-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e105.xml
507 lines (507 loc) · 32.7 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e105.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 4</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 4</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="40-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e105"><!-- l1prolq4 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e105-Hd1e108">Quaestio 4</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e111">
⁋ Questio secunda principalis.
<lb ed="#L" n="25"/>gcudo quero
<lb ed="#L" n="26"/>Utrum omnis passio sit
demonstra<lb ed="#L" n="27" break="no"/>bilis de suo subiecto primo a
<lb ed="#L" n="28"/>priori. Quod sic: quia non est maior ratio quod
<lb ed="#L" n="29"/>vna sit demonstrabilis quam alia
<lb ed="#L" n="30"/>et aliqua est demonstrabilis: certum est ergo omnis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e127">
⁋ Ad
op<lb ed="#L" n="31" break="no"/>positum dictum est prius quod esse creatiuum et huiusmodi non
<lb ed="#L" n="32"/>possunt demonstrari de deo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e134">
⁋ Ad quaestionem illam
distin<lb ed="#L" n="33" break="no"/>guo primo de passionibus: quia quadam sunt quae importani
<lb ed="#L" n="34"/>aliquas res absolutas realiter distinctas a suis sub
<lb ed="#L" n="35"/>iectis et eisdem formaliter inherentes: sicut se habent su
<lb ed="#L" n="36"/>sceptibile disciplie: calefactibile et huiusmodi Ali
<lb ed="#L" n="37"/>que autem important motum vel mutationem: sicut
risibi<lb ed="#L" n="38" break="no"/>le mobile alterabile Aliqua aut sunt connotatie
<lb ed="#L" n="39"/>scilicet quae connotant aliquod extrinsecum rei. vt creatiuum
<lb ed="#L" n="40"/>calefactiuum: et aliqua negative vel priuatiue.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e154">
⁋ Est
<lb ed="#L" n="41"/>ergo prima conclusio Quod nulla passio importans aliquam
<lb ed="#L" n="42"/>re absosutam formaliter inherente est demonstrabilis de
<lb ed="#L" n="43"/>suo subiecto primo. Et voco subiectum primum illud
<lb ed="#L" n="44"/>cui potest competere omni alio circumscripto et nulli
<lb ed="#L" n="45"/>ipso circumscripto. Uerbi gratia anima intellectiua est
<lb ed="#L" n="46"/>primum subiectum respectu susceptibilis disciplie
<lb ed="#L" n="47"/>qui omni alio circumscripto adhuc potest anima suscipere
<lb ed="#L" n="48"/>disciplinam et circumscripta anima intellectiua nihil
<lb ed="#L" n="49"/>potest suscipere disciplinam. sed homo est subiectum
<lb ed="#L" n="50"/>illius passionis: tamen non primum sed magis secundarium
<lb ed="#L" n="51"/>qui homine destructo: adhuc potest anima intellectiua su
<lb ed="#L" n="52"/>scipere disciplinam: ita est de aliis accidentibus quae
<lb ed="#L" n="53"/>competunt toti mediante aliqua parte
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e186">
⁋ hec conclu
<lb ed="#L" n="54"/>sio probatur. quia propositio immediata non potest demon¬
<!--82.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 40-r -->
<lb ed="#L" n="55"/>strari: sed hoc est immediata: ergo ista non potest
demonstra<lb ed="#L" n="56" break="no"/>ri.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e202">
⁋ Si dicatur immediata immediatione subiect
<lb ed="#L" n="57"/>potest demonstrari: quia non erit immediata immediatione
<lb ed="#L" n="58"/>causae: sicut ista omnis triangulus habet tres etc. est immediata
<lb ed="#L" n="59"/>immediatione subiecti: et tamen demonstrabilis: ita potest
<lb ed="#L" n="60"/>esse in proposito.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e213">
⁋ hoc non valet: quia nulla propositio
<lb ed="#L" n="61"/>immediata potest demonstrari: quia secundum philosophum proposito
<lb ed="#L" n="62"/>immediata est illa quae non potestee altera prior: et per consequens non
<lb ed="#L" n="63"/>potest demonstrari a priori. et quando dicitur quod potest esse
immedi<lb ed="#L" n="64" break="no"/>ata immediatione subiecti quamuis non immediata imme
<lb ed="#L" n="65"/>ditione causae. dico quod subiectum accipitur dupliciter
<lb ed="#L" n="66"/>Uno modo pro aliquo vno termino de quo natum est
<lb ed="#L" n="67"/>aliquid praedicari. Alio modo pro omni illo de quo natum est
<lb ed="#L" n="68"/>aliquid praedicari. Primo modo possibile est quod aliqua er
<lb ed="#L" n="69"/>positio immediata immediatione subiecti: sit demo
<lb ed="#L" n="70"/>strabilis: sicut ista. omnis trianguius etc. Secundo modo non
<lb ed="#L" n="71"/>est possibile: quia omne demonstrabile de aliquo
ne<lb ed="#L" n="72" break="no"/>cessario prius conuenit medio: quod non tantum erit causa sed
<lb ed="#L" n="73"/>subiectum. etideo dico quod diffinito trianguli si sit me
<lb ed="#L" n="74"/>dium ad demonstrandu istam. omnis triangulus habet tres
<lb ed="#L" n="75"/>etc. Est primum subiectum illius passionis vno modo et
<lb ed="#L" n="76"/>triangulus alio modo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e250">
⁋ Alio modo potest dici ad instatiam
<lb ed="#L" n="77"/>quod talis propositio immediata immediatione subie
<lb ed="#L" n="78"/>cti: numquam est demonstrabilis nisi per diffinitionem ex
<lb ed="#L" n="79"/>primentem determinatas partes vel quo ad numerum:
<lb ed="#L" n="80"/>vel quo ad essentiam taquam per medium cui notius inest
<lb ed="#L" n="81"/>passio quam subiecto: quia nullo modo inesset subiecto
<lb ed="#L" n="82"/>quecumque illarum partium circumscripta: et ita quaelibet est
<lb ed="#L" n="83"/>aliquo modo causa quare illa passio inest illi subiecto.
<lb ed="#L" n="84"/>Uerbi gratia si de triangulo demonstraretur habere tres
<lb ed="#L" n="85"/>etc. hoc erit per diffinitonem exprimentem distinctas et
<lb ed="#L" n="86"/>determinatas partes quo ad numerum: puta tres
<lb ed="#L" n="87"/>lineas ex quibus componitur triangulus. Similiter corrupti
<lb ed="#L" n="88"/>bile esse est demonstrabile de subiecto vel de
sub<lb ed="#L" n="89" break="no"/>stantia composita: per diffinitionem exprimentem partes
<lb ed="#L" n="90"/>determinatas quo ad essentiam scilicet materiam et
for<lb ed="#L" n="91" break="no"/>mam: ita quod quaecunque illarum circumscripta nullo modo
<lb ed="#L" n="92"/>esset substantia corruptibilis. sed talis passio quae
impor<lb ed="#L" n="93" break="no"/>tat rem absolutam alteri inherentem non est demonstrabilis
<lb ed="#L" n="94"/>per diffinititionem aliquam: quia illa diffinitio aut er
<lb ed="#L" n="95"/>primeret partes eiusdem rationis: aut alterius et alterius
<lb ed="#L" n="96"/>rationis. non primum: quia tunc oporteret quod exprimerm
<lb ed="#L" n="97"/>partes eiusdem rationis determinatas quo ad nume
<lb ed="#L" n="98"/>rum: sed hoc non est possibile: quia talis passio posset
poni<lb ed="#L" n="99" break="no"/>quaecumque illarum circumscripta. Uerbi gratia esse calefa
<lb ed="#L" n="100"/>ctibile non potest demonstrari de quocumque per tale
me<lb ed="#L" n="101" break="no"/>dium. quia quaecumque parte illius circumscripta adhuc
resi<lb ed="#L" n="102" break="no"/>duum est calefactibile. Nec secundum quia omn oaccidens
<lb ed="#L" n="103"/>absolutum habet subiectum eque simplex: ergo tanta sim
<lb ed="#L" n="104"/>plicitas est in subiecto primo quanta in accidente: ergo
sub<lb ed="#L" n="105" break="no"/>iectum non plus includit talem distinctionem partium quam
ac<lb ed="#L" n="106" break="no"/>cidens: et per consequens non habet talem diffinitione et hoc posset
<lb ed="#L" n="107"/>esse secunda ratio pro conclusione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e320">
⁋ Tertio potest hoc argui: quia il
<lb ed="#L" n="108"/>la propositio cuius prima notitia: non potet accipi nisi per
<lb ed="#L" n="109"/>exprientiam mediante aliqua propositione contigenti non est de
<!--83.xml-->
<pb ed="#L" n="40-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>monstrabilis: sed quaelibet talis propositio est huiusmodi: ergo
<lb ed="#L" n="2"/>etc. maior est manifesta: quia respectu omnis
conclu<lb ed="#L" n="3" break="no"/>sionis demonstrabilis sufficit notitia aliquari.
<lb ed="#L" n="4"/>praemissarum: ergo non requiritur aliqua alia causa nisi quom
<lb ed="#L" n="5"/>requiritur ad notitiam premissarum. minor probatur indi
<lb ed="#L" n="6"/>ctiue: quia quantumcumque habeatur notitia abstractiua
<lb ed="#L" n="7"/>tam de snbiecto quam de passione tali: nisi intuitiue
<lb ed="#L" n="8"/>videatur aliquid cotentum sub subiecto et aliquid impo
<lb ed="#L" n="9"/>tatum per talem passionem virtute cuius cognoscitur eui
<lb ed="#L" n="10"/>denter quod hoc inest huic numquam euidenter scientur
<lb ed="#L" n="11"/>talis propositio vniuersalis: sicut si aliquis intuiti
<lb ed="#L" n="12"/>ue vel abstractiue cognosceret animam intellecti
<lb ed="#L" n="13"/>uam et similiter abstractiue vel intuitiue cognoscen
<lb ed="#L" n="14"/>ret disciplinam vel scientiam. nisi euidenter
cogn<lb ed="#L" n="15" break="no"/>sceret aliquam talem singularem. hec anima habet
di<lb ed="#L" n="16" break="no"/>sciplinam vel scientiam. numquam eognosceret euidetur
<lb ed="#L" n="17"/>talem propositionem vniuersalem. vel si cognosceret
<lb ed="#L" n="18"/>cognosceret cognitis terminis: et per consequens esset
<lb ed="#L" n="19"/>principium et non conclusio. eodem modo est de aliis: sicut
<lb ed="#L" n="20"/>quod iguis potest esse calidus: et quod terra potest esse
frigi<lb ed="#L" n="21" break="no"/>da: quod non potest sciri nisi per experientiam: ergo nulla ta
<lb ed="#L" n="22"/>lis est demonstrabilis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e381">
⁋ Secunda concluso est. quod
ta<lb ed="#L" n="23" break="no"/>lis passio potest demonstrari de suo subiecto non
<lb ed="#L" n="24"/>primo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e389">
⁋ Sed subiectum non primum potest intelligi
muti<lb ed="#L" n="25" break="no"/>pliciter. Uno modo quia non est sibi adequatum secundum prieo
<lb ed="#L" n="26"/>dicationem: et hoc vel quia excedit sicut superius
<lb ed="#L" n="27"/>ad subiectum primum vel quia exceditur sicut quoddam
<lb ed="#L" n="28"/>contentum sub primo subiecto. Primo modo se habent
<lb ed="#L" n="29"/>figura et triangulus. Secundo modo vsocheles et tri
<lb ed="#L" n="30"/>angulus respectu habere. iii. Alio modo quia est totum re
<lb ed="#L" n="31"/>spectu primi subiecti. vel quia importat totum respe
<lb ed="#L" n="32"/>ctu illius quod importatur per primum subiectum: sicut homo re
<lb ed="#L" n="33"/>spectu anime intellective ad esse susceptiuum discipli
<lb ed="#L" n="34"/>ne. Tertio modo quia est subiectum sustentans primum
sub<lb ed="#L" n="35" break="no"/>iectum: sic passiones forme et accidentia aliquo modo con
<lb ed="#L" n="36"/>ueniunt subiecto. Unde et ignis dicitur calefactiuus Et
<lb ed="#L" n="37"/>forte aliis modis potest contigere. Primo modo semper
<lb ed="#L" n="38"/>talis passio est demonstrabilis de suo subiecto noe
<lb ed="#L" n="39"/>primo excedente. Et demonstratio erit particularis
<lb ed="#L" n="40"/>quia semper inferius est medium concludendi aliquid de suo
<lb ed="#L" n="41"/>superiori particularitur. Uerbi gratia. omnis triangulus
ha<lb ed="#L" n="42" break="no"/>bet. iii. aliqua figura est triangulus: ergo aliqua
sigura<lb ed="#L" n="43" break="no"/>habet tres. Sed si subiectum non primum excedatur a
pas<lb ed="#L" n="44" break="no"/>sione. adhuc per subiectum primum potest
demonstrari<lb ed="#L" n="45" break="no"/>sicut sic arguendo. omnis triangulus habet tres. vsocheles
<lb ed="#L" n="46"/>est triangulius: ergo etc. secundo mo semper talis passio est
demon<lb ed="#L" n="47" break="no"/>strabilis de subiecto non primo per primum subiectum
<lb ed="#L" n="48"/>tamque per nffedium. Similiter dico de tertio modo. Exemplu
<lb ed="#L" n="49"/>primi. omne habens animam intellectiuam est susceptiuum
<lb ed="#L" n="50"/>discipline. omnis homo est huiusmodi: ergo etc. Exemplum secund
<lb ed="#L" n="51"/>omne habens calorem est calefactiuum e ponatur quod calor
<lb ed="#L" n="52"/>sit primum subiectum calefactionis ignis est huiusmodi:
<lb ed="#L" n="53"/>ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e454">
⁋ Tertia conclusio. Quod passiones
connota<lb ed="#L" n="54" break="no"/>tiue quae non requirunt determinatam distinctionem
<lb ed="#L" n="55"/>partium: aliqua non sunt demonstrabiles: alie autem sunt
<!--83.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 40-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>demonstrabiles: quia iste non possunt sciri nisi per experien
<lb ed="#L" n="57"/>tiam: ille autem possunt sciri sine experientia
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e472">
⁋ Exeplum
<lb ed="#L" n="58"/>primi. sicut quod calor sit calefactius vel quod sol possit puao
<lb ed="#L" n="59"/>ducere vermen: non potest sciri nisi per experientiam.
<lb ed="#L" n="60"/>Exemplum secundi: sic quod omnis triangulius habet. ii etc. Sis
<lb ed="#L" n="61"/>substantia composita est corruptibilis: et sic de aliis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e483">
<lb ed="#L" n="62"/>⁋ Sciandum est tamen quod in istis duobus modis: si fiat
<lb ed="#L" n="63"/>demonstratio ex propositionibus simplicitur praemis:
<lb ed="#L" n="64"/>oportet quod priemisse sumantur in obliquo et non in recto.
<lb ed="#L" n="65"/>Uerbi gratia sic arguendo. in quocumque est anima intelle
<lb ed="#L" n="66"/>ctiua illud est susceptiuum discipline. in homine est anima
<lb ed="#L" n="67"/>intellectiua: ergo etc. Eodem modo mdo in aliis oportet arguere
<lb ed="#L" n="68"/>per tales propositiones in obliquo: quia arguendo per pro
<lb ed="#L" n="69"/>positiones simplicitur in recto: oporteret quod vel al
<lb ed="#L" n="70"/>stractum importans illam rem vel accidens vel concreti
<lb ed="#L" n="71"/>esset medium. Si primo modo tunc altera praemissarum
<lb ed="#L" n="72"/>esset falsa. Uerbi gratia sic arguendo. omnis anima intel
<lb ed="#L" n="73"/>lectiua est susceptiua discipline. omnis homo est anima in
<lb ed="#L" n="74"/>tellectiua: ergo etc. Ecce quod minor est falsa: et ita est
<lb ed="#L" n="75"/>de aliis. Si autem concretum fuerit medium: tunc alte
<lb ed="#L" n="76"/>ra praemissarum non erit simpliciter prima.
Uerbi<lb ed="#L" n="77" break="no"/>gratia. sic arguendo omne intellectiuum est susceptiuum
<lb ed="#L" n="78"/>discipline: omnis homo est intellectiuus: ergo etc. hic ma
<lb ed="#L" n="79"/>ior non est simplicitur prima: quia ista est prior: omnis anima est su
<lb ed="#L" n="80"/>sceptiua discipline. Si dicitur quod sicut ista. omne
<lb ed="#L" n="81"/>intellectiuum est susceptiuum discipline non est simpl
<lb ed="#L" n="82"/>titer prima: ita nec ista in quocumque est anima intellecti
<lb ed="#L" n="83"/>ua est susceptiuum discipline. Respondeo: quamuis
<lb ed="#L" n="84"/>ista propositio non sit simplicitur prima: quia est altera
<lb ed="#L" n="85"/>prior: tamen ista includit per se tamquam partenillam quae est simpli
<lb ed="#L" n="86"/>citer prima: et hoc sufficit ad talem demonstratio
<lb ed="#L" n="87"/>nem. Et ideo ad hoc quod talis conclusio demonstretur ex
<lb ed="#L" n="88"/>positionibus simpliciter primis: oportet quod altera praemissa
<lb ed="#L" n="89"/>rum sit ypothetica: et non simpliciter cathegorica Et
<lb ed="#L" n="90"/>in illa ypothetica debet aliqua pars esse illa proposito sim
<lb ed="#L" n="91"/>plicitur prima: vel poterit esse talis vltimate: quia
<lb ed="#L" n="92"/>omnis anima est susceptiva discipline. si in aliquo sit anim
<lb ed="#L" n="93"/>illud est susceptiuum discipline. Et consimiliter est de
<lb ed="#L" n="94"/>aliis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e557">
⁋ Quarta conclusio est ista: quod omnis passio non
<lb ed="#L" n="95"/>gatiua cuius oppositum potest euidenter sciri demon
<lb ed="#L" n="96"/>stratiue de aliquo praedicari tamquam de subiecto su
<lb ed="#L" n="97"/>primo potest demonstrari. Sed de aliis non est facile da
<lb ed="#L" n="98"/>re certam regulam: quae sunt demonstrabiles et que non
<lb ed="#L" n="99"/>hec conclusio patet: quia tunc per suum subiectum primum tam
<lb ed="#L" n="100"/>quam per medium potest demonstrari talis conclusio: et
<lb ed="#L" n="101"/>erit spllogismus in secunda figura: sicut si sciatur quod
trian<lb ed="#L" n="102" break="no"/>gulus est primum subiectum istius passionis habere tres an
<lb ed="#L" n="103"/>gulos: tunc potest sic argui: omne habens tres angulos etc. est
<lb ed="#L" n="104"/>triangulus. nullus quidrangulius est triangulius: ergo nullus
qua<lb ed="#L" n="105" break="no"/>drangulus habet iii etc. Non autem contigit demostrare ta
<lb ed="#L" n="106"/>les conclusiones praecise per talia subiecta tamquam per mo
<lb ed="#L" n="107"/>dia: sed frequenter contigit per diffinitionem exprimentem
<lb ed="#L" n="108"/>prtes diffiniti tales conclusiones demonstrare est
<lb ed="#L" n="109"/>haec maxime contigit in mathe.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e592">
⁋ Sic ergo patet ad quaestionem
<lb ed="#L" n="110"/>quod non omnis passio est demonstrabilis a priori de suo sub
<!--84.xml-->
<pb ed="#L" n="41-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>iecto primo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e606">
⁋ Sed conclusi istam conclusionem potest obiici
<lb ed="#L" n="2"/>primo. quod videntur contrsio intentionem philosophi. quia secundum philosophum primo
<lb ed="#L" n="3"/>poste. causa. de vniversali. Uniuersale aut tunc est cum in quo
<lb ed="#L" n="4"/>libet et primo demonstratur. ergo semper vniversale demonstratur
<lb ed="#L" n="5"/>de suo subiecto primo: sicut exemplificat ibi philosophus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e617">
<lb ed="#L" n="6"/>⁋ Item ibidem subdit philosophus. Cum ergo quodlibet primum
<lb ed="#L" n="7"/>mostratur duos habere rectos: aut quodcumque aliud
<lb ed="#L" n="8"/>huic primo inem vniversale: et demonstratio per se hui vniversaliter est
<lb ed="#L" n="9"/>aliorum autem quodammodo non per se. Ex hoc et ex toto illo
<lb ed="#L" n="10"/>caplo videtur haberi quod vniversale semper est demonstrabile per se de
<lb ed="#L" n="11"/>suo subiecto primo: de aliis secundario.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e633">
⁋ Item. c.
<lb ed="#L" n="12"/>ix. Sminis demonstratiua scientia circa tria. hoc autem
<lb ed="#L" n="13"/>sunt genus tempus per se passionum speculatiua est: ergo pas
<lb ed="#L" n="14"/>siones considerantur in demonstratiua scientia. Ide dicit
<lb ed="#L" n="15"/>ca. vii.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e644">
⁋ Item philosophus vbique exemplificat de talibus
<lb ed="#L" n="16"/>passionibus sicut de eclipsi. de tonitruo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e649">
⁋ Item
<lb ed="#L" n="17"/>qi. posteriorum docet philosophus demonstrare per omne
ge<lb ed="#L" n="18" break="no"/>nus cause: ergo omne quod habet causam quare inem alicui sub
<lb ed="#L" n="19"/>iecto est demonstrabile de eo per illam causam: sed tales
<lb ed="#L" n="20"/>sunt huiusmodi cvt manifestum est c ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e660">
⁋ Item ii.
<lb ed="#L" n="21"/>poste. scientes quia est querunt propter quid: sed quaestio
pro<lb ed="#L" n="22" break="no"/>pter quid sicut et alie: quarit de medio secundum philosophum ii
<lb ed="#L" n="23"/>poste. c. ii.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e670">
⁋ Ad primum istorum dico quod philosophus
loqui<lb ed="#L" n="24" break="no"/>tur de vniversali quod primo competit alicui subiecto
<lb ed="#L" n="25"/>siue sit demonstrabile siue non: sed quando est
demonstra<lb ed="#L" n="26" break="no"/>bile tunc primo demonstratur de subiecto suo primo:
<lb ed="#L" n="27"/>hoc est cui adequate conuenit secundum praedicationem: quia
<lb ed="#L" n="28"/>scilicet nulli conuenit nisi de quo praedicatur. et omni
co<lb ed="#L" n="29" break="no"/>uenit de quo praedicatur. De aliis autem demonstratur
<lb ed="#L" n="30"/>secundario sicut praedicatur quasi secundario
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e688">
⁋ hoc
<lb ed="#L" n="31"/>idem dico de toto illo capitulo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e693">
⁋ Ad aliud
di<lb ed="#L" n="32" break="no"/>co quod philosophus accipit demonstratiua scientiam stricte
<lb ed="#L" n="33"/>pro demonstratione. et dico quod demonstratio accipit
<lb ed="#L" n="34"/>passiones: siue sint demonstrabiles siue non: quia
<lb ed="#L" n="35"/>possunt esse principia in demonstratione. vel media
ali<lb ed="#L" n="36" break="no"/>quo modo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e706">
⁋ Similiter potest dici quod demonstratio est
pas<lb ed="#L" n="37" break="no"/>sionum sed non sequitur: ergo omnium. Und in omni scientia aliqua passio
<lb ed="#L" n="38"/>nes sunt demonstrabiles et aliqua non.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e713">
⁋ Ad aliud
<lb ed="#L" n="39"/>dico: quod per omne genus cause fit demonstratio
parti<lb ed="#L" n="40" break="no"/>cularis no vniversalis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e720">
⁋ Ad cuius intellectum sciendum: quod
<lb ed="#L" n="41"/>demonstratio dicitur particularis. Uno modo: quia non est de
<lb ed="#L" n="42"/>primo subiecto: et sic accipit philosophus primo poste. c.
<lb ed="#L" n="43"/>. vbi comperat demonstrationem vniversalem ad particulare
<lb ed="#L" n="44"/>Aliter dicitur demonstratio particularis: quia conclusio non
<lb ed="#L" n="45"/>est de omni: et hoc vel quantum ad vniversalitatem supposito
<lb ed="#L" n="46"/>rum vel singularium: vel quantum ad vniversalitatem temporis. Und
<lb ed="#L" n="47"/>de demonstratio dicitur particularis: vel quia praedicatum
<lb ed="#L" n="48"/>no concluditur de omnibus contentis sub subiecto: sicut
<lb ed="#L" n="49"/>si demonstraretur quod aliqua figura habet tres angulos
<lb ed="#L" n="50"/>etc. Uel quia quantum est ex forma conclusionis: non con
<lb ed="#L" n="51"/>cluditur praedicatum pro semper inesse: sed pro aliquo tempore
de<lb ed="#L" n="52" break="no"/>terminato. Et communiter tales demonstrationes si
<lb ed="#L" n="53"/>sint ex simplicitur necessariis: sunt ypothetice
<lb ed="#L" n="54"/>conditionales vel temporales non cathegorice. Uer
<lb ed="#L" n="55"/>bi gratia. per nullam demonstrationem concluditur quod
<!--84.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 41-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>luna est eclipsabilis. quia ista non potest sciri nisi per
<lb ed="#L" n="57"/>experientiam. sicut nec illa. quod luna est
illumina<lb ed="#L" n="58" break="no"/>bilis a sole. Et postquam ista est scita per experientiam
<lb ed="#L" n="59"/>demonstratur quod tali tempore vel tali vel tali eclipsabitur
<lb ed="#L" n="60"/>sic arguendo. Quandocumque terra interponitur inter so
<lb ed="#L" n="61"/>lem et lunam: tunc luna eclipsatur. sed quandocunque sol est in
<lb ed="#L" n="62"/>tali situ et luna in tali: tunc terra interponitur inter
<lb ed="#L" n="63"/>solem et lunam. ergo tunc luna eclipsatur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e780">
⁋ Et isto modo
<lb ed="#L" n="64"/>fit demonstratio per causam extrinseca. et sicut patet
<lb ed="#L" n="65"/>consideranti omnia exepla: philosophus vbique tantum exemplificat
<lb ed="#L" n="66"/>de demonstrationibus particularibus. Unde
exemplifi<lb ed="#L" n="67" break="no"/>cat ibi de propositionibus de praesenti et de praeterito et de
<lb ed="#L" n="68"/>futuro. Et ad hoc est ratio: quia causa extrinseca rei est
<lb ed="#L" n="69"/>tamen causa rei in esse in effectu. ergo non potest esse medium
<lb ed="#L" n="70"/>demonstrandi non concludendo aliquam differentiam
tem<lb ed="#L" n="71" break="no"/>poris. Similiter alit possent omnia demonstrari per deum
<lb ed="#L" n="72"/>tanquam per medium. quia est causa extrinseca tam efficiens quam
<lb ed="#L" n="73"/>finalis omnium. sed hoc est inconueniens. Et ideo dico quod
<lb ed="#L" n="74"/>demonstratione vniversali secundo modo dicta et a priori
nul<lb ed="#L" n="75" break="no"/>la talis passio demonstrabilis est de suo subiecto
<lb ed="#L" n="76"/>primo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e811">
⁋ Ueruntamen intelligendum quia est aliqua passio
<lb ed="#L" n="77"/>quae non tantum importat talem rem absolutam alteri
inhe<lb ed="#L" n="78" break="no"/>rentem. sed simul cum hoc connotat aliquam causam deter
<lb ed="#L" n="79"/>minatam: cum tamen illa res absoluta possit a diuers
<lb ed="#L" n="80"/>causis causari in suo subiecto. tunc non est
incon<lb ed="#L" n="81" break="no"/>ueniens: quin talis passio demonstretur de suo subie
<lb ed="#L" n="82"/>cto primo. Uerbi gratia. ponatur quod luna esset
illumi<lb ed="#L" n="83" break="no"/>nabilis a sole: et ab alio planeta. tunc istam
conclu<lb ed="#L" n="84" break="no"/>sionem luna est illuminabilis impossibile est demo
<lb ed="#L" n="85"/>strare. sed tantum potest per experientiam euidenter
cognosci<lb ed="#L" n="86" break="no"/>sed si poneretur aliquod nomen quod importaret
illumina<lb ed="#L" n="87" break="no"/>tionem lune: et connotaret determinate solem. ita quod
<lb ed="#L" n="88"/>si lumencausaretur in luna ab alio planeta: et non a
<lb ed="#L" n="89"/>sole quod tunc non denominaretur luna tali nomine. tale prie
<lb ed="#L" n="90"/>dicabile bene posset de luna demonstrari: quia co
<lb ed="#L" n="91"/>gnito primo per experientiam quod sol est corpus
lumino<lb ed="#L" n="92" break="no"/>sum a quo potest aliud luminari. et postea cognito
<lb ed="#L" n="93"/>quod ille sol posset directe opponi lune tali aliquo
<lb ed="#L" n="94"/>tempore quo sibi direte non opponitur planeta alius
<lb ed="#L" n="95"/>quamuis hoc nunquam esset visum posset demonstratiu
<lb ed="#L" n="96"/>concludi quod luna esset illuminabilis a sole
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e857">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="97"/>aliud dicitur quod scientes quia est particularitur non vniversaliter. quam
<lb ed="#L" n="98"/>runt propter quid: et ideo querunt de medio in
demonstra<lb ed="#L" n="99" break="no"/>tione particulati. Unde dicit philosophus. Cum autem sciamus
<lb ed="#L" n="100"/>ipsum quia: ipsum propterquid quarimus. vt scientes quia
de<lb ed="#L" n="101" break="no"/>ficit. et quia mouetur ferra: propter quid deficit. et propter
<lb ed="#L" n="102"/>quid terra mouetur quarimus. Ecce quod iste quaestiones sunt
<lb ed="#L" n="103"/>de existentia rei.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e875">
⁋ Et si dicatur quod notiela
scientifi<lb ed="#L" n="104" break="no"/>ca non est de re existente nisi contingenter: quia
acci<lb ed="#L" n="105" break="no"/>dit sibi quod sit in actu. Similiter omnes iste propositiones
<lb ed="#L" n="106"/>sunt contingentes. ergo non pertinent ad demonstrationem
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e884">
<lb ed="#L" n="107"/>⁋ Ad primum dico quod non est necessarium quod
subie<lb ed="#L" n="108" break="no"/>ctum scientie sit in actu. tamen in multis vel in omnibus operet
<lb ed="#L" n="109"/>quod possit esse in actu: et secundum intentionem philosophi requiritur
<lb ed="#L" n="110"/>quod aliquando ponatur in actu. et ideo non est ista conclusio
<!--85.xml-->
<pb ed="#L" n="41-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>luna deficit: sed luna deficit quando sic opponitur soli
<lb ed="#L" n="2"/>et ista est neccessaria secundum intentionem philosophi: quamuis non secundum
veri<lb ed="#L" n="3" break="no"/>tatem loquendo de potentia dei absoluta: et ista secundum
<lb ed="#L" n="4"/>eum est conclusio demonstrabilis. Et hoc est quod dicit linco it
<lb ed="#L" n="5"/>post. quod illa quae frequenter fiunt secundum quod veniunt in de
<lb ed="#L" n="6"/>monstratione neccessaria sunt: hoc est de contingentibus for
<lb ed="#L" n="7"/>mantur propositiones neccessarie vpothetice scilicet conditionales
<lb ed="#L" n="8"/>vel temporales.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e919">
⁋ Per hoc patet ad secundum quod philosophus per illas pro
<lb ed="#L" n="9"/>positiones contingentes intelligit propositiones neccessarias
<lb ed="#L" n="10"/>formatas de eisdem terminis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e105-d1e927">
⁋ Ad argumentum
<lb ed="#L" n="11"/>principale patet quod est maior ratio quod vna passio sit de
<lb ed="#L" n="12"/>monstrabilis quam alia quia aliqua passio praesupponit sub
<lb ed="#L" n="13"/>iectum suum habere partes realiter distinctas sine quibus
nul<lb ed="#L" n="14" break="no"/>lo modo posset sibi competere: et per distinctam notitiam
<lb ed="#L" n="15"/>illarum partium deuenitur in notitiam passionis de subie
<lb ed="#L" n="16"/>cto. et ideo illa est demonstrabilis per diffinitionem
expri<lb ed="#L" n="17" break="no"/>mentem illas partes tamquam per medium. Aliqua autem passio
<lb ed="#L" n="18"/>quantum est ex se nullam praesupponit distinctionem partium
<lb ed="#L" n="19"/>quin simpliciter potest poni quacumque illarum partium circuscri
<lb ed="#L" n="20"/>pta Et ideo nihil est exprimens quaecumque intrinseca suo
<lb ed="#L" n="21"/>subiecno cui prius vel notius conueniat quam subiecto
<lb ed="#L" n="22"/>et ideo talis non est demonstrabilis. Alia quaetio annexa secunde.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>