-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6.xml
367 lines (367 loc) · 25.2 KB
/
ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 2, Q. 1, T. 2, C. 6</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 2, Q. 1, T. 2, C. 6</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Hd1e102">III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 2, Q. 1, T. 2, C. 6</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Hd1e105" type="question-title">DE PROBATIONE PER TESTES.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Consequenter quaeritur de probatione per te<lb ed="#Qd"/>stes.
<lb ed="#Qd"/>Circa quod quaeruntur duo:
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Primum, an ad probationem admittatur testi<lb ed="#Qd"/>monium
de auditu;
<lb ed="#Qd"/>secundum, de fide testibus adhibenda.
</p>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Dd1e126" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Hd1e128">ARTICULUS I</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Hd1e131" type="question-title">An ad probationem admittatur testimonium de auditu.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e134">
<lb ed="#Qd"/>Quantum sui primum obicitur: 1. Dicit <title>Canon</title>
<lb ed="#Qd"/><name>B. Calixti</name>, <title>Causa</title> III, quaest. 9<!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e140">Testes per
<lb ed="#Qd"/>quamcumque<!--a--> scripturam testimonium non pro<lb ed="#Qd"/>terant,
sed praesentes de iis quae viderunt vel
<lb ed="#Qd"/>noverunt testimonium dicant; nec proferant te<lb ed="#Qd"/>stimonium
nisi de iis quae sub eorum prae<lb ed="#Qd"/>sentia
acta esse noscuntur</quote>. Ex quo videtur
<lb ed="#Qd"/>relinqui quod testimonium de auditu nihil probat
<lb ed="#Qd"/>in iure.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e158">
<lb ed="#Qd"/>Contra: a. <title>Levit.</title> 5, 1: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e179">Anima, quae audierit
<lb ed="#Qd"/>vacem iurantis testisque fuerit</quote>. Ergo<!--b--> potest terri
<lb ed="#Qd"/>testimonium de auditu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e167">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, de omni eo quod certissime cognosci<lb ed="#Qd"/>mus
testificari possumus; sed sicut ea, quae vi<lb ed="#Qd"/>dimus
in factis, certissime scimus, ita ea<!--c--> quae
<lb ed="#Qd"/>audimus in verbis; ergo de verbis quae audimus
<lb ed="#Qd"/>testificari possumus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e181">
<lb ed="#Qd"/>Respondeo: Audiri dicitur aliquid per se, ali<lb ed="#Qd"/>quid
per accidens. Per se audimus sonus et
<lb ed="#Qd"/>verba, et de iis testificari possumus, ut si au<lb ed="#Qd"/>diamus
quod aliquis dicat verba contumeliosa
<lb ed="#Qd"/>contra aliquem, vel aliquem<!--d--> confiteri pecuniam
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>talem esse solutam, vel tonitrua esse facta tali
<lb ed="#Qd"/>die. In huiusmodi vere<!--e--> accipitur probatio testi<lb ed="#Qd"/>monii
de auditu. - Item, per accidens audimus
<lb ed="#Qd"/>tactum aliquod, quod<!--f--> nobis aliquo narrante re<lb ed="#Qd"/>fertur,
et quia<!--g--> non potest certissime sciri, nisi
<lb ed="#Qd"/>alio modo fuerit cognitum, non valebit in huius<lb ed="#Qd"/>modi
testimonium de auditu. Unde, quemadmo<lb ed="#Qd"/>dum
<name>Augustinus</name><!--h--> distinguit, in libro <title>Ad Pau<lb ed="#Qd"/>linam</title><!--i-->,
<title>De videndo Deo</title><!--2-->, inter scire et credere,
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e215">iis, quae scimus, nos ipsi testes sumus; iis vero
<lb ed="#Qd"/>quae credimus aliis<!--k--> testibus movemur ad fidem</quote>.
<lb ed="#Qd"/>in iis ergo quae vere possunt sciri per auditum
<lb ed="#Qd"/>valet testimonium de auditu, hoc est in verbis,
<lb ed="#Qd"/>quia talium<!--l--> possumus esse veri testes; in iis
<lb ed="#Qd"/>vero quae solum alieno testimonio cognoscimus<!--m-->
<lb ed="#Qd"/>testes esse non poterimus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e232">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud ergo quod obicitur
<lb ed="#Qd"/>quod testimonium debet proferri de visu, dicen<lb ed="#Qd"/>dum
quod nomine visus intelliguntur<!--n--> quilibet
<lb ed="#Qd"/>sensus, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--3-->, super <title>Ioan.</title>
<lb ed="#Qd"/>penultima: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e307">Palpate et videte</quote><!--4-->; et <title>Exod.</title> 20, 18:
<lb ed="#Qd"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e316">Populus videbat voces</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Dd1e252">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Hd1e254">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Hd1e257" type="question-title">De fide testibus adhibenda.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e260">
<lb ed="#Qd"/>Deinde quaeritur de fide testibus adhibenda.
<lb ed="#Qd"/>Circa quod nota quod dicit <title>Decretalis</title>, titulo
<lb ed="#Qd"/><title>De<!--o--> testibus</title><!--5-->, quod diligenter testes sunt exami<lb ed="#Qd"/>nandi
et debent <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e348">de singulis circumstantiis pru<lb ed="#Qd"/>denter
inquiri, videlicet de causis, personis, loco,
<lb ed="#Qd"/>tempore, auditu, visu, scientia vel credulitate vel
<lb ed="#Qd"/>fama</quote>. Haec autem examinatio ideo facienda est
<lb ed="#Qd"/>ut sciatur quanta fides sit dictis testium adhi<lb ed="#Qd"/>benda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e284">
<lb ed="#Qd"/>I. Quaeritur ergo primo de illis quae ponuntur
<lb ed="#Qd"/>derogare fidei testium, quae sunt tria principa<lb ed="#Qd"/>liter:
res, tempus et locus, cum in iis dissen<lb ed="#Qd"/>tiunt.
Res, ut cum unus testificatur de una re
<lb ed="#Qd"/>vel persona, alius de alia; ex quo enim non con<lb ed="#Qd"/>veniunt,
nihil probant, sicut dicit <title>Canon</title>, <title>Causa</title>
<lb ed="#Qd"/>XXXV, quaest. 6<!--6-->. — Tempus, ut cum unus
<lb ed="#Qd"/>testificatur aliquid tactum in uno tempore, alius<!--p-->
<lb ed="#Qd"/>in alio, sicut dicit <title>Canon</title> <name>Leonis Papae</name>, <title>Causa</title>
<pb ed="#Qd" n="658"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>III, quaest. 9<!--1-->: Testium <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e412">voces tamquam plurium
<lb ed="#Qd"/>non admittantur, quos temporum diversitas simul
<lb ed="#Qd"/>esse prohibuit</quote>. — Item, locus, ut cum unus te<lb ed="#Qd"/>stificatur
aliquid factum esse in uno loco, alius in
<lb ed="#Qd"/>alio, in quem modum reprobavit testimonium se<lb ed="#Qd"/>num
contra Susannam <name>Daniel</name><!--a--> 13, 54-59, quia unus
<lb ed="#Qd"/>dixit factum<!--b--> esse <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e434">sub prino</quote><!--c-->, alius <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e438">sub schino</quote> cri<lb ed="#Qd"/>men
sive adulterium, quod imponebant Susannae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e328">
<lb ed="#Qd"/>1. Quaeritur quae sit ratio quare diversitas in
<lb ed="#Qd"/>huiusmodi iidem testimonii excludit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e336">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, non videtur diversitas temporis testi<lb ed="#Qd"/>monium
vitiare; nam potest ferri testimonium,
<lb ed="#Qd"/>quod unus dicat factum esse tempore sereno,
<lb ed="#Qd"/>alius tempore nubiloso. — Item, potest contin<lb ed="#Qd"/>gere,
sicut frequenter accidit, quod recordabitur
<lb ed="#Qd"/>de facto et non de<!--d--> tempore, hoc est die vel
<lb ed="#Qd"/>mense quo tactum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e354">
<lb ed="#Qd"/>[Solutio]: 1. Ad quod respondendum quod ratio
<lb ed="#Qd"/>quare praedicta diversitas, quantum ad rem, tem<lb ed="#Qd"/>pus
et locum, fidem testimonii evacuat, est quia
<lb ed="#Qd"/>sive diversae sint res aut diversa tempora aut
<lb ed="#Qd"/>diversa loca, de quibus testificantur, quilibet de<!--e-->
<lb ed="#Qd"/>se asserit solummodo, et, sicut<!--f--> dicit <title>Decretalis</title><!--2-->:
<lb ed="#Qd"/>ubi quilibet asserit de se, licet plures fuerint,
<lb ed="#Qd"/>non est eis credendum, cum quilibet sit in suo
<lb ed="#Qd"/>testimonio singularis; et dicit lex <title>Deuter.</title> 19, 15:
<lb ed="#Qd"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e507">Non stabit testis unus canini aliquem</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e378">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundum dicuntMg testem esse inter<lb ed="#Qd"/>rogandum
de anno<!--h-->, mense et die celebrati con<lb ed="#Qd"/>tractus,
sed non utrum tempus erat serenum aut
<lb ed="#Qd"/>pluviosum. Si autem profiteatur testis se non re<lb ed="#Qd"/>cordari
de tempore, nihilominus ei creditur; et si
<lb ed="#Qd"/>unus dicat hoc esse factum tali tempore, alius
<lb ed="#Qd"/>expresse dicat contrarium, tunc neutri est fides
<lb ed="#Qd"/>adhibenda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e398">
<lb ed="#Qd"/>II. Item, quaeritur de diversitate testium, ut
<lb ed="#Qd"/>sciatur quibus sit fides adhibenda<!--i-->. Nam ali<lb ed="#Qd"/>quando
introducuntur testes contrarii, aliquando
<lb ed="#Qd"/>diversi, et interdum unus uni, plures pluribus,
<lb ed="#Qd"/>aliquando testis sibi ipsi<!--k--> est contrarius.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e411">
<lb ed="#Qd"/>Quaeritur ergo de teste qui sibi ipsi dissidet,
<lb ed="#Qd"/>utrum sit ei fides adhibenda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e418">
<lb ed="#Qd"/>Quod sic<!--l--> videtur: a. Nam, sicut supra dictum
<lb ed="#Qd"/>est<!--3-->, testis interrogatur de credulitate et fama; sed
<lb ed="#Qd"/>per considerationem differentem coniecturarum
<lb ed="#Qd"/>probabilium potest moveri ad differentem credu<lb ed="#Qd"/>litatem,
differenti tempore interrogatus. Ponatur
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>ergo quod<!--m--> interrogatus de credulitate, differenti
<lb ed="#Qd"/>tempore diversa respondeat, interrogatus de visu
<lb ed="#Qd"/>et scientia uniformiter respondeat<!--n-->, constans est
<lb ed="#Qd"/>quod ipse respondet secundum veritatem con<lb ed="#Qd"/>scientiae:
ergo, si sibi ipsi<!--o--> dissideat, ut dictum
<lb ed="#Qd"/>est<!--4-->, nihilominus erit ei fides adhibenda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e448">
<lb ed="#Qd"/>Contra: 1. <title>Causa</title> IV, quaest. 3, <title>Canon</title><!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e452">Qui
<lb ed="#Qd"/>falso<!--p--> vel varie testimonia dixerint, a iudicibus
<lb ed="#Qd"/>puniantur</quote>; intelligitur in causa criminali; ergo
<lb ed="#Qd"/>non solum ille qui falso<!--q--> testatur, verum etiam
<lb ed="#Qd"/>ille qui varie, puniendus est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e464">
<lb ed="#Qd"/>Respondeo: Dicendum quod praedictus non
<lb ed="#Qd"/>debet dici sibi ipsi dissidere, quia secundum
<lb ed="#Qd"/>conscientiam profert, quamvis differenter propter
<lb ed="#Qd"/>differens tempus et credulitatem. Sed si respectu
<lb ed="#Qd"/>eiusdem temporis de scientia sive visu sibi<!--r--> con<lb ed="#Qd"/>traria
vel diversa diceret, testimonium eius om<lb ed="#Qd"/>nino
non valeret, sicut dicit <title>Canon</title>, <title>Causa</title> III,
<lb ed="#Qd"/>quaest. 9<!--6-->, et est <name ref="#Ambrose">Ambrosii</name>, in libro <title>De paru<lb ed="#Qd"/>diso</title><!--7-->:
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e488">Pura et simplex testimonii series inti<lb ed="#Qd"/>manda
est. Plerumque testis, cum ad seriem ge<lb ed="#Qd"/>storum
aliquid ex suo adicit, totam testimonii
<lb ed="#Qd"/>fidem partis mendacio decolorat</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e498">
<lb ed="#Qd"/>III. Item<!--s-->, quaeritur utrum pluribus testibus
<lb ed="#Qd"/>ex una parte conductis<!--t--> et concordantibus, sit
<lb ed="#Qd"/>fides adhibenda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e507">
<lb ed="#Qd"/>Quod videtur, a. quia plures sunt et concor<lb ed="#Qd"/>dant,
et sicut dicit lex <title>Deuter.</title> 19, 15: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e699">In ore duo<lb ed="#Qd"/>rum
aut trium testium stabit omne verbum</quote><!--u-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e516">
<lb ed="#Qd"/>Contra: 1. Possunt testes esse corrupti et<!--v--> unum
<lb ed="#Qd"/>et eumdem meditatum sermonem afferre; ergo
<lb ed="#Qd"/>non erit eis credendum. Nam, sicut dicit<!--x--> <ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e719" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e526"><title>Canon</title>,
<lb ed="#Qd"/>Causa IV, quaest. 3</ref><!--8-->, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e526" source="http://scta.info/resource/gd-p2c4q2et3-d1e182">in testibus considerandum
<lb ed="#Qd"/>est qui simpliciter testimonium dicant utrum unum
<lb ed="#Qd"/>eumdemque meditatum sermonem afferant</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e534">
<lb ed="#Qd"/>Respondeo: Secundum legem humanam
<ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e739" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e540" target="http://scta.info/resource/bgy6gt-d1e1812"><title>Digest.,
<lb ed="#Qd"/>De testibus</title></ref>, canonizatam <ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e745" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e540" target="http://scta.info/resource/gd-p2c4q2et3-d1e147"><title>Causa</title> IV, quaest 3</ref><!--9-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e540" source="http://scta.info/resource/po9iu7">Si testes omnes eiusdem honestatis et aestima<lb ed="#Qd"/>tionis
sunt, et negotii qualitas ac iudicis motus
<lb ed="#Qd"/>cum iis concurrit, sequenda sunt omnia testimo<lb ed="#Qd"/>nia</quote>.
Recurrendum est igitur ad conditiones quae
<lb ed="#Qd"/>requiruntur ad testem idoneum, de quibus ha<lb ed="#Qd"/>betur
supra, Quaestione De idoneitate testium<!--10-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e555">
<lb ed="#Qd"/>IV. Item, quaeritur: Si ex testibus productis
<lb ed="#Qd"/>quidam eorum aliud dixerint et quidam aliud,
<lb ed="#Qd"/>licet impari numero, quibus sit fides adhibenda?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e564">
<pb ed="#Qd" n="659"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>Respondeo, secundum legem <ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e787" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e579" target="http://scta.info/resource/bgy6gt-d1e1812"><title>Digest.</title></ref> canoniza<lb ed="#Qd"/>tam,
<ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e794" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e579" target="http://scta.info/resource/gd-p2c4q2et3-d1e147"><title>Causa</title> IV, quaest. 3</ref><!--1-->, quod, si diversa seu
<lb ed="#Qd"/>contraria testes dixerint, credendum est dictis
<lb ed="#Qd"/>eorum qui dicunt illud <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e579" source="http://scta.info/resource/po9iu7">quod naturae negotii
<lb ed="#Qd"/>convenit et<!--a--> quod inimicitiae aut gratiae suspi<lb ed="#Qd"/>cione
caret; confirmat itque iudex motum animi
<lb ed="#Qd"/>sui<!--b--> ex argumentis et testimoniis, quae rei
<lb ed="#Qd"/>esse aptiora et veritati proximiora esse com<lb ed="#Qd"/>perita</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e593">
<lb ed="#Qd"/>V. Item, quaeritur de testibus ex utraque parte
<lb ed="#Qd"/>productis sibi invicem contradicentibus, quibus
<lb ed="#Qd"/>adhibenda sit fides?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e602">
<lb ed="#Qd"/>Si dicatur quod illi parti adhibenda est fi<lb ed="#Qd"/>des
ex qua parte sunt plures - contra, lex
<lb ed="#Qd"/><ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e839" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e610" target="http://scta.info/resource/bgy6gt-d1e1812"><title>Digest.</title></ref> canonizata, <ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e843" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e610" target="http://scta.info/resource/gd-p2c4q2et3-d1e147"><title>Causa</title> IV, quaest. 3</ref><!--2-->; <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e610" source="http://scta.info/resource/po9iu7">Non
<lb ed="#Qd"/>ad multitudinem respici oportet, sed ad<!--d--> since<lb ed="#Qd"/>ram
fidem et testimonia, quibus potius lux ve<lb ed="#Qd"/>ritatis
assistit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e620">
<lb ed="#Qd"/>Item, possibile est multos esse vites et cor<lb ed="#Qd"/>ruptos
ex una parte, et tamen numero plures, et
<lb ed="#Qd"/>constans est quod tunc<!--e--> non est standum talium
<lb ed="#Qd"/>testimonio, quia, sicut dicit<!--f--> <ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e877" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e633"><name>B. Gregorius</name></ref>,
<lb ed="#Qd"/><ref xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Rd1e882" corresp="#ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e633" target="http://scta.info/resource/gd-p2c2q1-Dd1e206"><title>Causa</title> II, quaest. 1</ref><!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e633">Si vilissimi testes sint
<lb ed="#Qd"/>exhibiti, nullius sunt momenti</quote>. Quales autem
<lb ed="#Qd"/>vel cuius opinionis ad<!--e--> testimonium admittendi
<lb ed="#Qd"/>sunt, habetur supra, Quaestione<!--h--> De idoneitate
<lb ed="#Qd"/>testium<!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e645">
<lb ed="#Qd"/>Respondent<!--i-->: Non est standum pluralitati, sed
<lb ed="#Qd"/>aestimationi maiori et honestati. Unde dicit <title>Canon</title>
<lb ed="#Qd"/>secundum legem canonizatam, ut supra dictum
<lb ed="#Qd"/>est<!--5-->, quod <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e655">non ad multitudinem respici oportet,
<lb ed="#Qd"/>sed ad<!--k--> sinceram testium fidem</quote>. Inde etiam est
<lb ed="#Qd"/>quod dicitur <title>Exod.</title> 23, 2: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e937">Non in iudicio plurimo<lb ed="#Qd"/>rum
acquiesces sententiae, ut a vero devies, nec
<lb ed="#Qd"/>sequeris turbam ad faciendum malum</quote>. Unde iuxta
<lb ed="#Qd"/>hoc dicit lex canonizata<!--6-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e669">Semper iuniori se<lb ed="#Qd"/>niorem
et amplioris honoris inferiori et mares<!--l-->
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>feminae et ingenuum liberto praeferemus</quote>. Intel<lb ed="#Qd"/>lige
aliis bonis conditionibus paribus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e682">
<lb ed="#Qd"/>VI. Item, quaeritur: Si omnes testes producti
<lb ed="#Qd"/>ex utraque parte sint eiusdem conditionis, hone<lb ed="#Qd"/>statis
et honoris, quibus erit credendum?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e691">
<lb ed="#Qd"/>Respondeo quia tunc stabitur<!--m--> pluralitati te<lb ed="#Qd"/>stium,
secundum quod dicit <title>Decretalis</title> <name>Inno<lb ed="#Qd"/>centii</name>
III, titulo <title>De testibus</title><!--7-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e699s">Si testes utrim<lb ed="#Qd"/>que
producti eiusdem honestatis et aestimationis
<lb ed="#Qd"/>extiterint cum constet testes monachorum esse
<lb ed="#Qd"/>testibus archidiaconi numero pauciores, pro ar<lb ed="#Qd"/>chidiacono
sententiam proteratis</quote>. Loquitur in
<lb ed="#Qd"/>casu cuiusdam<!--n--> causae quae vertebatur inter
<lb ed="#Qd"/>quemdam archidiaconum et quosdam monachos.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e716">
<lb ed="#Qd"/>VII. Item, quaeritur: Si tot sint ex una parte
<lb ed="#Qd"/>quot ex alia, et eiusdem honestatis et aestima<lb ed="#Qd"/>tionis,
vel ex una parte plures et ex alia dignio<lb ed="#Qd"/>res,
ita quod numero possit dignitas adaequari
<lb ed="#Qd"/>et e contrario, quid erit tunc indici faciendum?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-d1e729">
<lb ed="#Qd"/>Respondetur<!--o--> secundum <title>Decretalem</title> <name>Lucii</name> III<!--8-->:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e733">Si ambarum partium testes sint aeque idonei,
<lb ed="#Qd"/>possessoris sive rei pars alteri praeferatur, cum
<lb ed="#Qd"/>promptiora sint iura ad absolvendum<!--p--> quam ad
<lb ed="#Qd"/>condemnandum, praeterquam in liberali causa,
<lb ed="#Qd"/>in qua, si utriusque partis testes aequales fue<lb ed="#Qd"/>rint,
pro liberali causa sententia proferatur</quote>. Ge<lb ed="#Qd"/>neraliter
ergo in iudiciis pro reo sententiandum
<lb ed="#Qd"/>est, cum in testibus aequalitas est; sequendi
<lb ed="#Qd"/>enim sunt testes<!--q-->, qui ad humanam declinant<!--r-->
<lb ed="#Qd"/>sententiam. Et hoc nisi<!--s--> favorabilior sit pars ac<lb ed="#Qd"/>toris,
quia videlicet stat pro libertate<!--t--> vel pro
<lb ed="#Qd"/>dote vel pro testamento vel pro pupillo vel pro
<lb ed="#Qd"/>vidua; haec enim declinant ad humanam senten<lb ed="#Qd"/>tiam.
Propter quod dicitur in <title>Eccli.</title> 4, 10: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s2q1t2c6-Qd1e1086">Esto
<lb ed="#Qd"/>pupillis in iudicando misericors ut pater et pro
<lb ed="#Qd"/>vira matri<!--u--> illorum</quote>.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>