alterum est commutabile bonum, a quo
<lb ed="#Qc"/>avertitur, et alterum, ad quod convertitur per
<lb ed="#Qc"/>appetitum et desiderium, et hoc facit ipsam esse
<lb ed="#Qc"/>peccatum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>