-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3.xml
396 lines (396 loc) · 25.6 KB
/
ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 1, Q. 1, T. 3, C. 3</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 1, Q. 1, T. 3, C. 3</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e102">III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 1, Q. 1, T. 3, C. 3</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e105" type="question-title">DE CIRCUMSTANTIIS TERTII PRAECEPTI.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Consequenter quaeritur de circumstantiis huius
<lb ed="#Qd"/>praecepti, quae reducuntur<!--n--> ad quatuor.
<lb ed="#Qd"/>Prima est, quia huic praecepto additur ver<lb ed="#Qd"/>bum
recordationis sive memoriae, cum<!--o--> dicit:
<lb ed="#Qd"/><quote>Memento</quote>;
<lb ed="#Qd"/>secunda, quia taxatur tempus determinatum:
<lb ed="#Qd"/>dies septima;
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>tertia, quia pro ratione movente ponitur vacatio
<lb ed="#Qd"/>divina; unde dicitur<!--6-->: <quote>Sex diebus Deus fecit, sep<lb ed="#Qd"/>tima<!--p-->
requievit</quote>;
<lb ed="#Qd"/>quarta est, quia pro ratione<!--q--> finali poni<lb ed="#Qd"/>tur
quies subditorum hominum et animalium;
<lb ed="#Qd"/>unde dicitur<!--7-->: <quote>Ut requiescat servus et ancilla<!--r-->,
<lb ed="#Qd"/>bos</quote> etc.
</p>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Dd1e143" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e145">ARTICULUS I</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e148" type="question-title">Quare in aliis praeceptis non ponatur verbum recordationis.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e151">
<lb ed="#Qd"/>Quaeritur igitur quare in aliis praeceptis non
<lb ed="#Qd"/>ponitur verbum recordationis et memoriae, ut di<lb ed="#Qd"/>ceretur:
<quote>Memento ut non assumas nomen Dei tui
<lb ed="#Qd"/>in vanum</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e162">
<lb ed="#Qd"/>1. Si dicatur quod ideo dicitur <quote>memento</quote>,
<lb ed="#Qd"/>quia observatio sabbati ante Legem fuerit insti<lb ed="#Qd"/>tuta
- secundum quod dicitur <title>Exod.</title> 16, 23: <quote>Re<lb ed="#Qd"/>quies
sabbati sanctificata est Domino</quote>, quod dic<lb ed="#Qd"/>tum
est ante Legem; item in <title>Luc.</title> 6, 1: <quote>Factum est
<lb ed="#Qd"/>in sabbato secunda prima</quote>, et dicit ibi <title>Glossa</title><!--8-->:
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Qd1e181">Secundo<!--s--> primum potest dici ut unum idem<lb ed="#Qd"/>que
Novi<!--t--> Testamenti sabbatum sit, et secun<lb ed="#Qd"/>dum,
quia<!--u--> post legale a nobis observatur; et
<lb ed="#Qd"/>primum, quia<!--v--> ante edicta Legis a iustis obser<lb ed="#Qd"/>vabatur<!--x-->
antiquis</quote> — quia ergo ante Legem erat
<lb ed="#Qd"/>institutum et observatum, ideo dicitur <quote>memento</quote>,
— contra: Cum alia praecepta evidentius scripta
<lb ed="#Qd"/>sint in corde hominis et etiam observata ante
<lb ed="#Qd"/>Legem a patribus sanctis quam praeceptum<!--y--> sab<lb ed="#Qd"/>bati,
magis debuit dici in aliis praeceptis<!--z--> <quote>me<lb ed="#Qd"/>mento</quote>
quam in isto.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e204">
<pb ed="#Qd" n="495"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>2. Item, <name>Ioannes Damascenus</name><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Qd1e212">Quando
<lb ed="#Qd"/>Lex non erat scripta, neque sabbatum consecra<lb ed="#Qd"/>tum
erat; quando autem<!--a--> a Deo inspirata Scrip<lb ed="#Qd"/>tura
per Moysen data est, consecratum est<!--b--> a
<lb ed="#Qd"/>Deo sabbatum</quote>. Ratione igitur institutionis prioris
<lb ed="#Qd"/>non poterit dici ad<!--c--> istud praeceptum <quote>memento</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e227">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: 1. Praeceptum de sabbato, secundum
<lb ed="#Qd"/>quod erat morale naturae, semper fuit in lege
<lb ed="#Qd"/>naturali implicitum et postmodum in Lege scripta
<lb ed="#Qd"/>explicitum; secundum vero quod erat morale di<lb ed="#Qd"/>sciplinae,
ut in determinatione diei<!--d--> quo vacare<lb ed="#Qd"/>tur
Deo, ante Legem iuit inspiratam ut honestum
<lb ed="#Qd"/>et dignum fieri, sed in Lege inspiratum ut prae<lb ed="#Qd"/>ceptum
et<!--e--> debitum fieri. Quia ergo ante Legem
<lb ed="#Qd"/>erat<!--f--> observantia sabbati apud patres secun<lb ed="#Qd"/>dum
determinationem disciplinae et inspirationis
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>divinae, ut esset vacatio tali die, ideo ad Istud
<lb ed="#Qd"/>praeceptum dicitur <quote>memento</quote>, et non ad alia.
<lb ed="#Qd"/>Ad alia enim dictat natura omnino, etsi deficiat
<lb ed="#Qd"/>disciplina; ad istud vero concurrit et dictamen
<lb ed="#Qd"/>naturae generale et determinatio<!--g--> disciplinae. —
<lb ed="#Qd"/>Et per hoc respondetur ad primum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e266">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundum dicendum quod <name>Ioannes
<lb ed="#Qd"/>Damascenus</name> signanter dicit quod ante Legem
<lb ed="#Qd"/>non erat consecratum, quia, etsi ante Legem
<lb ed="#Qd"/>esset inspirata observantia secundum rationem
<lb ed="#Qd"/>honesti, hoc est digni<!--h--> fieri, non tamen secun<lb ed="#Qd"/>dum
rationem praecepti, hoc est debiti<!--i--> fieri; sed
<lb ed="#Qd"/>hoc modo proponitur in Lege, et ideo dicitur con<lb ed="#Qd"/>secratum
in Lege a Domino, id est a Domino<!--k-->
<lb ed="#Qd"/>praeceptum servari ut sanctum, et hoc insinuat
<lb ed="#Qd"/>verbum: <quote>memento ut diem sabbati sanctifices</quote><!--l-->.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Dd1e291" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e293">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e296" type="question-title">De taxatione temporis determinari divinae vacationi.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e299">
<lb ed="#Qd"/>Item<!--a-->, quaeritur de secunda circumstantia, quae
<lb ed="#Qd"/>est in taxatione temporis alicuius determinati di<lb ed="#Qd"/>vinae
vacationi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e308">
<lb ed="#Qd"/>I. Quaeritur ergo an debuit taxari.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e313">
<lb ed="#Qd"/>1. Nam, cum creatura rationalis se debeat sem<lb ed="#Qd"/>per
Deo, obnoxia est vacationi secundum omne
<lb ed="#Qd"/>tempus; ergo non debuit pars<!--b--> aliqua temporis
<lb ed="#Qd"/>ad hoc determinari.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e325">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, si dicatur, sicut dicit <name>Ioannes
<lb ed="#Qd"/>Damascenus</name><!--2-->, quod hoc fuit propter Iudaeo<lb ed="#Qd"/>rum
imperfectionem, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Qd1e333">qui non omnem vitam Deo<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>consecrabant nec amore Dominatori ut<!--d--> patri
<lb ed="#Qd"/>serviebant, sed ut servi indevoti parvam et mini<lb ed="#Qd"/>mam
particulam suae vitae Deo tribuebant<!--e--></quote> —
<lb ed="#Qd"/>obicitur: ergo, secundum hoc, servientibus ex
<lb ed="#Qd"/>amore, qui omnem vitam Deo consecrant, christia<lb ed="#Qd"/>nis,
non est taxandum<!--f--> tempus vacationis; ergo
<lb ed="#Qd"/>nec dies octava sive dies<!--g--> Dominica esset ta<lb ed="#Qd"/>xanda
plus quam alia dies.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e354">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, <name>Ioannes Damascenus</name><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Qd1e358">Obser<lb ed="#Qd"/>vatio
sabbati, id est septimae diei, excogitata est
<lb ed="#Qd"/><quote>parvulis</quote> et <quote>sub elementis mundi</quote><!--h--> servis effectis<!--4--></quote>.
<lb ed="#Qd"/>Et sequitur: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Qd1e367">Quia ergo non sumus servi, sed
<lb ed="#Qd"/>filii, non sub Lege, sed sub gratia, non sumus
<lb ed="#Qd"/>adhuc particulariter Domino servientes in timore,
<lb ed="#Qd"/>sed omne tempus ei offerre debemus</quote>. Non igi<lb ed="#Qd"/>tur
dies aliqua christianis debebit determinari.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e379">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Contra: a. Impossibilis est vacatio secundum
<lb ed="#Qd"/>omne tempus ad Deum, quia <quote>corpus, quod cor<lb ed="#Qd"/>rumpitur,
aggravat animam</quote><!--5-->, et innumerabiles
<lb ed="#Qd"/>sunt corporis et temporis necessitates; erit igitur
<lb ed="#Qd"/>necessarium<!--i--> tempus aliquod determinari vaca<lb ed="#Qd"/>tionis
ad Deum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e397">
<lb ed="#Qd"/>II. 1, Item, cum actus nostri<!--k--> sint in tempore,
<lb ed="#Qd"/>quare in aliis actibus qui<!--l--> praecipiuntur non po<lb ed="#Qd"/>nitur
determinatio temporis, ut in adoratione, quae
<lb ed="#Qd"/>pertinet ad primum mandatum primae tabulae, et
<lb ed="#Qd"/>in honore parentum, quod est<!--m--> primum manda<lb ed="#Qd"/>tum
secundae<!--n--> tabulae?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e413">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, cum generales circumstantiae actuum
<lb ed="#Qd"/>sint tempus et<!--o--> locus, et utrumque determinetur<!--p-->
<lb ed="#Qd"/>cultui et vacationi secundum Legem — nam de
<lb ed="#Qd"/>loco dicitur <title>Deuter.</title> 12, 27: <quote>Venies ad lacum quem
<lb ed="#Qd"/>elegerit Dominus, et offeres oblationes tuas</quote>; de
<lb ed="#Qd"/>tempore dicitur<!--6-->: <quote>Serva diem sabbati</quote> — quae<lb ed="#Qd"/>ritur
quare in Decalogo in praecepto vacationis
<lb ed="#Qd"/>ad Deum determinatur tempus et non lucus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e433">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: I. 1-3. Vacatio quae est ad Deum in<lb ed="#Qd"/>telligitur
duobus modis: in habitu et in<!--q--> actu. In
<lb ed="#Qd"/>habitu non recipit<!--r--> taxationem temporis quan<lb ed="#Qd"/>tum
ad servientes Deo ex caritate: ille enim qui
<lb ed="#Qd"/>est in caritate, in habitu totum tempus vitae suae
<lb ed="#Qd"/>Dea<!--s--> offert; tamen quantum ad servientes ex ti<lb ed="#Qd"/>more
poenae, qui redimunt tempus in serviendo,
<pb ed="#Qd" n="496"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>quia tempus servitii est eis sicut coactum<!--a-->, ta<lb ed="#Qd"/>xatur
tempus. Et hoc vult diceret <name>Ioannes
<lb ed="#Qd"/>Damascenus</name> quantum ad carnales de Iudaeis,
<lb ed="#Qd"/>qui serviebant ex timore<!--c-->. In actu vero vacatio
<lb ed="#Qd"/>recipit taxationem temporis, quia non est possi<lb ed="#Qd"/>bile
degentibus in vita mortali semper vacare;
<lb ed="#Qd"/>inde est quod spiritualibus de Iudaeis determi<lb ed="#Qd"/>nabatur
dies septima, sicut christianis dies octava,
<lb ed="#Qd"/>in quo, sicut dicit <name>Ioannes Damascenus</name><!--1-->,
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Qd1e474">ab amplexu qui est circa materialia, ad Deum
<lb ed="#Qd"/>congregentur<!--d--> <quote>in psalmis et hymnis et canticis
<lb ed="#Qd"/>spiritualibus</quote><!--2--> et meditationibus Scripturarum</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Et per hoc patet responsio ad primo<!--e--> obiecta.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e485">
<lb ed="#Qd"/>II. 1. Ad illud vero quod quaerit<!--f--> <mentioned>quare non
<lb ed="#Qd"/>est taxatum vel assignatum tempus in praecepto
<lb ed="#Qd"/>adorationis et in praecepto honoris parentum,
<lb ed="#Qd"/>sicut hic</mentioned>: dicendum quod ad vacationem neces<lb ed="#Qd"/>sarium
est tempus determinatum, in quo cessetur
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>a corporali et servili opere; non enim sese
<lb ed="#Qd"/>compatiuntur operari talia et vacare<!--g--> Deo; sed
<lb ed="#Qd"/>ad adorationem<!--h--> non est necesse nec ad hono<lb ed="#Qd"/>rem
parentum. Cum enim adoratio principaliter
<lb ed="#Qd"/>consistat in latria mentis, concurrente devotione
<lb ed="#Qd"/>fidei, spei et caritatis, bene compatitur secum
<lb ed="#Qd"/>opus corporale; similiter honor parentum: ideo
<lb ed="#Qd"/>et cessando ab opere et operando possumus pa<lb ed="#Qd"/>rentes
honorare, et ideo non fuit taxandum tem<lb ed="#Qd"/>pus
in istis sicut in praecepto de sabbato.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e522">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad ultimum dicendum quod locus non
<lb ed="#Qd"/>debet taxari vacationi. Locus enim est mensura
<lb ed="#Qd"/>corporalis, vacatio vero est<!--i--> spiritualis, tempus
<lb ed="#Qd"/>vero mensura est<!--k--> spiritualium motuum succe<lb ed="#Qd"/>dentium.
Tempus ergo erat taxandum, eo quod
<lb ed="#Qd"/>non omni tempore vacari poterat; non autem lo<lb ed="#Qd"/>cus<!--l-->,
eo quod in quolibet Ioco vacari debet et
<lb ed="#Qd"/>potest.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Dd1e544" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e546">ARTICULUS III</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e549" type="question-title">Quare dicatur pro ratione huius praecepti <mentioned>et septima die requievit</mentioned>.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e552">
<lb ed="#Qd"/>Item, quaeritur de tertia circumstantia prae<lb ed="#Qd"/>cepti,
quae ponitur pro ratione: <quote>Sex diebus fecit
<lb ed="#Qd"/>Deus caelum et terram, et in septima requievit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e561">
<lb ed="#Qd"/>1. Cum moveri<!--a--> et quiescere sint nata fieri
<lb ed="#Qd"/>circa idem, si in Deo non est accipere moveri
<lb ed="#Qd"/>aliquo modo, ergo<!--b--> nec quiescere:
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e570">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, si dicatur quod requiescere<!--c--> sumitur
<lb ed="#Qd"/>improprie pro cessatione ab opere - contra,
<lb ed="#Qd"/><title>Ioan.</title> 5, 17: <quote>Pater meus usque modo operatur et
<lb ed="#Qd"/>ego operor</quote><!--d-->. Ergo septima die ab operatione
<lb ed="#Qd"/>non cessavit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e584">
<lb ed="#Qd"/>Si vero distinguatur opus divinum — quia
<lb ed="#Qd"/>est opus primae conditionis, cum naturae rerum
<lb ed="#Qd"/>sint conditae, et quantum ad haec opera dicitur
<lb ed="#Qd"/>requiescere post opera sex dierum; unde secun<lb ed="#Qd"/>dum
<name>Bedam</name> et <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, exponitur <quote>re<lb ed="#Qd"/>quievit</quote><!--e-->,
id est novam creaturam facere cessa<lb ed="#Qd"/>vit<!--3-->;
item, est opus propagationis sive productio<lb ed="#Qd"/>nis,
quo naturae insitae rebus producunt similia
<lb ed="#Qd"/>ex similibus vel in specie, ut homo ex homine,
<lb ed="#Qd"/>planta<!--f--> ex planta, vel in genere, ut ex carne ver<lb ed="#Qd"/>mis,
et quantum ad ista opera operatur<!--4--> — con<lb ed="#Qd"/>tra
hoc obicitur de animabus, quae tota
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>die<!--g--> creantur: non enim producuntur ex<!--h--> materia
<lb ed="#Qd"/>nec de natura aliqua, sicut mentiti sunt haeretici.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e622">
<lb ed="#Qd"/>Respondeo<!--i-->: Cum creantur animae, nova crea<lb ed="#Qd"/>tura
creatur in numero, non in genere vel spe<lb ed="#Qd"/>cie.
Cum enim creabatur anima Adae, genus et
<lb ed="#Qd"/>species animae creabatur; et ideo non repugnat
<lb ed="#Qd"/>ei<!--k--> quod dicitur <quote>requievit</quote>, si noviter creat ani<lb ed="#Qd"/>mas,
quia illud sic exponitur: <quote>requievit</quote>, id est
<lb ed="#Qd"/>novas species iacere cessavit. Quomodo autem
<lb ed="#Qd"/>intelligatur <mentioned>requiescere</mentioned> nota multipliciter se<lb ed="#Qd"/>cundum
sententias <name>Bedae</name> et <name ref="#Augustine">Augustini</name> in
<lb ed="#Qd"/><title>Glossa</title> super <title>Genesim</title><!--5-->, quae colliguntur hac
<lb ed="#Qd"/>divisione. Cum enim<!--l--> dicitur Deus quievisse,
<lb ed="#Qd"/>potest intelligi per negationem vel per positio<lb ed="#Qd"/>nem.
Si<!--m--> per negationem, duobus modis. Uno
<lb ed="#Qd"/>modo, ut sit abnegatio ex parte creaturae, ut
<lb ed="#Qd"/>sit sensus: <quote>requievit</quote>, quia postea nihil novum
<lb ed="#Qd"/>fecit in specie, secundum <name ref="#Augustine">Augustinum</name><!--6-->. Alio
<lb ed="#Qd"/>modo ut sit abnegatio ex parte Creatoris, et
<lb ed="#Qd"/>tunc<!--n--> sic exponitur secundum <name>Bedam</name><!--7-->: <quote>requie<lb ed="#Qd"/>vit</quote>,
id est operibus non indiguit ut in eis re<lb ed="#Qd"/>quiesceret,
sed in se ipso quietus fuit. — Item, per
<lb ed="#Qd"/>positionem duobus modis. Uno modo, ut per hoc
<lb ed="#Qd"/>quod dicitur, <mentioned>requiescere</mentioned> ponatur actio; alio<!--o-->
<pb ed="#Qd" n="497"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>modo ut ponatur<!--a--> significatio. Si ponatur actio,
<lb ed="#Qd"/>intelligitur per causam. Unde, secundum <name>Augu<lb ed="#Qd"/>stinum</name><!--1-->,
requiescere Dei est rationali creaturae
<lb ed="#Qd"/>in se requiem praestare, ut illuc<!--b--> desiderio fe<lb ed="#Qd"/>ramur
quo requiescamus: sicut enim facere di<lb ed="#Qd"/>citur,
cum, ipso in nobis operante, facimus<!--c-->, et
<lb ed="#Qd"/>cognoscere, cum cognoscimus, sic requiescere,
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>cum eius munere quiescimus. Si vero ponatur
<lb ed="#Qd"/>significatio, intelligitur duobus modis. Uno modo
<lb ed="#Qd"/>anagogice: <quote>requievit die septimo</quote>, id est signifi<lb ed="#Qd"/>cavit
quod post bona opera in praesenti dabit
<lb ed="#Qd"/>requiem in futuro<!--2-->; alio modo allegorice: <quote>requie<lb ed="#Qd"/>vit</quote>,
quia diem, quo Christus post mortem quie<lb ed="#Qd"/>turus
erat in sepulcro, praefigurare voluit<!--3-->.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Dd1e716" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e718">ARTICULUS IV</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-Hd1e721" type="question-title">Quare dicatur in hoc praecepto <mentioned>ut requiescat servus</mentioned> etc.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e724">
<lb ed="#Qd"/>Postmodum quaeritur de quarta circumstantia,
<lb ed="#Qd"/>quae ponitur pro ratione illius praecepti: <quote>Ut re<lb ed="#Qd"/>quiescat
servus et ancilla et<!--d--> bos</quote> etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e733">
<lb ed="#Qd"/>1. Nam, cum praeceptum legis Dei solum respi<lb ed="#Qd"/>ciat
rationalem creaturam, non videtur conveniens
<lb ed="#Qd"/>ut in praecepto vacationis et quietis fiat mentio
<lb ed="#Qd"/>de quiete creaturae irrationalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e744">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, <title>I ad<!--e--> Cor.</title> 9, 9: <quote>Numquid de bobus cura
<lb ed="#Qd"/>est Deo</quote>? vult dicere <name>Apostolus</name> quod illud Le<lb ed="#Qd"/>gis
<quote>non alligabis os bovis</quote> non intelligitur de
<lb ed="#Qd"/>bove ad litteram, qui est animal irrationale. Unde
<lb ed="#Qd"/>sic<!--f--> arguit: <quote>Numquid de bobus cura est Deo?
<lb ed="#Qd"/>aut propter nos utique hoc<!--g--> dicit</quote>; et post: <quote>Nam
<lb ed="#Qd"/>propter nos scripta sunt</quote>. Ergo hoc quod dicitur
<lb ed="#Qd"/>hic in isto<!--h--> praecepto de quiete bovis eadem ra<lb ed="#Qd"/>tione
non debet accipi ad litteram, sed in figura;
<lb ed="#Qd"/>erit<!--i--> igitur figurale; inconvenienter ergo ponitur
<lb ed="#Qd"/>in determinatione praecepti moralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s1q2t3c3-d1e771">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum quod haec determinatio
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>aliter ponitur in praecepto de sabbato, <title>Exod.</title> 20, 10
<lb ed="#Qd"/>et <title>Deuter.</title> 5, 14, et aliter <title>Exod.</title> 23, 12. In moralibus
<lb ed="#Qd"/>enim praeceptis haec determinatio ponitur mora<lb ed="#Qd"/>liter;
unde sic dicitur <title>Exod.</title> 20, 10: <quote>Non facies
<lb ed="#Qd"/>omne opus, tu et filius tuus et servus<!--k-->, iumentum
<lb ed="#Qd"/>tuum et advena</quote>, in quo interdicitur<!--l--> opus impe<lb ed="#Qd"/>diens
vacationem ad Deum per alium. Nam primo
<lb ed="#Qd"/>interdicitur quoad se; per alium vemo<!--m--> interdici<lb ed="#Qd"/>tur
duobus modis. Nam contingit operari mini<lb ed="#Qd"/>sterio
rationalis hominis et ministerio irrationalis
<lb ed="#Qd"/>iumenti, et utrumque morale est, in quantum sci<lb ed="#Qd"/>licet
reducitur ad vacationem quae est ad Deum.
<lb ed="#Qd"/>In praeceptis vero figuralibus ponitur figuraliter;
<lb ed="#Qd"/>unde <title>Exod.</title> 23, 12 dicitur: <quote>Septima die cessabis,
<lb ed="#Qd"/>ut requiescat bos tuus et asinus et servus</quote>. Et vult
<lb ed="#Qd"/>dicere Damascenus quod per bovem signifi<lb ed="#Qd"/>cetur
ira, per asinum concupiscentia, per servum
<lb ed="#Qd"/>appetitus sensualis; unde, sicut ipse dicit<!--4-->, in
<lb ed="#Qd"/>hoc significatur quod iram et concupiscentiam a
<lb ed="#Qd"/>peccato quiescere faciamus ut Deo vacemus.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>