-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e1627.xml
540 lines (540 loc) · 34.9 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e1627.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 6</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 6</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="254-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e1627"><!-- l1d35q6 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e1627-Hd1e108">Quaestio 6</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e111">
Questio sexta.
<lb ed="#L" n="22"/>Exto quero utrum
<lb ed="#L" n="23"/>ideme in mente diuina sint practice an
<lb ed="#L" n="24"/>speculatiue
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e120">
⁋ Quod sint practice
vide<lb ed="#L" n="25" break="no"/>tur. quia omnis idea in mente artificis est practica. cum
<lb ed="#L" n="26"/>ars sit habitus practicus. sed idee diuine sunt immente
<lb ed="#L" n="27"/>artificis increati. ergo etc
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e129">
⁋ Ad oppositum quod sint spe
<lb ed="#L" n="28"/>culatiue videtur. quia in intellectu pure speculatiuo et
<lb ed="#L" n="29"/>nullo modo practico non est idea practica. sed intelle
<lb ed="#L" n="30"/>ctus diuinus est tantum speculatiuus et nullo modo practi
<lb ed="#L" n="31"/>cus. ergo etc. maior est manifesta. minorem probo. quia intel
<lb ed="#L" n="32"/>lectus qui non potest dirigere voluntatem non est practicus
<lb ed="#L" n="33"/>sed intellectus diuinus nullo modo potest dirigere
volun<lb ed="#L" n="34" break="no"/>tatem diuinam: cum ipsa voluntas non possit dirigi. sicut
<lb ed="#L" n="35"/>nec potest errare. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e149">
⁋ Ad istam. q. dico primo: quod
<lb ed="#L" n="36"/>ista. q. videtur esse nulla. quia speculatiuum et practicum
vi<lb ed="#L" n="37" break="no"/>dentur esse dicere cognitionum praecise et non quorumcumque
<lb ed="#L" n="38"/>obiectorum. et ideo cum ideec sicut supra ostensum e no
<lb ed="#L" n="39"/>sint cognitiones sec res cognite idee non erunt pra
<lb ed="#L" n="40"/>ctice nec speculatiue
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e163">
⁋ Ex eodem sequitur: quod non est
<lb ed="#L" n="41"/>conueniens modus loquendi dicere quod aliqua sint
prin<lb ed="#L" n="42" break="no"/>cipia practica. et aliqua conclusiones practice. Istud
<lb ed="#L" n="43"/>potest declarari. quia quando sunt aliquae dicere opposite. si vna
<lb ed="#L" n="44"/>diferentia conuenit aliquibus in vno aliquo genere et non
<lb ed="#L" n="45"/>omnibus alia differentia competit aliis eiusdem generis. ergo si
<lb ed="#L" n="46"/>practicum conuenit aliquibus principiis et aliquibus
com<lb ed="#L" n="47" break="no"/>clusionibus et non omnibus. speculatiuum etiam competet
<lb ed="#L" n="48"/>aliquibus principiis et aliquibus conclusionibus. sed hoc non est
<lb ed="#L" n="49"/>verum quia principia non sunt speculatiua sed
specula<lb ed="#L" n="50" break="no"/>bilia tantum. ergo etc. Quod autem in prologo dixi quod aliqua princi
<lb ed="#L" n="51"/>pia sunt practica et aliqua speculativa. vsus fui communi
<lb ed="#L" n="52"/>mo loquendi qui sic debet intelligi quod ista dicantur
princi<lb ed="#L" n="53" break="no"/>pia speculatiua quae sunt obiecta scientie speculatiue
<lb ed="#L" n="54"/>et ista practica quae sunt obiecta scientie practice sed hoc est
<!--511.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 254-v -->
<lb ed="#L" n="55"/>improprie loqui. Et ita patet quod ista. q. non habet
difficulta<lb ed="#L" n="56" break="no"/>tem nisi ex difficultate. q. quae queritur. an scientia dei re
<lb ed="#L" n="57"/>spectu factibilium sit practica vel speculativa. Et
<lb ed="#L" n="58"/>ideo de ipsa est aliquid modo videndum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e211">
⁋ Ad quauam dicitur quod
<lb ed="#L" n="59"/>scientia dei non est practica: quod probatur per talem rationem. quia
<lb ed="#L" n="60"/>duo sunt de ratione notitie practice. scilicet conformitas
<lb ed="#L" n="61"/>ad praxim quam conformitatem habet ex obiecto circa
<lb ed="#L" n="62"/>quod est. et prioritas eius naturalis ad eandem praxim. sed
in<lb ed="#L" n="63" break="no"/>tellectus diuinus comprando cognitionem eius ad actum
<lb ed="#L" n="64"/>voluntatis eius non habet coguitionem dictatiuam de ali
<lb ed="#L" n="65"/>quo faciendo. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e229">
⁋ Sed opinio ista videtur insufficiens
<lb ed="#L" n="66"/>quantum ad duo. primum quia praecise arguit quod intellectus di
<lb ed="#L" n="67"/>uinus non habet notitiam practicam dictatiuam de facien
<lb ed="#L" n="68"/>do: sicut patet manifeste ex processu eiusdem in eadem. q.
<lb ed="#L" n="69"/>sed praeter illam cognitionem practicam est vna alia quae est
<lb ed="#L" n="70"/>simpliciter practica. quia sicut ostensum est prius. logica. re
<lb ed="#L" n="71"/>thorica. gramatica et artes mechanice sunt sim
<lb ed="#L" n="72"/>pliciter practice. et tamen non sunt dictatiue. sed dictamen de
<lb ed="#L" n="73"/>exercitio illarum notitiarum practicarum non pertinet
<lb ed="#L" n="74"/>ad istas artes. sed ad prudentiam pertinet Quod autem ad
<lb ed="#L" n="75"/>prudentiam pertineat patet. quia omnis actus impratus quai virtuose
<lb ed="#L" n="76"/>elici potest ad prudentiam pertinet. sed omnis talis actus potest
<lb ed="#L" n="77"/>elici virtuose. patet inductiue. ergo etc. maior patet per ari.
<lb ed="#L" n="78"/>vi. ethi. vbi vult quod in arte peccans est eligibilior
<lb ed="#L" n="79"/>circa autem prudentiam minus. Ex quo patet quod virtuose
<lb ed="#L" n="80"/>agere non pertinet ad artem sed ad prudentiam. Similitervere
<lb ed="#L" n="81"/>tus moralis secundum ari. vi. ethi. numquam est sine prudentia.
<lb ed="#L" n="82"/>ergo nec actus virtuosus sine actu prudentie. Similiter
<lb ed="#L" n="83"/>prudentie est imprare et principari exercitio artium. et
<lb ed="#L" n="84"/>scientiarum speculatiuarum in aliis. sicut patet per philosophum. x.li
<lb ed="#L" n="85"/>bro ethi. quod prudentia praecipit quas quam artem debet
ex<lb ed="#L" n="86" break="no"/>ercere et quam scientiam debet audire. ergo multo
ma<lb ed="#L" n="87" break="no"/>gis habet imprare actus propositos. et per consequens habet de eis dicta
<lb ed="#L" n="88"/>re. et ita patet quod tales non sunt dictatiue. et tamen vere sunt
<lb ed="#L" n="89"/>practice secundum philosophum. vi. ethi. ergo probare quod deus non habet
<lb ed="#L" n="90"/>scientiam practicam dictatiuam non est probare eum non ha
<lb ed="#L" n="91"/>bere scientiam practicam.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e288">
⁋ Et si obiiciatur quod secundum ari.
<lb ed="#L" n="92"/>vi. ethi. Ars est habitus cum vera ratione factiuus. ergo ars
<lb ed="#L" n="93"/>de faciendis habet dictare vere. et per consequens est vere dicta
<lb ed="#L" n="94"/>tiua.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e297">
⁋ Respondeo quod non omnis vera ratio est dictamen
<lb ed="#L" n="95"/>sic notitia quae scio hominem componi ex corpore et anima
<lb ed="#L" n="96"/>non est dictamen. quamuis sit ratio vera. et ita est de arte quod
<lb ed="#L" n="97"/>est habitus cum vera ratione factiuus. et tamen non dictatuus.
<lb ed="#L" n="98"/>nec habet dictare vtrum debeat fieri vel non.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e308">
⁋
Se<lb ed="#L" n="99" break="no"/>cundo viditur opiniones sufficiens. quia praecise probat quod notitia
<lb ed="#L" n="100"/>dei respectu factibilium non habet illas duas
circum<lb ed="#L" n="101" break="no"/>stantias scilicet consormitatem et prioritatem respectu
vo<lb ed="#L" n="102" break="no"/>litionis diuine intrinsece. et non probat quod non habet illas
<lb ed="#L" n="103"/>duas conditiones respectu operationis ad extra. qua
<lb ed="#L" n="104"/>tamen potest dici praxis. et per consequens non probat quin respe
<lb ed="#L" n="105"/>ctu alicuius praxis habeat illas duas conditiones et per
<lb ed="#L" n="106"/>consequens non sufficienter probat quod non sit practica.
<lb ed="#L" n="107"/>Quod autem actio quae deus producit aliquid extra sit
pra<lb ed="#L" n="108" break="no"/>xis potest probari per descriptionem istius quam pouit de
<lb ed="#L" n="109"/>praxi. quia iste actus productivus est actus alterius poten¬
<!--512.xml-->
<pb ed="#L" n="255-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>tie quam intellectus naturaliter posterior intellectione:
<lb ed="#L" n="2"/>natus elici conformiter intentioni recte ad hoc quod sit rectus.
<lb ed="#L" n="3"/>ergo iste actus vere est praxis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e348">
⁋ Confirmatur. iste actus secundum
<lb ed="#L" n="4"/>istos non est actus intellectus nisi effectiue. non forma
<lb ed="#L" n="5"/>liter. sed talis actus intellectus potest esse praxis etiam secundum eos
<lb ed="#L" n="6"/>ergo etc. Si dicatur quod actus quae est primo praxis est actus
<lb ed="#L" n="7"/>voluntatis. et quia actus voluntatis diuine non est
pra<lb ed="#L" n="8" break="no"/>xis. ideo nullus actus sequens erit praxis. Istud non
<lb ed="#L" n="9"/>sufficit. quia siue actus voluntatis sit praxis siue non
<lb ed="#L" n="10"/>tali actuicontingenter elicito ab agente
cognoscen<lb ed="#L" n="11" break="no"/>te vere competit omnis particula posita in diffinitione
<lb ed="#L" n="12"/>praxis. sicut patet inductiue. quia est actus alterius potentie
<lb ed="#L" n="13"/>quam intellectus. quia secundum eos est actus immediate voluntatis
<lb ed="#L" n="14"/>et est naturaliter posterior intellectione. manifestum est.
<lb ed="#L" n="15"/>et est natus elici conformiter intellectioni recte ad hoc vt
<lb ed="#L" n="16"/>sit rectus. quia numquam retributio diuina esset recta vel
<lb ed="#L" n="17"/>iusta nisi ratio recta hoc dictaret. ergo talis actus vere erit:
<lb ed="#L" n="18"/>praxis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e383">
⁋ Ideo dico aliter ad istum articulum quod no
<lb ed="#L" n="19"/>titia diuina respectu factibilium ab eo est
practi<lb ed="#L" n="20" break="no"/>ca. quia quantumcumque volitio diuina quae est ipse deus realiter
<lb ed="#L" n="21"/>secundum omnes. et vt credo non plus distinguitur a diuina
es<lb ed="#L" n="22" break="no"/>sentia quam deitas distinguitur a deitate non sit vere
<lb ed="#L" n="23"/>praxis. quia non est actus in potestate voluntatis. tamen in po
<lb ed="#L" n="24"/>testate voluntatis diuine est producere creaturam
<lb ed="#L" n="25"/>contingentur et omnia alia facere circa creaturas est in
<lb ed="#L" n="26"/>potestate voluntatis diuine. et ista productio potest
<lb ed="#L" n="27"/>aliquo modo dicipraxis. quia scilicet contingentur est a
volun<lb ed="#L" n="28" break="no"/>tate diuina. et per consequens notitia sibi correspondens
<lb ed="#L" n="29"/>vere practica potest dici.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e409">
⁋ Per illud posset dici ad
<lb ed="#L" n="30"/>formam. q. quod idee in mente divina proprie loquendo nec
<lb ed="#L" n="31"/>sunt practice nec speculatiue. Ueruntamen secundum istum
<lb ed="#L" n="32"/>modum loquendi quo dico quod idee in mente artifiquae
<lb ed="#L" n="33"/>creati sunt practice. quia scilicet notitia agendorum per il
<lb ed="#L" n="34"/>las ideas est practica. Ita potest dici quod idee in men
<lb ed="#L" n="35"/>te divina sunt practice. quia notitia agendorum per illas
<lb ed="#L" n="36"/>ideas est practica.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e427">
⁋ Se coclusio praedicta potest obiici
pri<lb ed="#L" n="37" break="no"/>mo quia dictum est prius quod actus voluntatis elicitus est
pri<lb ed="#L" n="38" break="no"/>mo praxis. ergo nullus actus est praxis nisi actus a
volun<lb ed="#L" n="39" break="no"/>tate elicitus sit praxis. sed volitio diuina non est pra
<lb ed="#L" n="40"/>xis. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e438">
⁋ Preterea. si productio creature. remu
<lb ed="#L" n="41"/>neratio meritorum. conseruatio. gubernatio etc.
<lb ed="#L" n="42"/>huiusmodi sunt praxes. Quero. aut ista sunt realiter deus
<lb ed="#L" n="43"/>aut sunt realiter creature. Si deus. ergo deus est vere pra
<lb ed="#L" n="44"/>xis. et per consequens volitio diuina est praxis. Si sunt cre
<lb ed="#L" n="45"/>ature. ergo creature sunt praxes sed non est maior ratio
<lb ed="#L" n="46"/>quod vna creatura est praxis diuina quam alia. ergo quaelibet
<lb ed="#L" n="47"/>creatura est praxis diuina. et per hoc asinus et omnes sub
<lb ed="#L" n="48"/>stantie essent praxes diuine quod est absurdum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e458">
⁋ Pre
<lb ed="#L" n="49"/>terea. quod volitio diuina sit praxis videtur. quia
di<lb ed="#L" n="50" break="no"/>ctum est prius et modo innuitur quod omnis actus existens in
pote<lb ed="#L" n="51" break="no"/>state voluntatis est vere praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e468">
⁋ Similiter ex eodem
me<lb ed="#L" n="52" break="no"/>dio arguitur quod tunc aliqua speculatio esset vere praxis
<lb ed="#L" n="53"/>e hoc est absurdum. quod probatur. quia ex omnibus praxibus genera
<lb ed="#L" n="54"/>tur habitus practicus. sed ex multis praemis
specula<lb ed="#L" n="55" break="no"/>tionibus non potest generari habitus practicus. ergo nulla
<!--512.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 255-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>speculatio est actus practicus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e488">
⁋ Preterea. si
specu<lb ed="#L" n="57" break="no"/>latio esset praxis. quia est in potestate voluntatis. ergo
pos<lb ed="#L" n="58" break="no"/>sem ego facere quod geometria esset practica¬.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e495">
<lb ed="#L" n="59"/>⁋ Preterea manifestum est quod aliqua speculatio non est
<lb ed="#L" n="60"/>praxis. et tamen omnis speculatio est in potestate volun
<lb ed="#L" n="61"/>tatis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e504">
⁋ Similiter tunc esset in potestate mea quod specu
<lb ed="#L" n="62"/>latio esset praxis et non esset praxis Et eodem modo
<lb ed="#L" n="63"/>speculatio posset esse praxis et non esse praxis ad
<lb ed="#L" n="64"/>placitum voluntatis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e513">
⁋ Ad primum dico quod quando dictum est
<lb ed="#L" n="65"/>bus quod actus voluntatis est primo praxis. ibi non
fie<lb ed="#L" n="66" break="no"/>bat sermo nisi de voluntate habente actum elici
<lb ed="#L" n="67"/>tum receptum in se in sua potestate. quia non fiebat ibi
<lb ed="#L" n="68"/>sermo nisi de voluntate nostra quae habet primo actum proprium
<lb ed="#L" n="69"/>in sua potenstate quem elicit contingentur. et in talibus
<lb ed="#L" n="70"/>est vniversaliter verum quod actus voluntatis receptus in ea est primo
<lb ed="#L" n="71"/>praxis. sed sic non est de voluntate diuina. quia ipse
a<lb ed="#L" n="72" break="no"/>ctus ibi non est receptus in voluntate. sed est ipsa volun
<lb ed="#L" n="73"/>tas indistinctus ab ea re. et ratione. et ideo sicut ipsamet vo
<lb ed="#L" n="74"/>luntas non potest esse primo praxis. ita nec ipse actus
vo<lb ed="#L" n="75" break="no"/>luntatis potest esse praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e539">
⁋ Ad secundum dico quod ita
<lb ed="#L" n="76"/>proprie et ita vere. creatio. conseruatio.
remunera<lb ed="#L" n="77" break="no"/>tio etc. huiusmodi sunt vere praxes. sicut edificatio et
ta<lb ed="#L" n="78" break="no"/>les actus imperati a voluntate sunt praxes.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e549">
⁋ Et quando
<lb ed="#L" n="79"/>quaritur aut ista sunt realiter deus. aut sunt realiter creatu
<lb ed="#L" n="80"/>re. Dico sicut tactum est prius de nominibus connotatiuis qua
<lb ed="#L" n="81"/>non important praecise vnam rem. sed significant aliquam rem.
<lb ed="#L" n="82"/>et aliquam connotant de nulla re proprie praedicantur. sicut ne
<lb ed="#L" n="83"/>gatio. cecitas et huiusmodi non sunt res. Ueruntamen concre
<lb ed="#L" n="84"/>tum correspondens talibus absolutim vere de aliqua re
pri<lb ed="#L" n="85" break="no"/>dicatur. Et ideo magis proprie debet dici quod creans est res quam
<lb ed="#L" n="86"/>quod creatio est res. Et ita proportionabiliter debet dici
<lb ed="#L" n="87"/>quod praxis aliqua non est res. sed res praedicatur de nomine con
<lb ed="#L" n="88"/>creto correspondente istinoni abstracto praxis.
<lb ed="#L" n="89"/>Ueruntamen aliquo modo et forte improprie de talibus
ab<lb ed="#L" n="90" break="no"/>solutis praedicantur plura simul sumpta et nullum eorum per se
<lb ed="#L" n="91"/>sumptum ad modum nonis collectiui. sicut tactum est prim
<lb ed="#L" n="92"/>us in materia de relationibus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e582">
⁋ Ueruntamen intelligen
<lb ed="#L" n="93"/>dum est quod hoc praxis particularitur recipit praedicationem
<lb ed="#L" n="94"/>alicuius supponentis determinate pro aliqua re. Unde hoc
<lb ed="#L" n="95"/>est vera quod aliqua praxis vere est vna res. sicut dilectio. et
<lb ed="#L" n="96"/>vivelitlr actus voluntatis contigenter elicitus. et ita hoc nomen
<lb ed="#L" n="97"/>oraxis esset commune vel quasi equiuocum. quia equiualeret in si
<lb ed="#L" n="98"/>gnificando tam non i absoluto quam connotatiuo. Aliter
<lb ed="#L" n="99"/>posset dici quod sicut conceditur quod ambulare est praxis. quia
<lb ed="#L" n="100"/>contigenter imparatur a voluntate. ita posset concedi quod quaeli
<lb ed="#L" n="101"/>bet creatur a est quadam praxis divina. quia quaelibet creatur a
<lb ed="#L" n="102"/>est quadam effectus contigentur productus a voluntate
divina<lb ed="#L" n="103" break="no"/>Et ideo haec magis est difficultas vocalis quam realis. et secundum di
<lb ed="#L" n="104"/>uersam expositionem significationis nominis
<lb ed="#L" n="105"/>diuersimode consequenter est respondendum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e613">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="106"/>aliud dico quod volitio divina diuersimode accipitur
<lb ed="#L" n="107"/>Uno modo pro ipso actu existente realiter eodem cum di
<lb ed="#L" n="108"/>uina essentia. et ista volitio diuina non est praxis
<lb ed="#L" n="109"/>qui non est in potestate voluntatis. sed tanta
necessita<lb ed="#L" n="110" break="no"/>te est illa volitio quanta est ipsa voluntas. quia est omni¬
<!--513.xml-->
<pb ed="#L" n="255-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>bus modis ipsa voluntas. Aliter accipitur volitio
<lb ed="#L" n="2"/>diuina. vt sit idem quod velle creaturam esse vel velle
<lb ed="#L" n="3"/>remunerare. vel huiusmodi aliquid. et sic non praecise
di<lb ed="#L" n="4" break="no"/>cit voluntatem diuinam. sed etiam connotat creaturam in
<lb ed="#L" n="5"/>esse reali. et sic est idem quod creatio vel conseruatio
<lb ed="#L" n="6"/>vel aliquid huiusmodi. et sicut est in potenstate sua. sicut
con<lb ed="#L" n="7" break="no"/>tingenter creat conseruat et huiusmodi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e648">
⁋ Ad aliud
<lb ed="#L" n="8"/>dico quod speculatio quae est in potenstate voluntatis est
<lb ed="#L" n="9"/>vere praxis. sic dictum est prius
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e655">
⁋ Ad primum in contra
<lb ed="#L" n="10"/>rium dico quod hec est falsa simpliciter. omnibus praxibus genera
<lb ed="#L" n="11"/>tur habitus practicus. cuius ratio est. quia speculatiuum et
<lb ed="#L" n="12"/>practicum non sunt dicere opposite habituum intelle
<lb ed="#L" n="13"/>ctualium. et ideo non semper ex praxibus que sunt in intelle
<lb ed="#L" n="14"/>ctu generatur habitus practicus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e668">
⁋ Et si dicatur quod sal
<lb ed="#L" n="15"/>tem ex praxibus quae sunt in intellectu generatur habitus
<lb ed="#L" n="16"/>practicus et nullo modo speculatiuus. Dicendum quod non
<lb ed="#L" n="17"/>semper ex praximbus quae sunt in intellectu generatur habitus
<lb ed="#L" n="18"/>practicus. cuius ratio est. quia habitus practicus generatur ex
<lb ed="#L" n="19"/>actibus practicis. sed aliqua actus intelligibiles quae sunt
<lb ed="#L" n="20"/>praxes sunt speculatiui et aliqua sunt practici. et ideo
<lb ed="#L" n="21"/>ex aliquibus talibus praxibus generatur habitus practi
<lb ed="#L" n="22"/>cus. et ex aliquibus generatur habitus speculatiuus
<lb ed="#L" n="23"/>Ad cuius intellectum sciendum est quod differentiam est inter actum
<lb ed="#L" n="24"/>practicum et praxim. Nam praxis est operatio existens
<lb ed="#L" n="25"/>in potestate voluntatis: quia omnis talis actus potest
eli<lb ed="#L" n="26" break="no"/>ci virtuose et viciose. loquendo de actu
volunta<lb ed="#L" n="27" break="no"/>tis nostre de quo est modo sermo. sed actus practicus est
<lb ed="#L" n="28"/>ille quae habet pro obiecto saltem partiali praxim. vel
ali<lb ed="#L" n="29" break="no"/>quod operabile contingenter a voluntate. Nam multi
<lb ed="#L" n="30"/>sunt actus intelligendi existentes in nostra potestate
<lb ed="#L" n="31"/>qui non habent praxim nec aliquod operabile a nobis
pro<lb ed="#L" n="32" break="no"/>pbiecto partiali. sicut actus considerandi geometri
<lb ed="#L" n="33"/>calia et similiter considerandi deum. et actus speculandi me
<lb ed="#L" n="34"/>thaphisicalia sunt in potestate nostra. et possunt vir
<lb ed="#L" n="35"/>tuose et viciose secundum diuersas circumstantias finis
<lb ed="#L" n="36"/>et aliorum elici et impari a voluntate. non sunt tamen ideo pra
<lb ed="#L" n="37"/>ctici. sed tamen vere sunt praxes. Et ideo ex eis non gene
<lb ed="#L" n="38"/>ratur habitus practicus sed tantum speculatiuus. Quod autem ta
<lb ed="#L" n="39"/>lis speculatio sit vere praxis. patet. quia omnis operatio
<lb ed="#L" n="40"/>secundum electionem hominis est vere praxis. sed talis operatio
<lb ed="#L" n="41"/>potest esse secundum electionem homois. ergo vere potest esse praxis
<lb ed="#L" n="42"/>maior patet per commen id est ethi. in principio vbi
descri<lb ed="#L" n="43" break="no"/>omnes praxim dicit sic. Praxis quam consueuerunt trans
<lb ed="#L" n="44"/>ferre in actum est secundum electionem homoinis energia. id est
<lb ed="#L" n="45"/>operatio. minor patet. quia potest aliquis considerare et
de<lb ed="#L" n="46" break="no"/>liberare an sit speculandum vel aliquid aliud extra
<lb ed="#L" n="47"/>operandum. et potest postea habita deliberatione et
<lb ed="#L" n="48"/>concluso quod sit speculandum vel studendum etc. elige
<lb ed="#L" n="49"/>re vel praeponere studium vel speculationem operi
ex<lb ed="#L" n="50" break="no"/>teriori et postea potest illum actum elicere. et per consequens ta
<lb ed="#L" n="51"/>lis speculatio potest esse operatio secundum homois electionem
<lb ed="#L" n="52"/>ergo tunc vere erit praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e754">
⁋ Ad secundum dico quod non
<lb ed="#L" n="53"/>sequitur. omnis operatio existens in potestate voluntatis
<lb ed="#L" n="54"/>est praxis. ergo ego possum face re quod geometria est
<lb ed="#L" n="55"/>practica. sed sequitur quod ego facere possum quod aliquis
<!--513.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 255-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>actus geometrie. puta iste quem possum contingen
<lb ed="#L" n="57"/>ter elicere sit vere praxis. quamuis non possit ille
<lb ed="#L" n="58"/>actus esse practicus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e776">
⁋ Ad aliud dico quod manifestum
<lb ed="#L" n="59"/>est quod aliqua speculatio diuina non est praxis quia illa
<lb ed="#L" n="60"/>non est in potestate voluntatis. sed de speculationibus
<lb ed="#L" n="61"/>nostris non est ita manifestum. Unde quae dicunt quod omnis
<lb ed="#L" n="62"/>speculatio nostra sit in potestate voluntatis. habent di
<lb ed="#L" n="63"/>cere nisi errent. quod omnis speculatio nostra potest esse
pra<lb ed="#L" n="64" break="no"/>xis. Sed quia reputo quod aliqua speculatio non sit in po
<lb ed="#L" n="65"/>testate nostra. qui autem sit illa dicetur in quarto. Ideo
<lb ed="#L" n="66"/>dico quod est aliqua speculatio humana quae non potest esse
<lb ed="#L" n="67"/>praxis. et ideo dico quod non omnis speculatio est in pote
<lb ed="#L" n="68"/>state nostra nisi forte meritorie vel demeritorie.
<lb ed="#L" n="69"/>Sed de illo modo habendi aliquid in potestate
volun<lb ed="#L" n="70" break="no"/>tatis non est modo sermo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e805">
⁋ Ad aliud quod innuitur dico
<lb ed="#L" n="71"/>in ptante mea est quod speculatio sit praxis. vel non sit
<lb ed="#L" n="72"/>praxis. quia si contigentur et ex imprio voluntatis speculor
<lb ed="#L" n="73"/>tunc illa speculatio est praxis. Si non speculor. vel
<lb ed="#L" n="74"/>si non speculor ex imprio voluntatis tunc non est praxis
<lb ed="#L" n="75"/>et eodem modo eadem speculatio quando primo elicitur ante
<lb ed="#L" n="76"/>omnem actum voluntatis non est praxis. quando postea
eli<lb ed="#L" n="77" break="no"/>citur vel continuatur ex iperio voluntatis tunc vere erit pra
<lb ed="#L" n="78"/>xis. nec est haoc magis incoueniens de speculatione quam de
<lb ed="#L" n="79"/>aliis praxibus. sed de aliis est hoc possibile secundum istos
<lb ed="#L" n="80"/>sic arguentes. Nam secundum istos numquam est actus voluntatis
<lb ed="#L" n="81"/>praxis nisi sit elicitus. sed in potenstate voluntatis est eli
<lb ed="#L" n="82"/>cere illum actum vel non elicere. Similiter secundu istos actus
<lb ed="#L" n="83"/>appetitus sensitiui quatenus praecedit actum
intelle<lb ed="#L" n="84" break="no"/>ctus non est praxis hoc enim modo communis est voluntati et
<lb ed="#L" n="85"/>brutis. nec respectu illorum actuum est aliqua
cogni<lb ed="#L" n="86" break="no"/>tio practica. nisi quia aliquo modo est moderatiua il
<lb ed="#L" n="87"/>lorum actuum. et isti actus consequuntur intellectionem mo
<lb ed="#L" n="88"/>deratiuam vt sunt per ipsam moderati.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e847">
⁋ Ex istis
ver<lb ed="#L" n="89" break="no"/>bis eorum patet manifeste quod actus appetitus sensitiui
<lb ed="#L" n="90"/>quae praecedit actum intelligendi non est praxis. sed actus
ap<lb ed="#L" n="91" break="no"/>petitus sensitiui sequens actum intelligendi cuius mo
<lb ed="#L" n="92"/>di est ille actus intelligendi moderatiuus vere est
pra<lb ed="#L" n="93" break="no"/>xis. sed ille idem actus quae praecessit actum intelligendi potest
<lb ed="#L" n="94"/>postea moderari per intellectum et voluntatem. ergo idem
<lb ed="#L" n="95"/>actus primo non est praxis et postea est praxis et eque fa
<lb ed="#L" n="96"/>ciliter potest hoc dici de actu intellectus qui potest praecedere
<lb ed="#L" n="97"/>actu voluntatis. et tunc non est praxis. Et potest sequae imperium
<lb ed="#L" n="98"/>voluntatis et tunc est praxis. Et hoc posset confirmari. quia
<lb ed="#L" n="99"/>actus intelligendi magis est in potestate voluntatis quam
a<lb ed="#L" n="100" break="no"/>ctus appetitus sensitiui. et per consequens magis potest dici
<lb ed="#L" n="101"/>praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e878">
⁋ Et si dicatur. quod praxis debet esse posterior
<lb ed="#L" n="102"/>naturaliter intellectione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e883">
⁋ Dico quod hoc est verum. quia omnis
<lb ed="#L" n="103"/>praxis vel est actus voluntatis elicitus vel imparatus. et ita
<lb ed="#L" n="104"/>vnus actus voluntatis est posterior alio actu. sicut actus
<lb ed="#L" n="105"/>quo speculor diuina est posterior actu dictandi
<lb ed="#L" n="106"/>quo intellectus meus dictauit quod modo debeat specu
<lb ed="#L" n="107"/>ari divina. nunc actus speculandi divina est praxis et
<lb ed="#L" n="108"/>non practicus sed actus dictandi est practicus
<lb ed="#L" n="109"/>et forte non est pro tunc praxis. quamuis possit esse
<lb ed="#L" n="110"/>praxis. quia potest esse imperatus a veluntate:
<!--514.xml-->
<pb ed="#L" n="256-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>quamuis non oportet quod sit impatus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e913">
⁋ Et si adhuc arguatur
<lb ed="#L" n="2"/>quod omnis habitus cuius finis est praxis est practicus. sed
<lb ed="#L" n="3"/>speculatio potest esse finis scientie speculative. ergo si. spe
<lb ed="#L" n="4"/>culatio est praxis scientia speculatiua erit practica
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e922">
<lb ed="#L" n="5"/>⁋ Ad illud patet per dicta in prologo. vbi dictum est quod
<lb ed="#L" n="6"/>idem potest esse finis quae est causa finalis proprie scientie specula
<lb ed="#L" n="7"/>tiue et practice. et ita praxis: vere potest esse finis
<lb ed="#L" n="8"/>scientie speculatiue. et ideo hec est falsa quod omnis scientia cuius
<lb ed="#L" n="9"/>finis est praxis est practica sed solum illa scientia est practi
<lb ed="#L" n="10"/>cum cuius obiectum saltem partiale est praxis. vel aliquid
<lb ed="#L" n="11"/>operabile ab habente praxim. et hoc non est verum de scientia
<lb ed="#L" n="12"/>speculatiua quia scientia speculatiua non habet aliquo
<lb ed="#L" n="13"/>tale pro obiecto partiali. vel saltem non est directiua
<lb ed="#L" n="14"/>magis quam notitia incomplexa talis operabilis vel pra
<lb ed="#L" n="15"/>xis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e948">
⁋ Si dicatur quod secundum philosophum ii. metha. finis
spe<lb ed="#L" n="16" break="no"/>culatiue est veritas. practice autem opus. ergo opus
<lb ed="#L" n="17"/>non est finis speculatiue. et per consequens nec praxis est
fi<lb ed="#L" n="18" break="no"/>nis speculatiue.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e957">
⁋ Dicendu quod finis speculatime
<lb ed="#L" n="19"/>propter quem secundum rectam rationem procedit addiscens scientiam
<lb ed="#L" n="20"/>et veritas. et non aliquod opus habentis scientiam tamquam co
<lb ed="#L" n="21"/>gnitum a scientie secundum rectam rationem. sed secundum rectam rationem
<lb ed="#L" n="22"/>acquirens scientiam practicam debet intendere opus tamquam
fi<lb ed="#L" n="23" break="no"/>nem et tamquam obiectum illius scientie. ita quod procedentibus et
<lb ed="#L" n="24"/>intendentibus debitum finem ipsius speculatiue veri
<lb ed="#L" n="25"/>tas est finis. et non est aliquod opus vel praxis obiectum
<lb ed="#L" n="26"/>sed practice idem est sinis et obiectum. ita quod praxis et
<lb ed="#L" n="27"/>sit finis et obiectum saltem partiale.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e979">
⁋ Ad
argumen<lb ed="#L" n="28" break="no"/>tum principale patet quomodo idea est practica. quia non proprie
<lb ed="#L" n="29"/>loquendo sed improprie
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1627-d1e986">
⁋ Ad argumentum in oppositum
<lb ed="#L" n="30"/>quod intellectus diuinus non est tantum speculatiuus. sed etiam
<lb ed="#L" n="31"/>peacticus. Et quando dicitur quod non potest dirigere actum
volun<lb ed="#L" n="32" break="no"/>tatis dico quod non potest dirigere voluntatem in actu in
<lb ed="#L" n="33"/>trinseco tamen in producendo aliquid ad extra potest
dirige<lb ed="#L" n="34" break="no"/>re. non quia voluntas possit errare. sed quia voluntas con
<lb ed="#L" n="35"/>tingenter potest efficere quicquid efficit extra. et etiam
<lb ed="#L" n="36"/>seipum dirigit in dirigendo voluntatem.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>