-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e282.xml
735 lines (735 loc) · 49.2 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e282.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 6</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 6</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="76-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e282"><!-- l1d1q6 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e282-Hd1e108">Quaestio 6</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e111">
<lb ed="#L" n="16"/>⁋ Questio sexta distinctionis prime.
<lb ed="#L" n="17"/>Sexto quero utru
<lb ed="#L" n="18"/>voluntas contingenter et libere fruatur
fi<lb ed="#L" n="19" break="no"/>ne vltimo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e122">
⁋ Quod non. quia voluntas
natu<lb ed="#L" n="20" break="no"/>raliter inclinatur ad volendum finem vlti
<lb ed="#L" n="21"/>mum. sicut vnumquoque naliter inclinatur in suam perfectionem
<lb ed="#L" n="22"/>ergo non potest in oppositum. quia in quocumque fuerit oppo
<lb ed="#L" n="23"/>situm illius ad quod namliter inclinatur violentatur. sed volunta
<lb ed="#L" n="24"/>non potest violetari. ergo etc. Ad oppositum. voluntas est
<lb ed="#L" n="25"/>receptiva volitionis et nolitionis respecum cuiuscumque
<lb ed="#L" n="26"/>obiecti. sed nullius est receptiua nisi cuius est actiua. ergo
<lb ed="#L" n="27"/>actiue potest in volitionem respecum cuiuscumque obiect
<lb ed="#L" n="28"/>et etiam in nolitionem. ergo libere et contingenter.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e144">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="29"/>quionem dicitur quod voluntas non neccessario fruitur fine vltimo
<lb ed="#L" n="30"/>poiseno in vniversali Secundo quod nec fine vltimo ostenso in par
<lb ed="#L" n="31"/>ticulari sed obscure. Tertio quod nec fine vltimo onso
<lb ed="#L" n="32"/>clare in particulari.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e155">
⁋ Primum probatur primo sic.
Ne<lb ed="#L" n="33" break="no"/>cessitas namlis non stat cum libertate. quia nam et voluntas
<lb ed="#L" n="34"/>sunt principia actiua habentia oppositum modum prin
<lb ed="#L" n="35"/>cipiandi. ergo cum modo principiandi voluntatis non stat mo
<lb ed="#L" n="36"/>dus principiandi nature. sed voluntas libere vult finem
<lb ed="#L" n="37"/>ergo non potest neccesitate namli velle finem. nec per consequens aliquod
<lb ed="#L" n="38"/>modo neccessaria. Assumptum scilicet quod voluntas libere velit
<lb ed="#L" n="39"/>finem probatur. quia eadem est potentia quae vult finem et illud
<lb ed="#L" n="40"/>quod est ad finem. ergo eundem modum agendi habet. quia diuer
<lb ed="#L" n="41"/>si modi operandi arguunt diuersas potentias.
li<lb ed="#L" n="42" break="no"/>bere autem operatur circa ea quae sunt ad finem. ergo circa
fi<lb ed="#L" n="43" break="no"/>nem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e182">
⁋ Preterea secundum beatum augustinum id est retracta.
<lb ed="#L" n="44"/>c. ix. nihil est tam in ptante voluntatis quam ipsa voluntas
<lb ed="#L" n="45"/>quod non intelligitur nisi quantum ad actu elicitum si ergo
<lb ed="#L" n="46"/>actus voluntatis sit in ptante voluntatis mediante
<lb ed="#L" n="47"/>actu alter. s potentie. multofortius est in ptante
volun<lb ed="#L" n="48" break="no"/>tatis immediate. sed in ptante voluntatis est vell
<lb ed="#L" n="49"/>vel non velle finem mediante actu intellectus. quia in
<lb ed="#L" n="50"/>ptante voluntatis est auertere intellectum a conside
<lb ed="#L" n="51"/>ratione finis. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e202">
⁋ Confirmatur ista ratio. quia
<lb ed="#L" n="52"/>illud quod non impeditum necessitatur ad agendi
<lb ed="#L" n="53"/>de necessitate remouet probibens actionem si potest
<lb ed="#L" n="54"/>ergo si voluntas non impedita. necessitata ex na
<!--154.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 76-r -->
<lb ed="#L" n="55"/>tura sua ad agendum de necessitate. remouet
ne<lb ed="#L" n="56" break="no"/>cessario omne prohibens illam volitionem si potest.
prohi<lb ed="#L" n="57" break="no"/>bens autem hanc volitionem est non consideratio finis.
<lb ed="#L" n="58"/>et hanc potest voluntas remouere faciendo intellectum
<lb ed="#L" n="59"/>stare in consideratione finis. ergo voluntas de necessi
<lb ed="#L" n="60"/>tate faciet intellectum stare in consideratione finis
<lb ed="#L" n="61"/>haior patet. quia quod ex se necessitatur ad agendum
<lb ed="#L" n="62"/>numquam prohibetur: nisi per aliquod repugnans vincens vir
<lb ed="#L" n="63"/>tute eius actiuam. sic patet de graui. prohibetur enim a
<lb ed="#L" n="64"/>descensu propter aliquid repugnans vincens eius in
<lb ed="#L" n="65"/>clinationem. et pari necessitate remouet impedimen
<lb ed="#L" n="66"/>tum si potest.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e243">
⁋ Item arguitur secundo sic. omne agens de ne
<lb ed="#L" n="67"/>cessitate. agit secundum vltimum potentie sue. quia sicut non
<lb ed="#L" n="68"/>est in ptante eius actio. ita nec modus agendi scilicet
<lb ed="#L" n="69"/>intense vel non intense agere. ergo voluntas de necess
<lb ed="#L" n="70"/>tate volet semper finem intensissime. et quantum potest cuius
<lb ed="#L" n="71"/>oppositum experimur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e256">
⁋ Tertio sic. potentia libera
<lb ed="#L" n="72"/>per participationem non magis tendit in obiectum
perfe<lb ed="#L" n="73" break="no"/>ctu quam in aliud obiectum. ergo nec potentia libera per
<lb ed="#L" n="74"/>essentiam. Non est autem differentia inter finem volitum et alia
<lb ed="#L" n="75"/>volita. nisi ex parte obiecti perfectioris. TAtecedens patet.
<lb ed="#L" n="76"/>qui visus quae est potentia libera per participatione. quia
<lb ed="#L" n="77"/>tinus actus eius subest imperio voluntatis. non
<lb ed="#L" n="78"/>magis neccessario videt pulcrum quam minus pulerum. et ideo
<lb ed="#L" n="79"/>ab vtroque equaliter auertit. et vtrumque eque
contingen<lb ed="#L" n="80" break="no"/>ter videt.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e278">
⁋ Secundo quod dicitur quod non neccessario fruitur
si<lb ed="#L" n="81" break="no"/>ne in particulari obscure apprehenso. patet ex probatio
<lb ed="#L" n="82"/>ne tertii.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e285">
⁋ Tertium probatur scilicet quod voluntas etiam
ele<lb ed="#L" n="83" break="no"/>uata per caritatem non necessario fruitur vltio fine
<lb ed="#L" n="84"/>clare viso
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e293">
⁋ Primo sic. quando principium elicitiuum non
<lb ed="#L" n="85"/>necessario elicit. habens illud principium non ne
<lb ed="#L" n="86"/>cessario agit. sed principium elicitiuum eodem modo se
<lb ed="#L" n="87"/>habens quo prius quando eliciebat contingenter actum
<lb ed="#L" n="88"/>nullo modo elicit necessario. ergo nec agens habens
<lb ed="#L" n="89"/>illud principium necessario aget. Uoluntas autem
<lb ed="#L" n="90"/>habens eandem caritatem quam modo habet. contingeni
<lb ed="#L" n="91"/>prius eliciebat actum fruendi. ergo modo non neccessari
<lb ed="#L" n="92"/>elicit actum illum. cum nulla talis sit facta mutatio
<lb ed="#L" n="93"/>ex parte eius. hoc patet in raptu pauli. si prius
ha<lb ed="#L" n="94" break="no"/>buit equalem caritate cum ea quam habuit in raptu il
<lb ed="#L" n="95"/>lo. nulla erat mutatio ex parte voluntatis: nec prin
<lb ed="#L" n="96"/>cipii elicitiui. nlla ergo necessitas eliciendi tunc ma
<lb ed="#L" n="97"/>gis quam nunc. nec per consequens necessitas agend
<lb ed="#L" n="98"/>Uel formatur sic ratio. necessitas agendi non potest esse
<lb ed="#L" n="99"/>nisi per aliquid intrinsecum actio principio. Per hoc
<lb ed="#L" n="100"/>autem quod intellectus modo videt obiectum. nihil nouum
<lb ed="#L" n="101"/>est intrinsecum principio actio in fruitione. ergo nec
<lb ed="#L" n="102"/>noua necessitas agendi. Maior probatur. alioqui
<lb ed="#L" n="103"/>necessitas agendi non esset per rationem principii actiui
<lb ed="#L" n="104"/>et ita per nichil. vel per principium extrinsecum. et per
con<lb ed="#L" n="105" break="no"/>sequens per illud esset agere. Minor patet. quia visio
<lb ed="#L" n="106"/>vel non est causa fruitionis vel non principalis. sed
ne<lb ed="#L" n="107" break="no"/>cessitas agendi non est nisi per aliquid principio
acti<lb ed="#L" n="108" break="no"/>uo principali intrinsecum. Nam secundarium non dat acti
<lb ed="#L" n="109"/>uitatem principali. sicut nec determinat ipsum ad agen¬
<!--155.xml-->
<pb ed="#L" n="76-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>dum. sed econuerso principale agens ex se secundum modum
<lb ed="#L" n="2"/>sui vtitur secundario. ita quod si nihil in principali exclu
<lb ed="#L" n="3"/>dat contingentiam. tota actio erit contingens.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e363">
⁋ Item
<lb ed="#L" n="4"/>aut finis mouet. aut potentia mouet. Si fiuis
<lb ed="#L" n="5"/>patet. quod non est necessitas. quia ille finis ad nullum
<lb ed="#L" n="6"/>actum creatum neccessario mouet. Si voluntas. et illa
<lb ed="#L" n="7"/>non habet differentiam ex parte obiecti nisi approximationem
<lb ed="#L" n="8"/>maiorem vel minorem. tunc arguo. Diuersa
appro<lb ed="#L" n="9" break="no"/>ximatio passi ad agens non causat necessitatem: sed
<lb ed="#L" n="10"/>ntum intensiorem actionem. sicut patet de calido
respe<lb ed="#L" n="11" break="no"/>ctu calefactibilium plus et minus approximatorum.
<lb ed="#L" n="12"/>Diuersa autem praesentia obiecti. puta visi et non
vis<lb ed="#L" n="13" break="no"/>non videtur esse nisi diuersa approximatio eius cir
<lb ed="#L" n="14"/>ca quod debet esse actus voluntatis ad voluntatem. ergo illud
<lb ed="#L" n="15"/>non diuersificat neccesitatem: et non neccesitatem. sed tantum facit
<lb ed="#L" n="16"/>intensiorem et minus intensum actum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e394">
⁋ Quuis conclusio
<lb ed="#L" n="17"/>nes vt credo sint tenende. tamen rationes non videntur pro
<lb ed="#L" n="18"/>bare sufficientur. Ideo arguo contra eas. Contra prim
<lb ed="#L" n="19"/>mam cuius virtus stat in hoc quod eadem potentia non habet
<lb ed="#L" n="20"/>diuersum modum principiandi. Arguo. quia ista
propo<lb ed="#L" n="21" break="no"/>sitio si intelligat quod eadem res operatiua indistincta
<lb ed="#L" n="22"/>omni modo ex parte rei. non habet respectu distinctorum
<lb ed="#L" n="23"/>distinctos modos principiandi. est simpliciter falsa
<lb ed="#L" n="24"/>quia voluntas diuina neccessario est principium spirandi
<lb ed="#L" n="25"/>spiritus sancti secundum istos. et ipsa eadem est principium cream
<lb ed="#L" n="26"/>di creaturas contigentur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e418">
⁋ Itam dicerent illi de alia
<lb ed="#L" n="27"/>opinione. quod eadem voluntas est principium
natura<lb ed="#L" n="28" break="no"/>le et neccessarium volendi finem vltimum. et eadem est prin
<lb ed="#L" n="29"/>cipium contingens et liberum volendi ea quae sunt ad
fi<lb ed="#L" n="30" break="no"/>ne.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e429">
⁋ Si dicatur. quod principiare cotigentur et neccessario
<lb ed="#L" n="31"/>potest competere eidem respectu diuersorum. non autem prin
<lb ed="#L" n="32"/>cipiare naturaliter et libere.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e436">
⁋ hoc non valet. quia non
<lb ed="#L" n="33"/>plus repugnant principiare naturaliter et libere di
<lb ed="#L" n="34"/>uersa quam pricipiare neccessario et contingenter diuersa.
<lb ed="#L" n="35"/>Similiter hoc dato habentur propositum quod non est inconueniens
<lb ed="#L" n="36"/>quin voluntas neccessario feratur in finem. et tamen contingentur in
<lb ed="#L" n="37"/>illud quod est ad finem. ita quod ex talibus modonis
principiam<lb ed="#L" n="38" break="no"/>di diuersis non potest oppositum probari. quamuis secundum
<lb ed="#L" n="39"/>istos in vtrumque ferretur libere.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e455">
⁋ Preterea. sicut
post<lb ed="#L" n="40" break="no"/>ea declarabit intellectus et voluntas nullo modo
di<lb ed="#L" n="41" break="no"/>stinguuntur ex parte rei. et tamen secundum istum intellectus
<lb ed="#L" n="42"/>neccessario causat intellectionem. et contingentur et
li<lb ed="#L" n="43" break="no"/>bere voluntas causat volitionem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e466">
⁋ Preterea. quod non
<lb ed="#L" n="44"/>tantum idem principium possit esse causa diuersorum specie
<lb ed="#L" n="45"/>ita quod aliquorum sit causa naturalis et aliquorum
libe<lb ed="#L" n="46" break="no"/>ra. sed quod respectu eorundem specie potest esse causa natura
<lb ed="#L" n="47"/>lis et libera videtur. quia voluntas secundum istum doctorem
<lb ed="#L" n="48"/>contingentur et libere causat dilectionem suiipsius in
<lb ed="#L" n="49"/>seipsa. et ipsa eadem voluntas naturaliter et neccessario
<lb ed="#L" n="50"/>causat dilectionem suiipius in alia voluntate.
As<lb ed="#L" n="51" break="no"/>sumptum patet. quia secundum istum doctorem. obiectum est causa per
<lb ed="#L" n="52"/>tialis: non tantum actus intelligendi: sed etiam actus volendi.
<lb ed="#L" n="53"/>sed obiectum distinctum a voluntate modo non causat il
<lb ed="#L" n="54"/>lum actum illius voluntatis contingentur et libere. quia tunc il
<lb ed="#L" n="55"/>le actus esset in ptante sua. et per consequens posset non diligi
<!--155.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 76-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>ab illa voluntate secundum libitum suum. quod est manifesto
<lb ed="#L" n="57"/>falsum. ergo necessario causatur ab ea. Si dicatur quod vo
<lb ed="#L" n="58"/>luntas non causat volitionem in alia voluntate im
<lb ed="#L" n="59"/>mediate. sed tantum mediante actu cognoscendi. hoc
<lb ed="#L" n="60"/>non sufficit. quia non videtur de intentione istius
docto<lb ed="#L" n="61" break="no"/>ris quod actus intelligendi sit precise causa effecti
<lb ed="#L" n="62"/>ia actus volendi. et cum aliquid aliud a voluntate
<lb ed="#L" n="63"/>est causa actiua partialis actus volendi. ergo
<lb ed="#L" n="64"/>illa causa partialis erit obiectum. similiter hoc dato. saltem
<lb ed="#L" n="65"/>haber propositum quod voluntas est causa contingens et libera
<lb ed="#L" n="66"/>actus diligendi seipsam. et quod eadem voluntas est causa
<lb ed="#L" n="67"/>naturalis et neccessaria. vel actus volendi in alia
volun<lb ed="#L" n="68" break="no"/>tate: vel actus intelligendi vel speciei intelligibilis
<lb ed="#L" n="69"/>si requiritur ante intellectionem. Et quodcumque istorum
<lb ed="#L" n="70"/>detur. haber propositum quod idem respectu vnius potest esse
<lb ed="#L" n="71"/>principium namle. et respectu alterius liberum. Si
<lb ed="#L" n="72"/>dicatur quod obiectum non est causa effectiua proprie et per se
<lb ed="#L" n="73"/>sed quodam spaciali modo causandi. Ista responsio est contra
<lb ed="#L" n="74"/>principia istius doctoris qui probat quod obiectum est
<lb ed="#L" n="75"/>partialis causa intellectionis per hoc quod non potest poni in
<lb ed="#L" n="76"/>tellco sine obiecto. ergo videtur ponere quod obiectum
<lb ed="#L" n="77"/>est proprie causa. Similiter eque faciliter posset poni quod
ca<lb ed="#L" n="78" break="no"/>lor non causat effectiue proprie. sed quodam speciali
<lb ed="#L" n="79"/>modo causandi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e553">
⁋ Preterea secunda ratio non concludit. quia dice
<lb ed="#L" n="80"/>rent leuitur ad beatum augustinum quod intelligit de acti
<lb ed="#L" n="81"/>voluntatis respecium eorum que sunt ad fine. non autem
<lb ed="#L" n="82"/>de actu volendi respecum finis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e562">
⁋ Preterea confirma
<lb ed="#L" n="83"/>tio illa non videtur concludere. quia non est inconueniens
<lb ed="#L" n="84"/>quod aliquid sit in ptante voluntatis mediante actu
ali<lb ed="#L" n="85" break="no"/>quo. et tamen quod immediate non sit i sua ptante. quin
<lb ed="#L" n="86"/>si illud aliud ponatur neccessario tendat in illum actum
<lb ed="#L" n="87"/>Assumptum patet. quia voluntate tendente in aliquod antecedens
<lb ed="#L" n="88"/>neccessario tendit in consequens scitum esse consequens. ita quod stante
<lb ed="#L" n="89"/>prima volitione et actu illo intellectus. voluntas
ne<lb ed="#L" n="90" break="no"/>cessitatur ad secundam. nec potest non elicere secundam ni
<lb ed="#L" n="91"/>si destruat primam. Et ita dicerent alii. quod stante intel
<lb ed="#L" n="92"/>lectione finis voluntas necessitatur ad volendum
fi<lb ed="#L" n="93" break="no"/>nem. ita quod non potest non velle finem nisi destruat
in<lb ed="#L" n="94" break="no"/>tellectionem finis. Si dicatur quod quamuis stante vna
<lb ed="#L" n="95"/>volitione neccessario sequatur alia volitio. tamen haec non est
<lb ed="#L" n="96"/>ossibile de intellectione. quia non est similis ordo
vo<lb ed="#L" n="97" break="no"/>litionis ad intellectiones seu intellectionis ad voli
<lb ed="#L" n="98"/>tionem. qualis est vnius volitionis ad aliam.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e599">
⁋ Contra. hoc
<lb ed="#L" n="99"/>non sufficit. quia voluntas poterit sic disponi quod habet
<lb ed="#L" n="100"/>aliquem actum in sua ptante. quod nulla fcaua variatione
<lb ed="#L" n="101"/>praeuialilli actui. potest libere illum actum elicere vel non
<lb ed="#L" n="102"/>elicere. et sola intellectione de nouo superueniente
<lb ed="#L" n="103"/>voluntas neccessario eliciet illum actum. ergo non est incon
<lb ed="#L" n="104"/>ueniens quod aliquis actus sit in ptante voluntatis
me<lb ed="#L" n="105" break="no"/>diante actu intellectus posito in esse cum ceteris
<lb ed="#L" n="106"/>disponibus. et tamen propter intellectionem de nouo super
<lb ed="#L" n="107"/>ienientem non sit simpliciter in ptante voluntatuis. Assum
<lb ed="#L" n="108"/>pratum patet. quia ponatur quod aliquis velit efficacitur sanita
<lb ed="#L" n="109"/>tem. sed ignoret an potio amara sit neccessario requi
<lb ed="#L" n="110"/>sita ad sanitatem consequendam vel non. hoc posito
<!--156.xml-->
<pb ed="#L" n="77-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>ille poterit libere velle habere potionem amaram et
<lb ed="#L" n="2"/>non velle. ipso autem incipiente credere quod nullo mo
<lb ed="#L" n="3"/>poterit habere sanitatem sine potione amara. stante
<lb ed="#L" n="4"/>illa credulitate et volitione efficaci priori sanitatis.
<lb ed="#L" n="5"/>neccessario sequetur volitio potionis amare. et ita ne
<lb ed="#L" n="6"/>cessario. sicut ad praesentiam ignis sequitur calor in
li<lb ed="#L" n="7" break="no"/>gno. Ex isto patet quod illa propositio. quod illud quod non impe
<lb ed="#L" n="8"/>ditum necessitatur ad agendum de neccessitate
remo<lb ed="#L" n="9" break="no"/>uet prohibens actionem si potest. non est vniversaliter vera. quia
<lb ed="#L" n="10"/>sicut declaratum est. voluntas habens certamen. qui
<lb ed="#L" n="11"/>nullo modo potest consequi sanitatem sine potione
<lb ed="#L" n="12"/>amara. et habens volitionem efficacem sanitatis. neces
<lb ed="#L" n="13"/>sitatur ad volendum potionem amaram. ita quod illisstam
<lb ed="#L" n="14"/>tibus non potest non velle potionem amaram. et tamen
<lb ed="#L" n="15"/>non necessitatur ad amouendum omne prohibens. quia pro
<lb ed="#L" n="16"/>hibens illam volitionem est nolitio sanitatis. et tamen
<lb ed="#L" n="17"/>illam potest libere amouere vel non amouere Ido
<lb ed="#L" n="18"/>dico quod illa propositio vera est de causa tonli. quals causa totalis potest esse
<lb ed="#L" n="19"/>creatura. ita quod si aliqua creatura omni alia
creatu<lb ed="#L" n="20" break="no"/>ra circumscripta neccestatur ad agendum. reouet omne pro
<lb ed="#L" n="21"/>hibens si potest. non autem est vera de causa partiali. ita quod vna
<lb ed="#L" n="22"/>creatura conuenit cum alia ad causandum. quamuis
ali<lb ed="#L" n="23" break="no"/>quando sit proposito va. Per hoc patet ad probationem illius propositi
<lb ed="#L" n="24"/>nis quando accipitur quod illud quod ex se necessitatur ad
<lb ed="#L" n="25"/>agendum numquam prohibetur nisi per aliquod repugnans
vi<lb ed="#L" n="26" break="no"/>ces virtutem eius actiuam. ista propositio non est vera nisi de
<lb ed="#L" n="27"/>causa totali. ita quod vna creatura sufficit sine alia.
<lb ed="#L" n="28"/>sicut patet per exemplum de graui. Unde sicut causa partialis
<lb ed="#L" n="29"/>impeditur per solam non assistentiam alterius causae partialis
<lb ed="#L" n="30"/>ita aliquando causa vna partialis alia sibi assistente neccessario
<lb ed="#L" n="31"/>causat. neccesitate tamen conditioata. videlibet si non velit
de<lb ed="#L" n="32" break="no"/>struere aliam causam concurrentem. et eadem amota aliquando
<lb ed="#L" n="33"/>contingentur causat. Ex isto patet quod non tantum idem respectum
<lb ed="#L" n="34"/>diuersorum potest habere diuersos mos causandi. sed idem
<lb ed="#L" n="35"/>respecum eiusdem diuersis temporibus et aliter dispositum. po
<lb ed="#L" n="36"/>test habere diuersos modos causandi. sicut voluntas
ca<lb ed="#L" n="37" break="no"/>rens volitione efficaci sanitatis. vel carens opinione
<lb ed="#L" n="38"/>firma quae opinatur se non posse consequi sanitatem sine
<lb ed="#L" n="39"/>potione amara. contingenter appetit potionem ama
<lb ed="#L" n="40"/>ram. et tamen posita volitione efficaci sanitatis. et firma
<lb ed="#L" n="41"/>opinione intellectus quod non potest aliter consequi sanitatem. non
<lb ed="#L" n="42"/>simpliciter contingenter vult potionem amaram sed neccess
<lb ed="#L" n="43"/>tali scilicet necessitate. quod non potest non velle nisi
ve<lb ed="#L" n="44" break="no"/>lit destruere vel volitione efficacem sanitatis. vel
<lb ed="#L" n="45"/>illam opinionem intellectus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e732">
⁋ Sed ontra praedicta potest
in<lb ed="#L" n="46" break="no"/>stari sicut instant ist contrusioalios. quia impossibile est
extre<lb ed="#L" n="47" break="no"/>mum respicere aliud extremum quecumque neccessitate. quin
<lb ed="#L" n="48"/>tanta neccesitate respiciat quodcumque neccessario requi
<lb ed="#L" n="49"/>situm inter illa extrema. alioquin neccessarium
depende<lb ed="#L" n="50" break="no"/>ret neccessario a non neccessario. ergo qua neccesitate voluntas
<lb ed="#L" n="51"/>tendit in potionem amaram. ea neccesstate tendit in
<lb ed="#L" n="52"/>volitionem sanitatis. sine qua non tendit in potionem
<lb ed="#L" n="53"/>amaram
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e753">
⁋ Preterea. quicquid neccessario quiescit in aliquo
<lb ed="#L" n="54"/>sibi praesente. neccessario tenet illud sibi praesens. si habet et
<lb ed="#L" n="55"/>potest. ergo si voluntas neccessario tendit in potionem ama
<!--156.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 77-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>ram et quiescit in ea. necessario tenet eam si potest.
<lb ed="#L" n="57"/>sed non sine volitione sanitatis. ergo neccessario tenet
vo<lb ed="#L" n="58" break="no"/>litionem sanitatis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e773">
⁋ Ad primum istorum dico quod aneden eft
<lb ed="#L" n="59"/>verum quando illud extremum est causa vtriusque. et extremi.
<lb ed="#L" n="60"/>et requisiti. et neccesitate absoluta respicit extremum
<lb ed="#L" n="61"/>ita quod namliter non potest poni nisi ponatur illud aliud ex
<lb ed="#L" n="62"/>tremum. quando autem non est causa vtriusque. tunc non est
proprie<lb ed="#L" n="63" break="no"/>extremum ita quod illud requisitum sit medium. vel si sit causa
<lb ed="#L" n="64"/>vtriusque et potest simpliciter ex puris naturalibus potest
<lb ed="#L" n="65"/>sine illo alio extremo. tunc non oporteret. Et ita
<lb ed="#L" n="66"/>est in proposito quod voluntas est causa. et volitionis sani
<lb ed="#L" n="67"/>tatis. et volitionis potionis amare. et ex puris natu
<lb ed="#L" n="68"/>ralibus potest fieri sine vtraque. Et quando dicitur. neccessarium non
<lb ed="#L" n="69"/>dependet a non neccessario. Dico quod neccessarium simpliciter
<lb ed="#L" n="70"/>non potest dependere a non neccessario. sed illo modo nulla
<lb ed="#L" n="71"/>creatura est neccessaria. nec aliquis effectus sic neccessario
<lb ed="#L" n="72"/>dependet a quacumque causa. Non est tamen inconueniens
<lb ed="#L" n="73"/>aliquem effectum neccessario elici ab aliqua causa. ita quod non
<lb ed="#L" n="74"/>sit pro tunc simpliciter in sua ptante nisi mediante alio
<lb ed="#L" n="75"/>non neccessario. quod scilicet est in sua ptante.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e812">
⁋ Ad secundum
di<lb ed="#L" n="76" break="no"/>co quod quando aliquid neccessario tendit vel quaescit in aliquo
<lb ed="#L" n="77"/>neccessario tenet se in illo si potest. quando nulla alia causa quae
<lb ed="#L" n="78"/>est in sua ptante concurrit. quando aut concurrit aliqua causa
<lb ed="#L" n="79"/>que est in sua ptante non oportet
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e823">
⁋ Per praedicta resposon
<lb ed="#L" n="80"/>derent alii ad aliam rationem. concededo quod consideratione
<lb ed="#L" n="81"/>finis exnte equali. semper equaliter voluntas
appete<lb ed="#L" n="82" break="no"/>ret finem. sicut volitione sanitatis existente equali equali
<lb ed="#L" n="83"/>ter appetitur potio amara. si opinio firma sit equa
<lb ed="#L" n="84"/>lis. Unde illa propositio. omne agens de
neces<lb ed="#L" n="85" break="no"/>sitate agit secundum vltimum sue potentie. est vera de
<lb ed="#L" n="86"/>causa agente necessario omni alio circumscripto
<lb ed="#L" n="87"/>et de causa agente necessario nullo concurrente
<lb ed="#L" n="88"/>quod sit in sua potestate. non autem de agente ne
<lb ed="#L" n="89"/>cessario quando concurrit aliquid quod est in sua
<lb ed="#L" n="90"/>potestate.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e849">
⁋ Ad aliud argumentum dicerent
fa<lb ed="#L" n="91" break="no"/>ciliter. quod non est simile. quia potentia libera per
par<lb ed="#L" n="92" break="no"/>ticipationem equaliter secundum indifferentiam et contin
<lb ed="#L" n="93"/>gentiam respicit omnia sua obiecta. quia si non
<lb ed="#L" n="94"/>non tantum esset libera per participationem. sed
respe<lb ed="#L" n="95" break="no"/>ctu alicuius esset libera per essentiam. sed
poten<lb ed="#L" n="96" break="no"/>tia libera per essentiam non sic equaliter secundum
indif<lb ed="#L" n="97" break="no"/>ferentiam et contingentiam respicit omnia sua
<lb ed="#L" n="98"/>obiecta. sed aliqua contingenter et aliqua
ne<lb ed="#L" n="99" break="no"/>cessario.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e871">
⁋ Per predicta patet quod rationes pro
<lb ed="#L" n="100"/>tertio articulo non sufficienter concludunt. quia posset
<lb ed="#L" n="101"/>dici quod visio diuine essentie est causa partialis fruitio
<lb ed="#L" n="102"/>nis. quae posita necessario voluntas elicit fruitionem
<lb ed="#L" n="103"/>et sine ea tantum contingenter. Et ita quod quantum ad primam
<lb ed="#L" n="104"/>rationem diceretur. quod habens idem principium elicitiuum. sem per
<lb ed="#L" n="105"/>eodem modo elicit. nisi concurrat aliquod aliud
eliciti<lb ed="#L" n="106" break="no"/>uum in vno tempore et non in alio. Si aut aliud
principi<lb ed="#L" n="107" break="no"/>um elicitiuum concurrat. non oportet. Sicut voluntas
<lb ed="#L" n="108"/>neccessario elicit actum appetendi potionem amaram
com<lb ed="#L" n="109" break="no"/>currentibus volitione efficaci sanitatis et opinione
fir<lb ed="#L" n="110" break="no"/>ma se non posse consequitursanitatem sine potione
<!--157.xml-->
<pb ed="#L" n="77-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>umara. et illis non percurrentibus. non neccessario
eli<lb ed="#L" n="2" break="no"/>cit. Per idem ad aliud. quod neccesitas agendi potest esse
<lb ed="#L" n="3"/>per aliud principium actim concurrens. Et si dicatur quod vnum
<lb ed="#L" n="4"/>principium actiuum non tribuit alteri modum agendi
<lb ed="#L" n="5"/>licut nec tribuit sibi actiuitatem. ergo idem principium
<lb ed="#L" n="6"/>actiuum respectu eiusdem semper habebit eundem modum
<lb ed="#L" n="7"/>agendi. Dico quod sicut vna causa partialis non tribuit
al<lb ed="#L" n="8" break="no"/>teri actitatem quasi vna recipiat aliquid ab alia et tamen
<lb ed="#L" n="9"/>sine illa non potest agere. ita aliquando vna causa partialis
<lb ed="#L" n="10"/>non tribuit alteri modum agendi. quasi illa aliquid
re<lb ed="#L" n="11" break="no"/>cipiat ab ea. et tamen cum illa potest agere vno modo et si
<lb ed="#L" n="12"/>ne alia alio modo. nec est causa alia quaerenda. nisi quia na
<lb ed="#L" n="13"/>tura illarum causarum partialium est talis. Sed vnde constat nol
<lb ed="#L" n="14"/>quod natura illarum est talis. hoc est per experientiam. quia experi
<lb ed="#L" n="15"/>mur quod libere et contingenter an volitionem efficacen
<lb ed="#L" n="16"/>sanitatis possumus appetere potionem amaram vel
<lb ed="#L" n="17"/>non appetere. non autem stante illa volitione cum firma
<lb ed="#L" n="18"/>opinione aliter non posse consequi. Si tamen concederetur quod ideo
<lb ed="#L" n="19"/>principium actiuum respecum effectus eiusdem speciei. semper
<lb ed="#L" n="20"/>haberet eundem modum agendi. adhuc argumenta
p<lb ed="#L" n="21" break="no"/>dicta non concluderent. quia tunc oporteret dicere quod
<lb ed="#L" n="22"/>cum sit manifestum per experientiam quod aliquando ad actum
<lb ed="#L" n="23"/>aliquem intellectus et actum voluntatis. sequitur neccessario
<lb ed="#L" n="24"/>et namliter aliquias actus voluntatis. et quod ille actus causatur
suffi<lb ed="#L" n="25" break="no"/>cienter ab illis actibus praecedentibus sine actiuitate
<lb ed="#L" n="26"/>voluntatis. et ita esset ibi noua neccessitas agendi. non
<lb ed="#L" n="27"/>in principio actiuo quod prius contingenter agebat. sed
<lb ed="#L" n="28"/>vno nouo principio actiuo quod est causa sufficiens ef
<lb ed="#L" n="29"/>fectus actus ponendi sine neccesstate illius principii praece
<lb ed="#L" n="30"/>dentis contingenter agentus. Per praedicta posset dici
<lb ed="#L" n="31"/>ad vltimum quamuis non secundum intentionem illorum conlusi quos
<lb ed="#L" n="32"/>arguit quod diuersa talis praesentia obiecti cogniti. pu
<lb ed="#L" n="33"/>ta visi et non visi. non est tantum diuersa approximatio.
<lb ed="#L" n="34"/>sed est praesentia vnius causae partialis. cum quae voluntas est nata
<lb ed="#L" n="35"/>agere neccessario. et sine illa vel nihil agere vel conti
<lb ed="#L" n="36"/>gentur. vel est praesentia vnius causae sufficientur sine actiui
<lb ed="#L" n="37"/>tate veritatis. sicut credo secundum veritatem ponendum est
<lb ed="#L" n="38"/>altero dictorum modorum. de volitione sanitatis et opi
<lb ed="#L" n="39"/>nione firma. quod non potest haberi sanitas sine potione
<lb ed="#L" n="40"/>amara. respectu volitionis potionis amare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e991">
⁋ Ad
<lb ed="#L" n="41"/>quonem primo praemittam aliquas distinctiones. Secundo
po<lb ed="#L" n="42" break="no"/>nam conclusiones. Prima distinctio est de contingenti
<lb ed="#L" n="43"/>quod dupliciter accipitur ad praesens frui aliquo contingenter
<lb ed="#L" n="44"/>sicut et producere aliquid contigenter. Uno modo quod
<lb ed="#L" n="45"/>simpliciter potest frui et non frui. vel producere et non produ
<lb ed="#L" n="46"/>cere. Isto modo quicqud producit quemcumque effectum
<lb ed="#L" n="47"/>producit contingenter. quia potest deus facere quod non pro
<lb ed="#L" n="48"/>ducat. Alio modo accipitur pro illo quod producit aliquem
<lb ed="#L" n="49"/>effectum. et nullo variato ex parte sua. nec ex parte
<lb ed="#L" n="50"/>cuiuslibet alterius. habet in ptate sua ita non produce
<lb ed="#L" n="51"/>re sicut producere. ita quod ex natura sua ad neutrum
<lb ed="#L" n="52"/>determinatur. et eodem modo dicendum est de contingen
<lb ed="#L" n="53"/>ter frui. et isto secundo modo intelligitur quaeo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1022">
⁋ Secunda di
<lb ed="#L" n="54"/>stinctio est de libere frui. quia libertas vno modo
<lb ed="#L" n="55"/>distinguitur a coactione. et sic accipitur impropriissi
<!--157.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 77-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>me. quia isto modo libertas potest competere intellectui
<lb ed="#L" n="57"/>Alio modo opponitur seuituti creature rationalis. et hoc
<lb ed="#L" n="58"/>vel seuituti culpe. vel seuituti pene. Et hoc modo
<lb ed="#L" n="59"/>beati sunt liberiores quam viatores. quia magis liberi
<lb ed="#L" n="60"/>a seuitute culpe et pene. Alio modo opponitur necs
<lb ed="#L" n="61"/>tati secundum quod neccessitas opponitur contingenti secundo modo
<lb ed="#L" n="62"/>dicto in pori dis. et sic libertas est quadam indiffe
<lb ed="#L" n="63"/>rentia et contingentia. et distinguitur contra principium actiuum
<lb ed="#L" n="64"/>naturale. et sic vtuntur philosophi libertate et voluntate. et
<lb ed="#L" n="65"/>isto modo distinguuntur principia actiua. ii. phi. et ip
<lb ed="#L" n="66"/>meth. hoc etiam patet per damas. quae probat quod bruta tnon
<lb ed="#L" n="67"/>habent liberum arbitrium. quia magis aguntur quam agunt.
<lb ed="#L" n="68"/>aut ergo intelligit quod aguntur secundum substantias eorum. et nihil
<lb ed="#L" n="69"/>ad propositum. quia illo modo homines et angeli non haberent
<lb ed="#L" n="70"/>liberum arbitrium. quia aguntur illo modo. aut intelligit
<lb ed="#L" n="71"/>de actibus eorum. et tunc quod aguntur. aut quia actus eorum
<lb ed="#L" n="72"/>sunt ab extrinseco et non ab intrinseco. et hoc non. quia
<lb ed="#L" n="73"/>poterit poensi quod appetitus sensitiuus causat in seipse
<lb ed="#L" n="74"/>effectiue actus suos sicut ponitur de intellectu vel
<lb ed="#L" n="75"/>de graui. vel quocumque alio mouente se. Aut
intel<lb ed="#L" n="76" break="no"/>ligit quod ideo non habent liberum arbitrium. quia aguntur et
<lb ed="#L" n="77"/>qui non habent actus in sua prante. nec dominum super
<lb ed="#L" n="78"/>actus suos. sed hoc non est sine indifferentia et
contingen<lb ed="#L" n="79" break="no"/>tia. ideo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1087">
⁋ Tertia distinctio est. quod sicut secundum ansel
<lb ed="#L" n="80"/>mum est quedam affectio commodi. et quedam affectio
<lb ed="#L" n="81"/>iusti. ita est quoddam nolle incommodi. et quoddam
<lb ed="#L" n="82"/>nolle intusti. et hoc verum quando velle et nolle elicitur secundum
<lb ed="#L" n="83"/>dictamen rationis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1098">
⁋ Quarta distinctio est. quod sicut
<lb ed="#L" n="84"/>quoddam est velle respecum incomplexi. et hoc proprie
voca<lb ed="#L" n="85" break="no"/>tur amor. et quoddam est respecum complexi large
ac<lb ed="#L" n="86" break="no"/>cipiendo complexum. sicut velle habere beatitudine. vel
<lb ed="#L" n="87"/>velle esse. vel aliquid tale. Ita est quoddam nolle
<lb ed="#L" n="88"/>respecum incomplexi et potest vocari odium vel detesta
<lb ed="#L" n="89"/>tio. et est quoddam nolle respectum complexi. sic nolle
<lb ed="#L" n="90"/>esse vel nolle habere diuitias. vel nolle habere honoret
<lb ed="#L" n="91"/>et tamen non odit propter hoc diuitias nec honores.
<lb ed="#L" n="92"/>nisi accipiendo large odire
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1120">
⁋ Prima ergo conclusio erit:
<lb ed="#L" n="93"/>quod voluntas contingentur et libere modo exposito fruitur
<lb ed="#L" n="94"/>fine vltimo ostenso in vniversali. quia scilicet diligere
beatitudi<lb ed="#L" n="95" break="no"/>nem potest et non diligere. et potest appetere sibi
<lb ed="#L" n="96"/>beatitudinem et non appetere. Ista conclusio persuadetur
<lb ed="#L" n="97"/>primo sic. Illud potest esse nolitum a voluntate. quod
<lb ed="#L" n="98"/>potest intellectus dictare esse nolendum. sed
intelle<lb ed="#L" n="99" break="no"/>ctus potest credere nullam beatitudinem possibilem.
<lb ed="#L" n="100"/>qui potest credere tantum statum quem de fcto videmus
<lb ed="#L" n="101"/>esse sibi possibilem. ergo potest nolle omne illud quod
<lb ed="#L" n="102"/>isti statui quem videmus repugnat. et per consequens potest
<lb ed="#L" n="103"/>nolle beatitudinem. Maior est manifesta. quia quam
<lb ed="#L" n="104"/>uis sicut alias declarabitur voluntas non
necessa<lb ed="#L" n="105" break="no"/>conformetur iudicio rationis. potest tamen conformari
iu<lb ed="#L" n="106" break="no"/>dicio rationis tam recto quam erroneo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1153">
⁋ Confirmatur
<lb ed="#L" n="107"/>ista ratio. quia potest nolle illud in quo credit se
<lb ed="#L" n="108"/>non posse quaetari. sed potest credere non posse quaeta
<lb ed="#L" n="109"/>ri in quocumque sibi possibili. ergo potest nolle omne
si<lb ed="#L" n="110" break="no"/>bi possibile. et certum est quod potest nolle omne
<!--158.xml-->
<pb ed="#L" n="78-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>sibi impossibile. ergo quodlibet potest nolle.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1174">
⁋ Preterea.
quai<lb ed="#L" n="2" break="no"/>cumque potest efficacitur velle anedes. potest velle consequens scitum
<lb ed="#L" n="3"/>vel opinatum esse consequens. sed aliquis potest efficacitur velle
<lb ed="#L" n="4"/>non esse. et potest scire euidenter. quod non esse beatm est consequens
<lb ed="#L" n="5"/>ad non esse. ergo potest velle non esse beatus. et per consequens nollo
<lb ed="#L" n="6"/>beatitudine. Assumptum patet. quia multi vtentes ratione
<lb ed="#L" n="7"/>tam fideles credentes vitam futuram. quam infideles nul
<lb ed="#L" n="8"/>lam vitam futuram credentes: interfecert seipsos. et ex
<lb ed="#L" n="9"/>posuerunt se morti. ergo volebant non esse.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1194">
⁋ Confir
<lb ed="#L" n="10"/>matur ratio. quia aliqua fideles credentes se posse consed
<lb ed="#L" n="11"/>beatitudinem si non peccarent. elegerit peccare. scien
<lb ed="#L" n="12"/>tes se vel credentes propter tale peccatum penam eternam
<lb ed="#L" n="13"/>habituros. quod non esset nisi tunc habuissent nolle re
<lb ed="#L" n="14"/>spectu beatitudinis. non in communi tantum. sed etiam in particu
<lb ed="#L" n="15"/>lari.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1210">
⁋ Secunda conclusio est. quod aliquis potest nolle
beatitudi<lb ed="#L" n="16" break="no"/>nem in particulari. Et potest probari per rationes praecedentes
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1215">
<lb ed="#L" n="17"/>⁋ Tertia conclusio est quod aliquis potest nolle beatitudinem
<lb ed="#L" n="18"/>in particulari creditam esse possibilem. ita quod potest nolle
<lb ed="#L" n="19"/>habere beatitudinem. hec conclusio persuadetur. quia quicquid
<lb ed="#L" n="20"/>potest esse dictatum a recta ratione potest cadere sub actu
<lb ed="#L" n="21"/>voluntatis. sed recta ratio potest dictare quod iste
carebi<lb ed="#L" n="22" break="no"/>semper beatitudine. ergo potest velle carere semper beatitudine. ergo
<lb ed="#L" n="23"/>potest nolle eam
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1233">
⁋ Cofirmatur. quia damnatus tam pena
sen<lb ed="#L" n="24" break="no"/>sus quam pena damni posset si relinquaretur se conforma
<lb ed="#L" n="25"/>re diuine voluntati tam scite quam credite in volito. sed
<lb ed="#L" n="26"/>voluntas diuina vult istum semper carere beatitudine. ergo
<lb ed="#L" n="27"/>potest hoec esse volitum a voluntate tali. et per consequens eadem
<lb ed="#L" n="28"/>ratione a voluntate viatoris.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1246">
⁋ Preterea quicumque vult
<lb ed="#L" n="29"/>efficacitur aliquid. vult omne illud sine quo credit nul
<lb ed="#L" n="30"/>lo modo se posse consequi illud volitum. sed aliquis fidelis
<lb ed="#L" n="31"/>credit se nllo modo posse consequi beatitudinem sine bo
<lb ed="#L" n="32"/>na vita. et tamen non vult bonam vitam et sanctam
serua<lb ed="#L" n="33" break="no"/>re. ergo non vult efficacitur beatitudinem. et per consequens eadem
<lb ed="#L" n="34"/>ratione potest nolle eam
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1263">
⁋ Quarta conclusio est. quod videns di
<lb ed="#L" n="35"/>uinam essentiam: et carens fruitione beatifica. potest
nol<lb ed="#L" n="36" break="no"/>le illam fruitionem. hoc probatur. quia sicut prius dictum est
<lb ed="#L" n="37"/>quaelibet voluntas potest se conformare voluntati diuine
<lb ed="#L" n="38"/>in volito. sed deus potest velle ipsum semper et pro semper carere
<lb ed="#L" n="39"/>fruitione beatifica. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1276">
⁋ Preterea. quicquid potest esse
vo<lb ed="#L" n="40" break="no"/>litum vel nolitum pro vno tempore. et pro semper. sed voluntas
<lb ed="#L" n="41"/>talis potest nolle habere beatitudinem pro aliquo tempore de
<lb ed="#L" n="42"/>terminato. puta quandiu deus vult eam non habere fruitio
<lb ed="#L" n="43"/>nem beatificam. ergo potest nolle eam simpliciter.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1287">
⁋ Quinta conclusio
<lb ed="#L" n="44"/>est. quod talis videns diuinam essentiam. carens per
poten<lb ed="#L" n="45" break="no"/>tiam diuinam absolutam dilectione dei de quo pate
<lb ed="#L" n="46"/>bit in. iiii. potest nolle deum. hoc probatur vel persuadetur
<lb ed="#L" n="47"/>sic. omne incommodum potest esse obiectum nolitionis. siue
<lb ed="#L" n="48"/>sit vere incommodum siue estimatum. sicut omne commodum
<lb ed="#L" n="49"/>siue verum siue estimatum potest esse obiectum
volitio<lb ed="#L" n="50" break="no"/>nis. sed deus potest esse tale incommodum saltem
estima<lb ed="#L" n="51" break="no"/>tum. ergo deus potest esse obiectum nolitionis. Assumptum patet
<lb ed="#L" n="52"/>qui talis posset pruniri a deo tam pena damni quam pe
<lb ed="#L" n="53"/>na sensus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1311">
⁋ Confirmatur. quia christus non obstante quod
<lb ed="#L" n="54"/>fuerit beatus: fuit punitus et suscepit penas
cor<lb ed="#L" n="55" break="no"/>porales. sed omne punitiuum vel afflictiuum alicuius potest
<!--158.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 78-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>esse incommodum illi. vel verum vel estimatum. ergo deus
<lb ed="#L" n="57"/>potest habere rationem incommodi veri vel estimati.
Con<lb ed="#L" n="58" break="no"/>tra praedicta sunt multa dubia de quibus patebit
<lb ed="#L" n="59"/>in quarto libro in materia de beatitudine. ideo
<lb ed="#L" n="60"/>transeo pro nunc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1335">
⁋ Ex praedictis potest responderi ad for
<lb ed="#L" n="61"/>mam quaestionis quod finis vltimus potest accipi dupliciter
<lb ed="#L" n="62"/>vel pro beatitudine creata possibili voluntati. vel ura
<lb ed="#L" n="63"/>obiecto illius beatitudinis Primo modo non est lici
<lb ed="#L" n="64"/>tum voluntati frui vltimo fine proprie loquendo de
<lb ed="#L" n="65"/>frui. potest tamen contingenter et libere frui. quia potest non
<lb ed="#L" n="66"/>frui ex hoc ipso quod est illicitum: et potest frui. quia si
volun<lb ed="#L" n="67" break="no"/>tas potest frui aliquo creato minus bono. multo
sor<lb ed="#L" n="68" break="no"/>tius bono summo creato sibi possibili. Si autem
<lb ed="#L" n="69"/>accipiatur frui large pro actu appetendi. sic dico quod
<lb ed="#L" n="70"/>finem vltimum siue ondatur in generali siue in particulari
<lb ed="#L" n="71"/>siue in via siue in patria. potest absolute voluntas
<lb ed="#L" n="72"/>cum velle vel non velle vel nolle
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e282-d1e1364">
⁋ Et sub hoc sensu
<lb ed="#L" n="73"/>posite sunt conclusiones praecedentes. loquendo de fine
<lb ed="#L" n="74"/>secundo modo. sic dico quod in via potest esse obiectum
voli<lb ed="#L" n="75" break="no"/>tionis et nolitionis. Si autem ostendatur nude et cla
<lb ed="#L" n="76"/>re. et deus suspendat actiuitatem voluntatis respectus
<lb ed="#L" n="77"/>volitionis potest non esse obiectum volitionis. Si autem
<lb ed="#L" n="78"/>non suspendat actiuitatem voluntatis. sed relinquat eam
<lb ed="#L" n="79"/>sue nature. sic est magis dubitandum. de quo dice
<lb ed="#L" n="80"/>tur in. iiii. li⁋ Ad argumentum principale dico quod
<lb ed="#L" n="81"/>voluntas non naturaliter inclinatur in finem nisi accipien
<lb ed="#L" n="82"/>do inclinationem naturalem quod sit secundum communem cursum
<lb ed="#L" n="83"/>Et de tali inclinatione non est verum. quod quicquid fit
con<lb ed="#L" n="84" break="no"/>inclinationem violentatur. Et quando dicitur quod vnum quodque nam
<lb ed="#L" n="85"/>turaliter inclinatur in propriam perfectionem. Ista est ne
<lb ed="#L" n="86"/>ganda stricte accipiendo incliationem. nisi quando illud
<lb ed="#L" n="87"/>perfectibile est actiuum naturale. cuiusmodi non
<lb ed="#L" n="88"/>est voluntas. Et hec de prima distinctione.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>