-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e1681.xml
562 lines (562 loc) · 38.1 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e1681.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 1</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 1</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="261-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e1681"><!-- l1d38q1 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e1681-Hd1e108">Quaestio 1</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e111">
Dist. xxxviii. quaestio vnica.
<lb ed="#L" n="39"/>CIrca
distin<lb ed="#L" n="40" break="no"/>ctionem trigesimamoctauam
<lb ed="#L" n="41"/>quaero.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e120">
⁋ Utrum deus habeat
<lb ed="#L" n="42"/>scientiam determinatam et ne
<lb ed="#L" n="43"/>cessariam omnium futurorum con
<lb ed="#L" n="44"/>tingentium
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e129">
⁋ Qod non. quia illud
<lb ed="#L" n="45"/>quod non est in se determinate: verum nulli est
determi<lb ed="#L" n="46" break="no"/>nate verum. sed futurum contingens non est deter
<lb ed="#L" n="47"/>ninate verum. ergo etc. et per consequens non determinate
<lb ed="#L" n="48"/>verum deo. Tunc arguo. illud quod non est deter
<lb ed="#L" n="49"/>minate verum non scitur a deo scientia
determina<lb ed="#L" n="50" break="no"/>ta. sed futurum contingens est huiusmodi vt ostensum est hic. ergo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e145">
<lb ed="#L" n="51"/>⁋ Preterea quod non habeat scientiam necessariam
vi<lb ed="#L" n="52" break="no"/>detur. quia si habeat scientiam necessariam de aliquo fu
<lb ed="#L" n="53"/>turo contingente. sit illud a. tunc arguo. deus habet
<lb ed="#L" n="54"/>scientiam necessariam de a. ergo hec est necessaria.
<!--524.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 261-r -->
<lb ed="#L" n="55"/>deus scit a. et vltra. ergo hec est necessaria. a est ve
<lb ed="#L" n="56"/>rum. sed si hec sit necessaria. a est verum. a non est
con<lb ed="#L" n="57" break="no"/>tingens. et per consequens non est futurum contingens. quod
<lb ed="#L" n="58"/>est contra positum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e172">
⁋ Ad oppositum. omnia sunt nu
<lb ed="#L" n="59"/>da et aperta oculis eius. ergo omnia sunt scita a
<lb ed="#L" n="60"/>deo. sed nihil scitur nisi scientia determinata.
<lb ed="#L" n="61"/>ergo deus habet scientiam determinatam de omnibus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e181">
<lb ed="#L" n="62"/>⁋ Item quod habeat scientiam necessariam videtur.
<lb ed="#L" n="63"/>qui in deo est vnica scientia. ergo eadem est scientia dei
<lb ed="#L" n="64"/>necessariorum et contingentium. sed scientia dei
<lb ed="#L" n="65"/>necessariorum est necessaria. ergo scientia dei
con<lb ed="#L" n="66" break="no"/>tingentium futurorum est necessaria. et per conse
<lb ed="#L" n="67"/>quens deus habet scientiam necessariam de con
<lb ed="#L" n="68"/>tingentibus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e199">
⁋ Ad questionem dicitur quod quamuis non
<lb ed="#L" n="69"/>possit probari a priori aliquod esse futurum contin
<lb ed="#L" n="70"/>gens. hoc tamen est tenendum. Et hoc supposito dicitur
<lb ed="#L" n="71"/>quod non potest saluari contingentia in entibus
ni<lb ed="#L" n="72" break="no"/>si prima causa que agit per intellectum et
volun<lb ed="#L" n="73" break="no"/>tatem causet contingenter. Et hoc ponendo
<lb ed="#L" n="74"/>in primo causalitatem perfectam sicut ponunt
ca<lb ed="#L" n="75" break="no"/>tholici. et ideo istam cotingentiam oportet querere in
<lb ed="#L" n="76"/>intellectu diuino vel in voluntate diuina. et non in
<lb ed="#L" n="77"/>intellectu divino quia. quicquid intellectus intelligit mere
<lb ed="#L" n="78"/>naturaliter intelligit. et per consequens oportet eam quaerere in
volun<lb ed="#L" n="79" break="no"/>tate diuina.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e225">
⁋ Ad cuius intellectum primo est viden
<lb ed="#L" n="80"/>dum de libertate voluntatis nostre ad quam sit. et
se<lb ed="#L" n="81" break="no"/>cundo quomodo ad illam libertatem sequitur possibilitas
<lb ed="#L" n="82"/>vel contingentia.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e234">
⁋ Et quantum ad primum dicitur quod volun
<lb ed="#L" n="83"/>tas inquantum est actus primus. libera est ad oppositos
<lb ed="#L" n="84"/>actus. et mediantibus illis actibus oppositis est
libe<lb ed="#L" n="85" break="no"/>ra ad opposita obiecta in qua tendit. et vlterius
<lb ed="#L" n="86"/>ad oppositos effectus quos producit. Prima libertas
<lb ed="#L" n="87"/>habet neccessario aliquam imperfectionem annexam. quia potentio
<lb ed="#L" n="88"/>nalitatem passiuam voluntatis et mutabilitatem. sed
se<lb ed="#L" n="89" break="no"/>cunda libertas est sine omni imperfectione. etiam si
volun<lb ed="#L" n="90" break="no"/>tas non posset habere tertiam libertatem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e254">
⁋ Circa
se<lb ed="#L" n="91" break="no"/>cundum dicitur quod illam libertatem concomitatur potentia
<lb ed="#L" n="92"/>ad opposita manifeste. Licet enim non sit potentia.
<lb ed="#L" n="93"/>ad velle simul et non velle. quia hoc nihil est. est tamen in ea
po<lb ed="#L" n="94" break="no"/>tentia ad velle post non velle. siue ad successionem
<lb ed="#L" n="95"/>actuum oppositorum. In eis tamen est et alia non ita
ma<lb ed="#L" n="96" break="no"/>nifesta absque omi successione. Ponendo enim
vo<lb ed="#L" n="97" break="no"/>luntatem creatam tamen esse in vno instanti. et quod ipsa nullo in
<lb ed="#L" n="98"/>stanti habeat hanc volitionem. non neccessario tunc habet eam
<lb ed="#L" n="99"/>primo Si enim in illo instanti haberet eam neccessario. cum non est
<lb ed="#L" n="100"/>causa nisi in illo instanti quando causaret eam ergo etiam simpliciter
vo<lb ed="#L" n="101" break="no"/>luntas quando causaret eam neccessario causaret. Non enim est modo con
<lb ed="#L" n="102"/>tingens causa. quia praexistebat ante illud instans in quo cau
<lb ed="#L" n="103"/>sat. et tunc praexistens potuit causare vel non causare. quia sicut
<lb ed="#L" n="104"/>hoc ens quando est tunc est necessarium vel cotin
<lb ed="#L" n="105"/>gens. ita causa quando causat tunc causat tunc vel
con<lb ed="#L" n="106" break="no"/>tingentur. Qui ergo in illo instanti causat hoc velle et non neccessario.
<lb ed="#L" n="107"/>causat ipsum contingenter. ergo haec potentia causae ad oppo
<lb ed="#L" n="108"/>situm eius quod causat est sine successione et illa potentia re
<lb ed="#L" n="109"/>alis est potentia prioris naturaliter vt actus primi ad op
<!--525.xml-->
<pb ed="#L" n="261-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>posita que sunt posteriora naturaliter vt actus se
<lb ed="#L" n="2"/>cundi. Actus enim primus consideratus in isto instam
<lb ed="#L" n="3"/>ti in quo est: est prior naturaliter actu secundo. ita po
<lb ed="#L" n="4"/>nit illum in esse tanquam effectum suum contingenter. quo
<lb ed="#L" n="5"/>vt prior naturaliter posset eque ponere oppositum
<lb ed="#L" n="6"/>in esse
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e318">
⁋ Iuxta praedicta dicitur de voluntate diuina
<lb ed="#L" n="7"/>primo que sit eius libertas. et dicitur quod voluntas
<lb ed="#L" n="8"/>diuina non est libera ad diuersos actus volendi et
<lb ed="#L" n="9"/>nolendi. sed propter illimitationem volitionis est libe
<lb ed="#L" n="10"/>ra ad opposita obiecta. et illa est prima. et praeter il
<lb ed="#L" n="11"/>lam est libertas ad oppositos effectus. et voluntas
<lb ed="#L" n="12"/>diuina est libera inquantum est operatiua: non inquantum
<lb ed="#L" n="13"/>est productiua sue volitionis. Secundo dicitur ad que
<lb ed="#L" n="14"/>est libertas volitionis diuine. et dicitur quod nihil
<lb ed="#L" n="15"/>aliud respicit necessario pro obiecto nisi suam
<lb ed="#L" n="16"/>essentiam. et ideo ad quodlibet aliud se habet
contingen<lb ed="#L" n="17" break="no"/>ter. ita quod potest esse oppositi. et hoc considerando
<lb ed="#L" n="18"/>ipsam vt est prior potentia naturaliter tendens in il
<lb ed="#L" n="19"/>lud obiectum. nec solum ipsa vt voluntas est prior na
<lb ed="#L" n="20"/>turaliter suo actu. sed inquantum etiam volens. quia sicut
<lb ed="#L" n="21"/>voluntas nostra vt prior naturaliter suo actu. ita
<lb ed="#L" n="22"/>elicit actum illum quod posset in eodem instanti elicere
<lb ed="#L" n="23"/>oppositum. ita voluntas diuina inquantum sola
vo<lb ed="#L" n="24" break="no"/>litione ipsa est prior naturaliter tendentia tali. ita
<lb ed="#L" n="25"/>enim tendit in illud obiectum contingenter quod in eodem
<lb ed="#L" n="26"/>instanti posset tendere in oppositum obiectum. et hoc
<lb ed="#L" n="27"/>tam potentia logica que est non repugnantia termi
<lb ed="#L" n="28"/>norum. sicut dixit prius de voluntate nostra. quam
poten<lb ed="#L" n="29" break="no"/>tia reali que prior est naturaliter suo actu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e370">
⁋ Sed
<lb ed="#L" n="30"/>quo cum tali contingentia stat certitudo scientie diui
<lb ed="#L" n="31"/>ne
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e377">
⁋ Dicitur quod hoc potest poni duplicitur. Uno
mo<lb ed="#L" n="32" break="no"/>do per hoc quod intellectus diuinus videns
determina<lb ed="#L" n="33" break="no"/>tionem voluntatis diuine videt illud in re pro a
<lb ed="#L" n="34"/>quia illa voluntas determinat pro a. scit
eni<lb ed="#L" n="35" break="no"/>illam voluntatem esse immutabilem et non impedibilem
<lb ed="#L" n="36"/>Aliter dicit posse poni. quia intellectus diuinus aut
<lb ed="#L" n="37"/>ostendit simplicia quorum vnio est contingens in re.
<lb ed="#L" n="38"/>aut si offert sibi complexionem. offert eam sicut sibi
<lb ed="#L" n="39"/>neutram. et voluntas eligens vnam partem scilicet
coniunctio<lb ed="#L" n="40" break="no"/>nem istorum pro aliquo nunc in re facit istud esse de
<lb ed="#L" n="41"/>terminate verum. hoc erit pro a. hoc autem ext
<lb ed="#L" n="42"/>stente determinate vero essentia est diuino
in<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tellectui ratio intelligendi illud verum. et hoc na
<lb ed="#L" n="44"/>turaliter quantum est ex parte essentie. ita quod sicut na
<lb ed="#L" n="45"/>turaliter intelligit omnia principia necessaria quasi
<lb ed="#L" n="46"/>ante actum voluntatis diuine. quia eorum veritas non
<lb ed="#L" n="47"/>dependet ab illo actu. et essent intellecta si per
im<lb ed="#L" n="48" break="no"/>possibile non esset volens. et ita essentia diuina est
<lb ed="#L" n="49"/>ratio cognoscendi ea in illo priori. quia tunc sunt vera
<lb ed="#L" n="50"/>non quidem quod ista vera moueant intellectum diuinum.
<lb ed="#L" n="51"/>nec etiam termini eorum ad apprehendendum talen
<lb ed="#L" n="52"/>veritatem. sed essentia diuina est ratio cognoscendi sicut
<lb ed="#L" n="53"/>simplicia: ita etiam complexa talia. tunc autem non sunt
<lb ed="#L" n="54"/>vera contingentia. quia est tunc per quod habeant verita
<lb ed="#L" n="55"/>tem determinatam. Posita aut determinatio est vo¬
<!--525.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 261-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>luntatis diuine iam sunt vera. et in illo secundo instanti erit
<lb ed="#L" n="57"/>essentia ratio cognoscendi ea. Exemplum ponitur tale.
<lb ed="#L" n="58"/>sicut si in potentia mea visiua semper stans vnus actus sit
<lb ed="#L" n="59"/>ratio videndi obiectum si ab alio praesente nunc sit iste co
<lb ed="#L" n="60"/>lor praesens nunc ille: oculus meus videbit nunc hoc. nunc
<lb ed="#L" n="61"/>llud. et tamen per eandem visionem. tamtummodo erit diferentia im pori
<lb ed="#L" n="62"/>tate et imposterioritate videndi propter obiectum prius
<lb ed="#L" n="63"/>vel posterius praesentatum. et si vnus color fieret natu
<lb ed="#L" n="64"/>raliter praesens. et alius libere non esset diferentia formaliter in
vi<lb ed="#L" n="65" break="no"/>sione mea. quin ex parte sua oculus naturaliter vide
<lb ed="#L" n="66"/>ret vtrumque. tamen contingenter videt vnum et
mecessa<lb ed="#L" n="67" break="no"/>rio aliud. inquantum vnum fit praesens contingenter et aliud
<lb ed="#L" n="68"/>necessario. Utroque illorum modorum poneretur
intel<lb ed="#L" n="69" break="no"/>lectum diuinum cognoscere existentiam rerum patet secundum
<lb ed="#L" n="70"/>vtrumque quod est determinatio intellectus diuini ad
il<lb ed="#L" n="71" break="no"/>lud existens ad quod terminatur voluntas diuina et
<lb ed="#L" n="72"/>certitudo infallibilitatis. quia non potest voluntas
<lb ed="#L" n="73"/>determinari quin intellectus determinate
apprehen<lb ed="#L" n="74" break="no"/>dat illud quod voluntas determinat et immutabiliter
<lb ed="#L" n="75"/>qui tam intellectus quam voluntas sunt immutabiles. et cum
<lb ed="#L" n="76"/>istis stat contigentia obiecti cogniti. quia voluntas
<lb ed="#L" n="77"/>volens hoc determinate contingenter vult hoc
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e486">
<lb ed="#L" n="78"/>⁋ Contra istam opinionem potest argui. primo conclusio hoc
<lb ed="#L" n="79"/>quod dicitur quod secundam libertatem voluntatis consequi
<lb ed="#L" n="80"/>tur vna potentia ad opposita non manifesta. quae est
<lb ed="#L" n="81"/>ad opposita obiecta sine successione. hoc enim
<lb ed="#L" n="82"/>non videtur verum. cuius ratio est. quia illa potentia quae per nul
<lb ed="#L" n="83"/>lam potentiam etiam infinitam potest reduci ad actu. non est
<lb ed="#L" n="84"/>potentia. sed per nullam potentiam potest ista potentia non
<lb ed="#L" n="85"/>manifesta reduci ad actum. quia si reducatur ergo
volun<lb ed="#L" n="86" break="no"/>tas vult aliquid pro a. et non vult illud pro a. et ita
<lb ed="#L" n="87"/>sunt manifesta conrdictoria simul vera. Si dicatur
<lb ed="#L" n="88"/>quod si reducitur ad actum. iam non est hec vera. voluntas
<lb ed="#L" n="89"/>non vult hoc pro a. nec etiam iam ista voluntas vult hoc
pro<lb ed="#L" n="90" break="no"/>a. quia eoipso quod voluntas non vult hoc pro a. sequitur quod
<lb ed="#L" n="91"/>hoc non est vera voluntas vult hoc pro a.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e519">
⁋ Contra hoc est
<lb ed="#L" n="92"/>communitur concessum a philosophis et theologis quod deus non
<lb ed="#L" n="93"/>potest facere de praeterito non praeteritum quando sit post: ve
<lb ed="#L" n="94"/>rum dicere quod fuit praeteritum. ergo cum per positum hoc sit deter
<lb ed="#L" n="95"/>minate va voluntas vult hoc pro a. et per consequens hoc semper
<lb ed="#L" n="96"/>erit postea vera. et numquam hec fuit vera. voluntas non
<lb ed="#L" n="97"/>vult hoc pro a. ergo post a hoc semper fuit impossibilis. volun
<lb ed="#L" n="98"/>tas non voluit hoc pro a. et vltra. ergo modo postea est verum
<lb ed="#L" n="99"/>quod hoc numquam potuit esse vera in illo instanti in quo sua op
<lb ed="#L" n="100"/>posita fuit vera. quia propositio vera fit impossibilis frequ
<lb ed="#L" n="101"/>ter.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e543">
⁋ Si dicatur quod illa potentia potest reduci ad
<lb ed="#L" n="102"/>actum. quia potest cessare hoc pro a.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e549">
⁋ Respondeo. hoc non
<lb ed="#L" n="103"/>valet. quia ista potentia ad opposita est manifesta
<lb ed="#L" n="104"/>et cum successione. Nam in vno instanti hec est vera.
<lb ed="#L" n="105"/>voluntas hoc vult pro a. et in instanti haoc est vera. voluntas non
<lb ed="#L" n="106"/>vult hoc pro a. sed quod in eodem instanti sint ambe vere
<lb ed="#L" n="107"/>per quancumque potentiam est simpliciter impossibile. sicut
impos<lb ed="#L" n="108" break="no"/>sibile est quod hoc sit primo vera. voluntas creata vult hoc
<lb ed="#L" n="109"/>pro a. et quod postea sit haec vera. voluntas numquam voluit hoc
<lb ed="#L" n="110"/>proa et ita in cteaturism vniversaliter verum quod numquam est potentia
<!--526.xml-->
<pb ed="#L" n="262-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>ad opposita obiecta sine successione non magis
<lb ed="#L" n="2"/>quam ad oppositos actus: immo per idem argumentum
pro<lb ed="#L" n="3" break="no"/>bari potest potentia ad oppositos actus voluntatis
<lb ed="#L" n="4"/>create sine successione et ad opposita obiecta.
<lb ed="#L" n="5"/>Nec ratio sua concludit. quia concedendum est quod voluntas
<lb ed="#L" n="6"/>quando causat contingenter causat. sed ista potest habere
<lb ed="#L" n="7"/>duas causans veritatis. Uel quia possibile est quod in
<lb ed="#L" n="8"/>eodem instanti sit verum dicere quod non causat et hoc est
<lb ed="#L" n="9"/>impossibile. quia posito quod in aliquo instanti sit causans
<lb ed="#L" n="10"/>impossibile est quod in eodem instanti sit non causans. Uh
<lb ed="#L" n="11"/>dicitur causare contigetur. quia libere sine omni variatione
adue<lb ed="#L" n="12" break="no"/>niente sibi vel alteri. et non per cessationem alterius
<lb ed="#L" n="13"/>causae potest cessare ab actu in alio instanti. ita quod in
<lb ed="#L" n="14"/>alio instanti sit non causans. non quod in eodem
instan<lb ed="#L" n="15" break="no"/>ti sit non causans. et i sto modo voluntas causat contin
<lb ed="#L" n="16"/>genter. Non sic autem est causa naturalis. quia causa naturaliter
<lb ed="#L" n="17"/>agens semper agit nisi ipsa mutetur vel aliqua noui
<lb ed="#L" n="18"/>tas fiat circa ipsam. vel quia aliqua causa cessat causare. vel
<lb ed="#L" n="19"/>per aliquem alium modum sine quo omni potest voluntas
<lb ed="#L" n="20"/>sola sua libertate cessare ab actu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e619">
⁋ Ad
for<lb ed="#L" n="21" break="no"/>mam ergo argumenti dico quod in illo instanti in quo causat
<lb ed="#L" n="22"/>contingenter causat. nec tunc necessario causat. sed ex
<lb ed="#L" n="23"/>hoc non sequitur quod hac potentia causae ad oppositum sit ad
<lb ed="#L" n="24"/>non causare et ad eius oppositum sine successione. quia
in<lb ed="#L" n="25" break="no"/>possibile est quod per quamcumque potentiam reducatur ad
a<lb ed="#L" n="26" break="no"/>ctum sine successione. sed est potentia ad eius
opposi<lb ed="#L" n="27" break="no"/>tum quae potentia potest reduci ad actum per
successio<lb ed="#L" n="28" break="no"/>nem notn illo modo quo praecise potentia causae natura
<lb ed="#L" n="29"/>lis ad non causandum potest reduci ad actum. Nam ac
<lb ed="#L" n="30"/>cipio calorem calefacientem lignum. iste calor potest non
<lb ed="#L" n="31"/>calefacere. et haoc potentia paet reduci ad actum vel
<lb ed="#L" n="32"/>per destructionem caloris agentis vel per amotionem
<lb ed="#L" n="33"/>passi. vel per impedimentum interpositum vel per substra
<lb ed="#L" n="34"/>ctionem causae conagentis. puta quia deus non vult sibi
<lb ed="#L" n="35"/>coagere vel per perfectionem termini productiui. quia
<lb ed="#L" n="36"/>scilicet ita perfectus calor est productus quod ab isto calore no
<lb ed="#L" n="37"/>potest produci perfectior. Preter istos modos adhuc
<lb ed="#L" n="38"/>est vnus: modus quo potest voluntas creata cessare
<lb ed="#L" n="39"/>ab actu causandi. scilicet se sola quantumcumque nullum
prae<lb ed="#L" n="40" break="no"/>dictorum desit. sed omnia sint posita. et hoc est. et non aliud
<lb ed="#L" n="41"/>voluntatem contingenter causare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e667">
⁋ Ex isto patet quod non
<lb ed="#L" n="42"/>est conuenienter dictum quod voluntas diuina vt prio
<lb ed="#L" n="43"/>naturaliter ita ponit suumeffectum in esse in a quod potest
<lb ed="#L" n="44"/>cum non ponere in esse in eodem instanti. quia non sunt
<lb ed="#L" n="45"/>talia instantia nature. sicut iste ymaginatur. nec est in
<lb ed="#L" n="46"/>primo instanti nature talis indifferentia ad
ponen<lb ed="#L" n="47" break="no"/>dum. sed si in aliquo instanti ponit effectum suum in esse.
in<lb ed="#L" n="48" break="no"/>possibile est per quancumque potentiam quod sit illud instans
<lb ed="#L" n="49"/>et quod in illo non sit. sicut est impossibile quod per quamcumque
poten<lb ed="#L" n="50" break="no"/>tiam contradictoria sint simul vera. Ideo dico quod vniversaliter num
<lb ed="#L" n="51"/>quam est potentia illa quod opposita verificentur sine sud
<lb ed="#L" n="52"/>cessione. immo impossibile est quod deus respiceret obie
<lb ed="#L" n="53"/>ctum et non respiceret illud nisi esset aliqua successio
<lb ed="#L" n="54"/>saltem in actu vel coexisteret. et tunc foret in alio
<lb ed="#L" n="55"/>quocunque mutatio
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e700">
⁋ Pretere conclusio illud quod dicit
<!--526.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 262-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>de determinatione voluntatis diuine potest argui pri
<lb ed="#L" n="57"/>modo quod conclusio principalis non sit vera. quia quando aliquid
<lb ed="#L" n="58"/>determinatur contingenter ita quod possibile est quod num
<lb ed="#L" n="59"/>quam fuisset determinatum per talem determinationem. no
<lb ed="#L" n="60"/>potest haberi euidentia certa et infallibilis sed volun
<lb ed="#L" n="61"/>tas diuina ita determinatur quod adhuc possibile
<lb ed="#L" n="62"/>est numquam fuisse eam determinatam. ergo euidentia
cer<lb ed="#L" n="63" break="no"/>ta et infallibilis non potest haberi per talem
determi<lb ed="#L" n="64" break="no"/>nationem. ex quo simplicitur potest numquam fuisse. et ita
<lb ed="#L" n="65"/>videtur quod determiuatio voluntatis diuine si esset
<lb ed="#L" n="66"/>parum faceret
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e733">
⁋ Preterea quantumcumque posset saluari
<lb ed="#L" n="67"/>certitudo scientie per determinationem voluntatis re
<lb ed="#L" n="68"/>spectu omnium effectuum productorum a voluntate. et etiam
<lb ed="#L" n="69"/>respectu omnium effectuum causarum naturalium. quibus
vo<lb ed="#L" n="70" break="no"/>luntas diuina coagit. et tamen non videtur quod
certitu<lb ed="#L" n="71" break="no"/>do actuum futurorum ipsius voluntatis create possit
<lb ed="#L" n="72"/>per praedictam determinationem saluari. quia si respectu
<lb ed="#L" n="73"/>omnium est voluntas diuina determinata. quaero. Aut
<lb ed="#L" n="74"/>illam determinationem necessario sequitur
determi<lb ed="#L" n="75" break="no"/>natio vel productio voluntatis create. vel non. Si
<lb ed="#L" n="76"/>sic. ergo ita naturaliter agit voluntas creata sicut quaecum
<lb ed="#L" n="77"/>que causa naturalis. quia sicut voluntate diuina existente deter
<lb ed="#L" n="78"/>minata ad vnum oppositorum. non est ptante causae natu
<lb ed="#L" n="79"/>ralis cuiuscumque non coagere. et etiam ipsa non dei
<lb ed="#L" n="80"/>minata non coagit causa naturalis. ita voluntate
di<lb ed="#L" n="81" break="no"/>uina existente determinata. voluntans creata
coage<lb ed="#L" n="82" break="no"/>ret nec haberet in ptante sua non coagere. et per
<lb ed="#L" n="83"/>consequens nullus actus voluntatis create esset ibi
imputan<lb ed="#L" n="84" break="no"/>dus. Si autem determinationem voluntatis diuine
<lb ed="#L" n="85"/>non necessario sequitur determinatio voluntatis crea
<lb ed="#L" n="86"/>te. ergo ad sciendum vtrum effectus poneretur vel non pone
<lb ed="#L" n="87"/>retur non sufficit determinatio voluntatis diuine.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e781">
<lb ed="#L" n="88"/>⁋ Preterea quantumcumque voluntas creata sit
determina<lb ed="#L" n="89" break="no"/>ta ad alteram partem. et quantumcumque intellectus videat
il<lb ed="#L" n="90" break="no"/>lam determinationem. quia tamen voluntas nostra potest ab
il<lb ed="#L" n="91" break="no"/>la determinatione cessare et non determinari.
intelle<lb ed="#L" n="92" break="no"/>ctus non habet certam notitiam de illa parte. ergo visio de
<lb ed="#L" n="93"/>terminationis voluntatis quae voluntas potest non
deter<lb ed="#L" n="94" break="no"/>minari ad illam partem non sufficit ad notitiam certam
<lb ed="#L" n="95"/>illius partis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e802">
⁋ Preterea quod dicit quod in primo instanti
<lb ed="#L" n="96"/>tellectus diuinus offert simplicia. et post voluntas
<lb ed="#L" n="97"/>diuina eligit vnam partem. et post haec intellectus euidenter
<lb ed="#L" n="98"/>cognoscit illam parte. Illud non videtur esse verum. quia non est
<lb ed="#L" n="99"/>talis processus nec talis proprietas nec talis contradictio in
<lb ed="#L" n="100"/>deo. quod intellectus diuinus pro aliquo instanti non
cogno<lb ed="#L" n="101" break="no"/>scat futura contigentia euidentur. et pro aliquo
cogno<lb ed="#L" n="102" break="no"/>scat. hoc emneet imperfectionis ponere quod intellectus
<lb ed="#L" n="103"/>diuinus quamcumque perfectionem reciperet ab alio.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e822">
⁋ Ideo
<lb ed="#L" n="104"/>dico ad . q. quod indubitantur est tenedum quod deus certitu
<lb ed="#L" n="105"/>dinaliter et euidenter scitomnia futura contingentia. sed hoc
<lb ed="#L" n="106"/>euidentur declarare. et modum quo scit omnia futura
<lb ed="#L" n="107"/>contigentia exprimere est impossibile omni intellectui
pro<lb ed="#L" n="108" break="no"/>statu isto. Et dico quod philosophus diceret quod deus non scit
<lb ed="#L" n="109"/>euidentur et certitudinaliter aliqua futura contigentia. et
<lb ed="#L" n="110"/>hoc propter istam rationem. quia illud quod non est in se verum
<!--527.xml-->
<pb ed="#L" n="262-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>non potest sciri pro illo tempore quo non est in se verum. sed fu
<lb ed="#L" n="2"/>turum contingens dependens simpliciter a
poten<lb ed="#L" n="3" break="no"/>tia libera non est in se verum quia non potest secundum eum
<lb ed="#L" n="4"/>assignari ratio quare plus vna pars est vera quam alia. et ita vel
<lb ed="#L" n="5"/>vtraque pars est vra vel neutra et non est possibile quod vtra
<lb ed="#L" n="6"/>que pars sit vera. et per consequens neutra scitur. Ista ratio non
con<lb ed="#L" n="7" break="no"/>cludit secundum viam philosophi. nisi de hiis quae sunt in ptante vo
<lb ed="#L" n="8"/>luntatis. in hiis autem quae non sunt in ptante voluntatis. sed de
<lb ed="#L" n="9"/>pedent simpliciter a causis naturalibus non concludit
<lb ed="#L" n="10"/>sicut quod sol orietur. et sic de aliis. et hoc est causa naturalis de
<lb ed="#L" n="11"/>terminatur ad vnam partem. nec possunt omnes causae natura
<lb ed="#L" n="12"/>les impediri nisi per causam liberam. per quam tamen possunt
impe<lb ed="#L" n="13" break="no"/>diri respectu vnius effectus determiati. licet non respe
<lb ed="#L" n="14"/>ctu cuiuslibet
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e877">
⁋ Ista tamen ratione non obstante tenendum
<lb ed="#L" n="15"/>est quod deus euidenter cognoscit omnia futura contigentia.
<lb ed="#L" n="16"/>sed modum exprimere nescio Potest tamen dici quod ipse deus
<lb ed="#L" n="17"/>vel diuina essentia est vna cognitio intuitiua tam sui
<lb ed="#L" n="18"/>ipsius quam omnium aliorum factibilium et infactibilium. tam per
<lb ed="#L" n="19"/>fecta et tam clara quod ipsa etiam est notitia omnium
praeteri<lb ed="#L" n="20" break="no"/>torum futurorum et praesentium ita quod sicut ex notitia
intuiti<lb ed="#L" n="21" break="no"/>ua intellectiua nostra extremorum potest intellectus noster eui
<lb ed="#L" n="22"/>denter cognoscere aliquas propositiones contingentes. ita
<lb ed="#L" n="23"/>ipsa diuinasesentia est quadam cognitio et notitia qua
<lb ed="#L" n="24"/>non tantum scitur verum necessarium et contingens de poassunti
<lb ed="#L" n="25"/>sed etiam scitur quae pars contradictionis erit vera et quae erit falsa
<lb ed="#L" n="26"/>et hoc forte non est propter determinationem sue volunta
<lb ed="#L" n="27"/>tis. sed etiam posito per impossibile quod ipsa diuina co
<lb ed="#L" n="28"/>gnitione exnte ita perfecta sicut modo est. non esset causa
ef<lb ed="#L" n="29" break="no"/>fectiua nec totalis nec partialis effectuum contingentium
<lb ed="#L" n="30"/>adhuc esset notitia qua euidenter sciretur a deo quae pars
contra<lb ed="#L" n="31" break="no"/>dictionis erit falsa et quae erit vera. et hoc non esset quia futu
<lb ed="#L" n="32"/>ra contingentia essent sibi praesentia. nec per ideas tam
<lb ed="#L" n="33"/>quam per rationes cognoscendi. sed per ipsammet diuinam et
<lb ed="#L" n="34"/>sentiam vel diuinam cognitione quae est notitia qua scitur
<lb ed="#L" n="35"/>quid est falsum et quid est verum. et quid fuit verum. et quid fuit
<lb ed="#L" n="36"/>falsum. et quid erit falsum. et quid erit verum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e927">
⁋ Ista co
<lb ed="#L" n="37"/>clusio quamuis per rationem naturalem nobis possibilem et
<lb ed="#L" n="38"/>a priori probari non possit. tamen per autoritates biblie
<lb ed="#L" n="39"/>et sanctorum de sunt satis note potest probari. sed transeo
<lb ed="#L" n="40"/>de eis adpus. Ueruntamen pro aliquibus artistis est scien
<lb ed="#L" n="41"/>dum. quod quantumcumque deus sciat de omnibus futuris
contin<lb ed="#L" n="42" break="no"/>gentibus quae pars erit vera et quae falsa. tamen haec non est
necessa<lb ed="#L" n="43" break="no"/>ria. deus scit quod hoc pars erit vera. immo est contingens intantum
<lb ed="#L" n="44"/>quod quantumcumque hoc sit vera. deus scit quod hoec pars
contradictioni<lb ed="#L" n="45" break="no"/>erit vera. tamen possibile est quod hoc numquam fuit vera. et in isto
<lb ed="#L" n="46"/>casu potentia est ad oppositum illius sine omni success
<lb ed="#L" n="47"/>one quia possibile est quod numquam fuerit vera. Sed sic non est
<lb ed="#L" n="48"/>de voluntate creata. quia postquam voluntas creata
<lb ed="#L" n="49"/>aliquem actum habuerit. non est possibile quod
<lb ed="#L" n="50"/>postea verum sit dicere quod numquam habuit talem actu
<lb ed="#L" n="51"/>De propositionibus de possibili dico quod sicut alii dicunt quod
<lb ed="#L" n="52"/>ista propositio et consimiles diuinam voluntatem volentem a fo
<lb ed="#L" n="53"/>re possibile est velle non fore a. est distinguenda secundum
<lb ed="#L" n="54"/>compositionem et diuisionem. In sensu composito de
<lb ed="#L" n="55"/>notatur quod hoc sit possibilis. deus volens a fore non vult
<!--527.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 262-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>a fore et hoc est impossibile quia includit contradictionem. In
<lb ed="#L" n="57"/>sensu diuisionis denotatur quod deus volens a fore potest
<lb ed="#L" n="58"/>non velle a fore et hoc est verum. Et si dicatur ponatur i
<lb ed="#L" n="59"/>esse et non accidet impossibile. et per consequens ille stant simul
<lb ed="#L" n="60"/>deus vult a fore. et deus non vult a fore. dico quod
po<lb ed="#L" n="61" break="no"/>sito illo possibili in esse non sequitur impossibile sed non debet
<lb ed="#L" n="62"/>sic poni in esse. deus volens a fore non vult a fore. sed debet
<lb ed="#L" n="63"/>sic poni in esse. deus non vulta fore. et isto posito in
<lb ed="#L" n="64"/>esse nullum sequitur impossibile. quia non sequitur nisi ista. deus
<lb ed="#L" n="65"/>numquam voluit a fore. et ista non est impossibilis sed contin
<lb ed="#L" n="66"/>gens. sicut sua contradictoria semper fuit contingens. scilicet deus
<lb ed="#L" n="67"/>vult a fore.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e1003">
⁋ Per praedcam potest responderi ad. q. quod deus
<lb ed="#L" n="68"/>habet scientiam detmiatam de futuris contingentibus
<lb ed="#L" n="69"/>qui determinate scit quod quae pars contradictionis erit vera et
<lb ed="#L" n="70"/>quae falsa. sed habere scientiam de futuris contingentibus
<lb ed="#L" n="71"/>duplicitur potest intelligi. Uel quia scientia illa quae sciuntur il
<lb ed="#L" n="72"/>la futura contingentia sit necessaria. Uel quod illa
<lb ed="#L" n="73"/>scientia necessario sciatur. Primo modo dico quod deus de
<lb ed="#L" n="74"/>futuris contingentibus habet scientiam necessariam. quia in
<lb ed="#L" n="75"/>deo est vnica cognitio quae est complexorum et
incomple<lb ed="#L" n="76" break="no"/>xorum. necessariorum et contingentium.et vniversaliter omnium yma
<lb ed="#L" n="77"/>ginabilium. et illa scientia est ipsa diuina essentia que
<lb ed="#L" n="78"/>est necessaria et immutabilis. Secundo modo sic
intelli<lb ed="#L" n="79" break="no"/>gendo deum habere scientiam necessariam de futuris
<lb ed="#L" n="80"/>contingentibus. quod deus necessario sciat hoc futurum com
<lb ed="#L" n="81"/>tinges. sic non est concedendum quod habeat scientiam
ne<lb ed="#L" n="82" break="no"/>cessariam. quia sicut ipsum contingent erit ita deus scit
ips<lb ed="#L" n="83" break="no"/>sum contingenter fore.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e1040">
⁋ Ad primum principale potest
<lb ed="#L" n="84"/>dici quod altera pars contradictionis est determinate vera ita
<lb ed="#L" n="85"/>quod non est falsa. est tamen contingenter vera. et ita est vera quod potest
<lb ed="#L" n="86"/>esse falsa. et potest numquam fuisse vera.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e1050">
⁋ Et si dicatur quod pro
<lb ed="#L" n="87"/>positio de praesenti semel vera habet aliquam
propo<lb ed="#L" n="88" break="no"/>nem de praeterito necessariam. sicut si hec sit semel
<lb ed="#L" n="89"/>vera sortes sedet. hec erit postea semper necessaria
<lb ed="#L" n="90"/>sortes sedit. ergo si hec sit modo vera. a est verum. sit a
<lb ed="#L" n="91"/>talis propositio contingens. hec semper erit vera et necessa
<lb ed="#L" n="92"/>ria. a fuit verum. Dicendum quod quando aliqua talis propositio
<lb ed="#L" n="93"/>de praesenti equiualet propositioni de futuro. vel depedet
<lb ed="#L" n="94"/>a veritate: alicuius futuri. non oportet quod propositioni vere
<lb ed="#L" n="95"/>de praesenti correspondeat necessaria de praeterito. est
<lb ed="#L" n="96"/>ita est in proposito.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e1074">
⁋ Ad secundum patet quod non sequitur. deus
<lb ed="#L" n="97"/>habet scientiam necessariam de a. nisi secundo modo acc
<lb ed="#L" n="98"/>piendo habere scientiam necessariam. ergo deus necessa
<lb ed="#L" n="99"/>rio scit a. sed accipiendo primo modo habere scien
<lb ed="#L" n="100"/>tiam necessariam. consequentia non valet.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e1681-d1e1085">
⁋ Ad argumentum
<lb ed="#L" n="101"/>oppositum patet per praedcam.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>