-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e1347.xml
1070 lines (1070 loc) · 71.2 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e1347.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="222-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e1347"><!-- l1d27q2 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e1347-Hd1e108">Quaestio 2</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e111">
Questio ii.
<lb ed="#L" n="42"/>Secundo
principa<lb ed="#L" n="43" break="no"/>liter circa illam distinctionem quero
<lb ed="#L" n="44"/>de verbo. et primo de verbo creato. secundo
<lb ed="#L" n="45"/>de verbo increato.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e122">
⁋ Circa primum quero. Utrum
<lb ed="#L" n="46"/>verbum intellectus creati sit vera qualitas subiecti
<lb ed="#L" n="47"/>ue producta in mente.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e129">
Quod sic. omnis intellectio actu
<lb ed="#L" n="48"/>alis est qualitas producta in mente. sed omne verbum
<lb ed="#L" n="49"/>est intellectio actualis. quia secundum <ref xml:id="wo8uy7-d1e1347-Rd1e135">aug. ix. de tri. c.
<lb ed="#L" n="50"/>xviii.</ref>
<quote xml:id="wo8uy7-d1e1347-Qd1e140" source="http://scta.info/resource/adt-l9-d1e1087" synch="116-127">verbum est cum amore notitia</quote>. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e144">
In oppo
<lb ed="#L" n="51"/>situm <ref xml:id="wo8uy7-d1e1347-Rd1e148">augustinus. patet de tri. c. xi. in principio.</ref>
<lb ed="#L" n="52"/>
<quote xml:id="wo8uy7-d1e1347-Qd1e153" source="http://scta.info/resource/adt-l15-d1e1804" synch="4-13">Uerbum quod foris sonat signum est verbi quod intus
<lb ed="#L" n="53"/>latet</quote>. Ex illa auctoritate accipio propositionem istam. quod verbum
<lb ed="#L" n="54"/>vocale significat verbum mentale. sed verbum vo¬
<!--446.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 222-r -->
<lb ed="#L" n="55"/>cale non significat aliquid subiectiue existens in
<lb ed="#L" n="56"/>intellectu. sed tantum quod intelligitur ab intellectu.
<lb ed="#L" n="57"/>qui significat per se rem extra. ergo voum mentale est
<lb ed="#L" n="58"/>tantum obiectiue in intellectu non subiectiue.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e177">
⁋ In
<lb ed="#L" n="59"/>ista questione sunt alique difficultates reales
<lb ed="#L" n="60"/>aliquem magis vocales.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e184">
⁋ Difficultas vna realiter
<lb ed="#L" n="61"/>est de his que sunt in mente. Nam aliqua dicunt quod
<lb ed="#L" n="62"/>in mente sunt fubiectiue. potentia. habitus. actus
<lb ed="#L" n="63"/>species. et conceptus. et res extra est obiectum exuns
<lb ed="#L" n="64"/>in mente tantum obiectiue.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e195">
⁋ Aliam difficultas est de
<lb ed="#L" n="65"/>diffinitione. an sit subiectiue in intellectu vel ob
<lb ed="#L" n="66"/>iectiue tantum in intellectu. et nullibi subiectiue.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e202">
<lb ed="#L" n="67"/>⁋ Difficultas vna quae mihi videtur vocalis est ista
<lb ed="#L" n="68"/>Supposito quod verbum est aliquod illorum quae sunt
<lb ed="#L" n="69"/>in mente subiectiue siue obiectiue. quod illorum
<lb ed="#L" n="70"/>magis proprie debeat vocari verbum. Ideo circa
<lb ed="#L" n="71"/>stam questionem sic procedam primo recitabo vnam
<lb ed="#L" n="72"/>opinionem tangente vtrasque difficultates.
Se<lb ed="#L" n="73" break="no"/>cudo respondebo ad quaestionem. Circa primum ponitur
<lb ed="#L" n="74"/>vna opinio quie ponit quod hoc est descriptio verbi.
Uer<lb ed="#L" n="75" break="no"/>bum est terminus actionis intellectualis ema
<lb ed="#L" n="76"/>nans ab ipso intelligente secundum actum manens
<lb ed="#L" n="77"/>in ipso intelligente et est aiterius declaratiuum
<lb ed="#L" n="78"/>Prima particuia ponitur ad differentiam obiecti
intelli<lb ed="#L" n="79" break="no"/>gibilis quod est principium formale intellectualis
<lb ed="#L" n="80"/>operationis. Secunda ponitur ad differentia amoris procedenter
<lb ed="#L" n="81"/>Dicitur autem tertio emanans ad differentiam rei intellecte
<lb ed="#L" n="82"/>simplici intelligentia quae non est emanans et procedens
<lb ed="#L" n="83"/>Dicitur autem ab intelligente secundum actum ad differentia actio
<lb ed="#L" n="84"/>nis quae est intelligere simplici intelligentia quae ema
<lb ed="#L" n="85"/>nat ab intelligente non secundum actum sed secundum habitum
<lb ed="#L" n="86"/>Dicitur autem quaento manens in ipso ad differentiam verbi
vo<lb ed="#L" n="87" break="no"/>calis quod corpaliter extra mittitur. Dicitur autem sexto.
de<lb ed="#L" n="88" break="no"/>claratiuum alterius. ad differentiam cuiuscumque accepti
<lb ed="#L" n="89"/>post primum intellectum simplici intelligentia quod non
<lb ed="#L" n="90"/>est dec. aratiuum illius.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e257">
⁋ Ad cuius intellectum dicitur quod
<lb ed="#L" n="91"/>alibet intellectus potest considerari vel vt est potentia
<lb ed="#L" n="92"/>cognitiua et vt ita est virtus passiua per se ordinata
<lb ed="#L" n="93"/>ad actum primum simplicis intelligentie in percipien
<lb ed="#L" n="94"/>do obiectum. et hoc non nisi vt mota sit. vel quasi
<lb ed="#L" n="95"/>mota ab obiecto. Aut potest considerari vt na
<lb ed="#L" n="96"/>tura. et vt sic est virtus actiua que supposito
<lb ed="#L" n="97"/>actu primo simplicis intelligentie elicit actum
se<lb ed="#L" n="98" break="no"/>cundu qui est dicere quo format in se
conceptu<lb ed="#L" n="99" break="no"/>simillimum illi quod est intellectum simplici intelli
<lb ed="#L" n="100"/>gentia. qui est declaratiuus et manifestatiuus illius. et
<lb ed="#L" n="101"/>ideo dicitur verbum illius. Uerbi gratia. postquam
intelle<lb ed="#L" n="102" break="no"/>ctus de toto quodam diffinibili habet simplicem
<lb ed="#L" n="103"/>intelligentiam vi sua actiua formabit in se conce
<lb ed="#L" n="104"/>ptum eius. scilicet quod quid est de eadem re quam
signi<lb ed="#L" n="105" break="no"/>ficat diffinito. distinguens per partes illud quod
<lb ed="#L" n="106"/>totum est vt totum confusum. et illud quod quid est decla
<lb ed="#L" n="107"/>ratiuum et manifestatiuum illius propter quod verbum dicitur. quia
<lb ed="#L" n="108"/>tali quicquid est competunt praedicte sex conditiones verbi¬
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e299">
<lb ed="#L" n="109"/>⁋ In illa opinione reputo multa falsa et contra
<!--447.xml-->
<pb ed="#L" n="222-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>beatum Augustinum a quo maxime accipitur hoc vo
<lb ed="#L" n="2"/>cabulum verbum. Primum quod nulla notitia illius
ob<lb ed="#L" n="3" break="no"/>iecti prima habet rationem verbi. Secudum quod verbum
<lb ed="#L" n="4"/>necessario praesupponit notitiam simplicem et quasi
<lb ed="#L" n="5"/>confusam. Tertium quod omne declaratiuum alterius h abet
<lb ed="#L" n="6"/>rationem verbi. Quartum quod quod quid est est verbum. Quintum
<lb ed="#L" n="7"/>de illa duplici consideratione ipsius intellectus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e326">
<lb ed="#L" n="8"/>⁋ Contra primum arguo sic. secundum beatum Augustinum
<lb ed="#L" n="9"/>tv. deitri. c. xiiii. et. pate. verbum nostrum de nostra scientia
<lb ed="#L" n="10"/>nascitur: quemadmodum verbum dei de patris scientia
na<lb ed="#L" n="11" break="no"/>scitur. Ex hoc arguo sic. omne quod potest de scientia na
<lb ed="#L" n="12"/>sci vel memoria est verbum. sed simplex
intelligen<lb ed="#L" n="13" break="no"/>tia est huiusmodi. quia potest ex notitia simplici habitus
<lb ed="#L" n="14"/>berelinqui. quod patet ex hoc quod aliquis proptius eli
<lb ed="#L" n="15"/>cit notitiam simplicem alicuius rei post multos act
<lb ed="#L" n="16"/>elicitos. quam si non elicerentur. ergo est ibi habitus
dere<lb ed="#L" n="17" break="no"/>lictus ex quo potest consimilis notitia generari. et per
<lb ed="#L" n="18"/>consequens illa secunda notitia simplex nasceretur ex
meno<lb ed="#L" n="19" break="no"/>ria.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e355">
⁋ Si dicatur quod ex notitia simplici non
dereli<lb ed="#L" n="20" break="no"/>quitur habitus in memoria ex quo iterum nascatur
<lb ed="#L" n="21"/> Contra si non. hoc non posset esse nisi quia est
noti<lb ed="#L" n="22" break="no"/>tia incomplexa. sed hoc non obstat. quia secundum beatum
<lb ed="#L" n="23"/>Augustinum ex memoria nascitur verbum. sed verbum
<lb ed="#L" n="24"/>secundum istum est notitia inconplexa. vel aliquid produ
<lb ed="#L" n="25"/>ctum per notitiam incomplexam. ergo eodem modo de notitia
<lb ed="#L" n="26"/>simplici potest dici quod potest derelinquere habitum si
<lb ed="#L" n="27"/>cut et alia notitia inconplexa.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e375">
⁋ Preterea. secundum istos
<lb ed="#L" n="28"/>in eadem quaestione esse declaratiuum et manifestiuum
<lb ed="#L" n="29"/>est maxime principalis conditio verbi. quia vltia
<lb ed="#L" n="30"/>et completiua sine qua non potest esse ratio verbi. et
<lb ed="#L" n="31"/>qua existente etiam si quedam alie deficiant potest esse
<lb ed="#L" n="32"/>aliqua ratio verbi. sed notitia simplicis
intelligen<lb ed="#L" n="33" break="no"/>tie vel simplex intelligentia est manifestiua et
<lb ed="#L" n="34"/>declaratiua alterius. ergo habet rationem verbi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e393">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="35"/>istud videtur respondere quod habet aliquo modo rationem
<lb ed="#L" n="36"/>verbi. tamen non perfecte. et ideo non est verbum perfectu.
<lb ed="#L" n="37"/>hoc non sufficit. quia simplicitur concedit quod si
conci<lb ed="#L" n="38" break="no"/>piatur de homine quod est substantia animata sensibilis est
<lb ed="#L" n="39"/>verbum imperfectum. ergo eadem ratione si concipiatur quod est
<lb ed="#L" n="40"/>animal. erit verbum. quamuis imperfectum. ergo non debuit
pri<lb ed="#L" n="41" break="no"/>modo simplicitur negare de vno et cocedere de
re<lb ed="#L" n="42" break="no"/>liquo: et tamen postea vniformiter concedere de vtroque
<lb ed="#L" n="43"/>Confirmatur. quia omni verbo vocali correspondet vel
<lb ed="#L" n="44"/>correspondere potest aliquod verbum mentale secundum bea
<lb ed="#L" n="45"/>tum Augustinum. patet de tri. c. xi. Uerbum quod foris
<lb ed="#L" n="46"/>sonat signum est verbi quod intus latet. sed sic
dicen<lb ed="#L" n="47" break="no"/>do animal. vel nomen exprimens aliquid alicui confuse
<lb ed="#L" n="48"/>est verbum vocale. ergo sibi corres pondet aliquod
menta<lb ed="#L" n="49" break="no"/>le. et non nisi notitia simplex. secundum istos. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e428">
<lb ed="#L" n="50"/>⁋ Contra secundum arguo primo sic. quandocumque aliqui
poten<lb ed="#L" n="51" break="no"/>tia est perfecte disposita ad aliquem actum. et obie
<lb ed="#L" n="52"/>ctum secundum se totum et quamlibet parten et perfecte praesens. tunc
<lb ed="#L" n="53"/>potest sequi actus et distincte apprehendi illud obie
<lb ed="#L" n="54"/>ctum sine omni notitia praeuia. hoc patet. quia non minoris
<lb ed="#L" n="55"/>perfectionis est intellectus dispositus et non impeditus: et
<!--447.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 222-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>maxime intellectus angelicus. quam visus vel quaecumque
<lb ed="#L" n="57"/>potentia sensitiua. sed potentia sensitiua si obie
<lb ed="#L" n="58"/>ctum suum sit conuenienter praesens et potentia sit
suffi<lb ed="#L" n="59" break="no"/>cienter disposita. statim distincte apphendit in
<lb ed="#L" n="60"/>lud obiectum. quia patet secundum experientiam quod nunquam di
<lb ed="#L" n="61"/>stinctus apprehenditur. ergo eodem modo intellectus
<lb ed="#L" n="62"/>si sit sufficienter dispositus. et obiectum secundum quanli
<lb ed="#L" n="63"/>bet sui partem sit praesens sufficienter. distincte appre
<lb ed="#L" n="64"/>hendet sine notitia preuia confusa. sed hoc est verum
<lb ed="#L" n="65"/>de potentia angelica. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e472">
⁋ Si dicatur quod intelle
<lb ed="#L" n="66"/>ctus procedit de imperfecto ad perfectum. et ideo
praesup<lb ed="#L" n="67" break="no"/>ponitur notitia confusa et simplex notitie distincte
<lb ed="#L" n="68"/>et declaratiue. Contra talis processus est propter
<lb ed="#L" n="69"/>imperfectionem procedentis. ergo sine ratione manifesta
<lb ed="#L" n="70"/>vel experientia certanon plus debet attribui
per<lb ed="#L" n="71" break="no"/>fectiori quam imperfectibri. sed videmus quod talis processus
<lb ed="#L" n="72"/>non conuenit potentie sensitiue. ergo nec intellectui
<lb ed="#L" n="73"/>angelico cum hoc non possit probari nec per
euiden<lb ed="#L" n="74" break="no"/>tiam nec per experientiam certa. Si dicatur quod etiam
<lb ed="#L" n="75"/>sensus prius apprehendit obiectum suum confuse quam
<lb ed="#L" n="76"/>distincte. Contra. si sic sequeretur. quod quandocumque aliquid
<lb ed="#L" n="77"/>distincte apprehenderetur a sensu. quod tunc sensus ha
<lb ed="#L" n="78"/>beret distinctas sensationes illius obiecti. quod est
<lb ed="#L" n="79"/>incoueniens. quia ponitur pluralitas siue omni necessi
<lb ed="#L" n="80"/>tate. Similiter tunc duo accidentia eiusdem speciei essentin
<lb ed="#L" n="81"/>eodem subiectiue quod isti negant. quia nulla ratio appa
<lb ed="#L" n="82"/>ret quod tales distincte cognitiones distinguantur
<lb ed="#L" n="83"/>specie. consequentia patet. quia accipio obiectum approximatum
<lb ed="#L" n="84"/>sensui in tali approximatione qua possit statim
di<lb ed="#L" n="85" break="no"/>stincte cognosci. tunc in primo instanti erit
cogns<lb ed="#L" n="86" break="no"/>tio distincta et etiam confusa. ergo simul sunt ille due
<lb ed="#L" n="87"/>cognitiones. Nec videtur aliqua ratio quod prima
cogni<lb ed="#L" n="88" break="no"/>tio confusa plus debeat corrumpi in instanti poste
<lb ed="#L" n="89"/>riori quam in pori.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e528">
⁋ Preter ea omnsum est prius quod simpliciter
<lb ed="#L" n="90"/>simplex non potest apprehendi confuse et distincte. sed
<lb ed="#L" n="91"/>angelus poest apprehendere aliquod simpliciter simplex
<lb ed="#L" n="92"/>ergo de tali non potest habere tales duas notitias ordina
<lb ed="#L" n="93"/>tas. et tamen de omni tali potest angelus formare verbum. erg
<lb ed="#L" n="94"/>verbum non semper praesupponit talem notitiam.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e541">
⁋ Contra
<lb ed="#L" n="95"/>tertium quod dicit. quod omne declaratiuum alteriusest
<lb ed="#L" n="96"/>verbum illius. arguo sic. effectus aliquo modo
decla<lb ed="#L" n="97" break="no"/>rat suam causam. et tamen effectus non dicitur verbum cause nec
<lb ed="#L" n="98"/>econuerso. Si dicatur quod haoc equocatur declaratiuum
<lb ed="#L" n="99"/>qui non omne declaratiuum quocumque modo est verbum
<lb ed="#L" n="100"/>alterius. sed quod declarat per modum notitie. Contra
<lb ed="#L" n="101"/>secundum istum. notitia praemisse esset verbum conclusionis. similiter
<lb ed="#L" n="102"/>tunc insufficienter diceret non distinguendo quod vel
<lb ed="#L" n="103"/>bum est declaratiuum et quod non. Si dicatur ad pri
<lb ed="#L" n="104"/>mum istorum concedendo quod notitia primisse est verbum
<lb ed="#L" n="105"/>conclusionis. sicut iste videtur dicere. quia dicit quod in eo quod est
<lb ed="#L" n="106"/>propter quid terminatur omnis cognitio intellectualis complexi
<lb ed="#L" n="107"/>tunc enim ipsum propter quid est verbum declaratiuum complexi il
<lb ed="#L" n="108"/>lius quod concipitur simplici intelligentia. quemadmodum
<lb ed="#L" n="109"/>quod quid est verbum est declaratiuum incomplexi. hec sunt
<lb ed="#L" n="110"/>vbsa sua. Ex istis sequitur quod notitia premisse est
<!--448.xml-->
<pb ed="#L" n="223-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>verbum conclusionis. sed hoc est falsum. quia secundum
<lb ed="#L" n="2"/>beatum augustinum. patet de tri. c. x. necesse est cum ver
<lb ed="#L" n="3"/>bum loquimur. iest quod scimus loquimur. ex ipsa scientia
<lb ed="#L" n="4"/>quam in memoria tenemus nascatur verbum. quod huiusmodi
<lb ed="#L" n="5"/>sit omnino. cuiusmodi est illa scientia de qua nascitur. Et
<lb ed="#L" n="6"/>ista auctoritate patet quod verbum et scientia de qua nascitur sunt
<lb ed="#L" n="7"/>omnino eiusdem. quia illud quod scimus loquimur. verbum
<lb ed="#L" n="8"/>scilicet formando. sed ipsa notitia praemisse et verbum con
<lb ed="#L" n="9"/>clusionis non sunt respectu eiusdem. ergo notitia
pri<lb ed="#L" n="10" break="no"/>misse non est verbum conclusionis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e606">
⁋ Contra quartum
<lb ed="#L" n="11"/>quod dicit. quod quicquid est. est verbum declaratiuum rei.
<lb ed="#L" n="12"/>quero. aut notitia declaratiua et quod quid est sunt
<lb ed="#L" n="13"/>omnino idem. aut non sunt omnino idem. Si detur primum.
<lb ed="#L" n="14"/>ergo quod quid est rei esset vere productum per intellectum
<lb ed="#L" n="15"/>Et sequeretur quod quod quid est substantie esset vera quali
<lb ed="#L" n="16"/>tas informans animam. sicut ipsa notitia
declarati<lb ed="#L" n="17" break="no"/>ua est vera qualitas animam informans. sed hoc videtur esse
<lb ed="#L" n="18"/>inconueniens. Si non sunt idem. et secundum istum alibi. dist.
<lb ed="#L" n="19"/> qa. id est notitia declaratiua est verbum. ergo quod quid est
<lb ed="#L" n="20"/>non est verbum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e630">
⁋ Contra quaentum de illa duplici consi
<lb ed="#L" n="21"/>deratione intellectus arguo sic. quod competit alicui
<lb ed="#L" n="22"/>inquantum natura competit omni nature. quia redupli
<lb ed="#L" n="23"/>catio ponit vniversalitatem sicut declaratum est prius. ergo
<lb ed="#L" n="24"/>si intellectus vt natura est virtusactiua. sequitur quod
<lb ed="#L" n="25"/>omnis natura est virtus actiua. quod est manifeste
fal<lb ed="#L" n="26" break="no"/>sum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e646">
⁋ Confirmatur quia secundum philosophum id est phi. natura ita
<lb ed="#L" n="27"/>dicitur de materia sicut de forma. ergo ita dicitur de passiuo
<lb ed="#L" n="28"/>sicut de actiuo. ergo intellectus vt natura non est magi
<lb ed="#L" n="29"/>virtus actiua quam virtus passiua.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e655">
⁋ Ideo aliter dico
<lb ed="#L" n="30"/>ad quaestionem circa quam sic est procedendum. Primo
vi<lb ed="#L" n="31" break="no"/>dendum est que sunt poneda in mente. Secundo cui
<lb ed="#L" n="32"/>illorum competit esse verbum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e665">
⁋ Circa primum
manife<lb ed="#L" n="33" break="no"/>stum est in intellectu esse actum intelligendi et etiam
<lb ed="#L" n="34"/>habitum. sed vtrum species aliqua praeuia actui sit
ponen<lb ed="#L" n="35" break="no"/>da in anima vel non est dubium. Utrum etiam praeter actum
<lb ed="#L" n="36"/>intelligendi sit aliquis conceptus formatus per actum
<lb ed="#L" n="37"/>intelligendi. vel etiam sit aliquas conceptus habens
<lb ed="#L" n="38"/>tamen esse obiectiuum est dubium.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e681">
⁋ Utrum etiam sit alicua
<lb ed="#L" n="39"/>species in intellectu quae non posset esse sine actu intel
<lb ed="#L" n="40"/>igendi est dubium.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e688">
⁋ De primo dubio et terto dico quod
<lb ed="#L" n="41"/>species neutro modo dicta est ponenda in intellectu
<lb ed="#L" n="42"/>qui nunquam ponenda est pluralitas sine neccesstate. sed
<lb ed="#L" n="43"/>sicut alias ostendetur quicqud potest saluari pro talem
<lb ed="#L" n="44"/>speciem. potest saluari sine. ea eque faciliter. ergo talis species
<lb ed="#L" n="45"/>non est ponenda.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e701">
⁋ Sed de secundo dubio est mihi
<lb ed="#L" n="46"/>magis dubium. hoc tamen est mihi probabile quamuis non
<lb ed="#L" n="47"/>iffirmen. quod in intellectu praeter ipsum actum
intelli<lb ed="#L" n="48" break="no"/>gendi quando intelligitur aliquod commune ad plura est ali
<lb ed="#L" n="49"/>quid in intellectu vel subiectiue vel obiectiue.
<lb ed="#L" n="50"/>quod est aliquo modo simile rei ex intellecte. quod a mul
<lb ed="#L" n="51"/>tis vocatur quasi quoddam ydolum in quo aliquo modo
<lb ed="#L" n="52"/>ipsa res cognoscitur. quamuis rem singularem cognosci n
<lb ed="#L" n="53"/>illo non sit aliud quam ipsum ydolum cognosci. nisi forte
<lb ed="#L" n="54"/>praeter hoc cognoscatur ipsum esse conceptum alicuius alte
<lb ed="#L" n="55"/>rius. De isto dictum est prius et alias amplius forte
<!--448.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 223-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>dicetur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e734">
⁋ Circa secundum vidende sunt primo aliqui cond
<lb ed="#L" n="57"/>tiones quae nate sunt competere illi quod dicitur verbum. secundo
<lb ed="#L" n="58"/>ad propositum. Circa primum videtur secundum omnes quod de ratione
<lb ed="#L" n="59"/>verbi est quod sit aliquid in mente. quia secundum beatum augu.
<lb ed="#L" n="60"/>xv. de tri. c. x. si per signa corporalia verbum quod men
<lb ed="#L" n="61"/>te gerimus innotescit. Secundo concessum est ab omnibus
<lb ed="#L" n="62"/>quod ver um est aliquid in mente genitum vt si proles quadam.
<lb ed="#L" n="63"/>sicut dicit <ref xml:id="wo8uy7-d1e1347-Rd1e751">aug. ix. de tri. c. viii.</ref>
<quote xml:id="wo8uy7-d1e1347-Qd1e754" source="http://scta.info/resource/adt-l9-d1e1074" synch="38-55">Conceptam rerum
<lb ed="#L" n="64"/>veracem notitiam tanquam verbum apud nos habemus
<lb ed="#L" n="65"/>et dicendo intus gignimus. nec a nobis nascendo
<lb ed="#L" n="66"/>discedit</quote>. Tertio conceditur quod verbum est similitudo
<lb ed="#L" n="67"/>rei et ymago eius. sicut dicit <ref xml:id="wo8uy7-d1e1347-Rd1e765">augu. ix. de tri. ca.
<lb ed="#L" n="68"/>xi.</ref>
<quote xml:id="wo8uy7-d1e1347-Qd1e771" source="http://scta.info/resource/adt-l9-d1e1090" synch="190-222">Et cum habeat notitia similitudine ad eam rem quan
<lb ed="#L" n="69"/>nouit notitia est. ideoque et ymago verbum est</quote>. Similiter
<lb ed="#L" n="70"/>
<ref xml:id="wo8uy7-d1e1347-Rd1e778">xv. de tri. c. xii.</ref>
<quote xml:id="wo8uy7-d1e1347-Qd1e781" source="http://scta.info/resource/adt-l15-d1e1836" synch="49-58">Uerbum est simillimum rei note de crsa
<lb ed="#L" n="71"/>gignitur et ymago eius</quote>.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e787">
⁋ Ex istis ad propositum
di<lb ed="#L" n="72" break="no"/>co quod secundum intentonem beati augu. verbum multipliciter
<lb ed="#L" n="73"/>accipitur. vno modo accipitur largissime. et sic verbum
<lb ed="#L" n="74"/>est actus intelligendi genitus vel producius. Ali
<lb ed="#L" n="75"/>quando accipitur pro verbo complexo. et sic omnis actus
comple<lb ed="#L" n="76" break="no"/>tus verus vel falsus est o verbum. Aliquando accipitur stricte pro
<lb ed="#L" n="77"/>verbo vero. aliquando accipitur strictius pro verbo vero.
<lb ed="#L" n="78"/>cum amore prolato. Aliquando accipitur verbum pro con
<lb ed="#L" n="79"/>ceptu mentis siue sit subiectiue in anima siue obie
<lb ed="#L" n="80"/>ctiue tantum. siue etiam distinguatur ab actu
intelligen<lb ed="#L" n="81" break="no"/>di siue non. Primo modo accipit beatus augu. patet de
<lb ed="#L" n="82"/>tri. c. x. vbi dicit. Et si verba non sonant. in
cor<lb ed="#L" n="83" break="no"/>de suo dicit vtique qui cogitat. ergo quicquid cogitatur
<lb ed="#L" n="84"/>dicitur verbum mentis. sed de omni siue complexo siue
incom<lb ed="#L" n="85" break="no"/>plexo contingit cogitare. ergo omne tale contingit
di<lb ed="#L" n="86" break="no"/>cere verbo mentr. Similiter. viii. de tri. c. x. dicit. Car
<lb ed="#L" n="87"/>taginem quidem cum eloqui volo. apde meipsum quaero vt elo
<lb ed="#L" n="88"/>quar. et apud meipsum inuenio fantasiam cartagis.
<lb ed="#L" n="89"/>Et sequitur. eam vidi atque sensi menoriaque retinui. vt
<lb ed="#L" n="90"/>apud me inuenirem de illa verbum cum eam vellem dice
<lb ed="#L" n="91"/>re. ipsa enim fantasia eius in menoria mea verbum
<lb ed="#L" n="92"/>eius est. Ex ista auctoritate arguo sic. possibile est aliquem
<lb ed="#L" n="93"/>appraehendere cartaginem et eam memoriter
reti<lb ed="#L" n="94" break="no"/>nere omni alio circumscripto quod nec est
car<lb ed="#L" n="95" break="no"/>taginis notitia habitualis nec actualis. ergo
<lb ed="#L" n="96"/>sine omni alio potest haberi verbum cartaginis.
<lb ed="#L" n="97"/>et per consequens notitia actualis cartaginis vel ha
<lb ed="#L" n="98"/>bitualis erit verbum et non notitia habitualis
<lb ed="#L" n="99"/>secundum beatum augustinum et secundum omns. ergo notitia actualis
<lb ed="#L" n="100"/>incomplexa cartaginis est verbum. sed qua ratione
<lb ed="#L" n="101"/>vna notitia actualis incomplexa est verbum.
ea<lb ed="#L" n="102" break="no"/>dem ratione quelibet notitia actualis est ver
<lb ed="#L" n="103"/>bum. et hoc loquendo de notitia intellectus crea
<lb ed="#L" n="104"/>ti.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e862">
⁋ Preterea omni verbo vocali correspondet
<lb ed="#L" n="105"/>aliquod verbum mentale propter quod dicit Au
<lb ed="#L" n="106"/>gustinus. patet de trini. c. xi. verbum quod foris so
<lb ed="#L" n="107"/>nat signum est verbi quod intus latet. sed verbis
<lb ed="#L" n="108"/>vocalibus que sunt simpliciter incomplexa. et
ma<lb ed="#L" n="109" break="no"/>xime que sunt nomina propria rerum singulari
<lb ed="#L" n="110"/>um. sicut sunt sortes et plato nihil correspondet
<!--449.xml-->
<pb ed="#L" n="223-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>in mente nisi notitia incomplexa. ergo illa notitia
<lb ed="#L" n="2"/>erit verbum. Si dicatur quod correspondet aliquod ydolum
<lb ed="#L" n="3"/>vel species vel conceptus vel aliquod tale. Contra
<lb ed="#L" n="4"/>hoc. quocunque tali dato illo circumscripto deus
<lb ed="#L" n="5"/>posset facere aliquem intelligere vocem
significa<lb ed="#L" n="6" break="no"/>tiuam alicuius rei singularis. et ex ipsa concipere
<lb ed="#L" n="7"/>significatum illius vocis. et per consequens haberet verbum
<lb ed="#L" n="8"/>mentale correspondens verbo vocali. et tamen nihil
<lb ed="#L" n="9"/>haberet nisi notitiam actualem incomplexam. Quod autem
<lb ed="#L" n="10"/>verbum aliquando accipiatur a beato augustino pro omni
<lb ed="#L" n="11"/>actu complexo quo alicui assentitur vel dissenti
<lb ed="#L" n="12"/>tur. patet per eundem. patet de trini. c. xvi. vbi dicit sic.
<lb ed="#L" n="13"/>Nonne multa dicimus etiam que nescimus. nec
<lb ed="#L" n="14"/>dubitantes ea dicimus sed vera arbitrantes. quae
<lb ed="#L" n="15"/>si forte vera sunt in ipsis rebus de quibus
loqui<lb ed="#L" n="16" break="no"/>mur non in verbo nostro vera sunt. quia verbum
<lb ed="#L" n="17"/>verum non est nisi quod de re que scitur gignitur.
<lb ed="#L" n="18"/>si autem vera non sunt. falsum est. ergo isto modo verbum
<lb ed="#L" n="19"/>nostrum nec tamen mentimur sed tamen fallimur. Cum autem
<lb ed="#L" n="20"/>dubitamus nondum est verbum de re de qua
du<lb ed="#L" n="21" break="no"/>bitamus. sed de nostra dubitatione verbum est. quam et
<lb ed="#L" n="22"/>uis enim non nouerimus an verum sit vnde dubita
<lb ed="#L" n="23"/>mus. tamen dubitare nos nouimus. ac per hoc cum
<lb ed="#L" n="24"/>hoc dicimus verum verbum est. quoniam quod nouimus
di<lb ed="#L" n="25" break="no"/>cimus quod etiam mentiri non possumus. quod cum
<lb ed="#L" n="26"/>facimus vtique volentes et scientes falsum verbum
<lb ed="#L" n="27"/>habemus. vbi verum verbum est mentiri nos. hoc
<lb ed="#L" n="28"/>enim nouimus. et cum nos esse mentitos consitemur
<lb ed="#L" n="29"/>Unde dicimus. quod scimus est dicimus. scimus
<lb ed="#L" n="30"/>namque nos esse mentitos.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e949">
⁋ Ex ista auctoritate habetur quod
<lb ed="#L" n="31"/>non omnis actus intelligendi est verbum. quia dubi
<lb ed="#L" n="32"/>tatio que est actus intelligendi non est verbum.
di<lb ed="#L" n="33" break="no"/>cente augustino. cum dubitamus nondum est
ver<lb ed="#L" n="34" break="no"/>bum de re de qua dubitamus. ergo dubitatio illa
<lb ed="#L" n="35"/>non est verbum. et tamen dubitatio illa est actus
<lb ed="#L" n="36"/>intelligendi. sicut et assentire est actus
intclligen<lb ed="#L" n="37" break="no"/>di. Secundo habetur quod non omne verbum nascitur de
<lb ed="#L" n="38"/>scientia in memoria. quia verbum falsum de nulla
<lb ed="#L" n="39"/>scientia nasci potest. sed aliquod est mo verbum falsum
<lb ed="#L" n="40"/>dicente augustino. falsum est illo modo verbum
<lb ed="#L" n="41"/>nostrum. non tamen mentimur. sed tamen fallimur. Tertio
<lb ed="#L" n="42"/>habetur quod omnis actus iudicatiuus intellectus quo
<lb ed="#L" n="43"/>intellectus alicui consentit vel dissentit est ver
<lb ed="#L" n="44"/>bum. quia omnis talis actus est verus vel falsus. et
<lb ed="#L" n="45"/>omnis talis est verbum secundum beatum augustinum hoc.
<lb ed="#L" n="46"/>qui ponit quod sicut est aliquod verbum verum. ita
<lb ed="#L" n="47"/>est aliquod verbum falsum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e988">
⁋ Quarto habetur quod propositio
<lb ed="#L" n="48"/>vera siue falsa non est verbum. quia si talis proposito esset
<lb ed="#L" n="49"/>verbum nullus posset habere talem propositione in men
<lb ed="#L" n="50"/>te. nisi haberet verbum quod negat beatus
augu<lb ed="#L" n="51" break="no"/>stinus. quia dubitans de aliqua propositione siue sit
ve<lb ed="#L" n="52" break="no"/>ra siue falsa non habet verbum. et tamen in mente sua
<lb ed="#L" n="53"/>habet propositionem de qua dubitat. et ita propositio non est
<lb ed="#L" n="54"/>verbum accipiendo verbum isto secundo modo. tamen
<lb ed="#L" n="55"/>accipiendo verbum primo modo secundum opinionem que
<!--449.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 223-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>ponit quod conceptus est ipsa intellectio. debet dici quod
<lb ed="#L" n="57"/>propositio est verbum vel verba. Ex quibus omnibus in
<lb ed="#L" n="58"/>fertur quod verbum secundum quod hic accipitur ab augustino
<lb ed="#L" n="59"/>est idem quod actus iudicatiuus intellectus quo
<lb ed="#L" n="60"/>alicui propositioni vel assentit vel dissentit. et ideo quia
<lb ed="#L" n="61"/>propositioni dubie non assentit vel dissentit. ideo de
<lb ed="#L" n="62"/>tali propositione non habetur verbum. quia tamen tali dubitatio
<lb ed="#L" n="63"/>ni qua ipse dubitat de propositione dubia assentit. ideo
<lb ed="#L" n="64"/>de ista habet verbum. quia istam nouit et sibi assentit
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1034">
<lb ed="#L" n="65"/>⁋ Sed de vltima parte auctoritatis videtur esse dubium
<lb ed="#L" n="66"/>qui videtur repugnare praedictis. quia dicit beatus
Au<lb ed="#L" n="67" break="no"/>gustinus quod aliquis scienter mentiendo habet verbum
<lb ed="#L" n="68"/>tunc quero de quo habet illud verbum. Uerbi gratia.
<lb ed="#L" n="69"/>mentiatur aliquis in corde suo dicendo christum non esse
<lb ed="#L" n="70"/>deum. iste sic mentiendo habet verbum. quero tunc
<lb ed="#L" n="71"/>de quo. Aut de ista propositione christus non est deus. aut
<lb ed="#L" n="72"/>de illa. ipse mentitur. Non de prima propositione. quia
<lb ed="#L" n="73"/>quero aut dubitat de ea. et tunc de propositione dubia
<lb ed="#L" n="74"/>est verbum quod est prius negatum. aut assentit sibi
<lb ed="#L" n="75"/>et tunc non mentitur aut dissentiet tunc fallitur. et per
<lb ed="#L" n="76"/>consequens non mentitur. Relinquitur igitur quod de propositione
<lb ed="#L" n="77"/>dubia potest esse verbum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1065">
⁋ Ad illud respondeo
<lb ed="#L" n="78"/>sine praeiudicio quod augustinus vario modo accipit
<lb ed="#L" n="79"/>verbum. quia cum dicit quod cum scientes et volentes menti
<lb ed="#L" n="80"/>mur falsum verbum habemus. accipit ibi verbum
<lb ed="#L" n="81"/>pro verbo vocali. quia sistendo praecise in verbo men
<lb ed="#L" n="82"/>tali nullo modo possumus mentiri scienter. quia
<lb ed="#L" n="83"/>mentiens scienter praecise sistendo in verbo
menta<lb ed="#L" n="84" break="no"/>li. aut dicit praecise locutionem falsi scienter sine omni
<lb ed="#L" n="85"/>adhesione illi falso. et tunc non est aliud quam appre
<lb ed="#L" n="86"/>hendere vnum falsum. aut dicit locutionem falsi
<lb ed="#L" n="87"/>cum adhesione tamen. Si primo modo tunc mentiri sci
<lb ed="#L" n="88"/>enter non est nisi scienter apprehendere falsum. et per
<lb ed="#L" n="89"/>consequens quicumque dissentiret falso mentiretur. quod est
<lb ed="#L" n="90"/>manifeste falsum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1096">
⁋ Si secundo modo sic includit
<lb ed="#L" n="91"/>contradictionem. quia quod aliquis adhereat illi quod scit vel
<lb ed="#L" n="92"/>credit esse falsum est contradictio. quia ex hoc quod scit vel
<lb ed="#L" n="93"/>credit illud esse falsum dissentit. ex hoc autem quod
<lb ed="#L" n="94"/>adheret sibi assentit. sed eidem assentire et
dissen<lb ed="#L" n="95" break="no"/>tire includit contradictionem. ergo nullo modo potest
ali<lb ed="#L" n="96" break="no"/>quis scienter mentiri sistendo praecise in verbo men
<lb ed="#L" n="97"/>tali. Et ita beatus augustinus accipit ibi verbum
<lb ed="#L" n="98"/>falsum pro verbo vocali. quia illud simpliciter est falsum
<lb ed="#L" n="99"/>ex hoc quod est signum falsi. et tamen de isto verbo vocali
<lb ed="#L" n="100"/>potest esse verbum verum. quia potest vere scire quod hoc verbum
<lb ed="#L" n="101"/>est falsum. et quod proferens mentitur. Ueruntamen est sciendum quod
<lb ed="#L" n="102"/>illud quod iam dictum est de scienter mentiente est
intelli<lb ed="#L" n="103" break="no"/>gendum de aliquo mentaliter loquente et non alicui lo
<lb ed="#L" n="104"/>quente. quia si aliquis loqueretur alteri mentaliter bene posset
<lb ed="#L" n="105"/>scienter mentiri. quia tunc mentiri non esset nisi
apprehen<lb ed="#L" n="106" break="no"/>dere falsum scitum esse falsum vt aliquis alius
<lb ed="#L" n="107"/>apppraehendens illam apphensionem credat
apprae<lb ed="#L" n="108" break="no"/>hensum esse verum quod tamen est falsum. quia hoc est
<lb ed="#L" n="109"/>appraehendere falsum cum intentione fallendi.
<lb ed="#L" n="110"/>quod est mentiri. sed hoc non est possibile nobis
<!--450.xml-->
<pb ed="#L" n="224-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>nisi forte respectu angelorum aliquo modo
apprae<lb ed="#L" n="2" break="no"/>hensionem nostram ad ipsos dirigendo. Et verbum
<lb ed="#L" n="3"/>falsum illo modo dictum comprehendit non tantum actum
<lb ed="#L" n="4"/>intellectus sed etiam actum voluntatis quo vult
<lb ed="#L" n="5"/>decipe. et ideo circumscribendo actum voluntatis
<lb ed="#L" n="6"/>non est mendacium. sicut aliquos proferens falsum vt
<lb ed="#L" n="7"/>ipsum improbet non mentitur
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1165">
⁋ Tertio dico quod Au
<lb ed="#L" n="8"/>gustinus frequenter accipit verbum pro actu
iudi<lb ed="#L" n="9" break="no"/>catiuo vero. quod natum est gigni ex habitu sci
<lb ed="#L" n="10"/>entisico vel saltem habitum vero. Sic accipit augu
<lb ed="#L" n="11"/>stinus. xv. tri. c. x. necesse est cum verum loquimur
<lb ed="#L" n="12"/>id quod scimus loquimur. ex ipsa scientia quam memo
<lb ed="#L" n="13"/>ria tenet nascatur verbum. Et sequitur formata
quaep<lb ed="#L" n="14" break="no"/>pe cogitatio ab ea re quam scimus verbum est quod
<lb ed="#L" n="15"/>in corde dicimus. quod nec grecum est nec latinum
<lb ed="#L" n="16"/>nec lingue alicuius alterius. Ex ista auctoritate patet quod
<lb ed="#L" n="17"/>verbum nascitur de scientia. Similiter. c. xii. perueniendu
<lb ed="#L" n="18"/>est ad illud hominis verbum quod omnia quibus
signifi<lb ed="#L" n="19" break="no"/>catur signa praecedit et gignitur de scientia que manet in
<lb ed="#L" n="20"/>animo. Similiter in eodem ca. Sia que per seipsum et qusa
<lb ed="#L" n="21"/>per sensum corporis sui. et quae testimouiis aliorum
<lb ed="#L" n="22"/>praecepta scit animus. thesauro memorie condita
<lb ed="#L" n="23"/>tenet. ex quibus gignitur verbum quando quod scimus
<lb ed="#L" n="24"/>loquimur. sed verbum ante omnem sonum ante omnem origine
<lb ed="#L" n="25"/>soni. Ex ista aucteies patet quod verbum hic accipitur.
<lb ed="#L" n="26"/>actu producto ex habitu intellectuali veridico
<lb ed="#L" n="27"/>siue ille habitus sit scientificus siue euidens. si
<lb ed="#L" n="28"/>ue creditiuus qui accipitur per testimonia aliorum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1213">
<lb ed="#L" n="29"/>⁋ Quarto modo accipit beatus augustinus verbum
<lb ed="#L" n="30"/>pro vera notitia cum amore prolata. et sic accipit. ix.
<lb ed="#L" n="31"/>de tri. c. viii. vbi sic dicit verbum amore concipitur
<lb ed="#L" n="32"/>siue creature siue creatoris. Similiter. c. xdicit sic
<lb ed="#L" n="33"/>Recte ergo queritur vtrum omnis notitia verbum an
<lb ed="#L" n="34"/>tantum amata notitia. nouimus enim et ea que odimus
<lb ed="#L" n="35"/>hec est questio beati augustini. et soluit dicens
<lb ed="#L" n="36"/>sed nec concepta nec parta dicenda sunt animo quae
<lb ed="#L" n="37"/>nobis displicent. non enim omnia quae quoquo tangunt
co<lb ed="#L" n="38" break="no"/>cipiuntur. sed aliqua vt nota sint non tamen verba
di<lb ed="#L" n="39" break="no"/>cantur. sicut ista de quabus nunc agimus. Et sequitur
<lb ed="#L" n="40"/>Aliter omne quod notum est verbum dicitur animo
im<lb ed="#L" n="41" break="no"/>pressum. quandiu de memoria proferri et diffiniri po
<lb ed="#L" n="42"/>test. quamuis ipsa res displiceat. Aliter tamen placet
<lb ed="#L" n="43"/>quod mente concipitur secundum quod genus verbi accipien
<lb ed="#L" n="44"/>dum est. quod ait apostorhus. Nemo dicit domins iesus.
<lb ed="#L" n="45"/>nisi in spiritusancto. cum secundum aliam vocationem
verbi<lb ed="#L" n="46" break="no"/>dicant hoc et illi de quibus domins ait. non omnis qui dicit
<lb ed="#L" n="47"/>domine domine intrabit in regnum celorum. Et sequitur
<lb ed="#L" n="48"/>postea. Uerbum est. ergo quod nunc discernere et
in<lb ed="#L" n="49" break="no"/>sinuare volumus cum amore notitia. Ex ista
au<lb ed="#L" n="50" break="no"/>ctoritate potest haberi quod verbum vno modo accipitur
pro<lb ed="#L" n="51" break="no"/>notitia cum amore. Et verbum sic dictum dicit
du<lb ed="#L" n="52" break="no"/>os actus. scilicet intellectus et voluntatis. vt res quae sci
<lb ed="#L" n="53"/>tur etiam diligatur. Aliter accipitur verbum pro omni
<lb ed="#L" n="54"/>notitia quae de memoria proferri potest. et sic omnis
noti<lb ed="#L" n="55" break="no"/>tia actualis potest dici verbum. Quinto modo ac¬
<!--450.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 224-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>cipitur verbum pro conceptu mentis. quod potest haberi
<lb ed="#L" n="57"/>ab augustino. patet de tri. c. iiii. vbi vult quod omne
<lb ed="#L" n="58"/>signum posterius notitia. quod adhibetur vel
ad<lb ed="#L" n="59" break="no"/>hiberi potest adaliquomodo significandum illud
<lb ed="#L" n="60"/>quod intelligitur per notitiam est aliquo modo verbum
<lb ed="#L" n="61"/>et ideo cum conceptus aliquo modo significent il
<lb ed="#L" n="62"/>la que possunt intelligi. conceptus aliquo modo
<lb ed="#L" n="63"/>verba dici possunt. Similiter videtur dicere augusti
<lb ed="#L" n="64"/>nus quod cogitatum habet rationem verbi. quod est in
<lb ed="#L" n="65"/>telligendum de illo quod sine cogitatione esse non
<lb ed="#L" n="66"/>potest. cuiusmodi sunt conceptus. quia res que possunt esse
<lb ed="#L" n="67"/>sine cogitatione. et tamen possunt cogitari non possunt dici
<lb ed="#L" n="68"/>verba. Assumptum posset probari per beatum
augusti<lb ed="#L" n="69" break="no"/>num vbi supra vbi dicit sic. De his nunc disseri
<lb ed="#L" n="70"/>mus quae nota cogitamus et nota sunt nobis etiam
<lb ed="#L" n="71"/>si non cogitentur a nobis. sed certa si ea dicere ve
<lb ed="#L" n="72"/>limus nisi cogitata non possumus. ergo videtur quod
<lb ed="#L" n="73"/>etiam que cogitantur dummodo non sunt nisi in men
<lb ed="#L" n="74"/>te nec possunt esse nisi cogitentur. igitur huiusmodi possunt
<lb ed="#L" n="75"/>dici verba. Sed vtrum huiusmodi conceptus differant
<lb ed="#L" n="76"/>ab actibus intelligendi non est modo disserendum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1326">
<lb ed="#L" n="77"/>⁋ Sic ergo dico quod ista questio principaliter
diffi<lb ed="#L" n="78" break="no"/>cultatem habet ex verbis beati augustini. et ideo vter
<lb ed="#L" n="79"/>dum est isto vocabulo sicut ipsemet vtebatur. sed
<lb ed="#L" n="80"/>ipse vtebatur aliquando pro omni actu intelligendi. Ali
<lb ed="#L" n="81"/>quando pro actu iudicatiuo. Aliquando pro actu veridicor
<lb ed="#L" n="82"/>Aliquando pro actu veridico cum amore. sede pro actu
iu<lb ed="#L" n="83" break="no"/>dicatiuo cum amore. sicut innuit. ix. de tri. c. viii.
<lb ed="#L" n="84"/>Et aliquando pro omni cogitato quod sine cogitatione
<lb ed="#L" n="85"/>illa esse non potest. Et ideo quando videntur aliquae
opi<lb ed="#L" n="86" break="no"/>niones contrarie per distinctionem sunt saluande.
<lb ed="#L" n="87"/>etat ideo eodem modo de auctibus sanctorum qui au
<lb ed="#L" n="88"/>gustinum sequebantur est faciendum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1355">
⁋ Sed tunc est
<lb ed="#L" n="89"/>dubium an verbum quocumque modo dicatur
necessa<lb ed="#L" n="90" break="no"/>rio gignatur de memoria. quod videtur augustin
<lb ed="#L" n="91"/>dicere valde frequenter
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1364">
⁋ Ad hoc dico quod memo
<lb ed="#L" n="92"/>ria apud beatum augustinum dupliciter accipitur. Uno
<lb ed="#L" n="93"/>modo pro habitu intellectuali derelicto ex actu
<lb ed="#L" n="94"/>qui potest esse principium consimilis actus. Aliter
<lb ed="#L" n="95"/>accipitur memoria pro omni principio sufficiente
<lb ed="#L" n="96"/>generationis verbi. siue illud principium sit ipsamet
<lb ed="#L" n="97"/>anima. siue aliquid informans animam siue comprhi
<lb ed="#L" n="98"/>dens vtrumque. et sic accipit ipse. patet de tri. c. xxi. vbi
<lb ed="#L" n="99"/>sic. Cogitando quod verum inuenerimus hoc maxime
<lb ed="#L" n="100"/>intelligere dicimur. et hoc quidem in menoria rursum
<lb ed="#L" n="101"/>relinquimus. sed illa abstrusior profunditas
<lb ed="#L" n="102"/>nostre memorie. vt hoc etiam primum cum cogitamus
<lb ed="#L" n="103"/>inuenimus et gignimus intimum verbum quod nulli
<lb ed="#L" n="104"/>us lingue sit tanquam scientia de scientia. et visio de
visio<lb ed="#L" n="105" break="no"/>ne. et intelligentia quae apparet in cogitatione de
<lb ed="#L" n="106"/>intelligentia que fuerat iam in memoria. sed la
<lb ed="#L" n="107"/>tebat. In ista auctoritate innuitur quod memoria isto
mo<lb ed="#L" n="108" break="no"/>do dicta est quod praecedit omne verbum et omnem
<lb ed="#L" n="109"/>cogitationem. de quo tamen cognitio gigni potest.
<lb ed="#L" n="110"/>et etiam scientia visio et intelligentia. sed hoc
<!--451.xml-->
<pb ed="#L" n="224-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>non est: quia realiter sit visio scientia vel intelligentia. sed
<lb ed="#L" n="2"/>qui est principium visionis scientie et intelligentie.
<lb ed="#L" n="3"/>et hoc expresse dicit beatus Augustinus. xiiii. de
tri<lb ed="#L" n="4" break="no"/>ca. vi. vbi ponit etiam animam esse memoriam. vbi
<lb ed="#L" n="5"/>dicit sic. Restat vt aliquid pertinens ad eius
natu<lb ed="#L" n="6" break="no"/>ranc scilicet anime)o sit conspectus eius et in eam quando se co
<lb ed="#L" n="7"/>gitat. non quasi per loci spacium. sed incorporea
con<lb ed="#L" n="8" break="no"/>uersione religet cum verbo non se cogitat. nec sit
<lb ed="#L" n="9"/>quidem in conspectu. nec de illa suus formatur
ob<lb ed="#L" n="10" break="no"/>tuitus: sed tamen nouit se tanquam ipsa sibi sit memoria
<lb ed="#L" n="11"/>sui. sicut multarum disciplinarum peritus ea quae no
<lb ed="#L" n="12"/>uit eius memoria continentur. nec est in conceptu
<lb ed="#L" n="13"/>mentis eius nisi vnde cogitat. cetera in archana
<lb ed="#L" n="14"/>quadam notitia sunt recondita quae memoria
numcu<lb ed="#L" n="15" break="no"/>patur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1447">
⁋ Ex ista auctoritate patet. quod ipsamet substantia
<lb ed="#L" n="16"/>anime potest dici memoria. quod non est propter aliam cau
<lb ed="#L" n="17"/>sam nisi quia est principium sufficiens gignitionis
ver<lb ed="#L" n="18" break="no"/>di. Et qua ratione anima propter illam causam potest dic in
me<lb ed="#L" n="19" break="no"/>moria. eadem ratione omne id quod se tenet a parte anime si
<lb ed="#L" n="20"/>sit principium gignitionis verbi et non verbum potest
<lb ed="#L" n="21"/>dici memoria.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1464">
⁋ Ex eadem auctoritate patet. quod scientie
<lb ed="#L" n="22"/>in memoria alicuius periti quas manifestum est non
<lb ed="#L" n="23"/>acquiri nisi post magnum exercitium actuum possunt dici
<lb ed="#L" n="24"/>memoria. et ita patet primus modus accipiendi
me<lb ed="#L" n="25" break="no"/>moriam. Et si dicatur. secundum praedicta lapis posset dici
<lb ed="#L" n="26"/>memoria. quia potest esse principium intellectionis et
<lb ed="#L" n="27"/>verbi. Ad illud respondeo quod lapis non dicitur me
<lb ed="#L" n="28"/>moria. quia non est anima nec aliquid in anima. et ideo si esset
<lb ed="#L" n="29"/>aliqua species in anima praecedens actum. illa posset
ali<lb ed="#L" n="30" break="no"/>quo modo dici memoria. secundum intentionem beati Au
<lb ed="#L" n="31"/>gustini. et hoc quia omne illud a parte sui ad quod posset
<lb ed="#L" n="32"/>mens concurrere vt actualiter cogitaret est menoria
<lb ed="#L" n="33"/>secundum beatum Augustinum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1493">
⁋ Ex praedictis posset elici
<lb ed="#L" n="34"/>quod non est intentio beati augustini ponere in anima
ali<lb ed="#L" n="35" break="no"/>quam notitiam additam et habitualem qualemcumque ante
<lb ed="#L" n="36"/>omnem actum intelligendi distinctam a substantia anime. sed
po<lb ed="#L" n="37" break="no"/>nit quod talis notitia qua anima nouit se anteque se
cogi<lb ed="#L" n="38" break="no"/>taret est ipsamet substantia anime. quae est menoria. quia scilicet
ni<lb ed="#L" n="39" break="no"/>si esset aliquod impedimentum. ita posset anima cogi
<lb ed="#L" n="40"/>tare virtute illius substantia. sicut potest habens notitiam ha
<lb ed="#L" n="41"/>bitualem multarum rerum acquisitam ex actibus
cogi<lb ed="#L" n="42" break="no"/>tatis de talibus rebus nisi impediatur. vt dicit
<lb ed="#L" n="43"/>vbi supra
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1517">
⁋ Nec sanne gignit istam notitiam suam
<lb ed="#L" n="44"/>mens quando cogitando intellectam se conspicit tanquam si
<lb ed="#L" n="45"/>bi incognita ante fuerit. sed ita sibi nota erat quem
<lb ed="#L" n="46"/>admodum note sunt res quae menoria continentur et si
<lb ed="#L" n="47"/>non cogitentur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1528">
⁋ Et si dicatur quod verum est quod eodem
<lb ed="#L" n="48"/>modo est nota sicut alie res sunt note. et ergo sicut alie res
<lb ed="#L" n="49"/>sunt note non praecise per substantiam anime. sed etiam per habitum
<lb ed="#L" n="50"/>differentem ab anima. quae tamen praecedit actum. quia semper me
<lb ed="#L" n="51"/>moria praecedit intelligentiam secundum beatum
augusti<lb ed="#L" n="52" break="no"/>num.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1541">
⁋ Sed illud non est de intentione beati
au<lb ed="#L" n="53" break="no"/>gustini. sicut patet. ix. de tri. c. xiii. vbi dicit. quod omnis
<lb ed="#L" n="54"/>res quancunque cognoscimus generat in nobis
<lb ed="#L" n="55"/>notitiam sui. ab vtroque enim notitia paritur a cogno
<!--451.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 224-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>scente et cognito. itaque mens cum seipsam cognoscit
<lb ed="#L" n="57"/>sola parens est notitie sue et cognitum enim et
cogni<lb ed="#L" n="58" break="no"/>tor ipsa est. Ex ista auctoritate arguo. nihil a parte anime
<lb ed="#L" n="59"/>est parens verbi nisi memoria csecundum beatm augu
<lb ed="#L" n="60"/>stinum in diuersis locis onsed secundum beiatum augustinum
<lb ed="#L" n="61"/>hic sola mens est parens notitie sue. ergo sola mens
<lb ed="#L" n="62"/>est memoria respectu notitie sue. quod maxime
<lb ed="#L" n="63"/>verum est respectu primi actus. ergo primum actum
<lb ed="#L" n="64"/>cognoscendi nihil praecedit nisi substantia anime. ergo etc.
<lb ed="#L" n="65"/>Et omnia ista sunt intelligenda de anima si non esset impe
<lb ed="#L" n="66"/>dimentum qualiter impeditur pro statu isto.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1580">
⁋ Tamen
<lb ed="#L" n="67"/>contra praedicta est dubium. quia non videtur quod primus actus
<lb ed="#L" n="68"/>possit esse verbum. quia secundum beatum augustinum. ix. ti.
<lb ed="#L" n="69"/>c. xiiii. partum menis antecedit appetitus quidam
<lb ed="#L" n="70"/>quo idem quod noscit volumus querendor et inue
<lb ed="#L" n="71"/>niendo nascitur proles ipsa notitia. Ex ista
aucto<lb ed="#L" n="72" break="no"/>ritate habetur quod gignitionem verbi praecedit apperitus
<lb ed="#L" n="73"/>ed appetitus non praecedit primam notitiam. ergo prima
<lb ed="#L" n="74"/>notitia non est verbum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1601">
⁋ Preterea commune vebum de
<lb ed="#L" n="75"/>scientia nascitur secundum bieatum augustinum. patet de tri. in
di<lb ed="#L" n="76" break="no"/>uersis locis. sed primus actus non nascitur de scientia
<lb ed="#L" n="77"/>qui primum actum maxime quo anima cogitat se si non
<lb ed="#L" n="78"/>esset impedita non praecedit nisi ipsa substantia anime
<lb ed="#L" n="79"/>sed anima non est scientia. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1614">
⁋ Item. patet de trini.
<lb ed="#L" n="80"/>c. xvi. Quid est hoc formabile non formatum.
nisi<lb ed="#L" n="81" break="no"/>quoddam mentis nostre quod hacatque hac
volun<lb ed="#L" n="82" break="no"/>bili quadam cogitatione iactamus. cum a nobis nunc
<lb ed="#L" n="83"/>hoc nunc illud sicut iunctum fuerit vel accurrerit
<lb ed="#L" n="84"/>cogitatur. et econtra. sic verbum quando illud quod nos
<lb ed="#L" n="85"/>dicimus volubili motione iactare ad id quod
<lb ed="#L" n="86"/>scimus peruenerit atque inde formatur omnimodam
<lb ed="#L" n="87"/>similitudinem capiens. vt quo res quecumque scitur eam
<lb ed="#L" n="88"/>cogitetur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1636">
⁋ Ex ista auctoritate potest argui id quod
gigni<lb ed="#L" n="89" break="no"/>tur ex volubili motione intellectus praesupponit
<lb ed="#L" n="90"/>multos actus intellectus. sed huiusmodi est verbum. ergo
<lb ed="#L" n="91"/>verbum praesupponit multos actus intellectus. ergo
<lb ed="#L" n="92"/>verbum non est primus actus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1647">
⁋ Preterea secundum beatu
<lb ed="#L" n="93"/>augustinum. verbum mediante volubili motione for
<lb ed="#L" n="94"/>matur de scientia. ergo praesupponit scientiam. sed primus actus
<lb ed="#L" n="95"/>non praesupponit scientiam. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1656">
⁋ Ad primum istorum
<lb ed="#L" n="96"/>respondeo quod secundum intentione beati Augustini
<lb ed="#L" n="97"/>quin nobis de quibus ipse ibidem loquitur frequenter
<lb ed="#L" n="98"/>vbum quo aliquid scimus praecedit appetitus. quia
<lb ed="#L" n="99"/>requenter tale vrbum gignitur per inquisitionem que
<lb ed="#L" n="100"/>inquisitio non fit nisi mediante appetitu. Unde
<lb ed="#L" n="101"/>betus augustinus assignans rationem quare amor
<lb ed="#L" n="102"/>quo anima amat se non dicitur genitus. sicut notitia
<lb ed="#L" n="103"/>dicitur genita dicit sic. Ideo non recte dicitur genitus ab
<lb ed="#L" n="104"/>ea supple amor. sicut notitia sui qua se nouit. quia
<lb ed="#L" n="105"/>notitia iam inuentum est quod partum vel repartum
<lb ed="#L" n="106"/>dicitur quod sepere praecedit inquisitio eo fine
quie<lb ed="#L" n="107" break="no"/>tatur. nam inquisitio est appetitus inueniendi
<lb ed="#L" n="108"/>Ex ista auctoritate patet quod sepere precedit
inqui<lb ed="#L" n="109" break="no"/>sitio. si tamen non precederet non minus esset ver
<lb ed="#L" n="110"/>bum. Et ideo actus primus est verbum. quamuis
<!--452.xml-->
<pb ed="#L" n="225-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>non sit verbum verum. de quo loquitur frequenter bea
<lb ed="#L" n="2"/>tus augustinus. quia verbum verum est verbum com
<lb ed="#L" n="3"/>plexum quare non est primus actus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1704">
⁋ Ad secundum
<lb ed="#L" n="4"/>dico quod verbum illud quod dicit beatus augustin
<lb ed="#L" n="5"/>de scientia nasci non est omne verbum. quia non omne verbum
<lb ed="#L" n="6"/>nascitur de scientia. sicut ostensum est. Nunc autem verum
<lb ed="#L" n="7"/>est quod omne verbum verum vel nascitur de scientia. quia
<lb ed="#L" n="8"/>gignitur postquam habitum est in memoria. vel saltem
<lb ed="#L" n="9"/>natum est gigni. et hoc vel ipsmmet vel aliquod verbum
<lb ed="#L" n="10"/>eiusdem rationis cum illo. sed primus actus intelle
<lb ed="#L" n="11"/>ctus nostri non est verbum complexum sed verbum incon
<lb ed="#L" n="12"/>plexum et de verbo incomplexo creato raro loquis
<lb ed="#L" n="13"/>beatus Augustinus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1729">
⁋ Ad tertium quod beatus
Au<lb ed="#L" n="14" break="no"/>gustinus loquitur de verbo complexo quod potest
<lb ed="#L" n="15"/>primo esse dubium et postea scitum. et omne tale
<lb ed="#L" n="16"/>verbum sic gignitur per tales volubiles cogitationes
<lb ed="#L" n="17"/>et motiones. vel taliter gigni potest. et hoc sufficit
<lb ed="#L" n="18"/>ad beatum augustinum quod intendit ibidem dare diffe
<lb ed="#L" n="19"/>rentiam inter verbum nostrm et verbum diuinum. per
<lb ed="#L" n="20"/>hoc quod verbum nostrm est ante formabile quam formatum
<lb ed="#L" n="21"/>sed ex hoc non sequitur quod primus actus non sit verbum
<lb ed="#L" n="22"/>sed sequitur quod non sit tale verbum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1751">
⁋ Per idem ad
<lb ed="#L" n="23"/>aliud quod non sit aliquod verbum complexum quin ali
<lb ed="#L" n="24"/>quod verbum eiusdem rationis possit gigni de scien
<lb ed="#L" n="25"/>tia habituali que alia res et a vbo et a mente
<lb ed="#L" n="26"/>et hoc sufficit ad intentionem beati augustini.
<lb ed="#L" n="27"/>Et si queratur. an omnis notitia que est verbum possit
<lb ed="#L" n="28"/>gigni ab habitu. Dico quod omnis notitia intellectus
<lb ed="#L" n="29"/>creati abstractiua praeter notitiam euidentem
propo<lb ed="#L" n="30" break="no"/>sitionis contingentis potest produci ab habitu.
nisi<lb ed="#L" n="31" break="no"/>impediatur. ita quod habitu existente et nullo ex stente
<lb ed="#L" n="32"/>impedimento potest produci verbum correspondens.
<lb ed="#L" n="33"/>Sed ad notitiam intuitiuam non sufficit habitus.
<lb ed="#L" n="34"/>Similiter quamuis ad actum apphensiuum. similiter
crediti<lb ed="#L" n="35" break="no"/>uum veritatis contingentis sufficiat habitus. non
<lb ed="#L" n="36"/>tamen ad notitiam euidentem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1784">
⁋ Ex praedictis possent eli
<lb ed="#L" n="37"/>ci alique conclusiones vel propositiones quas credo
<lb ed="#L" n="38"/>esse de mente beati augustini.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1791">
⁋ Una quod saltem
<lb ed="#L" n="39"/>aliqua cogitatio est verbum. ita quod iste actus
in<lb ed="#L" n="40" break="no"/>telligendi vere et realiter est verbum. Et quia de ista
<lb ed="#L" n="41"/>sunt opiniones doctorum. ideo specialiter probo eam
<lb ed="#L" n="42"/>esse de mente beati augustini. Primo per eum. ix.
<lb ed="#L" n="43"/>de tri. vt supra vbi dicit. conceptam rerum veracem
<lb ed="#L" n="44"/>notitiam tanquam verbum apud nos habemus. et
di<lb ed="#L" n="45" break="no"/>cendo intus gignimus. neca nobis nascende
<lb ed="#L" n="46"/>discedit. ergo secundum beatum augustinum. verax notitia est
<lb ed="#L" n="47"/>verbum. et non notitia habitualis. ergo notitia acti
<lb ed="#L" n="48"/>alis. Item ibidem. c. x. Cum illa que odimus recto
<lb ed="#L" n="49"/>displicent recteque improbantur. approbatur eorum
<lb ed="#L" n="50"/>improbatio. et probatur probatio. et verbum est. ergo secundum
<lb ed="#L" n="51"/>beatum augustinum. improbatio est verbum. sed impro
<lb ed="#L" n="52"/>batio est actus intellectus. ergo etc. Idem. c. xiii.
<lb ed="#L" n="53"/>Est quidem ymago trinitatis ipsa mens et
noti<lb ed="#L" n="54" break="no"/>tia eius quod est proles eius. ac de seipsa verbum
<lb ed="#L" n="55"/>eius et amor certus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1830">
⁋ Dic patet quod beatus augustinus
<!--452.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 225-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>ponit istam trinitatem. mens notitia siue verbum.
<lb ed="#L" n="57"/>et amor. sed si notitia et verbum non essent idem
<lb ed="#L" n="58"/>realiter. vel esset hic quaternitas. vel verbum non esset
<lb ed="#L" n="59"/>pars istius. quorum vtrumque negat augustinus. Ite
<lb ed="#L" n="60"/>pv. de tri. c. ii. quedam locutiones sunt cordis. sed
<lb ed="#L" n="61"/>locutiones sunt verba quedam. ergo verba sunt
<lb ed="#L" n="62"/>cogitationes.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1854">
⁋ Idem in eodem. c. formata cogita
<lb ed="#L" n="63"/>tione ab ea re quam scimus verbum est. ergo
cogita<lb ed="#L" n="64" break="no"/>tio genita est verbum. quia frequenter beatus
augu<lb ed="#L" n="65" break="no"/>stinus accipit formari pro gigni.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1864">
⁋ Item. ca. xii.
<lb ed="#L" n="66"/>tunc est verbum simillimum rei note de qua gignitur et
<lb ed="#L" n="67"/>ymago eius. quando de visione scientie visio cogitatio
<lb ed="#L" n="68"/>nis exoritur quod est verbum lingue nullius. ergoe
<lb ed="#L" n="69"/>visio cogitationis est verbum. Item. c. xxii.
gigni<lb ed="#L" n="70" break="no"/>tur interim verbum quod nullius lingue est. tanquam
<lb ed="#L" n="71"/>scientia de scientia. et visio de visione. et intelligentia quod
<lb ed="#L" n="72"/>apparet in cogitatione de intelligentia que iam
<lb ed="#L" n="73"/>fuerat in memoria. ergo verbum est visio memoria
<lb ed="#L" n="74"/>et intelligentia. sed non nisi actualis. ergo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1886">
⁋ Aliam
<lb ed="#L" n="75"/>positio est. omuis actus intelligendi est verbum
<lb ed="#L" n="76"/>hoc patet per ipsum augustinum. patet de tri. c. xi vbi
di<lb ed="#L" n="77" break="no"/>cit sic. opera hominis nulla sunt que non prius in cor
<lb ed="#L" n="78"/>de dicantur. Unde scriptum est initium omnis oper
<lb ed="#L" n="79"/>ris verbum. Ex isto arguo sic. omne opus humanum
<lb ed="#L" n="80"/>praecedit verbum secundum istam auctoritate. sed aliquod opus
<lb ed="#L" n="81"/>potest esse humanum nullo existente in intellectu
nisi<lb ed="#L" n="82" break="no"/>sola notitia intuitiua alicuius rei vel aliquarum
<lb ed="#L" n="83"/>rerum. quia habita sola notitia intuitiua potest
dili<lb ed="#L" n="84" break="no"/>gi quod est quoddam opus. ergo notitia intuitiua
<lb ed="#L" n="85"/>est verbum. et per consequens multomagis qualibet notitia
<lb ed="#L" n="86"/>abstractiua.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1915">
⁋ Alia propositio est quod verbum vno modo
<lb ed="#L" n="87"/>dictum dicit duos actus. scilicet actum intellectus est
<lb ed="#L" n="88"/>actum voluntatis. ita quod quocumque illorum deficien
<lb ed="#L" n="89"/>te alter qui remanet non posset dici verbum. illo
<lb ed="#L" n="90"/>modo accipiendo verbum. hoc patet per beatum
augu<lb ed="#L" n="91" break="no"/>stinum. ix. de tri. c. x. Uerbum quod nunc insinuare
<lb ed="#L" n="92"/>volumus est cum amore notitia. similiter. ca. xi.
<lb ed="#L" n="93"/>cum notitia est placida digneque amata verbum est
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1347-d1e1933">
<lb ed="#L" n="94"/>⁋ Per praedicta respondeo ad formam questionis quod ac
<lb ed="#L" n="95"/>cipiendo verbum siue pro actu siue pro verbo complo
<lb ed="#L" n="96"/>xo. siue etiam pro actu intellectus cum amore volunta
<lb ed="#L" n="97"/>tis. verbum est qualitas mentis sibi inherens. Si
<lb ed="#L" n="98"/>autem accipiatur verbum pro conceptu mentis qui est ob
<lb ed="#L" n="99"/>iectum intellectus. et qui non potest esse sine mente
<lb ed="#L" n="100"/>tunc si teneatur quod conceptus est aliqua qualitas
<lb ed="#L" n="101"/>subiectiue existens in mente. dicendum esset quod verbum
<lb ed="#L" n="102"/>illo modo dictum esset qualitas mentis. Si autem
<lb ed="#L" n="103"/>teneatur quod conceptus non habet nisi esse obiectiuum
<lb ed="#L" n="104"/>in anima. tunc dicendum esset quod verbum illo modo