-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p3i1t1q3m2c2.xml
295 lines (295 loc) · 18 KB
/
ahsh-l3p3i1t1q3m2c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 3, Inq. 1, T. 1, Q. 3, M. 2, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 3, Inq. 1, T. 1, Q. 3, M. 2, C. 2</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2">
<head xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Hd1e102">III, P. 3, Inq. 1, T. 1, Q. 3, M. 2, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Hd1e105" type="question-title">DE DIVISIONE GRATIAE PER TRES DIFFERENTIAS.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Consequenter quaeritur de assignatione divi<lb ed="#Qd"/>sionis
per tria membra.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e115">
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: a. Ad virtutem et perfectionem<!--z-->
<lb ed="#Qd"/>virtutis requiruntur tria, scilicet scire, velle et
<pb ed="#Q" n="975"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>immutabiliter operari<!--1-->. Si ergo quidquid est at<lb ed="#Qd"/>tributum
virtuti potest attribui gratiae, quae est
<lb ed="#Qd"/>causa virtutis, ergo ad gratiam pertinet ordinare
<lb ed="#Qd"/>ad rectitudinem sciendi, et hoc per scire, et<!--a--> ad
<lb ed="#Qd"/>rectitudinem volendi per velle, et<!--b--> ad rectitudi<lb ed="#Qd"/>nem
operandi per operari<!--c-->, quia haec tria con<lb ed="#Qd"/>currunt
ad virtutem: scire bonum, velle bonum<!--d-->,
<lb ed="#Qd"/>operari bonum. Ergo secundum hoc requiritur
<lb ed="#Qd"/>gratia secundum tres differentias, scilicet faciens
<lb ed="#Qd"/>cognoscere<!--e--> vel scire bonum, gratia faciens velle
<lb ed="#Qd"/>bonum, et gratia faciens operari bonum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e150">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, <name ref="#Bernard">Bernardus</name>, <title>De gratia et libera arbi<lb ed="#Qd"/>trio</title><!--2-->:
<quote xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Qd1e159">Ipsa gratia immittendo bonam cogitatio<lb ed="#Qd"/>nem
nos praevenit; immutando malam volunta<lb ed="#Qd"/>tem
nos Deo per consensum iungit; ministrando
<lb ed="#Qd"/>consensui facultatem internus opifex innotescit</quote>.
<lb ed="#Qd"/>Ex quo relinquitur quod est gratia faciens bo<lb ed="#Qd"/>num
cogitare et gratia faciens bonum velle et
<lb ed="#Qd"/>gratia faciens bonum operari; ergo divisibilis est
<lb ed="#Qd"/>per tres differentias.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e179">
<lb ed="#Qd"/>Ad oppositum: 1. Habemus gratiam suffi<lb ed="#Qd"/>cienter
divisam per duas differentias, per gra<lb ed="#Qd"/>tiam<!--f-->
praevenientem et subsequentem, operan<lb ed="#Qd"/>tem
et<!--g--> cooperantem. Ergo superfluit tertia dif<lb ed="#Qd"/>ferentia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e192">
<lb ed="#Qd"/>2. Item, II <title>Sententiarum</title>, dist. 26<!--h3-->, distinguit
<lb ed="#Qd"/><name>Magister</name> gratiam in praevenientem, adiuvan<lb ed="#Qd"/>tem,
subsequentem. — Sed obicitur: Dicit <name>Au<lb ed="#Qd"/>gustinus</name>,
in <title>Enchiridion</title><!--4-->: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Qd1e202">Praecedit bona vo<lb ed="#Qd"/>luntas
hominis multa Dei dona, sed non omnia;
<lb ed="#Qd"/>quae autem non praecedit<!--i-->, ipsa in eis est et
<lb ed="#Qd"/>ipsa iuvat</quote>. Ex hoc arguitur<!--k-->: potius ergo bona
<lb ed="#Qd"/>voluntas iuvat gratiam quam gratia bonam vo<lb ed="#Qd"/>luntatem;
ergo gratia adiuvans nulla est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e217">
<lb ed="#Qd"/>Consequenter est quaestio de assignatione ista<lb ed="#Qd"/>rum
differentiarum gratiae, qualiter se habent.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e224">
<lb ed="#Qd"/><name>Bernardus</name><!--5--> enim, postquam distinxit tres dif<lb ed="#Qd"/>ferentias
gratiae, immissivam bonae cogitationis
<lb ed="#Qd"/>et<!--l--> immutativam malae voluntatis et ministrati<lb ed="#Qd"/>vam
facultatis sive potestatis operandi, postmo<lb ed="#Qd"/>dum
ipse assignat has<!--m--> differentias inter istas
<lb ed="#Qd"/>gratias<!--n-->, dicens: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Qd1e239">Primum utique est in quo nos
<lb ed="#Qd"/>nihil facimus; secundum vero facit nobiscum;
<lb ed="#Qd"/>tertium vero per nos facit</quote>. Et ex hac conclu<lb ed="#Qd"/>dit<!--o-->
aliam differentiam: <quote>Primum quidem, in
<lb ed="#Qd"/>quo nihil facimus, nec ultimum, sed solum me<lb ed="#Qd"/>dium
nobis reputatur in meritum</quote>. Tertiam dif<lb ed="#Qd"/>ferentiam
assignat, dicens: <quote>Valet utique ad
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>meritum intentio, ad exemplum actio, utrumque
<lb ed="#Qd"/>vero praecedit cogitatio</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e261">
<lb ed="#Qd"/>3. Obicitur ergo primo super hoc quod dicit
<lb ed="#Qd"/>quod <quote>primum facit sine nobis</quote>, scilicet immis<lb ed="#Qd"/>sionem
bonae voluntatis, quia sicut<!--a--> in potestate
<lb ed="#Qd"/>liberi arbitrii est velle, ita et cogitare, quia co<lb ed="#Qd"/>gitare
rationis est<!--b-->, liberum autem arbitrium est<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>facultas voluntatis et rationis. Ergo in potestate<!--d-->
<lb ed="#Qd"/>eius est cogitare vel non cogitare bonum; non
<lb ed="#Qd"/>potest igitur immitti ei bona cogitatio sine suo
<lb ed="#Qd"/>consensu. Cum igitur <quote>cooperari dicatur liberum
<lb ed="#Qd"/>arbitrium gratiae dum consensit<!--6--></quote>, ergo in<!--e--> im<lb ed="#Qd"/>missione
bonae cogitationis cooperatur liberum
<lb ed="#Qd"/>arbitrium ipsi gratiae; ergo non dicit verum di<lb ed="#Qd"/>cendo
quod <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Qd1e293">primum<!--f--> facit sine nobis</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e297">
<lb ed="#Qd"/>4. Similiter obicitur super hoc quod dicit<!--g-->
<lb ed="#Qd"/>quod <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Qd1e303">primum nec ultimum, sed solum medium
<lb ed="#Qd"/>reputatur in meritum</quote>. Vult ergo dicere quod pri<lb ed="#Qd"/>mum,
scilicet cogitare bonum, non reputatur ad<!--h-->
<lb ed="#Qd"/>meritum. — Sed contra est, quia<!--i--> in omni
<lb ed="#Qd"/>actione meremur, quae est movente caritate et
<lb ed="#Qd"/>libero arbitrio. Si ergo ex caritate movetur mul<lb ed="#Qd"/>toties<!--k-->
arbitrium ad cogitandum bonum, ergo co<lb ed="#Qd"/>gitare
bonum debet ei reputari ad meritum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e323">
<lb ed="#Qd"/>5. Similiter obicitur de hoc quod dicit quod<!--l-->
<lb ed="#Qd"/>tertium, scilicet actio boni, non reputatur in<!--m-->
<lb ed="#Qd"/>meritum. Ex quo videtur quod actione exteriori
<lb ed="#Qd"/>non mereamur. — Sed contra: Actio boni ex<lb ed="#Qd"/>terior
procedit ex libero arbitrio et caritate; sed
<lb ed="#Qd"/>in omni tali<!--n--> est mereri; ergo in tertio, quod
<lb ed="#Qd"/>est actio boni, est mereri, et ita falsum dicit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e341">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum quod, cum gratia sit per<lb ed="#Qd"/>fectio
potentiae, quae est in libero arbitrio, se<lb ed="#Qd"/>cundum
actus ipsius liberi arbitrii<!--o--> erit assignare
<lb ed="#Qd"/>differentias gratiae. Ad liberum autem arbitrium
<lb ed="#Qd"/>primo pertinet cogitare, consequenter velle, post<lb ed="#Qd"/>modum
exequi sive operari. Secundum hoc ergo
<lb ed="#Qd"/><name ref="#Bernard">Bernardus</name> assignat triplicem differentiam gra<lb ed="#Qd"/>tiae:
prima est immissiva bonae cogitationis, se<lb ed="#Qd"/>cunda
immutativa malae voluntatis, tertia mini<lb ed="#Qd"/>strativa
facultatis ad exequendum sive operan<lb ed="#Qd"/>dum
bonum. Unde dicit <name ref="#Bernard">Bernardus</name>, in libro
<lb ed="#Qd"/><title>De gratia et libero arbitrio</title><!--7-->: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-Qd1e375">Tria haec opera<lb ed="#Qd"/>tur
gratia sive Deus, qui operatur per gratiam
<lb ed="#Qd"/>in nobis</quote>, scilicet cogitare bonum, velle bonum,
<lb ed="#Qd"/>exequi bonum vel perficere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e385">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud quod primo obi<lb ed="#Qd"/>citur<!--p-->
in contrarium quod superfluit divisio
<pb ed="#Qd" n="976"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qb"/>gratiae<!--a--> per tres differentias, cum sufficienter sit
<lb ed="#Qb"/>divisa per duas differentias, dicendum quod re<lb ed="#Qb"/>ducibilis
est ad illam quae est per duas differen<lb ed="#Qb"/>tias.
Gratia enim praeveniens excitativa dicitur
<lb ed="#Qb"/>ad cogitandum bonum, et ita prima gratia immis<lb ed="#Qb"/>siva
bonae cogitationis comprehenditur sub gratia
<lb ed="#Qb"/>praeveniente; aliae vero duae differentiae, immu<lb ed="#Qb"/>tativa
malae voluntatis et ministrativa facultatis,
<lb ed="#Qb"/>istae comprehenduntur sub gratia subsequente,
<lb ed="#Qb"/>quia gratia subsequens dicitur ad duplicem actum,
<lb ed="#Qb"/>scilicet ad actum interiorem, qui est velle, scili<lb ed="#Qb"/>cet<!--b-->
in affectu, et ad actum exteriorem in effectu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e396">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundum<!--c--> dicendum quod gratia
<lb ed="#Qb"/>dicitur iuvare liberum arbitrium, quia impossi<lb ed="#Qb"/>bile
est quod liberum arbitrium elevetur in de<lb ed="#Qb"/>bitum
velle, scilicet in velle bonum meritorium,
<lb ed="#Qb"/>per potestatem suam nisi adiuvetur a gratia<!--d-->, et
<lb ed="#Qb"/>secundum hoc dicitur gratia adiuvans. Similiter
<lb ed="#Qb"/>gratia<!--e--> adiuvatur per liberum arbitrium, quia
<lb ed="#Qb"/>gratia non operaretur nisi esset<!--f--> consensus vel
<lb ed="#Qb"/>assensus liberi arbitrii, et ideo dicitur liberum
<lb ed="#Qb"/>arbitrium adiuvare gratiam, dum consentit ipsi
<lb ed="#Qb"/>gratiae. Et secundum hoc dicitur, II <title>Sententiarum</title>,
<lb ed="#Qb"/>dist. 26<!--1-->: <quote>Congruenter dicitur quod bona volun<lb ed="#Qb"/>tas
iuvat gratiam, qua praevenitur, dum consentit
<lb ed="#Qb"/>ad effectum bonum</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e401">
<lb ed="#Qd"/>3. Ad aliud dicendum quod cogitatio boni
<lb ed="#Qb"/>est<!--g--> dupliciter. Uno modo dicitur cogitatio boni
<lb ed="#Qb"/>prima excitatio liberi arbitrii ad cogitandum bo<lb ed="#Qb"/>num,
sive consequatur effectus sive non. Alio
<lb ed="#Qb"/>modo dicitur cogitatio boni actus ille qui<!--h--> con<lb ed="#Qb"/>sequitur
excitationem, dum ratio excitata<!--i--> con<lb ed="#Qb"/>siderat
bonum. Unde cogitare primo modo est
<lb ed="#Qb"/>actus excitandi ad velle bonum, cogitare secundo
<lb ed="#Qb"/>modo est cogitare bonum. Secundum primum
<lb ed="#Qb"/>modum<!--k--> nihil facimus in cogitatione boni: quod
<lb ed="#Qb"/>enim cogitatio boni excitet voluntatem ad bo<lb ed="#Qb"/>num,
hoc a nabis non est, sed a gratia. Et se<lb ed="#Qb"/>cundum
hoc loquitur <name>Bernardus</name> et vult dicere
<lb ed="#Qb"/>quod ipsa gratia est primum<!--l--> excitans liberum
<lb ed="#Qb"/>arbitrium, sive liberum arbitrium moveatur sive
<lb ed="#Qb"/>non, ad cogitandum de bono. Et haec est illa<!--m-->
<lb ed="#Qb"/>pulsatio, de qua dicitur, <title>Apoc.</title> 3, 20: <quote>Ego sto ad
<lb ed="#Qb"/>ostium et pulso</quote>. Et ita quantum ad ilium modum
<lb ed="#Qb"/>nihil facit voluntas; quantum tamen n ad secun<lb ed="#Qb"/>dum
modum operatur aliquid voluntas sive libe<lb ed="#Qb"/>rum
arbitrium. Et exemplum est<!--o-->: sicut enim in
<lb ed="#Qb"/>excitatione, qua excitatur oculus per lumen ad
<lb ed="#Qb"/>videndum, nihil facit oculus, sed facit in ipso
<lb ed="#Qb"/>aspectu, quo videt mediante lumine, similiter in
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Qb"/>excitatione illa nihil facimus; tamen in consi<lb ed="#Qb"/>deratione
aliquid facimus, scilicet in motu ratio<lb ed="#Qb"/>nis
ad cogitandum bonum; unde praesentans
<lb ed="#Qb"/>imaginem boni est gratia, et<!--a--> hoc sine nobis;
<lb ed="#Qb"/>sed secundum nobiscum est et facit meritum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e408">
<lb ed="#Qd"/>4. Ad aliud<!--b-->, quod est contra illud quod
<lb ed="#Qb"/>dicit quod <quote>primum non reputatur in meritum</quote>,
<lb ed="#Qb"/>dicendum quod sicut victoria tota pugnae attri<lb ed="#Qb"/>buitur
regi et non<!--c--> militibus, licet per ipsos exer<lb ed="#Qb"/>ceatur<!--d-->,
et hoc est quia ipse rex est imperans
<lb ed="#Qb"/>bellum, et ideo penes ipsum dicitur residere vic<lb ed="#Qb"/>toria<!--e-->,
secundario tamen tribuenda est militibus,
<lb ed="#Qb"/>similiter dicendum quod voluntas est imperans
<lb ed="#Qb"/>actui suo, qui est velle. Imperat etiam<!--f--> aliis
<lb ed="#Qb"/>actibus, scilicet cogitationi de bono et executioni,
quia, si volo, cogitabo bonum<!--g-->, si non volo, non
<lb ed="#Qb"/>cogitabo; similiter si volo, faciam<!--h--> et non faciam
<lb ed="#Qb"/>bonum. Unde isti actus subiecti sunt ipsi volun<lb ed="#Qb"/>tati,
quia est imperans eis, et ideo principaliter
<lb ed="#Qb"/>dicitur meritum residere penes ipsam volunta<lb ed="#Qb"/>tem;
est<!--i--> tamen aliorum actuum secundario. Cum
<lb ed="#Qb"/>ergo<!--k--> dicit <name>Bernardus</name> quod <quote>solum medium</quote>,
<lb ed="#Qb"/>scilicet<!--l--> voluntas boni, <quote>reputatur ad meritum<!--m--></quote>,
<lb ed="#Qb"/>et non primum neque tertium, loquitur<!--n--> secun<lb ed="#Qb"/>dum
principalitatem. Unde non excludit quod
<lb ed="#Qb"/>nullo modo reputentur ad meritum, sed secundum
principalitatem<!--o-->, quasi dicat quod alia sine
<lb ed="#Qb"/>voluntate non sunt meritoria, sed voluntas sine
<lb ed="#Qb"/>ipsis bene est meritoria; unde nec<!--p--> liberum
<lb ed="#Qb"/>arbitrium ad cogitandum nec actus exterior sem<lb ed="#Qb"/>per
reputantur<!--q--> ad meritum, sed voluntas semper.
Unde dicit<!--2--> <quote>quod plerumque extorquet ipsam ac<lb ed="#Qb"/>tionem
timor inutilis aut simulatio damnabilis</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t1q3m2c2-d1e414">
<lb ed="#Qd"/>5. Ad aliud<!--r--> quod obicitur de intentione,
<lb ed="#Qb"/>quod <mentioned>non valet ad meritum, quia s est in ra<lb ed="#Qb"/>tione
sive cogitatione, circa quam non residet
<lb ed="#Qb"/>meritum</mentioned>, dicendum quod intentio dicitur dupliciter,
quia intentio dicitur respectu finis; sed
<lb ed="#Qb"/>tendere in finem, hoc est dupliciter: vel per con<lb ed="#Qb"/>siderationem<!--t-->
ipsius finis vel per motum et in<lb ed="#Qb"/>clinationem<!--u-->
in finem. Primum est rationis<!--v-->, se<lb ed="#Qb"/>cundum
voluntatis: unde ratio est quasi doctor,
<lb ed="#Qb"/>voluntas est executor rationis. Per rationem finem
<lb ed="#Qb"/>considero tantum, sive inclinet<!--x--> sive non; per
<lb ed="#Qb"/>voluntatem autem inclinor et tendo in omnibus
<lb ed="#Qb"/>operibus meis in ipsum finem, et ideo valet<!--y--> ad
<lb ed="#Qb"/>meritum ista tendentia in finem vel intentio, et de
<lb ed="#Qb"/>hac loquitur <name>Bernardus</name>; obiectio autem pro<lb ed="#Qb"/>cedit
de prima, quae solum est per considera<lb ed="#Qb"/>tionem
finis, circa quam non est meritum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>