-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e178.xml
887 lines (887 loc) · 58.8 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e178.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 10</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 10</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="54-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e178"><!-- l1prolq10 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e178-Hd1e108">Quaestio 10</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e111">
<lb ed="#L" n="53"/>Quarto et ultimo
<lb ed="#L" n="54"/>querendum esset. An theo. sit practica
<!--110.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 54-r -->
<lb ed="#L" n="55"/>vel speculatiua
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e127">
⁋ Sed ad euindentiam istius. q. quaeram
<lb ed="#L" n="56"/>primo de ipsa praxi respectu cuius dicitur aliqua notitia
<lb ed="#L" n="57"/>practica. Secundo qualiter distinguitur notitia
specu<lb ed="#L" n="58" break="no"/>latiua a practica. Tertio de principali intento.
<lb ed="#L" n="59"/> Circa primum quaero.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e138">
⁋ Utrum sola operatio potentie sem
<lb ed="#L" n="60"/>sitiue sit praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e143">
⁋ Quod sic Comme. primo ethi. Pra
<lb ed="#L" n="61"/>xis quam consueuerunt transferre in actum est secundum electio
<lb ed="#L" n="62"/>nem hominis energia iest operatio: ergo videtur secundum istam auctoritate quod
<lb ed="#L" n="63"/>sola operatio sequens electionem est praxis: sed sola
<lb ed="#L" n="64"/>operatio potentie sensitiue sequitur electionem. quia
<lb ed="#L" n="65"/>operatio intellectus praecedit: et ipsa electio est operatio
<lb ed="#L" n="66"/>voluntatis: ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e160">
⁋ Ad oppositum. Uirtus moralis
<lb ed="#L" n="67"/>non acquiritur sine praxi: sed vitus moralis potest esse in vo
<lb ed="#L" n="68"/>luntate sine omni operatione potentie sensitiue: ergo
pra<lb ed="#L" n="69" break="no"/>xis potest esse sine omni operatione potentie sensitiue etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e169">
<lb ed="#L" n="70"/>⁋ Circa istam. q. sunt due opiniones. Una opinio
<lb ed="#L" n="71"/>est quod solum operatio exterior: vel operatio potentie in
<lb ed="#L" n="72"/>ferioris intellectu et voluntate est praxis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e178">
⁋ hoc
<lb ed="#L" n="73"/>declaratur. quia intellectus practicus respicit contigentia.
<lb ed="#L" n="74"/>operabilia a nobis. opus autem huiusmodi quod intellectus habet
<lb ed="#L" n="75"/>pro fine neccessario est opus circa contigentia. Sic enim
ac<lb ed="#L" n="76" break="no"/>cipiunt omnes autores actione scilicet prout transit super
<lb ed="#L" n="77"/>agibile vel factibile: quae sunt subiecta intellectui
<lb ed="#L" n="78"/>practico et electioni. Et penes hoc distinguuntur
vi<lb ed="#L" n="79" break="no"/>ta actiua et conteplatiua.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e196">
⁋ Preterea quaelibet pra
<lb ed="#L" n="80"/>xis est operatio secundum virtutem moralem. ergo circa illud est
<lb ed="#L" n="81"/>proprie actio vel praxis circa quod est electio. electio
<lb ed="#L" n="82"/>aut est eorum quae sunt ad finem et contigentium etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e205">
⁋ Preter
<lb ed="#L" n="83"/>ea. vi. ethi. c. iii. dicit philosophus. Actus quidem ergo principium
<lb ed="#L" n="84"/>electio vnde motus. electionis autem principium appeti
<lb ed="#L" n="85"/>tus et ratio quae gra alicuius scilicet actionis sequentis electio
<lb ed="#L" n="86"/>nem quam appetibile consequitur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e216">
⁋ Preterea gregi. super
<lb ed="#L" n="87"/>exech. Uirtus operis est sub volatu
contemplatio<lb ed="#L" n="88" break="no"/>nis: ergo videtur quod praxis est semper sub cotemplatione: vel sub
<lb ed="#L" n="89"/>actu intellectus. et per consequens sub actu voluntatis: sed ta
<lb ed="#L" n="90"/>lis actus est praecise actus potentie inferioris
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e228">
⁋ Dicitur
<lb ed="#L" n="91"/>per iste est ordo rectus: quod intellectus practicus qui versa
<lb ed="#L" n="92"/>irca contingentia inquarit: quid prosequendum: quid
<lb ed="#L" n="93"/>fugiendum: quid diligendum: et quid respuendu. Quo
fa<lb ed="#L" n="94" break="no"/>cto sequitur electio voluntatis eligentis bonum
pro<lb ed="#L" n="95" break="no"/>positum a suo contrario scilicet a malo. Electio autem est
princi<lb ed="#L" n="96" break="no"/>pium actionis effectiuum. et haoc actio est formaliter pra
<lb ed="#L" n="97"/>xis. quia postquam voluntas pretulerit vnum alteri de
<lb ed="#L" n="98"/>ostensis sibi ab intellectu practico: tunc imperat
<lb ed="#L" n="99"/>viribus inferioribus: et etiam intellectui practico. vt
<lb ed="#L" n="100"/>adinueniat media per quae illud quod eligit consequitur et
<lb ed="#L" n="101"/>imperat aliis viribus inferioribus vt obediant et
exe<lb ed="#L" n="102" break="no"/>quantur. Et illud imperium voluntatis est actio tran
<lb ed="#L" n="103"/>siens in vires inferiores. et est praxis formaliter
<lb ed="#L" n="104"/>siue actio secundum virtute moralem quae aliquis moderatur
<lb ed="#L" n="105"/>suas passiones. Et illa actio est finis intellectus pra
<lb ed="#L" n="106"/>ctici: non autem amor quam aliquis diligit fine per volunta
<lb ed="#L" n="107"/>tem. Illa enim operatio: nec est actio: nec factio: sed opera
<lb ed="#L" n="108"/>tio consequens speculationem rei. hoc confirmatur per Ari.
vi<lb ed="#L" n="109" break="no"/>metha. qui dicit quod agibile et eligibile idem. ergo etc.
<!--111.xml-->
<pb ed="#L" n="54-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e278">
<lb ed="#L" n="1"/>⁋ Sed ista opinio videtur falsa. Primo: quia omnis opera
<lb ed="#L" n="2"/>tio cuius notitia directiua est practica: est praxis.
<lb ed="#L" n="3"/>Uel sic. omnis operatio quae est ebiectum notitie
practi<lb ed="#L" n="4" break="no"/>ce est praxis. sed operationes interiores sunt obiecta
<lb ed="#L" n="5"/>notitie practice: ergo etc. maior videtur manifesta. quia si
<lb ed="#L" n="6"/>esset pure speculabilis nullo modo praxis ipsius esset
<lb ed="#L" n="7"/>notitia speculatiua non practica. minor patet: quia
<lb ed="#L" n="8"/>omnes distinguunt notitiam practicam a speculatiua
<lb ed="#L" n="9"/>qui practica est de operationibus nostris: non autem specula
<lb ed="#L" n="10"/>tiua. Unde philosophus distinguit. vi. metha.
speculati<lb ed="#L" n="11" break="no"/>uam a practica: quia practica est illorum quorum principium
<lb ed="#L" n="12"/>est in faciente. speculatiua est eorum quorum principium non
<lb ed="#L" n="13"/>est in faciente: sed operationum interiorum principium est in nob
<lb ed="#L" n="14"/>ero scientia illarum est practica.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e311">
⁋ Preterea omnis actus quie est
<lb ed="#L" n="15"/>in potestate nostra est speculatiuus vel practicus vel
<lb ed="#L" n="16"/>praxis. sed operatio voluntatis est in potestate nostra. et
<lb ed="#L" n="17"/>non est speculatiua nec practica: quia iste sunt
condi<lb ed="#L" n="18" break="no"/>tiones actuum intellectus. ergo est praxis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e322">
⁋ Ideo est alia
<lb ed="#L" n="19"/>opinio: quod praxis est actus alterius potentie quam
intelle<lb ed="#L" n="20" break="no"/>ctus. naturaliter posterior intellectione. natus elici
<lb ed="#L" n="21"/>conformiter rationi recte. ad hoc vt sit rectus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e331">
⁋ Prima
<lb ed="#L" n="22"/>conditio patet. quia stando praecise in actibus intellectus
<lb ed="#L" n="23"/>nulla est extensio intellectus quia extra se non extendit
<lb ed="#L" n="24"/>nisi vt actus eius respicit actum alterius potentie
<lb ed="#L" n="25"/>Et si dicatur vnum actum extendi ad alium directum per
<lb ed="#L" n="26"/>illum. non propter hoc sequitur quod secundus actus talis sit pra
<lb ed="#L" n="27"/>xis vt modo loquimur de praxi: nec primus est cognitio
<lb ed="#L" n="28"/>practica. quia tunc logica esset practica. quia dirigit in
<lb ed="#L" n="29"/>actibus discurrendi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e351">
⁋ Secunda conditio patet. quia actus
<lb ed="#L" n="30"/>non habentes ordinem ad intellectum cuiusmodi sunt
<lb ed="#L" n="31"/>actus vegetatiui. aut naturaliter praecedentes
intelle<lb ed="#L" n="32" break="no"/>ctionem vt actus sentiendi. non dicuntur praxes. nec ad
<lb ed="#L" n="33"/>eos extenditur notitia practica vt sunt priores
in<lb ed="#L" n="34" break="no"/>tellectione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e365">
⁋ Similiter actus potentie appetitiue sensi
<lb ed="#L" n="35"/>tiue. quatenus praecedit actum intellectus non est pra
<lb ed="#L" n="36"/>xis. hoc enim modo communis est nobis et brutis. Nec re
<lb ed="#L" n="37"/>spectu istorum actuum est cognitio practica. nisi quia
<lb ed="#L" n="38"/>aliquomo moderatiua actuum istorum: et isti actus
<lb ed="#L" n="39"/>sequuntut intellectionem moderatiuam vt sunt per
ip<lb ed="#L" n="40" break="no"/>am moderati
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e381">
⁋ Tertia conditio patet ex. vi. ethi.
<lb ed="#L" n="41"/>quod electio recta neccessario requirit ratione rectam: quod non
<lb ed="#L" n="42"/>tantum verum est de electione stricte sumpta: sed pari ratione
<lb ed="#L" n="43"/>de quacumque volitione recta: quod ipsa requirit rationem re
<lb ed="#L" n="44"/>tam cui conformiter eliciatur. Sminis ergo praxis vel est
<lb ed="#L" n="45"/>volitio vel sequens volitionem: ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e394">
⁋ Contra istam
<lb ed="#L" n="46"/>opinionem. Primo conclusio primam conditione ostendo: quod
<lb ed="#L" n="47"/>ntellectio potest esse praxis: sicut argutum est conlrsi primam
<lb ed="#L" n="48"/>opinionem sic. Sis operatio de qua sicut de obiecto
<lb ed="#L" n="49"/>est notitia est praxis. quia secundum istum doctorem: notitia
<lb ed="#L" n="50"/>practica dicitur in extensione ad praxim. sed de specula
<lb ed="#L" n="51"/>tione et actu intelligendi est notitia practica: quia de
<lb ed="#L" n="52"/>operibus nostris est notitia practica: et hoc est intelligendum
<lb ed="#L" n="53"/>de operibus quae sunt in potestate nostra: ergo ipsa intellectio
<lb ed="#L" n="54"/>cum sit opus existens in potestate nostra est praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e416">
⁋
Pre<lb ed="#L" n="55" break="no"/>terea omnis operatio sequens electionem est praxis: sed
<!--111.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 54-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>actus intelligendi sequitur electionem et consilium. potest
<lb ed="#L" n="57"/>enim aliquis consiliari an deat studere an non: et post
<lb ed="#L" n="58"/>ea eligere studere. ergo istud studium sequens consilium
<lb ed="#L" n="59"/>et electionem est vere praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e436">
⁋ Preterea omnis actus intel
<lb ed="#L" n="60"/>ectus quie est directiuus alterius actus mediante actu
<lb ed="#L" n="61"/>voluntatis est actus practicus: et actus directus est pra
<lb ed="#L" n="62"/>xis. sed vnus actus intellectus vere dirigit alium actum
<lb ed="#L" n="63"/>mediante actu voluntatis. ergo primus dirigens vere erit:
<lb ed="#L" n="64"/>practicus: et alius directus vere erit praxis. maior est
<lb ed="#L" n="65"/>manifesta: quia talis actus vere exteditur ad alium di
<lb ed="#L" n="66"/>rigendum per ipsum. minor patet. quia dictamen quo dicta
<lb ed="#L" n="67"/>tur pro loco et tempore est studendum in theo. vel alia facul
<lb ed="#L" n="68"/>tate vere dirigit mediante actu voluntatis in actum
<lb ed="#L" n="69"/>studendi. Potest enim voluntas conformiter imprare
il<lb ed="#L" n="70" break="no"/>lud studiu: sicut dictatur prius per intellectum: ergo etc. Si
<lb ed="#L" n="71"/>dicitur quod non extenditur sicut modo loquimur de extensione: quia
<lb ed="#L" n="72"/>non exteditur extra se. hoc non sufficit: quia bene verum
<lb ed="#L" n="73"/>est quod sic posset artari significatio illius vocabuli
<lb ed="#L" n="74"/>Et eadem facilitate posset artari significatio vo
<lb ed="#L" n="75"/>cabuli: quod vocaretur praxis: quando solum est extensio ad
<lb ed="#L" n="76"/>actum exteriorem. Sed neutur artatio videtur vsitata
<lb ed="#L" n="77"/>a philosophis. quia quando distinguunt istas scientias: dicunt: quod
<lb ed="#L" n="78"/>vna est de operibus nostris: et alia non. ergo sufficit ad
no<lb ed="#L" n="79" break="no"/>titiam practicam quaecumque extensio ad opus nostrm tamquam ad
<lb ed="#L" n="80"/>obiectum. et per consequens quodcumque opus nostrm est praxis vel
<lb ed="#L" n="81"/>obiectum praxis. Et ita quaelibet intellectio quae est nostra
<lb ed="#L" n="82"/>hoc est in potestate nostra: vere erit praxis vel
<lb ed="#L" n="83"/>obiectum praxis: sed non obiectum praxis. ergo erit pra
<lb ed="#L" n="84"/>xis ipsa
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e493">
⁋ Et si dicatur: quod tunc quaelibet habitus intelle
<lb ed="#L" n="85"/>ctualis eet practicus: quia quaelibet exteditur ad actum
<lb ed="#L" n="86"/>quie est opus nostrm. Ista instantia non valet. quia
exten<lb ed="#L" n="87" break="no"/>sio habitus intellectualis practici ad opus nostrm est sicut
<lb ed="#L" n="88"/>ad obiectum secundum vsum philosophorum et doctorum. quia dicunt quod
<lb ed="#L" n="89"/>est de operibus nostris ita tamquae de obiectis. Non sic
quali<lb ed="#L" n="90" break="no"/>bet actus intellectualis extenditur ad actum: quia non
quali<lb ed="#L" n="91" break="no"/>bet habet actum pro obiecto: sed quaelibet habitus habet actum
<lb ed="#L" n="92"/>pro actu elicito ab illo habitu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e514">
⁋ Preterea arguo
<lb ed="#L" n="93"/>sicut ipse arguit ad probandum quod electio finis sit
<lb ed="#L" n="94"/>praxis. quia illa operatio est vere praxis ad quam
incli<lb ed="#L" n="95" break="no"/>nat virtus appetitiua: quia quaelibet talis virtus est
habi<lb ed="#L" n="96" break="no"/>tus electiuus. iii. ethi. et electio est praxis secundum istum:
<lb ed="#L" n="97"/>sed ad cognitionem et studium inclinat habitus seu vir
<lb ed="#L" n="98"/>tus appetitiua. Potest enim aliquis inclinari ad vir
<lb ed="#L" n="99"/>tuose studendum et ad speculandum pro loco et tempore: et
<lb ed="#L" n="100"/>secundum alias circumstantias debitas secundum imperium
volun<lb ed="#L" n="101" break="no"/>tatis: sicut ad orandum et ad alia opera exteriora: ergo
il<lb ed="#L" n="102" break="no"/>la cognitio vere erit praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e538">
⁋ Preterea omnis actus
<lb ed="#L" n="103"/>impratus a voluntate est praxis: sed aliqua intellectio im
<lb ed="#L" n="104"/>eratur a voluntate sicut actus alterius potentie: ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e545">
<lb ed="#L" n="105"/>⁋ Ad istud respondet praedictus doctor: quod licet
specu<lb ed="#L" n="106" break="no"/>atio sit quadam operatio: et ita praxis extendendo
no<lb ed="#L" n="107" break="no"/>men. tamen vt praxis dicitur sola operatio ad quam intellectus
<lb ed="#L" n="108"/>potest extendi: nulla intellectio est praxis. Et hoc modo ac
<lb ed="#L" n="109"/>cipitur: quando ad praxim dicitur cognitio practica extendi
<lb ed="#L" n="110"/>Cum ergo arguitur. intellectio est impata a voluntate: qua
<!--112.xml-->
<pb ed="#L" n="55-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>est praxis. non sequitur. Sed sequitur ergo est practica. Ipsa
<lb ed="#L" n="2"/>enim nata est denominari accidentaliter a praxi ad quan
<lb ed="#L" n="3"/>est extensibilis. non autem est terminus talis extensionis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e574">
<lb ed="#L" n="4"/>⁋ Contra istam responsionem argutum est prius. quia ipsa
<lb ed="#L" n="5"/>intellectio est terminus extesionis et ad eam alia
in<lb ed="#L" n="6" break="no"/>tellectio vere extenditur. quia vna dictat de alia eli
<lb ed="#L" n="7"/>cienda. et alia intellectio non potest esse recta in genere
<lb ed="#L" n="8"/>moris: nisi eliciatur conformiter rationi recte. Sicut enim
<lb ed="#L" n="9"/>nullus actus exterior: nec aliquis actus cuiuscumque po
<lb ed="#L" n="10"/>tentie sensitiue vel motiue vel etiam voluntatis: potest
<lb ed="#L" n="11"/>esse moraliter bonus nisi conformiter eliciatur rationi recte
<lb ed="#L" n="12"/>et si eliciatur conformiter quaecumque istorum: ipse erit rect
<lb ed="#L" n="13"/>in genere moris: ita intellectio non potest esse recta in
<lb ed="#L" n="14"/>genere moris nisi eliciatur conformit rationi recte. et
<lb ed="#L" n="15"/>si eliciatur conformiter rationi recte: erit recta. ergo talis
in<lb ed="#L" n="16" break="no"/>tellectio vere potest esse praxis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e605">
⁋ Preterea quod dicitur
<lb ed="#L" n="17"/>quod non sequitur: intellectio est imprata a voluntate: ergo
<lb ed="#L" n="18"/>est praxis. sed sequitur ergo est practica. hoc non est verum: quia
<lb ed="#L" n="19"/>bene sequitur: est imprata a voluntate. ergo est praxis. quia secundum
<lb ed="#L" n="20"/>istum doctorem. actus potentie sensitiue non dicitur pra
<lb ed="#L" n="21"/>xis nisi quia imperatur a voluntate: ergo eadem ratione si eque
<lb ed="#L" n="22"/>perfecte imperet ipsa intellectio: ipsa equaliter dicetur pra
<lb ed="#L" n="23"/>xis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e623">
⁋ Confirmatur: quia quando actus imperans est praxis.
<lb ed="#L" n="24"/>actus imparatus etiam est praxis. Sed non sequitur.
intelle<lb ed="#L" n="25" break="no"/>ctio est imperata: ergo est practicta. quia pura speculatio
<lb ed="#L" n="26"/>quae nullo modo potest esse practica potest esse impata a vo
<lb ed="#L" n="27"/>luntate. et tamen non potest esse practica
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e635">
⁋ Contra secundam
<lb ed="#L" n="28"/>conditionem. si intelligat quod est posterior intellectione
<lb ed="#L" n="29"/>cui potest conformari: sic non est vera. quia sola notitia in
<lb ed="#L" n="30"/>complexa sufficit ad praxim secundum principia istius do
<lb ed="#L" n="31"/>ctoris et secundum veritatem. Et si intelligat quod
praesup<lb ed="#L" n="32" break="no"/>ponitur aliqua intellectio. verum dicit: quia numquam est
ali<lb ed="#L" n="33" break="no"/>quis actus praxis nisi sit actus elicitus voluntatis in
<lb ed="#L" n="34"/>paratus: et quaelibet talis praesupponit intellectio
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e653">
<lb ed="#L" n="35"/>⁋ Contra tertiam conditionem. Aliqua operatio est
<lb ed="#L" n="36"/>xis quae nullo modo potest elici conformiter
<lb ed="#L" n="37"/>cut illa quae elicitur conformiter opposite rationi recte no
<lb ed="#L" n="38"/>cessarie. Unde sic est aliquod dictamen de
<lb ed="#L" n="39"/>est aliquod de suo opposito quod est impossibile: et illi
<lb ed="#L" n="40"/>potest elici conformit aliqua praxis: et tamen non potest elici
<lb ed="#L" n="41"/>conformiter rationi recte: nec ad hoc vt sit rectus nec ad
<lb ed="#L" n="42"/>sec vt non sit rectus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e673">
⁋ Confirmatur. quia quae ratione actus eli
<lb ed="#L" n="43"/>citus conformiter rationi recte est praxis: eadem ratione actus
<lb ed="#L" n="44"/>elicitus conformiter rationi false erit praxis. ergo non omnis
<lb ed="#L" n="45"/>praxis est nata elici conformiter rationi recte
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e682">
⁋ Ideo
<lb ed="#L" n="46"/>ad istam. q. dico: quod difficultas magis consistit in
no<lb ed="#L" n="47" break="no"/>mine quam in re. Smens enim vel fere omnes ponunt ista
<lb ed="#L" n="48"/>quod est ibi intellectio ostendens finem et ea quae sunt ad
fi<lb ed="#L" n="49" break="no"/>nem: et quod est ibi volitio finis: et etiam consilium de hiis quae
<lb ed="#L" n="50"/>sunt ad finem. Post quod consilium vel inquisitionem sequitur
<lb ed="#L" n="51"/>vel sequi potest snienia quae dictatur de hiis quae sunt ad finem
<lb ed="#L" n="52"/>ipsius: et post istam snientiam quae dictatur quod vnum est
eligen<lb ed="#L" n="53" break="no"/>dum et aliud non: sequitur vel sequi potest electio quae
dicta<lb ed="#L" n="54" break="no"/>tum vel sententiatum esse eligendum praeponitur illi quod non est
<lb ed="#L" n="55"/>sic sententiatum esse eligendum Post autem istam electionem
<!--112.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 55-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>sequitur illud quod est sic dictatum et setentiatum: si non sit
<lb ed="#L" n="57"/>aliquod impedimentum Uerbi gratia. alicui infirmo osten
<lb ed="#L" n="58"/>ditur per intellectum quod sanitas est acquirenda: et habet tunc
in<lb ed="#L" n="59" break="no"/>tellectus vnum principium practicum respectu finis.
<lb ed="#L" n="60"/>quo dictat quod sanitas est acquirenda. Post istud
<lb ed="#L" n="61"/>autem dictame sequitur volitio in voluntate: quae deside
<lb ed="#L" n="62"/>rat sanitatem: quamuis forte non neccessario. Istam autem vo
<lb ed="#L" n="63"/>litionem sequitur consilium intellectus: vel inquasitio qua inquis
<lb ed="#L" n="64"/>rit per quid melius potest attigere istam sanitatem: vtrum
<lb ed="#L" n="65"/>per abulationem: vel potionem: vel concturam: vel
ali<lb ed="#L" n="66" break="no"/>quam aliam viam. Et post illud consilium vel inquasitionem
<lb ed="#L" n="67"/>sequitur snienia: quae determinate sententiatur quod sanitas
<lb ed="#L" n="68"/>melius attingitur per istam viam determinate vel per aliam
<lb ed="#L" n="69"/>determinate. Et istam sniniam vel dictamen sequitur
<lb ed="#L" n="70"/>electio voluntatis vel sequi potest: quae determinate vult
<lb ed="#L" n="71"/>abulare: vel potionem accipere: et sic de aliis. Post
<lb ed="#L" n="72"/>ea autem sequitur si non sit impedimentum determinate
<lb ed="#L" n="73"/>vel ipsa abulatio vel aliquid aliud. Et ista processio
<lb ed="#L" n="74"/>fere ab omnibus etiam diuersimode opinantibus de pra
<lb ed="#L" n="75"/>xi conceditur et ita discrepant pauci i re. Sed quod isto
<lb ed="#L" n="76"/>rum debeat vocari praxis: et quod non. de hoc sunt opinio
<lb ed="#L" n="77"/>nes. Et ideo quia vtendum est vocabulis sicut vtuntur autores
<lb ed="#L" n="78"/>et inter autores qui loquebantur de isto vocabulo. commen
<lb ed="#L" n="79"/>tator eutercius super li. ethi. frequentius vsus est eo. ideo
<lb ed="#L" n="80"/>secundum intentionem suam dicam: quid est praxis. quia etiam ipse
<lb ed="#L" n="81"/>concorditur vtebatur hoc vocabulo Ari. et Commen. suo
<lb ed="#L" n="82"/>Auer. et aliis philosophis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e771">
⁋ Dico ergo quod secundum istum commen.
pri<lb ed="#L" n="83" break="no"/>mo ethi. Praxis quadrupliciter accipi potes scilicet large. stri
<lb ed="#L" n="84"/>cte. strictius. strictissime. Primo modo praxis idem
<lb ed="#L" n="85"/>est quod operatio cuiuscumque virtutis: siue libere: siue
<lb ed="#L" n="86"/>naturalis. hoc patet: quia energia et praxis isto modo
<lb ed="#L" n="87"/>dicta sunt idem: sed energia est operatio cuiuscumque virtu
<lb ed="#L" n="88"/>tis: ergo etc. maior patet per Comme. dicentem: licet itaque
pra<lb ed="#L" n="89" break="no"/>xis et energia id est actus et operatio secundum appropatas
<lb ed="#L" n="90"/>significationes distinguantur: communiter tamen acceptis
<lb ed="#L" n="91"/>rationibus praxis pro energia: et econuerso indifferenti
<lb ed="#L" n="92"/>ponitur: ergo omnis energia est praxis. minor patet per eundem
<lb ed="#L" n="93"/>dicentem Cnergia siue operatio est naturalis vniuscu
<lb ed="#L" n="94"/>iusque substantie virtus et motus. Et rursus: energia
<lb ed="#L" n="95"/>est naturalis omnis substantie innatus motus. Ex ista
<lb ed="#L" n="96"/>auctoritae patet quod energia vno modo dicta est motus vel
<lb ed="#L" n="97"/>actio vel actus cuinscumque virtutis siue potentie
si<lb ed="#L" n="98" break="no"/>ue substantie.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e808">
⁋ Secundo modo praxis siue energia dicitur
<lb ed="#L" n="99"/>omnis operatio cognitiua siue passio consequens
cogno<lb ed="#L" n="100" break="no"/>scentem inquantum cognoscens est. hoc est sequitur cognitionem. Et
<lb ed="#L" n="101"/>isto modo ipsa cognitio: omnis etiam actus potentie
cu<lb ed="#L" n="102" break="no"/>iuscumque quae est cognitiua vel appetitiua et passiones
<lb ed="#L" n="103"/>scilicet delectationes: tristicie: et huiusmodi possunt dici ener
<lb ed="#L" n="104"/>gie siue praxes. Unde dicit ibi commen. energia est na
<lb ed="#L" n="105"/>turalis et prima semper mobilis virtus intellectiue anime. hoc
<lb ed="#L" n="106"/>est semper mobilis ipsius rationis naturaliter ex ipsa semper irriga
<lb ed="#L" n="107"/>ta. Istde potest intelligi de actu cognitio ipsius intelle
<lb ed="#L" n="108"/>ctus. pro aliis autem operationibus elicitis a
po<lb ed="#L" n="109" break="no"/>tentia appetiua sequitur. Dicuntur etiam energie
<lb ed="#L" n="110"/>id est operationes. praxes id est actus vel actiones
<!--113.xml-->
<pb ed="#L" n="55-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>vt loqui: ambulare: commedere: bibere et huiusmodi
<lb ed="#L" n="2"/>Pro passionibus autem sequitur: passiones quam naturales
<lb ed="#L" n="3"/>multotiens energie siue rationes dicuntur vt famens
<lb ed="#L" n="4"/>sitis: et huiusmodi. et eadem ratione et alie passiones. puta
<lb ed="#L" n="5"/>delectationes et tristitie: possunt dici energie
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e855">
⁋ Ter
<lb ed="#L" n="6"/>tio modo accipitur praxis strictius: et praxis isto modo
<lb ed="#L" n="7"/>diecam idem est quod operatio existens in nostra potestate. hoc patet:
<lb ed="#L" n="8"/>qui omnis operatio existens in nostra potestate est opus virtutum
<lb ed="#L" n="9"/>vel vicii: quia omnis talis operatio existens in nostra potestate
<lb ed="#L" n="10"/>potest esse virtuosa vel viciosa: sed praxis est opus virtutis
<lb ed="#L" n="11"/>et vicii: ergo etc. minor patet per commen. vbi supra dicentem
<lb ed="#L" n="12"/>Dicitur rursus energia opus virtuuim: id est quod a virtute
<lb ed="#L" n="13"/>operatum est: sed qua ratione opus vitutims est praxis eadem ratione
<lb ed="#L" n="14"/>opus vicii erit praxis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e877">
⁋ Quarto accipitur
strictis<lb ed="#L" n="15" break="no"/>sime: pro operatione conformiter elicita dictamini
ratio<lb ed="#L" n="16" break="no"/>nis et electionis voluntatis: et isto modo praxis est semper
<lb ed="#L" n="17"/>poformiter elicita intellectui consiliatiuo et per consequens co
<lb ed="#L" n="18"/>formiter elicita electioni voluntatis. quia secundum philosophum con
<lb ed="#L" n="19"/>siliabile et eligibile idem. Quod autem praxis sic acci
<lb ed="#L" n="20"/>piatur. patet per comme. vbi prius dicentem. Praxis autem
<lb ed="#L" n="21"/>quam consueuerunt transferre in actum: et secundum electionem
<lb ed="#L" n="22"/>hominis energia id est operatio. Quod autem per praxim intel
<lb ed="#L" n="23"/>ligat actum sequentem electionem. patet per illud quod
quibus<lb ed="#L" n="24" break="no"/>dam interpositis subdit. electio vero est duobus
pro<lb ed="#L" n="25" break="no"/>positis iudicium hominis hoc pre altero praeponens. Se
<lb ed="#L" n="26"/>quitur autem post electione motus et impetus ad actum
<lb ed="#L" n="27"/>deinde sequitur vsus et sic cessat appetitus post vsum
<lb ed="#L" n="28"/>motum autem et impetum ad actum vocat praxim
stri<lb ed="#L" n="29" break="no"/>ctissime sumptam: quam praedixit esse secundum hominis electio
<lb ed="#L" n="30"/>nem operationem. vsum autem vocat consecutionem finis:
<lb ed="#L" n="31"/>qui an consecutionem finis non cessat appetitus. Ad
<lb ed="#L" n="32"/>propositum dico: quod primo modo et secundo non loquuntur do
<lb ed="#L" n="33"/>ctores de praxi. in tractando quae scientia est speculatiua
<lb ed="#L" n="34"/>et quae practica. quia per extensionem ad illam no dicitur notitia
<lb ed="#L" n="35"/>practica: sed tertio modo et quarto modo loquuntur do
<lb ed="#L" n="36"/>ctores de praxi. quia ad praxim tertio modo dictam
<lb ed="#L" n="37"/>saltem aliquam extenditur intellectus practicus respectu
<lb ed="#L" n="38"/>autem praxis quarto modo dicte semper est intellectus
consi<lb ed="#L" n="39" break="no"/>liatius.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e934">
⁋ Et ideo ad solutionem istius. q. primo
viden<lb ed="#L" n="40" break="no"/>dum est qualiter distinguitur intellectus practicus et
intelle<lb ed="#L" n="41" break="no"/>ctus consiliatiuus. Secundo videndum est: quae operatio est
<lb ed="#L" n="42"/>praxis tertio modo dicta. Tertio. quae operatio est
pra<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tis vltimo modo dcam.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e945">
⁋ Circa primum dico: quod
intel<lb ed="#L" n="44" break="no"/>ectus practicus est respectu practicorum principiorum
<lb ed="#L" n="45"/>et etiam respectu conclusionum practicarum: et ideo
intel<lb ed="#L" n="46" break="no"/>lectus practicus est respectu finis quando scilicet de aliquo fi
<lb ed="#L" n="47"/>ne iudicatur quod est appetendus vel prosequendus: et hoc
<lb ed="#L" n="48"/>est intelligendum. quia et respectu vnius complexi: quod affir
<lb ed="#L" n="49"/>mat aliquem finem esse appetendum et istud est primum prin
<lb ed="#L" n="50"/>cipium practicum in operando. Et hoc modo dicit philosophus quod sicut
<lb ed="#L" n="51"/>principium in speculabilibus: ita finis in agibilibus.
<lb ed="#L" n="52"/>Et ratio huius est: quia voluntas nihil agit nisi propter
fi<lb ed="#L" n="53" break="no"/>nem. et hoc vel propter finem dictatum a ratione: vel propter
fi<lb ed="#L" n="54" break="no"/>nem quem ex libertate sua sibi praestituit. et ita ominis
<lb ed="#L" n="55"/>actio voluntatis: et per consequens omnis praxis quae non est respe¬
<!--113.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 55-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>ctu finis: neccessario praesupponit volitionem finis. Et
<lb ed="#L" n="57"/>intellectus practicus est respectu principiorum
practi<lb ed="#L" n="58" break="no"/>corum sumptorum a fine. et non tantum est respectu
princi<lb ed="#L" n="59" break="no"/>piorum: sed etiam respectu conclusionum: quia omnis vitas
<lb ed="#L" n="60"/>confesse se habens appetitui recto est practica: et per
<lb ed="#L" n="61"/>neuns notitia veritatis est practica: sed intellectus cosi
<lb ed="#L" n="62"/>liatiuus est tantum respectu conclusionum practicarum
<lb ed="#L" n="63"/>Dictato enim per intellectum sine omni consilio praeuio
ali<lb ed="#L" n="64" break="no"/>quem finem esse appetendum. et voluntate appetente
<lb ed="#L" n="65"/>istum finem intellectus consiliatur per quod medium illum finem
<lb ed="#L" n="66"/>melius potest attingere. et habita inuestigatione:
conclu<lb ed="#L" n="67" break="no"/>dit tandem quod per tale medium determinatum est finis
<lb ed="#L" n="68"/>attigendus. Uerbi gratia. intellectus dictat infirmo quod
<lb ed="#L" n="69"/>sanitas est appetenda: post voluntas appetit illam
<lb ed="#L" n="70"/>sanitatem: sed quia sanitas potest acquiri per multa media
<lb ed="#L" n="71"/>et ignoratur per quod melius. intellectus consiliatur et inquarit
<lb ed="#L" n="72"/>per quod medium potest facilius et melius acquiri. et post mul
<lb ed="#L" n="73"/>tam inuestigationem concludit: quod per aliquod medium
de<lb ed="#L" n="74" break="no"/>terminatum: et respectu illius conclusionis dicitur
intelle<lb ed="#L" n="75" break="no"/>ctus consiliatus. Et ita patet quod respectu quorumcum
<lb ed="#L" n="76"/>que est intellectus consiliatiuus: respectu eorundem est inte
<lb ed="#L" n="77"/>lectus practicus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1028">
⁋ Unde sciendu: quod idem intellectus nume
<lb ed="#L" n="78"/>ratio est practicus et speculatiuus et consiliatiuus: tamen isti
<lb ed="#L" n="79"/>termini distinguuntur et habent distinctas
diffinitio<lb ed="#L" n="80" break="no"/>nes exprimentes quid nominis. Et ita est intelligendum
di<lb ed="#L" n="81" break="no"/>ctum autorum: quando distinguunt inter intellectum
specula<lb ed="#L" n="82" break="no"/>tiuum et practicum etc. quia habent distinctas diffinitiones
<lb ed="#L" n="83"/>exprimentes quid nominis eorum. Unde si diffiniatur
intelle<lb ed="#L" n="84" break="no"/>ctus speculatiuus: hoc est iste terminus intellectus spe
<lb ed="#L" n="85"/>culatiuus: debet sic dici. Intellectus speculatiuus est
in<lb ed="#L" n="86" break="no"/>tellectus potens considerare illa quae non sunt in potesta
<lb ed="#L" n="87"/>te nostra. intellectus practicus sic. Intellectus
practi<lb ed="#L" n="88" break="no"/>cus est intellectus potens considerare vel habere scientiam il
<lb ed="#L" n="89"/>lorum quae sunt in potestate nostra: et sic de aliis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1057">
⁋
Cir<lb ed="#L" n="90" break="no"/>ca secundum dico sic dictum est: quod omnis operatio quae est in poten
<lb ed="#L" n="91"/>state nostra est praxis: et ideo cum tam volitio quam cognitio
<lb ed="#L" n="92"/>quam alii actus extriores sint in potestate nostra: sequitur quod
<lb ed="#L" n="93"/>quaelibet istorum vere poterit dici praxis. tamen praxis
<lb ed="#L" n="94"/>primo dicitur de actu voluntatis: cum ipsa sit primo in potesta
<lb ed="#L" n="95"/>te nostra et nulla alia sit in potestate nostra nisi medi
<lb ed="#L" n="96"/>ante eam: et ideo nulla alia dicitur praxis primo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1076">
⁋ Quod autem
<lb ed="#L" n="97"/>omnis talis operatio possit dici praxis vidtu: quia omnis actio
<lb ed="#L" n="98"/>quae est in potestate nostra potest esse virtuosa vel viciosa: sed
<lb ed="#L" n="99"/>omnis talis est praxis. ergo etc. Sic ergo ista potest dici descri
<lb ed="#L" n="100"/>ptio praxis in communi Ista autem praxis diuiditur in pra
<lb ed="#L" n="101"/>xim vituosam et viciosam: quia vtraque illarum est in
pote<lb ed="#L" n="102" break="no"/>state nostra
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1092">
⁋ Praxis autem atuosa potest sic describi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1095">
<lb ed="#L" n="103"/>⁋ Praxis virtuosa eo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1100">
⁋ ⁋ Iexistens in potestate vo
<lb ed="#L" n="104"/>lutatis: nata elici confuedi
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1105">
⁋ Ter Ini recte ad hoc quod
<lb ed="#L" n="105"/>sit recta. Prima conditi quia nulla
opera<lb ed="#L" n="106" break="no"/>tio que non est existens in potestate
volunta<lb ed="#L" n="107" break="no"/>tis est virtuosa: sed magis naturalis.
Secun<lb ed="#L" n="108" break="no"/>da conditio patet secundum philosophum. vi. ethi. electio
re<lb ed="#L" n="109" break="no"/>cta: et per consequens nec alia operatio recta est sine recta
<lb ed="#L" n="110"/>vene. quia non est maiqui naon de vna operatione quam deus
<!--114.xml-->
<pb ed="#L" n="56-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>alia
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1129">
⁋ Praxis autem viciosa est operatio existens in po
<lb ed="#L" n="2"/>testate voluntatis nata elici difformiter rationi
re<lb ed="#L" n="3" break="no"/>cte: vel conformiter rationi erronee et false. Prima
<lb ed="#L" n="4"/>conditio patet: quia aliter non esset imputabilis. quia illud quod
<lb ed="#L" n="5"/>non est in potestate voluntatis nullo modo est
impu<lb ed="#L" n="6" break="no"/>tabile. Secunda conditio patet. quia omne malum elicitum
<lb ed="#L" n="7"/>potest esse dictatum non esse eligendum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1146">
⁋ Ex istis sequum
<lb ed="#L" n="8"/>tur aliqua conclusiones. vna quod non est respectu cuius
<lb ed="#L" n="9"/>libet praxis scientia practica: cui notitie debeat
con<lb ed="#L" n="10" break="no"/>formari: vel magis proprie cui sit nata elici confo
<lb ed="#L" n="11"/>miter ad hoc quod sit recta. et hoc: quia quantumcumque de
<lb ed="#L" n="12"/>omni praxi posset esse aliquod dictamen verum quod dciui
<lb ed="#L" n="13"/>elici vel non elici: et ita aliquo modo sibi conformatur
<lb ed="#L" n="14"/>tamen aliqua est praxis mala quae nullo modo potest confor
<lb ed="#L" n="15"/>miter elici rationi recte: quia nulla ratio recta potest di
<lb ed="#L" n="16"/>ctare eam eliciendam: sicut nulla ratio recta potest
di<lb ed="#L" n="17" break="no"/>ctare quod inimicus est odiendus contra diuinum praeceptum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1170">
<lb ed="#L" n="18"/>⁋ Alia conclusio sequitur quod est aliqua praxis quae nec
<lb ed="#L" n="19"/>conformiter nec difformiter est elicita rationi recte: sicut
<lb ed="#L" n="20"/>illa quae elicitur posita sola ostensione obiecti per in
<lb ed="#L" n="21"/>tellectum sine omni dictamine vero vel falso.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1181">
⁋ Ter
<lb ed="#L" n="22"/>tia conclusio sequitur quod praxis non dicit formaliter
pri<lb ed="#L" n="23" break="no"/>cise aliquem actum: sed dicit actum connotando volunta
<lb ed="#L" n="24"/>tem a qua effectiue et libere producatur: sicut est de actu
<lb ed="#L" n="25"/>meritorio.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1192">
⁋ Et ex hoc sequitur: quod eadem operatio spe
<lb ed="#L" n="26"/>cie vel forte numero potest esse primo praxis et post
<lb ed="#L" n="27"/>ea non praxis: quia si voluntas libere et contingenter
<lb ed="#L" n="28"/>aliqua operationem eliciat: tunc illa operatio dicitur
<lb ed="#L" n="29"/>praxis et si post deus illam eandem continuaret sine
<lb ed="#L" n="30"/>omni causatione vel conseruatione voluntatis:
respe<lb ed="#L" n="31" break="no"/>ctu illius tunc vere diceretur non praxis. quia non esset in
<lb ed="#L" n="32"/>sua potestate
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1210">
⁋ Circa tertium dico: quod praxis vel
<lb ed="#L" n="33"/>timo modo dicta est omnis operatio existens in potestate
<lb ed="#L" n="34"/>voluntatis: consiliata ab intellectu: respectu cuius
<lb ed="#L" n="35"/>est electio voluntatis. Et isto modo praxis dicitur vel potest
<lb ed="#L" n="36"/>dici: tam de actione voluntatis quam de operatione
intel<lb ed="#L" n="37" break="no"/>lectus: quam etiam de operatione exteriori. Quod enim
pos<lb ed="#L" n="38" break="no"/>sit dici de operatione voluntatis patet. quia appetitum ex
<lb ed="#L" n="39"/>istente respectu sanitatis tamquam respectu finis
ac<lb ed="#L" n="40" break="no"/>quaerendi potest esse dubitatio: an ista sanitas posset
<lb ed="#L" n="41"/>acquiri melius per operationem exteriorem: vel per amorem
<lb ed="#L" n="42"/>vel per odium voluntatis: vel etiam per studium et
exerci<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tium intillectus. quia secundum medicos: et experientia docet
<lb ed="#L" n="44"/>quod quodlibet istorum potest esse causa infirmitatis saltem
parti<lb ed="#L" n="45" break="no"/>alis: et etiam causa partialis sanitatis. ergo de istis potest esse
<lb ed="#L" n="46"/>inquasitio: per quod istorum melius est san tas acquirenda: et
<lb ed="#L" n="47"/>per consequens quodlibet eorum est consiliabile: et per consequens
eli<lb ed="#L" n="48" break="no"/>gibile. et per consequens cum quodlibet istorum sit operatio et
<lb ed="#L" n="49"/>actus intellectus: et quodlibet istorum poterit esse opera
<lb ed="#L" n="50"/>tio sequens electionem voluntatis: et per consequens erit
pra<lb ed="#L" n="51" break="no"/>tis vltimo modo dicta. quia secundum Commen. vi. ethi. ex
<lb ed="#L" n="52"/>electione actus generatur. Eligentes enim quod a
men<lb ed="#L" n="53" break="no"/>te demonstratum est esse bonum: amore ipsius operamur
<lb ed="#L" n="54"/>et agimus vt attingamus ipsum. Et ita concedo quod
<lb ed="#L" n="55"/>pura speculatio potest esse praxis isto modo dicta: quia
<!--114.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 56-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>de ipsa potest esse consilium: et respectu ipsius potest esse ele
<lb ed="#L" n="57"/>ctio. Ex isto sequitur etiam quod operatio exterior impata
<lb ed="#L" n="58"/>a voluntate: non est semper praxis isto modo dicta: quia
<lb ed="#L" n="59"/>quando operatio est praestituta a voluntate tamquam finis: tunc
<lb ed="#L" n="60"/>non est consiliabilis neque eligibilis. et per consequens nec
<lb ed="#L" n="61"/>est praxis isto modo dicta secundum Ari. dicentem. iii. ethi.
<lb ed="#L" n="62"/>Consiliamur autem non de finibus: sed de hiis qui ad
fi<lb ed="#L" n="63" break="no"/>nes
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1286">
⁋ Neque enim medicus consiliabitur si sanabit: nec
<lb ed="#L" n="64"/>rethor si suadebit: neque politicus si pacem faciat:
<lb ed="#L" n="65"/>neque reliquorum aliquis de fine: sed ponentes finem ali
<lb ed="#L" n="66"/>que. et hoc siue secundum rationem rectam: siue secundum praestitutionem
<lb ed="#L" n="67"/>voluntatis qualiter et per que erunt intendunt
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1298">
⁋
Ueru<lb ed="#L" n="68" break="no"/>tamen quamuis non quelibet operatio exterior imprata ast
<lb ed="#L" n="69"/>voluntate sit semper praxis isto vltimo modo: quia tamen
<lb ed="#L" n="70"/>poterit ordinari ad finem vlteriorem vere poterit
<lb ed="#L" n="71"/>esse praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1309">
⁋ Sic ergo patet ad. q. quod non solum operatio po
<lb ed="#L" n="72"/>tentie sensitiue vel inferioris est praxis: sed etiam opera
<lb ed="#L" n="73"/>tio intellectus et voluntatis potest esse praxis
propriis<lb ed="#L" n="74" break="no"/>sime dicta
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1318">
⁋ Ad primum argumentum prime opnionis
<lb ed="#L" n="75"/>respondeo: quod bene inuenitur: quod notitia practica est
<lb ed="#L" n="76"/>circa opera nonstra: et circa contingentia operabilia a
<lb ed="#L" n="77"/>nobis: sed numquam inuenitur quod praxis siue opus de quo
<lb ed="#L" n="78"/>est notitia practica sit circa contingens aliter se habere
<lb ed="#L" n="79"/>nec circa aliquid quod est in potestate nostra: quamuis ipsa
<lb ed="#L" n="80"/>operatio quae est ipsa praxis sit contingens alit se habere et
<lb ed="#L" n="81"/>operabilis a nobis. Et ideo pura speculatio et similiter
di<lb ed="#L" n="82" break="no"/>lectio quae sunt operabiles a nobis: quamuis non
habe<lb ed="#L" n="83" break="no"/>ant talia pro obiectis: vere sunt praxes. et de ipsis
<lb ed="#L" n="84"/>vere erit notitia practica
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1342">
⁋ Si dicatur quod omnis
<lb ed="#L" n="85"/>notitia practica est respectu actionis vel factionis
<lb ed="#L" n="86"/>sed actio est circa agibile: et factio circa factibilem:
<lb ed="#L" n="87"/>ergo actio et factio quae sunt praxes habent aliquid contigens
<lb ed="#L" n="88"/>aliter se habere pro obiecto.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1353">
⁋ Respondeo quod numquam inue
<lb ed="#L" n="89"/>nitur a philosopho dictum quod habitus practici sunt circa
<lb ed="#L" n="90"/>actione et factionem. et actio et factio circa agibi
<lb ed="#L" n="91"/>le et factibile: sed dicit quod artes practice sunt circa
<lb ed="#L" n="92"/>agibile et factibile: et tunc accipit ista pro actione
<lb ed="#L" n="93"/>et factione. Unde dicit vi. ethi. Contigens aut aliter habere
<lb ed="#L" n="94"/>se: est aliquid et agibile et factibile. alterum autem est
a<lb ed="#L" n="95" break="no"/>ctio et factio. Uide commen. in commento sequenti lite
<lb ed="#L" n="96"/>teram a legatam. vbi dicit quod aliud est practica
acti<lb ed="#L" n="97" break="no"/>ua. et aliud praxis id est actio. et aliud factiua id est
<lb ed="#L" n="98"/>factio. Ex quo patet: quod respectu solius actionis et so
<lb ed="#L" n="99"/>lius factionis vere dicetur actiua vel factiua quantumcum
<lb ed="#L" n="100"/>que nihil sit ibi contingens aliter se habere nisi sola actio
<lb ed="#L" n="101"/>vel factio. hoc patet quia multe sunt artes
mechani<lb ed="#L" n="102" break="no"/>ce quae sunt factiue: quarum aliqua nihil contingens a non
<lb ed="#L" n="103"/>bis operabile respiciunt nisi ipsam factionem et tamen
ve<lb ed="#L" n="104" break="no"/>re sunt practice: sicut ars cvtharisandi: causatandi: ex
<lb ed="#L" n="105"/>sic de huiusmodi et illa circa quae sunt iste operationes non
<lb ed="#L" n="106"/>sunt operabilia a nobis: ergo quantumcumque speculatio ip
<lb ed="#L" n="107"/>sa sit circa obiectum non operabile a nobis: duem tamen
<lb ed="#L" n="108"/>ipsa vere sit operabilis a nob: vere poterit dici
pra<lb ed="#L" n="109" break="no"/>xis. hoc etiam patet per philosophum primo ethicorum. et
no<lb ed="#L" n="110" break="no"/>non metha. quod quadam sunt operationes praeter quas sunt
<!--115.xml-->
<pb ed="#L" n="56-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>aliqua opera et quadam non: et tamen de vtrisque potest esse
noti<lb ed="#L" n="2" break="no"/>tia practica: sic declarat philosophus id et ethi. Unde dicit
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1414">
<lb ed="#L" n="3"/>⁋ Commentator ibidem. IMusico quidem operante secundum
<lb ed="#L" n="4"/>musicam. id est cantante: vel secundum musicam vtente orga
<lb ed="#L" n="5"/>non et operante per illud: deinde quiescente. nullum
<lb ed="#L" n="6"/>opus ipsius restat aut relinquitur. sed musica est pra
<lb ed="#L" n="7"/>ctica vere. et tamen nihil est ibi operabile a nobis ni
<lb ed="#L" n="8"/>si ipsa operatio. quamuis instrumentum musicum sit
opera<lb ed="#L" n="9" break="no"/>bile a nobis per aliam artem non per musicam.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1433">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="10"/>aliud concedo. quod praxis strictissime sumpta est
<lb ed="#L" n="11"/>operatio secundum virtutem moralem. et concedo quod circa
<lb ed="#L" n="12"/>ipsam est electio. et ideo ipsa est contingens aliter se habere
<lb ed="#L" n="13"/>et operabilis a nobis. non tamen sicut declaratum est
<lb ed="#L" n="14"/>oportet quod obiectum ipsius praxis sit contingens aliter
<lb ed="#L" n="15"/>se habere. et ideo quia ipsa pura speculatio est operabilis
<lb ed="#L" n="16"/>a nobis et non suum obiectum. ideo ipsa poterit dici
<lb ed="#L" n="17"/>praxis. sed non poterit dici practica.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1453">
⁋ Si dicatur
<lb ed="#L" n="18"/>quod tunc moralis virtus esset respectu intellectio.
<lb ed="#L" n="19"/>nis. quia habitus electiuus et per consequens virtus moralis
<lb ed="#L" n="20"/>esset in intellectu. quod est contra philosophum id est et. vi ethi.
<lb ed="#L" n="21"/>RRespondeo. quod accipiendo virtutem moralem pro
<lb ed="#L" n="22"/>habitu communi virtuoso qui non est intellectualis. quod
<lb ed="#L" n="23"/>aliquis habitus moralis est respectu intellectionis. quia
<lb ed="#L" n="24"/>sicut potest aliquis habere actum bonum et malum circa
in<lb ed="#L" n="25" break="no"/>tellectionem. ita et habitum. Unde sicut aliquis peccat
<lb ed="#L" n="26"/>studendo tempore et loco non debito. ita meritorie
<lb ed="#L" n="27"/>agit studendo pro loco et tempore: et secundum alias
cir<lb ed="#L" n="28" break="no"/>cumstantias requisitas. et per consequens vnus istorum actuum est
<lb ed="#L" n="29"/>meritorius. et alius demeritorius. Ita non est
in<lb ed="#L" n="30" break="no"/>conueniens tales habitus correspondentes actibus ge
<lb ed="#L" n="31"/>nerari. nec tamen propter hoc habitus mor alis erit in in
<lb ed="#L" n="32"/>tellectu proprie loquendo. quia proprie loquendo omnis
<lb ed="#L" n="33"/>habitus moralis est in voluntate: sicut patebit in tertio.
<lb ed="#L" n="34"/>Unde sicut habitus voluntatis generatus ex
volitioni<lb ed="#L" n="35" break="no"/>bus quibus vult pro loco et tempore: et secundum alias circumstam.
<lb ed="#L" n="36"/>tias vti neccessaris ad salutem est moraliter virtuosus
<lb ed="#L" n="37"/>subiectiue existens in voluntate. qui etiam non est intelle
<lb ed="#L" n="38"/>tualis: ita ex volitionibus quibus voluntas vult
sti<lb ed="#L" n="39" break="no"/>dere et intellectualiter considerare secundum debitas cir
<lb ed="#L" n="40"/>cumstantias generabitur habitus moraliter virtuosus
<lb ed="#L" n="41"/>subiective exntes in voluntate. qui etiam non est
intelle<lb ed="#L" n="42" break="no"/>ctualis. quameuis ex actibus intellectus imperatis a
volun<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tate generetur vnus alius habitus intellectualis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1512">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="44"/>aliud concedo. quod praxis strictissime sumpte semper ele
<lb ed="#L" n="45"/>ctio est causa effectiva. sed dico quod ista est electio respe
<lb ed="#L" n="46"/>ctu intellectionis quae est pura speculatio. sicut respe
<lb ed="#L" n="47"/>ctu cuiuscumque operationis exterioris. et ita ipsa
effi<lb ed="#L" n="48" break="no"/>citur ab electione voluntatis sicut operatio exterior.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1525">
<lb ed="#L" n="49"/>⁋ Ita enim possum dubitare et considerare an de
<lb ed="#L" n="50"/>beam considerare aliquod pure speculabile. sicut
pos<lb ed="#L" n="51" break="no"/>sum dubitare et considerare an debeam comedere
<lb ed="#L" n="52"/>vel non. et ita possum sententiari et concludere quod de
<lb ed="#L" n="53"/>beam considerare tale speculabile. et post istam sen
<lb ed="#L" n="54"/>tentiam possum eligere velle considerare. et
intelle<lb ed="#L" n="55" break="no"/>ctio potest sequi electionem: sicut operatio exterior.
<!--115.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 56-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>Ad auctoritatem beati Mregorii. Dico quod accipit
<lb ed="#L" n="57"/>opus pro opere exteriori. et ita frequent accipiunt
<lb ed="#L" n="58"/>sancti: quia respectu multorum talium est consilium et
ele<lb ed="#L" n="59" break="no"/>ctio: quamuis possit esse etiam respectu cotemplationis
<lb ed="#L" n="60"/>Unde frequentur propter vitam eternam consequendam aliqua
<lb ed="#L" n="61"/>multum sollicite inquirunt et deliberant: an sit vacam
<lb ed="#L" n="62"/>dum contemplationi vel praedicationi aut aliis operibs
<lb ed="#L" n="63"/>exterioribus: et ita ipsa contemplatio vere est post ele
<lb ed="#L" n="64"/>ctionem. aliquando enim concludunt et sententiantur sancti quod
<lb ed="#L" n="65"/>vacandum est contemplatioi. et ideo contemplatio est vere pra
<lb ed="#L" n="66"/>xis. Per praedicta patet: quod processus iste concludit quod
<lb ed="#L" n="67"/>speculatio est vere praxis: quia intellectus practicus no
<lb ed="#L" n="68"/>solum inquarit quod opus exterius est fugiendum: quod prose
<lb ed="#L" n="69"/>quendum. sed etiam ista omnia inquarit de operibus interioribus
<lb ed="#L" n="70"/>et post sequitur electio: et post sequitur prosecutio
eli<lb ed="#L" n="71" break="no"/>gibilis. etiam quantum ad ipsum intellectu et voluntatem:
<lb ed="#L" n="72"/>io etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1586">
⁋ Ad vltimam auctoritae quod agibile et eligibile
<lb ed="#L" n="73"/>est idem. Et ideo sicut ista operatio interior scilicet
specula<lb ed="#L" n="74" break="no"/>tio et etiam volitio est agibilis: ita eligibilis. et ideo
<lb ed="#L" n="75"/>vere erit praxis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1595">
⁋ Ad primum alterius opinionis
<lb ed="#L" n="76"/>quod non est de ratione intellectus practici quod se extendat
<lb ed="#L" n="77"/>extra totam partem rationalem. sed sufficit quod se extendat
<lb ed="#L" n="78"/>ad voluntatem: et ad quemcumque actum mediante actu
<lb ed="#L" n="79"/>voluntatis. et ideo sufficienter vnus actus intellectus se
<lb ed="#L" n="80"/>extendit ad alium actum intellectus tamquam ad obiectum.
<lb ed="#L" n="81"/>Et quando dicitur: tunc logica esset practica: ista conclusio est
<lb ed="#L" n="82"/>concedenda: sicut post patebit.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1614">
⁋ Argumentu
<lb ed="#L" n="83"/>pro secunda conditione concludit quod probat quod praxis est
<lb ed="#L" n="84"/>posterior intellectione: quia omne praxim praecedit
<lb ed="#L" n="85"/>aliqua intellectio: sicut omnem actum voluntatis
pri<lb ed="#L" n="86" break="no"/>cedit aliqua intellectio: non tamen requiritur
intelle<lb ed="#L" n="87" break="no"/>ctio dictatiua: nec aliqua intellectio complexa
<lb ed="#L" n="88"/>prior.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1630">
⁋ Ad argumentum pro tertia conditione: quod illa
<lb ed="#L" n="89"/>est coditio praxis bone quam philosophus vocat. ii. phi. et i
<lb ed="#L" n="90"/>vi. ethi. ca. iii. et commentator commen. li viii.
eupra<lb ed="#L" n="91" break="no"/>xiam. non est autem conditio praxis in communi. et omnis praxis re
<lb ed="#L" n="92"/>cta requirit rationem rectam sed non omnis praxis est recta
<lb ed="#L" n="93"/>nec esse potest: sicut nec omnis volitio. ideo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e178-d1e1643">
⁋ Ad patri
<lb ed="#L" n="94"/>mum principale patet quod sola operatio sequens electi
<lb ed="#L" n="95"/>one est praxis quarto modo dicta: sed non solum operatio
<lb ed="#L" n="96"/>potentie inferioris sequitur electionem. sed ipsam sequitur
<lb ed="#L" n="97"/>tam intellectio (quamuis vna alia praecedat quam etiam
<lb ed="#L" n="98"/>operatio voluntatis. Potest enim quis consiliari et de
<lb ed="#L" n="99"/>liberare: vtrum debeat deliberare. et vtrum
debe<lb ed="#L" n="100" break="no"/>at considerare vel non. ideo etc. Sed praxis tertio modo
<lb ed="#L" n="101"/>dicta respectu cuius dicitur notitia practica non
<lb ed="#L" n="102"/>sequitur semper electionem: sed ipsamet electio et voli
<lb ed="#L" n="103"/>tio praecedens est praxis: cum sit opus nostrum de quo
<lb ed="#L" n="104"/>est notitia practica. Sed commen. t auctoritas allegata
<lb ed="#L" n="105"/>accipit praxim quarto modo: et non tantum tertio
<lb ed="#L" n="106"/>modo. Alia questio quarte principali connexa.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>