-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2.xml
274 lines (274 loc) · 17.1 KB
/
ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 1, Q. 1, T. 3, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 1, Q. 1, T. 3, C. 2</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Hd1e102">III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 1, Q. 1, T. 3, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Hd1e105" type="question-title">UTRUM PRAECEPTUM DE SABBATO SIT MORALE VEL CAERIMONIALE.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Deinde quaeritur utrum praeceptum de sab<lb ed="#Qd"/>bato
sit morale vel caerimoniale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e115">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: 1. Nullum praeceptum quod est
<lb ed="#Qd"/>temporale et particulare, quia<!--n--> ad tempus datum
<lb ed="#Qd"/>et aliquibus, non omnibus, est morale; sed prae<lb ed="#Qd"/>ceptum
de sabbato est particulare et temporale,
<lb ed="#Qd"/>quia ad tempus datum et aliquibus, non omni<lb ed="#Qd"/>bus,
quia Iudaeis; ergo non est morale. Primum
<lb ed="#Qd"/>patet, quia morale est de lege naturali, dico mo<lb ed="#Qd"/>rale
Decalogi, sicut<!--o--> vult dicere <name>Augustinus</name><!--1-->;
<lb ed="#Qd"/>praeceptum autem legis naturalis idem est apud
<lb ed="#Qd"/>omnes et semper idem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e139">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, <title>Exod.</title> 31, 13: <quote>Videte ut sabbatum meum
<lb ed="#Qd"/>custodiatis, quia signum est<!--p--> inter me et vos</quote>,
<lb ed="#Qd"/><title>Glossa</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Qd1e147">Frustra gloriantur Iudaei de legali<!--q-->
<lb ed="#Qd"/>observatione: aperte enim dicitur quia signum
<lb ed="#Qd"/>est</quote>. Ergo est figurale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e156">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, <title>Ezech.</title> 20, 12: <quote>Dedi eis praecepta
<lb ed="#Qd"/>mea, et iudicia mea ostendi eis</quote>; et sequitur: <quote>Et
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>sabbata mea dedi eis in signum</quote>, <title>Glossa</title><!--3-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Qd1e166">Veri sabbati</quote>. Ergo caerimoniale est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e170">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, <title>Exod.</title> 35, 2: <quote>Septimus dies erit vobis,
<lb ed="#Qd"/>sanctus</quote>; dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--4-->: Mandatum de
<lb ed="#Qd"/>sabbato fuit datum in signum, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Qd1e181">ut hodie non
<lb ed="#Qd"/>celebretur, sed tantum significatum intueamur</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Ergo caerimoniale est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e190">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, <title>Levit.</title> 26, 26: <quote>Decem mulieres in clibano
<lb ed="#Qd"/>uno coquent</quote>, <title>Glossa</title><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Qd1e196">Decem mandatorum
<lb ed="#Qd"/>etiam litteram custodiri et impleri dignum est;
<lb ed="#Qd"/>nec mandatum sabbati<!--r--> contrarium est: quamvis
<lb ed="#Qd"/>enim decem mandatis insertum sit, non tamen
<lb ed="#Qd"/>ex eis est</quote>. Ex quo relinquitur quod est caeri<lb ed="#Qd"/>moniale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e210">
<lb ed="#Qd"/>Contra: a. <name>Ioannes Damascenus</name>, IV libro<!--6-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Qd1e214">Vacationis gratia quae est ad Deum, et ut parti<lb ed="#Qd"/>culam
vitae<!--s--> Deo tribuant et requiescat<!--t--> servus
<lb ed="#Qd"/>et subiugale, sabbati observantia excogitata est</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Si ergo ex ipsa lege naturali est dictamen quod
<lb ed="#Qd"/>aliquando vacandum sit Deo et quod aliqua pars
<pb ed="#Qd" n="493"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>vitae ei tribuatur<!--a--> et quod pietatis est ut labo<lb ed="#Qd"/>ranti
servo aliquando concedatur quies, ergo ra<lb ed="#Qd"/>tio
observantiae<!--b--> sabbati de dictamine legis na<lb ed="#Qd"/>turalis
est; ergo simpliciter est<!--c--> morale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e239">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, de ratione bene ordinata est quod, cum
<lb ed="#Qd"/>semper non possimus vacare Deo propter tem<lb ed="#Qd"/>porales
et corporales necessitates, quod aliquando
<lb ed="#Qd"/>vacemus; oportet igitur habere tempus aliquod<!--d-->
<lb ed="#Qd"/>determinatum; si ergo sabbatum erat tempus de<lb ed="#Qd"/>terminatum
vacationi ad Deum, observantia sab<lb ed="#Qd"/>bati
est de ratione bene ordinata; ergo est sim<lb ed="#Qd"/>pliciter
morale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e259">
<lb ed="#Qd"/>c. Item, si dicatur, sicut<!--e--> quidam dixerunt
<lb ed="#Qd"/>probabiliter, quod in praecepto de sabbato con<lb ed="#Qd"/>currunt
tria, sanctificatio quae est in vacatione
<lb ed="#Qd"/>ad Deum, quae exprimitur cum dicitur<!--1-->: <quote>Memento
<lb ed="#Qd"/>quod sabbatum sanctifices</quote>; taxatio temporis,
<lb ed="#Qd"/>unde dicitur<!--2-->: <quote>Sex diebus operaberis, in septima
<lb ed="#Qd"/>requiesces</quote>; concessio quietis laborantibus servis<!--f-->,
<lb ed="#Qd"/>unde dicitur<!--3-->: <quote>Ut requiescat servus tuus et ancilla</quote>,
<lb ed="#Qd"/>quantum ad primum, scilicet sanctificationem,
<lb ed="#Qd"/>sabbatum est morale; quantum ad secundum,
<lb ed="#Qd"/>scilicet determinationem temporis, figurale; quan<lb ed="#Qd"/>tum
ad tertium, iudiciale. Hinc est quod man<lb ed="#Qd"/>datum
de sabbato propter primum connumeratur
<lb ed="#Qd"/>inter praecepta moralia, <title>Exod.</title> 20, 8; propter<!--g--> se<lb ed="#Qd"/>cundum
connumeratur inter caerimonialia, <title>Exod.</title>
<lb ed="#Qd"/>35, 2, ubi dicitur: <quote>Septimus dies<!--h--> erit vobis sanc<lb ed="#Qd"/>tus,
sabbatum et requies Domini</quote>; propter tertium
<lb ed="#Qd"/>connumeratur inter iudicialia, <title>Exod.</title> 23, 12: <quote>Sex
<lb ed="#Qd"/>diebus operaberis, in septima requiesces, ut quie<lb ed="#Qd"/>scat
bos et refrigeretur filius ancillae et advenae</quote><!--i-->.
<lb ed="#Qb"/>— Obicitur contra istud. Secundum dictamen
<lb ed="#Qd"/>rationis bene ordinatae est quod vacandum sit
<lb ed="#Qd"/>Deo; aut ergo semper aut aliquando; sed semper
<lb ed="#Qd"/>vacare nobis impossibile est in necessitatibus
<lb ed="#Qd"/>huius vitae degentibus; ergo dictat quod ali<lb ed="#Qd"/>quando
vacandum est; ergo dictat quod<!--k--> de<lb ed="#Qd"/>beat
tempus eligi ad hanc vacationem, in quo
<lb ed="#Qd"/>sit<!--l--> abstractio ab operibus impedientibus vaca<lb ed="#Qd"/>tionem;
taxatio igitur temporis est de ratione
<lb ed="#Qd"/>bene ordinata; ergo est moralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e325">
<lb ed="#Qd"/>d. Item, sicut sanctificatio sabbati ponitur inter<!--m-->
<lb ed="#Qd"/>moralia, ita ipsa temporis taxatio, et per modum
<lb ed="#Qd"/>praecepti; inconvenienter ergo<!--n--> poneretur nisi
<lb ed="#Qd"/>esset morale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e336">
<lb ed="#Qd"/>e. Item, quare dicitur caerimonialis temporis ta<lb ed="#Qd"/>xatio?
Dicet quod propter significationem. Ergo
<lb ed="#Qd"/>similiter quies servi et ancillae debet dici<!--o-->
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>caerimoniale; nam, sicut dicit<!--a--> <name>Ioannes Da<lb ed="#Qd"/>mascenus</name><!--4-->,
significatur per hoc quod iram et
<lb ed="#Qd"/>concupiscentiam a peccato quiescere faciamus,
<lb ed="#Qd"/>et subiugale, id est corpus nostrum, similiter; et
<lb ed="#Qd"/>haec omnia spiritualis nobis mandat Lex<!--b-->; di<lb ed="#Qd"/>cetur
igitur caerimonialis<!--c--> huiusmodi quies.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e360">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Praeceptum de sabbato proponitur in
<lb ed="#Qd"/>Lege ut res et ut signum. Ut res semper debita,
<lb ed="#Qd"/>etsi non ad semper, scilicet requies et<!--d--> vacatio
<lb ed="#Qd"/>ad Deum, <title>Exod.</title> 16, 23: <quote>Requies sabbati est sanc<lb ed="#Qd"/>tificata
Domino</quote>, <title>Glossa</title><!--5-->: <quote>Ut illi soli vace<lb ed="#Qd"/>tis</quote>;
ut signum tuturi et faciendi, <title>Exod.</title> 31, 13:
<lb ed="#Qd"/><quote>Videte ut sabbatum custodiatis<!--e-->, quia signum
<lb ed="#Qd"/>est inter me et vos</quote>, <title>Glossa</title><!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Qd1e379">Aperte dicitur
<lb ed="#Qd"/>quia signum est futurae quietis et beatitudinis
<lb ed="#Qd"/>vel quietis sanctorum in praesenti, quo quies<lb ed="#Qd"/>cunt
a tumultu mundanorum operum et vitio<lb ed="#Qd"/>rum</quote>.
Primo modo sabbatum est morale et pro<lb ed="#Qd"/>ponitur
in Decalogo; secundo modo figurale et<!--f-->
<lb ed="#Qd"/>ponitur inter figuralia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e395">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud quod obicitur
<lb ed="#Qd"/>primo<!--g--> quod <mentioned>praeceptum de sabbato est tem<lb ed="#Qd"/>porale
et particulare</mentioned>, dicendum quod, secundum
<lb ed="#Qd"/>quod accipitur pro re debita, scilicet vacatione
<lb ed="#Qd"/>quae est ad Deum, est universale et secundum
<lb ed="#Qd"/>omne tempus ab omnibus et<!--h--> omni tempore de<lb ed="#Qd"/>bita,
etsi non pro omni tempore. Secundum vero
<lb ed="#Qd"/>quod signum, particulare et temporale.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e415">
<lb ed="#Qd"/>2-4. Et in hunc modum intelliguntur obiectae
<lb ed="#Qd"/>auctoritates.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e422">
<lb ed="#Qd"/>5. Et quod dicit <name>Hesychius</name><!--7--> intelligitur de
<lb ed="#Qd"/>sabbato ut signo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e430">
<lb ed="#Qd"/>Unde ad solutionem omnium hinc inde obiec<lb ed="#Qd"/>torum
notandum quod praeceptum de sabbato
<lb ed="#Qd"/>ut<!--i--> res, est morale duobus modis. Est<!--k--> enim
<lb ed="#Qd"/>morale legis naturalis<!--l-->, quantum dicit vacationem
<lb ed="#Qd"/>Deo aliquando; unde secundum hoc dies sabbati
<lb ed="#Qd"/>dicitur dies vacationis Deo indeterminate<!--m-->; et se<lb ed="#Qd"/>cundum
hoc<!--n--> <quote>observa diem sabbati</quote> potest in<lb ed="#Qd"/>telligi,
hoc est<!--o--> tempus vacationis Deo. Item, est
<lb ed="#Qd"/>morale disciplinae, hoc est Legis scriptae, et se<lb ed="#Qd"/>cundum
hoc dies sabbati dicitur talis dies, scilicet
<lb ed="#Qd"/>septima, determinata divinae vacationi: postquam
<lb ed="#Qd"/>enim per dictamen legis naturalis haberi potest
<lb ed="#Qd"/>quod vacantium est Deo aliquando, per Legem
<lb ed="#Qd"/>scriptam debet determinari quando<!--p--> vacandum
<lb ed="#Qd"/>est Deo, et eligitur<!--q--> dies septima, ratione mystica.
<lb ed="#Qd"/>observatio ergo moralis est in quantum deter<lb ed="#Qd"/>minatur
vacationi, quemadmodum observantia<!--r-->
<pb ed="#Qd" n="494"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>Dominicae diei, et additur ratio exemplaris Do<lb ed="#Qd"/>minicae
vacationis: <quote>Sex diebus fecit Deus cae<lb ed="#Qd"/>lum</quote>
etc. <quote>et septima die requievit</quote>; in quantum
<lb ed="#Qd"/>vere instituitur ad significantiam futuri, caerimo<lb ed="#Qd"/>niale<!--a-->.
Et hoc est quod dicit <name>Ioannes Dama<lb ed="#Qd"/>scenus</name><!--1-->:
<quote>Sabbatum quidem septima dies vo<lb ed="#Qd"/>catur,
significat autem requiem; in ipsa enim
<lb ed="#Qd"/><quote>requievit Deus ab amnibus operibus<!--b--> suis</quote>, ut di<lb ed="#Qd"/>vina
ait Scriptura<!--2-->. Non simpliciter hoc iussit,
<lb ed="#Qd"/>sed propter<!--c--> quasdam a spiritualibus et spec<lb ed="#Qd"/>tabillbus
viris intellectas causas</quote>. Prima<!--d--> qui<lb ed="#Qd"/>dem,
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-Qd1e499">ut qui servus custodiretur et subiugale,
<lb ed="#Qd"/>sabbato, ut scriptum est<!--3-->, requiescant, quia vir
<lb ed="#Qd"/>iustus miseretur animarum iumentorum suorum.
<lb ed="#Qd"/>Secunda autem causa est, ut et vacationem<!--e-->
<lb ed="#Qd"/>agentes ab amplexu qui est circa materialia, ad
<lb ed="#Qd"/>Deum congregentur <quote>in psalmis et hymnis et can<lb ed="#Qd"/>ticis
spiritualibus</quote><!--4--> et meditationibus divinarum
<lb ed="#Qd"/>Scripturarum universum septimum diem consu<lb ed="#Qd"/>mentes,
et ideo requiescentes</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c2-d1e520">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Si autem obiciatur quod, si<!--f--> observantia
<lb ed="#Qd"/>dierum vacationis moralis est, ergo immutabiliter
<lb ed="#Qd"/>et semper servanda<!--g--> est, dicendum quod non
<lb ed="#Qd"/>sequitur. Nam observantia dici potest dici inde<lb ed="#Qd"/>terminate,
et secundum hoc<!--h--> est morale naturae:
<lb ed="#Qd"/>nam dictamen est legis naturalis quod aliquo
<lb ed="#Qd"/>tempore vacandum sit Deo rationali creaturae
<lb ed="#Qd"/>viventi in tempore, et hoc modo est immutabile.
<lb ed="#Qd"/>Alio modo observantia potest dici observantia
<lb ed="#Qd"/>temporis determinati<!--i-->, et istud est morale disci<lb ed="#Qd"/>plinae<!--k-->,
hoc est morale determinatum ex addita
<lb ed="#Qd"/>divina interpretatione. Nam, cum secundum<!--l-->
<lb ed="#Qd"/>omne tempus debeamus nos Deo, qualibet parte
<lb ed="#Qd"/>temporis debemus nos Deo et vacare Deo<!--m-->. Cum
<lb ed="#Qd"/>autem propter corporales et temporales necessi<lb ed="#Qd"/>tates
non possimus vacare Deo qualibet parte
<lb ed="#Qd"/>temporis, erit aliquando vacandum; quando au<lb ed="#Qd"/>tem
istud esse debeat, non erit hominis deter<lb ed="#Qd"/>minare,
sed Dei; determinata est ergo ex causa
<lb ed="#Qd"/>mystica septima dies, ut dictum est<!--5-->.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>