-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p2in3t2s3q2.xml
2302 lines (2302 loc) · 165 KB
/
ahsh-l3p2in3t2s3q2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 3, Q. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 3, Q. 2</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2">
<head xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Hd1e102">III, P. 2, Inq. 3, T. 2, S. 3, Q. 2</head>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e105">
<lb ed="#Qd"/>Consequens est quaerere de ratione seu causa caerimonialium praeceptorum,
<lb ed="#Qd"/>an scilicet habeant causam observantiae litteralem an solum mysticam et fi<lb ed="#Qd"/>guralem<!--a-->.
Et primo in generali<!--b-->; postea in speciali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e114">
<lb ed="#Qd"/>A. — Et in generali obicitur sic: 1. Cum enim
<lb ed="#Qd"/>praecepta sint ad litteram observari ab ipsa
<lb ed="#Qd"/>summa Sapientia, non<!--c--> autem est conveniens
<lb ed="#Qd"/>summae Sapientiae iubere vel prohibere aliquid
<lb ed="#Qd"/>sine optima ratione, ergo observantiae litteralis
<lb ed="#Qd"/>caeremonialium fuit optima ratio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e130">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, si<!--d--> <quote>nihil fit in</quote> terris <quote>sine causa</quote>, sicut
<lb ed="#Qd"/>dicitur <name>Iob</name> 5, 6, et hoc exigit divina providentia,
<lb ed="#Qd"/>ergo multo fortius nihil praecipitur in divina lege
<lb ed="#Qd"/>sine causa. Ex iis quid am1 inducti sunt ad quae<lb ed="#Qd"/>rendas
rationes litterales caerimonialium Legis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e143">
<lb ed="#Qd"/>Contra: a. <title>Ephes.</title> 2, 15: <quote>Evacuans decretis le<lb ed="#Qd"/>gem
mandatoram</quote>, <title>Glossa</title><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e149">Id est <quote>evacuatis
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Legem</quote> Veterem quantum ad ea<!--e--> quae mandabat,
<lb ed="#Qd"/>id est<!--f--> carnales observantias, non quantum ad
<lb ed="#Qd"/>veritatem, quam praesignabat; <quote>evacuans</quote><!--g-->, dico,
<lb ed="#Qd"/><quote>decretis</quote>, id est praeceptis evangelicis, quae ex
<lb ed="#Qd"/>ratione sunt</quote>. Si ergo mandata carnalium<!--h--> ob<lb ed="#Qd"/>servantiarum
sunt caerimonialia et evacuantur per
<lb ed="#Qd"/>praecepta evangelica, quae ex ratione sunt, relin<lb ed="#Qd"/>quitur
quod caerimonialia quoad litteram non
<lb ed="#Qd"/>sunt ex ratione; ergo in eis non erit ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e176">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, in <title>Psalmo</title><!--i3-->: <quote>Lex tua veritas</quote>, Lex<!--k-->,
<lb ed="#Qd"/>scilicet Evangelii, veritas, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e182">non umbra, non fi<lb ed="#Qd"/>gura<!--l4--></quote>,
sicut lex mosaica, <title>Hebr.</title> 10, 1; sed con<lb ed="#Qd"/>stans
est quod de lege mosaica dicitur quod sit
<pb ed="#Qd" n="764"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>umbra et figura, maxime quoad caerimonialia;
<lb ed="#Qd"/>ergo non<!--a--> in eis erit quaerenda ratio veritatis
<lb ed="#Qd"/>quoad litteram.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e201">
<lb ed="#Qd"/>B. — Item quaeritur<!--b--> de ratione caerimonia<lb ed="#Qd"/>lium
in speciali. Et<!--c--> quaeruntur plura:
<lb ed="#Qd"/>Primo<!--d-->, de circumcisione;
<lb ed="#Qd"/>secundo, de Phase;
<lb ed="#Qd"/>tertio, de caerimoniis in victu;
<lb ed="#Qd"/>quarto, de caerimoniis in vestitu;
<lb ed="#Qd"/>quinto, de caerimoniis circa actum indifferen<lb ed="#Qd"/>tem
<lb ed="#Qd"/>sexto, de caerimoniis immunditiarum caven<lb ed="#Qd"/>darum;
<lb ed="#Qd"/>septimo, de caerimoniis purificationis immun<lb ed="#Qd"/>ditiarum;
<lb ed="#Qd"/>octavo, de caerimoniis sacrificiorum, et hoc
<lb ed="#Qd"/>primo in generali, secundo in speciali;
<lb ed="#Qd"/>nono, de caerimoniis altaris;
<lb ed="#Qd"/>decimo, de caerimoniis tabernaculi;
<lb ed="#Qd"/>undecimo, de caerimoniis circa ordinationem
<lb ed="#Qd"/>ministrorum;
<lb ed="#Qd"/>duodecimo, de caerimoniis circa ornatum sa<lb ed="#Qd"/>cerdotum
seu ministrorum;
<lb ed="#Qd"/>tertio decimo, de caerimoniis solemnitatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e249">
<lb ed="#Qd"/>I. Primo ergo<!--f--> quaeritur de praecepto cir<lb ed="#Qd"/>cumcisionis,
de quo <title>Gen.</title> 17, 10, quod datum est
<lb ed="#Qd"/>Abrahae in signum et signaculum, sicut habetur<!--g-->
<lb ed="#Qd"/><title>Rom.</title> 4, 11. Ergo<!--h--> non est in praecepto circum<lb ed="#Qd"/>cisionis,
quod est praeceptum sacramentale, nisi
<lb ed="#Qd"/>ratio mystica; igitur non ratio litteralis<!--i-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e265">
<lb ed="#Qd"/>II. Item, similiter obicitur de praecepto <title>Phase</title>,
<lb ed="#Qd"/>id est immolationis agni quod est in signum<!--k-->
<lb ed="#Qd"/>datum; unde <title>Exod.</title> 13, 9: <quote>Erit quasi signum in
<lb ed="#Qd"/>manu tua et quasi monimentum<!--l--> ante oculos tuos</quote>;
<lb ed="#Qd"/>quod est praeceptum caerimoniale simpliciter,
<lb ed="#Qd"/>secundum quod dicitur, <title>Exod.</title> 13, 25: <quote>Servabitis
<lb ed="#Qd"/>caerimonias istas</quote>. Non est igitur quaerenda in
<lb ed="#Qd"/>ista<!--m--> praecepto ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e285">
<lb ed="#Qd"/>III—V. 1. Item<!--1-->, sunt quam plurima praecepta in
<lb ed="#Qd"/>Lege quae videntur habere absurditatem vel va<lb ed="#Qd"/>nitatem
secundum sensum litterae<!--n-->. Vanitatem,
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>quemadmodum et illud <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e298"><title>Exod.</title> 23, 19: <quote>Non co<lb ed="#Qd"/>ques<!--a-->
haedum in lacte matris</quote><!--2--></quote>. Nam <quote>utrumque
<lb ed="#Qd"/>licitum erat eis comedere; qua de causa igitur
<lb ed="#Qd"/>coniunctio amborum esset eis prohibita</quote>, scilicet
<lb ed="#Qd"/>lactis et hoedi? <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e311">Non</quote> enim <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e315">est adeo lautus<!--b-->
<lb ed="#Qd"/>et delicatus cibus ut propter hoc</quote> prohiberi de<lb ed="#Qd"/>beret<!--c-->.
Ergo quantum ad litteram videtur vanam
<lb ed="#Qd"/>habere rationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e325">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, simili modo <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e329"><title>Deuter.</title> 25, 4<!--3-->: <quote>Non alli<lb ed="#Qd"/>gabis
as bovis triturantis</quote></quote>. A quo praecepto ni<lb ed="#Qd"/>titur
<name>Apostolus</name> rationem litteralem excludere, di<lb ed="#Qd"/>cens<!--d-->,
<title>I Cor.</title> 9<!--e-->, 9—10: <quote>Numquid de bobus cura
<lb ed="#Qd"/>est Deo? An<!--f--> propter nos hac dicit</quote>?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e342">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, simili modo <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e346">illud praeceptum <title>Deu<lb ed="#Qd"/>ter.</title>
22, 6-7: <quote>Si ambulans<!--g--> per viam, in arbore vel
<lb ed="#Qd"/>terra nidum avis inveneris et matrem pullis desu<lb ed="#Qd"/>per
incubantem, non tenebis eum cum filiis, sed
<lb ed="#Qd"/>abire patieris, ut bene sit tibi et longa vivas tem<lb ed="#Qd"/>pore</quote></quote>.
Sed quae potest hic esse ratio litteralis, ut
<lb ed="#Qd"/>pro dimissione unius aviculae<!--h--> tanta promittatur
<lb ed="#Qd"/>merces quanta pro universorum mandatorum
<lb ed="#Qd"/>Legis observatione? — Si diceretur, sicut
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e366">quidam<!--4--> pueriliter</quote> dixerunt, hoc <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e369">esse prae<lb ed="#Qd"/>ceptum
causa pietatis</quote>, quia in hoc Deus <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e374">in<lb ed="#Qd"/>sinuare
Voluit filiis Israel quam misericordes de<lb ed="#Qd"/>berent
esse in homine et<!--m--> cavere ab eorum af<lb ed="#Qd"/>flictione,
quando et avibus sic parcere Voluit a</quote>
<lb ed="#Qd"/>laesione — obicitur: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e385">si pietas hic locum ha<lb ed="#Qd"/>beret,
cum filii<!--k--> nec sibi nec aliis possent<!--l--> con<lb ed="#Qd"/>sulere
et adhuc matre indigerent, ipsa vero non
<lb ed="#Qd"/>indigeret<!--m--> eis, maiori crudelitate detinentur et
<lb ed="#Qd"/>occiduntur filii in hoc casu quam mater</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e397">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, obicitur simili modo de illo praecepto
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e401"><title>Levit.</title> 19, 23-25: <quote>Cum plantaveritis<!--n--> ligna pomi<lb ed="#Qd"/>fera,
auferetis<!--o--> praeputia eorum</quote>, id est prima ger<lb ed="#Qd"/>mina</quote>,
et <quote>immunda<!--p--> erunt vobis, nec edetis ex eis.
<lb ed="#Qd"/>Quarto anna sanctificabitur fructus, quinto anno
<lb ed="#Qd"/>comedetis fructus eius</quote>. Cuius rei non videtur esse
<lb ed="#Qd"/>aliqua ratio litteralis. Numquid enim<!--q--> acque sani
<lb ed="#Qd"/>sunt<!--r--> ad usum primo anno, secundo vel tertio
<lb ed="#Qd"/>sicut quarto et quinto?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e420">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, simili modo<!--s--> obicitur de illo praecepto
<lb ed="#Qd"/><title>Deuter.</title> 22, 9: <quote>Non seres vineam tuam altera se<lb ed="#Qd"/>mine</quote>.
Hic enim non videtur esse ratio<!--t--> <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e428">ad lit<lb ed="#Qd"/>teram</quote>
nisi illa ratio quae omnibus <quote>manifesta
<lb ed="#Qd"/>
<lb ed="#Qd"/>est, quia collectio<!--a--> seminis non posset fieri ab<lb ed="#Qd"/>sque
vineae detrimento</quote>. Sed <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e442">ridiculum<!--b--> est in
<lb ed="#Qd"/>hoc Dominum voluisse consulere illi populo, in
<lb ed="#Qd"/>quo nulla consilio indigebat<!--c-->: cuilibet enim ma<lb ed="#Qd"/>nifestum
est huiusmodi detrimentum</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e452">
<lb ed="#Qd"/>6. Item, simili modo obicitur de aliis prohibi<lb ed="#Qd"/>tionibus
commixtionis rerum: <quote>Non indueris vesti<lb ed="#Qd"/>mento,
quod ex lana linoque contextum est<!--1-->. Funi<lb ed="#Qd"/>culos
in fimbriis facies</quote><!--2--> etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e463">
<lb ed="#Qd"/>7. Item, in eodem dicitur<!--3-->: <quote>Non arabis simul in
<lb ed="#Qd"/>bove et asina</quote>. In quibus nulla videtur ratio lit<lb ed="#Qd"/>teralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e472">
<lb ed="#Qd"/>8. Item, eiusdem rationis videntur esse prohi<lb ed="#Qd"/>bitiones
commixtionis<!--d--> animalium, <title>Levit.</title> 19, 19:
<lb ed="#Qd"/><quote>Iumenta tua non facies<!--e--> coire cum alterius ge<lb ed="#Qd"/>neris
animantibus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e484">
<lb ed="#Qd"/>9. Et confusionis habituum, <title>Deuter.</title> 22, 5: <quote>Non
<lb ed="#Qd"/>induetur mulier veste virili et vir non utetur veste
<lb ed="#Qd"/>feminea</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e493">
<lb ed="#Qd"/>VI. Item<!--4-->, obicitur de praeceptis caerimonia<lb ed="#Qd"/>libus
cavendarum immunditiarum, in quibus vi<lb ed="#Qd"/>detur
contineri maxima inhonestas vel inutilitas.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e502">
<lb ed="#Qd"/>I. Et primo quidem de illo praecepto cavendae
<lb ed="#Qd"/>immunditiae<!--f--> corporalis, <title>Deuter.</title> 23, 12-13: <quote>Ha<lb ed="#Qd"/>bebis
locum extra castra, ad quem<!--g--> egredieris
<lb ed="#Qd"/>ad requisita naturae<!--h-->, gerens paxillum</quote>. Et sub<lb ed="#Qd"/>dit<!--5-->:
<quote>Et egesta humo operies</quote>; quod videtur ad
<lb ed="#Qd"/>litteram ridiculosum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e518">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, obicitur de aliis immunditiis, quae
<lb ed="#Qd"/>sunt<!--i--> interpretativae sive irregularitatis, ut im<lb ed="#Qd"/>munditiae
puerperae, <title>Levit.</title> 12<!--k-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e527">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, immunditia leprae, quae multiplex
<lb ed="#Qd"/>erat, et in corpore, <title>Levit.</title> 13, 2 et in veste, <title>Levit.</title><!--l-->
<lb ed="#Qd"/>eodem capitulo, 47—49, quae maxime videtur ridi<lb ed="#Qd"/>culosa
ad litteram, cum dicitur: <quote>Vestis lanea sive
<lb ed="#Qd"/>linea, quae lepram habet in stamine</quote>, sive <quote>subteg<lb ed="#Qd"/>mine,
aut pellis aui<!--m--> quidquid ex pelle confec<lb ed="#Qd"/>tum
est, ostendetur sacerdoti</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e545">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, lepra in domo, quae ad litteram su<lb ed="#Qd"/>per
omnes ridiculose in praecepto ponitur, <title>Levit.</title>
<lb ed="#Qd"/>14, 39-40, cum dicitur: Cum <quote>invenerit</quote> sacerdus,
<lb ed="#Qd"/><quote>crevisse lepram</quote> domus, <quote>iubebit<!--u--> erui lapides in
<lb ed="#Qd"/>quibus lepra est</quote><!--o-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e559">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, immunditia seminiflui, de qua <title>Levit.</title>
<lb ed="#Qd"/>15, 2; et<!--a--> nocturna pollutione sordidati, in eo<lb ed="#Qd"/>dom,
16-18.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e568">
<lb ed="#Qd"/>6. Item, immunditia menstruatae mulieris et
<lb ed="#Qd"/>patientis fluxum sanguinis, de qua <title>Levit.</title> 15, 19-31.
<lb ed="#Qd"/>Circa<!--b--> quas immunditias personarum cavendas
<lb ed="#Qd"/>dantur plura praecepta, quae ad litteram vana
<lb ed="#Qd"/>et risu digna videntur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e581">
<lb ed="#Qd"/>7. Item, sunt<!--c--> immunditiae, quae caveri iu<lb ed="#Qd"/>bentur
circa factum, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e587">sicut <quote>vas fictile</quote>, in quo ali<lb ed="#Qd"/>quid<!--d-->
ex nominatis ibi reptilibus cecidisset aut
<lb ed="#Qd"/>quod aliquid <quote>de morticinis<!--e--> eorum</quote> tetigisset, et
<lb ed="#Qd"/>propter hoc<!--f--> <quote>frangendum</quote><!--6-->. Eodem modo <quote>clibani,
<lb ed="#Qd"/>fontes et cisternae et omnis aquarum congregatio</quote>,
<lb ed="#Qd"/>sicut legitur ibidem<!--7--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e601">
<lb ed="#Qd"/>8. Simili modo <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e605"><quote>vas, quod non habebat operculum
<lb ed="#Qd"/>nec ligaturam desuper</quote>, sicut legitur <title>Num.</title> 19, 15</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e611">
<lb ed="#Qd"/>9. Simili modo generaliter contactus mortui in<lb ed="#Qd"/>ducebat
immunditiam caerimonialem, <title>Levit.</title> 22, 4.
<lb ed="#Qd"/>In quibus omnibus videtur deficere ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e620">
<lb ed="#Qd"/>10. Item, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e624"><quote>qui</quote> combusserunt vitulam rutam
<lb ed="#Qd"/>vel <quote>cineres</quote> eius portaverant<!--g--> vel qui alios aqua
<lb ed="#Qd"/>expiationis asperserat</quote>, quibus aliae immundi<lb ed="#Qd"/>tiae
purgabantur, reputabatur <quote>immundus</quote><!--8-->, quod
<lb ed="#Qd"/>ad<!--h--> litteram inconveniens videtur, quod scili<lb ed="#Qd"/>cet
ex re munda et<!--i--> mundativa immunditia con<lb ed="#Qd"/>trahatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e642">
<lb ed="#Qd"/>11. Item, obicitur de immunditiis caerimonia<lb ed="#Qd"/>libus
quantum ad esum sive gustum. Nam indi<lb ed="#Qd"/>cavit
Lex, <title>Levit.</title> 11, 4, immunda gressibilia, quae
<lb ed="#Qd"/>non ruminant aut non findunt ungulam; item,
<lb ed="#Qd"/>aquatilia, <quote>quae non habent pinnulas et squamas</quote><!--9-->;
<lb ed="#Qd"/>item, volatilia rapacia, ut aquilam et corvinum
<lb ed="#Qd"/>genus et quaedam alia, <title>Levit.</title> 11, 13-19. Et univer<lb ed="#Qd"/>saliter
omnia reptilia, sicut <quote>stellio, lacerta</quote><!--k--> et alia
<lb ed="#Qd"/>quae in terra moventur, ut <quote>mustela, mus</quote> et si<lb ed="#Qd"/>milia,
<title>Levit.</title> 11, 29-30.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e666">
<lb ed="#Qd"/>VII. Item<!--10-->, obicitur de caerimoniis<!--l--> purifica<lb ed="#Qd"/>tionis
immunditiarum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e673">
<lb ed="#Qd"/>1. Et primo de caerimoniis in sacrificio vitulae
<lb ed="#Qd"/>rufae, ex quo erat expurgatio<!--m--> generalis, <title>Num.</title>
<lb ed="#Qd"/>19, 2, in qua praecipitur ut adducatur vacca rufa;
<lb ed="#Qd"/>cuius rei nulla videtur esse ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e684">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, quod immoletur extra castra et to<lb ed="#Qd"/>taliter
comburatur et de <quote>eius sanguine</quote> septies
<lb ed="#Qd"/><quote>fores tabernaculi</quote> aspergantur<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e693">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, praecipitur ut in crematione vaccae
<lb ed="#Qd"/>ponatur <quote>lignum cedrinum</quote> et hyssopus et coccus
<lb ed="#Qd"/><quote>bis</quote> tinctus<!--2-->, quae secundum litteram risu digna
<lb ed="#Qd"/>videntur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e704">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, obicitur de caerimoniis et munda<lb ed="#Qd"/>tione
<quote>leprosi</quote> et domus leprosae, <title>Levit.</title> 14, ad
<lb ed="#Qd"/>quorum purificationem sumi praecipiebantur<!--a--> duo
<lb ed="#Qd"/><quote>passeres, lignum cedrinum, vermiculum</quote> et hys<lb ed="#Qd"/>sopus,
et immolato Lino passere<!--b--> in aquis vivis,
<lb ed="#Qd"/>ex reliquis fiebat aspersorium quibus asperge<lb ed="#Qd"/>batur
domus sive leprosus, quo facto, passer
<lb ed="#Qd"/>alius vivus <quote>in agrum</quote> avolare permittebatur<!--3-->;
<lb ed="#Qd"/>cuius rei ridiculosa videretur ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e727">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, praecipiebatur in emundatione leprosi
<lb ed="#Qd"/>ut <quote>de<!--c--> sanguine</quote> agni immolati et de oleo pone<lb ed="#Qd"/>retur
<quote>super extremum auriculae dextrae et pedis
<lb ed="#Qd"/>et manus dextrae</quote><!--d4-->; cuius rei nulla videtur esse
<lb ed="#Qd"/>ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e740">
<lb ed="#Qd"/>VIII. 1. Item<!--5-->, obicitur de absurditatibus<!--e--> circa
<lb ed="#Qd"/>oblationes sacrificiorum, in quibus non videtur
<lb ed="#Qd"/>rationem habere quod solum tria genera anima<lb ed="#Qd"/>lium
gressibillum<!--f--> iussit sibi Deus offerenda in
<lb ed="#Qd"/>utroque sexu: bovem, ovem<!--g--> et capram<!--6-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e753">
<lb ed="#Qd"/>2. Simili modo duo genera praecipue volati<lb ed="#Qd"/>lium,
scilicet turturem et columbam, <title>Levit.</title> 12<!--h-->, 6.
<lb ed="#Qd"/>Passer vero additus est in emundatione leprosi,
<lb ed="#Qd"/><title>Levit.</title> 14, 4.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e764">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, propter quid animalia ista volebat
<lb ed="#Qd"/>interfici et cremari vel in parte vel in toto? sicut
<lb ed="#Qd"/>habetur ex<!--i--> <title>Levit.</title> 1, 2, 3, 4.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e773">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, propter quid in omni sacrificio iussit
<lb ed="#Qd"/>sal apponi, sicut habetur <title>Levit.</title> 2, 13, mel vero et
<lb ed="#Qd"/>fermentum apponi prohibuit<!--7-->?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e782">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, propter quid sanguinem hostiarum
<lb ed="#Qd"/>semper tundi iussit et<!--k--> sibi offerri? sicut habetur
<lb ed="#Qd"/>ex <title>Levit.</title> 1<!--l-->, 3 et 4 per totum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e792">
<lb ed="#Qd"/>6. Item<!--m-->, propter quid <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e796"><quote>adipem</quote> sacrificiorum et
<lb ed="#Qd"/><quote>renes</quote> et<!--n--> renunculos sibi retinuit?</quote> <title>Levit.</title> 3, 3-4.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e802">
<lb ed="#Qd"/>7. Simili modo, quae causa erat differentis
<lb ed="#Qd"/>modi immolandi animalia, et gressibilia et vola<lb ed="#Qd"/>tilia,
occidendi, iugulandi, decollandi et collum
<lb ed="#Qd"/>retorquendi?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e813">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>8. Item, quare praeceptum est<!--o--> <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e819">ut animalia
<lb ed="#Qd"/>offerenda absque macula corporis</quote> offerantur,
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e824">nulloque membro carerent</quote>, nec aliquod vitium
<lb ed="#Qd"/>in membro haberent<!--8-->?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e830">
<lb ed="#Qd"/>9. Item, quaeritur ratio litteralis de solemni sa<lb ed="#Qd"/>crificio
hircorum, quod offerebatur in testo Pro<lb ed="#Qd"/>pitiationis,
<lb ed="#Qb"/> 16, quorum <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e838">alter vocabatur
<lb ed="#Qd"/>Domini, alter emissarius; et super quem cadebat
<lb ed="#Qd"/>sors quod esset Domini, comburebatur extra
<lb ed="#Qd"/>castra cum vitulo, ita<!--p--> quod nihil remaneret in<lb ed="#Qd"/>combustum;
hircum vero <quote>emissarium</quote> statuebat
<lb ed="#Qd"/>sacerdos <quote>coram Domina</quote>, et confitens <quote>universa
<lb ed="#Qd"/>peccata filiorum Israel</quote><!--q-->, imputabat <quote>capiti eius</quote></quote>,
<lb ed="#Qd"/>et postea emittebatur <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e857"><quote>per hominem paratum in
<lb ed="#Qd"/>desertum</quote>, et</quote> credunt Iudaei <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e862">quod <quote>hircus</quote> ille
<lb ed="#Qd"/>portaret omnia peccata eorum in desertum, et
<lb ed="#Qd"/>qui tangebat illum</quote>, sicut dicit Lex<!--9-->, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e869">et qui du<lb ed="#Qd"/>cebat
in desertum immundus erat<!--10--></quote>. Quo modo,
<lb ed="#Qd"/>inquiunt Iudaei, mundus esset qui portantem<!--r-->
<lb ed="#Qd"/>tot immunditias contingeret? Sed <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e878">ridiculum ma<lb ed="#Qd"/>ximum
videtur quod capiti hirci peccata impu<lb ed="#Qd"/>tentur<!--s-->,
cum innocentissimus sit et immunis
<lb ed="#Qd"/>ab eis</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e888">
<lb ed="#Qd"/>10. Item, quo modo <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e892">portaret peccata populi,
<lb ed="#Qd"/>cum ipsa peccata proprium subiectum mutare
<lb ed="#Qd"/>non possint?</quote>
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e900">
<lb ed="#Qd"/>11. <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e904">Si dixerit quis quod non portabat peccata,
<lb ed="#Qd"/>sed poenam</quote> debitam <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e909">pro illis, non videtur ve<lb ed="#Qd"/>rum,
quia liber et sanus in desertum mittebatur</quote>.
<lb ed="#Qb"/>— Item, si portabat omnia peccata<!--t-->, ut quid <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e914">offe<lb ed="#Qd"/>rebatur
hircus alius pro peccatis populi totius<!--11-->?</quote>
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e921">
<lb ed="#Qd"/>12. Item, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e925">quare <quote>Aaron pro se et pro<!--u--> domo
<lb ed="#Qd"/>sua</quote><!--12--></quote> iubetur <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e930">vitulum in holocaustum offerre,
<lb ed="#Qd"/>qui extra castra cum hirco</quote> cremetur?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e936">
<lb ed="#Qd"/>13. Item, quaeritur de <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e940">sacrificio zelotypiae</quote>,
<lb ed="#Qd"/>de quo legitur, <title>Num.</title> 5, 14—15, in quo praecipie<lb ed="#Qd"/>batur
offerri<!--v--> <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e947">modicum farinae hardeaCeae</quote>
<lb ed="#Qd"/>et <quote>non</quote> <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e953">superfundi <quote>oleam nec</quote> poni <quote>thus</quote></quote>, quae
<lb ed="#Qd"/>erat <quote>oblatio investigans adulterium</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e959">
<lb ed="#Qd"/>14. Item, quaeritur de sacrificio<!--x--> similae con<lb ed="#Qd"/>spersae
oleo et panum, quorum nulla ratio lit<lb ed="#Qd"/>teralis
videtur, de quibus habetur<!--y--> <title>Levit.</title> 2, 1-5.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e968">
<lb ed="#Qd"/>Sunt autem quam plurima alia caerimonialia
<lb ed="#Qd"/>circa differentiam sacrificiorum, de quibus intra
<lb ed="#Qd"/>plenius tangetur<!--13-->, quae non videntur habere lit<lb ed="#Qd"/>teralem
rationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e979">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>IX. Item<!--1-->, quaeritur de praeceptis caerimonia<lb ed="#Qd"/>libus
tabernaculi et altaris.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e988">
<lb ed="#Qd"/>1. Et<!--a--> primo quaeritur de altari, de quo prae<lb ed="#Qd"/>cipitur,
<title>Exod.</title> 20, 24: <quote>Altare de terra facietis mihi</quote>;
<lb ed="#Qd"/>et iterum<!--2-->: <quote>Quod si altare lapideum feceris mihi,
<lb ed="#Qd"/>non aedificabis illud de lapidibus sectis</quote>; cuius rei
<lb ed="#Qd"/>nulla videtur ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1002">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, quod ibi praecipitur<!--3-->: <quote>Non ascendes
<lb ed="#Qd"/>ad altare meum per gradus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1009">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, quod dicitur<!--4-->: <quote>Ne appareat turpitudo
<lb ed="#Qd"/>tua</quote>. Nam <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1015">non est<!--b--> verisimile tunc usum bracha<lb ed="#Qd"/>rum
non fuisse vel sacrificantes brachas depo<lb ed="#Qd"/>nere</quote>,
immo etiam praecipiebatur ut sacerdotes sa<lb ed="#Qd"/>crificantes<!--c-->
femoralibus uterentur, <title>Exod.</title> 28, 42-43.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1025">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, quaeritur quare <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1029">altare holocausto<lb ed="#Qd"/>rum</quote>
ponebatur <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1034">sub divo<!--5-->, hoc est sub aëre li<lb ed="#Qd"/>bero</quote>,
altare vero thymiamatis intra tabernacu<lb ed="#Qd"/>lum,
<title>Exod.</title> 40, 5.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1042">
<lb ed="#Qd"/>X. 1. Item<!--d6-->, quare positio tabernaculi erat ex
<lb ed="#Qd"/>parte <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1048">Sancti Sanctorum ad Occidentem</quote>, ex
<lb ed="#Qd"/>parte vero ingressus ad Orientem? <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1053">ita quod
<lb ed="#Qd"/>necesse erat<!--e--> adorare ad Occidentem</quote>, cum e
<lb ed="#Qd"/>contrario<!--f--> dicatur, <title>Sap.</title> 16, 28: <quote>Oportet salem
<lb ed="#Qd"/>praevenire ad benedictionem tuam, et ad ortum
<lb ed="#Qd"/>solis te adorare</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1066">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, quaeritur quae erat ratio operturae
<lb ed="#Qd"/>tabernaculi litteralis, cum infimum operturam ha<lb ed="#Qd"/>beret
ex cortinis quatuor colorum, hyacinthi et
<lb ed="#Qd"/>purpurae, cocci<!--g--> bis tincti et byssi retortae; se<lb ed="#Qd"/>cundum
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1079">vero<!--h--> erat ex sagis cilicinis; tertium erat
<lb ed="#Qd"/>ex <quote>pellibus rubricatis</quote>; supremum vero ex<!--i--> <quote>pel<lb ed="#Qd"/>libus
hyacinthinis</quote></quote>, <title>Exod.</title> 26, 1-31.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1087">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, quaeritur<!--k--> quae ratio litteralis di<lb ed="#Qd"/>stinctionis
tabernaculi per velum quatuor colo<lb ed="#Qd"/>rum,
in Sancta et Sancta<!--l--> Sanctorum<!--7-->? Nam dicit
<lb ed="#Qd"/><name>Apostolus</name>, <title>Hebr.</title> 9, 9 quod <quote>parabola est temporis</quote>
<lb ed="#Qd"/>praesentis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1101">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, quae ratio dispositionis candelabri sep<lb ed="#Qd"/>tem
lucernarum in parte australi tabernaculi<!--m-->, quae
<lb ed="#Qd"/>dicitur Sancta, et mensae<!--n--> Propositionis in parte
<lb ed="#Qd"/>septentrionali? <title>Exod.</title> ultimo, 22, 20 et <title>Num.</title> 8, 2.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1112">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, quae ratio adiunctionis altaris thy<lb ed="#Qd"/>miamatis
cum candelabro et<!--o--> mensa<!--8-->?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1119">
<lb ed="#Qd"/>6. Item, quae ratio litteralis collocationis Ar<lb ed="#Qd"/>cae
et <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1125">Cherubim in abdito</quote>, hoc est in<!--p--> Sanctis
<lb ed="#Qd"/>Sanctorum<!--9-->? Nam, ad <title>Hebr.</title> 9, 9, <name>Apostolus</name>
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>expresse dicit per allegoriam esse factum. Ergo
<lb ed="#Qd"/>non erit requirenda ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1138">
<lb ed="#Qd"/>7. Item, quae<!--a--> ratio compositionis thymiama<lb ed="#Qd"/>tis
et olei unctionis, <title>Exod.</title> 30, 22—25? Numquid
<lb ed="#Qd"/>hic poterit inveniri ratio litteralis?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1147">
<lb ed="#Qd"/>XI. Item, quaeritur de caerimoniis circa or<lb ed="#Qd"/>dinationem
et<!--b--> ornatum et officium ministrorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1154">
<lb ed="#Qd"/>1. Nam<!--10--> habens maculam non poterat ad mi<lb ed="#Qd"/>nisterium
promoveri, <title>Levit.</title> 21, 18: <quote>Si caecus, si
<lb ed="#Qd"/>claudus, si grandi aut torto naso</quote> etc. Et ponun<lb ed="#Qd"/>tur
ibi irregularitates, quae etiam a ministerio
<lb ed="#Qd"/>sive sacerdotio Novae Legis non repellunt, ut
<lb ed="#Qd"/><quote>albuginem habens<!--c--> in oculo</quote><!--11--> et huiusmodi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1171">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, quae ratio quod in consecratione sa<lb ed="#Qd"/>cerdotum
<quote>de sanguine arietis</quote> linitur <quote>extremum
<lb ed="#Qd"/>auriculae dextrae</quote> et pollex <quote>manus dextrae et
<lb ed="#Qd"/>pedis dextri</quote>? <title>Levit.</title> 8, 23—24.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1182">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, quae ratio effusionis olei sive unctionis
<lb ed="#Qd"/><quote>super caput Aaron</quote> consecrandi? <title>Levit.</title> eodem, 12.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1189">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, quae ratio oblationis trium anima<lb ed="#Qd"/>lium,
vituli <quote>pro peccato</quote>, arietis <quote>in holocaustum</quote>,
<lb ed="#Qd"/>arietis in consecrationem et canistri <quote>azymorum</quote><!--12-->?
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1198">
<lb ed="#Qd"/>5. Item, quae ratio quod traduntur sacerdoti
<lb ed="#Qd"/>ordinato <quote>de ariete consecrationis</quote> adeps, armus
<lb ed="#Qd"/><quote>dexter et pectusculum</quote> et panes <quote>de canistro<!--d--> azymo<lb ed="#Qd"/>rum</quote>,
ut<!--e--> elevet ea coram Domino? <title>Levit.</title> 8, 25—31.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1209">
<lb ed="#Qd"/>XII. 1. Item, quae ratio vestimentorum Aaron<!--f-->,
<lb ed="#Qd"/>quae sunt feminalia linea, tunica linea<!--g-->, quae
<lb ed="#Qd"/>cingitur balteo, <quote>tunica hyacinthina, superhume<lb ed="#Qd"/>rale,
quod</quote> astringitur <quote>cingulo</quote>, cui adnectitur ra<lb ed="#Qd"/>tionale,
cidaris super caput, cui adnectitur lamina
<lb ed="#Qd"/>aurea? de quibus omnibus <title>Exod.</title> 28, 4<!--13-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1225">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, quae ratio ornatus minorum sacer<lb ed="#Qd"/>dotum,
qui vestiuntur feminalibus lineis, <quote>tunicis
<lb ed="#Qd"/>lineis</quote>, cinguntur <quote>balteis, mitras</quote> accipiunt in capi<lb ed="#Qd"/>tibus
suis? <title>Levit.</title> 8, 13.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1237">
<lb ed="#Qd"/>3. Item, quae ratio ordinationis levitarum, qui
<lb ed="#Qd"/><quote>asperguntur aqua lustrationis et radunt omnes
<lb ed="#Qd"/>pilas carnis suae</quote> et lavant <quote>vestimenta</quote><!--h-->, et cum
<lb ed="#Qd"/>sacrificio offeruntur et consecrantur in oblationem
<lb ed="#Qd"/>Deo? <title>Num.</title> 8, 7-15.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1250">
<lb ed="#Qd"/>XIII. Item, quaeritur de caerimoniis solemni<lb ed="#Qd"/>tatum.
Erat enim solemnitas<!--i--> septimanae, scili<lb ed="#Qd"/>cet
sabbatum; erant iterum solemnitates<!--k--> anni
<pb ed="#Qd" n="768"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>Pascha, <quote>decima quarta die mensis</quote> primi; Pente<lb ed="#Qd"/>coste,
quinquagesima die a Pascha; item<!--a-->, <quote>prima
<lb ed="#Qd"/>die mensis</quote> septimi<!--b--> solemnitas Tubarum; <quote>de<lb ed="#Qd"/>cima
die</quote> eiusdem <quote>mensis</quote> solemnitas <quote>Propitiatia<lb ed="#Qd"/>nis;
decima quinta die</quote> solemnitas <quote>Tabernaculo<lb ed="#Qd"/>rum
septem diebus</quote>; octavo vero die consequente
<lb ed="#Qd"/>solemnitas <quote>Collectae</quote>. Et ita in universo septem
<lb ed="#Qd"/>erant solemnitates legales, secundum quod enu<lb ed="#Qd"/>merantur
<title>Levit.</title> 23. Et additur solemnitas Neo<lb ed="#Qd"/>meniae,
<title>Num.</title> 28, 11, quae fiebat <quote>in Kalendis</quote>, hoc
<lb ed="#Qd"/>est in prima die mensis. Quae<!--c--> harum solemni<lb ed="#Qd"/>tatum
ratio? Praetermissis autem caerimoniis sa<lb ed="#Qd"/>criticiorum
et multiplicium observantiarum in<!--d-->
<lb ed="#Qd"/>solemnitatibus, de quibus nullo modo<!--e--> videtur
<lb ed="#Qd"/>posse reddi ratio litteralis, quorum ratio per or<lb ed="#Qd"/>dinem
quaesita est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1298">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Et primo ad ea quae<!--f--> obiecta sunt
<lb ed="#Qd"/>in generali; deinde vero ad ea quae obiecta sunt
<lb ed="#Qd"/>in speciali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1307">
<lb ed="#Qd"/>A. — Ad obiecta vero in generali, ge<lb ed="#Qd"/>nerali<!--g-->
responsione dicendum<!--1--> quod caerimonia<lb ed="#Qd"/>lium,
hoc est figuralium<!--h--> praeceptorum, quoad
<lb ed="#Qd"/>genera praeceptorum<!--i--> duplex est ratio, litteralis
<lb ed="#Qd"/>et spiritualis. Litteralis refertur ad latriam Con<lb ed="#Qd"/>ditoris,
spiritualis vero pertinet ad figurationem
<lb ed="#Qd"/>gratiae Redemptoris. Quantum vero ad circum<lb ed="#Qd"/>stantias
praeceptorum non videtur aliquo modo
<lb ed="#Qd"/>quod universaliter possit assignari ratio litteralis,
<lb ed="#Qd"/>ut quare talia animalia offerantur in tali solemni<lb ed="#Qd"/>tate
et quare in tali numero et quare tali modo<!--2-->,
<lb ed="#Qd"/>quare<!--k--> hoc ut holocaustum, illud<!--l--> ut hostia pa<lb ed="#Qd"/>cifica
et huiusmodi, <title>Num.</title> 28 et <title>Levit.</title> 23. Sed
<lb ed="#Qd"/>dico quod universaliter est omnium istorum ra<lb ed="#Qd"/>tio<!--m-->
spiritualis; unde dicitur <title>Rom.</title> 7, 14: <quote>Sci<lb ed="#Qd"/>mus
quoniam Lex spiritualis est</quote>. Lex Moysi lex
<lb ed="#Qd"/>spiritualis dicitur, quia <quote>spiritualiter intelligenda</quote>
<lb ed="#Qd"/>est, dicit ibi <title>Glossa</title><!--3-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1349">
<lb ed="#Qd"/>1. Ad illud ergo quod. primo obicit quia<!--n-->
<lb ed="#Qb"/><mentioned>praecepta summae Sapientiae debent habere
<lb ed="#Qd"/>optimam rationem</mentioned>, dicendum, sicut <name>Augusti<lb ed="#Qd"/>nus</name><!--4-->
dicit de<!--o--> praecepto dato Adae, <title>Gen.</title> 3<!--5--> <quote>de
<lb ed="#Qd"/>ligno scientiae ne<!--p--> comedas</quote>, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1359">ut causam iussio<lb ed="#Qd"/>nis
huius non, dicit, requiramus si<!--q--> haec magna
<lb ed="#Qd"/>utilitas est homini quod Deo servit; in iubendo
<lb ed="#Qd"/>Deus utile iacit quidquid iubere voluerit, de quo
<lb ed="#Qd"/>metuendum non est, ne iubere quod inutile est
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>possit</quote>. Secundum hoc ergo<!--a--> dicendum quod
<lb ed="#Qd"/>observantiae litteralis caerimonialium haec suffi<lb ed="#Qd"/>ciens
ratio est utilitas et meritum obedientiae<!--b-->,
<lb ed="#Qd"/>sicut et in praecepto dato Abrahae de immolando
<lb ed="#Qd"/>filio, <title>Gen.</title> 22, 2, cuius praecepti nulla alia ratio
<lb ed="#Qd"/>litteralis est nisi probatio obedientiae Abrahae<!--c6-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1387">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundum vero quod obicit quod
<lb ed="#Qb"/><mentioned>nihil iubetur servari in Lege sine causa</mentioned>, con<lb ed="#Qd"/>cedendum
est. Tamen aliquando iubetur aliquid
<lb ed="#Qd"/>fieri causa significandi<!--7-->, sicut praeceptum est
<lb ed="#Qd"/><title>Isai.</title> 20, 2, quod iret <quote>nudus et discalceatus in si<lb ed="#Qd"/>gnum
et portentum</quote> adversitatis venturae super
<lb ed="#Qd"/>Aegyptum. Ita universaliter praecepta caerimo<lb ed="#Qd"/>nialia
iussa sunt ad litteram fieri in signum fu<lb ed="#Qd"/>turae
gratiae per Christum, cum etiam alia<!--d-->, quae
<lb ed="#Qd"/>in illo populo contingebant, contingerent<!--e--> in fi<lb ed="#Qd"/>gura,
quemadmodum dicit <title>Apostolus</title>, <title>I Cor.</title> 10, 6:
<lb ed="#Qd"/><quote>Omnia in figura contingebant illis</quote>. Praeter autem
<lb ed="#Qd"/>rationem quae dicta est, scilicet meritum obe<lb ed="#Qd"/>dientiae
Conditoris, sufficiens erit ista ratio, sci<lb ed="#Qd"/>licet<!--f-->
significatio gratiae Redemptoris. Et istae
<lb ed="#Qd"/>erant rationes principales praeceptorum caerimo<lb ed="#Qd"/>nialium
Legis. Non tamen negandum<!--g--> quin,
<lb ed="#Qd"/>quantum ad genera<!--h--> praeceptorum, ratio littera<lb ed="#Qd"/>lis
sit quare talia praecepta illo tempore debe<lb ed="#Qd"/>rent
illi<!--i--> populo dari, quando erat tere totus
<lb ed="#Qd"/>mundus idololatriae deditus, ut per haec revo<lb ed="#Qd"/>caretur
ab idololatria et alliceretur ad latriam
<lb ed="#Qd"/>Conditoris, secundum quod iam manifestabitur<!--k8-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1438">
<lb ed="#Qd"/>a. Ad<!--l--> illud quod obicitur primo in par<lb ed="#Qd"/>tem
contrariam, quod <mentioned>praecepta Evangelii ex<!--m-->
<lb ed="#Qd"/>ratione sunt et non praecepta carnalium obser<lb ed="#Qd"/>vantiarum</mentioned>,
dicendum quod aliquid dicitur facien<lb ed="#Qd"/>dum
ex ratione dupliciter: simpliciter<!--n--> et secun<lb ed="#Qd"/>dum
quid. Faciendum simpliciter ex ratione est
<lb ed="#Qd"/>quod secundum<!--o--> se bonum est et semper et<!--p-->
<lb ed="#Qd"/>apud omnes, secundum quem modum praecepta
<lb ed="#Qd"/>evangelica sunt ex ratione facienda, quia sunt
<lb ed="#Qd"/>bona secundum se et semper et<!--q--> ab omnibus
<lb ed="#Qd"/>facienda. Faciendum vero ex ratione secundum
<lb ed="#Qd"/>quid est quod secundum se bonum non est<!--r-->,
<lb ed="#Qd"/>sed tamen ex causa et<!--s--> pro tempore sive aliqui<lb ed="#Qd"/>bus
bonum est, hoc est, utile vel expediens, se<lb ed="#Qd"/>cundum
quem modum caeremonialia Legis ad
<lb ed="#Qd"/>litteram facienda erant<!--t-->, quia causa revocatio<lb ed="#Qd"/>nis
ad latriam Conditoris tempore, quo vigebat
<pb ed="#Q" n="769"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>idololatria, illi populo, qui ad<!--a--> idololatriam pro<lb ed="#Qd"/>nus
erat, utilia et expedientia erant<!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1484">
<lb ed="#Qd"/>b. Ad secundum vero dicendum quod in
<lb ed="#Qd"/>lege Moysi<!--b--> umbra est et figura respectu futurae
<lb ed="#Qd"/>gratiae Redemptoris, secundum quod dicitur, ad
<lb ed="#Qd"/><title>Hebr.</title> 10, 1: <quote>Umbram<!--c--> habens Lex futurorum bo<lb ed="#Qd"/>norum<!--d-->,
non ipsam imaginem rerum</quote>. Ibi tamen
<lb ed="#Qd"/>erat veritas<!--e--> praesentis latriae Conditoris sive
<lb ed="#Qd"/>obedientiae, ex qua caerimonialium praeceptorum
<lb ed="#Qd"/>sumitur ratio litteralis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1504">
<lb ed="#Qd"/>Et per hoc patet responsio ad obiecta in generali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1509">
<lb ed="#Qd"/>B. - Ad obiecta vero in speciali praenotan<lb ed="#Qd"/>dum<!--f-->
est quod quaedam praecepta caerimonialia
<lb ed="#Qd"/>necessaria<!--g--> fuerunt illi populo ad inchoationem
<lb ed="#Qd"/>religionis; quaedam vero ad cautelam vitandi
<lb ed="#Qd"/>erroris; quaedam vero ut allicerentur ad cultum
<lb ed="#Qd"/>et latriam Conditoris.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1525">
<lb ed="#Qd"/>Necessaria<!--h--> vero ad inchoationem reli<lb ed="#Qd"/>gionis
fuerunt<!--i--> praeceptum circumcisionis et ri<lb ed="#Qd"/>tus
Phase. Circumcisio autem erat ad distinctio<lb ed="#Qd"/>nem
principaliter, ritus Phase ad<!--k--> communionem;
<lb ed="#Qd"/>quae duo necessaria erant inchoationi religionis.
<lb ed="#Qd"/>Primo, ut ille populus per circumcisionem a<!--l-->
<lb ed="#Qd"/>cæteris populis idololatriae deditis<!--m--> distinguere<lb ed="#Qd"/>tur,
ferens <quote>signaculum</quote><!--2--> divinae religionis; se<lb ed="#Qd"/>cundo,
ut<!--n--> invicem communione religionis uni<lb ed="#Qd"/>retur<!--o-->
per ritum agni paschalis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1549">
<lb ed="#Qd"/>Necessaria vero ad cautelam erroris prin<lb ed="#Qd"/>cipaliter
iuerunt praecepta omnia caerimoniarum,
<lb ed="#Qd"/>quae videntur continere absurditatem, sive in
<lb ed="#Qd"/>victu sive in habitu sive in actu<!--3-->. In victu mul<lb ed="#Qd"/>tipliciter,
ut de <quote>non</quote> arando <quote>in bove ei asino</quote><!--4-->,
<lb ed="#Qd"/>ut de <quote>non</quote> seminanda <quote>agrum diverso semine</quote><!--5-->, de
<lb ed="#Qd"/>non infrenando bovem in trituratione, de abi<lb ed="#Qd"/>ciendo
prima germina<!--6--> arborum in fructuum col<lb ed="#Qd"/>lectione,
de <quote>non</quote> coquendo <quote>haedum in lacte ma<lb ed="#Qd"/>tris</quote><!--7-->
in carnium praeparatione. Item, in habitu
<lb ed="#Qd"/>duobus modis, ut de <quote>non</quote> induendo vestem <quote>lana
<lb ed="#Qd"/>linoque</quote><!--8--> contextam, de non contundendo habitus
<lb ed="#Qd"/>virorum et mulierum. In actu indifferenti, de di<lb ed="#Qd"/>mittenda
matre incubante super pullos.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1583">
<lb ed="#Qd"/>Item, necessaria propter provocationem<!--p-->
<lb ed="#Qd"/>ad latriam Conditoris principaliter fuerunt
<lb ed="#Qd"/>praecepta caerimonialia circa decoram disposi<lb ed="#Qd"/>tionem
tabernaculi et altaris et circa honorificam
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>et honestam dispositionem ministrorum, et iucun<lb ed="#Qd"/>dam
institutionem solemnitatum, ut<!--a--> per aspec<lb ed="#Qd"/>tum
et considerationem altaris et tabernaculi at<lb ed="#Qd"/>traherentur
pulcritudine; per considerationem<!--b-->
<lb ed="#Qd"/>ordinis ministrorum attraherentur honestate; per
<lb ed="#Qd"/>considerationem solemnitatum attraherentur et al<lb ed="#Qd"/>licerentur
iucunditate ad cultum et latriam Con<lb ed="#Qd"/>ditoris.
Haec enim tria miro modo alliciunt et
<lb ed="#Qd"/>attrahunt animam rationalem, scilicet decorum,
<lb ed="#Qd"/>honestum, iucundum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1618">
<lb ed="#Qd"/>Item, necessaria propter utrumque, scilicet
<lb ed="#Qd"/>cautelam erroris et provocationem ad
<lb ed="#Qd"/>latriam Conditoris, iuerunt praecepta caeri<lb ed="#Qd"/>monialia
de cavendis et purificandis immunditiis
<lb ed="#Qd"/>et praecepta de sacrificiis. Et praecepta de ca<lb ed="#Qd"/>vendis
immunditiis<!--c--> pertinebant ad munditiam
<lb ed="#Qd"/>conversationis, quae multiplicia sunt, sicut iam
<lb ed="#Qd"/>ostendetur<!--9-->; praecepta de sacrificiis pertinebant
<lb ed="#Qd"/>ad cultum religionis, quae etiam multiplicaban<lb ed="#Qd"/>tur,
sicut<!--d--> dictum est<!--10--> et iam ratio dicetur<!--11-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1642">
<lb ed="#Qd"/>Respondendum igitur erit per ordinem ad su<lb ed="#Qd"/>pra
obiecta in speciali.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1649">
<lb ed="#Qd"/>1. Ad primum quod obiectum est de cir<lb ed="#Qd"/>cumcisione
ei ritu Phase, dicendum est quod,
<lb ed="#Qd"/>quamvis ista duo instituta sint ad significatio<lb ed="#Qd"/>nem,
nihilominus tamen iussionis et observantiae
<lb ed="#Qd"/>istorum est ratio litteralis. Unde et de circumci<lb ed="#Qd"/>sione
ratio est quare sic fieret et quare octavo
<lb ed="#Qd"/>die fieret, <title>Gen.</title> 17, 12; et quare dilata est ab exitu
<lb ed="#Qd"/>de Aegypto<!--e--> usque ad ingressum terrae promis<lb ed="#Qd"/>sionis,
<title>Iosue</title> 5, 4-7; et quare praecepta est fieri
<lb ed="#Qd"/>cultris lapideis, idem <title>Iosue</title> 5<!--f-->, 2; et quare non
<lb ed="#Qd"/>fuit instituta ante tempus Abrahae<!--12-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1675">
<lb ed="#Qd"/>Quare autem circumcisio praecepta sit hoc
<lb ed="#Qd"/>modo fieri, hoc est per ablationem extremitatis
<lb ed="#Qd"/>pelliculae membri virilis, quinque rationes assi<lb ed="#Qd"/>gnantur<!--13-->.
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1685">Prima<!--g--> est debilitatio libidinosae con<lb ed="#Qd"/>cupiscentiae,
quae viget in membro illo virili, et
<lb ed="#Qd"/>ex vulnere circumcisionis et ex effusione<!--h--> san<lb ed="#Qd"/>guinis
quae in ea fit. — Secunda</quote> est <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1695">expositio
<lb ed="#Qd"/>illius partis, id est pulpae membri illius<!--i-->, frigori
<lb ed="#Qd"/>et defricationi<!--k--> vestium, ex quibus omnibus effi<lb ed="#Qd"/>citur
minus sensibilis, quemadmodum et manus
<lb ed="#Qd"/>duris operibus assuetae minus sensibiles minus<lb ed="#Qd"/>que
passibiles inde redduntur<!--l-->: nihil autem in
<pb ed="#Qd" n="770"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>parte illa magis minuit ac debilitat concupiscen<lb ed="#Qd"/>tiam
quam diminutio sensibilitatis<!--a--> et passibili<lb ed="#Qd"/>tatis
illius</quote>. — Tertia <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1719">ratio est in sugillationem
<lb ed="#Qd"/>sacrorum Veneris et Priapi, in quibus illa tamquam
<lb ed="#Qd"/>pars et occupatio Veneris in corpore humano,
<lb ed="#Qd"/>non parum ornabatur et colebatur. Haec enim erat
<lb ed="#Qd"/>pars carnis quae maxime pugnabat contra spiri<lb ed="#Qd"/>tum
maximeque contaminaverat populos illarum
<lb ed="#Qd"/>terrarum, ita ut in omnia flagitia, non solum ma<lb ed="#Qd"/>sculorum,
sed etiam brutorum animalium, prorue<lb ed="#Qd"/>bant<!--b-->,
sicut legitur <title>Levit.</title> 18, 27: <quote>Omnes execra<lb ed="#Qd"/>tiones
istas fecerunt accolae [terrae] quifuerunt ante
<lb ed="#Qd"/>vos et polluerunt eam</quote>;et iterum, 20 eiusdem, 23:
<lb ed="#Qd"/><quote>Omnia haec fecerunt, et abominatus sum eos</quote>. Haec
<lb ed="#Qd"/>plaga effrenatae ac<!--c--> flagitiosae libidinis gentes
<lb ed="#Qd"/>illas septem execrabiles, quae terram promissio<lb ed="#Qd"/>nis
ante adventum filiorum Israel inhabitaverant<!--d-->,
<lb ed="#Qd"/>in idololatria nutriebat ac potissimum detinebat<!--e--></quote>.
<lb ed="#Qb"/>— Quarta <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1754">vero causa</quote> sive ratio <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1757">est fortitudo
<lb ed="#Qd"/>impressionis memoriae Creatoris. Est enim cir<lb ed="#Qd"/>cumcisio
signaculum et stigma inseparabile, gra<lb ed="#Qd"/>vissimoque
dolore impressum, et propter hoc
<lb ed="#Qd"/>fortissimum est memoriale</quote> Salvatoris. - Quinta
<lb ed="#Qd"/>causa est firmitas <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1770">pacti</quote> cum Deo, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1774">sicut legitur
<lb ed="#Qd"/><title>Gen.</title> 17, 7: <quote>Statuam pactum meum inter me et te
<lb ed="#Qd"/>et inter semen tuum post te in generationibus suis
<lb ed="#Qd"/>foedere sempiterno</quote>; et iterum<!--1-->: <quote>Hoc est pactum
<lb ed="#Qd"/>meum: circumcidetur ex vobis omne masculinum</quote><!--f-->.
<lb ed="#Qd"/>Quare manifestum est quia<!--g--> hoc signaculo pro<lb ed="#Qd"/>fitetur
omnis circumcisus se huiusmodi pactum
<lb ed="#Qd"/>seu foedus iniisse cum Deo, et ipsa susceptione<!--h-->
<lb ed="#Qd"/>huius signaculi intrat in <quote>pactam</quote> ac foedus
<lb ed="#Qd"/>Abrahae, et ipsa susceptione illius obligat se ac
<lb ed="#Qd"/>debitorem se<!--i--> constituit universae Legis, quae
<lb ed="#Qd"/>data est semini Abrahae, sicut dicit <name>Apostolus</name>,
<lb ed="#Qd"/>ad <title>Gal.</title> 5, 3: <quote>Testificor omni homini circumcidenti
<lb ed="#Qd"/>se quoniam debitor est universae Legis faciendae</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Quemadmodum suscipiens signaculum, hoc est
<lb ed="#Qd"/>tonsuram et habitum cuiuscumque religionis, ad
<lb ed="#Qd"/>eam se obligat universam</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1811">
<lb ed="#Qd"/>Quare <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1815">autem<!--k--> iussa est fieri circumcisio oc<lb ed="#Qd"/>tava
die<!--2--> a nativitate parvuli</quote>, ad hoc est ratio<!--3-->,
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1820">quoniam ante octavam diem teneritudo infan<lb ed="#Qd"/>tium
tam grave vulnus absque periculo mortis
<lb ed="#Qd"/>non facile sustineret. Si autem differretur usque
<lb ed="#Qd"/>ad annos pueritiae vel maioris aetatis, multi
<lb ed="#Qd"/>declinarent eam suscipere propter gravitatem do<lb ed="#Qd"/>loris</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1835">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Quare autem dilata fuerit ab exitu de Aegypto
<lb ed="#Qd"/>usque ad ingressum terrae promissionis, ratio
<lb ed="#Qd"/>talis assignatur, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1845">quia forte non vacabat eis, quia<!--a-->
<lb ed="#Qd"/>vel</quote> bellis <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1851">concutiebantur vel pestibus vastaban<lb ed="#Qd"/>tur
vel seditionibus dividebantur vel a murmura<lb ed="#Qd"/>tionibus
exagitabantur vel aliis incommodis urge<lb ed="#Qd"/>bantur<!--b--></quote>,
secundum quod dicit <name>Ioannes Da<lb ed="#Qd"/>mascenus</name><!--4-->.
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1862">Locus autem fuit circumcisionis
<lb ed="#Qd"/>faciendae<!--c--> firmato populo in fide Abrahae et
<lb ed="#Qd"/>obtentis pro parte promissionibus factis. Tunc
<lb ed="#Qd"/>enim innovandum<!--d--> fuit pactum Abrahae et fir<lb ed="#Qd"/>mandum
ex parte seminis eius, cum firmum ap<lb ed="#Qd"/>parebat
ex parte Dei, et hoc per exhibitionem</quote>
<lb ed="#Qd"/>promissorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1878">
<lb ed="#Qd"/>Quare <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1882">autem fiebat cultro lapideo</quote>, causa est,
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1885">quia malefici ferro faciebant incisiones in corpo<lb ed="#Qd"/>ribus
suis et maxime in sacris Martis<!--e-->: metal<lb ed="#Qd"/>lum
enim ferri metallum<!--f--> Martis, et partem eius
<lb ed="#Qd"/>in</quote> metallis <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1894">opinabatur idololatrarum vanitas.
<lb ed="#Qd"/>Voluit ergo ritum istum per aliud quam per ferrum
<lb ed="#Qd"/>exerceri, ut saltem hac dissimilitudine aliquantu<lb ed="#Qd"/>lum
ab idololatria eos abduceret</quote>. — Alia ratio
<lb ed="#Qd"/>est, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1906"> ut foedus, quod cum eis<!--g--> pepigerat</quote> Do<lb ed="#Qd"/>minus
<quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1911">in petra Horeb<!--5-->, eis per hoc ad memo<lb ed="#Qd"/>riam
reduceretur vel quod aquam eis de petra
<lb ed="#Qd"/>produxerat<!--6-->, in aspectu<!--h--> cultrorum lapideorum
<lb ed="#Qd"/>recordarentur</quote>. — Tertia ratio est, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1920">ut lapideo<lb ed="#Qd"/>rum<!--i-->
cordium suorum duritiam in<!--k--> huiusmodi
<lb ed="#Qd"/>cultris lapideis legerent in ipsa hora circumci<lb ed="#Qd"/>sionis,
ut</quote> sic in <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1929">poenitudinem emollirentur
<lb ed="#Qd"/>et cordium suorum duritiam sentirent interius
<lb ed="#Qd"/>per compunctionem, quemadmodum cultrorum
<lb ed="#Qd"/>huiusmodi duritiam corporalem per circumci<lb ed="#Qd"/>sionem<!--l--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1941">
<lb ed="#Qd"/>Quare vero praecepta<!--m--> fuerit primo Abrahae et
<lb ed="#Qd"/>non ante, ratio est, quia, exuberante errore ido<lb ed="#Qd"/>lolatriae,
Abraham<!--n--> primus fuit, sicut narrant<!--o-->
<lb ed="#Qd"/>antiquae historiae<!--7-->, qui revocavit homines ab ido<lb ed="#Qd"/>lolatria
ad latriam Conditoris. Quia ergo circum<lb ed="#Qd"/>cisio
ad hoc erat ut per ipsam distinguerentur
<lb ed="#Qd"/>cultores Creatoris a cultoribus idolorum, dabatur
<lb ed="#Qd"/>Abrahae primo praeceptum faciendae circumci<lb ed="#Qd"/>sionis.
Praeterea, ratio alia est<!--p-->, quia Abrahae
<lb ed="#Qd"/>primo facta est promissio expressa quod de eius
<lb ed="#Qd"/>stirpe nasceretur Redemptor, cum dictum est<!--q-->:
<lb ed="#Qd"/><quote>In semine tuo benedicentur omnes gentes</quote>, <title>Gen.</title>
<lb ed="#Qd"/>22, 18. Conveniebat autem signaculum sancti<lb ed="#Qd"/>ficationis
generationi, de qua debebat nasci
<pb ed="#Qd" n="771"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>Redemptor. Inde est quod Abrahae et semini suo
<lb ed="#Qd"/>tantum praeceptum circumcisionis est datum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e1983">
<lb ed="#Qd"/>II. Ad illud<!--1--> vero quod quaeritur de <quote>Phase</quote>, hoc
<lb ed="#Qd"/>est de agno paschali, notanda est ratio immola<lb ed="#Qd"/>tionis
et comestionis<!--a-->, de quibus <title>Exod.</title> 12, 3-11.
<lb ed="#Qd"/>Nota ergo quod <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1993">in hoc quod agnum in</quote> exitu de
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e1997">Aegypto immolare iussi sunt et sanguine eius
<lb ed="#Qd"/>superliminaria domorum linire, aperte ab idolo<lb ed="#Qd"/>latria
Aegyptiorum iussi sunt recedere et contra<lb ed="#Qd"/>rium
cultum suscipere<!--2-->. Aegyptii enim arietem
<lb ed="#Qd"/>colebant<!--3-->, et propter hoc comestionem arietis aut<!--b-->
<lb ed="#Qd"/>agni et ipsum sanguinem mortiferum sibi</quote> existi<lb ed="#Qd"/>mabant.
Inde et virtute divina miraculose factum
<lb ed="#Qd"/>est ut<!--c--> virtutem sanguinis Filii Dei sibi salutem<!--d-->
<lb ed="#Qd"/>probarent, cum<!--e--> per ipsum sanguinem ab angelo
<lb ed="#Qd"/>exterminatore liberati sunt. — Ipsa autem comestio
<lb ed="#Qd"/>agni ideo iussa est ut in ipso ritu uniformi et
<lb ed="#Qd"/>communionis initiarentur ad unitatem et confor<lb ed="#Qd"/>mitatem
religionis, memores beneficii Conditoris,
<lb ed="#Qd"/>qui miro modo ab aegyptiaca servitute et tribu<lb ed="#Qd"/>latione
eos liberavit<!--4-->. Inde est quod praecipiebatur
<lb ed="#Qd"/>comedi <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2031">cum lactucis agrestibus<!--5--></quote> et assatus
<lb ed="#Qd"/>igne, <quote>ut imprimeretur eis<!--f--> memoria amaritu<lb ed="#Qd"/>dinis
per lactucas agrestes, et tribulationis per
<lb ed="#Qd"/>ignem, quas passi erant in Aegypto, et propter
<lb ed="#Qd"/>hoc gratiores essent Deo liberatori. Simili modo
<lb ed="#Qd"/>praecepti sunt<!--g--> comedere azyma<!--6--></quote>, hoc est <quote>pa<lb ed="#Qd"/>nem
absque<!--h--> fermento</quote>, in memoriam gratuitae
<lb ed="#Qd"/>liberationis ab afflictione aegyptiaca, quae<!--i--> si<lb ed="#Qd"/>gnificatur
in fermento, <title>Deuter.</title> 16, 3: <quote>Comedes
<lb ed="#Qd"/>absque fermento<!--k--> afflictionis panem</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e2054">
<lb ed="#Qd"/>III-V. Ad ea quae postea obiecta sunt circa
<lb ed="#Qd"/>caerimonias in victu, respondendum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e2061">
<lb ed="#Qd"/>1. Primo ad illud quod obiciebat de illo
<lb ed="#Qd"/>praecepto: <quote>non coques haedum in lacte matris</quote>,
<lb ed="#Qd"/><title>Exod.</title> 23, 19, dicendum est<!--l--> <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2069">aliquam consuetu<lb ed="#Qd"/>dine<!--7-->.
idololatriae voluisse Deum per hoc remo<lb ed="#Qd"/>vere,
ut Dei populus dissimilis esset idololatris,
<lb ed="#Qd"/>non solum ritu, sed etiam vescendi consuetu<lb ed="#Qd"/>dine<!--7-->.
Huius autem signum validum est quod ista
<lb ed="#Qd"/>prohibitio repetitur <title>Exod.</title> 24<!--8--> et <title>Deuter.</title> 14, 21, ut
<lb ed="#Qd"/>fortius ei imprimeretur<!--9--></quote>. Et generaliter haben<lb ed="#Qd"/>dum<!--'"-->
est pro regula quod ea, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2088">quae apertam vi<lb ed="#Qd"/>dentur
habere absurditatem in caerimonialibus
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>mandatis et nullam secundum litteram utilitatem,
<lb ed="#Qd"/>intenditur elongatio ab idololatria<!--10--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e2101">
<lb ed="#Qd"/>4. Ad illud<!--a--> vero quod obicit de primis prae<lb ed="#Qd"/>putiis
arborum<!--b--> auferendis, dicendum<!--11--> quod hoc
<lb ed="#Qd"/>fuit praeceptum <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2109">contra errorem idololatrarum</quote>,
<lb ed="#Qd"/>qui <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2115">de primis fructibus Genio, id est deo natu<lb ed="#Qd"/>rae</quote>,
sacrificabant et <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2120">primitivos fructus faustos<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>et fortunatos esse</quote> putabant; et propterea<!--d--> dictum
<lb ed="#Qd"/>est, <title>Levit.</title> 19, 23: <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2127"><quote>Poma, quae germinant</quote> huius<lb ed="#Qd"/>modi
ligna, <quote>immunda erunt vobis</quote>, tribus annis,
<lb ed="#Qd"/>subaudi. Credebant<!--e--> enim idololatrae quod nisi
<lb ed="#Qd"/>Cereri et Genie et aliis quibusdam<!--f--> daemoniis de
<lb ed="#Qd"/>primorum trium annorum fructibus iuxta</quote> suam
<lb ed="#Qb"/><quote>superstitionem offerrent, arbores illac vel omnino
<lb ed="#Qd"/>arescerent vel steriles<!--g--> efficerentur</quote> et ideo dic<lb ed="#Qd"/>tum
est: proicietis ea<!--h-->, in detestationem talis
<lb ed="#Qd"/>erroris, nihil<!--l--> faustae virtutis in eis credentes.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e2148">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad illud vero quod obicit de illo prae<lb ed="#Qd"/>cepto
<title>Deuter.</title> 25, 4<!--12--> <quote>non alligabis os bovis tri<lb ed="#Qd"/>turantis</quote>,
dicendum<!--k--> quod huius praecepti ra<lb ed="#Qd"/>tio
fuit elongatio ab idololatria Aegyptiorum, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2158">qui
<lb ed="#Qd"/>usque adeo boves abominabantur ut de frugibus
<lb ed="#Qd"/>suis eos non sinerent<!--l--> comedere</quote>; ipsi enim co<lb ed="#Qd"/>lebant
Serapin, qui apparebat eis in specie bovis.
<lb ed="#Qd"/>Praeterea, <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2170">in mandato isto ostensa est aequitas,
<lb ed="#Qd"/>quia<!--m--> iustissimum est ut qui participat in labore,
<lb ed="#Qd"/>participet in comestione</quote>, sicut dicit <name>Apostolus</name>,
<lb ed="#Qd"/><title>I Cor.</title> 9, 10.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-d1e2180">
<lb ed="#Qd"/>7. Ad illud<!--n--> vero quod obicitur de illo prae<lb ed="#Qd"/>cepto
<title>Deuter.</title> 22, 10 <quote>non arabis in bove et asino</quote>,
<lb ed="#Qd"/>dicunt<!--13--> <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2188">quod istas coniunctiones animalium di<lb ed="#Qd"/>versorum
generum in operibus suis</quote> idololatrae
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2193">faciebant iuxta coniunctiones planetarum et quas<lb ed="#Qd"/>dam
alias constellationes, credentes ex hoc opera
<lb ed="#Qd"/>prosperari. Voluit ergo Deus per hoc<!--o--> removere</quote>
<lb ed="#Qd"/>falsitatem <quote xml:id="ahsh-l3p2in3t2s3q2-Qd1e2203">credulitatis istius, ne per eam, Crea<lb ed="#Qd"/>tore
relicto, ad stellarum servitia traherentur</quote>.
</p>