-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p2in3t1q2c1.xml
700 lines (700 loc) · 45.1 KB
/
ahsh-l3p2in3t1q2c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 1, Q. 2, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 1, Q. 2, C. 1</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Hd1e102">III, P. 2, Inq. 3, T. 1, Q. 2, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Hd1e105" type="question-title">DE CONTINENTIA LEGIS QUANTUM AD GENERA CONTENTORUM.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Quantum ad primum quaeritur I. utrum omnia
<lb ed="#Qd"/>quae sunt in Lege possint reduci ad unum
<lb ed="#Qd"/>genus, ut<!--t--> ad genus moralium, ita quod omnia
<lb ed="#Qd"/>dicantur moralia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e119">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: 1. Omnis actus virtutis secundum
<lb ed="#Qd"/>se est moralis; sed omnis actus praeceptorum
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Legis, sive moralium sive caerimonialium sive iu<lb ed="#Qd"/>dicialium,
est actus virtutis; ergo omnis actus
<lb ed="#Qd"/>omnis<!--u--> praecepti Legis est moralis; omnia ergo
<lb ed="#Qd"/>praecepta Legis, quaecumque sint illa, sunt mo<lb ed="#Qd"/>ralia.
— Minor probatur primo in iudiciali<lb ed="#Qd"/>bus,
quia punire maleficum<!--v--> est actus virtutis
<lb ed="#Qd"/>iustitiae; sed iste est actus et intentio praecepti
<pb ed="#Qd" n="384"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>iudicialis; ergo actus praecepti iudicialis<!--a--> moralis
<lb ed="#Qd"/>est; iudicialia ergo sunt in genere moralium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e152">
<lb ed="#Qd"/>2. Similiter istud patet de caerimonialibus,
<lb ed="#Qd"/>quia omne quod est necessarium ad salutem est
<lb ed="#Qd"/>in genere moralium; sed talia erant aliqua cae<lb ed="#Qd"/>rimonialia
Legis, scilicet<!--b--> sacramentalia quantum
<lb ed="#Qd"/>ad statum; ergo caerimonialia erant moralia. —
<lb ed="#Qd"/>Minor patet per <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, <title>Contra Fau<lb ed="#Qd"/>stum</title><!--1-->,
qui dicit quod essent praevaricatores<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>nisi iacerent. — Item, omnis actus latriae est mo<lb ed="#Qd"/>ralis;
sed actus sacrificiorum erant latriae, quia
<lb ed="#Qd"/>illis colebatur Deus et honorabatur ut Deus;
<lb ed="#Qd"/>ergo erant actus morales<!--d-->; igitur caerimonialia
<lb ed="#Qd"/>aliqua, scilicet sacramentalia, erant moralia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e185">
<lb ed="#Qd"/>3. Similiter istud patet de omnibus caerimoniali<lb ed="#Qd"/>bus,
sicut de isto<!--2-->: <quote>Non arabis in bove et asino<!--e-->;
<lb ed="#Qb"/>non coques haedum in lacte matris<!--f-->; non vestieris<!--g-->
<lb ed="#Qd"/>lana et lina</quote> etc., quorum non erat ratio mani<lb ed="#Qd"/>festa,
quia, sicut dicunt Iudaei expositores Legis
<lb ed="#Qd"/>ad litteram<!--3-->, omnia praecepta quorum non est
<lb ed="#Qd"/>ratio manifesta dabantur Iudaeis, ut revocaren<lb ed="#Qd"/>tur
ab idololatria; erat ergo intentio talium cae<lb ed="#Qd"/>monialium
esse longe ab idololatria; sed longe
<lb ed="#Qd"/>esse ab idololatria istud est morale, ut scilicet
<lb ed="#Qd"/>homo Deum colat et non alium; omnia igitur cae<lb ed="#Qd"/>rimonialia
erant moralia. — Item, <title>Levit.</title> 17, 3-7:
<lb ed="#Qd"/><quote>Homo quilibet de domo Israel si acciderit bovem
<lb ed="#Qd"/>aut ovem<!--h--> sive capram in castris vel extra ca<lb ed="#Qd"/>stra,
et non obtulerit ablationem Dominio ad
<lb ed="#Qd"/>ostium tabernaculi, sanguinis reus erit ; quasi [si]
<lb ed="#Qd"/>sanguinem fuderit, sic peribit de medio populi
<lb ed="#Qd"/>sui. Ideo offerre debent sacerdoti filii Israel ho<lb ed="#Qd"/>stias
suas: et nequaquam ultra<!--i--> immolabunt ho<lb ed="#Qd"/>stias
suas daemonibus</quote>. Ergo erant ad cultum et
<lb ed="#Qd"/>honorem Dei.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e233">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, caerimonalia Legis quantum ad litte<lb ed="#Qd"/>ram
revocabant ab idololatria, quia ipsis et co<lb ed="#Qd"/>lebatur
et honorabatur Deus ut Deus. — Item,
<lb ed="#Qd"/>quantum ad sensum spiritualem ducebant in
<lb ed="#Qd"/>Christum; sed hoc est morale, scilicet colere
<lb ed="#Qd"/>Deum et ducere in Christum; ergo caerimonialia
<lb ed="#Qd"/>erant in genere moralium, et sic<!--k--> in uno genere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e251">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: a. <title>Deuter.</title> 4, 13—14: <quote>Ostendit vo<lb ed="#Qd"/>bis
paetum suum quod praecepit, ut faceretis: et
<lb ed="#Qd"/>decem verba, quae scripsit in duabus tabulis la<lb ed="#Qd"/>pideis;
mihique<!--l--> mandavit in illo tempore, ut
<lb ed="#Qd"/>ducerem vas caerimonias et iudicia,,quae facere
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>deberetis</quote>. Triplex ergo est genus praecepti in
<lb ed="#Qd"/>Lege, scilicet morale, quod pertinet ad Decalo<lb ed="#Qd"/>gum,
quod significatur ibi per <quote>decem verba</quote>, et<!--"-->
<lb ed="#Qd"/>caerimoniale atque<!--b--> iudiciale. Non sunt ergo
<lb ed="#Qd"/>omnia, quae continentur in Lege, in genere mo<lb ed="#Qd"/>ralium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e280">
<lb ed="#Qd"/>b. Secunda ratio. In Lege sunt praecepta quo<lb ed="#Qd"/>rum
ratio describitur in lege naturali, sicut<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>praecepta Decalogi<!--d-->; in Lege etiam sunt prae<lb ed="#Qd"/>cepta
quorum ratio<!--e--> non est descripta in lege
<lb ed="#Qd"/>naturae, sicut praecepta disciplinae, et haec sunt
<lb ed="#Qd"/>caerimonialia. Ergo in Lege sunt praecepta na<lb ed="#Qd"/>turae
et praecepta disciplinae sive praecepta mo<lb ed="#Qd"/>ralia
et caerimonalia ex opposito distincta; ergo
<lb ed="#Qd"/>non sunt omnia in genere moralium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e302">
<lb ed="#Qd"/>II. Secundo quaeritur utrum quae sunt in Lege
<lb ed="#Qd"/>contineantur in duplici genere tantum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e309">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sio: 1. <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>Contra Fau<lb ed="#Qd"/>stum</title><!--4-->:
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e318">Sunt praecepta vitae agendae, sunt prae<lb ed="#Qd"/>cepta
vitae<!--f--> significandae</quote>. Sed praecepta vitae
<lb ed="#Qd"/>agendae<!--g--> dicuntur moralia, quae scilicet docent
<lb ed="#Qd"/>quid agendum; praecepta vero<!--h--> vitae significan<lb ed="#Qd"/>dae
dicuntur caerimonialia, quae sunt in si<lb ed="#Qd"/>gnum<!--i-->;
et non distinguit plura genera<!--k--> praecep<lb ed="#Qd"/>torum;
sunt igitur omnia praecepta Legis in
<lb ed="#Qd"/>duplici genere tantum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e338">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, <title>Psalmus</title><!--5-->: <quote>A iudiciis tuis non declinavi</quote>,
<lb ed="#Qd"/><title>Glossa</title><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e344">Id est ab iis quae constituisti regu<lb ed="#Qd"/>lam
vivendi</quote>. Sunt igitur iudicia regulae vivendi;
<lb ed="#Qd"/>sed moralia sunt huiusmodi; ergo idem sunt
<lb ed="#Qd"/>moralia Legis<!--l--> et iudicialia; omnia igitur in du<lb ed="#Qd"/>plici
genere continentur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e357">
<lb ed="#Qd"/>3. Item<!--m-->, quidam <name>Expositor</name><!--7--> Legis Hebraeus
<lb ed="#Qd"/>dicit quod omne praeceptum<!--n-->, cuius utilitas nota
<lb ed="#Qd"/>est, dicitur iudicium, quorum vero utilitas ignota
<lb ed="#Qd"/>est dicuntur caerimoniae; sed tale est omne prae<lb ed="#Qd"/>ceptum,
quod eius utilitas nota est vel<!--o--> ignota;
<lb ed="#Qd"/>ergo omne praeceptum vel<!--p--> est caerimoniale vel
<lb ed="#Qd"/>iudiciale; sunt ergo omnia solum in duplici ge<lb ed="#Qd"/>nere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e377">
<lb ed="#Qd"/>4. Item<!--q-->, <title>Deuter.</title> 5, 1: <quote>Audi, Israel, caerimonias
<lb ed="#Qd"/>atque iudicia</quote>. Reducit ergo ibi<!--r--> omnia quae
<lb ed="#Qd"/>continet Lex ad duo genera, scilicet ad caerimo<lb ed="#Qd"/>nias
et iudicia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e388">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, <title>Deuter.</title><!--s--> 18, 4: <quote>Facietis iudicia mea et
<lb ed="#Qd"/>praecepta mea servabitis</quote>. Ergo totum quod est
<pb ed="#Qd" n="385"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>In Lege continetur sub<!--a--> iudiciis vel praeceptis;
<lb ed="#Qd"/>omnia igitur in duplici genere continentur<!--b-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e404">
<lb ed="#Qd"/>6. Item, <title>Deuter.</title> 4, 45: <quote>Scitis quod docuerim vos
<lb ed="#Qd"/>praecenta atque iudicio</quote><!--c-->. Comprehendit ergo
<lb ed="#Qd"/>omnia quae continentur in Lege sub praeceptis
<lb ed="#Qd"/>et iudiciis, et ita sub duplici genere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e415">
<lb ed="#Qd"/>Ad appositum: a. <title>Deuter.</title> 6, 1: <quote>Haec sunt prae<lb ed="#Qd"/>oepta,
caerimoniae atque iudicia</quote>; et constat quod
<lb ed="#Qd"/>non poneret in tali numero nisi haec ad invicem
<lb ed="#Qd"/>distinguerentur. Si ergo iudicia sunt puniendo<lb ed="#Qd"/>rum,
caerimoniae credendorum<!--d-->, constat quod
<lb ed="#Qd"/>praecepta solum erunt<!--e--> faciendorum. Est igitur
<lb ed="#Qd"/>triplex genus eorum quae continentur in Lege;
<lb ed="#Qd"/>non ergo solum in duplici genere continentur<!--f-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e436">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, <title>Deuter.</title> 4, 8: <quote>Quae est alia gens<!--g--> sic in<lb ed="#Qd"/>clita,
quae habeat caerimonias atque iudicia et<!--h-->
<lb ed="#Qd"/>universam Legem</quote>? Comprehenduntur ergo ea
<lb ed="#Qd"/>quae in Lege<!--i--> sunt sub triplici differentia, non
<lb ed="#Qd"/>solum sub duplici.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e449">
<lb ed="#Qd"/>III. Tertio quaeritur an omnia quae continet
<lb ed="#Qd"/>Lex solum comprehenduntur in triplici genere,
<lb ed="#Qd"/>ita quod non sint plura genera mandatorum in
<lb ed="#Qd"/>Lege quam tria.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e462">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: a. <title>Deuter.</title> 8<!--1-->, 11: <quote>Cave ne oblivi<lb ed="#Qd"/>scaris
Domini Dei tui et negligas mandata eius
<lb ed="#Qd"/>atque iudicia et caerimonias</quote>. Ergo totum quod est
<lb ed="#Qd"/>in Lege comprehendit<!--k--> sub hoc triplici genere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e473">
<lb ed="#Qd"/>b. Item. <title>Levit.</title> 26, 45: <quote>Haec sunt praecepta atque
<lb ed="#Qd"/>iudicia et leges, quas dedit Dominus inter se et
<lb ed="#Qd"/>inter<!--l--> filios Israel</quote>. Ex quo patet quod tota Lex
<lb ed="#Qd"/>continetur in triplici genere solum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e484">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: 1. Ostenditur quod oportet ad<lb ed="#Qd"/>dere
quartum genus. <title>Deuter.</title> 11, 1 habetur: <quote>Ama
<lb ed="#Qd"/>Dominum Deum tuum, et observa praecepta<!--m-->
<lb ed="#Qd"/>eius, caerimonias, iudicia atque mandata omni
<lb ed="#Qd"/>tempore</quote>. Per <quote>praecepta</quote> tangit<!--n--> unum genus, per
<lb ed="#Qd"/>caerimonias aliud, per iudicia aliud; ergo per
<lb ed="#Qd"/>mandatu tangit similiter quartum genus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e502">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, in Lege erant caerimonialia non-sacra<lb ed="#Qd"/>mentalia
et in Lege erant [caerimonalia] sacra<lb ed="#Qd"/>mentalia;
item, in Lege erant moralia et iudicia<lb ed="#Qd"/>lia<!--o-->,
<title>Exod.</title> 21, 1: <quote>Haec sunt iudicia, quae pro<lb ed="#Qd"/>pones
eis</quote>. Caerimonialia sacramentalia erant quae
<lb ed="#Qd"/>conferebant, sicut circumcisio; caerimoniaiia non-
<lb ed="#Qd"/>sacramentalia, ut<!--p2-->: <quote>Non coques haedum in lacte
<lb ed="#Qd"/>matris</quote> etc.<!--q-->. Huiusmodi ergo caerimonialia erant
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>sub duplici differentia; et erant alia duo genera;
<lb ed="#Qd"/>ergo erant quatuor genera<!--a-->, ad quae reducebantur
<lb ed="#Qd"/>ea quae continebantur in Lege.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e532">
<lb ed="#Qd"/>3. Posset autem dici quod mandata non fa<lb ed="#Qd"/>ciunt
genus differens a praeceptis. Sed osten<lb ed="#Qd"/>ditur
quod immo, quia dicit <name>Hieronymus</name><!--3-->
<lb ed="#Qd"/>quod <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e542">in praeceptis est<!--b--> iustitia, in mandatis<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>caritas seu amor</quote>. Ergo in alio et alio genere
<lb ed="#Qd"/>sunt mandata et praecepta; faciunt ergo diffe<lb ed="#Qd"/>rentia
genera.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e553">
<lb ed="#Qd"/>4. Si dicatur quod hoc non<!--d--> sequitur, quia
<lb ed="#Qd"/>mandata stant pro praeceptis dignioribus perti<lb ed="#Qd"/>nentibus
ad amorem, sicut sunt<!--4-->: <quote>Diliges Domi<lb ed="#Qd"/>num
Deum tuum</quote> etc., et<!--e5-->: <quote>Diliges proximum
<lb ed="#Qd"/>tuum</quote><!--f--> etc. — contra: praeceptum est eius qui
<lb ed="#Qd"/>iubet aliquid<!--g--> per se, mandatum eius qui iubet
<lb ed="#Qd"/>aliquid per alium; sed multo dignius est prae<lb ed="#Qd"/>cipere
per se<!--h--> quam per alium; ergo dignius
<lb ed="#Qd"/>est praeceptum quam mandatum; ergo genus
<lb ed="#Qd"/>differens.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e577">
<lb ed="#Qd"/>5. Praeterea, aliquando invenimus Legem con<lb ed="#Qd"/>dividentem
contra alia, aliquando mandata, ali<lb ed="#Qd"/>quando
omnia sibi invicem condividentia, quod
<lb ed="#Qd"/>non esset nisi facerent differentiam sive diver<lb ed="#Qd"/>sum
genus; et quaeritur etiam ratio horum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e590">
<lb ed="#Qd"/>IV. Quarto quaeritur de testimoniis, quomodo
<lb ed="#Qd"/>se habent ad praedicta genera, utrum continean<lb ed="#Qd"/>tur
in illis vel contineant illa <title>Deuter.</title> 6, 17: <quote>Cu<lb ed="#Qd"/>studi
praecepta, testimonia atque caerimonias</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Quaeritur ergo<!--i--> utrum testimonia sint idem ge<lb ed="#Qd"/>nus
cum illis an differens.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e606">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic<!--k-->: 1. <name>Hieronymus</name><!--6--> dicit quod
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e610">in praeceptis est iustitia, in mandatis caritas,
<lb ed="#Qd"/>in<!--l--> testimoniis fides</quote>. Igitur in testimoniis conti<lb ed="#Qd"/>nentur
credenda et non in aliis; testimonia ergo
<lb ed="#Qd"/>faciunt genus differens et sunt aliqua praeter illa.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e620">
<lb ed="#Qd"/>2. Si dicatur quod sunt reducibilia, quaeritur
<lb ed="#Qd"/>ad quae. Nam in <title>Psalmo</title>, super illud<!--7-->: <quote>Testimo<lb ed="#Qd"/>nium
Domini<!--m--> fidele</quote>, dicit <title>Glossa</title><!--8-->: <quote>Quia<!--n-->
<lb ed="#Qd"/>quod omnibus fidelibus promittit, implebitur</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Igitur testimonia sunt promissiones; sed promis<lb ed="#Qd"/>siones
non sunt in genere aliorum, sed faciunt
<lb ed="#Qd"/>genus differens ab istis; ergo et testimonia; non
<lb ed="#Qd"/>sunt ergo reducibilia ad aliquod<!--o--> illorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e641">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, in <title>Psalmo</title><!--p9-->: <quote>Lex tua veritas</quote>, <title>Glos<lb ed="#Qd"/>sa</title><!--10-->:
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e647">Vera per omnia, quia per eam est cognitio
<pb ed="#Qd" n="386"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>peccati et perhibet testimonia<!--a--> iustitiae Dei</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Testimonia igitur sunt comminationes; sed com<lb ed="#Qd"/>minationes
continentur sub testimoniis, quia quod
<lb ed="#Qd"/>est ad perhibendum testimonium continetur sub
<lb ed="#Qd"/>testimonio; sed comminationes sunt ad perhi<lb ed="#Qd"/>bendum
testimonium iustitiae Dei; ergo conti<lb ed="#Qd"/>nentur
sub testimoniis; sed comminationes dif<lb ed="#Qd"/>ferunt
ab aliis nec in aliquo genere eorum con<lb ed="#Qd"/>tinentur
nec ad aliquod reducuntur; ergo similiter
<lb ed="#Qd"/>nec testimonia, sed iaciunt genus differens ab
<lb ed="#Qd"/>omnibus illis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e679">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: a. <title>Psalmus</title><!--1-->: <quote>Testimonium po<lb ed="#Qd"/>suit
in<!--b--> Iacob</quote>, <title>Glossa</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e685">Testimonium dicitur
<lb ed="#Qd"/>Vetus Lex, quia Novum Testamentum habet te<lb ed="#Qd"/>stimonium
a Lege et Prophetis. Unde et<!--c--> taber<lb ed="#Qd"/>naculum
testimonii dicebatur illud quod tot my<lb ed="#Qd"/>stica
figurabat. Testimonium ergo dicitur Vetus
<lb ed="#Qd"/>Testamentum, in quantum probat et testatur, Lex,
<lb ed="#Qd"/>in quantum iubet. Idem ergo significatur per le<lb ed="#Qd"/>gem
et<!--d--> testimonium, sed alia et alia ratione<!--e-->. Ita
<lb ed="#Qd"/>idem intelligitur per<!--f--> Iacob et Israel, scilicet po<lb ed="#Qd"/>pulus
Iudaicus</quote>. Ex iis patet quod testimonium
<lb ed="#Qd"/>dicitur Lex, eo quod figurat; ergo testimonia sunt
<lb ed="#Qd"/>ipsa figuralia nec faciunt aliud genus ab illis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e712">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, ibidem<!--3--> dicitur quod <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e716">Lex bene uten<lb ed="#Qd"/>tibus
testimonium est, quo fugiant<!--g--> peccata; et
<lb ed="#Qd"/>male utentibus, quo convincantur puniendi et pec<lb ed="#Qd"/>catores,
sicut<!--h--> Christus credentibus est <quote>lapis in
<lb ed="#Qd"/>caput anguli</quote>, I <title>Petri</title> 2, 7, non credentibus est
<lb ed="#Qd"/><quote>lapis<!--i--> offensionis</quote></quote>, <title>Isai.</title> 8, 14. Ex quo patet quod
<lb ed="#Qd"/>testimonia sunt ipsa iudicialia, quia iudicialia
<lb ed="#Qd"/>erant ad fugiendum peccata; comprehendunt ergo
<lb ed="#Qd"/>in se ipsa testimonia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e736">
<lb ed="#Qd"/>c. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>Contra Faustum</title><!--4-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e743">Scriptura illa tunc erat praeceptum, nunc te<lb ed="#Qd"/>stimonium</quote>;
et loquitur de legalibus; ergo testi<lb ed="#Qd"/>monia
sunt caerimonialia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e751">
<lb ed="#Qd"/>d. Item, <title>Psalmus</title><!--5-->: <quote>Testimonia mea haec quae
<lb ed="#Qd"/>docebo eos</quote>, <title>Glossa</title><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e757">Testimonia praecepta
<lb ed="#Qd"/>vitae</quote>. Ergo testimonia sunt ipsa moralia, quia
<lb ed="#Qd"/>moralia sunt praecepta vitae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e765">
<lb ed="#Qd"/>V. Quinto quaeritur de iustificationibus Legis
<lb ed="#Qd"/>an contineant omnia praedicta vel ad aliquod
<lb ed="#Qd"/>eorum reducantur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e775">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: a. <title>Psalmus</title><!--7-->: <quote>In aeternum non
<lb ed="#Qd"/>obliviscar iustificationes tuas</quote>, <title>Glossa</title><!--8-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e783">Id est
<lb ed="#Qd"/>Legem</quote>. Ergo iustificationes<!--k--> omnia sicut Lex
<lb ed="#Qd"/>comprehendunt.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e791">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, <title>Psalmus</title><!--9-->: <quote>Legem pone mihi, Domine,
<lb ed="#Qd"/>viam iustificationum tuarum</quote><!--l-->, <title>Glossa</title><!--10-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e797">Lex
<lb ed="#Qd"/>eundi sit mihi via iustificationum tuarum</quote>. Re<lb ed="#Qd"/>putat
ergo iustificationes et Legem idem; ergo
<lb ed="#Qd"/>continet omnia sicut Lex.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e807">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: 1. Videtur quod iustificationes
<lb ed="#Qd"/>reducantur ad genus moralium. <title>Psalmus</title><!--11-->: Ut cu<lb ed="#Qd"/>stodiant
iustificationes eius, <title>Glossa</title><!--10-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e815">Iustifi<lb ed="#Qd"/>cationes
sunt ubi est evidens et absoluta prae<lb ed="#Qd"/>ceptio,
ut diliges Deum<!--m--> et proximum</quote>. Ergo
<lb ed="#Qd"/>iustificationes sunt ipsa moralia sive in genere
<lb ed="#Qd"/>moralium, et sic patet quod reducuntur ad mo<lb ed="#Qd"/>ralia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e830">
<lb ed="#Qd"/>2. Sed contra<!--n--> videtur quod reducuntur ad
<lb ed="#Qd"/>iudicialia. <title>Psalmus</title><!--13-->: <quote>Utinam dirigantur viae
<lb ed="#Qd"/>meae</quote>, <title>Glossa</title><!--14-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e838">Iustificationes prisco<!--o--> populo
<lb ed="#Qd"/>fuerunt, ut famulus sex annis serviret et pater
<lb ed="#Qd"/>reverenter haberetur et filius disciplinaretur</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Sed istud est iudicialium; ergo iustificationes
<lb ed="#Qd"/>sunt in genere iudicialium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e851">
<lb ed="#Qd"/>3. Sed contra videtur quod iustificationes sint
<lb ed="#Qd"/>caerimonialia. <title>Psalmus</title><!--15-->: <quote>Doce me iustificationes
<lb ed="#Qd"/>tuas</quote>, <title>Glossa</title><!--16-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e859">Id est, secundum spiritualem
<lb ed="#Qd"/>intellectum, figurativas observantias fac adver<lb ed="#Qd"/>tere</quote>.
Iustificationes ergo sunt caerimonialia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e867">
<lb ed="#Qd"/>4. Sed contra omnia ista <title>Psalmus</title><!--17-->: <quote>Iustifi<lb ed="#Qd"/>cationes
tuas doce me</quote>, <title>Glossa</title><!--18-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e873">Quibus tu iu<lb ed="#Qd"/>stos
facis<!--p-->, non homo</quote>. Iustificationes ergo<!--q--> sunt
<lb ed="#Qd"/>opera Dei<!--r--> et non sunt opera hominis, quae
<lb ed="#Qd"/>homini praecipiantur implere; ergo non redu<lb ed="#Qd"/>cuntur
ad aliqua praedictorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e887">
<lb ed="#Qd"/>VI. Sexto quaeritur, cum in Lege sint quae<lb ed="#Qd"/>dam
consulta sive consilia, permissiones, ut re<lb ed="#Qd"/>pudium,
et comminationes, an faciant differentia
<lb ed="#Qd"/>genera a praedictis, an sub aliquibus eorum com<lb ed="#Qd"/>prehendantur.
Consilia enim sunt ut leges voto<lb ed="#Qd"/>rum
etc.; ii autem<!--s--> actus sunt differentes a prae<lb ed="#Qd"/>dictis;
ergo iaciunt genera differentia ab illis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e905">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum quod Lex dicitur multipli<lb ed="#Qd"/>citer.
Dicitur enim Lex generalissime, dicitur
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Lex<!--a--> generaliter, dicitur specialiter, dicitur par<lb ed="#Qd"/>ticulariter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e918">
<pb ed="#Qd" n="387"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>Generalissime dicitur Lex Scriptura sive doc<lb ed="#Qd"/>trina
totius<!--b--> Veteris Testamenti, sive sit doctrina
<lb ed="#Qd"/>operandorum, ad quam pertinent libri Moysi;
<lb ed="#Qd"/>sive sit doctrina credendorum, ad quam perti<lb ed="#Qd"/>nent
prophetiae, in quibus continentur revelatio<lb ed="#Qd"/>nes
credendorum; sive doctrina orationum, ad
<lb ed="#Qd"/>quam pertinet doctrina Psalmorum. Et hoc modo
<lb ed="#Qd"/>accipitur Lex, <title>Ioan.</title> 10, 34: <quote>Nonne in Lege vestra
<lb ed="#Qd"/>dictum est: Ego dixi dii estis</quote>? etc. Constat enim
<lb ed="#Qd"/>quod istud dicitur in <title>Psalmo</title><!--1-->; vult ergo dicere
<lb ed="#Qd"/>quod doctrina Psalmorum continetur in Lege. Sic
<lb ed="#Qd"/>ergo Lex continet libros Moysi et omnes Pro<lb ed="#Qd"/>phetas
et Psalmos<!--c-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e953">
<lb ed="#Qd"/>Secundo modo dicitur Lex generaliter, et sic<!--d-->
<lb ed="#Qd"/>solum sumitur pro doctrina operandorum, et sic
<lb ed="#Qd"/>dividitur contra Psalmos et Prophetas et ad hanc
<lb ed="#Qd"/>coarctatur Lex, <title>Luc.</title> ultimo, 44: <quote>Haec sunt verba
<lb ed="#Qd"/>quae locutus sum vobis, cum adhuc essem<!--e--> vo<lb ed="#Qd"/>biscum.
quoniam<!--f--> oportet impleri omnia quae
<lb ed="#Qd"/>scripta sunt in lege Moysi et<!--g--> Prophetis et Psal<lb ed="#Qd"/>mis
de me</quote>. Ecce hic condividit Legem contra
<lb ed="#Qd"/>Prophetas et Psalmos, et sic Lex continet doc<lb ed="#Qd"/>trinam
praeceptorum, ad quam pertinent libri
<lb ed="#Qd"/>Moysi, et doctrinam exemplorum, ad quam per<lb ed="#Qd"/>tinent
libri historiales, et doctrinam admonitio<lb ed="#Qd"/>num,
ad quam pertinent libri Salomonis<!--h-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e984">
<lb ed="#Qd"/>Tertio modo dicitur Lex specialiter, et sic su<lb ed="#Qd"/>mitur
pro doctrina praeceptorum et eorum quae
<lb ed="#Qd"/>pertinent ad observantiam, et sic<!--i--> solum con<lb ed="#Qd"/>tinet
Lex libros Moysi. Et<!--k--> hoc modo sumitur
<lb ed="#Qd"/>Lex, <title>Rom.</title> 5, 20: <quote>Lex subintrauit, ut abundaret
<lb ed="#Qd"/>delictum</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1000">
<lb ed="#Qd"/>Quarto modo dicitur Lex particulariter, et sic
<lb ed="#Qd"/>aliquando sumitur pro praeceptis Decalogi, se<lb ed="#Qd"/>cundum
quod habetur <title>Rom.</title> 13, 8: <quote>Qui diligit
<lb ed="#Qd"/>proximum Legem implevit</quote>; et <title>Matth.</title> 22, 44: <quote>In
<lb ed="#Qd"/>iis duobus mandatis tota Lex pendet</quote>. Aliquando
<lb ed="#Qd"/>sumitur pro praeceptis caerimonialibus, et sic su<lb ed="#Qd"/>mitur
ad <title>Hebr.</title> 10, 1: <quote>Umbram habens Lex fu<lb ed="#Qd"/>turorum</quote>;
et I ad <title>Tim.</title> 1, 9: <quote>Iusto non est Lex pa<lb ed="#Qd"/>sita</quote>.
Aliquando sumitur Lex pro praeceptis iudi<lb ed="#Qd"/>cialibus,
et sic sumitur <title>Rom.</title> 4, 15: <quote>Lex iram
<lb ed="#Qd"/>operatur</quote>, <title>Glossa</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e1026">Id est poenam</quote>. Ad hoc
<lb ed="#Qd"/>enim data est ut reos faceret<!--l--> temporali poena:
<lb ed="#Qd"/><quote>Oculum pro oculo, dentem pro dente</quote><!--3--> etc.<!--m-->. Et
<lb ed="#Qd"/>etiam potest dici quod sumitur, aliquando Lex
<lb ed="#Qd"/>singulariter, <title>Exod.</title> 12, 43: <quote>Haec est lex Phase</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1039">
<lb ed="#Qd"/>Accipiendo ergo continentiam Legis genera<lb ed="#Qd"/>lissime,
sic continet doctrinam operandorum et
<lb ed="#Qd"/>credendorum<!--a--> et doctrinam orationum; genera<lb ed="#Qd"/>liter,
sic continet doctrinam operandorum; sed
<lb ed="#Qd"/>specialiter, sic continet doctrinam praeceptorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1052">
<lb ed="#Qd"/>Sed adhuc distinguendum est quod Lex, sic
<lb ed="#Qd"/>specialiter sumpta, quaedam continet quae sunt
<lb ed="#Qd"/>ipsius, quaedam quae sunt ad Legem. Continen<lb ed="#Qd"/>tur
ergo quaedam in Lege quae sunt ad Legem,
<lb ed="#Qd"/>et sic continet Lex admonitiones, arguitiones,
<lb ed="#Qd"/>comminationes et promissiones<!--b-->: haec enim ad
<lb ed="#Qd"/>Legem dicuntur esse, quia movent ad observan<lb ed="#Qd"/>tiam
Legis. Si autem coarctatur Lex ad id quod
<lb ed="#Qd"/>est Legis, distinguendum est, quia quaedam sunt
<lb ed="#Qd"/>ipsius Legis per se, et haec in triplici differentia:
<lb ed="#Qd"/>haec enim sunt moralia Legis et iudicialia et
<lb ed="#Qd"/>caerimonialia. Quaedam autem<!--c--> continet Lex,
<lb ed="#Qd"/>quia sunt ipsius Legis per accidens, et hoc modo
<lb ed="#Qd"/>continet consulta et permissa<!--d-->: nam consultum
<lb ed="#Qd"/>respicit<!--e--> maius bonum ut fiat, unde respicit me<lb ed="#Qd"/>lius
fieri; permissum autem, ne deterius fiat et
<lb ed="#Qd"/>vitetur maius malum; Lex autem principaliter
<lb ed="#Qd"/>respicit praeceptionem et prohibitionem. Sed, quia
<lb ed="#Qb"/>circa ista contingit fieri melius et deterius, habet
<lb ed="#Qd"/>Lex consulta ad melius ut fiat, et permissa ne
<lb ed="#Qd"/>peius fiat. Sic ergo principaliter continet illa tria
<lb ed="#Qd"/>genera praeceptorum, scilicet moralia, iudicialia,
<lb ed="#Qd"/>et<!--f--> caerimonialia. Nam, sicut dicit <name>Augusti<lb ed="#Qd"/>nus</name><!--4-->,
est praeceptum <quote>vitae significandae</quote>, et
<lb ed="#Qd"/>ista sunt caerimonialia; et est praeceptum <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e1106">vitae
<lb ed="#Qd"/>agendae</quote>, et istud est duplex, quia duplex est
<lb ed="#Qd"/>ratio agendi, scilicet honestum, quod<!--g--> sua di<lb ed="#Qd"/>gnitate
trahit ad se<!--h--> et allicit, et talia sunt mo<lb ed="#Qd"/>ralia;
alia ratio agendi est expediens, ut scilicet
<lb ed="#Qd"/>removeatur impediens observantiam Legis, et talia
<lb ed="#Qd"/>sunt iudicialia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1123">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obtenta]: I. 1-4. Ad rationes ergo qui<lb ed="#Qd"/>bus
ostenditur quod omnia continentur sub ge<lb ed="#Qd"/>nere
moralium, dicendum quod bonum tripliciter
<lb ed="#Qd"/>est, scilicet bonum secundum se<!--i-->, bonum in ge<lb ed="#Qd"/>nere,
bonum ex circumstantia. Bonum<!--k--> ex cir<lb ed="#Qd"/>cumstantia
dicitur quodlibet indifferens, dummodo
<lb ed="#Qd"/>informetur aliqua bona circumstantia, ut loqui, de
<lb ed="#Qd"/>se est indifferens, tamen loqui propter Deum, bo<lb ed="#Qd"/>num<!--l-->
est ratione circumstantiae additae. Bonum
<lb ed="#Qd"/>autem in genere duplex<!--m--> est, scilicet quia aut est
<lb ed="#Qd"/>in genere honesti aut expedientis; bonum ergo in
<lb ed="#Qd"/>genere, quod est honestum, principaliter respicit<!--n-->
<lb ed="#Qd"/>morale, bonum expediens iudiciale, bonum vero
<pb ed="#Qd" n="388"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>ex circumstantia caerimoniale. Similiter morale
<lb ed="#Qd"/>tripliciter potest dici. Si ergo extendatur morale
<lb ed="#Qd"/>secundum quod extenditur bonum, ut dicatur
<lb ed="#Qd"/>morale ex circumstantia sicut bonum, sic cae<lb ed="#Qd"/>rimonialia
possunt dici moralia et eorum insti<lb ed="#Qd"/>tutio
revocatio ab idololatria ad cultum Dei:
<lb ed="#Qd"/>sunt enim in signum gratiae. Si autem dicatur
<lb ed="#Qd"/>morale in genere boni expedientis, hoc modo
<lb ed="#Qd"/>iudicialia possunt dici moralia, proprie tamen
<lb ed="#Qd"/>morale respicit bonum in ratione honesti.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1180">
<lb ed="#Qd"/>II. Ad secundum, quo<!--a--> quaeritur <mentioned>an om<lb ed="#Qd"/>nia
quae<!--b--> sunt Legis in duplici genere conti<lb ed="#Qd"/>neantur,
scilicet caerimonialium et iudicialium</mentioned>,
<lb ed="#Qd"/>dicendum quod iudicium sumitur ex ratione dis<lb ed="#Qd"/>cernendi.
Est autem discretio multiplex: est
<lb ed="#Qd"/>discretio boni et mali ei est: discretio veri et
<lb ed="#Qd"/>falsi et est discretio quae est in retributione
<lb ed="#Qd"/>poenae et praemii. Uno ergo<!--d--> modo dicuntur
<lb ed="#Qd"/>iudicialia in discretione veri et falsi, et hoc<!--e-->
<lb ed="#Qd"/>modo sumitur iudicium in <title>Glossa</title>, super illud
<lb ed="#Qd"/><title>Psalmi</title><!--1-->: <quote>Iudica<!--f--> iudicium meum</quote>, <title>Glossa</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e1206">Id
<lb ed="#Qd"/>est discretionem fidei meae</quote>. Sic ergo dicitur iu<lb ed="#Qd"/>dicium,
quo discernimus veritatem credendorum
<lb ed="#Qd"/>ab errore. — Secundo modo iudicium dicitur in
<lb ed="#Qd"/>electione boni et mali<!--g--> sive discretione, et sic su<lb ed="#Qd"/>mitur
iudicium in <title>Psalmo</title><!--3-->: <quote>Iudicia eius in con<lb ed="#Qd"/>spectu
meo</quote>, <title>Glossa</title><!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e1222">Id est praemia iustorum,
<lb ed="#Qd"/>poenas<!--h--> impiorum, flagella corrigendorum, ten<lb ed="#Qd"/>tationes
probandorum semper attendo<!--i--> et per<lb ed="#Qd"/>severanti
contemplatione<!--k--> considero</quote>. Communis<lb ed="#Qd"/>sime
ergo iudicium acceptum se extendit ad cre<lb ed="#Qd"/>denda
et operanda, et sic comprehendit et<!--l--> mo<lb ed="#Qd"/>ralia
et alia. Sed communiter dicitur prout est<!--m-->
<lb ed="#Qd"/>in discretione, quae est<!--n--> in electione boni et
<lb ed="#Qd"/>mali, et sic se extendit ad operanda, et hoc modo
<lb ed="#Qd"/>comprehendit in se moralia. Sed proprie et spe<lb ed="#Qd"/>cialiter
dicitur iudicium in discretione<!--o--> quae est
<lb ed="#Qd"/>in<!--p--> retributione poenae et praemii, et sic non
<lb ed="#Qd"/>continet<!--q--> moralia, et sic dividuntur contra mo<lb ed="#Qd"/>ralia
caerimonialia<!--r-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1253">
<lb ed="#Qd"/>III. Ad tertium quaesitum<!--s--> utrum omnia
<lb ed="#Qd"/>quae sunt in Lege continentur in triplici genere,
<lb ed="#Qd"/>vel oporteat addere quartum genus, scilicet man<lb ed="#Qd"/>data,
dicendum quod patet solutio<!--t--> ex manife<lb ed="#Qd"/>statione
quo modo moralia et iudicialia secun<lb ed="#Qd"/>dum
continentiam se habent ad alia<!--5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1269">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Et quod obicitur quod oportet
<lb ed="#Qd"/>addere quartum genus, scilicet mandata, dicendum
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>quod intentio mandati duplex est. Dicitur enim
<lb ed="#Qd"/>mandatum communiter, et sic comprehendit omne
<lb ed="#Qd"/>quod iubetur<!--a-->; aliter proprie dicitur<!--b--> stricte se<lb ed="#Qd"/>cundum
intentionem nominis, ut dicatur mandatum
<lb ed="#Qd"/>quod per alium iubetur et quod non ex necessi<lb ed="#Qd"/>tate.
Secundum ergo hanc intentionem <mentioned>quod per
<lb ed="#Qd"/>alium iubetur</mentioned> stringitur mandatum ad iudicialia
<lb ed="#Qd"/>et caerimonialia, quae non iussit Dominus per
<lb ed="#Qd"/>se, sed per Moysen, per quem data sunt: Domi<lb ed="#Qd"/>nus
enim per se<!--c--> promulgavit moralia, sed per
<lb ed="#Qd"/>Moysen caerimonialia et iudicialia. Secundum
<lb ed="#Qd"/>vero hanc intentionem <mentioned>non ex necessitate</mentioned> per<lb ed="#Qd"/>tinet
mandatum ad ea quae pertinent ad amorem
<lb ed="#Qd"/>et eis appropriatur, et sic uno modo dividitur
<lb ed="#Qd"/>contra praeceptum, secundum scilicet quod prae<lb ed="#Qd"/>ceptum
est ex timore et importat necessitatem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1314">
<lb ed="#Qd"/>3-5. Ad ea ergo quae obiciuntur, dicendum
<lb ed="#Qd"/>quod sicut in genere veri est verum primo notum
<lb ed="#Qd"/>et secundo notum<!--d-->, sic in ratione boni operandi
<lb ed="#Qd"/>est primo notum<!--e-->, sicut dilectio sive mandatum
<lb ed="#Qd"/>de dilectione; et est ibi quod est<!--f--> secundo no<lb ed="#Qd"/>tum,
sicut Decalogus, quod refertur<!--g--> et dependet
<lb ed="#Qd"/>a dilectione, et in hoc genere primo notum re<lb ed="#Qd"/>spicit
mandatum<!--6-->: <quote>Diliges Dominum Deum tuum
<lb ed="#Qd"/>et proximum</quote>; secundo vero notum respicit<!--h-->
<lb ed="#Qd"/>praeceptum. Et per hoc patet<!--i--> responsio, quia
<lb ed="#Qd"/>non ponitur aliud genus per mandatum et per
<lb ed="#Qd"/>praeceptum, sed ponitur alia differentia in ge<lb ed="#Qd"/>nere
moris, scilicet<!--k--> primo notum et secundo
<lb ed="#Qd"/>notum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1347">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad aliud dicendum quod caerimoniale di<lb ed="#Qd"/>citur
communiter, et hoc modo idem est et tan<lb ed="#Qd"/>tum
comprehendit quantum figurale, sive sit sa<lb ed="#Qd"/>cramentale
sive non-sacramentale. Est enim fi<lb ed="#Qd"/>gurate
credendi, et istud est sacramentale<!--l-->; et
<lb ed="#Qd"/>est figurale faciendi, et istud est caerimoniale,
<lb ed="#Qd"/>stricte sumendo caerimoniale, et sic stricte ac<lb ed="#Qd"/>ceptum<!--m-->
dividitur contra sacramentale<!--n-->: nam in
<lb ed="#Qd"/>sacramentalibus proprie figuratur vita cum re<lb ed="#Qd"/>medio
morbi, in caeremonialibus vero figuratur
<lb ed="#Qd"/>vita cum<!--o--> ipsa sanitate vel virtute.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1373">
<lb ed="#Qd"/>IV. Ad illud quod quaeritur quarto de te<lb ed="#Qd"/>stimoniis,
quo modo se habent ad alia, dicendum
<lb ed="#Qd"/>quod testimonium dicitur quidquid fit in attesta<lb ed="#Qd"/>tionem.
Dicitur autem testimonium sicut attesta<lb ed="#Qd"/>tio
dicitur: nam dicitur testimonium veritatis sive
<lb ed="#Qd"/>sapientiae, et istud est in credendis, et hoc modo
<lb ed="#Qd"/>sumit <name>Hieronymus</name> testimonia, cum dicit: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-Qd1e1390">In
<pb ed="#Qd" n="389"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>testimoniis fides</quote>. - Est iterum testimonium di<lb ed="#Qd"/>vinae
iustitiae, et sic dicuntur testimonia commi<lb ed="#Qd"/>nutiones.
— Item, est testimonium divinae mise<lb ed="#Qd"/>ricordiae,
et sic dicuntur testimonia<!--a--> promis<lb ed="#Qd"/>siones.
- Item, est testimonium maiestatis, et sic
<lb ed="#Qd"/>dicuntur testimonia<!--b--> esse praecepta: unde in
<lb ed="#Qd"/>praeceptis est testimonium maiestatis. Sed hoc
<lb ed="#Qd"/>tripliciter, quia dicitur esse testimonium ut signum,
<lb ed="#Qd"/>et sic caerimonialia dicuntur testimonia. Item,
<lb ed="#Qd"/>dicitur esse<!--c--> testimonium per modum rei; et hoc
<lb ed="#Qd"/>dupliciter, quia<!--d--> quaedam est res quae facit te<lb ed="#Qd"/>stimonium
respectu sui ipsius, ut lux, et hoc
<lb ed="#Qd"/>modo praecepta moralia dicuntur testimonia, quia
<lb ed="#Qd"/>in se ipsis habent testimonium quod facienda
<lb ed="#Qd"/>sunt vel dimittenda; quaedam autem est res quae
<lb ed="#Qd"/>facit testimonium respectu alterius, et sic iudi<lb ed="#Qd"/>cialia
dicuntur testimonia, quia ex poena illa
<lb ed="#Qd"/>quam infligebant erat signum poenae futurae ma<lb ed="#Qd"/>lorum,
ut scilicet per illa sciretur quod Deus
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>puniat malos, et ita veritas ista attestatur alteri
<lb ed="#Qd"/>veritati.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t1q2c1-d1e1445">
<lb ed="#Qd"/>V. Ad illud<!--e--> quod quinto quaeritur de iu<lb ed="#Qd"/>stificationibus,
dicendum quod iustificatio uno
<lb ed="#Qd"/>modo dicitur actus Dei, et hoc modo non est
<lb ed="#Qd"/>effectus Legis, sed divinae gratiae. Alio modo
<lb ed="#Qd"/>dicitur iustificatio actus hominis, et hoc tripli<lb ed="#Qd"/>citer,
quia aut consideratur iustificatio secundum
<lb ed="#Qd"/>esse iustitiae, hoc est per comparationem ad illud
<lb ed="#Qd"/>in quo est iustitia, et sic iustificatio dicitur
<lb ed="#Qd"/>illud in quo est iustitia, et sic moralia dicuntur
<lb ed="#Qd"/>iustificationes, quia per illa est conservatio iu<lb ed="#Qd"/>stitiae;
aut iustificatio dicitur executio iustitiae,
<lb ed="#Qd"/>et sic<!--f--> iudicialia dicuntur iustificationes; aut di<lb ed="#Qd"/>citur
iustificatio ut signum iustitiae, et sic cae<lb ed="#Qd"/>rimonialia
dicuntur iustificationes, quia sunt si<lb ed="#Qd"/>gna
iustitiae sive gratiae futurae ante Christi
<lb ed="#Qd"/>incarnationem. Et<!--g--> ex iis patet responsio ad
<lb ed="#Qd"/>omnia obiecta<!--h-->.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>