-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e2429.xml
1294 lines (1293 loc) · 92.7 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e2429.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 11(9)</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 11(9)</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="418-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e2429"><!-- l4q11(9) -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e2429-Hd1e108">Quaestio 11(9)</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e111">
Questio. ix
<lb ed="#L" n="16"/>Secundo utrum cui
<lb ed="#L" n="17"/>libet penitenti per sacramentum
peniten<lb ed="#L" n="18" break="no"/>tie gratia et virtutes infundantur.
pro<lb ed="#L" n="19" break="no"/>bat quod non: quia si sic aut infunduntur per penitentiam tamquam
<lb ed="#L" n="20"/>per causam efficientem: aut tanquam per causam meritoriam.
<lb ed="#L" n="21"/>Primo modo probatur quod non: quia non est aliquod
facra<lb ed="#L" n="22" break="no"/>mentum quod possit habere efficaciam respectu gratie et vir
<lb ed="#L" n="23"/>tutum. nec secundo modo: quia meritum procedit ex gratia et
<lb ed="#L" n="24"/>caritate: igitur praesupponit caritatem. igitur prania non
<lb ed="#L" n="25"/>est causa meritoria respectu gratie.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e135">
⁋ Similiter si sic: tunc
<lb ed="#L" n="26"/>sacramentum penitentie non haberet efficaciam nisi
praeci<lb ed="#L" n="27" break="no"/>pue ratione deuotionis et meriti. et sic sacramenta no
<lb ed="#L" n="28"/>ue legis non distinguerentur a sacramentis veteris
<lb ed="#L" n="29"/>legis: nec in efficiendo nec in significando. quod est
<lb ed="#L" n="30"/>contra omnes quae dicunt quod hec est differentia: quia
facra<lb ed="#L" n="31" break="no"/>menta veteris legis non efficiunt quod figurant
facra<lb ed="#L" n="32" break="no"/>menta autem noue legl efficiunt quod figuratur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e153">
⁋ Secundo
<lb ed="#L" n="33"/>sic. si gratia infundatur: aut igitur eadem gratia quae infunditur
<lb ed="#L" n="34"/>in aliis: aut alia et alia non eadem. nec eiusdem rationis
<lb ed="#L" n="35"/>quia alius est effectus gratie baptismalis: quia remissio
<lb ed="#L" n="36"/>pene et culpe cuiuslibet. et alius est effectus pen
<lb ed="#L" n="37"/>tentialis gratie: scilicet deletio culpe non pene. nec est
<lb ed="#L" n="38"/>alia: quia cum gratia sit talis quod reddit hominem gratum
<lb ed="#L" n="39"/>deo. sequitur neccessario quod altera superfluit nec vna red
<lb ed="#L" n="40"/>dit hominem gratum deo. Preterea quod est prius alio
<lb ed="#L" n="41"/>non infunditur per illud: sed penitentia est prior carita
<lb ed="#L" n="42"/>te. quia secundum magtum in littera. penitentia timore
concipi<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tur et ipse dicit timore seruili. et ille excludit
ca<lb ed="#L" n="44" break="no"/>ritatem. igitur non infundit caritatem. Ad oppositum est
<lb ed="#L" n="45"/>magistrin littera et allegat hieronimum dicentem. pen
<lb ed="#L" n="46"/>tentia est secunda tabula post naufragium: quia si quis
<lb ed="#L" n="47"/>vestem innocentie in baptismo captam peccando
<lb ed="#L" n="48"/>corrumpat penitentie remedio reparare potest
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e190">
⁋ Cir
<lb ed="#L" n="49"/>ca istas quaestiones primo exponam terminos: secundo
<lb ed="#L" n="50"/>dicam ad quaestionem
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e198">
⁋ Circa primum primo videndum est
<lb ed="#L" n="51"/>quid est peccatum mortale. secundo quid est praesnia. tertio quid
<lb ed="#L" n="52"/>est pectantum deleri
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e205">
⁋ Quantum ad primum dico quod
pec<lb ed="#L" n="53" break="no"/>catum mortale unon habet quid rei: sed tantum quid nominis: quia ni¬
<!--838.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 418-r -->
<lb ed="#L" n="54"/>hil vnum reale dicit nec positiuum nec priuatiuum
<lb ed="#L" n="55"/>vel negatiuum. sed dicit multa non habentia aliquam
<lb ed="#L" n="56"/>vnitatem nec per se nec per accidens. vnde potest dici
<lb ed="#L" n="57"/>quod secundum quid nominis est aliquem commisisse aliquem actum
<lb ed="#L" n="58"/>vel omnisisse propter quem obligatur ad penam eter
<lb ed="#L" n="59"/>nam. Quod autem non dicit aliquid positiuum. patet: quia
<lb ed="#L" n="60"/>non substantiam quia nulla substantia noua rema
<lb ed="#L" n="61"/>net in peccante post actum peccati quam non
habu<lb ed="#L" n="62" break="no"/>it prius. nec accidens absolutum in anima: quia nec spe
<lb ed="#L" n="63"/>ciem nec passionem nec habitum: quia omnia ista
pos<lb ed="#L" n="64" break="no"/>sunt cessare et corrumpi remanente peccato: nec
<lb ed="#L" n="65"/>dicit priuationem alicuius accidentis absoluti:
<lb ed="#L" n="66"/>qui nec priuationem gratie: quia talis posset esse
si<lb ed="#L" n="67" break="no"/>ne culpa. patet in primo angelo et homine primo an
<lb ed="#L" n="68"/>te pectatum: nec priuationem iusticie originalis: quia
<lb ed="#L" n="69"/>talis stat cum caritate. patet in paruulo
baptisa<lb ed="#L" n="70" break="no"/>to quae non est in peccato mortali: nec est priuatio ali
<lb ed="#L" n="71"/>cuius actus recti et conuenientis: quia talis potest esse
<lb ed="#L" n="72"/>in carente vsu rationis: puta in furioso qui tunc non
<lb ed="#L" n="73"/>peccat. Nec peccatum mortale dicit aliquem
respe<lb ed="#L" n="74" break="no"/>ctum non realem: quia si diceret ille esset respectu
pe<lb ed="#L" n="75" break="no"/>ne future. quod non est dicendum: quia respectus
rea<lb ed="#L" n="76" break="no"/>lis requirit terminum realem: nec rationis: sicut
di<lb ed="#L" n="77" break="no"/>cit Ioh. de peccato mortali. quia nullus talis est
po<lb ed="#L" n="78" break="no"/>nendus: sicut patet per argumenta facta. lib ii q. 1 et
<lb ed="#L" n="79"/>patet specialiter per exemplum istius doctoris in. iii
<lb ed="#L" n="80"/>vbi dicit quod aliquis potest offendere principem et
<lb ed="#L" n="81"/>inimicus esse nihil realiter remanente vel
ad<lb ed="#L" n="82" break="no"/>ueniente in offendente et offenso. et dicitur iste
inimi<lb ed="#L" n="83" break="no"/>cus obligatus ad penam ad quam ante offensam non
<lb ed="#L" n="84"/>obligabatur neutro etiam aliquid considerante vel
<lb ed="#L" n="85"/>volente nihilominus dicitur inimicus et obliga
<lb ed="#L" n="86"/>tur ad penam: vt si vterque dormiat: tunc in neutro
<lb ed="#L" n="87"/>est actus intellectus vel voluntatis. nec per consequens
<lb ed="#L" n="88"/>aliquis respectus rationis quo dicitur inimicus obli
<lb ed="#L" n="89"/>gari ad penam: quia talis respectus secundum eos
causa<lb ed="#L" n="90" break="no"/>tur per actum voluntatis et intellectus. Eodem modo
<lb ed="#L" n="91"/>potest dici de peccato mortali quod supposito per
impos<lb ed="#L" n="92" break="no"/>sibile quod deus aliquando non intelligeret: et per consequens
<lb ed="#L" n="93"/>non esset tunc in deo aliquis respectus rationis
<lb ed="#L" n="94"/>secundum eos nec vellet: sed homo tunc potest esse
equa<lb ed="#L" n="95" break="no"/>liter peccator in peccato mortali et obligaretur ad
pe<lb ed="#L" n="96" break="no"/>nam eternam pro peccato: et esset tunc inimicus sicut nunc
<lb ed="#L" n="97"/>quando semper intelligit. igitur peccatum mortale non est
for<lb ed="#L" n="98" break="no"/>maliter respectus rationis: quia tunc aliquis non esset
<lb ed="#L" n="99"/>in peccato nisi quando ille respectus esset. quod falsum est
<lb ed="#L" n="100"/>sicut probatum est. ideo peccatum nihil aliud est nisi
<lb ed="#L" n="101"/>alique commisisse vel omnisisse actum propter quem
<lb ed="#L" n="102"/>deus eum ordinauit ad penam eternam. Aliter tamen
<lb ed="#L" n="103"/>potest deus ordinare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e325">
⁋ Ex isto sequitur quod per
pecca<lb ed="#L" n="104" break="no"/>tum mortale nihil corrumpitur nec tollitur in anima: quod
<lb ed="#L" n="105"/>licet tunc peccans careat aliquo actu quae deberet
<lb ed="#L" n="106"/>sibi ines et ad quem obligatur. tamen ille actus non corrum
<lb ed="#L" n="107"/>pitur. quia non inest nec aliquid tollitur ab anima: quia non
<lb ed="#L" n="108"/>substantia nec accidens certum est: quia si sic aut habitus
<!--839.xml-->
<pb ed="#L" n="418-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>anime: et patet quod non oportet quod aliquis precedat talem actum
<lb ed="#L" n="2"/>nec aliqua passio: quia non oportet quod necessario praecedat
<lb ed="#L" n="3"/>illum actum nec species aliqua: quia illa potest stare cum tal
<lb ed="#L" n="4"/>actu. Si dicatur quod per peccatum diminuitur inclinatio
<lb ed="#L" n="5"/>ad virtutem. Contra aliter sicut prius. quia inclinato
<lb ed="#L" n="6"/>aut est substantia aut accidens. non substantia: quia
nul<lb ed="#L" n="7" break="no"/>la talis corrumpitur vel minuitur per peccatum secundum omnes. nec
<lb ed="#L" n="8"/>est accidens: quia non habitus nec actus secundum omnes nec
<lb ed="#L" n="9"/>species nec potentia similiter. patet prius. Si enim esset ha
<lb ed="#L" n="10"/>bitus vel naturaliter inductus vel infusus vel ad
<lb ed="#L" n="11"/>quisitus. non primo modo: quia nullus talis ibi ponitur
<lb ed="#L" n="12"/>secundo etiam mo non consequitur. nec acquisitus: quia talis
<lb ed="#L" n="13"/>acquiritur ex actibus qui non necessario praecedut actum
<lb ed="#L" n="14"/>peccati: sed possunt sequi. Si dicatur quod per talem actum est
<lb ed="#L" n="15"/>minus dispositus ad actum virtutis quam ante: quia per
<lb ed="#L" n="16"/>illum actum inclinatur ad oppositum virtutis. Contra
<lb ed="#L" n="17"/>deus potest suspendere actiuitatem illius actus peccati
re<lb ed="#L" n="18" break="no"/>spectu generationis habitus et istum actum anuihilare:
<lb ed="#L" n="19"/>et tamen remaneret ille peccator sicut prius
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e386">
⁋ Ex istis
<lb ed="#L" n="20"/>patet quo deus non peccaret quantumcunque faceret omnem
<lb ed="#L" n="21"/>actum sicut causa totalis quem nunc facit cum peccatore si
<lb ed="#L" n="22"/>cut causa partialis: quia pecctatum vt dictum est nihil aliud
<lb ed="#L" n="23"/>dicit nisi aliquem actum commissionis vel
omnissio<lb ed="#L" n="24" break="no"/>nis ad quem homo obligatur propter cuius commissionem
<lb ed="#L" n="25"/>vel omnissionem homo obligatur ad penam eternam. deus
<lb ed="#L" n="26"/>autem ad nullum actum potest obligari: et ideo eoipso quod
<lb ed="#L" n="27"/>deus vult: hoc est iustum fieri. et est exemplum ad hoc
<lb ed="#L" n="28"/>quod si esset aliquis superior respectu duorum et
preci<lb ed="#L" n="29" break="no"/>peret vni facere aliquid et alteri non. vnus in non
<lb ed="#L" n="30"/>faciendo peccaret et alter non. quia secundus non
equali<lb ed="#L" n="31" break="no"/>ter obligatur sicut primus. obligatio ergo facit
ali<lb ed="#L" n="32" break="no"/>quem pctorem vel non peccatorem. vnde si deus causa
<lb ed="#L" n="33"/>ret odium sui in voluntate alicuius sicut causa
tota<lb ed="#L" n="34" break="no"/>lis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e421">
⁋ sicut nunc semper causat sicut causa partialis num
<lb ed="#L" n="35"/>quam talis peccaret nec deus: quia ad nihil obligatur
<lb ed="#L" n="36"/>nec alius quia actus ille non esset in ptante sua.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e428">
⁋ Ex
<lb ed="#L" n="37"/>ustis patet tertio quo possunt pectam redire: eadem
<lb ed="#L" n="38"/>in numero: non quia illi actus preteriti redeant iidem
<lb ed="#L" n="39"/>numero: sed quia actus quae obligant aliquem ad penam
<lb ed="#L" n="40"/>eternam ante penitentiam destructa caritate per
<lb ed="#L" n="41"/>peccatum illi actus praeteriti vel alii commissi de nouo
<lb ed="#L" n="42"/>eiusdem speciei cum praemis vel alterius speciei obligant ad
<lb ed="#L" n="43"/>eandem penam numero ad quam primi obligabant
<lb ed="#L" n="44"/>qui ad penam eternam in numero: et hoc si ante lapsum
<lb ed="#L" n="45"/>secundum penitens pro primo peccato non totaliter
satisfe<lb ed="#L" n="46" break="no"/>cit: sed particulariter. si aut totaliter satiffecit: tunc
<lb ed="#L" n="47"/>non dicitur illud peccatum redire: sed secundum pectatum est
gra<lb ed="#L" n="48" break="no"/>uius propter ingratitudinem quam fuisset si prius. noen
<lb ed="#L" n="49"/>peccasset. hec omnia dico sine assertione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e460">
⁋ Circa
<lb ed="#L" n="50"/>secundum dico secundum magistum quod dicitur penitentia a
pu<lb ed="#L" n="51" break="no"/>niendo: non tamen sunt idem penitere et punire: quia
ali<lb ed="#L" n="52" break="no"/>quis punit pctam alterius non tamen penitet. sed peni
<lb ed="#L" n="53"/>tere est actus penitentis de commissis de seipso.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e471">
<lb ed="#L" n="54"/>⁋ Penitentia autem multipliciter accipitur. vno
<lb ed="#L" n="55"/>modo enim pro actu penitentis. alio modo pro sacramen
<!--839.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 418-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>to. Primo modo accipitur multiplicitur. vno modo
pro<lb ed="#L" n="57" break="no"/>pena quam sustinet penitens. alio modo accipitur
pro<lb ed="#L" n="58" break="no"/>actu effectiuo causatiuo talis penitentie. tertio
<lb ed="#L" n="59"/>modo accipitur pro actu quem quaes voluntarie assumit
pro<lb ed="#L" n="60" break="no"/>peccaton commisso. Primus modus accipitur duplici
<lb ed="#L" n="61"/>ter vel pro aliquo interiori vel exteriori. primo
<lb ed="#L" n="62"/>modo tristicia de peccato potest dici penitentia et contri
<lb ed="#L" n="63"/>tio. secundo modo aliquis actus in parte sensitiua potest di
<lb ed="#L" n="64"/>ci penitentia. Secundus modus principalis capitur.
<lb ed="#L" n="65"/>dupliciter. vno modo pro aliquo interiori effectiuo
<lb ed="#L" n="66"/>penitentie. alio: non spcialiter pro extrinseco effecti
<lb ed="#L" n="67"/>uo penitentie. Primo modo displicentia de peccoto
<lb ed="#L" n="68"/>commisso dicitur penitentia: quia nata est in pluribus
<lb ed="#L" n="69"/>causare tristiciam quae est penitentia. secundo modo confessio
<lb ed="#L" n="70"/>dicitur penitentia: quia est causatiua verecundie quae est
<lb ed="#L" n="71"/>pena et ieiunium et huiusmodi. Tertio modo accipiendo.
<lb ed="#L" n="72"/>principaliter potest satiffactio dici penitentia que
<lb ed="#L" n="73"/>voluntarie accipitur pro peccato commisso. et hoc siue illa
<lb ed="#L" n="74"/>sit pena siue non sit. potest enim aliquis voluntarie as
<lb ed="#L" n="75"/>sumere vt deum diligat super omnia pro satistactione. et
<lb ed="#L" n="76"/>sic aliquid delectabile potest dici penitentia. et in istis
<lb ed="#L" n="77"/>est talis ordo: quia primo est actus detestandi pec
<lb ed="#L" n="78"/>catum commissum vel displicentia. secundo modo sequitur ex
<lb ed="#L" n="79"/>illo actu tristicia. Tertio modo est acceptatio
de<lb ed="#L" n="80" break="no"/>testationis siue volitionis tristicie consequentis. et
<lb ed="#L" n="81"/>sunt duo actus detestatio et acceptatio et distin
<lb ed="#L" n="82"/>cti: quia possunt abinuicem separari: et post primum
a<lb ed="#L" n="83" break="no"/>ctum vel secundum vel tertium ponendo quod tertius actus
<lb ed="#L" n="84"/>sit acceptatio pene consequentis displicentiam vel dete
<lb ed="#L" n="85"/>stationem sequitur actus puniendi exterior. et hic
vari<lb ed="#L" n="86" break="no"/>atur secundum diuersas regulas institutas.
Peniten<lb ed="#L" n="87" break="no"/>tia secundo modo principali accepta pro sacramento
<lb ed="#L" n="88"/>scilicet secundum magistrum videtur esse actus aliquis
puni<lb ed="#L" n="89" break="no"/>tiuus interior vel exterior secundum alios non est ita:
<lb ed="#L" n="90"/>sed sola absolutio sacerdotis penitentia quae est facra
<lb ed="#L" n="91"/>mentum. Sed quicquid sit dico quod penitentia quae est sa
<lb ed="#L" n="92"/>cramentum non habet quid rei: sed tantum quid nominis
<lb ed="#L" n="93"/>eius: et ideo quodlibet quod ponitur in eius diffinitio
<lb ed="#L" n="94"/>ne exprimente quid nominis eius potest dici pars
peniten<lb ed="#L" n="95" break="no"/>tie quae est sacramentum. Nunc autem penitetia sacra
<lb ed="#L" n="96"/>mentum sic diffinitur vel describitur quod est absolu
<lb ed="#L" n="97"/>tio hominis penitentis facta a sacerdote iurisdicti
<lb ed="#L" n="98"/>onem habente sub certa forma verborum cum debita
<lb ed="#L" n="99"/>intentione prolata ex institutioue verborum diuina
<lb ed="#L" n="100"/>efficaciter significantium absolutionem anime a pec
<lb ed="#L" n="101"/>cato. et sic homo penitens ponitur in ista descriptu
<lb ed="#L" n="102"/>one et multa alia.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e586">
⁋ Circa tertium dico quod
pecca<lb ed="#L" n="103" break="no"/>tum deleri non est aliquam rem absolutam vel relati
<lb ed="#L" n="104"/>uam a paeccatore amoueri vel separari: sed est actum commissum
<lb ed="#L" n="105"/>vel omnissum ad penam non imputari. et hoc siue illud com
<lb ed="#L" n="106"/>tingat per solam ttansitionem temporis vt si deus
ordina<lb ed="#L" n="107" break="no"/>ret quod quaecumque commisisset talem actum si inueniretur in a
<lb ed="#L" n="108"/>tempore illum actum commisisse esset ordinatus ad
<lb ed="#L" n="109"/>penam eternam: sed si non inueniretur illum actum
com<lb ed="#L" n="110" break="no"/>misisse in be tempore sequente a non esset ordinatus ad
<!--840.xml-->
<pb ed="#L" n="419-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>talem penam: sed ad vitam eternam. Tunc si
inueni<lb ed="#L" n="2" break="no"/>retur in vtroque tempore illum actum commisisse: tunc in a
<lb ed="#L" n="3"/>tempore esset peccator et in b non. et per consequens potest pectatum sic
<lb ed="#L" n="4"/>deleri per solam transitionem temporis sine omni actu vel ha
<lb ed="#L" n="5"/>bitum vel respectu nouo. et sic ille transiret de contradi
<lb ed="#L" n="6"/>ctorio in contradictorium per solam mutationem temporis
<lb ed="#L" n="7"/>et nulla alia mutatione facta in quocunque. siue hoc
<lb ed="#L" n="8"/>contingat per aliquem actum nonuum in peccatore pro
<lb ed="#L" n="9"/>pter quem deus ordinauit pectatum illud non
imputa<lb ed="#L" n="10" break="no"/>ri ad penam eternam. sicut modo deus remittit de facto
<lb ed="#L" n="11"/>pe ccatum mortale siue cotingat per actum nouum in
<lb ed="#L" n="12"/>alio a peccatore propter quem deus remittit illud
<lb ed="#L" n="13"/>peccatum sicut si remitteret nobis peccata propter
<lb ed="#L" n="14"/>opera christi. non tamen oportet quod sit aliquis nouus actus neccessario
<lb ed="#L" n="15"/>nec in peccatore nec in quocumque alio: ad hoc quod
<lb ed="#L" n="16"/>peccatum remittatur
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e647">
⁋ Istis visis dicendum est ad
<lb ed="#L" n="17"/>uestiones propositas. et circa primam quaestionem. primo
<lb ed="#L" n="18"/>videndum est de infusione gratie et expulsione
cul<lb ed="#L" n="19" break="no"/>pre quo ista habent se inter se. Secundo vtrum per
pe<lb ed="#L" n="20" break="no"/>nitetiam deleatur culpa et infundatur gratia cum aliis
<lb ed="#L" n="21"/>virtutibus. Tertio vtrum ista gratia infusa sit
ea<lb ed="#L" n="22" break="no"/>dem cum illis que infunduntur in aliis sacramentis.
<lb ed="#L" n="23"/>Quarto ad questionem secundam. Quinto mouenda
<lb ed="#L" n="24"/>sunt aliqua dubia et soluenda.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e667">
⁋ Circam primam
quae<lb ed="#L" n="25" break="no"/>stionem est difficultas communis. Utrum expulsio vnius
<lb ed="#L" n="26"/>contrarii sit prior inductione alterius contrarii. et hoc
<lb ed="#L" n="27"/>loquendo proprie. quia aliter loquendum est de illis quae op
<lb ed="#L" n="28"/>ponuntur proprie et ex natura rei: siue vtrumque sit po
<lb ed="#L" n="29"/>sitiuum siue aliud sit priuatiuum vel negatiuum. et
<lb ed="#L" n="30"/>aliter de hiis que non proprie opponuntur ex natura
<lb ed="#L" n="31"/>rei. sed si opponuntur: hoc erit solum per aliquam causam
<lb ed="#L" n="32"/>extrinsecam instituente⁋ De primo dico quod
expul<lb ed="#L" n="33" break="no"/>sio vnius contrarii est prior natura inductione alte
<lb ed="#L" n="34"/>rius contrarii. licbet aliqua dicant quod inductio vnius
<lb ed="#L" n="35"/>sit prior quam expulsio alterius quod sic probant. quia illud
<lb ed="#L" n="36"/>est prius natura: quod ab agente naturali prius inten
<lb ed="#L" n="37"/>ditur. sed inductio forme est huiusmodi et non expulsio al
<lb ed="#L" n="38"/>terius nisi per accidens: sicut inducens albedinem no
<lb ed="#L" n="39"/>intendit nigredinem expellere nisi per accidens. Sed
<lb ed="#L" n="40"/>istud non valet. quia secundum philosophum et commetatorem. v. men
<lb ed="#L" n="41"/>taphisice et. vii. illud est prior natura quod potest esse
<lb ed="#L" n="42"/>sine alio et aliud non sine illo. Exemplum de sub
<lb ed="#L" n="43"/>stantia et accidente secundum philosophum. vii. metaphisice. sed
<lb ed="#L" n="44"/>expulsio vnius forme potest esse per potentiam diuinam est
<lb ed="#L" n="45"/>etiam per naturam sine inductione alterius et non econtra
<lb ed="#L" n="46"/>et hoc tenendo quod deus non potest facere contraria simul
<lb ed="#L" n="47"/>esse in eodem etc. Exemplum. quia albedo potest expelli
<lb ed="#L" n="48"/>ab aliquo subiecto. et tamen non ortet quod nigredo indu
<lb ed="#L" n="49"/>catur: quia subiectum est sic indifferens ad ista contraria
<lb ed="#L" n="50"/>quia potest carere vtroque etiam naturaliter. et ideo non oportet
<lb ed="#L" n="51"/>ad expulsionem vnius seque inductionem alterius. Si
<lb ed="#L" n="52"/>dicas quod per naturam non potest vna forma expellinisi
<lb ed="#L" n="53"/>inducatur alia. quia generatio vnius est corruptio ali
<lb ed="#L" n="54"/>terius etc. Dico quod assumptum est falsum. quia
expul<lb ed="#L" n="55" break="no"/>sio et inductio sunt distincte mutationes et deus
<!--840.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 419-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>potest coagere cum creatura ad expulsionem non coa
<lb ed="#L" n="57"/>gendo nec concurrendo ad inductionem. et tunc natu
<lb ed="#L" n="58"/>ra creata potest expellere vnam formam naturaliter: non
<lb ed="#L" n="59"/>obstante quod deus concurrat secum: sed non potest aliam
in<lb ed="#L" n="60" break="no"/>ducere: quia deus non concurrit. ideo per naturam potest fie
<lb ed="#L" n="61"/>ri corruptio sine generatione. sed illa propositio al
<lb ed="#L" n="62"/>legata corruptio vnius etc. habet intelligi quando
<lb ed="#L" n="63"/>deus concurrit equaliter in omni actione creature: et
<lb ed="#L" n="64"/>aliter non est vera. prima ratio superius inducta concludit
<lb ed="#L" n="65"/>oppositum. quia secundum philosophum i metaphisice. et ii. poste
<lb ed="#L" n="66"/>riorum illa quae sunt priora intentione sunt posteriora
<lb ed="#L" n="67"/>in executione. et ideo licet inductio forme prius intenda
<lb ed="#L" n="68"/>tur cum hoc tamen stat quod sit posterior in effectu. praedctam
<lb ed="#L" n="69"/>autem sunt intelligenda esse vera tenendo quod deus non
<lb ed="#L" n="70"/>potest facere duo conria esse in eodem subiecto: quia
<lb ed="#L" n="71"/>cunc nec expulsio vnius forme prior natura esset in
<lb ed="#L" n="72"/>ductione alterius. nec econuerso: quia tunc sicut expul
<lb ed="#L" n="73"/>sio vnius forme potest esse sine inductione alterius ita
<lb ed="#L" n="74"/>econuerso inductio vnius potest esse sine expulsione
<lb ed="#L" n="75"/>alterius: quia possunt esse simul secundum istam viam. et ideo secundum istam
<lb ed="#L" n="76"/>opinionem neutra esset prior alia: sed hoc videtur irrati
<lb ed="#L" n="77"/>onabile et includens contradictionem. Toquendo autem de
<lb ed="#L" n="78"/>duobus quai non proprie opponuntur formaliter et
intrin<lb ed="#L" n="79" break="no"/>sece: sed si opponuntur solum opponuntur per causam extrin
<lb ed="#L" n="80"/>secam quo est de culpa et gratia: quia nullum absolutum
<lb ed="#L" n="81"/>in vno repugnat formaliter alicui absoluto in alio
<lb ed="#L" n="82"/>sed si opponantur solum opponuntur institutione divina
<lb ed="#L" n="83"/>quae ordinauit quod quicunque esset in tali culpa esset in
<lb ed="#L" n="84"/>dignus vita eterna: et quicunque haberet gram esset
<lb ed="#L" n="85"/>dignus vita eterna. et per consequens ex institutione diuina
<lb ed="#L" n="86"/>si gratia et culpa essent in eodem ille esset dignus
vi<lb ed="#L" n="87" break="no"/>ta eterna et non esset dignus vita eterna quae est
ma<lb ed="#L" n="88" break="no"/>nifesta contradictio. De istis autem et cosimilibus quie non
<lb ed="#L" n="89"/>opponuntur ex natura rei dico quod nec expulsio vni
<lb ed="#L" n="90"/>us est prior inductione alterius et per diuinam potentiam
<lb ed="#L" n="91"/>possunt esse simul et indifferentur vnum sine alio. et econuerso
<lb ed="#L" n="92"/>Primum patet: quia sic nulla est inter ea repugnantia:
<lb ed="#L" n="93"/>nisi ex institutione diuina: sed deus potuisset alit ordi
<lb ed="#L" n="94"/>nasse. igitur etc. Secudum patet quantum ad vnam partem: quia
<lb ed="#L" n="95"/>deus potest infundere gratiam sine expulsione: sicut
<lb ed="#L" n="96"/>patet in primo angelo statim in quo nulla culpa potest
<lb ed="#L" n="97"/>cessit infusion e gratie et de primo homine patet etiam secundum
<lb ed="#L" n="98"/>aliquos quae dicunt eum huisse gratiam ante lapsum.
Quan<lb ed="#L" n="99" break="no"/>tum ad secundam parten patet: quia sicut instituit penam eter
<lb ed="#L" n="100"/>nam alicui infligendam pro peccato mortali sine
infu<lb ed="#L" n="101" break="no"/>sione alicuius positiui sicut prius probatum est: ita
<lb ed="#L" n="102"/>potest illam penam et obligationem sibi remittere et omnem
<lb ed="#L" n="103"/>offensam sine infusione positiui. Confirmatur
<lb ed="#L" n="104"/>qui deus potest suspendere inflictionem illius pene pro practo
<lb ed="#L" n="105"/>vsque ad tempus vt manifestum est. et hoc sine infusio
<lb ed="#L" n="106"/>ne positiui. igitur eadem ratione potest suspendere infli
<lb ed="#L" n="107"/>ctionem illius pene imperpetuum absque hoc quod infum
<lb ed="#L" n="108"/>dat aliquam gratiam. de facto tamen et regulari
<lb ed="#L" n="109"/>ter prius est expulsio culpe quam infusio gratie:
<lb ed="#L" n="110"/>quia de facto et regulariter. non remittitur
<!--841.xml-->
<pb ed="#L" n="419-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>culpa nisi infundatur gratia: sed gratia de facto fuit
<lb ed="#L" n="2"/>infusa sine expulsione culpere: patet de angelis de
<lb ed="#L" n="3"/>christo de beata virgine et de primo homine secundum ali
<lb ed="#L" n="4"/>quos: sed istud non est ex natura rei quod non expel
<lb ed="#L" n="5"/>litur culpa sine infusione gratie: quia deus potest
fa<lb ed="#L" n="6" break="no"/>cere contrarium.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e882">
⁋ Circa secundum articulum videndum
<lb ed="#L" n="7"/>vtrum remittatur culpa sine penitentia. Ad hoc dico
<lb ed="#L" n="8"/>quod per penitentiam potest intelligi vel actus exterior in
<lb ed="#L" n="9"/>parte sensitiua: vel interior loquendo de primo
<lb ed="#L" n="10"/>actu. sic dico primo quod nullus actus vel pena qua
<lb ed="#L" n="11"/>cunque exterior necessario requiritur vel sufficit ad
<lb ed="#L" n="12"/>deletionemipcti et infusionem gratie. Sed loquendo. de
<lb ed="#L" n="13"/>actibus interioribus et etiam passionibus puta dis
<lb ed="#L" n="14"/>plicentia vel detestatione peccati vel de tristicia
<lb ed="#L" n="15"/>consequente et de acceptatione actus displicentie et
<lb ed="#L" n="16"/>tristicie consequentis. Dico quod nullum istorum sufficit in
ge<lb ed="#L" n="17" break="no"/>nerali ad deletionem peccati mortalis: quia potest fieri
<lb ed="#L" n="18"/>inordinate et sine circumstantiis debitis: sed omnia
<lb ed="#L" n="19"/>predicta sunt huiusmodi. igitur etc. Minor patet: quia
ali<lb ed="#L" n="20" break="no"/>quis potest detestari pectatum et tristari propter penam
<lb ed="#L" n="21"/>temporalem vel eternam solum et non propter deum. et per consequens
<lb ed="#L" n="22"/>ille actus vel tristicia caret debito fine: quia
perfe<lb ed="#L" n="23" break="no"/>cta caritas foris mittit timorem. Secundo dico quod
<lb ed="#L" n="24"/>non includit contradi ctionem peccatum remitti et
gra<lb ed="#L" n="25" break="no"/>tiam infundi sine penitentia. et per consequens sine aliquo
<lb ed="#L" n="26"/>predictorum. hoc patet: quia deus potest gratiam infundere
<lb ed="#L" n="27"/>illi sine penitentia in quo non inuenitur aliquid repu
<lb ed="#L" n="28"/>gnans gratie vel gralaie. Sed in peccatore nihil inuenitur
<lb ed="#L" n="29"/>repugnans gratie vel griasie: quia actus iam transit et ex il
<lb ed="#L" n="30"/>lo actu non oportet quod aliquis habitus dereliquatur sicut
<lb ed="#L" n="31"/>patuit supra. igitur etc. Preterea nihil existens in pec
<lb ed="#L" n="32"/>catore est causa necessaria pene propter quam
repu<lb ed="#L" n="33" break="no"/>gnat sibi grulotia. et hoc si infligere penam sit solum in vo
<lb ed="#L" n="34"/>luntate dei. igitur potest deus sibi illam penam remitte
<lb ed="#L" n="35"/>re sine omni repugnantia. Si dicis quod deus neccessario
<lb ed="#L" n="36"/>infliget penam: aliter esset deus iniustus. Contra
<lb ed="#L" n="37"/>deus pro aliquo tempore potest non infligere penam. et si i
<lb ed="#L" n="38"/>la non repugnant pro aliquo tempore nec imperpetuum re
<lb ed="#L" n="39"/>pugnabant: quia lapsus temporis non facit repugnantiam
<lb ed="#L" n="40"/>sed illa quae repugnant de se repugnant. Preterea hoc
<lb ed="#L" n="41"/>dato sequitur quod deus non potest istum pctorem
anni<lb ed="#L" n="42" break="no"/>hilare vllo modo: quia si non peniteret neccessario
opor<lb ed="#L" n="43" break="no"/>teret si sit iustus: quia infligeret sibi penam quam
<lb ed="#L" n="44"/>non potest infligere si eum annihilaret. et si peniteret
<lb ed="#L" n="45"/>non potest eum annihilare: quia tunc necessario sibi
da<lb ed="#L" n="46" break="no"/>ret gratiam. et per consequens secundum rectam rationem daret sibi
<lb ed="#L" n="47"/>gulaiam. et sic nunquam posset aliquem peccatorem
anni<lb ed="#L" n="48" break="no"/>hilare: quia necessario omnis pector est sub aliquo isto
<lb ed="#L" n="49"/>rum contradictoriorum: quia vel penitet vel non penitet.
<lb ed="#L" n="50"/>Tertio dico quod de potentia ordinata potest deus
<lb ed="#L" n="51"/>remittere culpam sine omni spciali penitentia exteri
<lb ed="#L" n="52"/>ori vel interiori. Et hoc probatur: quia possibile est ali
<lb ed="#L" n="53"/>quem obliuisci se commisisse pectatum: sic scilicet quod habet
<lb ed="#L" n="54"/>ignorantiam inuincibilem respectu illius. et per consequens
<lb ed="#L" n="55"/>illa ignorantia non est imputabilis. iste tunc non te
<!--841.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 419-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>netur detestari illud pectatum: sed nullus habens
<lb ed="#L" n="57"/>vsum rationis potest poni extra statu salutis. igitur si
<lb ed="#L" n="58"/>iste diligat deum super omnia deus de potentia ordiata
<lb ed="#L" n="59"/>sibi infundit gratiam. igitur etc. Si dicas quod talis
te<lb ed="#L" n="60" break="no"/>netur penitere in gnerali: puta si aliquid comisit
<lb ed="#L" n="61"/>Respondeo quod tenetur penitere si sibi occurrat pectatum
<lb ed="#L" n="62"/>in generali. sed si non occurrat sine negligentia sua no
<lb ed="#L" n="63"/>videtur quin possit sibi remitti peccatum: puta si
co<lb ed="#L" n="64" break="no"/>gitet intense de deo vel de quocumque alio propter
<lb ed="#L" n="65"/>quod non potest conteri in generali nec in spaciali. tamen
<lb ed="#L" n="66"/>non obstante hoc dico quod existenti in peccato mortali
<lb ed="#L" n="67"/>et habenti de tali pcto vel non habenti conscientiam
<lb ed="#L" n="68"/>propter ignorantiam imputabilem non potest remitti
<lb ed="#L" n="69"/>illud peccatum de potentia dei ordinata sine actu
<lb ed="#L" n="70"/>penitentie. et hoc quia deus sic disposuit quod nulli re
<lb ed="#L" n="71"/>mitteretur culpa sine omni punitione. Quarto dico
<lb ed="#L" n="72"/>quod essentialius se habet ad remissionem culpe actus
<lb ed="#L" n="73"/>detestandi peccatum quam quaecunque penitentia siue in
<lb ed="#L" n="74"/>terior siue exterior. Cuius ratio est: quia sicut pectatum
<lb ed="#L" n="75"/>sola voluntate committitur: ita ille actus qui prius
<lb ed="#L" n="76"/>et essentialius est in ptante voluntatis prius inter
<lb ed="#L" n="77"/>omnes actus ad deletionem peccati concurrit. huiusmodi
<lb ed="#L" n="78"/>autem est actus displicentie et non tristicia. Confir
<lb ed="#L" n="79"/>matur: quia deus potest suspendere causalitatem illius
<lb ed="#L" n="80"/>actus respectus tristicie: et tunc ibi est
displicen<lb ed="#L" n="81" break="no"/>tia et detestatio sine aliqua tristicia consequente
<lb ed="#L" n="82"/>et tamen talis detestans tunc meretur remissionem cul
<lb ed="#L" n="83"/>pe et infusionem gratie. Ex istis patet quod tria ponuntur
<lb ed="#L" n="84"/>quae dicuntur partes penitentie: scilicet cotritio confessio
<lb ed="#L" n="85"/>et satiffactio quorum primum respondet actibus. inte
<lb ed="#L" n="86"/>rioribus et alia duo actibus exterioribus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1065">
⁋ Circa
<lb ed="#L" n="87"/>tertium articulum vtrum sit eadem gratia quae infunditur in
<lb ed="#L" n="88"/>penitentia et in aliis sacramentis hoc dicitur quod est
a<lb ed="#L" n="89" break="no"/>lia gratia gratum faciens et gratia sacramentalis: quia gratie
<lb ed="#L" n="90"/>sacramentales ordinantur ad reparationem
defe<lb ed="#L" n="91" break="no"/>ctuum hominium quae ex predictis acciderunt et gratia
<lb ed="#L" n="92"/>gratum faciens ordinatur ad bene operandum. si
<lb ed="#L" n="93"/>militer alia est gratia collata in vno sacramento
<lb ed="#L" n="94"/>et in alio. Sed con ista. gratia sacramen talis est quidem
<lb ed="#L" n="95"/>habitus ordinatus ad actum. igitur non est diuer
<lb ed="#L" n="96"/>sa nisi propter diuersitatem actuum: sed nullus actus
<lb ed="#L" n="97"/>est in recipiente sacramentum quodcunque quin possit
<lb ed="#L" n="98"/>esse in eo sinon recipiat sacramentum. et recipiens
<lb ed="#L" n="99"/>potest percipere se habere omnem actum ante
facra<lb ed="#L" n="100" break="no"/>mentum quem percipit se habere post sacramentum
<lb ed="#L" n="101"/>qui omnem actum elicitum tam ab habitibus naturalibus
<lb ed="#L" n="102"/>quam supernaturalibus potest se percipere habere ante
<lb ed="#L" n="103"/>receptionem sacramenti: quia deus non ligatur
<lb ed="#L" n="104"/>sacramentis. igitur etc. Si dicatur quod actus eius
<lb ed="#L" n="105"/>latet nos. Contra. sicut actus perfectissime virtu
<lb ed="#L" n="106"/>tis non latet: ita nec actus cuiuscumque alterius virtutus
<lb ed="#L" n="107"/>sed actus caritatis quae est perfectissima non latet nos. igitur
<lb ed="#L" n="108"/>etc. Preterea contra hoc quod dicit quod gratia sacramenta
<lb ed="#L" n="109"/>lis ponitur ad reparandum defectus anime et
poten<lb ed="#L" n="110" break="no"/>tiarum anime: quia quero an isti defectus sunt solum
<!--842.xml-->
<pb ed="#L" n="420-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>priuationes aut entia positiua. Si sint priuatio
<lb ed="#L" n="2"/>nes aut priuationes virtutum naturalium aut
super<lb ed="#L" n="3" break="no"/>naturalium. et siue sic siue sic isti actus sufficientur
<lb ed="#L" n="4"/>reparantur per virtutes supernaturales. Si sint
en<lb ed="#L" n="5" break="no"/>tia positiua disconuenientia anime et tollantur: tunc
<lb ed="#L" n="6"/>sequitur quod anima in quolibet sacramento perderet
ali<lb ed="#L" n="7" break="no"/>quod accidens absolutum quod videtur inconueniens. Si
<lb ed="#L" n="8"/>militer taliter entia positiua disconuenientia op
<lb ed="#L" n="9"/>ponuntur virtutibus. igitur sufficienter tolluntur per
in<lb ed="#L" n="10" break="no"/>fusionem talium virtutum. et per consequens ille virtutes
re<lb ed="#L" n="11" break="no"/>parant sufficienter tales defectus. Preterea homo
<lb ed="#L" n="12"/>pro statu gratie non habet gratiam perfectiorem quam habuis
<lb ed="#L" n="13"/>set si stetisset in statu innocetie: sed tunc non
ha<lb ed="#L" n="14" break="no"/>buisset nisi gratiam gratum facientem et alias
virtu<lb ed="#L" n="15" break="no"/>tes: igitur nec modo. et per consequens illa gratia sacramenta
<lb ed="#L" n="16"/>lis totaliter superfluit. Preterea peccatum nihil reli
<lb ed="#L" n="17"/>quit in anima expellendu: sed tantum obligationem ad pe
<lb ed="#L" n="18"/>nam eternam: sed illa obligatio expelliter sufficienter
<lb ed="#L" n="19"/>per gratiam gratum facientem et alias virtutes. igitur
<lb ed="#L" n="20"/>gra sacramentalis superfluit. Preterea illud quod
<lb ed="#L" n="21"/>lufficienter inclinat ad vnum oppositorum expellit
<lb ed="#L" n="22"/>reliquum vel saltem non requiritur aliud ad expellen
<lb ed="#L" n="23"/>dum sed isti defectus non sunt nisi peccata mortalia et
<lb ed="#L" n="24"/>gratia gratum faciens cum aliis virtutibus sufficienter
<lb ed="#L" n="25"/>inclinat ad actus oppositos istis peccatis igitur
<lb ed="#L" n="26"/>sufficienter expellunt. ista igitur gratia sacramentalis
<lb ed="#L" n="27"/>superflua est. Preterea isti defectus non sunt nisi
<lb ed="#L" n="28"/>defectus morales potentiarum et culpabiles quo
<lb ed="#L" n="29"/>ad mores: et non quo ad naturam aliquam positiuam
<lb ed="#L" n="30"/>sed omnes tales defectus sufficienter tolluntur et
corrun<lb ed="#L" n="31" break="no"/>puntur per gratiam gratum facientem et alias virtutes istud
<lb ed="#L" n="32"/>facientes. igitur etc. Preterea isti defectus non sunt
<lb ed="#L" n="33"/>nisi peccam mortalia. igius si gratie ponuntur ad
repa<lb ed="#L" n="34" break="no"/>randum istos defectus tot erunt gratie distincte quot
<lb ed="#L" n="35"/>erunt peccam mortalia: quod videtur absurdum. Uel si
<lb ed="#L" n="36"/>dicas quod vna gratia sacramentalis sufficit ad repa
<lb ed="#L" n="37"/>randum omnes istos defectus eadem ratione dicam ego quod
<lb ed="#L" n="38"/>vna gratia gratum faciens sufficit ad reparandu omnes
<lb ed="#L" n="39"/>huiusmodi defectus. igitur superflue ponuntur omnes tales grati
<lb ed="#L" n="40"/>Ideo dico quod duplex est gratia: vna est qualitas
abso<lb ed="#L" n="41" break="no"/>luta informans animam. alia est gratia gratuita dei vo
<lb ed="#L" n="42"/>luntas. primo modo loquendo de gra dico quod eadem est
<lb ed="#L" n="43"/>gratia gratum faciens et gratia virtutum et gratia sacramen
<lb ed="#L" n="44"/>talis. hoc patet quia pluralitas non est ponenda sine ne
<lb ed="#L" n="45"/>cessitate: sed omnia possunt saluari eque bene
<lb ed="#L" n="46"/>ponendo vnam gratiam sicut ponendo
plu<lb ed="#L" n="47" break="no"/>res. igitur est tantum ponenda vna et maxime ex quo
<lb ed="#L" n="48"/>non est ad hoc auctas nec ratio nec experientia. Assum
<lb ed="#L" n="49"/>ptum patet: quia omnis gratia ponitur vel vt reddat hominem di
<lb ed="#L" n="50"/>gnum vita eterna vel ad meritorie operandum vel
<lb ed="#L" n="51"/>ad tollendum defectus inclinantes ad peccatum et retra
<lb ed="#L" n="52"/>habentes hominem a bonis: sed omnia ista saluantur per vnam
<lb ed="#L" n="53"/>gratiam cum aliis virtutibus. igitur etc. Primum
<lb ed="#L" n="54"/>patet vt prius sola caritas distinguit inter
fi<lb ed="#L" n="55" break="no"/>lios regni et perditionis. Secundum patet quia caritas
<!--842.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 420-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>cum aliis virtutibus sufficit ad meritorie operan
<lb ed="#L" n="57"/>dum: puta cum fide specie etc. licet enim caritas non suffici
<lb ed="#L" n="58"/>at ad credendum et sperandum: quia isti actus sunt in
<lb ed="#L" n="59"/>intellectu. tamen si sint aliqua virtutes in intellectu
<lb ed="#L" n="60"/>inclinantes: tunc ad istos actus sufficit caritas
<lb ed="#L" n="61"/>cum aliis virtutibus ad meritorie operandum.
<lb ed="#L" n="62"/>Tertium patet: quia isti defectus vel sunt ignorantia
<lb ed="#L" n="63"/>in intellectu vel malicia in voluntate vel defexts
<lb ed="#L" n="64"/>in potentiis executiuis. sed ignorantia in intellectu
<lb ed="#L" n="65"/>sufficienter tollitur per fidem et alios habitus intelle
<lb ed="#L" n="66"/>ctuales. malicia in voluntate tollitur per caritatem
<lb ed="#L" n="67"/>defectus in potentiis executiuis tolliter
sufficien<lb ed="#L" n="68" break="no"/>ter per alias virtutes et qualitates inclinantes. Se
<lb ed="#L" n="69"/>cundo dico ad istum articulum quod gratia virtutum non
di<lb ed="#L" n="70" break="no"/>stinguitur realiter a gratia gratum faciente: quia caritas
<lb ed="#L" n="71"/>non distinguitur realiter a gratia gratum faciente. sed gratia
<lb ed="#L" n="72"/>virtutum est caritas. igitur etc. Maior patet. quia si di
<lb ed="#L" n="73"/>stingueretur realiter tunc gratia potest esse sine carita
<lb ed="#L" n="74"/>te: quia si sunt res distincte possunt separari
abin<lb ed="#L" n="75" break="no"/>uice. et sic aliquis esset gratus deo sine caritate et
<lb ed="#L" n="76"/>per consequens acceptus deo a non acceptus deo.
Pre<lb ed="#L" n="77" break="no"/>terea secundum eos qui ponunt gratiam differre a caritate
<lb ed="#L" n="78"/>gratia est subiectiue in essentia anime et ex ea fluunt
<lb ed="#L" n="79"/>caritas et alie virtutes. sed secundum eum alibi intellectus
<lb ed="#L" n="80"/>est prior voluntate. et per consequens essentia anime est prior
<lb ed="#L" n="81"/>voluntate. igitur potest gra esse in essentia anime absque
<lb ed="#L" n="82"/>hoc quod caritas sit in voluntate. Preterea si gratia
<lb ed="#L" n="83"/>sit causa respectu caritatis videtur maxime esse causa
<lb ed="#L" n="84"/>effectiua: sed deus potest suspendere omnem actionem
<lb ed="#L" n="85"/>cause secunde. igitur potest suspedere actionem gratie qua
<lb ed="#L" n="86"/>ab ea fluit caritas. et per consequens gratia potest esse sine ca
<lb ed="#L" n="87"/>ritate. Ideo dico quod gra et caritas sunt omnino
ee<lb ed="#L" n="88" break="no"/>dem realiter: sed solum distinguntur sicut nomina vel con
<lb ed="#L" n="89"/>ceptus connotatiui. Toquendo autem de gratia secundo
<lb ed="#L" n="90"/>monscilicet de gratuita dei voluntate quae coexistit
sa<lb ed="#L" n="91" break="no"/>cramentis ex pactione diuina aliquid efficit in anima
<lb ed="#L" n="92"/>sic dico quod gratia sacramentalis differt a gratia virtu
<lb ed="#L" n="93"/>tum: quia aliquis effectus correspondet gratie
sacramenta<lb ed="#L" n="94" break="no"/>li haec est voluntati diuine respectu recipientis
sa<lb ed="#L" n="95" break="no"/>cramentum quae non conuenit caritati secundum se. nam talis
<lb ed="#L" n="96"/>gratia coexistens in sacramento liberat recipientem
<lb ed="#L" n="97"/>ab omni culpa et pena simpliciter: et tamen haec non
opor<lb ed="#L" n="98" break="no"/>tet fieri per gratiam informantem. Exemplum est ad hoc.
<lb ed="#L" n="99"/>quod eadem gra confertur in baptismo flsuminis et
fla<lb ed="#L" n="100" break="no"/>minis. et tamen aliquem effectum habet baptismus flumi
<lb ed="#L" n="101"/>nis quem non habet baptismus flaminis: quia in primo
<lb ed="#L" n="102"/>absoluitur baptisatus ab omni pena temporali et eterna
<lb ed="#L" n="103"/>non autem in secundo. Si dicas quod baptisatus baptis
<lb ed="#L" n="104"/>mo flaminis absoluitur ab omni pena eterna et tempora
<lb ed="#L" n="105"/>li sicut in baptismo fluminis: quia sancti dicunt
<lb ed="#L" n="106"/>quod idem facit baptismus flaminis quando non potest
fie<lb ed="#L" n="107" break="no"/>ri baptismus fluminis. Contra. tunc baptisatus
ba<lb ed="#L" n="108" break="no"/>ptismo fluminis esset peior quam non baptisatus. quia
<lb ed="#L" n="109"/>baptismus fluminis non dissoluit a pena temporali in
<lb ed="#L" n="110"/>adulto. et si baptisatus baptismo. fluminis fe¬
<!--843.xml-->
<pb ed="#L" n="420-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>cisset vnum pectatum tantum et baptisatus baptismo fla
<lb ed="#L" n="2"/>minis multa primus qui habet fluminis baptismum
<lb ed="#L" n="3"/>absoluitur a culpa sed non a pena temporali si sit adult
<lb ed="#L" n="4"/>sed secundus absoluitur ab omni pena. igitur esset peioris
con<lb ed="#L" n="5" break="no"/>ditionis. sic igitur patet quo gratia virtutum est aliquo
<lb ed="#L" n="6"/>modo diuersa.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1390">
⁋ Quantum ad secundam questionem
di<lb ed="#L" n="7" break="no"/>cit Io. in. iii. xiiii. dis. de penitentia. quod quanuis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1395">
<lb ed="#L" n="8"/>⁋ contritionem possit deleri peccatum et gratia coferri.
<lb ed="#L" n="9"/>tamen si aliquis cum debita intentione recipiat sacramen
<lb ed="#L" n="10"/>tum penitentie sine omni motu bono vel contritione
<lb ed="#L" n="11"/>virtute sacramenti penitentie sibi remittitur culpa
<lb ed="#L" n="12"/>et infunditur gratia. et hoc est maioris misericordie. scilicet
<lb ed="#L" n="13"/>duplicem viam instituere per quam iustificatur peacator quam
<lb ed="#L" n="14"/>ipsum ad vnam coartare. Unde sicut adultus pri
<lb ed="#L" n="15"/>mam gratiam delentem peccatum originale potest habere du
<lb ed="#L" n="16"/>plici via scilicet ex bono motu disponente ad illam
<lb ed="#L" n="17"/>de congruo: sicut patet in baptismo flaminis vb
<lb ed="#L" n="18"/>infunditur gratia sine baptismo fluminis et etiam ex
<lb ed="#L" n="19"/>susceptione baptismi. ita in proposito adultus potest
<lb ed="#L" n="20"/>primam gratiam delentem pectatum actuale dupliciter
<lb ed="#L" n="21"/>primereri. scilicet per vnum motum disponentem ad illam de
<lb ed="#L" n="22"/>congruo et per voluntariam susceptionem sacramenti
<lb ed="#L" n="23"/>penitentie sine omni bono motu. et sicut ad
deleti<lb ed="#L" n="24" break="no"/>onem peccati originalis preter contritionem requir
<lb ed="#L" n="25"/>tur aliquis motus meritorius de congruo et ad
<lb ed="#L" n="26"/>deletionem illius peccati per baptismum fluminis non
<lb ed="#L" n="27"/>requiritur nisi voluntaria susceptio baptismi sine fi
<lb ed="#L" n="28"/>ctione et sine actu vel voluntate peccati mortalis: ita esn
<lb ed="#L" n="29"/>proposito ad deletionem peccati actualis non solum at
<lb ed="#L" n="30"/>tritus vsque ad certum gradum in adulto recipit
<lb ed="#L" n="31"/>gratiam: sed non habens talem actum: habens tamen volunta
<lb ed="#L" n="32"/>tem suscipiendi sacramentum penitentie sine omni
obi<lb ed="#L" n="33" break="no"/>ce peccati mortalis actualiter inherentis recipit
<lb ed="#L" n="34"/>gratiam non ex merito sen ex pacto diuino si nullum
<lb ed="#L" n="35"/>obicem ponat. hec conclusio probatur. quia si non: tunc
<lb ed="#L" n="36"/>sequeretur quod per sacramentum penitentie nunquam de
<lb ed="#L" n="37"/>leretur peccatum si esset prius necessarium deleri per
com<lb ed="#L" n="38" break="no"/>tritionem et attritionem. si non: tunc sacramentum peni
<lb ed="#L" n="39"/>tentie numquam esset secunda tabula post naufragium: quia
<lb ed="#L" n="40"/>nunquam liberaret a periculo submersionis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1469">
⁋ Pre
<lb ed="#L" n="41"/>terea dicit christus Ioh. iii. et Matthei. xxvi.
quo<lb ed="#L" n="42" break="no"/>rum peccata remiseritis remittuntur eis. igitur etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1476">
⁋
Con<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tra. quanuis deus de potentia sua absoluta potest
<lb ed="#L" n="44"/>iustificare impium sine omni motu bono voluntatis
<lb ed="#L" n="45"/>et sine contritione vel attritione de peccatis. tamen non
<lb ed="#L" n="46"/>videtur hoc esse de intentione sanctorum. Dicit enim Aug.
<lb ed="#L" n="47"/>secundum quod magiter allegat libro sententiarum. et ipsemet
<lb ed="#L" n="48"/>dicit idem distinctione. xiiii. et. xv. quod penitentia est
vir<lb ed="#L" n="49" break="no"/>tus vel gratia quae commissa mala cum emendationis
pro<lb ed="#L" n="50" break="no"/>posito plangimus et odimus et plangenda vlteri
<lb ed="#L" n="51"/>us committere nolumus. et loquitur de penitentia.
<lb ed="#L" n="52"/>necessaria ad salutem. Preterea descriptio
pe<lb ed="#L" n="53" break="no"/>nitentie quam ponit iste doctor videtur esse ad
op<lb ed="#L" n="54" break="no"/>positum. Dicit enim quod penitentia est absolutio hominis
<lb ed="#L" n="55"/>penitentir etc. et illud non potest esse sine actu penitentis et
<!--843.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 420-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>penitentie. ergo etc. Preterea qua ratione requiritur in
<lb ed="#L" n="57"/>tentio baptismi in adulto et dolor de peccatis si
<lb ed="#L" n="58"/>cut prius dictum est eadem ratione in sacramento
pe<lb ed="#L" n="59" break="no"/>nitetie. Preterea sunt tres partes penitentie
<lb ed="#L" n="60"/>secundum omnes: puta contritio confessio et satiffactio. igitur
<lb ed="#L" n="61"/>sine contritione non deletur pecctatum: nec sine proposito
<lb ed="#L" n="62"/>confitendi nec satiffaciendi habita oportunita
<lb ed="#L" n="63"/>te: ita nec confessio sine contritione et satiffactione.
<lb ed="#L" n="64"/>Preterea similitudo quam adducit de baptismo
<lb ed="#L" n="65"/>non valet scilicet quia in baptismo requiritur bonus motus
<lb ed="#L" n="66"/>mentis precedens deletionem peccati in proposito. hoc
<lb ed="#L" n="67"/>similitudo videtur ad oppositum esse: quia in baptismo
<lb ed="#L" n="68"/>adulti non potest peccatum deleri sine omni bono motu
<lb ed="#L" n="69"/>voluntatis: sicut patet per magistum libro. iiii. dis. xvi.
<lb ed="#L" n="70"/>caplo. v. et distin. xli. c. ii. vbi dicit. Sis qui sue vo
<lb ed="#L" n="71"/>luntatis arbiter est constitutus cum accedit ad sa
<lb ed="#L" n="72"/>cramenta fidelium nisi peniteat eum veteris vite
<lb ed="#L" n="73"/>non potest nouam inchoare vitam: ab hac penitentia
<lb ed="#L" n="74"/>cum baptisantur soli pueri immunes sunt. et addit
<lb ed="#L" n="75"/>ad hoc multas auctoritates. Et ideo dico sine omni
<lb ed="#L" n="76"/>preiudicio aliorum quod per nullum sacramentum potest re
<lb ed="#L" n="77"/>mitti pectatum mortale sine omni contritione in
genera<lb ed="#L" n="78" break="no"/>li vel in speciali. et hoc dico de con quae potest vti libero
<lb ed="#L" n="79"/>arbitrio: scilicet quae habet legitimam etatem et non habet
<lb ed="#L" n="80"/>ignorantiam inuincibilem. sed si alterum istorum infue
<lb ed="#L" n="81"/>rit excusatur. patet in paruulo et in fatuo: licet enim par
<lb ed="#L" n="82"/>uulus possit liberari ab originali sine actu
pro<lb ed="#L" n="83" break="no"/>prie voluntatis: quia caret vsu liberi arbitrii: tamen non
<lb ed="#L" n="84"/>remittitur pectatum sine omni motum sui vel alterius. adul
<lb ed="#L" n="85"/>to autem qui habet vsum liberi arbitrii non remitti
<lb ed="#L" n="86"/>tur sine motu bono proprie voluntatis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1580">
⁋ Ad
ar<lb ed="#L" n="87" break="no"/>gumenta Ioh. cum dicit quod tunc non ligarent nec sol
<lb ed="#L" n="88"/>uerent sacerdotes alique. Respondeo secundu magistrum quod
<lb ed="#L" n="89"/>sacerdotes ligant et soluunt: quia ostendunt homines est
<lb ed="#L" n="90"/>se ligatos et solutos. Item ibidem secundum eum distincti
<lb ed="#L" n="91"/>one. xviii. ligant dum satisfactionem penitentibus im
<lb ed="#L" n="92"/>ponunt. soluunt cum de ea aliquid diminuunt. et sic per
<lb ed="#L" n="93"/>sacramentum penitentie prout distinguitur contra
mo<lb ed="#L" n="94" break="no"/>tum bonum recipientis sacramentum non dimittitur pec
<lb ed="#L" n="95"/>catum licet maior gratia conferatur in confessione et aliquid
<lb ed="#L" n="96"/>de pena temporali dimittatur quam si ista fierent per solam
<lb ed="#L" n="97"/>cordis contritionem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1607">
⁋ Ad aliud dico quod secundum
hie<lb ed="#L" n="98" break="no"/>rationimum et alios sctos loquentes de ista materia
<lb ed="#L" n="99"/>quod penitentia est secunda tabula et actus penitentis
<lb ed="#L" n="100"/>est contritio et confessio. non tamen sine penitentie
sa<lb ed="#L" n="101" break="no"/>cramento saltem in proposito. Ad aucioritates patet
<lb ed="#L" n="102"/>quo possunt saluari per magistrum in littera. distin. xviii. Ad
<lb ed="#L" n="103"/>aliud de baptismo patet quod est ad oppositum: quia
si<lb ed="#L" n="104" break="no"/>cut pectatum originale non deletur in adulto sine omni
<lb ed="#L" n="105"/>actu voluntatis: ita nec peccatum actuale deletur
si<lb ed="#L" n="106" break="no"/>ne actu voluntatis: nec per sacramentum euchari
<lb ed="#L" n="107"/>stie remittitur pectatum: immo oportet quod ante susceptionem
<lb ed="#L" n="108"/>sit extra pecctatum. Similiter confirmatio formaliter non
<lb ed="#L" n="109"/>confert gram sine bono motu mentis in adulto.
<lb ed="#L" n="110"/>Sed circa predicta sunt multa dubia. primum
<!--844.xml-->
<pb ed="#L" n="421-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>est: quia videtur quod peccatum mortale sit priuatio ali
<lb ed="#L" n="2"/>cuius positiui. Tum quia secundum sanctos loquentes de ista
<lb ed="#L" n="3"/>materia peccatum est priuatio boni. tum quia
pecca<lb ed="#L" n="4" break="no"/>tum est morbus spiritualis anime. tum quia peccatum est
vi<lb ed="#L" n="5" break="no"/>cium anime. tum quia per peceatum anima spoliatur bonis natu
<lb ed="#L" n="6"/>ralibus et priuatur gratuitis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1657">
⁋ Secudum est. quia videtur
<lb ed="#L" n="7"/>quod peccatum dicat aliquem respectum rationis. quia
obli<lb ed="#L" n="8" break="no"/>gatio ad penam eternam: aut est aliquid aut nihil: non
<lb ed="#L" n="9"/>nihil certum est. igitur est aliquid. aut igitur aliquid
rea<lb ed="#L" n="10" break="no"/>le aut rationis: non reale certum est. igitur rationis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1668">
⁋
Ter<lb ed="#L" n="11" break="no"/>tium est de diffinitione penitentie. quia non videtur quod
<lb ed="#L" n="12"/>sacramentum penitentie sit absolutio sacramenta
<lb ed="#L" n="13"/>lis. quia secundum magistrum et sanctos tres sunt partes peni
<lb ed="#L" n="14"/>tentie. contritio. confessio. et satiffactio. et ista non
<lb ed="#L" n="15"/>continentur sub penitentia sacramentali.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1681">
⁋ Preterea.
<lb ed="#L" n="16"/>sine penitentia non potest deleri peccatum: et sine ab
<lb ed="#L" n="17"/>solutione potest. igitir etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1688">
⁋ Quartum est de remissio
<lb ed="#L" n="18"/>ne culpe per penitentia: quis illorum actuum scilicet de
<lb ed="#L" n="19"/>testandi: dolendi etc. se habeat essentialius ad re
<lb ed="#L" n="20"/>missionem culpre: et quis illorum actuum sit prior. vtrum
<lb ed="#L" n="21"/>sit aliquis actus ante actum detestandi. quia videtur quod
<lb ed="#L" n="22"/>velle vindicare sit actus prior: et quis est iste actus
<lb ed="#L" n="23"/>detestandi: et vtrum actus detestandi omni altero
cir<lb ed="#L" n="24" break="no"/>cumscripto de potentia dei ordinata sit sufficiens
<lb ed="#L" n="25"/>ad remissione culpe tanquam meritum de congruo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1708">
<lb ed="#L" n="26"/>⁋ Quintum est. vtrum peccata dimissa per
peniten<lb ed="#L" n="27" break="no"/>tiam redeant in recidiuante.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1716">
⁋ Sextum vtrum bona
<lb ed="#L" n="28"/>mortificata per peccata redeant per penitentiam.
<lb ed="#L" n="29"/> Septimum ant aliquod peccatum post istam vitam
di<lb ed="#L" n="30" break="no"/>mittatur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1725">
⁋ Sctauum est de infusione gratie. vtrum
<lb ed="#L" n="31"/>sit alia mutatio ab expulsione culpe.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1730">
⁋ Nonum
<lb ed="#L" n="32"/>est. vtrum gratia infusa sit alia. a gratia gratu
<lb ed="#L" n="33"/>faciente a virtutibus. et videtur quod sic. quia
sacra<lb ed="#L" n="34" break="no"/>menta sunt medicine contra morbos. igitur non
<lb ed="#L" n="35"/>dantur nisi in remedium alicuius morbi
spiritua<lb ed="#L" n="36" break="no"/>is. sed virtutes possunt esse sine eis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1743">
⁋ Ad
pri<lb ed="#L" n="37" break="no"/>mum istorum dico quod peccatum mortale non est
ali<lb ed="#L" n="38" break="no"/>quid positiuum reale nec ens rationis. tamen secundum
<lb ed="#L" n="39"/>suum quid nominis includit multa positiua. quia
<lb ed="#L" n="40"/>actum et potentiam et penam futuram: quia aliquem
<lb ed="#L" n="41"/>peccare mortaliter non est aliud nisi facere
ali<lb ed="#L" n="42" break="no"/>quem actum vel omittere propter quem ordinatur
<lb ed="#L" n="43"/>ad penam eternam. et ideo dicitur peccatum
mor<lb ed="#L" n="44" break="no"/>bus: vulnus: egritudo. quia sicut ex istis squi
<lb ed="#L" n="45"/>tur dolor in corpore. sic ex peccato commisso
se<lb ed="#L" n="46" break="no"/>quitur tristitia in mente: vel eterna si non peni
<lb ed="#L" n="47"/>teat: vel temporalis si peniteat. Per hoc ad
au<lb ed="#L" n="48" break="no"/>ctoritatem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1772">
⁋ Ad primam dico quod peccatum non est
<lb ed="#L" n="49"/>priuatio alicuius boni inherentis actualiter
<lb ed="#L" n="50"/>vel quod aliquando infuit: sed est priuatio ba
<lb ed="#L" n="51"/>ni futuri quod deberet inesse si non peccasset: si
<lb ed="#L" n="52"/>cut causa demeritoria ad modum quo aliquis in
<lb ed="#L" n="53"/>abilitatur ad beneficium ecclesiasticum propter
<lb ed="#L" n="54"/>aliquem actum quo priuatur illo beneficio futu
<lb ed="#L" n="55"/>ro.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1790">
⁋ Ad aliam dico quod loquitur de peccato praemi
<!--844.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 421-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>parentis propter quod ipse pro omnibus suis posteris
<lb ed="#L" n="57"/>vulneratus est in naturalibus spoliatus gratuitis.
<lb ed="#L" n="58"/>qui ipse secundum aliquos accepit gratiam gratum
facien<lb ed="#L" n="59" break="no"/>tem et multas perfectiones naturales et corporales
<lb ed="#L" n="60"/>sicut bonam complexionem: sed per peccatum suum tanquam per
<lb ed="#L" n="61"/>demeritoriam causam meruit spoliari gratuitis
<lb ed="#L" n="62"/>et vulnerari innaturalibus per hoc quod corpus suum
<lb ed="#L" n="63"/>expositum fuit causis naturalibus: vt in illud age
<lb ed="#L" n="64"/>rent et bonam dispositionem minuerent.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1820">
⁋ Ad secundum Ad secundim
<lb ed="#L" n="65"/>dubium dico quod peccatum nec est ens reale nec rati
<lb ed="#L" n="66"/>nis: sed sicut alias dictum est de bono vero et aliis
<lb ed="#L" n="67"/>conceptibus connotatius quod habent tantum. quid nominis
<lb ed="#L" n="68"/>et non quid rei nec rationis. quia talia non significant tantum
<lb ed="#L" n="69"/>vnam rem sed significant multa. vnum in recto et aliud
<lb ed="#L" n="70"/>in obliquo. et ideo de talibus in abstracto sumptis
<lb ed="#L" n="71"/>nihil vnum reale praedicatur. Eodem mdo mdo est de conce
<lb ed="#L" n="72"/>ptibus negatiuis: sicut de priuatione et negatio
<lb ed="#L" n="73"/>ne. quia non dicunt rem vnam nec aliquas res: ita quod sint
<lb ed="#L" n="74"/>simul ille res. sed priuatio importat totum istud visio
<lb ed="#L" n="75"/>nem in oculo non esse et necessario significat
plu<lb ed="#L" n="76" break="no"/>res res: quarum vna non est alia. et ideo nihil vere pri
<lb ed="#L" n="77"/>dicatur de negatione vel priuatione in abstracto: sed
<lb ed="#L" n="78"/>solum in concreto et vnum in recto et aliud in
obli<lb ed="#L" n="79" break="no"/>quo. ita dico de peccato quod non dicit aliquam vnam rem
<lb ed="#L" n="80"/>realem vel rationis: sed significat et importat totum
<lb ed="#L" n="81"/>istud. actum praeteritum commissum vel omnissum ad quem
<lb ed="#L" n="82"/>aliquas obligatur: propter quem talis ordinatur ad
pe<lb ed="#L" n="83" break="no"/>nam eternam. Et ideo quando queritur quid est peccatum.
di<lb ed="#L" n="84" break="no"/>cendum est quod non habet quid rei: sed tantum quid nominis. ideo
<lb ed="#L" n="85"/>non debet concedi quod est ens reale nec rationis: sed bene
<lb ed="#L" n="86"/>in diffinitione eius exprimente quid nominis ponuntur
<lb ed="#L" n="87"/>multa realia. et ideo sic potest concedi quod non est ens
<lb ed="#L" n="88"/>quia non est aliqua res vna praecise nec multe res simul
<lb ed="#L" n="89"/>sed est vnum nomen vel conceptus significans vel im
<lb ed="#L" n="90"/>portans plures res. potest etiam dici nihil. quia omne
<lb ed="#L" n="91"/>positiuum quod est in peccato potest poni per deum: sicut
<lb ed="#L" n="92"/>er causam totalem in voluntate hominis. et tamen non dicitur
<lb ed="#L" n="93"/>peccatum. quia nec ex parte dei nec ex parte hominis. quia
<lb ed="#L" n="94"/>nunquam dicitur homo peccator propter aliquem actu
ni<lb ed="#L" n="95" break="no"/>si habeat respectu illius actiuitate. sed si deus sit
<lb ed="#L" n="96"/>causa totalis actus: tunc homo non habet
actiuita<lb ed="#L" n="97" break="no"/>tem aliquam respectu illius. igitur etc. Nec deus
pec<lb ed="#L" n="98" break="no"/>care dicitur propter istum actum. quia nullus dicitur
pec<lb ed="#L" n="99" break="no"/>care nisi quae facit aliquid ad cuius oppositum obliga
<lb ed="#L" n="100"/>tur. vel quia non facit illud ad quod obligatur. deus aut
<lb ed="#L" n="101"/>ad nihil faciendum vel non faciendum obligatur. igitur
<lb ed="#L" n="102"/>etc. Et ideo peccatum nihil dicitur. quia omne positiuum in eo
<lb ed="#L" n="103"/>potest causari sine omni peccato. et similiter potest aliquem deus
<lb ed="#L" n="104"/>obligare ad penam eternam sine omni peccoto. Ad
ter<lb ed="#L" n="105" break="no"/>tium dubium dico quod ille non sunt partes penitentie quae
<lb ed="#L" n="106"/>est sacramentum: sed sunt dispositiones penitentis
pri<lb ed="#L" n="107" break="no"/>supponentes effectum sacramenti: et hoc in actu vel
<lb ed="#L" n="108"/>in voto. Se conclusio penitentia dicitur a puniendo: sed ab
<lb ed="#L" n="109"/>solutio sacramentalis non punit. Preterea.
peni<lb ed="#L" n="110" break="no"/>tentia non est nisi ad deletionem culpe: sed abso¬
<!--845.xml-->
<pb ed="#L" n="421-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>lutio sacramentalis non delet culpam. igitur etc. Ad
<lb ed="#L" n="2"/>primum concedo quod penitentia sacramentalis vel prie
<lb ed="#L" n="3"/>supponit penam vel importat penam. formaliter tamen
<lb ed="#L" n="4"/>non est pena vel punitio. Ad aliud dico quod praesenia
<lb ed="#L" n="5"/>est ad augmentum gratie per se: non autem ad expulsionem
<lb ed="#L" n="6"/>culpe.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e2429-d1e1942">
⁋ Ad quartum dubium dico primo quod actus de
<lb ed="#L" n="7"/>testandi esentialius et prius se habet ad expulsionem
<lb ed="#L" n="8"/>culpe inter omnes alios actus. hoc probatur: quia peccatum est in
<lb ed="#L" n="9"/>ptante voluntatis. igitur etc. et per consequens illud quod essesntia
<lb ed="#L" n="10"/>lius se habet ad hoc quod sit in ptante voluntatis: eentia
<lb ed="#L" n="11"/>lius se habebit ad deletionem culpre: sed inter illos
<lb ed="#L" n="12"/>actus actus detestandi prius est in ptante voluntatis
<lb ed="#L" n="13"/>igitur etc. Assumptum patet: quia tristicia non est in ptam
<lb ed="#L" n="14"/>te voluntatis nisi mediante actu detestandi. igitur
<lb ed="#L" n="15"/>iste actus essenttalius et prius requiritur ad delctionem
<lb ed="#L" n="16"/>culpre quam aliquod consequens illum actu. Confirmatur. quia deus
<lb ed="#L" n="17"/>potest suspendere causalitatem actus detestandi respectu
<lb ed="#L" n="18"/>tristicie et conseruare illum actum. et tamen tunc in illo
a<lb ed="#L" n="19" break="no"/>ctu meretur. igitur respectu deletionis culpe. Secundo
<lb ed="#L" n="20"/>dico quantum ad istud dubium quod inter omnes illos actus
<lb ed="#L" n="21"/>quae respiciunt actum actus detestandi est prior. Si
di<lb ed="#L" n="22" break="no"/>cas quod velle vidicare pectatum est actus prior. Respondeo
<lb ed="#L" n="23"/>quod no: quia nullus vult. vindicare aliquid nisi quod est
<lb ed="#L" n="24"/>ab eo prius nolitum: quia volitio vidicte praesupponir
<lb ed="#L" n="25"/>nolitionem illius propter quod infligit vindictam. Si
<lb ed="#L" n="26"/>dicas quod ex solo amore dei vult aliquod pectatum vir
<lb ed="#L" n="27"/>dicare. Respondeo quod velle vidicare peccatum praesuppe
<lb ed="#L" n="28"/>nit actum detestandi pectatum: quia aliquis habere vult et potest
<lb ed="#L" n="29"/>actum detestandi peccatum: et tamen nolle rectum vindicte
<lb ed="#L" n="30"/>igitur velle vidicare pectatum non est primus actus rectum
<lb ed="#L" n="31"/>peccati. Assumptum patet: quia vidicare est proprie rectum
<lb ed="#L" n="32"/>pene exterioris infligende. non inflicte. sed deus pos
<lb ed="#L" n="33"/>set precipere quod peccator non vindicaret vindictam
<lb ed="#L" n="34"/>actu interiori: sed solum exteriori. igitur etc. Ideo dico
<lb ed="#L" n="35"/>quod regularitur iste est ordo inter praedicta: quia primo
<lb ed="#L" n="36"/>est actus detestandi pectatum. secundo est pena sequens
<lb ed="#L" n="37"/>scilicet tristicia. tertio est acceptatio tam detestandi
<lb ed="#L" n="38"/>actus quam tristicie. quarto est velle vidicare hoc est vel
<lb ed="#L" n="39"/>le infligere penam exteriorem: siue per confessionem:
si<lb ed="#L" n="40" break="no"/>ue per satiffactionem. et hoc propter praeceptum diuinum: et
<lb ed="#L" n="41"/>aliter nollet forte inffigere penam talem. Et si
que<lb ed="#L" n="42" break="no"/>ras quo ordinantur isti tres actus detestari
acce<lb ed="#L" n="43" break="no"/>ptare et velle vidicare. dico quod non ordinantur esent
<lb ed="#L" n="44"/>tialiter proprie loquendo: quia vnus potest esse sine alio: et econ