-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e245.xml
816 lines (816 loc) · 57.4 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e245.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 3</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 3</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="67-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e245"><!-- l1d1q3 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e245-Hd1e108">Quaestio 3</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e111">
⁋ Questio tertia.
<!--137.xml-->
<pb ed="#L" n="67-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>Item quero utru
<lb ed="#L" n="2"/>fruitio sit qualitas realiter distincta a
<lb ed="#L" n="3"/>delectatione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e127">
⁋ Quod non. quia voluntas per
<lb ed="#L" n="4"/>fruitionem vltimate quaetatur: sed voluntas
<lb ed="#L" n="5"/>non potest vltimate quaetari nisi per delectationem. ergo
de<lb ed="#L" n="6" break="no"/>lectatio est fruitio. Maior patet. quia fruitio est vlti
<lb ed="#L" n="7"/>mum. ergo vltiate quaetat. minor patet. quia quaetatio
volun<lb ed="#L" n="8" break="no"/>tatis dicit quandam delectatonem. igitur illud quod vltia
<lb ed="#L" n="9"/>te quetat est delectatio. similiter quicquid habeat voluntas
<lb ed="#L" n="10"/>adhuc quaerit delectationem si careat ea. igitur numquam
<lb ed="#L" n="11"/>vltiate quaetatur nisi per delectationem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e147">
⁋ Secundo sici ied
<lb ed="#L" n="12"/>distinguuntur realiter. ant dlectatio est perfectior fruitione
<lb ed="#L" n="13"/>auat econuerso. si primo modo igitur felicitas principaliter
<lb ed="#L" n="14"/>poneretur in delectatione. consequens est falsum. igitur antecedens. consequentia
<lb ed="#L" n="15"/>patet. quia felicitas est perfectissimum accidens quod potest con
<lb ed="#L" n="16"/>petere creature rationali. falsitas consequentis patet. quia secundum
<lb ed="#L" n="17"/>philosophum et secundu omnes felicitas consistit in operatione. delecta
<lb ed="#L" n="18"/>tio autem non est operatio sed superueniens operationi. xt
<lb ed="#L" n="19"/>ethi. Si dicitur quod fruitio est perfectio: contrio. pit metha. esg
<lb ed="#L" n="20"/>sunt priora generatione: sunt posteriora perfectione. igitur
<lb ed="#L" n="21"/>fruitio si distinguitur realiter a delectatione erit
pri<lb ed="#L" n="22" break="no"/>or ea generatione. igitur erit posterior perfectione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e173">
⁋ Ter
<lb ed="#L" n="23"/>tio sic. si fruitio esset aliqua res prior delectatione. et
<lb ed="#L" n="24"/>omne prius potest fieri sine posteriori. igitur posset esse
<lb ed="#L" n="25"/>fruitio sine delectatione. consequens est falsum. quia omne quod est
<lb ed="#L" n="26"/>compossibile vni contrariorum est compossibile alteri contrario. ergo
<lb ed="#L" n="27"/>si fruitio est compossibilis delectatioi. et potest esse sine ea
<lb ed="#L" n="28"/>ergo est compossibilis tristitie. et per consequens aliquis posset
<lb ed="#L" n="29"/>frui deo et esse mis. et ita beatus et misen simul.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e192">
⁋ Ad
op<lb ed="#L" n="30" break="no"/>positum fruitio est actus elicitus. sed delectatio non est
<lb ed="#L" n="31"/>actus elicitus. sed superueniens operationi. x. ethi. ergo fruitio
<lb ed="#L" n="32"/>non est vlectatio. Ad istam quonem dicunt aliqui. quod omnis
<lb ed="#L" n="33"/>actus oluntatis affirmatiuus est desiderium vel dele
<lb ed="#L" n="34"/>ctat. sic omnis aor est aor desiderii vel delectationis
<lb ed="#L" n="35"/>et per oppositum omne odium diditur per sugam et tristitiam.
<lb ed="#L" n="36"/>sic quod omne odire vel est abominari vel sugere vniversali trista
<lb ed="#L" n="37"/>re et displicem. et secundum hoc omnis actus voluntatis prout est concum
<lb ed="#L" n="38"/>piscibils qui quidem actus sunt nolle et velle st. iiii. vide
<lb ed="#L" n="39"/>licet velle desiderii et velle delectationis. nolle fuge
<lb ed="#L" n="40"/>et nolle displicentie. hoc probatur primo sic. sicut se habet al
<lb ed="#L" n="41"/>petitus namlis in entibus sensu carentibus. sic se habet animalis er
<lb ed="#L" n="42"/>sensibilibus et voluntas in intellectualibus. sed
appeti<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tus nalis non habet nisi duos actus positios et duos
pri<lb ed="#L" n="44" break="no"/>uatiuos. Positiuos quod moueri in finem et quiescere
<lb ed="#L" n="45"/>in ipso. priuatiuos autem fugere ab opposito et inquie
<lb ed="#L" n="46"/>tari dum est subiec ipso. ergo similiter appetitus sensitiuus et
vo<lb ed="#L" n="47" break="no"/>luntas habent duos actus positiuos. scilicet desiderium et pro
<lb ed="#L" n="48"/>secutionem et quaetem in obiecto scilicet delectari. et duos
<lb ed="#L" n="49"/>negatiuos. quorum primus correspondem fuge et resilitio
<lb ed="#L" n="50"/>videlicet abominatio seu detestatio et fuga
<lb ed="#L" n="51"/>a malo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e242">
⁋ Secundus vero inquientationi scilicet
<lb ed="#L" n="52"/>displicentia et contristatio. Secundo sic si aliquis
<lb ed="#L" n="53"/>amor esset alius a desiderio et delectatione
<lb ed="#L" n="54"/>esset vtique ille amor quae incitat desiderium et fact de
<!--137.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 67-v -->
<lb ed="#L" n="55"/>lectari. sed ille non estaliud quam delectari et complacere
<lb ed="#L" n="56"/>in obiecto et conditionibus eius. vt ex terminis patet. idem
<lb ed="#L" n="57"/>enim est dictum: tale quid amo. et tale quid est complaces
mi<lb ed="#L" n="58" break="no"/>hi et delectabile. ergo est delectatio praeueniens desi
<lb ed="#L" n="59"/>derium. et delectatio obiecti praesentis subsequens de
<lb ed="#L" n="60"/>siderium.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e270">
⁋ Tertio. quia omnis amor est amor concupiscen
<lb ed="#L" n="61"/>tie vel amicitie. sed omnis amor concupiscentie est desi
<lb ed="#L" n="62"/>derium. et omnis amor amicitie. vel est delectatio ab
<lb ed="#L" n="63"/>sentum vel praesentis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e279">
⁋ Quarto. omnis amor est desiderium
<lb ed="#L" n="64"/>vel complacentia. sed omnis complacentia est delectatio. pater
<lb ed="#L" n="65"/>ex terminis. complaces mihi est delectabilis es mil
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e286">
<lb ed="#L" n="66"/>⁋ Quinto si sic. hoc esset vt vniretur obiecto. et trans
<lb ed="#L" n="67"/>formaretur in ipsum. et quiesceret in amato. et amato se
<lb ed="#L" n="68"/>condonaret. sed hoc omnia competunt delectationi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e295">
⁋ Preter
<lb ed="#L" n="69"/>ea. Augus. xiiii. de ciui. dei. c. vii. Amor inhians. i
<lb ed="#L" n="70"/>desiderans habere quod desideraturcupiditas est. Amor
<lb ed="#L" n="71"/>autem habens illud quod amatur: eoque fruens. letitia est
<lb ed="#L" n="72"/>seu dlectatio. Amor vero fugiens quod ei aduersatur
<lb ed="#L" n="73"/>timor est. Et sequitur. illud quod si acciderit sentiens
<lb ed="#L" n="74"/>tristitia est. Cum ergo ipse diuidat hoc amorem in
amor<lb ed="#L" n="75" break="no"/>inhyantem quae est desiderium. et amorem fruentem eo quod
<lb ed="#L" n="76"/>amatur quae est delectatio. odium autem in fugam eius quod
<lb ed="#L" n="77"/>aduersatur. quae est timor. et in abominationem mali
<lb ed="#L" n="78"/>quod praesens est: quae est tristitia. manifeste apparet quod fuit
<lb ed="#L" n="79"/>eius intentio omne odium diuidi in fugam et tristitiam. Amo
<lb ed="#L" n="80"/>rem vero in delectationem et desiderium. Sicut ergo ponit
<lb ed="#L" n="81"/>opinio ista. quod aliquis amor est realiter delectatio. et
<lb ed="#L" n="82"/>aliquas non. Et ideo argumenta aliquorum probantium quod
<lb ed="#L" n="83"/>delectatio et dilecto distinguntur realiter. non
conclu<lb ed="#L" n="84" break="no"/>dunt conclusio istam opinionem: nec est conrs illam conclusio quam arguunt
<lb ed="#L" n="85"/>sicut patebit.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e335">
⁋ Ideo arguo contrsi istam opinionem sic. quando
<lb ed="#L" n="86"/>aliqua sic se habent quod vnum manet alio non manente
il<lb ed="#L" n="87" break="no"/>la distinguntur realiter. sed potest manere dilectio de
<lb ed="#L" n="88"/>structo desiderio. et est destructa delectatione. erg
<lb ed="#L" n="89"/>distinguitur realiter ab vtroque. Sciendum est quod ista
<lb ed="#L" n="90"/>forma arguendi non valet sicut sonat. quando aliqua sic se
<lb ed="#L" n="91"/>habent quod vnum manet alio non manente. illa
distin<lb ed="#L" n="92" break="no"/>guntur realiter. sed possibile est quod maneat dilectio et non
<lb ed="#L" n="93"/>maneat delectatio nec tristitia. ergo dilectio
di<lb ed="#L" n="94" break="no"/>stinguitur realiter a delectatione et tristitia. sed est falla
<lb ed="#L" n="95"/>cia accidentis. sicut alibi est declaratum. sed sequitur ista
<lb ed="#L" n="96"/>conclusio. ergo haec est possibilis. dilectio distinguitur realiter
<lb ed="#L" n="97"/>a tristitia et delectatione. et hoc suffici contra praedictam
opi<lb ed="#L" n="98" break="no"/>nionem. Maior est manifesta. minor patet. Nam dyabo
<lb ed="#L" n="99"/>lus temptans aliquem hominem et perducens eum ad peccatum
<lb ed="#L" n="100"/>vult eum esse in illo peccato: et tunc habet aliquem actum
volun<lb ed="#L" n="101" break="no"/>tatis respectu illius peccati. quia detinet eum in illo pcto
<lb ed="#L" n="102"/>quantum potest. quod non faceret sine omni actu voluntatis
<lb ed="#L" n="103"/>respectu illius peccati. et tamen non habet desiderium. quia
desi<lb ed="#L" n="104" break="no"/>derium secundum istum est respectu non habiti. Nec habet delecta
<lb ed="#L" n="105"/>tionem. quia damnatus nullam delectationem habet. Et hoc potes
<lb ed="#L" n="106"/>probari. quia sicut beatus se habet ad tristitiam. ita damnat
<lb ed="#L" n="107"/>ad delecrationem. sed beatus nullam penitus habet tristitia
<lb ed="#L" n="108"/>ergo nec damnatus habet aliquam delectationem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e387">
⁋ hoc con
<lb ed="#L" n="109"/>firmatur. quia secundum omns damnatus pus iudicium nullam habe
<!--138.xml-->
<pb ed="#L" n="68-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>bit delectationem. sed pus iudicium habebunt damnati mul
<lb ed="#L" n="2"/>tos actus voluntatis respecum praesentium. sicut diabolus
vole<lb ed="#L" n="3" break="no"/>alios secum puniri. igitur praeter desiderium et delecti
<lb ed="#L" n="4"/>tionem habebunt aliquem actum voluntatis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e407">
⁋ Preterea
<lb ed="#L" n="5"/>non omne odium est fuga vel tristitia. ergo eadem ratione non
<lb ed="#L" n="6"/>omnis aor est desiderium vel delectatio. consequentia patet. quia omni
<lb ed="#L" n="7"/>odio opponitur aliquis amor. ergo distincto odio
distin<lb ed="#L" n="8" break="no"/>ctus amor. et ita illi odio quod nec est fuga nec tri
<lb ed="#L" n="9"/>stitia opponitur vnus amor. quae nec est desiderium quod
<lb ed="#L" n="10"/>opponitur fuge. nec delectatio quae opponitur tristi
<lb ed="#L" n="11"/>tie. antecedens probo. Nam sicut omne desiderium secundum istum
praesup<lb ed="#L" n="12" break="no"/>ponit amorem ex quo causatur: ita omnis fuga praesuppoi
<lb ed="#L" n="13"/>odium a quo causatur. sed fuga non neccessario praesuppoit tri
<lb ed="#L" n="14"/>stitiam. ergo illud odium praesuppositum nec est fuga nec
<lb ed="#L" n="15"/>tristitia. Assumptum quod fuga non neccessario praesupponit
<lb ed="#L" n="16"/>tristitiam patet. quia beatus fugit aliquid. quia vult aliquid
<lb ed="#L" n="17"/>non esse quod adhuc est. sicut desiderat aliquid esse quod
<lb ed="#L" n="18"/>nondum est. ergo tunc habet vnum actum oppositum desiderio.
<lb ed="#L" n="19"/>et per consequens fugam et per consequens vnum odium a quo causatur
fuga<lb ed="#L" n="20" break="no"/>sed nullam habet tristitiam secundum omnes. ergo illud odium praesuppo
<lb ed="#L" n="21"/>situm nec est fuga nec tristitia.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e446">
⁋ Preterea secundum philosoph
<lb ed="#L" n="22"/>x. ethi. summa tristitia excludit delectatione non
<lb ed="#L" n="23"/>solum non oppositam sed et oppositam sibi. sicut qui summe
<lb ed="#L" n="24"/>tristatur de amissione rei tpalis. non delectatur de
con<lb ed="#L" n="25" break="no"/>sideratione alicuius rei temporalis. sed illa tristitia non
ex<lb ed="#L" n="26" break="no"/>cludit omnem amorem illius considerationis. patet quia hoc po
<lb ed="#L" n="27"/>sito adhuc poterit laborare ad acquirendum illam
<lb ed="#L" n="28"/>considerationem. Preterea rationes sue non concludunt. sed
<lb ed="#L" n="29"/>magis ad oppositum. Prima non concludit. quia non sic
<lb ed="#L" n="30"/>se habet appetitus namlis in sensu caretibus sic animalis in
<lb ed="#L" n="31"/>sensibilibus. et voluntas in intellectualibus. quia
appe<lb ed="#L" n="32" break="no"/>titus namlis in actualiter appetendo nullum absolutum
<lb ed="#L" n="33"/>siue formaliter inherens acquirit. Appetitus animalis et etiam
<lb ed="#L" n="34"/>intellectualis acquiturt in appetendo aliquod absolutum si
<lb ed="#L" n="35"/>bi formaliter inherens quia actum appetendi quae est vna qua
<lb ed="#L" n="36"/>litas absoluta sicut actus cognoscendi est vna qua
<lb ed="#L" n="37"/>litas absoluta. et ita si esset boa similitudo. sequeretur
<lb ed="#L" n="38"/>quod sicut appetitus namlis non habet duos actus absolutos
<lb ed="#L" n="39"/>sibi formaliter iherentes. ita nec appetitus animalis nec
<lb ed="#L" n="40"/>rationalis quod est manifeste falsum. Et similiter quando accipitur quod
<lb ed="#L" n="41"/>appetitus namlis non habet nisi duos actus positiuos est
<lb ed="#L" n="42"/>duos priuatiuos. illud est manifeste falsum. quia non habe
<lb ed="#L" n="43"/>duos actus positiuos. quia quando graue est in cetro nul
<lb ed="#L" n="44"/>lum actum positiuum habet. quia si sic. quaero de illo actu. aut
<lb ed="#L" n="45"/>est realiter ipsa grauitas. aut distiguitur realiter. non primo
<lb ed="#L" n="46"/>modo. quia tunc illum actum haberet quando esset extra centrum. sic habet
<lb ed="#L" n="47"/>grauitatem extra centrum. Nec distinguitur realiter. quia nec est
<lb ed="#L" n="48"/>absolutum manifestum est. nec respecrius. quia ibi non est re
<lb ed="#L" n="49"/>spectus nisi de genere vbi. sed ille non est actus appetitus
<lb ed="#L" n="50"/>namlis. Eodem mdomodo patet quod non habet tales duos actus priua
<lb ed="#L" n="51"/>tiuos. nam quando graue est extra cetrum nullum actum habet
nis<lb ed="#L" n="52" break="no"/>in prohibens. quia frangit trabem si potest. et ita agit in terben
<lb ed="#L" n="53"/>vnsi prohibes non esset passibile. graue nullum actum
<lb ed="#L" n="54"/>haberet.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e520">
⁋ Dico ergo ad rationem quod non est simile. quia appetitus
<lb ed="#L" n="55"/>namlis non habet tales actus elicitos sicut habet appetitus ratio
<!--138.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 68-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>nalis et appetitus animalis. Similiter appetitus nalis semper est acti
<lb ed="#L" n="57"/>uus respectu actus quem elicit. Unde graue numquam ap
<lb ed="#L" n="58"/>petit nisi active agat. vel mouendo localiter: vel
de<lb ed="#L" n="59" break="no"/>struendo aliquid repugnans. Appetitus autem animalis: et
<lb ed="#L" n="60"/>similiter rationalis potest habere actum quantumcumque pure passiue se
<lb ed="#L" n="61"/>habeat. et ideo non est simile.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e544">
⁋ Secunda ratio non concludit. qua
<lb ed="#L" n="62"/>deberet probare quod idem est dicere. amo aliquid: et illud
<lb ed="#L" n="63"/>dlectat me. et ita narrat semisltum quod non probat. Quod enim
<lb ed="#L" n="64"/>sit sficultum probatum est: et patet. quia dyabolus et quaelibet
damna<lb ed="#L" n="65" break="no"/>tus intense diligit se. et tamen nllam delectationem habet respe
<lb ed="#L" n="66"/>ctu suipius. Similiter desiderat beatitudine. et multa et
<lb ed="#L" n="67"/>tamen in ill non dlectatur. Tunc ei cum intense desideraret
ali<lb ed="#L" n="68" break="no"/>qua. intense delectaretur in illis. quod est manifeste fiultum
<lb ed="#L" n="69"/>Similiter iracundus non delectatur in vidcam quam intense
desi<lb ed="#L" n="70" break="no"/>derat. quamuis delectaretur si poneretur in esse. ergo non omne
<lb ed="#L" n="71"/>desiderium causatur ex delectatione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e569">
⁋ Confirmatur. quia ali
<lb ed="#L" n="72"/>quis iracundus credens se non posse vindicare tristatur
<lb ed="#L" n="73"/>et non delectatur. ergo illud desiderium non causatur ex delecta
<lb ed="#L" n="74"/>tione et tamen causatur ex amore suiipius. vel ex amore amici quem
<lb ed="#L" n="75"/>desiderat vidicare. ergo non omnis anor est desiderium vel
<lb ed="#L" n="76"/>delectatio. Et ita argumentum est ad oppositum sit
<lb ed="#L" n="77"/>arguendo. omne desideriu causatur ab aliquo anore quae non
<lb ed="#L" n="78"/>est desiderium. sed non omne desiderium causatur ex delectatione
<lb ed="#L" n="79"/>ergo est aliquas anor: qui nec est desiderium nec delectatio.
<lb ed="#L" n="80"/>Maior habentur ab eo. Minor probata est de deside
<lb ed="#L" n="81"/>rio iracundi et desiderio dyaboli respectu beatitu
<lb ed="#L" n="82"/>dinis et multorum aliorum. Ideo dico ad
argumen<lb ed="#L" n="83" break="no"/>tum: quod non omnis anor incitans desiderium est delectatio.
<lb ed="#L" n="84"/>Tame complacere potest accipi dupliciter: vel pro omni velle re
<lb ed="#L" n="85"/>spectu alicuius habiti. et sic non omne complacens dlectat.
<lb ed="#L" n="86"/>Aliter idem est quod delectari. et sic non omne amatum compla
<lb ed="#L" n="87"/>cet. patet de dyabolo quai vult istum peccare quae peccat
<lb ed="#L" n="88"/>et tamen non delectatur in patcoto ipsius.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e608">
⁋ Tertia et ratio non
con<lb ed="#L" n="89" break="no"/>cludit. deberet eim probare: quod omnis anor amicitie est
<lb ed="#L" n="90"/>delectatio. quia oppositum probatum est: quod aliquis dili
<lb ed="#L" n="91"/>git se anore amicitie: et tamen non delectatur:
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e617">
⁋ Ad quartam
<lb ed="#L" n="92"/>patet prius quae complacentia est dlectato: et quae non.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e622">
⁋ Ad quin
<lb ed="#L" n="93"/>tam patet. per idem. quia stricte loquendo aliqui illorum quattuor
<lb ed="#L" n="94"/>nominatorum sunt magis effectus anori: quam ipse anor. et aliqui
<lb ed="#L" n="95"/>sunt effectus separabiles. sic declaratum est prius.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e631">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="96"/>augustinum leuitur dicitur quod est ibi praedicatio causal. quia anor
<lb ed="#L" n="97"/>frequens est causa delectationis et leticie. nisi impediatur
<lb ed="#L" n="98"/>Et qualiter poterit impediri. declarabitur in secundo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e640">
⁋ Alia
<lb ed="#L" n="99"/>est opinio scoti. qui ponit quod vel omnis anor realiter distinguitur.
<lb ed="#L" n="100"/>a delectatione. hec conclusio probatur multipliciter. Primo
<lb ed="#L" n="101"/>sic. actus voluntatis est in ptante nostra. sed delectatio non es
<lb ed="#L" n="102"/>in ptante voluntatis. quia tunc tristicia esset in voluntatis
<lb ed="#L" n="103"/>ptante. consequens est seilitet. quia v. metha. omne triste est inuolunta
<lb ed="#L" n="104"/>rium. ergo tristitia non est voluntaria. ergo nec est in ptante vo
<lb ed="#L" n="105"/>luntatis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e659">
⁋ Preterea. quia odium et tristitia differunt realiter. ergo
<lb ed="#L" n="106"/>anor et delectatio. antecedens patet. quia odium non requirit obie
<lb ed="#L" n="107"/>ctum apprehensum subiec ratione exntur. sed tristitia requirit
ob<lb ed="#L" n="108" break="no"/>iectum apprehensum subiec ratione existentis: quia numquam cotristor
<lb ed="#L" n="109"/>nisi cum nolitum euenit vel timetur euenire. Alias rati
<lb ed="#L" n="110"/>nes. quarum aliquai concludunt alique non. require
<!--139.xml-->
<pb ed="#L" n="68-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>in Ioh. Rropor. parisien. di¬. e q i⁋ Ideo aliter dicen
<lb ed="#L" n="2"/>dum ad quaonem circa quam sic est procedendu. Primo
viden<lb ed="#L" n="3" break="no"/>dum est quo se habent inter se dilectio et delcantio secundum idem
<lb ed="#L" n="4"/>titatem et diuersitatem. Secundo quo se habent secundum
effici<lb ed="#L" n="5" break="no"/>etiam et effectitatem. Tertio quo se habent quantum ad subtea
<lb ed="#L" n="6"/>iectum recipiens ea. Quarto quo secundum nobilitatem
<lb ed="#L" n="7"/>quod illorum est nobilius.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e694">
⁋ Quantum ad primum dico quod
<lb ed="#L" n="8"/>amor et delectatio distinguuntur realiter. quia si
<lb ed="#L" n="9"/>aliquis amor esset realiter delectatio. maxime esset ille
<lb ed="#L" n="10"/>quae est in consecutione prius desiderati. sed ille non est realiter
<lb ed="#L" n="11"/>delectatio ergo nullus est realiter delectatio. Assumptum
<lb ed="#L" n="12"/>probatum est arguendo contrusi praecedentem opni
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e707">
⁋ Circa secundum
<lb ed="#L" n="13"/>dicitur quod dilectio et delectat o sunt a diuersis causais
<lb ed="#L" n="14"/>efficientibus. quia dilectio est effectiue a voluntate. sed
<lb ed="#L" n="15"/>delectatio est effective ab obiecto: quia sicut obiectum
<lb ed="#L" n="16"/>sensibile est causa delectationis in appetitum sesitiuo. ita
<lb ed="#L" n="17"/>obiectum intellectuale est causa delectationis in appeti
<lb ed="#L" n="18"/>tu intellectio. hoc etiam probatur. quia quod actus diligendi sit ef
<lb ed="#L" n="19"/>fectiue a voluntate patet. quia actus odiendi est effectiue
<lb ed="#L" n="20"/>a voluntate. ergo et actus volendi vel diligendi. consequentia patet.
<lb ed="#L" n="21"/>qui sunt actus oppositi. ergo sunt eiusdem potentie. similiter
vi<lb ed="#L" n="22" break="no"/>quod actus est eque liber. Atecedens patet. quia sicut actus diligendi est
<lb ed="#L" n="23"/>respecum boni inquantum bonum. ita actus odiendi est
re<lb ed="#L" n="24" break="no"/>spectu mali inquantum malum. quaero ergo. an actus volendi
<lb ed="#L" n="25"/>est a voluntate an ab obiecto. si a voluntate haber e
<lb ed="#L" n="26"/>positum. non ab obiecto. quia priuatiuum inquantum tale non
<lb ed="#L" n="27"/>est causa positiui. malum autem inquantum tale est puatiuum. et
<lb ed="#L" n="28"/>actus est aliquid positiuum. ergo non causatur ab obiecto. ergo a
<lb ed="#L" n="29"/>voluntate sed actus delectationis non causatur a voluntate:
<lb ed="#L" n="30"/>sed ab obiecto.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e749">
⁋ Dicut non. pr. x.ethi. c. iiii. quod obiecto
<lb ed="#L" n="31"/>sensibili sensato semper est delectationis actus. et primo
<lb ed="#L" n="32"/>retho. dicit quod delectabile est causa delectationis. similiter
<lb ed="#L" n="33"/>tristitia quae opponitur delectationi est ab obiecto et
<lb ed="#L" n="34"/>non a voluntate. quia nihil tristat seipsum ergo nec
dele<lb ed="#L" n="35" break="no"/>ctatio est a voluntate.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e762">
⁋ Sed hoc opinio non est vera. quia quando
<lb ed="#L" n="36"/>aliquid equaliter potest esse sine alio sicut cum alio et illo posi
<lb ed="#L" n="37"/>to non potest esse nisi aliud ponatur. non est causa effectiua
<lb ed="#L" n="38"/>ipsius. sed posito actu voluntatis equaliter potest esse
dele<lb ed="#L" n="39" break="no"/>ctio sine obiecto sicut cum obiecto. et ipso obiecto
<lb ed="#L" n="40"/>posito destruendo actum voluntatis nullo modo potest esse
<lb ed="#L" n="41"/>delectatio ergo obiectum non est causa delectationis saltem
<lb ed="#L" n="42"/>mmediam. Preterea pluralitas non est ponenda snmen necces
<lb ed="#L" n="43"/>tate vel certa experientia. sed posito actu voluntatis
<lb ed="#L" n="44"/>solo videtur haberi causa sufficiens dlectationis. ergo videtur obiectum
<lb ed="#L" n="45"/>superfluem. Preterea illud quod non est non est causa positiva
ali<lb ed="#L" n="46" break="no"/>cuius. sed obiectum potest esse nonens. vnde respectum multorum
<lb ed="#L" n="47"/>quae non sunt est delectatio. Si dicitur quod sunt in cognitione
<lb ed="#L" n="48"/>intellectus. et hoc sufficit ad hoc quod sint causa delectationis.
<lb ed="#L" n="49"/>Contra si haec. ergo ipsa cognitio erit causa delectationis.
<lb ed="#L" n="50"/>quia hoc non est aliquid existens realiter nisi ipsa cognitio vel
<lb ed="#L" n="51"/>volitio. ergo alterum istorum est causa. sed neutrum istorum est ob
<lb ed="#L" n="52"/>iectum. ergo obiectum non est causa. Ideo dico quantum ad istum
<lb ed="#L" n="53"/>articulum quod obiectum non est ca immediata
delecta<lb ed="#L" n="54" break="no"/>tionis: sed causa immediata delectationis est ipse actus
vo<lb ed="#L" n="55" break="no"/>luntatis. Et ratio est quia posito actu voluntatis equali. siue
<lb ed="#L" n="56"/>obiectum sit siue non sit. sequitur equals delectatio. et sine
<!--139.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 68-v -->
<lb ed="#L" n="57"/>actu voluntatis nullo modo potest seque delectatio. ergo so
<lb ed="#L" n="58"/>us actus voluntatis erit causa immediata.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e821">
⁋ Si dicatur quod
<lb ed="#L" n="59"/>illa ratio non sufficit. quia respecum eiusdem effectus possunt
<lb ed="#L" n="60"/>esse plres causae quarum quaelibet sit sufficiens. ergo quantumcumque
voli<lb ed="#L" n="61" break="no"/>tio sit causa sufficiens delectationis. ex hoc non sequitur quod
<lb ed="#L" n="62"/>obiectum non sit causa
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e833">
⁋ Similiter ex hoc quod sine volitione no
<lb ed="#L" n="63"/>otest esse delectatio non sequitur quod volito sit causa. quia aliqua
<lb ed="#L" n="64"/>aliquando ordinantur quorum neutrum est causa alterius. ita quod est
<lb ed="#L" n="65"/>ordo effectuum respecum eiusde causae: quae tamen non
ordinam<lb ed="#L" n="66" break="no"/>tur inter se secundum ordinem causalitatis. exemplum si sol illui
<lb ed="#L" n="67"/>naret aliquam partem sibi propinquam et pars sibi reotior
<lb ed="#L" n="68"/>non esset illuinabilis nisi a sole propter eius opracitatem.
<lb ed="#L" n="69"/>sol illuminaret illam parten renotam. non autem persprima illu
<lb ed="#L" n="70"/>minata esset tunc ordo inter parte propinquam et reotam. sicut
<lb ed="#L" n="71"/>ordo effectuum eiusdem causae. non tamen ordo causae ad
ef<lb ed="#L" n="72" break="no"/>fectum. ergo similiter in proposito poterit volitio neccssara pre
<lb ed="#L" n="73"/>supponi delectationi et non esse causa illius. Preterea peper
<lb ed="#L" n="74"/>eandem rationem sequeretur quod non esset effectiue a voluntate
<lb ed="#L" n="75"/>Ad primum istorum respondeo quod quamuis respecum eiusde effe
<lb ed="#L" n="76"/>ctus possint esse pleres causae. hoc tamen non est ponendum sine ne
<lb ed="#L" n="77"/>cessitate. puta nisi per experientiam posset conuinci. ita scilice
<lb ed="#L" n="78"/>quod ipsoposito alio dstructo sequitur effectus. vel quod ip
<lb ed="#L" n="79"/>so non posito quocumque alio posito non sequitur effectus
<lb ed="#L" n="80"/>Exemplum primi probatur quod ignis est causa caloris. quia igne
<lb ed="#L" n="81"/>ipso posito omnibus aliis amotis. sequitur calor in calefa
<lb ed="#L" n="82"/>ctibili approximato. eodem modo probatur de sole quod est
<lb ed="#L" n="83"/>causa calor. quia igne amoto et sole approximato sequitur
<lb ed="#L" n="84"/>calefactio. Exemplum secundi probatur quod obiectum est causa
in<lb ed="#L" n="85" break="no"/>tellectionis intuitive. quia omnibus aliis positum ipso solo
a<lb ed="#L" n="86" break="no"/>moto non sequitur notitia intuitiva. ergo obiectum est causa
no<lb ed="#L" n="87" break="no"/>titie intuitive. et tamet tamle argumntum per talem propositionem. quod
<lb ed="#L" n="88"/>quaecumque res absoluta requiritur in esse reali ad esse alicu
<lb ed="#L" n="89"/>ius: est causa illius in aliqui genere causae. Primum argumntum tamen
<lb ed="#L" n="90"/>per istam propositionem. Se illud quo posito sequitur aliud est
<lb ed="#L" n="91"/>causm illius. Aliter. aliquid esse causam alterius potest probari sin talti
<lb ed="#L" n="92"/>experientia per rationem. et isto modo probatur quod voluntas est causa
<lb ed="#L" n="93"/>effectiva actus sui. quia omnis potentia libera quae non potest
<lb ed="#L" n="94"/>nontari est causa effectiva sui actus et forte ista ratio sola est
<lb ed="#L" n="95"/>conuincens voluntatem esse causam effectiuam alicus actus sui.
<lb ed="#L" n="96"/>Alie autem rationes. puta fundate super tmlia media. quod
<lb ed="#L" n="97"/>opetit nem inferiori: non debet sine neccesstate negari a
<lb ed="#L" n="98"/>superiori. caus vniversalis secunda concurrit partialiter immediate ad
<lb ed="#L" n="99"/>prducendum effen causae particulari. ergo causa prima simpliciter.
<lb ed="#L" n="100"/>Similiter corpus non est causa omioit alicus spalis. et huiusmodi magis
<lb ed="#L" n="101"/>sunt persuasiones quam rationes demonstratiue vel neccesoconuince
<lb ed="#L" n="102"/>tes. Cum ergo nlla talis via patet ad probandum delcantionem
<lb ed="#L" n="103"/>causari ab obiecto. non debet poesi quod causaetur ab eo. Quod eit
<lb ed="#L" n="104"/>posset probari per experientiam patet non ei primo modo. quia ipsum
<lb ed="#L" n="105"/>obiectum quocumque modo poatur non sequitur delcantio
a<lb ed="#L" n="106" break="no"/>mota cognitione ipsius vel aota est volitione. nec
se<lb ed="#L" n="107" break="no"/>cundo modo patet. quia obiecto destructo potest esse
dele<lb ed="#L" n="108" break="no"/>ctatio. Et si posset probari quod posito aliqui actu vo
<lb ed="#L" n="109"/>luntatis et destructo obiecto non sequeretur delcantio:
<lb ed="#L" n="110"/>tent posset probari quod obiectum est causa illius delcantionis. et
<lb ed="#L" n="111"/>iosi posset probari quod posita notitia intuitiua per di
<lb ed="#L" n="112"/>nam potentiam sane obiecto non sequeretur tanta delcantio
<!--140.xml-->
<pb ed="#L" n="69-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>quanta obiecto realiter existente. tunct posset probari quod obie
<lb ed="#L" n="2"/>ctum esset causa illius delcantionis vel saltem volitionis prece
<lb ed="#L" n="3"/>denter dicantionem
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e957">
⁋ Similiter non potest probari per rationem patet. quod non per
<lb ed="#L" n="4"/>primam. quia obiectum nel facit ad liberam productionem
ali<lb ed="#L" n="5" break="no"/>cuius. ergo per libertatem non potest probari esse causa cuiuscumque
<lb ed="#L" n="6"/>Similiter per alias rationes non potest probari. maxime. quia obiectum
<lb ed="#L" n="7"/>potest non existere posita delicantione. Ex isto sequitur quod
<lb ed="#L" n="8"/>non potest sufficientur probari quod intellectus est causa effectiva con
<lb ed="#L" n="9"/>gnitionis sed sufficit ad saluandum omnia quod sit subiectum com
<lb ed="#L" n="10"/>gnitionis. de hoc alias
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e975">
⁋ Ad secundum dico quod ex tamli
or<lb ed="#L" n="11" break="no"/>dine semper conuenit inferre causalitarem in priori respecum
poste<lb ed="#L" n="12" break="no"/>rioris. maxime si prius potest esse snmn posteriori. et non
econ<lb ed="#L" n="13" break="no"/>uerso nimiliter. et hoc per illam propositionem quam iste doctor
conce<lb ed="#L" n="14" break="no"/>dit quod nmul absolutum neccsario exigitur ad esse alicuius. ni
<lb ed="#L" n="15"/>si quod est causa illius in aliquia genere causae. ergo si prius exigitur ad
<lb ed="#L" n="16"/>esse secundi. quia secundum non potest esse sanmen priori: prius erit causa illius
<lb ed="#L" n="17"/>in aliqui genere causae. Si dicitur quod quamuis sit prius non tamen neccesso
<lb ed="#L" n="18"/>exigitur ad esse secundi. Contra: quia si sit prius
<lb ed="#L" n="19"/>quero qua prioritate aut prioritate perfectionis
<lb ed="#L" n="20"/>et hoc nihil est ad propositum. quia posterius potest simpliciter esse
<lb ed="#L" n="21"/>sine tali priori. aut prioritate temporis aut nature. aut
<lb ed="#L" n="22"/>casalitatis. et quodcumque istorum detur si sit prius essentialiter
<lb ed="#L" n="23"/>et non accidentaliter. prius erit causa posterioris. De pria
<lb ed="#L" n="24"/>prioritate patet. quia si sit prius tempore: et non per accidens tantum
<lb ed="#L" n="25"/>sed pro se. ergo posterius non potest esse sine priore. ergo causatur ab eo
<lb ed="#L" n="26"/>per praedca. et principia istius doctoris de quibus modo dictum
<lb ed="#L" n="27"/>est. et est in ptrima. q. prologi. si sit prioritas nature. habentur
<lb ed="#L" n="28"/>propositum. per eadem principia. Si sit prioritas esse habentur
<lb ed="#L" n="29"/>propositum. Nec videtur quod aliqua alia prioritas sit ad
<lb ed="#L" n="30"/>propositum. patet inductive. Et quando dicitur quod est ordo effe
<lb ed="#L" n="31"/>ctuum respectu eiusdem causae. quia tamen non ordinantur inter
<lb ed="#L" n="32"/>se secundum ordinem causalitatis. Dico quod hoc non est possibile
<lb ed="#L" n="33"/>nisi forte ordine perfectionis. et cum tamei ordine stat non
<lb ed="#L" n="34"/>solum quod prius non sit causa posterioris. sed equaliter quod posterius
<lb ed="#L" n="35"/>sit causa realis effectiva prioris. et vniversaliter nullus potest esse ordo
<lb ed="#L" n="36"/>effectuum respectu eiusdem causae sine ordine causalitatis
<lb ed="#L" n="37"/>prioris ad posterius. nisi quae quantum est ex natura sua com
<lb ed="#L" n="38"/>patitur secum quod posterius in tamli ordine sit simpliciter causa
re<lb ed="#L" n="39" break="no"/>alis prioris in tameli ordine. et ita si volitio sit prior natura
<lb ed="#L" n="40"/>vel tempore vel aliquo tmusli ordine. et hoc per se: et non tantum per
ac<lb ed="#L" n="41" break="no"/>cidens. contigit inferre quod volitio est causa delectationis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1045">
<lb ed="#L" n="42"/>⁋ Si instetur adhuc: quod non est probatum sufficienter: quod
vo<lb ed="#L" n="43" break="no"/>litio sit causa delectationis. quia quando aliqua sunt inseparabilia
<lb ed="#L" n="44"/>ad inuicem. de neutro illorum potest probari quod vnum est causa al
<lb ed="#L" n="45"/>terius. sed actus volendi et delectato sunt inseparabiles al
<lb ed="#L" n="46"/>inuicem naturaliter. ergo non plus potest probari quod actus volendi
<lb ed="#L" n="47"/>est causa delectationis quam econuerso. sed sufficit quod causenter
<lb ed="#L" n="48"/>ab vna et eadem causa. quia non est inconueniens eandem
<lb ed="#L" n="49"/>causam habere distinctos effectus specie simul.
<lb ed="#L" n="50"/>sine tali ordiue. nisi forte cum ordine perfectio
<lb ed="#L" n="51"/>nis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1069">
⁋ Ad istud respondeo. quod si sit possibile
proba<lb ed="#L" n="52" break="no"/>ri quod per potentiam divinam vnum esset separabile ab alio: et
<lb ed="#L" n="53"/>non econuerso posset forte probari causalitas in vno
re<lb ed="#L" n="54" break="no"/>spectu alterius et non econuerso. et ita si non posset esse
<lb ed="#L" n="55"/>delectatio sine actu volendi. cum sit probatum prius quod
<lb ed="#L" n="56"/>potest esse actus volendi sine delectatione. sequitur quod actus
<!--140.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 69-r -->
<lb ed="#L" n="57"/>nolendi sit causa delectationis. Tame dico quod naturaliter
<lb ed="#L" n="58"/>sunt separabiles. ita quod actus volendi potest esse sine de
<lb ed="#L" n="59"/>lectatione: et non econuerso. patet quia aliquis habens summam
<lb ed="#L" n="60"/>tristitiam potest aliquid velle et illud consequi. et tamen non dele
<lb ed="#L" n="61"/>ctabitur in illo. ergo naturaliter potest esse actus volendi sine de
<lb ed="#L" n="62"/>lectatione. et non econuerso. ergo est causa illius.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1102">
⁋ Ad tertium
<lb ed="#L" n="63"/>concedo: quod non potest sufficientur probari quod delectatio est ef
<lb ed="#L" n="64"/>fective a voluntate.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1110">
⁋ Ad primum argumentum alterius
<lb ed="#L" n="65"/>opinionis dico quod obiectum semsibile non est causa immedia
<lb ed="#L" n="66"/>ta dlectationis in appetitum sensitiuo. sed ipsa
cogni<lb ed="#L" n="67" break="no"/>tio magis est causa immediata: secundum philosophum x. ethi. vbi
vi<lb ed="#L" n="68" break="no"/>detur attribuere ipsi operationi causalitatem respectu de
<lb ed="#L" n="69"/>lectationis. Si dicitur quod quae ratione cognito sensitiua est causa in
<lb ed="#L" n="70"/>mediata delectatonis in appetitum sensitio. eadem ratione
<lb ed="#L" n="71"/>cognito intellectiva erit causa immediata delectationis
<lb ed="#L" n="72"/>in appetitum intellectio
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1130">
⁋ Respondeo negando consequentiam. et
<lb ed="#L" n="73"/>causa est. quia potest notitiam intellectivam et delectationem est vnus
<lb ed="#L" n="74"/>actus voluntatis medius. et ideo erit ille causa: sed potetst
cogni<lb ed="#L" n="75" break="no"/>tionem sesitiuam et delctantionem in appetitum sensitio non est
<lb ed="#L" n="76"/>talis actus medius. et ideo cognito sensitiva erit causa
imme<lb ed="#L" n="77" break="no"/>diam. de hoc forte alias.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1143">
⁋ Ad secundum arguintum concedo
<lb ed="#L" n="78"/>quod delectatio et dilectio stur a diuersis agentibus
<lb ed="#L" n="79"/>sed illa diuersa agentia non sunt voluntas et obiectum. sed
<lb ed="#L" n="80"/>sunt voluntas et actus voluntatis. Ad proba. contedo quod
<lb ed="#L" n="81"/>actus volendi est a voluntate quamuis ratio non valeat. quia
<lb ed="#L" n="82"/>et dilectio non est a voluntate sicut a causa toli cum sit et
<lb ed="#L" n="83"/>ab ipsa cognitione effectiue sicut alias declambitur.
<lb ed="#L" n="84"/>Sed dico quod delcantio non est ab obiecto quia ideo est ob
<lb ed="#L" n="85"/>iectum actus et delcantionis consequentis. ergo a quocumque obie
<lb ed="#L" n="86"/>cto non potest esse actus voluntatis. quia ipsum obiectum non est
<lb ed="#L" n="87"/>ess positiuum ab eodem perper eandem rationem non erit delcam
<lb ed="#L" n="88"/>tio. cum delcantio sit es positiuum. et ita si malum
in<lb ed="#L" n="89" break="no"/>quantum malum sit pure praiuatiuum. non plus poterit esse
<lb ed="#L" n="90"/>delcantio effective a malo inquantum malum. quam actus. Et
<lb ed="#L" n="91"/>ita vna pars illius rationis manifeste destruit aliam. et quando
<lb ed="#L" n="92"/>probatur per. p. quod obiecto sensato sequitur delcantio
conce<lb ed="#L" n="93" break="no"/>do. et ita ipsa sensatio est causa illius delctantionis et eodem
<lb ed="#L" n="94"/>modo quia obiecto volito sequitur delcantio. ideo ipsa
voli<lb ed="#L" n="95" break="no"/>tio erit causa. Ad aliam auctoritate dico quod delcam biese est causa
<lb ed="#L" n="96"/>delcantionis mediam. et hoc quando delcambile neccesro est prius
<lb ed="#L" n="97"/>namliter loquendo sicut est de delcambilibus sensuum particulari
<lb ed="#L" n="98"/>um. numquam tamen est causa immediam.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1191">
⁋ Ad tertiam proba. dico quod
<lb ed="#L" n="99"/>tristitia non est ab obiecto nisi forte aliquando media
<lb ed="#L" n="100"/>te: sed immediate est ab ipso actu voluntatis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1198">
⁋ Si dicitur cotr
<lb ed="#L" n="101"/>omnia ista. quod tunc semper posito actu voluntatis sequeretur
de<lb ed="#L" n="102" break="no"/>lectatio vel tristitia. quia actus voluntatis non est causa libe
<lb ed="#L" n="103"/>ra sed namlis. Respondeo quod semper sequitur delcantio vel tristitia
<lb ed="#L" n="104"/>nisi sit impedimentum. sed aliquando est impedimentum. sicut quando
<lb ed="#L" n="105"/>est summa tristitia impeditur actus voluntatis a dlcantioe
<lb ed="#L" n="106"/>quae deberm seque perper ipsam tristitiam. Circa tertium est
dif<lb ed="#L" n="107" break="no"/>ficultas. an delcanto sit subiective in ipsa voluntate
<lb ed="#L" n="108"/>vniversali ipso actu voluntatis. dico quod non est subiective in actu
<lb ed="#L" n="109"/>voluntatis sed in ipsa voluntate. Cuius ratio est. quia omne
subie<lb ed="#L" n="110" break="no"/>ctum receptiuum alicus contrarii est receptiuum alterius contraii.
<lb ed="#L" n="111"/>ergo si actus voluntatis esset receptiuus delectatonis
<lb ed="#L" n="112"/>idem actus eset receptiuus tristitie sibi contrarie
<!--141.xml-->
<pb ed="#L" n="69-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>sed hoc est inconueniens. et forte impossibile quod
<lb ed="#L" n="2"/>aliquis summe diligat aliquid et tamen tristetur de illo
ni<lb ed="#L" n="3" break="no"/>si forte propter aliquem alium actum. Si dicatur quod ista
<lb ed="#L" n="4"/>ratio non valet. quia ignis est receptiuus caloris. non tamen fri
<lb ed="#L" n="5"/>giditatis. Ad istud potest dici quod ignis de potentia.
<lb ed="#L" n="6"/>dei absoluta potest recipere frigiditatem. Si dicatur
<lb ed="#L" n="7"/>quod eodem modo videtur quod de potentia dei obsoluta potest
<lb ed="#L" n="8"/>stare actus amori cum tristitia. quia sicut omne subiectum
<lb ed="#L" n="9"/>receptiuum vnius contrari est receptiuum alterius. ita quaes
<lb ed="#L" n="10"/>quid absolutum est compossibile vni contraiorum est
compossi<lb ed="#L" n="11" break="no"/>bile reliquo de potentia dei absoluta. patet indu
<lb ed="#L" n="12"/>ctiue. quia quicquid stat cum albedine: stare potest cum
<lb ed="#L" n="13"/>nigredine.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1261">
⁋ Confirmatur. quia actus aoris intesus stat
<lb ed="#L" n="14"/>cum tristitia de obiecto eodem scilicet cum aliquis timet per
<lb ed="#L" n="15"/>dere illud quod diligit. Ad istud potest dici quod tali
<lb ed="#L" n="16"/>acrus amoris non stat cum tristitia opposita conrie
il<lb ed="#L" n="17" break="no"/>li delectationi cuius natus est esse causa. Si dicatur vnum
<lb ed="#L" n="18"/>vni est contrarium. ergo si delectatio illa contrariaretur illi
tri<lb ed="#L" n="19" break="no"/>stitie. ille actus voluntatis noncontrariabitur. ergo poterit sta
<lb ed="#L" n="20"/>re cum ea. Potest dici quod quamuis actus ille voluntatis non
<lb ed="#L" n="21"/>contraietur proprie illi tristitie tamen sibi repugnatt. Unde sicut in
<lb ed="#L" n="22"/>formis substantialibus est incompossibilitas aliquarum for
<lb ed="#L" n="23"/>marum. quamuis non proprie contrarientur. ita poterit dici quod in
<lb ed="#L" n="24"/>formis accidentalibus est aliqua incompossibilitas. quam
<lb ed="#L" n="25"/>uis non proprie contrarientur. et ita oportet negare illam propositionem
<lb ed="#L" n="26"/>quod cuicumque conriorum esset aliquid absolutum compossibile
<lb ed="#L" n="27"/>quod est compossibile alteri conriorum. Et ideo quamuis act
<lb ed="#L" n="28"/>voluntatis qui est amor sit compossibilis delectationi.
<lb ed="#L" n="29"/>non tamen oportet quod sit compossibilis tristitie sibi opposite.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1299">
<lb ed="#L" n="30"/>⁋ Si dicatur quod in formis substantialibus. quandocumque aliquid est
<lb ed="#L" n="31"/>conossibile vni illarum formarum repugnantium. et
re<lb ed="#L" n="32" break="no"/>liqua. ergo et in formis accidentalibus repugnantibus quicquid
<lb ed="#L" n="33"/>absolutum est compossibile vni et reliqua. Potest dici quod
<lb ed="#L" n="34"/>forma substantialis est compossibilis vni forme specifice et
<lb ed="#L" n="35"/>non reliqua: sicut forma sensitiua in homine quae distinguitur
<lb ed="#L" n="36"/>realiter ab intellectiua est compossibilis forme intelle
<lb ed="#L" n="37"/>ctiue et non forme asini. Similiter in accidentalibus.
al<lb ed="#L" n="38" break="no"/>bedo et intellectio sunt forme repugnantes. quia in
<lb ed="#L" n="39"/>possibile est quod sint in eodem subiecto primo. et tamen ali
<lb ed="#L" n="40"/>quid est compossibile albedini et non intellectioi. ita
<lb ed="#L" n="41"/>poterit dici in proposito.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1328">
⁋ Ad confirmationem respondeo
<lb ed="#L" n="42"/>quod illa tristitia quae est de timore amissionis boni
a<lb ed="#L" n="43" break="no"/>mati. et quaecumque alia non opponitur delectationi qui est
<lb ed="#L" n="44"/>in illo obiecto. Et ideo poterit actus amoris stare
<lb ed="#L" n="45"/>cum tali tristitia. Qui autem vult concedere illam
pro<lb ed="#L" n="46" break="no"/>positionem quod quicquid absolutum stat cum vno contriorum
<lb ed="#L" n="47"/>stat cum reliquo. saltem de potentia dei absoluta.
<lb ed="#L" n="48"/>et concedit cum hoc quam vnum est vni contrarium habet dicere consequent
<lb ed="#L" n="49"/>quod de potentia dei absoluta actus amores potest stare
<lb ed="#L" n="50"/>cum tristitia. Dico ergo quantum ad istum articulit. quod
proba<lb ed="#L" n="51" break="no"/>bilius est dicere quod delectatio sit subiectiue in vo
<lb ed="#L" n="52"/>luntate et non in actu voluntatis. quamuis forte hoc
suffi<lb ed="#L" n="53" break="no"/>cienter probari non possit. quin rationes possent
euadi<lb ed="#L" n="54" break="no"/>Dico tamen quod per principia Ari. potest hoc probari sufficientur
<lb ed="#L" n="55"/>Nam sicut patet in lipraedica. subseantia maxime proprium est. quod est su
<!--141.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 69-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>sceptiua contrariorum. ita quod nulli alii potest hoc competere.
<lb ed="#L" n="57"/>ergo cum delectatio et tristitia sint conraria. erunt imme
<lb ed="#L" n="58"/>diate in aliqua substantia et per consequens neutrum immediate erit:
<lb ed="#L" n="59"/>in aliquo accidente. et ita neutrum erit subiectiue in
<lb ed="#L" n="60"/>actu voluntatis. sed in ipsa voluntate quae est ipsa anima rationalies
<lb ed="#L" n="61"/>Si dicatur quod quantitas est receptiua contrariorum. Dico
<lb ed="#L" n="62"/>quod intentio aristotel fuit quod quantitas non est alia res
<lb ed="#L" n="63"/>a substantia. et ita stat simul secundum ari. quod sola substantia suscipit con
<lb ed="#L" n="64"/>trria. et quod quantitas suscipit contraria.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1387">
⁋ Circa quartum
ar<lb ed="#L" n="65" break="no"/>ticulum dico ad praesens. quod actus amories est simpliciter
nobi<lb ed="#L" n="66" break="no"/>lior ipsa delectatione. hoc potest persuaderi primo sic
<lb ed="#L" n="67"/>cuius contrarium est peius et imperfectius illud est nobilius. sed odium
<lb ed="#L" n="68"/>dei est peius tristitia. ergo dilectio est nobilior
dele<lb ed="#L" n="69" break="no"/>ctatione. maior videtur manifesta. minor patet quia ex quae vtrum
<lb ed="#L" n="70"/>quod est accidens. illud quod est magis fugiendum est peius: sed
<lb ed="#L" n="71"/>odium dei est magis fugiendum quam tristitia. Secundo sic
<lb ed="#L" n="72"/>creatura rationalis est perfectior omni creatura irrationali
<lb ed="#L" n="73"/>ergo illud accidens per quod distinguitur maxime a creatura
<lb ed="#L" n="74"/>irrationali erit perfectius. sed videtur quod creatura rationalis
<lb ed="#L" n="75"/>magis distinguitur per volitione quam per quancumque dele
<lb ed="#L" n="76"/>ctationem. Assumptum patet. quia maxime distiguitur per
li<lb ed="#L" n="77" break="no"/>bertatem quae est principium volitionis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1418">
⁋ Preterea videtur quod
<lb ed="#L" n="78"/>nor amicitie est perfctissimum accidens quod potest alicui
<lb ed="#L" n="79"/>competere. ergo est persectior delectatione. Antecedens patet. quia
il<lb ed="#L" n="80" break="no"/>le maxime acceptatur a deo
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1427">
⁋ Preterea aor vie est
per<lb ed="#L" n="81" break="no"/>fectior delectatione vie. ergo amor patrie est perfectior
<lb ed="#L" n="82"/>delectatione patrie. et per consequens tmioliter aor est perfectior
de<lb ed="#L" n="83" break="no"/>lectatione
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1436">
⁋ Preterea sicut se habet operatio sensitiua
<lb ed="#L" n="84"/>ad delectationem sensitiuam consequentem. sic se habet operatio
<lb ed="#L" n="85"/>intellectiua ad delectationem consequentem. sed operatio
sensi<lb ed="#L" n="86" break="no"/>tiua est perfectior delectatione. ergo etc. Assumptum patet et
<lb ed="#L" n="87"/>omnem. x. ethi. Commento. xii. dicentem. quantum autem mags
<lb ed="#L" n="88"/>delectationem propter operationes et propter viuere prosequi
<lb ed="#L" n="89"/>mur. ex his magis vtique aliquis credet et primum ex
<lb ed="#L" n="90"/>his. quia secundum virtutes operatonibus. si enim inquantum maxime
<lb ed="#L" n="91"/>delectabiles sunt ipse sed non delectationis gratia
stu<lb ed="#L" n="92" break="no"/>diose aguntur. multas enim earum quae secundum virtutes
opera<lb ed="#L" n="93" break="no"/>tiones eligimus. quamuis tristitie et laborum seu dolorum
<lb ed="#L" n="94"/>causas existentes vt in his quae secundum fortitudinem operationibus
<lb ed="#L" n="95"/>Ex ista auctoritate patet quod operationes non sunt eligibiles
<lb ed="#L" n="96"/>propter delectationem. sed econuerso vt declarat ibi
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1468">
<lb ed="#L" n="97"/>⁋ Commen. ergo delectatio non est perfectior operatione. sed dicitur
<lb ed="#L" n="98"/>quod ista auctoritatas non est ad propositum. quia non habet nisi quod
<lb ed="#L" n="99"/>aliquae operationes non sunt eligibiles propter delectationem
<lb ed="#L" n="100"/>sed econuerso. sicut patet in operationibus virtutum quae non sunt per
<lb ed="#L" n="101"/>fectiores propter ipsas operationes sesitiuas. quia ille non
<lb ed="#L" n="102"/>sunt proprie operationes virtutum elicitiue. sed propter opera
<lb ed="#L" n="103"/>tiones voluntatis imprantis illas operationes quae proprie et primo
<lb ed="#L" n="104"/>sunt virtuose. Uerum est quod ille sunt perfectiores
dele<lb ed="#L" n="105" break="no"/>ctatione sensitiua. quamuis operationes sensitiue essent
<lb ed="#L" n="106"/>imperfectiores delectatione. hoc non valet. quia secundum commen.
<lb ed="#L" n="107"/>ibid. non tantum in hominibus sed etiam in brutis delectatio est propi
<lb ed="#L" n="108"/>operationem et non operatio propter delectationem. vnde dicit sic
<lb ed="#L" n="109"/>dicamus itaque notum esse delectationem animalibus propter
<lb ed="#L" n="110"/>operationem a natura datam esse. sed in bruris animalibus
<!--142.xml-->
<pb ed="#L" n="70-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>non est nisi operatio sensitiua. ergo delectatio est propter
<lb ed="#L" n="2"/>operationem sensitiuam et non econuerso. igitur est imperfecti
<lb ed="#L" n="3"/>or. Circa praedicta sunt multa dubia de quibus modo per
<lb ed="#L" n="4"/>transeo. quia in. iiii li. et iii dissoluentur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1516">
⁋ Ad primum
<lb ed="#L" n="5"/>principale dico quod aliquid quaetare voluntate
vltia<lb ed="#L" n="6" break="no"/>te potest intelligi dupliciter. vel quia est vltimum eligibeulse
<lb ed="#L" n="7"/>propter se et non propter aliud. vel quia est aliquid pus quod non
<lb ed="#L" n="8"/>est aliud quaetatiuum. primo dico quod fruitio quaetat vo
<lb ed="#L" n="9"/>luntatem. quia ipsa propter se est eligibilis non propter aliud
<lb ed="#L" n="10"/>acquirendu. secundo modo delectatio vltimo quaetat. quia
<lb ed="#L" n="11"/>post delectationem nihil aduenit voluntati quaetans
<lb ed="#L" n="12"/>ipsam. Et ita patet quod in argumnto est fallacia equo
<lb ed="#L" n="13"/>catonis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1538">
⁋ Ad secundum dico quod fruitio est perfectior de
<lb ed="#L" n="14"/>lectatione. sic declaratum est. Et quando dicitur quod quae sunt po
<lb ed="#L" n="15"/>steriora generatione sunt priora perfectione. dico quod hoc est
<lb ed="#L" n="16"/>verum quando illa sunt eiusdem generis et vnum essentialiter or
<lb ed="#L" n="17"/>dinatur ad aliud et est propter aliud sicut sperma est propter
<lb ed="#L" n="18"/>hominem. de quo ponit philosophus exemplum. et puer ordi
<lb ed="#L" n="19"/>natur ex intentione nature vt fiat vir. non sic autem fruitio
<lb ed="#L" n="20"/>est propter delectationem. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e245-d1e1556">
⁋ Ad tertium concedunt
<lb ed="#L" n="21"/>aliqui quod deus de potentia absoluta potest facere
<lb ed="#L" n="22"/>fruitionem sine delectatione consequente. et quando vlterius
in<lb ed="#L" n="23" break="no"/>fertur. ergo potest esse cum tristitia patet superius quid potest
<lb ed="#L" n="24"/>dici ad hoc.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>