-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2.xml
434 lines (434 loc) · 30 KB
/
ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 3, Inq. 1, T. 2, Q. 2, T. 1, M. 5, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 3, Inq. 1, T. 2, Q. 2, T. 1, M. 5, C. 2</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2">
<head xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Hd1e102">III, P. 3, Inq. 1, T. 2, Q. 2, T. 1, M. 5, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Hd1e105" type="question-title">DE FIDEI INFORMIS EFFECTU IN OPERE EXTERIORI.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Consequenter quaeritur de effectu fidei informis
<lb ed="#Qd"/>in opere exteriori.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e115">
<lb ed="#Qd"/>Et est hic quaestio generalis de operibus fac<lb ed="#Qd"/>tis
extra caritatem, quae eliciuntur a fide in<lb ed="#Qd"/>formi.
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>Solet autem poni communiter quod valent ad
<lb ed="#Qd"/>tria:
<lb ed="#Qd"/>Primo, ad assequendum<!--m--> bonum temporale;
<lb ed="#Qd"/>secundo, ad habilitationem<!--n--> gratiae;
<lb ed="#Qd"/>tertio ad diminutionem poenae aeternae.
</p>
<div xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Dd1e137" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Hd1e139">Utrum fide informis bonis operibus mereatur quis bono temporalia.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e142">
<lb ed="#Qd"/>Quantum ad primum quaeritur utrum fide in<lb ed="#Qd"/>formi
bonis operibus mereatur quis bona tem<lb ed="#Qd"/>poralia<!--2-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e151">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod etc: 1. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e155"><title>Isai.</title> 1, 19: <quote>Si<!--o--> volueritis et
<lb ed="#Qd"/>audieritis me, bona terrae comedetis</quote>; et <title>Exod.</title> 23<!--3-->:
<lb ed="#Qd"/>Dabo <quote>vobis terram<!--p--> fluentem lac et mel</quote></quote>. Cum
<lb ed="#Qd"/>Deus sit verax, debet implere promissum; ergo,
<lb ed="#Qd"/>si Iudaei opera Legis fecissent, debebat eis
<lb ed="#Qd"/>Deus bona temporalia quae promisit; ergo <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e169">de
<lb ed="#Qd"/>iustitia debebantur eis<!--q--> bona temporalia</quote>. Cum
<lb ed="#Qd"/>ergo ex fide informi possent tacere huiusmodi
<lb ed="#Qd"/>opera, ergo de iustitia debebantur eis<!--r--> temporalia;
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>ergo merebantur illa, quia quod debetur bonis
<lb ed="#Qd"/>operibus ex iustitia, debetur per modum meriti.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e185">
<lb ed="#Qd"/>2. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e189">Item, operibus virtutum debentur bona ae<lb ed="#Qd"/>terna,
non ex bonitate ipsorum operum, quia im<lb ed="#Qd"/>proportionaliter
se habent opera meritoria ad suum
<lb ed="#Qd"/>praemium<!--s-->, quod est Deus; quod ergo illa opera
<lb ed="#Qd"/>sint meritoria tanti praemii non est ex bonitate
<lb ed="#Qd"/>sua, sed ex promissione Dei. Ergo eadem ratione
<lb ed="#Qd"/>contingit ex promissione Dei quod bonis operibus
<lb ed="#Qd"/>tactis extra caritatem meretur<!--t--> aliquis bona
<lb ed="#Qd"/>temporalia, quoniam<!--u--> magis distat Deus in bo<lb ed="#Qd"/>nitate
ab operibus meritoriis quam bona tempo<lb ed="#Qd"/>ralia
ab operibus bonis factis extra caritatem</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e214">
<pb ed="#Qd" n="1038"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>3. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e222">Item, super illud <title>Iob</title><!--1-->: Omnipotens <quote>omnes
<lb ed="#Qd"/>vias meas considerat et omnes gressus meos di<lb ed="#Qd"/>numerat</quote>,
dicit <name>Interlinearis</name><!--2-->: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e228">Nulla bona
<lb ed="#Qd"/>vel mala sunt sine remuneratione</quote>. Ergo omne
<lb ed="#Qd"/>bonum habet aliquam remunerationem; sed non
<lb ed="#Qd"/>habet remunerationem</quote> boni aeterni; <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e238">ergo ha<lb ed="#Qd"/>bet
remunerationem boni temporalis; ergo aliquis
<lb ed="#Qd"/>meretur per ipsum bonum temporale</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e247">
<lb ed="#Qd"/>4. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e251">Item, aliquis fodiens in vinea alicuius me<lb ed="#Qd"/>retur
ab eo bonum temporale<!--b--> recta ratione me<lb ed="#Qd"/>rendi.
Ergo aliquis laborans in vinea Domini
<lb ed="#Qd"/>multo tortius meretur apud ipsum bona tempo<lb ed="#Qd"/>ralia
recta ratione merendi, sicut patet de illo
<lb ed="#Qd"/>qui praedicat verbum Dei bona voluntate et bona
<lb ed="#Qd"/>intentione sine caritate</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e268">
<lb ed="#Qd"/>5. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e272">Forte dicet quod illa argumentatio non<!--c-->
<lb ed="#Qd"/>valet, quoniam non est simile, quia homo con<lb ed="#Qd"/>siderat
opus exterius, Deus autem considerat
<lb ed="#Qd"/>opus interius, quoniam non considerat quantum,
<lb ed="#Qd"/>sed ex quanto: Deus enim considerat cor<!--3-->. Cum
<lb ed="#Qd"/>igitur in corde eius non est radix meriti, scilicet
<lb ed="#Qd"/>caritas, nihil meretur apud Deum. — Contra: iste
<lb ed="#Qd"/>fodiens in vinea, etsi serviat isti, licet non ex
<lb ed="#Qd"/>amore, quoniam istum<!--d--> non diligit, tamen propter
<lb ed="#Qd"/>laborem suum meretur apud eum recta ratione
<lb ed="#Qd"/>merendi; ergo multo fortius, cum Deus sit lar<lb ed="#Qd"/>gissimus
et benignissimus, licet iste serviat ei
<lb ed="#Qd"/>non ex caritate, meretur tamen apud eum bona
<lb ed="#Qd"/>temporalia recta ratione<!--e--> merendi. - Item, iste
<lb ed="#Qd"/>habet bonam voluntatem</quote> et <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e305">bonam intentio<lb ed="#Qd"/>nem
et pro Deo facit quod facit; radix est bona,
<lb ed="#Qd"/>fructus est bonus et finis<!--f--> bonus; ergo habet
<lb ed="#Qd"/>per quod placeat<!--g--> Deo et facit etiam per quod
<lb ed="#Qd"/>placeat Deo<!--h-->; ergo recta ratione merendi me<lb ed="#Qd"/>retur
apud Deum bona temporalia</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e319">
<lb ed="#Qd"/>6. Forte dicet quod non, quoniam non est
<lb ed="#Qd"/>servus Dei, sed servus diaboli, quoniam per pec<lb ed="#Qd"/>catum
mancipavit se servitio diaboli. - Contra:
<lb ed="#Qd"/>Iudaei erant obligati Domino ad faciendum opera
<lb ed="#Qd"/>Legis, quoniam susceperant Legem. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e332">Sicut igitur
<lb ed="#Qd"/>qui laborat in vinea meretur bona temporalia<!--i-->
<lb ed="#Qd"/>recta ratione merendi, et hoc propter pactum quod
<lb ed="#Qd"/>intervenit, eadem ratione Iudaei propter pactum
<lb ed="#Qd"/>merebantur bona temporalia faciendo Legem Dei</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e344">
<lb ed="#Qd"/>7. Item, <quote>obligati erant ad faciendum prae<lb ed="#Qd"/>cepta<!--k-->
Dei; ergo obligati erant servire Deo; ergo
<lb ed="#Qd"/>mancipati erant<!--l--> servitio Dei</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e353">
<lb ed="#Qd"/>8. Item, <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e357">diabolus servus Dei est<!--m-->, sicut dicit
<lb ed="#Qd"/>Dominus, in <name>Iob</name> 40, 23: <quote>Numquid eum<!--n--> facies
<lb ed="#Qd"/>tibi servum in<!--o--> sempiternum</quote>? quasi</quote> dicat: tu
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e364">non potes facere, sed ego faciam. Cum ergo
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>diabolus sit servus Dei solius naturae pacto,
<lb ed="#Qd"/>multo fortius homo, licet sit peccator, servus est
<lb ed="#Qd"/>Dei et pacto naturae et pacto<!--p--> Baptismi</quote>. —
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e375">Contra: <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--4--> dicit quod peccator
<lb ed="#Qd"/>non est dignus pane quo vescitur</quote>. — Item, <quote>si
<lb ed="#Qd"/>propter opus bonum iactum extra caritatem me<lb ed="#Qd"/>retur
aliquis bonum temporale, ergo propter maius
<lb ed="#Qd"/>bonum opus meretur maius bonum temporale.
<lb ed="#Qd"/>Ergo, si Deus non dat, iniuste agit cum eo, quod
<lb ed="#Qd"/>falsum est: multis enim bonis aufert bona tem<lb ed="#Qd"/>poralia,
quae malis dat in abundantia</quote>, nec tamen
<lb ed="#Qd"/>agit cum eis iniuste.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e399">
<lb ed="#Qd"/>9. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e403">Item</quote>, obicitur: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e406">aliquis existens in mortali
<lb ed="#Qd"/>facit multa bona propter Deum, quia diligit Deum
<lb ed="#Qd"/>naturali dilectione vel ex fide informi. Inde sic:
<lb ed="#Qd"/>Dominus dicit: <quote>Ego diligentes me diligo</quote>, <title>Prov.</title>
<lb ed="#Qd"/>8, 17; sed iste diligit Deum, et ex dilectione Dei
<lb ed="#Qd"/>facit illa opera</quote> quae facit; <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e419">ergo Deus diligit
<lb ed="#Qd"/>istum et in suis operibus; ergo<!--q--> diligit istum vel
<lb ed="#Qd"/>ad bona aeterna vel ad gratiam conterendam vel ad
<lb ed="#Qd"/>bona temporalia. Ad bona aeterna non, quia est
<lb ed="#Qd"/>in peccato mortali; ad gratiam non, quia est in<lb ed="#Qd"/>dignus;
ergo diligit eum ad bona temporalia; et
<lb ed="#Qd"/>necessarium est ipsum diligere ad illa; ergo ne<lb ed="#Qd"/>cesse
habet</quote> ei <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e437">dare bona temporalia; ergo ex
<lb ed="#Qd"/>necessitate dat ei bona temporalia et non potest
<lb ed="#Qd"/>non dare ei, quia diligentes se diligit. - Contra:
<lb ed="#Qd"/>Ex mera liberalitate sua dat ei, quoniam ea, quae
<lb ed="#Qd"/>dantur ex misericordia, ex sola, liberalitate dan<lb ed="#Qd"/>tur
vel voluntate; non ergo ex necessitate</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e452">
<lb ed="#Qd"/>10. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e456">Item, dicit Dominus in <title>Ezechiele</title><!--5-->: <quote>Fili ho<lb ed="#Qd"/>minis,
quia Nabuchodonosor servivit mihi in Tyro,
<lb ed="#Qd"/>da ei Aegyptum</quote>. Haec dictio <quote>quia</quote> notat cau<lb ed="#Qd"/>sam;
ergo vel materialem vel formalem vel fina<lb ed="#Qd"/>lem
vel efficientem</quote>. Constat quod non materia<lb ed="#Qd"/>lem
nec formalem nec finalem; ergo notat cau<lb ed="#Qd"/>sam
efficientem; <quote>sed duplex est causa efficiens,
<lb ed="#Qd"/>scilicet per modum agendi vel<!--s--> per modum me<lb ed="#Qd"/>rendi;
sed non potest dici quod causa efficiens
<lb ed="#Qd"/>per modum agendi, quia Nabuchodonosor non
<lb ed="#Qd"/>fecit hoc actu ut haberet Aegyptum; ergo notat
<lb ed="#Qd"/>causam efficientem per modum merendi; ergo
<lb ed="#Qd"/>Nabuchodonosor, licet infidelis esset, meruit bona
<lb ed="#Qd"/>temporalia; ergo multo fortius fideles, licet sint
<lb ed="#Qd"/>in peccato<!--t-->, bonis operibus suis merentur bona
<lb ed="#Qd"/>temporalia</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e492">
<lb ed="#Qd"/>Solutio: Dicendum <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e496">quod nullus, servit Deo,
<lb ed="#Qd"/>proprie loquendo, nisi qui facit quod Deus prae<lb ed="#Qd"/>cipit
et sicut praecipit</quote>. Unde qui facit aliquid de
<lb ed="#Qd"/>genere bonorum<!--u--> sine caritate non servit proprie
<lb ed="#Qd"/>Deo. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e507">Licet enim faciat quod Deus praecipit, non
<pb ed="#Q" n="1039"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>tamen facit sicut Deus praecipit, quoniam non
<lb ed="#Qd"/>facit illud ex caritate, quae est impletio Legis,
<lb ed="#Qd"/>sicut dicit <name>Apostolus</name>, <title>Rom.</title> 14, 23: <quote>Omne quod non
<lb ed="#Qd"/>est ex fide peccatum est</quote>, id est inutile est<!--a-->; unde
<lb ed="#Qd"/>omne quod non est ex fide et<!--b--> caritate non potest
<lb ed="#Qd"/>esse servitium quo, proprie loquendo, serviatur
<lb ed="#Qd"/>Deo</quote>, et ideo ex tali opere, proprie loquendo, non
<lb ed="#Qd"/>meretur aliquod bonum temporale nec aeternum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e531">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud ergo quod primo
<lb ed="#Qd"/>obicitur quod Deus Iudaeis debebat temporalia,
<lb ed="#Qd"/>dicendum quod, quamvis verbum <mentioned>debendi</mentioned>, quia
<lb ed="#Qd"/>est obligationis, non dicatur de Deo proprie, quia,
<lb ed="#Qd"/>sicut dicit <name>Anselmus</name><!--1-->, Deus nulli debet aliquid,
<lb ed="#Qd"/>tamen, secundum quod <mentioned>debere</mentioned> dicitur condecen<lb ed="#Qd"/>tia
suae bonitatis, dicendum quod <quote>debebat eis
<lb ed="#Qd"/>temporalia de iustitia. Non de iustitia operum,
<lb ed="#Qd"/>cum non essent in statu merendi, quoniam illis
<lb ed="#Qd"/>operibus non merebantur bona temporalia; sed
<lb ed="#Qd"/>debebat de iustitia, id est de veritate et fidelitate
<lb ed="#Qd"/>sua, quoniam verax est in verbis suis<!--c--> et fidelis
<lb ed="#Qd"/>in promissionibus<!--d2--></quote>, et ita patet solutio ad
<lb ed="#Qd"/>primo obiectum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e566">
<lb ed="#Qd"/>2. Ad secundo<!--e--> obiectum dicimus quod ope<lb ed="#Qd"/>ribus
meritoriis debetur beatitudo, non tantum ex
<lb ed="#Qd"/>promissione, sed quoniam opera illa sunt servi<lb ed="#Qd"/>tia
quibus servitur Deo digne. <quote>Opera vero facta
<lb ed="#Qd"/>extra caritatem non sunt servitia quibus servia<lb ed="#Qd"/>tur
Deo, quoniam qui est in peccato mortali est
<lb ed="#Qd"/>in</quote> actu <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e585">serviendi diabolo et non Deo, quoniam
<lb ed="#Qd"/>tantum ille, qui est in statu gratiae, est in statu<!--f-->
<lb ed="#Qd"/>serviendi Deo</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e593">
<lb ed="#Qd"/>3. Ad tertio obiectum dicendum <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e597">quod nec
<lb ed="#Qd"/>bona nec mala sunt sine remuneratione aliqua,
<lb ed="#Qd"/>ita tamen quod remuneratio accipiatur impro<lb ed="#Qd"/>prie.
Deus enim pro bonis operibus factis extra
<lb ed="#Qd"/>caritatem quodam modo remunerat hominem, quia
<lb ed="#Qd"/>dat pro eis aliquod bonum temporale tamquam
<lb ed="#Qd"/>meruisset illud, cum tamen non meruit, cum sit
<lb ed="#Qd"/>indignus etiam pane quo vescitur. Nec valet hoc
<lb ed="#Qd"/>argumentum: <mentioned>omne malum est dignum puni<lb ed="#Qd"/>tione;
ergo omne bonum est dignum remunera<lb ed="#Qd"/>tione</mentioned>.
Nec est locus a contrariis, quoniam malum
<lb ed="#Qd"/>culpae et bonum, generaliter acceptum, non sunt
<lb ed="#Qd"/>contraria, sed malum culpae et bonum gratiae
<lb ed="#Qd"/>sunt contraria. in hoc autem<!--g--> apparet largitas
<lb ed="#Qd"/>Dei, quia bonum</quote> huiusmodi, <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e630">licet non sit di<lb ed="#Qd"/>gnum
remuneratione, tamen Deus, quasi dignum
<lb ed="#Qd"/>esset<!--h-->, remunerat illud</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e638">
<lb ed="#Qd"/>4. Ad quartum dicendum quod <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e642">non est
<lb ed="#Qd"/>simile<!--i--> de fodiente in vinea</quote> et praedicatore,
<lb ed="#Qd"/>quoniam fodiens in vinea <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e649">solo labore suo facit
<lb ed="#Qd"/>quod intendit ille cuius est vinea; sed homo</quote>
<lb ed="#Qd"/>peccator, <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e657">sive praedicator sive alius, non facit
<lb ed="#Qd"/>quod intendit Deus, nisi faciat illud ex cari<lb ed="#Qd"/>tate,
et ita non servit, nisi serviat ex caritate<!--k-->,
<lb ed="#Qd"/>quoniam servire Deo est regnare<!--3-->. Qui autem
<lb ed="#Qd"/>est in mortali, licet faciat aliquid propter Deum,
<lb ed="#Qd"/>tamen Deus non est principale movens ad illud,
<lb ed="#Qd"/>sed movetur ad illud opus faciendum vel timore
<lb ed="#Qd"/>poenae, quam timet incurrere propter peccata,
<lb ed="#Qd"/>vel pro</quote> alia <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e677">utilitate, quam intendit natura
<lb ed="#Qd"/>vel fides informis</quote>. Quia ergo <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e682">nunquam Deus
<lb ed="#Qd"/>est principale movens cor hominis nisi per fi<lb ed="#Qd"/>dem,
spem et caritatem, et<!--l--> nunquam est pure
<lb ed="#Qd"/>gratuitum opus nisi ex gratia gratum faciente,
<lb ed="#Qd"/>sicut plenius patet in Quaestione de dilectione
<lb ed="#Qd"/>naturali<!--m4--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e697">
<lb ed="#Qd"/>5. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e701">Quod autem obicitur <mentioned>bona est radix, bona<!--n-->
<lb ed="#Qd"/>intentio, bonus finis; ergo iste habet unde pla<lb ed="#Qd"/>ceat
Deo sive<!--o--> unde Dominus delectetur in eo</mentioned>,
<lb ed="#Qd"/>dicimus quod non valet</quote> haec <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e710">argumentatio,
<lb ed="#Qd"/>quoniam eius intentio non est bona bonitate
<lb ed="#Qd"/>gratuita, ut patet ex praedictis<!--p5--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e718">
<lb ed="#Qd"/>6-8. Ad illa quae obiciuntur quod <mentioned>Iudaei
<lb ed="#Qd"/>erant obligati servire Deo</mentioned>, <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e724">dicimus quod</quote> ve<lb ed="#Qd"/>rum
est <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e729">quod obligati erant servire</quote>, sed <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e733">non
<lb ed="#Qd"/>serviebant, et ideo proprie non erant servi Dei,
<lb ed="#Qd"/>nisi dicatur quod erant servi Dei<!--q-->, quia tene<lb ed="#Qd"/>bantur
ei servire ex pacto. Diabolus autem di<lb ed="#Qd"/>citur
servus Dei vel servire Deo improprie, quo<lb ed="#Qd"/>niam
ex malis operibus diaboli elicit Deus bo<lb ed="#Qd"/>num:
ei enim militat omne quod obstat</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e750">
<lb ed="#Qd"/>9. Ad<!--r--> aliud quod obicitur quod <mentioned>existens
<lb ed="#Qd"/>in mortali facit bona opera propter Deum, id est
<lb ed="#Qd"/>quia diligit Deum naturali dilectione</mentioned> etc., dicen<lb ed="#Qd"/>dum,
secundum <name ref="#Anselm">Anselmum</name><!--6-->, quod duplex est
<lb ed="#Qd"/>necessitas, scilicet necessitas<!--s--> immutabilitatis et
<lb ed="#Qd"/>necessitas coactionis. Primo modo ex necessitate
<lb ed="#Qd"/>dat, quia immutabiliter dat; secundo modo non.
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e770">Sed non<!--t--> valet: <mentioned>ex necessitate dat; non ergo
<lb ed="#Qd"/>ex misericordia</mentioned>, quoniam misericordia Dei est
<lb ed="#Qd"/>eius largitas supereffluens<!--u-->, qua etiam indignos
<lb ed="#Qd"/>aliquo modo remunerat</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e780">
<lb ed="#Qd"/>10. Ad ultimum dicendum quod haec dictio,
<lb ed="#Qb"/><quote>quia</quote> non notat causam efficientem, nec in
<lb ed="#Qd"/>agendo nec in merendo nec in movendo<!--v-->, ut
<pb ed="#Qd" n="1040"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>quidam<!--1--> dixerunt quod actio Nabuchodonosor
<lb ed="#Qd"/>movit largitatem Dei, quia Deus<!--a--> nullis actionibus
<lb ed="#Qd"/>movetur; sed dicit causam receptivam doni, ad
<lb ed="#Qd"/>quam consequitur largitio beneficii divi. Cum
<lb ed="#Qd"/>enim Deus<!--b--> sit summe largus, semper est para<lb ed="#Qd"/>tus
dare, sed creatura non semper parata est
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>recipere; praeparatur autem homo ex operibus de
<lb ed="#Qd"/>genere bonorum ad recipiendum a Deo vel<!--c--> bo<lb ed="#Qd"/>num
temporale vel bonum spirituale. Dicendum
<lb ed="#Qd"/>ergo<!--d--> quod <quote>quia</quote> dicit causam receptivam vel
<lb ed="#Qd"/>disponentem in Nabuchodonosor, ad hoc quod
<lb ed="#Qd"/>reciperet temporale beneficium a Deo.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Dd1e821" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Hd1e823">ARTICULUS II</head>
<head xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Hd1e826" type="question-title">Quo modo opera bona, facta sine caritate, valeant ad habitationem gratiae et diminutionem poenae.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e829">
<lb ed="#Qd"/>Consequenter quaeritur quo modo opera bona,
<lb ed="#Qd"/>facta sine caritate, valeant ad habilitationem<!--e-->
<lb ed="#Qd"/>gratiae et ad<!--f--> diminutionem poenae<!--2-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e838">
<lb ed="#Qd"/>I. Ad primum sic: a. Si <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e842">per talia opera habi<lb ed="#Qd"/>litat
se homo ad suscipiendam gratiam<!--g-->, ergo
<lb ed="#Qd"/>quanto magis exercet se in talibus operibus, tanto
<lb ed="#Qd"/>propinquior est gratiae</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e852">
<lb ed="#Qd"/>Contra: 1. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e856">Peccator quanto magis moratur in
<lb ed="#Qd"/>peccato suo<!--h--> magis est peccator, quoniam ma<lb ed="#Qd"/>litia
non potest minui, sed crescit per circum<lb ed="#Qd"/>stantiam
temporis</quote>; sed <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e865">quanto magis est pec<lb ed="#Qd"/>cator,
tanto<!--i--> magis est remotus a gratia; sed iste
<lb ed="#Qd"/>est magis peccator quam prius per circumstan<lb ed="#Qd"/>tiam
temporis; ergo magis est remotus a gratia
<lb ed="#Qd"/>quam prius</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e878">
<lb ed="#Qd"/>Responsio: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e882">Concedimus<!--k--> quod talis in tali
<lb ed="#Qd"/>statu remotior est a gratia et propinquior est
<lb ed="#Qd"/>gratiae quam prius, sed secundum diversa. Est
<lb ed="#Qd"/>enim<!--l--> remotior secundum quantitatem peccati,
<lb ed="#Qd"/>propinquior autem<!--m--> secundum habilitationem su<lb ed="#Qd"/>scipiendi,
sicut aeger, quando est in augmento
<lb ed="#Qd"/>morbi iuxta crisim, remotior est a sanitate propter
<lb ed="#Qd"/>augmentum morbi</quote>, qui <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e900">magis tamen<!--n--> habilis
<lb ed="#Qd"/>est ut educatur<!--o--> quam prius</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e906">
<lb ed="#Qd"/>II. Ad secundum arguitur sic: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e910">Dicunt enim
<lb ed="#Qd"/>omnes</quote> quod <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e915">bona opera, facta extra caritatem,
<lb ed="#Qd"/>valent ad diminutionem poenae aeternae</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e921">
<lb ed="#Qd"/>Sed contra: 1. <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e925">Per unum bonum opus dimittitur
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>aliquantum<!--p--> de poena aeterna et per aliud tan<lb ed="#Qd"/>tum;
ergo tot potest facere bona opera, quod
<lb ed="#Qd"/>non sentiet poenam inferni</quote>. - Contra: <quote>De<lb ed="#Qd"/>cedit
in mortali; ergo sentiet poenam inferni<!--q--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-d1e939">
<lb ed="#Qd"/>Responsio: <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e943">Dicimus quod bona opera, facta
<lb ed="#Qd"/>extra caritatem, valent ad diminutionem poenae
<lb ed="#Qd"/>aeternae, non quae debetur, sed quae deberetur
<lb ed="#Qd"/>nisi faceret illa bona opera</quote>. — Quod patet:
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e952">non</quote> enim <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e955">posset diu esse quin caderet</quote> per
<lb ed="#Qd"/>peccatum unum <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e961">in aliud, quia peccatum, quod<!--r-->
<lb ed="#Qd"/>per poenitentiam</quote> cito <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e966">non diluitur, suo pondere
<lb ed="#Qd"/>ad aliud trahit. Valent ergo bona<!--s-->, facta extra cari<lb ed="#Qd"/>tatem</quote>,
ad praedicta tria: ad bonum temporale,
<lb ed="#Qd"/>ad<!--t--> habilitationem gratiae et ad diminutionem
<lb ed="#Qd"/>poenae. Valent etiam <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e977">ad alia tria: ad retardan<lb ed="#Qd"/>dum
peccatum, quoniam peccatum est ignis sive
<lb ed="#Qd"/>febris consumens totam animam nisi per bona
<lb ed="#Qd"/>opera retardatur ne procedat, sicut gallina, ap<lb ed="#Qd"/>posita
morbo regio, non sanat morbum</quote> regium,
<lb ed="#Qb"/><quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e988">sed retardat ne procedat ulterius. Valent etiam
<lb ed="#Qd"/>ad assuefactionem<!--u--> bonorum operum</quote>, quoniam
<lb ed="#Qd"/>per ista se assuefacit homo ad bonum, <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e996">quoniam
<lb ed="#Qd"/>quod male fers, assuescere</quote> et<!--v--> <quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e1001">feres. Valent
<lb ed="#Qd"/>etiam ad circumstantiam temporis, ne peccatum
<lb ed="#Qd"/>crescat in mora</quote> nec augmentetur in eo pecca<lb ed="#Qd"/>tum,
<quote xml:id="ahsh-l3p3i1t2q2t1m5c2-Qd1e1010">quoniam, quamdiu<!--x--> homo insistit bonis
<lb ed="#Qd"/>operibus, non est in mora nec augmentatur in
<lb ed="#Qd"/>eo peccatum<!--y-->, nec est etiam in eo negligentia
<lb ed="#Qd"/>nec mora</quote>; sed istud est quaestionis, cum dispu<lb ed="#Qd"/>tatur<!--z-->
de circumstantiis peccati.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>