-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2.xml
345 lines (345 loc) · 23.6 KB
/
ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 3, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 3, C. 2</title>
<date when="2017-08-19">August 19, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qc" n="quaracchi1930">Quaracchi 1930</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-08-19" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2">
<head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Hd1e100">IIa-IIae, Inq. 3, Tract. 4, S. 2, Q. 1, T. 3, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Hd1e103" type="question-title">UTRUM IRASCI SIT MALUM SECUNDUM SE<!--5-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e106">
<lb ed="#Qc"/>Secundo quaeritur utrum irasci secundum se
<lb ed="#Qc"/>sit malum vel peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e113">
<lb ed="#Qc"/>Ad quod sic: a. <name>Ioannes Chrysostomus</name><!--t6-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e117">Irasci non est peccatum, sed intemporanee
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>facere</quote>. Et ideo ipse addit<!--u7--> illi quod dicitur
<lb ed="#Qc"/><title>Matth.</title> 5, 22: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e124" source="http://scta.info/resource/mt5_22">Omnis, qui irascitur fratri suo, reus
<lb ed="#Qc"/>erit iudicio</quote>: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e129">Verum est, sine causa</quote>, hoc est
<lb ed="#Qc"/>si sine causa<!--v--> irascitur; ergo irasci secundum
<lb ed="#Qc"/>se non est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e138">
<pb ed="#Qc" n="539"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>b. Item, dicit <name>Chrysostomus</name>: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e146"><name>Psalmista</name>
<lb ed="#Qc"/>dicit<!--2-->: <quote>Irascimini et nolite peccare</quote>; ergo concessit
<lb ed="#Qc"/>irasci et prohibuit peccare</quote>. Ergo irasci secun<lb ed="#Qc"/>dum
se non est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e157">
<lb ed="#Qc"/>c. Item, irasci secundum se est commune ad
<lb ed="#Qb"/>iram per zelum et iram per vitium<!--a-->; sed malum
<lb ed="#Qc"/>peccati, in quantum huiusmodi, nunquam est
<lb ed="#Qc"/>commune vitio et virtuti; irasci autem secundum
<lb ed="#Qc"/>se commune est vitio et virtuti, quoniam ira per
<lb ed="#Qc"/>zelum virtus est, ira per vitium vitium est<!--3-->; ergo
<lb ed="#Qc"/>irasci secundum se non est peccatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e173">
<lb ed="#Qc"/>d. Item, Christus assumpsit omnes nostras pas<lb ed="#Qc"/>siones
indetractabiles<!--b-->, illas autem quae detrac<lb ed="#Qc"/>tabiles<!--c-->
sunt, non assumpsit<!--4-->; sed ipse assumpsit
<lb ed="#Qc"/>iram, ut patet <title>Ioan.</title> 2, 15-17, quando eiecit ven<lb ed="#Qc"/>dentes
et ementes de templo; unde etiam sub<lb ed="#Qc"/>ditur
ibi<!--d--> illud<!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e188">Zelus domus tuae comedit me</quote>,
<lb ed="#Qc"/>et dicit <title>Glossa</title><!--6--> quod zelus <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e193">est fervor animi,
<lb ed="#Qc"/>quo mens, abiecto humano timore, pro defensione
<lb ed="#Qc"/>veritatis accenditur<!--e--></quote>. Ira igitur secundum se
<lb ed="#Qc"/>non est malum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e203">
<lb ed="#Qc"/>e. Item, <name>Damascenus</name><!--7--> dicit quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e207">ira est
<lb ed="#Qc"/>desiderium punitionis</quote>. Sed istud est indifferens,
<lb ed="#Qc"/>quia potest fieri ex causa bona et ex causa non
<lb ed="#Qc"/>bona; unde bene et male potest fieri, scilicet vel
<lb ed="#Qc"/>zelo iustitiae vel libidine vindictae; ergo ira se<lb ed="#Qc"/>cundum
se est indifferens<!--f-->; ergo irasci secundum
<lb ed="#Qc"/>se<!--g--> non est malum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e224">
<lb ed="#Qc"/>f. Item, nullus actus dicens de se<!--h--> deformitatem
<lb ed="#Qc"/>est in Deo; si ergo irasci de Deo dicitur, relin<lb ed="#Qc"/>quitur
quod non est actus de se dicens deformi<lb ed="#Qc"/>tatem;
non est ergo actus culpabilis de se. — Mi<lb ed="#Qc"/>nor
patet. Dicitur in <title>Psalmo</title><!--8-->: <quote>Iratus est fu<lb ed="#Qc"/>rore
Dominus</quote>, et in multis aliis locis Scripturae<!--9-->
<lb ed="#Qc"/>simile habetur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e242">
<lb ed="#Qc"/>Ad oppositum. 1. Dicitur super illud <title>Matth.</title>
<lb ed="#Qb"/>5, 22: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e246" source="http://scta.info/resource/mt5_22">Ego autem dico vobis quia omnis qui ira<lb ed="#Qc"/>scitur</quote>,
<title>Glossa</title><!--10-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e251">Plus impono, omnino non
<lb ed="#Qc"/>irasci</quote>. Ergo irasci omnino secundum se prohi<lb ed="#Qc"/>bitum
est a Salvatore; sed omne tale est<!--i--> ma<lb ed="#Qc"/>lum
secundum se: nam eo modo est malum quo
<lb ed="#Qc"/>modo est prohibitum; si ergo secundum se est
<lb ed="#Qc"/>prohibitum, secundum se est malum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e266">
<lb ed="#Qc"/>2. Item, super illud: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e270" source="http://scta.info/resource/">Irascimini et nolite pec<lb ed="#Qc"/>care</quote>,
<title>Glossa</title><!--12-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e275">Venialis est ira, quae non du<lb ed="#Qc"/>citur
ad effectum</quote>; et si ducitur ad effectum,
<lb ed="#Qc"/>malum est; si etiam non, malum est<!--k-->. Sed omnis
<lb ed="#Qc"/>ira vel ducitur ad effectum vel non ducitur; ergo
<lb ed="#Qc"/>omnis ira est peccatum, scilicet secundum omnem.
<lb ed="#Qc"/>sui differentiam; sed omne tale est secundum se
<lb ed="#Qc"/>malum; ergo ira est secundum se malum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e293">
<lb ed="#Qc"/>3. Item, omne quod hebetat mentem, quae<!--1--> est
<lb ed="#Qc"/>imago Dei in nobis, malum est; sed irasci est
<lb ed="#Qc"/>huiusmodi secundum se; ergo irasci secundum
<lb ed="#Qc"/>se est malum. — Minor patet, <title>Iob</title> 5, 2: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e303" source="http://scta.info/resource/iob5_2">Parvu<lb ed="#Qc"/>lum
occidit invidia, et virum stultum interficit
<lb ed="#Qc"/>iracundia</quote>. Ex quo patet quod ira facit virum
<lb ed="#Qc"/>stultum, id est<!--m--> obscuratam mentem. Et similiter
<lb ed="#Qc"/>illud potest trahi ex <title>Glossa</title><!--13-->. — Item, hoc patet
<lb ed="#Qc"/>ex <name>Gregorio</name><!--14-->, qui dicit: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e319">Quanta sit iracun<lb ed="#Qc"/>diae
culpa pensemus, per quam, dum mansue<lb ed="#Qc"/>tudo
amittitur<!--n-->, supernae imaginis similitudo vi<lb ed="#Qc"/>tiatur</quote>.
— Item, <name>Gregorius</name>, in <title>Moralibus</title><!--15-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e328">Per iram splendor Sancti Spiritus excluditur,
<lb ed="#Qc"/>cum menti iracundia confusionis tenebras incutit</quote>.
<lb ed="#Qb"/>— Item, ibidem<!--16--> dicitur: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e334">Quae<!--o--></quote>, scilicet ira,
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e337">dum quietem mentis tollit, Spiritus Sanctus ibi
<lb ed="#Qc"/>non quiescit</quote>. Ira igitur est malum secundum
<lb ed="#Qc"/>se sive irasci.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e345">
<lb ed="#Qc"/>4. Item, <name>Dionysius</name><!--17-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e349">Irascibilitas secundum
<lb ed="#Qc"/>naturam est in cane<!--p18-->, in homine vero praeter
<lb ed="#Qc"/>naturam</quote>, quia homo est animal mansuetum na<lb ed="#Qc"/>tura.
Mansuetudo autem et irasci opponuntur;
<lb ed="#Qc"/>irasci ergo est praeter naturam in homine sive
<lb ed="#Qc"/>contra; ergo irasci malum est, quia non proce<lb ed="#Qc"/>dit
ex natura neque ex gratia; ergo procedit ex
<lb ed="#Qc"/>velle vitii, quia non est nisi <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e367">triplex velle, scilicet
<lb ed="#Qc"/>naturae, gratiae et vitii<!--19--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e373">
<lb ed="#Qc"/>[Solutio]: Ad quod dicendum quod irasci se<lb ed="#Qc"/>cundum
se non<!--q--> est malum sive peccatum: unde
<lb ed="#Qc"/>non semper est malum culpae, immo alicubi
<lb ed="#Qc"/>dicit quod bonum est gratiae<!--r-->, sicut patet <title>Ephes.</title>
<lb ed="#Qb"/>4, 26, super illud: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e383" source="http://scta.info/resource/eph4_26">Irascimini et nolite peccare</quote>,
<lb ed="#Qc"/><title>Glossa</title><!--20-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e389">Irascimini vobismetipsis de prae<lb ed="#Qc"/>teritis
peccatis, quod est poenitere. Quid est
<lb ed="#Qc"/>enim homo poenitens nisi homo irasceris sibi, ut
<pb ed="#Qc" n="540"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>accipiat veniam, id est de se<!--a--> ipso exigit poenam?</quote>
<lb ed="#Qc"/>Et post sequitur 1: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e404">Indignamini vobismetipsis
<lb ed="#Qc"/>tanta vehementia ut peccare desistatis, quia super
<lb ed="#Qc"/>hanc iram non occidit<!--b--> sol iustitiae, sed potius
<lb ed="#Qc"/>illi irradiat</quote>. Istud ergo irasci determinat bonum
<lb ed="#Qc"/>gratiae, quia virtuosum est istud. — Item, ali<lb ed="#Qc"/>quando
determinat bonum naturae. Sic loquitur de
<lb ed="#Qc"/>ipsa<!--c--> <name>Damascenus</name><!--2-->, cum dicit quod <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e420">ira est
<lb ed="#Qc"/>fervor sanguinis</quote> etc. — Item, aliquando deter<lb ed="#Qc"/>minat
malum poenae, scilicet secundum quod im<lb ed="#Qc"/>portat
poenam quamdam, quia aliquando dicit cum
<lb ed="#Qc"/>culpa, aliquando sine culpa et perturbatione<!--d-->.
<lb ed="#Qc"/>Prout sine culpa et perturbatione, sic fuit in Chri<lb ed="#Qc"/>sto:
Christus enim assumpsit poenalitates nostras
<lb ed="#Qc"/>et angustias ad liberationem generis humani, sed
<lb ed="#Qc"/>sine perturbatione accepit illas. — Item, aliquando
<lb ed="#Qc"/>dicit malum culpae, secundum quod habetur
<lb ed="#Qc"/><title>Matth.</title> 5, 22 super illud: <quote>Omnis, qui irascitur fra<lb ed="#Qc"/>tri
suo</quote>, <title>Glossa</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e449">Subitus motus, cui non con<lb ed="#Qc"/>sentitur<!--e-->,
propassio est, accedente consensu, pas<lb ed="#Qc"/>sio
est mors in domo</quote>. Et tangit ibi iram venialem
<lb ed="#Qc"/>et mortalem: venialis dicitur propassio, mortalis<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>cui consentitur. Nam, sicut dicit <title>Glossa</title><!--4-->, eodem
<lb ed="#Qc"/>capitulo, super illud<!--5-->: <quote>Qui viderit mulierem</quote>: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e462">Pro<lb ed="#Qc"/>passio
est subitus motus sine deliberatione boni
<lb ed="#Qc"/>vel mali operis; passio est affectio deliberati animi,
<lb ed="#Qc"/>si sit locus perficiendi</quote>. Unde ira propassio est
<lb ed="#Qc"/>venialis, quia hic est motus irae primus, qui non
<lb ed="#Qc"/>est in potestate nostra, cui non praebetur con<lb ed="#Qc"/>sensus.
Unde <title>Glossa</title><!--6-->, super illud <quote>Psalmi</quote><!--7-->:
<lb ed="#Qc"/><quote>Irascimini</quote>, dicit: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e480">Si motus animi surgit<!--g-->, qui
<lb ed="#Qc"/>non est in potestate nostra, non ei consentiat
<lb ed="#Qc"/>ratio; venialis enim ira est quae non ducitur ad
<lb ed="#Qc"/>effectum</quote>. Si ergo quaeritur de irasci, secundum
<lb ed="#Qc"/>quod de ipso loquitur <title>Matth.</title> 5, 22, tunc dicimus
<lb ed="#Qc"/>quod irasci dicit malum culpae, secundum quod
<lb ed="#Qc"/>malum culpae continet veniale et mortale; irasci
<lb ed="#Qc"/>tamen secundum se non dicit malum culpae, sed
<lb ed="#Qc"/>dicit et malum et bonum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e501">
<lb ed="#Qc"/>[Ad obiecta]: 1. Ad rationes ergo in contrarium
<lb ed="#Qc"/>dicendum. Et primo ad primam dicendum quod
<lb ed="#Qc"/><title>Matth.</title> 5, 22 loquitur de ira quae est malum cul<lb ed="#Qc"/>pae.
Et etiam<!--i--> de illa prohibitione, quae fit in
<lb ed="#Qc"/><title>Glossa</title>, dicimus quod ipse concernit<!--k--> irasci se<lb ed="#Qc"/>cundum
quod<!--l--> ducitur ad consensum. Unde illud
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>prohibet ipse, quia est mortale, sed non prohibet
<lb ed="#Qc"/>ipsum irasci<!--a--> veniale: primum enim irasci pro<lb ed="#Qc"/>hibetur,
secundum non. Unde super <title>Psalmum</title><!--8-->:
<lb ed="#Qc"/><quote>Irascimini</quote>, dicit <title>Glossa</title><!--9-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e527">Primus animi motus
<lb ed="#Qc"/>non est in nostra potestate, sed Dei gratia con<lb ed="#Qc"/>temperare
possumus. Quod ergo consuetudinis
<lb ed="#Qc"/>est, permittit, id est<!--b--> non prohibet; quod culpae
<lb ed="#Qc"/>est, scilicet<!--c--> mortale, prohibet</quote>. Et hoc etiam
<lb ed="#Qc"/>habetur <title>Ephes.</title> 4, 26 in <title>Glossa</title><!--10-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e540">Permittit
<lb ed="#Qc"/>quidem<!--d--> <name>Apostolus</name> irasci, quod est humana ten<lb ed="#Qc"/>tatio,
sed prohibet iram ad effectum ducere</quote>; hoc
<lb ed="#Qc"/>enim est mortale<!--e-->. Similiter ibidem dicit <title>Glos<lb ed="#Qc"/>sa</title><!--11-->:
<quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e554">Invitus tolero quod vitari non potest; sed<!--f-->
<lb ed="#Qc"/>de ira none veniatis ad actum peccandi</quote>, scilicet
<lb ed="#Qc"/>mortaliter, quia tunc est mortale<!--h-->, cum ducitur ad
<lb ed="#Qc"/>effectum. <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e563">Si ergo surgit motus animi<!--i-->, qui iam
<lb ed="#Qc"/>propter poenam peccati non est in potestate no<lb ed="#Qc"/>stra,
saltem non ei consentiat ratio</quote>. Unde non
<lb ed="#Qc"/>imponit quin insurgat motus, quia hoc non est
<lb ed="#Qc"/>in potestate nostra. Et sic in prohibitione<!--k--> cadit
<lb ed="#Qc"/>illud quod est in nostra potestate, scilicet iram
<lb ed="#Qc"/>non ad effectum ducere, et sic in<!--l--> <title>Matth.</title> 5, 22 lo<lb ed="#Qc"/>quitur
de ira quae est malum culpae, et specia<lb ed="#Qc"/>liter
in illa prohibitione prohibet ipsum irasci quod
<lb ed="#Qc"/>ducitur ad effectum, et ita non per hoc osten<lb ed="#Qc"/>ditur
quod irasci secundum se sit malum culpae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e588">
<lb ed="#Qc"/>2. Ad secundam rationem dicendum quod
<lb ed="#Qc"/><title>Glossa</title> similiter ibi loquitur secundum quod
<lb ed="#Qc"/>irasci concernit malum culpae, scilicet<!--m--> secundum
<lb ed="#Qc"/>quod dicit motum illicitum, et hic vel potest
<lb ed="#Qc"/>duci<!--n--> ad consensum et effectum vel non. Si non,
<lb ed="#Qc"/>tunc propassio est et est venialis, et hunc non
<lb ed="#Qc"/>prohibet, quia non est in nostra potestate quin
<lb ed="#Qc"/>surgat; si autem sic, tunc mortalis est et ipsum
<lb ed="#Qc"/>prohibet. Unde dicendum quod non comprehen<lb ed="#Qc"/>dit<!--o-->
ibi omnes differentias ipsius irasci, sed com<lb ed="#Qc"/>prehendit
ibi differentias eius secundum quod
<lb ed="#Qc"/>irasci dicit<!--p--> malum culpae, quia sic est propas<lb ed="#Qc"/>sio
vel passio, sicut dicit <title>Glossa</title> <title>Matth.</title> 5, 22,
<lb ed="#Qc"/>et sic non procedit ratio. Sic<!--q--> etiam, cum dicit
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e620">impono vobis omnino non irasci</quote>, non prohibet
<lb ed="#Qc"/>universaliter irasci, sed prohibet universaliter
<lb ed="#Qc"/>irasci<!--f--> quod ducitur ad effectum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e628">
<lb ed="#Qc"/>3. Ad tertiam rationem dicendum<!--12--> quod
<lb ed="#Qc"/>duplex est obscuratio: quaedam, quae procedit ex
<pb ed="#Qc" n="541"/>
<cb ed="#Qc" n="a"/>
<lb ed="#Qc"/>culpa; alia, quae sequitur ex perturbatione, quae
<lb ed="#Qc"/>est poena. Si loquimur de obscuratione primo
<lb ed="#Qc"/>modo, dicimus quod talis non sequitur ad irasci
<lb ed="#Qc"/>universaliter, sed ad irasci solum quod est ma<lb ed="#Qc"/>lum
culpae, et de illa procedit ratio. Si loquimur
<lb ed="#Qc"/>de obscuratione secundo modo, sic dicimus quod
<lb ed="#Qc"/>non omne quod<!--a--> obscurat mentem, quae est Dei
<lb ed="#Qc"/>imago, est culpa sive malum culpae, immo di<lb ed="#Qc"/>cimus
quod ira per zelum, quae virtus est, hoc
<lb ed="#Qc"/>modo obscurat mentem in nobis, quia ira per
<lb ed="#Qc"/>zelum habet quamdam perturbationem secum,
<lb ed="#Qc"/>ex qua sequitur obscuratio in mente, sed illa
<lb ed="#Qc"/>obscuratio non est ad excaecandum, sed ad
<lb ed="#Qc"/>melius postea videndum. Unde sicut contingit de
<lb ed="#Qc"/>collyrio quod, quando ponitur super oculum,
<lb ed="#Qc"/>primo est quaedam perturbatio in oculo, sed
<lb ed="#Qc"/>postea clarius videt, sic dicimus quod obscura<lb ed="#Qc"/>tio
et perturbatio, quae sequitur ad iram per ze<lb ed="#Qc"/>lum,
est in bonis poena promovens<!--b--> ad melius,
<lb ed="#Qc"/>sed illa quae est in malis<!--c-->, quae sequitur ad
<lb ed="#Qc"/>iram per vitium, est promovens ad deterius. Nam
<lb ed="#Qc"/>de ira per zelum dicit<!--d--> <title>Glossa</title><!--1--> <title>Ephes.</title> 4, 26:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e686">Super hanc<!--e--> non occidit<!--f--> sol iustitiae, sed illi
<lb ed="#Qc"/>irradiat</quote>. Unde per hanc disponitur bonus homo
<lb ed="#Qc"/>ad videndum melius. Sed de alia dicit<!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e693">Noster<!--g-->
<lb ed="#Qc"/>sol iustitiae et veritatis Christus est, cuius veri<lb ed="#Qc"/>tate
anima illustratur, cum in hoc habitat homine
<lb ed="#Qc"/>per fidem. Ideo ait: Cavete<!--h--> ne Christus, qui est
<lb ed="#Qc"/>sol iustitiae, per iracundiam mentem vestram<!--i--> de<lb ed="#Qc"/>serat,
qui cum ira nunquam habitat</quote>. Unde ob<lb ed="#Qc"/>scuratio,
quae istam iram sequitur, non est nisi in
<cb ed="#Qc" n="b"/>
<lb ed="#Qc"/>peccatoribus, et secundum hanc procedit ratio. Non
<lb ed="#Qc"/>tamen irasci secundum se est malum, quia non
<lb ed="#Qc"/>omnis obscuratio vel turbatio sequens ad iram
<lb ed="#Qc"/>est talis, immo quaedam perturbat sapientes,
scilicet ira per zelum. Unde <title>Iob</title> 5, 2, <title>Glossa</title><!--3-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e720">Alia ira est, quam impatientia<!--k-->, alia quam zelus
<lb ed="#Qc"/>facit; illa ex vitio, haec ex virtute. Hac</quote>, scilicet
<lb ed="#Qc"/>ira per zelum, <quote xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-Qd1e727">irasci, sicut et nostris, ita errori<lb ed="#Qc"/>bus
proximorum debemus, quae <quote>melior est risu,
<lb ed="#Qc"/>quia per tristitiam vultus corrigitur</quote> proximus<!--4-->. Sed
<lb ed="#Qc"/>non debet et haec menti dominari, sed ut ancilla
<lb ed="#Qc"/>subesse rationi, ne sit immoderata. Haec sapientes
<lb ed="#Qc"/>conturbat, sed ira per vitium stultos trucidat</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l2Bi3t4s2q1t3c2-d1e745">
<lb ed="#Qc"/>4. Ad quartam rationem dicendum est quod
<lb ed="#Qc"/>irasci accipitur tripliciter: uno modo irasci vi<lb ed="#Qc"/>tiis<!--l-->,
et iste motus, quo homo potuit irasci vitio
<lb ed="#Qc"/>alterius, potuit esse in natura primo bene<!--m--> insti<lb ed="#Qc"/>tuta,
ut si Adam<!--n--> motus esset ex imperio ratio<lb ed="#Qc"/>nis
contra peccatum Evae: tunc enim<!--o--> vis ira<lb ed="#Qc"/>scibilis
et concupiscibilis ordinate moverentur
<lb ed="#Qc"/>ad imperium rationis. Est iterum irasci quod
<lb ed="#Qc"/>egreditur post corruptionem naturae, et hoc est
<lb ed="#Qc"/>duplex: aut prout est poena aut prout est culpa.
<lb ed="#Qc"/>Sive<!--p--> autem sic sive sic, sicut dicitur esse se<lb ed="#Qc"/>cundum
naturam in cane<!--q-->, sic praeter naturam<!--r-->
<lb ed="#Qc"/>primitus institutam dicitur esse irasci in homi<lb ed="#Qc"/>ne<!--s-->,
maxime autem illud irasci quod est culpa<lb ed="#Qc"/>bile;
sed ex hoc non sequitur quod omne irasci,
<lb ed="#Qc"/>quod modo elicitur, sit malum culpae: aliquando
<lb ed="#Qc"/>enim est malum poenae, quod, si adveniat gra<lb ed="#Qc"/>tia,
ad meritum ordinatur.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>