-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p2in2q4m3c1.xml
523 lines (523 loc) · 33 KB
/
ahsh-l3p2in2q4m3c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 2, Inq. 2, Q. 4, M. 3, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 2, Inq. 2, Q. 4, M. 3, C. 1</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1">
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e102">III, P. 2, Inq. 2, Q. 4, M. 3, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e105" type="question-title">DE MATRIMONIO IN LEGE NATURALI.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Quantum ad primum quaeruntur haec:
Primo, utrum matrimonium<!--b--> sit de lege na<lb ed="#Qd"/>turali;
<lb ed="#Qd"/>secundo, de legitimitate<!--c--> personarum;
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>tertio, utrum de lege naturali sit quod una
<lb ed="#Qd"/>unius;
<lb ed="#Qd"/>quarto, utrum inseparabilitas, quae est in ma<lb ed="#Qd"/>trimonio,
sit de lege<!--d--> naturali.
</p>
<div xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Dd1e128" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e130">ARTICULUS I.</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e133" type="question-title">Utrum matrimonium sit de lege naturali.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e136">
<lb ed="#Qd"/>Quantum ad primum sic obicitur: 1. Nihil quod
<lb ed="#Qd"/>fit ex institutione est de lege naturali; matrimo<lb ed="#Qd"/>nium
est huiusmodi; ergo etc. — Maior patet.
<lb ed="#Qd"/><name>Isidorus</name><!--2--> dicit quod <quote>ius naturale ubique in<lb ed="#Qd"/>stinctu
naturae, non aliqua<!--e--> constitutione habe<lb ed="#Qd"/>tur</quote>.
— Minor patet per <name>Hugonem</name>, <title>De sa<lb ed="#Qd"/>cramentis</title><!--3-->,
qui dicit: <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e153">Coniugium est societas,
<lb ed="#Qd"/>quam Deus ab initio inter masculum et feminam
<lb ed="#Qd"/>constituit, quando mulierem, de latere viri for<lb ed="#Qd"/>matam,
eidem sociavit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e163">
<lb ed="#Qd"/>2. Secunda ratio. Quaecumque sunt de lege na<lb ed="#Qd"/>turae
sunt eadem apud omnes; sed matrimo<lb ed="#Qd"/>nium
non est huiusmodi; ergo non est de lege
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>infidelium est<!--f--> dissolubile vel separabile, fidelium
<lb ed="#Qd"/>autem non; sed hoc facit differentiam essentia<lb ed="#Qb"/>lem,
cum<!--g--> forma matrimonii sit coniunctio; con<lb ed="#Qd"/>iunctioni
autem opponitur separatio, et ita non
<lb ed="#Qd"/>est idem essentialiter apud omnes<!--h-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e185">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum a. <title>Digesta, De iustitia et iure</title><!--4-->:
<lb ed="#Qd"/>Ex lege naturali <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e191">descendit maris et feminae con<lb ed="#Qd"/>iunctio,
quam nos matrimonium appellamus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e198">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum quod matrimonium potest
<lb ed="#Qd"/>dupliciter considerari: in quantum est res vel<!--i-->
<lb ed="#Qd"/>in quantum est signum. Considerando ergo rem
<lb ed="#Qd"/>matrimonii, quae est coniunctio maris et feminae,
<lb ed="#Qd"/>sic est de lege naturali; in quantum vero<!--k--> est
<lb ed="#Qb"/>signum, est ab institutione divina et non ex lege
<pb ed="#Qd" n="359"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>naturali<!--a-->. Nec est inconveniens quod ab alio
<lb ed="#Qd"/>et alio sit matrimonium res et signum, sicut
<lb ed="#Qd"/>circulus ab alio homine potest habere quod sit
<lb ed="#Qd"/>circulus, ab alio quod sit signum: signum enim
<lb ed="#Qd"/>ordinem dicit. Coniunctio maris et feminae na<lb ed="#Qd"/>turalis
est<!--b-->, sed quod illa coniunctio significet
<lb ed="#Qd"/>ista<!--c-->, scilicet inseparabilitatem vel coniunctionem
<lb ed="#Qd"/>Christi et Ecclesiae et animae sanctae ad Deum,
<lb ed="#Qd"/>hoc habet a divina institutione. - Vel dicendum
<lb ed="#Qd"/>quod in omni sacramento sunt tria, scilicet si<lb ed="#Qd"/>militudo,
significatio, sanctificatio<!--d-->. Similitudi<lb ed="#Qd"/>nem
ergo habet matrimonium ex prima condi<lb ed="#Qd"/>tione,
significationem ex informatione, sanctifica<lb ed="#Qd"/>tionem
vero ex redemptione. Ex quo enim creatus
<lb ed="#Qd"/>est homo et femina, fuit naturale quod coniunge<lb ed="#Qd"/>rentur.
Sed<!--e--> quod per hoc significaretur coniunctio
<lb ed="#Qd"/>animae ad Deum vel Christi ad Ecclesiam vel
<lb ed="#Qd"/>humanitatis et<!--f--> divinitatis in Christo, istud fuit
<lb ed="#Qd"/>ab institutione divina. Quod autem sit sanctifi<lb ed="#Qd"/>catio,
hoc est gratia, in matrimonio sive in con<lb ed="#Qd"/>iunctis
per matrimonium, hoc est per passionem
<lb ed="#Qd"/>Christi, quae sanctificat omnia sacramenta, et
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>per ipsam habent omnia<!--g--> sacramenta virtutem
<lb ed="#Qd"/>ad sanctificandum. Matrimonium ergo quantum
<lb ed="#Qd"/>ad similitudinem, dico quod est ex lege natu<lb ed="#Qd"/>rali
et eius dictamine, nec hoc modo est ex in<lb ed="#Qd"/>stitutione;
quantum vero ad significationem<!--h-->
<lb ed="#Qd"/>non, quia sic est ex institutione; nec quantum
<lb ed="#Qd"/>ad sanctificationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e281">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Per hoc patet responsio ad
<lb ed="#Qd"/>primam rationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e288">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundam dicendum quod matrimo<lb ed="#Qd"/>nium,
quantum ad rem<!--i--> et similitudinem, est
<lb ed="#Qd"/>idem apud omnes, quia coniunctio maris et fe<lb ed="#Qd"/>minae
eadem est apud omnes; sed non quantum
<lb ed="#Qd"/>ad signum vel significationem. Aliud enim si<lb ed="#Qd"/>gnificat
apud<!--k--> fideles et infideles, quia apud
<lb ed="#Qd"/>fideles significat inseparabilem unionem, quae
<lb ed="#Qd"/>est Dei ad humanam naturam et Christi ad Ec<lb ed="#Qd"/>clesiam;
et quia haec unio est inseparabilis,
<lb ed="#Qd"/>propter hoc matrimonium fidelium est insepara<lb ed="#Qd"/>bile.
Sed apud infideles non significat copu<lb ed="#Qd"/>lam
inseparabilem, quia tunc non esset sepa<lb ed="#Qd"/>rabile.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Dd1e320" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e322">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e325" type="question-title">De legitimitate personarum.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e328">
<lb ed="#Qd"/>Secundo quaeritur de legitimitate personarum,
<lb ed="#Qd"/>I. utrum sit de dictatione<!--l--> legis naturalis, scilicet
<lb ed="#Qd"/>quod excipiatur a matrimonio pater et mater et
<lb ed="#Qd"/>huiusmodi quae excipiuntur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e339">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: a. <title>Gen.</title> 2, 23: <quote>Dicit Adam: Hoc<!--m-->
<lb ed="#Qd"/>nunc os ex assibus meis et cura de<!--n--> carne mea;
<lb ed="#Qd"/>propter hac relinquet huma patrem et matrem</quote>. A
<lb ed="#Qd"/>prima ergo conditione excluditur a matrimonio
<lb ed="#Qd"/>pater et mater; sed illud quod habet esse a
<lb ed="#Qd"/>prima conditione, habet esse per naturam; ergo
<lb ed="#Qd"/>per naturam<!--o--> excluditur pater et mater, cum lex
<lb ed="#Qd"/>ab origine ponatur in personis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e359">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: 1. Lex naturalis est eadem apud
<lb ed="#Qd"/>omnes; si ergo apud barbaros non excluditur
<lb ed="#Qd"/>pater et mater nec aliqua persona<!--p-->, ergo ex lege
<lb ed="#Qd"/>naturali non est exclusio sive legitimitas perso<lb ed="#Qd"/>narum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e373">
<lb ed="#Qd"/>2. Secunda ratio. In <title>Digestis</title><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e377">Videtur inter
<lb ed="#Qd"/>cetera animalia istius<!--q--> iuris peritia censeri</quote>. Sed
<lb ed="#Qd"/>cetera animalia non discernunt inter personas,
<lb ed="#Qd"/>quin masculus coeat cum matre; ergo de lege
<lb ed="#Qd"/>naturali non est, quod excipiatur pater et mater.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e389">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>II. Similiter<!--s--> quaeritur utrum de lege naturali
<lb ed="#Qd"/>sit quod excipiatur frater et soror.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e398">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: a. Omne quod est contra legem
<lb ed="#Qd"/>naturalem<!--t--> semper est et fuit culpabile; sed non
<lb ed="#Qd"/>semper<!--u--> fuit culpabilis coitus fratris cum sorore,
<lb ed="#Qd"/>sicut in principio; ergo non ex lege naturali est
<lb ed="#Qd"/>quod excipiatur<!--v--> frater et soror.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e411">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: 1. <name>Augustinus</name>, <title>De adulteri<lb ed="#Qd"/>nis
coniugiis</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e417">Adulterii malum vincit fornica<lb ed="#Qd"/>tionem,
vincitur ab incestu</quote>. Ergo maius malum
<lb ed="#Qd"/>est incestus quam fornicatio vel adulterium; si
<lb ed="#Qd"/>ergo adulterium est<!--x--> contra legem naturalem,
<lb ed="#Qd"/>ergo multo magis incestus; sed incestus est cum
<lb ed="#Qd"/>est coitus personae cognatae cum cognata vel
<lb ed="#Qd"/>fratris cum sorore, quoniam, ut ait <name>Augusti<lb ed="#Qd"/>nus</name><!--3-->,
incestus est lubricum carnis contra votum
<lb ed="#Qd"/>vel consanguinitatem vel affinitatem commissum.
<lb ed="#Qd"/>Ergo contra legem naturalem<!--y--> est coitus fratris
<lb ed="#Qd"/>cum sorore; ergo secundum legem naturalem
<lb ed="#Qd"/>excluduntur frater e soror a<!--z--> matrimonio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e445">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum, sicut dicit <name>Hugo</name><!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e449">Duas
<lb ed="#Qd"/>personas [prima] institutio excepit, scilicet patrem
<lb ed="#Qd"/>et matrem. Venit postea institutio secunda, quae
<pb ed="#Qd" n="360"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>per Legem facta est, et excepit quasdam personas
<lb ed="#Qd"/>alias sive ad decorem naturae sive ad pudicitiae
<lb ed="#Qd"/>augmentum, et tunc coepit ex prohibitione esse
<lb ed="#Qd"/>prohibitum quod ex natura iuerat concessum</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Secundum hoc<!--a--> dicendum quod lex naturalis
<lb ed="#Qd"/>quoddam dictat quia debitum, quoddam vero<!--b-->
<lb ed="#Qd"/>quia decens et honestum. Lex ergo naturalis a
<lb ed="#Qd"/>matrimonio excepit<!--c--> fratrem et sororem, non
<lb ed="#Qd"/>quia debitum, sed quia honestum et decens,
<lb ed="#Qd"/>maxime in natura multiplicata, quia lex etiam,
<lb ed="#Qd"/>licet hoc in statu naturae non multiplicatae con<lb ed="#Qd"/>cederet,
non tamen<!--d--> in statu naturae multiplicatae.
<lb ed="#Qd"/>Excipit autem patrem et matrem tamquam debi<lb ed="#Qd"/>tum,
et hoc est quia in<!--e--> generatione est duplex
<lb ed="#Qd"/>habitudo, scilicet habitudo<!--f--> principii generationis
<lb ed="#Qd"/>ad illud quod est de illo, et hic est ordo prioris
<lb ed="#Qd"/>ad posterius<!--g-->; item, est ibi ordo in latere inter
<lb ed="#Qd"/>marem et feminam, qui sunt comites generationis:
<lb ed="#Qd"/>nam. cum dico <mentioned>pater et mater</mentioned>, dico<!--h--> comites
<lb ed="#Qd"/>generationis. Si ergo coniungerentur pater et filia
<lb ed="#Qd"/>in generatione, esset comes generationis qui erat
<lb ed="#Qd"/>principium generationis, et ita confunderetur<!--i-->
<lb ed="#Qd"/>ordo generationis: iam enim comes generationis<!--k-->
<lb ed="#Qd"/>fieret principium generationis et e converso, et
<lb ed="#Qd"/>ita contunderetur ordo generationis. Quia ergo
<lb ed="#Qd"/>lex naturalis dictat quod omnia ordinate fiant,
<lb ed="#Qd"/>dictat quod debet servari<!--l--> iste ordo; ideo dictat
<lb ed="#Qd"/>natura quod debet excipi pater et mater et gene<lb ed="#Qd"/>ratione,
et ita a matrimonio. Sed, si frater coeat
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>cum sorore, non ita est, immo comes generationis
<lb ed="#Qd"/>est cum comite, nec contunditur ordo, et ideo
<lb ed="#Qd"/>non excipit illud lex naturalis tamquam debitum,
<lb ed="#Qd"/>sed solum sicut decens et honestum; patrem et
<lb ed="#Qd"/>matrem tamquam debitum, quia usus<!--m--> genera<lb ed="#Qd"/>tionis
debet conformari ipsi ordini.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e539">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primam ergo rationem
<lb ed="#Qd"/>qua obicitur de barbaris, qui non excipiunt per<lb ed="#Qd"/>sonas
aliquas nec patrem et matrem, dicendum
<lb ed="#Qd"/>quod non est hoc apud eos ex natura quod non
<lb ed="#Qd"/>excipiant, sed ex concupiscentia libidinosa, et si<lb ed="#Qd"/>militer
in aliis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e556">
<lb ed="#Qd"/>a. Quod autem dicitur: <quote>Hoc<!--n--> nunc ne de ossibus
<lb ed="#Qd"/>meis et caro de carne mea</quote><!--o-->, per hoc intelligitur
<lb ed="#Qd"/>virtus activa et passiva, quae concurrunt in gene<lb ed="#Qd"/>ratione.
In osse enim est robur, per quod signi<lb ed="#Qd"/>ficatur
virtus activa; in carne, quae infirmior est,
<lb ed="#Qd"/>virtus passiva. Unde datur intelligi quod in ge<lb ed="#Qd"/>neratione
a fortiori<!--p--> contrahatur os, ab infirmiori,
<lb ed="#Qd"/>scilicet a muliere, caro. Per hoc autem quod se<lb ed="#Qd"/>quitur:
<quote>Et<!--q--> adhaerebit uxori suae et erunt duo
<lb ed="#Qd"/>in carne una</quote>, intelligitur duplex unio vel copula
<lb ed="#Qd"/>quae est in matrimonio, scilicet unio quae est
<lb ed="#Qd"/>per consensum<!--r--> animorum, quae intelligitur per
<lb ed="#Qd"/>hoc: <quote>Et adhaerebit uxori suae<!--s-->, et unio quae
<lb ed="#Qd"/>est per copulam carnalem, quae intelligitur per
<lb ed="#Qd"/>hoc quod dicitur: Et erunt duo in carne una</quote>,
<lb ed="#Qd"/>in qua est coniunctio ad unam carnem produ<lb ed="#Qd"/>cendam.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Dd1e597" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e599">ARTICULUS III</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e602" type="question-title">Utrum de dictamine legis naturalis sit quod una sit unius<!--1-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e605">
<lb ed="#Qd"/>Tertio quaeritur utrum de dictamine<!--a--> legis na<lb ed="#Qd"/>turalis
sit quod una sit unius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e612">
<lb ed="#Qd"/>Quod sic, videtur: a. <title>Gen.</title> 4, 19 dicit <title>Glossa</title><!--2-->
<lb ed="#Qd"/>de Lamech: <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e618">Primus contra naturam et morem</quote>
<lb ed="#Qd"/>duas uxores accepit. Ergo habere plures est con<lb ed="#Qd"/>tra
naturam; ergo de dictamine naturae<!--b--> est
<lb ed="#Qd"/>quod sit una unius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e629">
<lb ed="#Qd"/>b. Secunda ratio. <title>Rom.</title> 2, 14: <quote>Cum gentes</quote> etc.,
<lb ed="#Qd"/>dicit <title>Glossa</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e635">Lex naturalis est nolle alii fa<lb ed="#Qd"/>cere
quod sibi non vult<!--c--> fieri</quote>. Sed constat
<lb ed="#Qd"/>quod vir nollet quod mulier divideret carnem
<lb ed="#Qd"/>suam cum<!--d--> pluribus; ergo vir tenetur ex lege
<lb ed="#Qd"/>non dividere suam; ergo et non habere plures
<lb ed="#Qd"/>uxores.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e651">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: 1. <title>Gen.</title> 29, 28 de Iacob habetur<!--e-->
<lb ed="#Qd"/>quod habuit plures, et dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--4--> ibi
<lb ed="#Qd"/>quod non contra naturam nec contra legem nec
<lb ed="#Qd"/>contra morem fecit; et constat quod habuit plu<lb ed="#Qd"/>res;
ergo quod una sit tantum unius non est de<!--f-->
<lb ed="#Qd"/>dictamine naturae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e672">
<lb ed="#Qd"/>2. Secunda ratio. Natura dictat quod multipli<lb ed="#Qd"/>canda
est species; sed multiplicatio speciei me<lb ed="#Qd"/>lius
fit per plures quam per unam; ergo non erit
<lb ed="#Qd"/>de dictamine naturae quod una tantum sit<!--g--> unius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e683">
<lb ed="#Qd"/>3. Iuxta hoc quaeritur quare aliquando non li<lb ed="#Qd"/>cuit
quod una mulier haberet plures viros sicut
<lb ed="#Qd"/>unus vir plures mulieres.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e692">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum<!--5--> quod triplex est dictamen
<lb ed="#Qd"/>naturae, secundum quod natura tribus modis
<pb ed="#Qd" n="361"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>movetur. In natura enim rationali aliquando mo<lb ed="#Qd"/>vetur
natura ut natura, aliquando natura ut ra<lb ed="#Qd"/>tio,
aliquando ratio ut ratio<!--a-->. Et secundum hoc
<lb ed="#Qd"/>diversificatur dictamen naturae, quia secundum
<lb ed="#Qd"/>quod<!--b--> natura movetur ut natura, dictat mascu<lb ed="#Qd"/>lum
coniungi feminae ad multiplicationem speciei.
<lb ed="#Qd"/>Secundum autem quod natura movet ut ratio<!--c-->,
<lb ed="#Qd"/>dictat quod unus cum una coniungi debet, vel
<lb ed="#Qd"/>secundum congruentiam status et temporis opor<lb ed="#Qd"/>tunitatem
unus cum pluribus, eo dispensante qui
<lb ed="#Qd"/>est supra naturam, quia natura ut ratio confert
<lb ed="#Qd"/>et legit<!--d--> quod non est faciendum alteri quod
<lb ed="#Qd"/>sibi non<!--e--> vult fieri: unde natura ut ratio dictat
<lb ed="#Qd"/>unum debere coniungi cum una simpliciter vel
<lb ed="#Qd"/>cum pluribus, exigente<!--f--> statu et tempore, eo di<lb ed="#Qd"/>spensante
qui est supra naturam. Secundum au<lb ed="#Qd"/>tem
quod ratio movet ut ratio, ulterius confert<!--g-->
<lb ed="#Qd"/>et dictat natura quod unus debet coniungi<!--h--> cum
<lb ed="#Qd"/>una inseparabiliter coniuncta. Et sic patet quo
<lb ed="#Qd"/>modo habere plures est contra dictamen naturae
<lb ed="#Qd"/>et quo modo non, quia, secundum quod natura
<lb ed="#Qd"/>movet ut natura; non est contra dictamen naturae
<lb ed="#Qd"/>habere plures; nec secundum quod natura movet
<lb ed="#Qd"/>ut ratio, eo modo quo dictum est, alio modo sic.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e755">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primam rationem de
<lb ed="#Qd"/>Iacob, qua obicit quod <mentioned>hoc non sit<!--i--> de dicta<lb ed="#Qd"/>mine
naturae</mentioned>: dicendum quod ideo dicitur Iacob
<lb ed="#Qd"/>non fecisse contra naturam, quia quod fecit, fecit
<lb ed="#Qd"/>causa prolis, et sic non fecit<!--k--> contra naturam,
<lb ed="#Qd"/>secundum quod natura<!--l--> movet ut natura. Contra
<lb ed="#Qd"/>vero praeceptum ideo dicitur quod non<!--m--> fecit
<lb ed="#Qd"/>quia ex dispensatione fecit, quia dispensatum
<lb ed="#Qd"/>iuit cum illo ab illo<!--n--> qui est supra praeceptum;
<lb ed="#Qd"/>quod autem fit auctoritate superioris non fit con<lb ed="#Qd"/>tra
praeceptum<!--o-->, quia in praecepto intelligitur
<lb ed="#Qd"/>excludi auctoritas superioris. Contra mores di<lb ed="#Qd"/>citur
non fecisse, quia non fecit contra consue<lb ed="#Qd"/>tudinem,
quae non esset approbanda: pluribus
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>enim rationibus approbandum erat quod fecit.
<lb ed="#Qd"/>Primo, quia fecit ex dispensatione; secundo, quia
<lb ed="#Qd"/>ex causa honesta, scilicet ut multiplicaretur proles
<lb ed="#Qd"/>et<!--p--> numerus fidelium ad cultum Dei; tertio, quia
<lb ed="#Qd"/>moderate utebatur pluribus; quarto, approbanda
<lb ed="#Qd"/>erat consuetudo propter sacramentum, quia omnia
<lb ed="#Qd"/><quote>contingebant illis in figuram</quote><!--1-->. Unde in pluribus
<lb ed="#Qd"/>uxoribus Abrahae figurabatur differentia servien<lb ed="#Qd"/>tium
Deo: alii enim<!--q--> serviunt pro mercede, qui
<lb ed="#Qd"/>significantur<!--r--> per filios Agar; alii pro hereditate,
<lb ed="#Qd"/>isti sunt Sarae filii. Similiter in duabus uxoribus
<lb ed="#Qd"/>Iacob liberis significatur duplex vita, activa in
<lb ed="#Qd"/>Lia, contemplativa in Rachele<!--2-->, et in<!--s--> qualibet
<lb ed="#Qd"/>sunt quidam mercenarii et quidam liberi. Patet
<lb ed="#Qd"/>ergo quare dicitur Iacob non fecisse contra na<lb ed="#Qd"/>turam
nec contra mores. Et de hoc etiam dicit
<lb ed="#Qd"/><name>Augustinus</name>, <title>Super Genesim</title><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e826">Alia sunt pec<lb ed="#Qd"/>cata
contra naturam, alia contra mores, alia
<lb ed="#Qd"/>contra praecepta</quote>. Sed Iacob hoc non fecit <quote xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Qd1e833">con<lb ed="#Qd"/>tra
naturam, quia non lasciviendi<!--t-->, sed gignendi
<lb ed="#Qd"/>causa mulieribus utebatur; nec contra mores,
<lb ed="#Qd"/>quia in illo tempore in illis terris hoc factita<lb ed="#Qd"/>batur;
nec contra praeceptum, quia nulla lege
<lb ed="#Qd"/>prohibebatur</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e847">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundam dicendum quod natura
<lb ed="#Qd"/>dictat quod species multiplicetur, sed debito
<lb ed="#Qd"/>modo. Ius enim naturale in homine debet regu<lb ed="#Qd"/>lari
ratione, ratio autem dictat quod una unius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e859">
<lb ed="#Qd"/>3. Ad tertiam dicendum quod nunquam di<lb ed="#Qd"/>spensatum
fuit cum muliere. Prima ratio est,
<lb ed="#Qd"/>quia<!--u--> una non potest fecundari a pluribus, sed
<lb ed="#Qd"/>unus bene potest fecundare<!--v--> plures<!--4-->, et ideo non
<lb ed="#Qd"/>esset utile ad multiplicationem. Item, melius po<lb ed="#Qd"/>test
servari pax, si unus dominetur pluribus
<lb ed="#Qd"/>quam si plures dominarentur uni. Item, <quote>vir</quote> est
<lb ed="#Qd"/><quote>caput mulieris</quote><!--5-->, ideo magis est dispensatum cum
<lb ed="#Qd"/>eo. Alia ratio est sacramentum, quia scilicet unus
<lb ed="#Qd"/>est sponsus Christus, licet plures sint Ecclesiae.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Dd1e884" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e886">ARTICULUS IV</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-Hd1e889" type="question-title">Utrum inseparabilitas matrimonii sit de lege naturali.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e892">
<lb ed="#Qd"/>Quarto quaeritur de inseparabilitate matri<lb ed="#Qd"/>monii.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e899">
<lb ed="#Qd"/>1. Tria sunt bona matrimonii, scilicet fides, pro<lb ed="#Qd"/>les
et sacramentum<!--6-->. Primum et secundum est de
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>dictamine naturae, sed tertium non videtur esse de
<lb ed="#Qd"/>dictamine naturae<!--x-->, quia habet esse ex institutione:
<lb ed="#Qd"/>sacramentum enim habet esse ex institutione<!--y-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e915">
<lb ed="#Qd"/>2. Secunda ratio. Nullus actus naturalis est pec<lb ed="#Qd"/>catum;
sed coniunctio maris eum femina<!--z--> est
<pb ed="#Qd" n="362"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>naturalis; ergo non est peccatum, dummodo sit
<lb ed="#Qd"/>soluta, quia tunc non est contra legem naturalem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e932">
<lb ed="#Qd"/>3. Tertia ratio. Actus comedendi non est pecca<lb ed="#Qd"/>tum
quando fit pro salute individui; ergo eadem
<lb ed="#Qd"/>ratione actus generativae non erit<!--a--> peccatum,
<lb ed="#Qd"/>dummodo sit ad multiplicationem speciei sive<!--b-->
<lb ed="#Qd"/>salutem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e945">
<lb ed="#Qd"/>4. Quarta ratio. Mulier potest se dare ad omne
<lb ed="#Qd"/>tempus; ergo multo fortius potest se dare ad ali<lb ed="#Qd"/>quod
tempus solum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e954">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: a. Secundum legem naturae<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>debes alii facere quod tibi<!--d--> vis fieri; sed nullus
<lb ed="#Qd"/>ratione ordinatus vult quod affectus uxoris se<lb ed="#Qd"/>pararetur
a se; ergo tenetur secundum illud prae<lb ed="#Qd"/>ceptum
ad adhaerentium uxorie inseparabiliter
<lb ed="#Qd"/>secundum affectum, sicut vult se diligi insepa<lb ed="#Qd"/>rabiliter,
non ad tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e972">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum quod ex lege naturali est
<lb ed="#Qd"/>ordo ad Deum et ad proximum<!--1-->. Lex enim na<lb ed="#Qd"/>turalis
dictat quod honorificetur Deus et semper;
<lb ed="#Qd"/>semper autem non potest nisi in prole. Unde lex
<lb ed="#Qd"/>naturalis dictat multiplicationem prolis ad cultum
<lb ed="#Qd"/>Dei, et hoc servato ordine generationis, ut prin<lb ed="#Qd"/>cipium
generationis non fiat comes in genera<lb ed="#Qd"/>tione,
quod esset, si pater contraheret cum filia,
<lb ed="#Qd"/>et ita<!--f--> excludit patrem ex debito; post naturam
<lb ed="#Qd"/>autem multiplicatam excludit alias personas prop<lb ed="#Qd"/>ter
honestatem<!--2-->. — Secundum autem quod ordi<lb ed="#Qd"/>nat<!--g-->
ad proximum dictat non facere alii quod
<lb ed="#Qd"/>homo non vult fleri sibi, et per hoc dictat quod
<lb ed="#Qd"/>una sit unius<!--3-->, quia nullus vult<!--h--> quod uxor di<lb ed="#Qd"/>vidat
se cum pluribus. Item, dictat etiam<!--i--> facere
<lb ed="#Qd"/>alii quod sibi vult fieri, et inde venit quod dictat
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>inseparabilitatem: vult enim vir quod affectus
<lb ed="#Qd"/>uxoris inseparabiliter adhaereat sibi; propter
<lb ed="#Qd"/>quod debet idem uxori.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e1018">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primam rationem, qua<!--k-->
<lb ed="#Qd"/>ostenditur quod inseparabilitas est ex institu<lb ed="#Qd"/>tione,
dicendum quod<!--l--> inseparabilitas, secun<lb ed="#Qd"/>dum
quod est<!--m--> ex dictamine legis naturalis, non
<lb ed="#Qd"/>est signum nisi<!--n--> in potentia, quia ipsa res habet
<lb ed="#Qd"/>naturaliter ex similitudine ordinem et possibili<lb ed="#Qd"/>tatem
ad significandum; sed<!--o--> quod significet
<lb ed="#Qd"/>actu non habet nisi ex institutione. Ex natura
<lb ed="#Qd"/>ergo rei<!--p--> habet ut possit significare inseparabi<lb ed="#Qd"/>lem
unionem Christi et Ecclesiae et divinae et
<lb ed="#Qd"/>humanae naturae in Christo; sed quod significet,
<lb ed="#Qd"/>hoc habet ex institutione.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e1047">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundam dicendum quod est natura
<lb ed="#Qd"/>generis et est<!--q--> natura speciei, et<!--r--> secundum hoc
<lb ed="#Qd"/>est lex naturae<!--s--> generalis et specialis. Ex prima
<lb ed="#Qd"/>lege venit quod masculus cum femina; ex alia,
<lb ed="#Qd"/>quae est speciei, ut hominis ut est homo et ra<lb ed="#Qd"/>tionalis,
venit quod unus cum una. Contra pri<lb ed="#Qd"/>mum
est peccatum sodomiticum, contra secun<lb ed="#Qd"/>dum
est<!--t--> habere plures simul sive bigamia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e1068">
<lb ed="#Qd"/>3. Ad tertiam<!--u--> dicendum quod comedere ad
<lb ed="#Qd"/>sustentationem, singulis potest esse peccatum, si
<lb ed="#Qd"/>non servatur<!--v--> modus neque tempus neque ma<lb ed="#Qd"/>teria
conveniens. Ita ex ista parte in actu gene<lb ed="#Qd"/>rativae
requiritur debita materia, ut eum sua,
<lb ed="#Qd"/>sicut comedens non debet comedere furtivum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in2q4m3c1-d1e1084">
<lb ed="#Qd"/>4. Ad quartam dicendum quod non potest
<lb ed="#Qd"/>se dare ad tempus ordinate, quia istud est con<lb ed="#Qd"/>tra
ius naturae dietantis quod faciendum est al<lb ed="#Qd"/>teri
quod sibi vult fieri.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>