-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l3p3i2t1m3.xml
361 lines (361 loc) · 22.8 KB
/
ahsh-l3p3i2t1m3.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>III, P. 3, Inq. 2, T. 1, M. 3</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>III, P. 3, Inq. 2, T. 1, M. 3</title>
<date when="2017-10-16">October 16, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0">Creative Commons Attribution 4.0 International</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Qd" n="quaracchi1948d">Quaracchi 1948, Volume 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/master/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-10-16" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on"/>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3">
<head xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Hd1e102">III, P. 3, Inq. 2, T. 1, M. 3</head>
<head xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Hd1e105" type="question-title">Utrum fides sit virtus<!--2-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e108">
<lb ed="#Qd"/>Postmodum ·quaeritur utrum fides sit vir<lb ed="#Qb"/>tus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e113">
<lb ed="#Qd"/>Ad quod sic: 1. Dicit <name>Phi1osophus</name><!--3-->: <quote>Finis
<lb ed="#Qb"/>speculationis est veritas, virtutis vero finis est bo<lb ed="#Qb"/>num</quote>.
Cum ergo <quote>fidei finis sit veritas<!--h--></quote>, in
<lb ed="#Qb"/>quantum huiusmodi, fides <quote>non erit virtus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e118">
<lb ed="#Qd"/>2. Forte dicetur<!--4--> <quote>quod hoc non impedit
<lb ed="#Qb"/>quin fides sit virtus</quote>, quia fides non est in<!--i-->
<lb ed="#Qb"/>quamcumque veritatem, sed in Veritatem pri<lb ed="#Qb"/>mam;
<quote>prima autem Veritas idem est<!--k--> quod
<lb ed="#Qb"/>summa Bonitas</quote>, et ita, cum prima<!--l--> Veritas sit
<lb ed="#Qb"/>finis fidei, summa Bonitas est finis fidei, et ita
<lb ed="#Qb"/>fides est<!--m--> in bonum et est virtus. - Si sic di<lb ed="#Qb"/>catur,
contra: si penes fines proprios diffe<lb ed="#Qb"/>runt
virtutes, quamvis unus sit finis ultimus,
<lb ed="#Qb"/>non erit ponere proprium finem ipsius<!--n--> Bonita<lb ed="#Qb"/>tem
summam, in quantum huiusmodi, cum sit
finis caritatis et aliarum virtutum. Ergo erit di<lb ed="#Qb"/>cere
quod finis ipsius fidei erit veritas, in quan<lb ed="#Qb"/>tum
huiusmodi; ergo, cum virtutis<!--o-->, in quantum
<lb ed="#Qb"/>virtutis, finis sit bonitas<!--p-->, non veritas, non erit
fides virtus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e124">
<pb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>3. Item, si diceretur<!--5--> quod <quote>virtutis finis est
<lb ed="#Qb"/>bonum</quote> generaliter, <quote>sed bonum generaliter con<lb ed="#Qb"/>tingit
multiplicari</quote>: nam <quote>est bonum rationalis, est
<lb ed="#Qb"/>bonum irascibilis<!--q-->, est bonum concupiscibilis</quote>;
<lb ed="#Qb"/>sicut autem bonum concupiscibilis est finis cari<lb ed="#Qb"/>tatis
<lb ed="#Qb"/>et bonum irascibilis finis spei<!--r-->, ita bonum
<lb ed="#Qb"/>rationalis<!--s--> est finis fidei, quod bonum est prima
Veritas, in quantum huiusmodi - contra: si bo<lb ed="#Qb"/>num
ipsius virtutis rationalis facit fidem<!--t--> esse
<lb ed="#Qb"/>in bonum secundum rationem<!--u--> virtutis, ergo,
<lb ed="#Qb"/>cum scientia sit in bonum rationalis, quod est
<lb ed="#Qb"/>veritas ordinata in illam, relinquitur quod<!--v--> scien<lb ed="#Qb"/>tia
erit virtus. Si ergo non ex hoc scientia est
<lb ed="#Qb"/>virtus, relinquitur quod fides non erit<!--x--> virtus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e131">
<lb ed="#Qd"/>4. Item, <title>Hugo de S. Victore</title><!--6-->: <quote>Fides est
<lb ed="#Qb"/>certitudo quaedam animi de rebus absentibus
<lb ed="#Qb"/>supra opinionem et infra scientiam constituta</quote>,
<lb ed="#Qb"/>Ex quo accipitur quod <quote>fides est media inter
<lb ed="#Qb"/>opinionem et scientiam</quote>; si ergo <quote>duo extrema,
scilicet opinio et scientia</quote>; non su nt in genere
virtutis, sed <quote>in pura speculatione</quote> relinquitur
quod medium, scilicet fides, non erit<!--y--> in genere
virtutis, sed in<!--z--> <quote>speculatione pura</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e136">
<pb ed="#Qd" n="1068"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>5. Item, differunt scientia et virtus penes sub<lb ed="#Qd"/>iecta
sive vires<!--a-->, quia scientia est in speculativo
<lb ed="#Qd"/>intellectu sive in parte animae speculativa, vir<lb ed="#Qd"/>tus<!--b-->
autem in practico intellectu sive in parte
<lb ed="#Qd"/>animae motiva. Cum ergo fides sit in intellectu
<lb ed="#Qd"/>speculativo, relinquitur quod non erit virtus. —
<lb ed="#Qd"/>Quod autem fides sit in speculativo
<lb ed="#Qd"/>intellectu, dicit <name>B. Gregorius</name><!--1-->, <quote>super illud
<lb ed="#Qd"/><title>Ierem.</title> 2, 16: <quote>Filii<!--c--> Mempheos et Taphnes con<lb ed="#Qd"/>stupraverunt
te</quote> etc., <title>Glossa</title>: <mentioned>Malignus spiri<lb ed="#Qd"/>tus
quasi ab inferioribus membris ad superiora
<lb ed="#Qd"/>pertingit, cum activam vitam polluens, quasi ca<lb ed="#Qd"/>stam
celsitudinem fidei morbo diffidentiae cor<lb ed="#Qd"/>rumpit</mentioned></quote>.
Ex quo relinquitur quod, <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e175">cum activa
<lb ed="#Qd"/>ad practicum intellectum pertineat, contemplativa
<lb ed="#Qd"/>vero ad speculativum</quote>, quam<!--d--> dicit corrumpi
<lb ed="#Qd"/>per corruptionem fidei, ergo <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e184">non erit fides nisi
<lb ed="#Qd"/>in intellectu speculativo<!--e--></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e190">
<lb ed="#Qd"/>Contra: a. Habitus voluntarius est virtus vel
<lb ed="#Qd"/>vitium; fides est habitus voluntarius, quia nullus
<lb ed="#Qd"/>potest credere nisi volens; ergo fides est virtus
<lb ed="#Qd"/>vel vitium; sed non vitium; ergo virtus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e201">
<lb ed="#Qd"/>b. Item, quicumque habitus ordinatus habet con<lb ed="#Qd"/>trarium
peccatum, est virtus; sed fides habet<!--f-->
<lb ed="#Qd"/>contrarium peccatum infidelitatis; ergo est virtus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e210">
<lb ed="#Qd"/>c. Item, omne illud, quod est expulsivum pec<lb ed="#Qd"/>cati
et est principium ad meritum, est virtus;
<lb ed="#Qd"/>sed<!--g--> fides est huiusmodi, sicut dicit <name>Apostolus</name>,
<lb ed="#Qd"/><title>Rom.</title> 3, 22: <quote>Iustitia est per fidem Iesu Christi</quote>;
<lb ed="#Qd"/>et ad <title>Rom.</title> 5, 1: <quote>Iustificati ex fide pacem habea<lb ed="#Qd"/>mus</quote>;
et <title>Hebr.</title> 11, 33: <quote>Sancti per fidem vicerunt
<lb ed="#Qd"/>regna, operati sunt iustitiam</quote> etc.; ergo fides est<!--h-->
<lb ed="#Qd"/>virtus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e231">
<lb ed="#Qd"/>[Solutio]: Quod omnes concedunt de fide ope<lb ed="#Qd"/>rante
per dilectionem. Nota tamen quod ad hoc
<lb ed="#Qd"/>dixerunt <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e239">quidam<!--2--> quod fides est in speculativo
<lb ed="#Qd"/>intellectu et nihilominus est virtus. Et hoc</quote> dixe<lb ed="#Qd"/>runt
iis rationibus: <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e247">quia, cum anima sit remu<lb ed="#Qd"/>neranda
secundum omnes vires</quote> et maxime se<lb ed="#Qd"/>cundum
partem animae speculativam, <quote>necesse
<lb ed="#Qd"/>habet mereri secundum</quote> partem animi speculati<lb ed="#Qd"/>vam;
ergo in parte<!--i--> animi speculativa erit prin<lb ed="#Qd"/>cipium
merendi, quod est virtus. Item, sicut se
<lb ed="#Qd"/>habet probabile et improbabile ad intellectum,
<lb ed="#Qd"/>ita se habet approbabile ei reprobabile ad affec<lb ed="#Qd"/>tum
et e converso. Si ergo ex virtute affectus
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>et caritatis est diligere reprobabile<!--k-->, scilicet ini<lb ed="#Qd"/>micum,
ergo ex virtute intellectus erit improba<lb ed="#Qd"/>bile
credere; sed credere est per fidem; ergo
<lb ed="#Qd"/>fides est virtus intellectus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e279">
<lb ed="#Qd"/>Sed contra<!--l--> hoc obiciunt<!--3-->: <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e283">Quia non
<lb ed="#Qd"/>est necesse</quote> ut <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e288">in eo per se</quote> sit meritum in
<lb ed="#Qd"/>quo erit remuneratio vel praemium: <quote>corpus
<lb ed="#Qd"/>enim glorificabitur<!--m--></quote> et pars sensibilis, non ta<lb ed="#Qd"/>men
in illis <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e297">per se est meritum</quote>; ergo nec est
<lb ed="#Qd"/>ratio, cum intellectus speculativus consequatur
<lb ed="#Qd"/>praemium, quod propterea in eo sit per se<!--n--> me<lb ed="#Qd"/>ritum.
— Item, intellectus speculativus cogitur
<lb ed="#Qd"/>necessario ad credendum per necessariam ratioci<lb ed="#Qd"/>nationem;
ergo credere intellectus speculativi est<!--o-->
<lb ed="#Qd"/>involuntarium; nullus autem actus involuntarius
<lb ed="#Qd"/>est virtutis; ergo credere intellectus speculativi<!--p-->
<lb ed="#Qd"/>non est virtutis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e319">
<lb ed="#Qd"/>Propter hoc dixerunt alii<!--4--> quod fides est in
<lb ed="#Qd"/>parte animi motiva et est virtus. Pars enim mo<lb ed="#Qd"/>tiva
est liberum arbitrium, quod est quasi rex
<lb ed="#Qd"/>in anima quaerens bonum et beatitudinem ipsis
<lb ed="#Qd"/>viribus subiectis, et in eo est primo meritum et
<lb ed="#Qd"/>virtus; liberum autem arbitrium est<!--q--> facultas
<lb ed="#Qd"/>rationis et voluntatis<!--5--> et est vis motiva secun<lb ed="#Qd"/>dum
rationem et secundum voluntatem<!--r-->: se<lb ed="#Qd"/>cundum
rationem intendentem<!--s-->, secundum vo<lb ed="#Qd"/>luntatem
appetentem. Dicunt ergo quod fides est
<lb ed="#Qd"/>in libero arbitrio secundum rationem<!--t-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e345">
<lb ed="#Qd"/>Sed contra hoc obicitur: Ad eamdem
<lb ed="#Qd"/>vim pertinet virtus viae et praemium patriae,
<lb ed="#Qd"/>quod succedit virtuti. Ergo, cum visio primae
<lb ed="#Qd"/>Veritatis succedat fidei in gloria, visio autem Ve<lb ed="#Qd"/>ritatis
pertineat<!--u--> ad partem intellectus specu<lb ed="#Qd"/>lativam,
ergo fides est in intellectu speculativo,
<lb ed="#Qd"/>et si virtus est, virtus est intellectus<!--v--> specu<lb ed="#Qd"/>lativi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e365">
<lb ed="#Qd"/>Propterea dixerunt alii quod duo sunt in
<lb ed="#Qd"/>fide, cogitare et assentire, secundum <name>B. Augu<lb ed="#Qd"/>stinum</name><!--6-->:
<quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e373">credere est cogitare cum assen<lb ed="#Qd"/>sione</quote>.
Cogitare est intellectus speculativi, assen<lb ed="#Qd"/>tire
practici, et ita fides<!--x-->, quantum ad actum
<lb ed="#Qd"/>cogitandi, est in intellectu speculativo vel est
<lb ed="#Qd"/>habitus cognitivus; quantum vero ad actum
<lb ed="#Qd"/>assentiendi est in<!--y--> intellectu practico et est ha<lb ed="#Qd"/>bitus
motivus. Ex primo ergo non habet esse
<lb ed="#Qd"/>virtus, sed ex secundo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e392">
<pb ed="#Qd" n="1069"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>Sed contra hoc obicitur: Differentia est
<lb ed="#Qd"/>habituum secundum differentiam potentiarum sub<lb ed="#Qd"/>iectarum.
Si ergo non est eadem potentia specu<lb ed="#Qd"/>lativi
intellectus et practici, ergo nec idem habi<lb ed="#Qd"/>tus
erit utriusque; fides igitur non poterit esse
<lb ed="#Qd"/>in intellectu speculativo et practico.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e413">
<lb ed="#Qd"/>Propter hoc aliter est dicendum ad
<lb ed="#Qd"/>praedictam quaestionem, qua quaeritur utrum fides
<lb ed="#Qd"/>sit virtus, ut sit quaestio de fide formata, quae
<lb ed="#Qd"/>est cum caritate. Dicendum ergo quod fides po<lb ed="#Qd"/>test
considerari materialiter et potest considerari
<lb ed="#Qd"/>formaliter: materialiter fides est cognitio, forma<lb ed="#Qd"/>liter
fides est assensio. Fides ergo, materialiter
<lb ed="#Qd"/>considerata, est in speculativo intellectu nec est
<lb ed="#Qd"/>Virtus; formaliter vero considerata est in practico
<lb ed="#Qd"/>intellectu et est virtus. Unde <name>Hugo</name>, in libro
<lb ed="#Qd"/><title>De sacramentis</title><!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e439">Duo sunt in<!--a--> quibus fides
<lb ed="#Qd"/>constat: cognitio et affectus. In altero, scilicet in
<lb ed="#Qd"/>affectu, constat, quia ipsa in illo est; in altero,
<lb ed="#Qd"/>scilicet in cognitione, constat, quia de illo est. In
<lb ed="#Qd"/>affectu vero fidei substantia invenitur, in cogni<lb ed="#Qd"/>tione
vero materia. Propterea fides in affectu
<lb ed="#Qd"/>habet substantiam, quia affectus ipse fides est;
<lb ed="#Qd"/>in cognitione vero materiam. quia de illo est
<lb ed="#Qd"/>quod est<!--b--> in cognitione. Fides igitur qua credi<lb ed="#Qd"/>tur
est in affectione; quod vero creditur in co<lb ed="#Qd"/>gnitione.
Cognitionem autem hic intelligimus
<lb ed="#Qd"/>scientiam rerum, non illam quae<!--c--> ex praesentia
<lb ed="#Qd"/>ipsarum comprehenditur, sed illam quae auditu
<lb ed="#Qd"/>solo percipitur et<!--d--> ex verborum significatione
<lb ed="#Qd"/>manifestatur. Verbi gratia, cum id quod dici<lb ed="#Qd"/>tur,
et ab illo qui audit intelligitur quod dicitur,
<lb ed="#Qd"/>etiam si nesciat utrum sit vel non sit<!--e--> ita ut
<lb ed="#Qd"/>dicitur, scientia tamen est, in quantum intelligit<!--f-->
<lb ed="#Qd"/>et scit quid est quod dicitur<!--g-->. Ad hanc cognitio<lb ed="#Qd"/>nem
si fides accedat, ut credatur quod audie<lb ed="#Qd"/>batur
et intelligebatur, est credulitas in cogni<lb ed="#Qd"/>tione
et invenitur<!--s--> in affectu substantia, in co<lb ed="#Qd"/>gnitione
vero materia</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e490">
<lb ed="#Qd"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primo<!--i--> obiectum di<lb ed="#Qd"/>cendum
quod prima Veritas est finis speculatio<lb ed="#Qd"/>nis
secundum rationem veri, virtutis vero fidei
<lb ed="#Qd"/>finis est secundum rationem boni. Unde prima
<lb ed="#Qd"/>Veritas comparatur ad fidem dupliciter: ut ob<lb ed="#Qd"/>iectum
sive materia et ut tinis; ut obiectum
<lb ed="#Qd"/>secundum rationem veri, ut<!--k--> finis secundum ra<lb ed="#Qd"/>tionem
boni. Ex comparatione ipsius primae Ve<lb ed="#Qd"/>ritatis
ut obiectum non deprehenditur<!--l--> fides-vir<lb ed="#Qd"/>tus,
sed ex comparatione secundum quod finis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e514">
<lb ed="#Qd"/>Unde sicut caritatis tinis est simpliciter bonum,
<lb ed="#Qd"/>ita fidei est quoddam bonum, scilicet verum sub
<lb ed="#Qd"/>ratione boni.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e523">
<lb ed="#Qd"/>2. Et per haec patet responsio ad secundum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e528">
<lb ed="#Qd"/>3. Ad tertium quod obicit de scientia, di<lb ed="#Qd"/>cendum
<quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e534">quod scientia, quantum est de ratione
<lb ed="#Qd"/>scientiae, habet verum<!--m--> pro materia, non pro
<lb ed="#Qd"/>fine</quote>; vel si habet pro fine, non tamen habet se<lb ed="#Qd"/>cundum
rationem boni, et ideo scientia specula<lb ed="#Qd"/>tiva
non est virtus, sive scientia quae non<!--n--> est
<lb ed="#Qd"/>donum. - Ad quod manifestandum notandum
<lb ed="#Qd"/>est quod, cum scientia dicatur in ratione esse
<lb ed="#Qd"/>sive in<!--o--> intellectu, <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e552">ratio accipitur tripliciter. Uno
<lb ed="#Qd"/>modo dicitur ratio vis cognitiva veri et falsi,
<lb ed="#Qd"/>boni et mali</quote>; et scientia, in ratione hoc modo
<lb ed="#Qd"/>accepta, est habitus speculativus<!--p--> et non est
<lb ed="#Qd"/>virtus. Alio modo dicitur <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e564">ratio vis cognitiva veri
<lb ed="#Qd"/>et falsi, boni et mali, ad hoc quod fiat vel non
<lb ed="#Qd"/>fiat</quote> vel ut tendatur in illud vel ut recedatur ab
<lb ed="#Qd"/>illo; <quote>et secundum hoc ratio est pars liberi arbi<lb ed="#Qd"/>trii
ut definitur ab <name>Augustino</name><!--2-->: <mentioned>Liberum arbi<lb ed="#Qd"/>trium
est facultas rationis et voluntatis</mentioned></quote>, et hoc
<lb ed="#Qd"/>modo ratio vis motiva est inclinans per inten<lb ed="#Qd"/>tionem.
<quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e581">Tertio modo sumitur ratio large, ita quod
<lb ed="#Qd"/>comprehendat<!--q--> iudicium et appetitum</quote> sive ratio<lb ed="#Qd"/>nem
et voluntatem, <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e588">et sic idem est quod liberum
<lb ed="#Qd"/>arbitrium. Et secundum has duas ultimas accep<lb ed="#Qd"/>tiones
in ratione</quote> dicitur<!--r--> esse scientia, quae
<lb ed="#Qd"/>est donum seu <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e598">virtus</quote>,
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e602">
<lb ed="#Qd"/>4. Ad quartum quod obicit de <name>Hugone</name><!--s-->,
<lb ed="#Qd"/>dicendum quod, loquendo de fide materialiter,
<lb ed="#Qd"/>scilicet<!--t--> secundum cognitionem, media est fides
<lb ed="#Qd"/>inter opinionem et scientiam, nec ex hoc dicetur
<lb ed="#Qd"/>virtus sicut nec opinio nec scientia. Loquendo
<lb ed="#Qd"/>vero de fide formaliter, scilicet secundum assen<lb ed="#Qd"/>sionem,
non erit dicere fidem esse <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e619">infra scien<lb ed="#Qd"/>tiam
et supra opinionem</quote>, cum ipsa certitudo fidei
<lb ed="#Qd"/>aequiparetur certitudini quae est scientiae, se<lb ed="#Qd"/>cundum
quod dicit <name>Augustinus</name><!--3--> quod nihil
<lb ed="#Qd"/>est homini certius sua fide.
</p>
<p xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-d1e632">
<lb ed="#Qd"/>5. Ad ultimum dicendum quod est conside<lb ed="#Qd"/>rare
intellectum speculativum absolute et est con<lb ed="#Qd"/>siderare
intellectum<!--u--> practicum absolute et est
<lb ed="#Qd"/>considerare intellectum speculativum secundum
<lb ed="#Qd"/>extensionem ad practicum, secundum quod dicit
<lb ed="#Qd"/><name>Philosophus</name><!--4--> quod <quote xml:id="ahsh-l3p3i2t1m3-Qd1e647">intellectus speculativus
<lb ed="#Qd"/>per extensionem fit practicus</quote>. In primo<!--v--> est pura
<lb ed="#Qd"/>cognitio, in secundo<!--x--> pura affectio, in medio vero
<lb ed="#Qd"/>est cum affectione cognitio seu cum cognitione
<pb ed="#Qd" n="1070"/>
<cb ed="#Qd" n="a"/>
<lb ed="#Qd"/>affectio. Proprie ergo loquendo, in intellectu spe<lb ed="#Qd"/>culativo
primo modo sunt habitus cognitivi, qui
<lb ed="#Qd"/>non sunt virtutes, sicut sunt<!--a--> scientiae; in intel<lb ed="#Qd"/>lectu
vero practico absolute sunt habitus virtu<lb ed="#Qd"/>tum,
qui<!--b--> materialiter et formaliter sunt circa
<lb ed="#Qd"/>affectiones et voluntates, sicut est spes, caritas et
<lb ed="#Qd"/>huiusmodi; in intellectu vero speculativo extenso
<lb ed="#Qd"/>sive<!--c--> in practico comparato ad speculativum sunt
<lb ed="#Qd"/>habitus Virtutum, qui habent cognitionem pro
<cb ed="#Qd" n="b"/>
<lb ed="#Qd"/>materia et affectionem pro forma, sicut est fides in
<lb ed="#Qd"/>theologicis et prudentia in cardinalibus. Et hoc
<lb ed="#Qd"/>modo non est inconveniens eumdem habitum esse
<lb ed="#Qd"/>in intellectu practico et speculativo, quia<!--d--> hoc
<lb ed="#Qd"/>modo non est in intellectu practico et speculativo<!--e-->
<lb ed="#Qd"/>secundum quod dividuntur sive separantur, sed
<lb ed="#Qd"/>secundum quod<!--f--> uniuntur, ut scilicet intellectus<!--g-->
<lb ed="#Qd"/>speculativus intenditur in practicum et secundum
<lb ed="#Qd"/>quod practicus informat speculativum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>