-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e501.xml
1258 lines (1258 loc) · 84.6 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e501.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 6</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 6</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="129-r"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e501"><!-- l1d3q6 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e501-Hd1e108">Quaestio 6</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e111">
Questio. vi.
<lb ed="#L" n="100"/>UTrum prima no
<lb ed="#L" n="101"/>titia intellectus primitate generationis
<lb ed="#L" n="102"/>sit notitia intuitiua alicuius
singu<lb ed="#L" n="103" break="no"/>laris.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e122">
⁋ Quod non. singulare sub propria
<lb ed="#L" n="104"/>ratione singularis non intelligitur. ergo eius notitia in
<lb ed="#L" n="105"/>tuitiua non est prima. Antecedens patet per philosophum quia
<lb ed="#L" n="106"/>intellectus est vniuersalium. et sensus singularium.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e131">
<lb ed="#L" n="107"/>⁋ Ad oppositum dictum est prius quod omnem notitiam
<lb ed="#L" n="108"/>vniuersalem singulare praecedit. et quod omnis
noti<lb ed="#L" n="109" break="no"/>tia rei abstractiua presupponit intuitiuam.
<!--261.xml-->
<pb ed="#L" n="129-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e147">
<lb ed="#L" n="1"/>⁋ Ad questionem dicitur quod singulare in rebus
mate<lb ed="#L" n="2" break="no"/>rialibus intellectus noter directe et primo cognoscere
<lb ed="#L" n="3"/>non potest. Cuius ratio est. quia principium singiaritatis
<lb ed="#L" n="4"/>in rebus materialibus est materia indiudualis
<lb ed="#L" n="5"/>intellectus autem intelligit abstrahendo speciem
<lb ed="#L" n="6"/>intelligibilem ab huiusmodi materia. quod autem a
ma<lb ed="#L" n="7" break="no"/>teria induiduali abstrahitur est vniversale. ergo intellect
<lb ed="#L" n="8"/>directe non est cognoscitiuus nisi vniversalium. Indire
<lb ed="#L" n="9"/>cte autem et per quandam reflexionem potest cognoscere
<lb ed="#L" n="10"/>singulare. quia etiam postquam species intelligibiles
<lb ed="#L" n="11"/>abstraxerit. non potest eas intelligere actu nisi
com<lb ed="#L" n="12" break="no"/>uertendo se ad fantasmata in quibus species intell
<lb ed="#L" n="13"/>gibiles intelligit. vt dicitur. ii de anima
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e179">
⁋ Aliter ponit
<lb ed="#L" n="14"/>eadem conclusio quod scilicet intellectus linea recta non pe
<lb ed="#L" n="15"/>test intelligere singulare. sed tantum linea reflexa.
<lb ed="#L" n="16"/>per hunc modum. quod primo a singulari in
fantasma<lb ed="#L" n="17" break="no"/>te abstrahitur vniversale. et est quasi linea recta. puta al
<lb ed="#L" n="18"/>a in b. et ab illo vniversali vlterius protenditur in
intelle<lb ed="#L" n="19" break="no"/>ctum. vt a be in c. et tunc quando intellectus immutatur ad
<lb ed="#L" n="20"/>actum intelligendi. protrahitur quasi linea recta ab
<lb ed="#L" n="21"/>a in c. vt sit a be vna linea recta. Deinde
post<lb ed="#L" n="22" break="no"/>quam intellectus immutatus est ad actum intelligendi
<lb ed="#L" n="23"/>ab vniversali existente in fantasmate. actu suo
intelligen<lb ed="#L" n="24" break="no"/>di terminato in illud vniversale vt in obiectum. protrahi
<lb ed="#L" n="25"/>tur quasi quedam linea reflexa a c in b. postquam autem
<lb ed="#L" n="26"/>vlterius illam speciem primo intellectam in fantasmate
<lb ed="#L" n="27"/>secundum rationem vniversalis intelligit secundum rationem sue
designa<lb ed="#L" n="28" break="no"/>tionis et singularitatis quam habet in ipso
fantasma<lb ed="#L" n="29" break="no"/>te protrahitur quasi quedam linea reflexa a b in a.
<lb ed="#L" n="30"/>vt sit totum hoc quasi vna linea reflexa eb a.
vt<lb ed="#L" n="31" break="no"/>silineam hanc componamus linee praecedenti. tunc illo
<lb ed="#L" n="32"/>erit linea vna circumflexa. complens actum intelli
<lb ed="#L" n="33"/>gendi reuertentem in illud a quo incepit. Sic qura
<lb ed="#L" n="34"/>dicunt isti quod singulare non intelligitur primo et
di<lb ed="#L" n="35" break="no"/>recte⁋ hec conclusio probatur multipliciter. Primo iet
<lb ed="#L" n="36"/>phi. Pueri appellant primo omns homines patres etc.
<lb ed="#L" n="37"/>quod non esset verum nisi vniversale esset primo intellectum. Item
<lb ed="#L" n="38"/>primo phi. Ule quidem secundum rationem est notius.
singu<lb ed="#L" n="39" break="no"/>lare vo secundum sensum. Et assignat causam dicens. ratio
<lb ed="#L" n="40"/>vero vniversalium est. sensus autem singularium. ergo secundum
<lb ed="#L" n="41"/>philosophum intellectus non est nisi vniversalium. et hoc
intelligen<lb ed="#L" n="42" break="no"/>do primo et directe.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e244">
⁋ Item consequente. ibidem commen. xlix
<lb ed="#L" n="43"/> Comprehensibile ab intellectum est vniversale. et comphensi
<lb ed="#L" n="44"/>bile a sensu est particulare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e251">
⁋ Idem dicit commen.
<lb ed="#L" n="45"/>xl viii.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e256">
⁋ Item ii de anima. comme i iest Cognitio vniversalis
<lb ed="#L" n="46"/>debet praecedere semper cognitionem propriam. ergo cognito
<lb ed="#L" n="47"/>vniversalis est prior omni alia.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e263">
⁋ Item consequene. licet. causa diuer
<lb ed="#L" n="48"/>sitatis inter sensum et intellectum acquirendo
vl<lb ed="#L" n="49" break="no"/>timam perfectionem est in hoc quod motor in sensu est
<lb ed="#L" n="50"/>extrinsecus. et in intellectu intrinsecus quoniam sensus
<lb ed="#L" n="51"/>in actum non mouetur nisi motu qui dicitur comphensio a
<lb ed="#L" n="52"/>rebus particularibus sensibilibus. et iste sunt exra
<lb ed="#L" n="53"/>animam. intellectus autem mouetur ad vltimam perfe
<lb ed="#L" n="54"/>ctionem a rebus vniversalibus. et iste sunt in anima. Ex isti
<lb ed="#L" n="55"/>auctoritate patet quod vltima perfectio sensus quae est actus
<!--261.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 129-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>sensus elicitus est respectum particularium. et actus
<lb ed="#L" n="57"/>secundus intellectus quem vocat commen. vltimam
perfe<lb ed="#L" n="58" break="no"/>ctionem intellectus est respectum vniversalium. ergo illa
<lb ed="#L" n="59"/>primo intelligitur
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e298">
⁋ Idem videtur dicere commen. lix.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e302">
<lb ed="#L" n="60"/>⁋ Item. iii. de anima. commen. v. Intellectus
materi<lb ed="#L" n="61" break="no"/>lis differt a materia prima in hoc quod iste est in pi
<lb ed="#L" n="62"/>tentia omns intellectiones formarum vniversalium.
Pri<lb ed="#L" n="63" break="no"/>ma autem materia est in potentia omns iste forme
<lb ed="#L" n="64"/>sensibiles. Et sequitur. Causa autem propter quam iste
<lb ed="#L" n="65"/>intellectus est distinguens et cognoscens. primi
<lb ed="#L" n="66"/>autem materia neque distinguens neque cognoscens
<lb ed="#L" n="67"/>qui materia prima recipit formas diuersas scilicet in
<lb ed="#L" n="68"/>diuiduales. intellectus autem recipit formas vniversales
<lb ed="#L" n="69"/>ergo ex ista auctoritate patet quod intellectus non recipit
<lb ed="#L" n="70"/>a materia formam indiuidualem sicut materia facit
<lb ed="#L" n="71"/>qui tunc non esset distinguens neque cognoscens.
<lb ed="#L" n="72"/>Item consemene. ix. Intellectus comphendit formam
<lb ed="#L" n="73"/>per se et comprhendit indiuiduum mediante sensu.
<lb ed="#L" n="74"/>ergo indiuiduum non est primum apprehensum ab in
<lb ed="#L" n="75"/>tellectu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e339">
⁋ Istem comme. commen. x. dicit quod in ment
<lb ed="#L" n="76"/>est proportio quae estintentionis ad intentionem. scilicet in
<lb ed="#L" n="77"/>diuidualis ad vniversalem. sicut proportio virtutis com
<lb ed="#L" n="78"/>prehendentis alteram illarum ad virtutem
comphen<lb ed="#L" n="79" break="no"/>dentem alteram. ergo sicut intellectus non est sensus
<lb ed="#L" n="80"/>nec econuerso. ita intentio comphensa ab
intel<lb ed="#L" n="81" break="no"/>ctu non est intentio comprhensa a sensu nec
ecom<lb ed="#L" n="82" break="no"/>uerso.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e357">
⁋ Istem philosophus subidem. et Commen videntur pone
<lb ed="#L" n="83"/>re quod indiuduum non intelligitur nisi per lineam
sphe<lb ed="#L" n="84" break="no"/>rale: vel reflexam. Item consemene. xxxvi. quidditas
in<lb ed="#L" n="85" break="no"/>tellecti non est quidditas indiuidui singularis. nec
<lb ed="#L" n="86"/>spiritualis nec corporalis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e368">
⁋ Preterea philosophus. iii de anima
<lb ed="#L" n="87"/>omnia quae sunt quodammodo est anima. aut enim que sunt
<lb ed="#L" n="88"/>sunt sensibilia aut intelligibilia. est autem scientia
<lb ed="#L" n="89"/>quodammodo sensibilia sensus autem sensibilia. sed
<lb ed="#L" n="90"/>si intellectus intelligeret singularia primo. iti
<lb ed="#L" n="91"/>esset sensibilia sicut intelligibilia.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e381">
⁋ Istem consequentea.
<lb ed="#L" n="92"/>Si res essent separate sicut posuit plato non in
<lb ed="#L" n="93"/>digeremus intellectu agente. ergo si singularia in
<lb ed="#L" n="94"/>telligeremus non indigeremus intellectu agente
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e390">
<lb ed="#L" n="95"/>⁋ Item prius ordine nature est color quam haec color
<lb ed="#L" n="96"/>licet in rerum existentia color non possit seprari a colore
<lb ed="#L" n="97"/>singulari. ergo prius ordine nature similitudo hu
<lb ed="#L" n="98"/>ius coloris repraesentat colorem quam hunc colorem. ergo
<lb ed="#L" n="99"/>prius intelligitur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e404">
⁋ Contra conclusionem principalem istius
<lb ed="#L" n="100"/>opinionis argutum est prius et maxime contra primum
<lb ed="#L" n="101"/>modum dicendi cum ipsi ponant quod nihil est in rerum
<lb ed="#L" n="102"/>natura extra animam nisi singulare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e413">
⁋ Preterea ratio
<lb ed="#L" n="103"/>sua non valet. quia non plus intellectus intelligit
<lb ed="#L" n="104"/>abstrahendo speciem intelligibilem a materia. quam ab
<lb ed="#L" n="105"/>strahendo speciem intelligibilem a forma extra. quia
<lb ed="#L" n="106"/>ita repugnat intellectui recipere aliquid tali modo
<lb ed="#L" n="107"/>quo est forma sicut repugnat sibi recipere aliquid
<lb ed="#L" n="108"/>materialiter.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e429">
⁋ Preterea quero de illo abstracto
<lb ed="#L" n="109"/>quando intellectus debet intelligere terram vel
asinum<lb ed="#L" n="110" break="no"/>aut est aliqua vera res extra animam aut tantum ens
<!--262.xml-->
<pb ed="#L" n="130-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>in anima. Si sit vera res extra animam. sic est il
<lb ed="#L" n="2"/>la terra vel illa. ergo est vere singulare. et per
<lb ed="#L" n="3"/>consequens vere singulare intelligitur. Si sit tantum ens in
<lb ed="#L" n="4"/>anima. aut ergo praecedit actum intelligendi. aut non
<lb ed="#L" n="5"/>si non. ergo non est primum intellectum quod iste negat.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e453">
<lb ed="#L" n="6"/>⁋ Si dicatur quod illud abstractum est aliquid
repraesnta<lb ed="#L" n="7" break="no"/>tum per speciem intelligibilem praecedente actum intel
<lb ed="#L" n="8"/>ligendi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e462">
⁋ Contra. isto modo posset dici quod per
spe<lb ed="#L" n="9" break="no"/>ciem sensibilem haberetur vniversale. Probo. quia si per specie
<lb ed="#L" n="10"/>intelligibilem repraentaretur aliquid vniversale. aut hoc est. quia
<lb ed="#L" n="11"/>illa species est similitudo praecise ipsorum singularium inter
<lb ed="#L" n="12"/>se similium. aut quia est aliquid aliud a parte rei cuius
<lb ed="#L" n="13"/>illa species est primo similitudo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e475">
⁋ Si dicatur primo modo.
<lb ed="#L" n="14"/>sic ipsa species sensibilis est similitudo omnium singula
<lb ed="#L" n="15"/>rium. et per consequens ita poterit repraesentare vniversale sicut species
<lb ed="#L" n="16"/>intelligibilis. Secundum non potest dari. quia nihil secundum
<lb ed="#L" n="17"/>eum est a parte rei nisi singulare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e487">
⁋ Si dicatur
<lb ed="#L" n="18"/>quod species sensibilis est praecise similitudo vnius
singula<lb ed="#L" n="19" break="no"/>ris et non alterius. non sic species intelligibilis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e494">
⁋
Con<lb ed="#L" n="20" break="no"/>tra. quandocunque aliqua sunt similima. quicqud assimila
<lb ed="#L" n="21"/>tur vni illorum equaliter assimilatur alteri. sed alique
<lb ed="#L" n="22"/>albedines possunt esse vel sunt simillime. ergo
<lb ed="#L" n="23"/>species sensibilis equaliter assimilatur vni et alteri. et
<lb ed="#L" n="24"/>ita erit vna similitudo vnius sicut alterius. Pre
<lb ed="#L" n="25"/>terea. quod dicit quod illud quod abstrahitur a
mate<lb ed="#L" n="26" break="no"/>ria indiuiduali est vniuersale. quero quam ab
<lb ed="#L" n="27"/>stractionem intelligit. aut scilicet intelligendo vnum
<lb ed="#L" n="28"/>non intelligendo aliud. aut intelligendo vnum
co<lb ed="#L" n="29" break="no"/>mune ad multa. Si primo modo. sic est
manife<lb ed="#L" n="30" break="no"/>ste fltum. quia hec albedo singularissima abstrahi
<lb ed="#L" n="31"/>tur a materia indiuiduali. quia hec albedo intelli
<lb ed="#L" n="32"/>gitur non intellecta materia.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e525">
⁋ Simimiliter sensus
<lb ed="#L" n="33"/>isto modo abstrahit a materia. quia sentit hanc
<lb ed="#L" n="34"/>albedinem non sentiendo materiam. ergo sentiret
<lb ed="#L" n="35"/>et abstraheret vniuersale. Si secundo modo et
<lb ed="#L" n="36"/>abstractum tali modo est vniuersale et per se
com<lb ed="#L" n="37" break="no"/>mune ad illa a quibus abstrahitur. sequitur quod
<lb ed="#L" n="38"/>nihil intelligit nisi vnum comune ad omns mate
<lb ed="#L" n="39"/>rias. et ita vniuersale ad aliquas formas vel ad
<lb ed="#L" n="40"/>aliqua composita non intelligeret vel saltem non
<lb ed="#L" n="41"/>primo. sed tantum per quandam reflexionem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e547">
⁋ Preterea.
<lb ed="#L" n="42"/>quod dicit quod intellectus praecise cognoscit singulare
<lb ed="#L" n="43"/>per quandam reflexionem. Contra. aut habet actum
<lb ed="#L" n="44"/>distinctum ab actu quo intelligit ipsum
vniuersa<lb ed="#L" n="45" break="no"/>le. aut non. si non. Contra. actus quo intelligit
<lb ed="#L" n="46"/>vniuersale precedit actum quo intelligit singula
<lb ed="#L" n="47"/>re. per te. ergo est alius. Si sic. quero a quo
cau<lb ed="#L" n="48" break="no"/>satur. aut precise a fantasmate. vel aliquo in parte
<lb ed="#L" n="49"/>sensitiua vel a specie intelligibili. vel ab actu
<lb ed="#L" n="50"/>auo intelligitur vniversale. Si primo modo. et positum cau
<lb ed="#L" n="51"/>sis sufficientibus potest poni effectus. ergo
circumscri<lb ed="#L" n="52" break="no"/>bendo intellectione vniversalis posset poni cognito
<lb ed="#L" n="53"/>singularis. et ita non repugnaret intellectui quin
<lb ed="#L" n="54"/>notitia singularis esset prima. Si detur secundum et
<lb ed="#L" n="55"/>aibil causat nisi quando est. ita quod semper causa et
<!--262.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 130-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>effectus pro aliquo instanti sunt simul. ergo simul
<lb ed="#L" n="57"/>essent iste due intentiones: quod alibi negat
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e591">
⁋
Con<lb ed="#L" n="58" break="no"/>tra secundum modum ponendi primo. quia tunc sequeretur quod
<lb ed="#L" n="59"/>etiam singulare sentitur per lineam reflexam. quia primo
pri<lb ed="#L" n="60" break="no"/>tenditur quedam linea recta: a sensibili ad speciem
<lb ed="#L" n="61"/>sensibile. quasi ab a in b. et postea immutatur sensus
<lb ed="#L" n="62"/>ad cognoscendum singulare. et reflectitur quasi a
<lb ed="#L" n="63"/>b in a. et ita tales reflexiones nihil valent ni
<lb ed="#L" n="64"/>si idem esset bis cognitum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e609">
⁋ Preterea. hoc repugnat
<lb ed="#L" n="65"/>dictis propriis. quia quando dicit quod a singulari in
fan<lb ed="#L" n="66" break="no"/>tasmate abstrahitur vniversale. et deinde immutatur intelle
<lb ed="#L" n="67"/>ctus ad actum intelligendi. postea reflectitur intel
<lb ed="#L" n="68"/>ligendo vniversale illud. quaero aut quando abstrahitur vniversale a sin
<lb ed="#L" n="69"/>gulari in fantasmate est aliqua immutatio a parte
<lb ed="#L" n="70"/>sensus vel intellectus. vel nulla. si nulla. ergo non
<lb ed="#L" n="71"/>lus modo abstrahitur quam prius. et ita nulla est ibi ta
<lb ed="#L" n="72"/>lis linea recta. cum linea numquam sit sine
distinctio<lb ed="#L" n="73" break="no"/>ne partium et punctorum secundum eum. Aut si sit aliqua
muta<lb ed="#L" n="74" break="no"/>tio. et non a parte sensus. quia tunc vniversale esset in sensu et
<lb ed="#L" n="75"/>in parte sensitiua. Similiter quero ad quam formam est
<lb ed="#L" n="76"/>talis mutatio in parte sensitiua. et patet inductiue
<lb ed="#L" n="77"/>quod nulla potest dari. Si autem sit aliqua mutatio a
par<lb ed="#L" n="78" break="no"/>te intellectus et non ad actum intelligendi. quia ponis
<lb ed="#L" n="79"/>quod ista mutatio sequitur nec per consequens ad habitum. er
<lb ed="#L" n="80"/>ad aliquid preuium vtrique et illud vocatur species. ergo
<lb ed="#L" n="81"/>vere habens ponere speciem intelligibilem preuiam
<lb ed="#L" n="82"/>actui quod tum negas.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e652">
⁋ Preterea. quod dicis quod postqua
<lb ed="#L" n="83"/>intellectus immutatus est ad actum intelligendi ab
<lb ed="#L" n="84"/>vniversali existente in fantasmate. actu suo intelligendi
<lb ed="#L" n="85"/>terminato in illud vniversale vt in obiectum. protrahitur
<lb ed="#L" n="86"/>quasi quadam linea reflexa. a c in b. Ex isto sequitur
<lb ed="#L" n="87"/>quod vniversale nunquam intelligitur nisi per reflexionem. quia mum quam
<lb ed="#L" n="88"/>intelligitur vniversale nisi quando sic terminatur actus intel
<lb ed="#L" n="89"/>ligendi in illud sicut in obiectum. sed parte quando sic ter
<lb ed="#L" n="90"/>minatur actus intelligendi in vniversale sicut in obiectum
<lb ed="#L" n="91"/>est quedam linea reflexa. ergo nunquam intelligitur vniversale
<lb ed="#L" n="92"/>nisi per lineam reflexam. quod negatur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e676">
⁋ Ideo dico aliter
<lb ed="#L" n="93"/>ad questionem. Et primo quod singulare intelligitur.
<lb ed="#L" n="94"/>Secundo quod prima notitia singularis est intuitiua.
<lb ed="#L" n="95"/>Tertio quod singulare primo intelligitur
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e685">
⁋ Primum
<lb ed="#L" n="96"/>patet. quia si singulare non posset intelligi. aut hoc esst
<lb ed="#L" n="97"/>ratione perfectionis intellectus. aut imperfectionis. Noit
<lb ed="#L" n="98"/>ratione imperfectionis. quia sensus est imperfectior intel
<lb ed="#L" n="99"/>lectu et tamen apprehendit singulare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e696">
⁋ Nec ratione perfe
<lb ed="#L" n="100"/>ctionis. quia si sic. aut hoc esset. quia non potest
intelli<lb ed="#L" n="101" break="no"/>gere aliquid ita imperfectum sicut est singulare mi
<lb ed="#L" n="102"/>teriale. aut quia non potest immutari ab aliquo
mate<lb ed="#L" n="103" break="no"/>riali. aut quia nihil recipit materialiter. Primum non
<lb ed="#L" n="104"/>impedit. quia vniversale abstractum a materialibus non est
per<lb ed="#L" n="105" break="no"/>fectius ipso singulari. Nec secundum impedit. quia ab
eo<lb ed="#L" n="106" break="no"/>dem potest poni immutari ad cognitionem singularis
<lb ed="#L" n="107"/>sicut ad cognitionem vniversalis. si enim immutetur praecise
<lb ed="#L" n="108"/>ab intellectu agente ad cognitionem vniversalis. ita potest
<lb ed="#L" n="109"/>equae faciliter poni quod immutatur praecise ab intellectu
<lb ed="#L" n="110"/>agente ad cognitionem singularis. et si potest determi¬
<!--263.xml-->
<pb ed="#L" n="130-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>siari per speciem intelligibilem vel per fantasma ad
in<lb ed="#L" n="2" break="no"/>telligendum determinate hoc vniversale et non aliud. ita
<lb ed="#L" n="3"/>potest poni determinari per speciem intelligibilem
<lb ed="#L" n="4"/>et per fantasma ad intelligendum hoc singlare et
<lb ed="#L" n="5"/>non illud. sicut etiam post intellectionem vniuersaliter
<lb ed="#L" n="6"/>dererminatur ad intelligendum hoc ingulare et non
<lb ed="#L" n="7"/>aliud. cum tamen ipsa cognitio illius vniuersalis
<lb ed="#L" n="8"/>equaliter respiciat omnia singularia. Nec tertium
<lb ed="#L" n="9"/>impedit. tum quia non plus repugnat huic singulari
<lb ed="#L" n="10"/>immaterialiter recipi in intellectu quam vniuersali
<lb ed="#L" n="11"/>Tum quia cognitio singularis sequens post
cogni<lb ed="#L" n="12" break="no"/>tionem vniversalis recipitur immaterialiter. ergo non repugnat
<lb ed="#L" n="13"/>ibi primo recipi immaterialiter.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e757">
⁋ Confirmatur. quia
<lb ed="#L" n="14"/>vniversale recipitur immaterialiter. quia species intelligibilis
<lb ed="#L" n="15"/>vel cognitio per quam recipitur est immaterialis. quia
<lb ed="#L" n="16"/>nihil est realiter in intellectu nisi species
intelligi<lb ed="#L" n="17" break="no"/>bilis. vel actus intelligendi vel habitus secundum istos. et
<lb ed="#L" n="18"/>secundum communiter loquentes. ergo nihil recipitur in
<lb ed="#L" n="19"/>intellectu nisi quia aliquod istorum quod est aliquo
<lb ed="#L" n="20"/>modo repraesentatiuum illius recipitur. sicut obiectum
<lb ed="#L" n="21"/>dicitur recipi in intellectu. quia actus intelligendi quot
<lb ed="#L" n="22"/>est illius obiecti dicitur recipi in intellectu. et per
<lb ed="#L" n="23"/>consequens non recipitur immaterialiter in intellectu.
nisi<lb ed="#L" n="24" break="no"/>qui aliquod illorum est immateriale. sed ipsa
cogni<lb ed="#L" n="25" break="no"/>tio singularis ita poterit esse immaterialis. sicut
<lb ed="#L" n="26"/>cognitio vniversalis. ergo propter hoc non repugnat sibi peri
<lb ed="#L" n="27"/>mo recipi vel cognosci ab intellectu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e790">
⁋ Confir
<lb ed="#L" n="28"/>matur secundo quia non plus repugnat singulari
ma<lb ed="#L" n="29" break="no"/>teriali immaterialiter recipi quam vniversali recipi
singula<lb ed="#L" n="30" break="no"/>riter. sed vniversale recipitur singuiariter in intellectu
<lb ed="#L" n="31"/>qui intellectio sua et etiam species intelligibilis per
<lb ed="#L" n="32"/>quam recipitur est simpliciter singularis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e804">
⁋ Preterea anima
<lb ed="#L" n="33"/>separata potest intelligere singulare. ergo eadem
<lb ed="#L" n="34"/>ratione coniuncta
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e811">
⁋ Secudum probo. quia notitia
singu<lb ed="#L" n="35" break="no"/>laris aliqua potest esse intuitiua. quia aliter nuila
<lb ed="#L" n="36"/>veritas contingens posset euidenter cognosci ab
in<lb ed="#L" n="37" break="no"/>tellectu. sed notitia intuitiua rei non est
poste<lb ed="#L" n="38" break="no"/>tior notitia abstractiua. ergo notitia intuitiua rei
<lb ed="#L" n="39"/>ingularis est simpliciter prima.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e824">
⁋ Tertium probo quod
no<lb ed="#L" n="40" break="no"/>titia singularis sensibilis est simpliciter prima in
intel<lb ed="#L" n="41" break="no"/>lectu pro statu isto. ita quod illud idem singulare quod
<lb ed="#L" n="42"/>primo sentitur a sensu. illud idem et sub eadem ratione
<lb ed="#L" n="43"/>primo intelligitur intuitiue ab intellectu. quia de
<lb ed="#L" n="44"/>ratione potentiarum ordinatarum est quod quicqud et sub
<lb ed="#L" n="45"/>eadem ratione potest potentia inferior potest et
su<lb ed="#L" n="46" break="no"/>perior. patet quia idem subeadem ratione est sensatum
<lb ed="#L" n="47"/>sensu particulari et ymaginatum sensu interiori
<lb ed="#L" n="48"/>Similiter idem sub eadem ratione est cognitum a
sen<lb ed="#L" n="49" break="no"/>su et appetitum a potentia appetitiua ita quod idem
<lb ed="#L" n="50"/>sub eadem ratione est cognitum ab intellectu et voli
<lb ed="#L" n="51"/>tum a voluntate. ergo illud idem quod est primo sen
<lb ed="#L" n="52"/>satum a sensu erit intellectum ab intellectu. et sub
<lb ed="#L" n="53"/>oadem ratione
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e857">
⁋ Si dicitur quod virtus superior potest in
<lb ed="#L" n="54"/>illud in quod potest virtus inferior sed emine
<lb ed="#L" n="55"/>tiori modo. quia illud quod cognoscit sensus ma
<!--263.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 130-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>terialiter et concrete. quod est cognoscere singula
<lb ed="#L" n="57"/>re directe. hoc cognoscit inteliectus
immateria<lb ed="#L" n="58" break="no"/>liter et in abstracto. quod est cognoscere vniversale
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e877">
⁋
Con<lb ed="#L" n="59" break="no"/>tra. quando cognitum a potentia iuperiori est simplicit
<lb ed="#L" n="60"/>imperfectius cognito a potentia inferiori. tunc
su<lb ed="#L" n="61" break="no"/>perior potentia non cognoscit modo eminentiori
<lb ed="#L" n="62"/>illud quod cognoscitur a potentia inferiori. sed vniversali
<lb ed="#L" n="63"/>est simplicit imperfectius et posterius ipso singi
<lb ed="#L" n="64"/>lari. ergo intellectus non cognoscit obiectum
sen<lb ed="#L" n="65" break="no"/>sus modo eminentiori.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e895">
⁋ Preterea. sensus non tantum co
<lb ed="#L" n="66"/>gnoscit album quod est concretum. sed albedinem. quod secundum
<lb ed="#L" n="67"/>philosophum secundo de anima. color est per se visibilis. ergo
<lb ed="#L" n="68"/>si cognoscere aliquid in abstracto est
cognosce<lb ed="#L" n="69" break="no"/>re vniversale. sensus cognosceret vniversale.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e907">
⁋ Preterea. cogno
<lb ed="#L" n="70"/>scere hanc albedinem que significatur nomine
abitra<lb ed="#L" n="71" break="no"/>cto. non est plus cognoscere vniversale: quam cognoscere
<lb ed="#L" n="72"/>hoc album quod signiricatur in nomine concreto. Et ideo il
<lb ed="#L" n="73"/>le est absurdus et fatuus modus loquendi.
dice<lb ed="#L" n="74" break="no"/>re quod cognoscere aliquid concrete est cognoscere
<lb ed="#L" n="75"/>singulare. et cognoscere in abstracto est
cogno<lb ed="#L" n="76" break="no"/>scere vniversale. quia concretum et abstractum sunt coditiones
<lb ed="#L" n="77"/>et proprietates vocum vel signorum. vel forte conce
<lb ed="#L" n="78"/>ptuum. quorum cognitio non pertinet ad multos ser
<lb ed="#L" n="79"/>sus particulares. nisi valde per accidens et non ad
<lb ed="#L" n="80"/>omnes. et tamen omnes habent cognoscere singularia
<lb ed="#L" n="81"/>Et ideo iste non est intelligibilis modus
loquen<lb ed="#L" n="82" break="no"/>di. cognoscere aliquid vt significatur nomine concreto
<lb ed="#L" n="83"/>et cognoscere idem vt significatur nomine abstracto.
<lb ed="#L" n="84"/>niii intelligendo quod contingit aliquid significari
<lb ed="#L" n="85"/>vtroque nomine. et hoc praecise pertinet ad intellectum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e944">
<lb ed="#L" n="86"/>⁋ Preterea. probatum est prius quod non repugnat
sin<lb ed="#L" n="87" break="no"/>gulari intelligi immaterialiter. quia non est impossibile
<lb ed="#L" n="88"/>quod cognitio illius singularis sit immaterialis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e953">
⁋ Et
<lb ed="#L" n="89"/>hoc confirmatur. quia sicut materia indiuidualis
re<lb ed="#L" n="90" break="no"/>pugnat intellectui. ita materia vniversalis quae est communis
<lb ed="#L" n="91"/>ad materias indiuiduales istorum generabilium
<lb ed="#L" n="92"/>et corruptibilium repugnat intellectui. ergo repu
<lb ed="#L" n="93"/>gnat intellectui cognoscere materialiter quocumque
<lb ed="#L" n="94"/>istorum modorum. ergo qua ratione singulare
materia<lb ed="#L" n="95" break="no"/>le non potest primo cognosci ab intelleciu. nec vniversale
<lb ed="#L" n="96"/>materiale quod est commune ad materialia singuiaria
<lb ed="#L" n="97"/>poterit primo cognosci ab intellectu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e975">
⁋ Ad primu
<lb ed="#L" n="98"/>argumentum alterius opinionis dico quod
argumen<lb ed="#L" n="99" break="no"/>tum est contra opinionem omnium. quia probat quod vniversale prius
<lb ed="#L" n="100"/>sentitur quam singulare. quia sicut pueri primo
appel<lb ed="#L" n="101" break="no"/>lant omnes viros patres et postea determinant vnum
<lb ed="#L" n="102"/>quodque. ita videmus experimentaliter. quod agnus
vi<lb ed="#L" n="103" break="no"/>dens ouem sequitur omnem ouem tanquam matrem. et postea
<lb ed="#L" n="104"/>discernit hanc ouem ab illa. et sequitur hanc determi
<lb ed="#L" n="105"/>natam. ergo quae ratione puer propter hoc cognosceret vniversale
<lb ed="#L" n="106"/>ante singulare. eadem ratione agnus primo cognosceret
<lb ed="#L" n="107"/>vniversale quam singulare
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e999">
⁋ Preterea. pueri vt communiter prio
<lb ed="#L" n="108"/>appellant omnes viros patres. et sic omnes feminas
<lb ed="#L" n="109"/>matres. posterius autem determinant vnumquoque
ho<lb ed="#L" n="110" break="no"/>rum. etiam anteque habeant vsum rationis. et per consequens anteque
<!--264.xml-->
<pb ed="#L" n="131-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>habeant notitiam intellectualem. ergo tantum faciunt
ta<lb ed="#L" n="2" break="no"/>lia per notitiam sensitiuam. ergo notitia sensitiua primo
<lb ed="#L" n="3"/>esset vniversalis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1021">
⁋ Similiter idem experimentum est de furi
<lb ed="#L" n="4"/>osis et fatuis et aliis carentibus vsu rationis. quod
eo<lb ed="#L" n="5" break="no"/>dem modo procedunt in tali cognitione sicut pueri
<lb ed="#L" n="6"/>et tamen non cognoscunt vniversale. Similiter idem patet de
ha<lb ed="#L" n="7" break="no"/>bentibus notitiam intellectualem tam vniuersalis
<lb ed="#L" n="8"/>quam singularis. quia frequenter aliquis intelligens
<lb ed="#L" n="9"/>hominem in communi. et post intelligendo hunc hominem
<lb ed="#L" n="10"/>siue per reflexionem. siue alio modo non curo modo
<lb ed="#L" n="11"/>vocat multos homines eodem nomine. posterius autem
<lb ed="#L" n="12"/>determinat vnum ob ab alio. et tamen tunc cognoscit
<lb ed="#L" n="13"/>singulare. ergo causa istius diuersitatis non est. quia
<lb ed="#L" n="14"/>primo intelligit vniversale et postea singulare. sed aliqua
<lb ed="#L" n="15"/>alia erit causa.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1051">
⁋ Ideo dico quod primo intelligitur
<lb ed="#L" n="16"/>singulare sicut primo sentitur singulare. tamen aliqua
<lb ed="#L" n="17"/>cognitio singularis tam sensitiua quam intellectiua
<lb ed="#L" n="18"/>siue partialiter siue totaliter est sufficies ad discernem
<lb ed="#L" n="19"/>dum apphensum ab alio.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1062">
⁋ Et aliqua non est
suffi<lb ed="#L" n="20" break="no"/>ciens ad disernendum. nisi forte a paucis. et
ali<lb ed="#L" n="21" break="no"/>quando vna res potest discerni a paucioribus et alia
<lb ed="#L" n="22"/>a pluribus. Uerbi gratia. Agnus per notitiam sensi
<lb ed="#L" n="23"/>tiuam discernit ouem a lupo et a boue et asino.
<lb ed="#L" n="24"/>et tamen non discernit hanc ouem ab illa. Similiter aliquando
<lb ed="#L" n="25"/>statim discernit ouem albam a nigra. et tamen vnam
<lb ed="#L" n="26"/>ouem albam non discernit ab alia oue alba. et tam
<lb ed="#L" n="27"/>dem vltimo discernit matrem ab omni alia. Sminia
<lb ed="#L" n="28"/>illa nobis innotescunt per effectus. quia videmus quod
<lb ed="#L" n="29"/>agnus primo sequitur omnem ouem et non bouem nec
<lb ed="#L" n="30"/>asinum. postea quod sequitur omnem ouem talis vel talis
con<lb ed="#L" n="31" break="no"/>loris. postea quod sequitur ouem hanc determinatam.
<lb ed="#L" n="32"/>hoc autem non contigeret nisi variaretur ipsius
cogni<lb ed="#L" n="33" break="no"/>tio sensitiua. cum cognitio sensitiua sit principium
<lb ed="#L" n="34"/>motus progressiui in talibus. Et ratio huius est. quia
<lb ed="#L" n="35"/>potentia apphensiua creata non potest discernere
<lb ed="#L" n="36"/>vnam ab alia. nisi propter aliquam dissimilitudinem ali
<lb ed="#L" n="37"/>quorum dissimilium apprehensorum. siue sit
dissimili<lb ed="#L" n="38" break="no"/>tudo in qualitatibus siue in figuris. siue in situ in
<lb ed="#L" n="39"/>ter aliqua talia inter quae est talis dissimilitudo. Et
<lb ed="#L" n="40"/>ideo quia non statim cognoscit distincte omnia talia
<lb ed="#L" n="41"/>non potest statim discernere vnum ab alio. Similiter
<lb ed="#L" n="42"/>quamuis aliquando habeat distinctam notitiam de vno
<lb ed="#L" n="43"/>singulari. tamen de alio singulari quo debet primum
<lb ed="#L" n="44"/>singulare discernere non habet distinctam notitiam
<lb ed="#L" n="45"/>et ideo poterit esse tanta similitudo multis inter
<lb ed="#L" n="46"/>illa quod notitia distincta vnius et notitia confusa.
<lb ed="#L" n="47"/>alterius non est sufficiens ad discernendum vnum
<lb ed="#L" n="48"/>singulare ab alio. et tamen semper cognoscitur
singula<lb ed="#L" n="49" break="no"/>re. Qualiter autem notitia ista differt a notitia ap
<lb ed="#L" n="50"/>prehensiua. vel an sit eadem simpliciter alias patebit
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1132">
<lb ed="#L" n="51"/>⁋ Si dicatur quod hoc est contrsi processum philosophid st phpi. quae
di<lb ed="#L" n="52" break="no"/>cit quod nobis manifestissima sunt et certa confusa
<lb ed="#L" n="53"/>magis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1141">
⁋ Secundo dicit quod ex vniversalibus in singulare
<lb ed="#L" n="54"/>oportet deuenire. Similiter ad hoc videtur esse ratio
<lb ed="#L" n="55"/>sua. Uidetur enim sic arguere. sicut totum se habet
<!--264.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 131-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>ad sensum. ita vniversale est quoddam totum se habens ad
<lb ed="#L" n="57"/>intellectum. sed totum est notius secundum sensum. ergo vniversale
<lb ed="#L" n="58"/>secundum intellectum. Similiter commem. consemene. x. dicit quod oportet
<lb ed="#L" n="59"/>nos procedere de rebus vniversalibus ad particulares
<lb ed="#L" n="60"/>Similiter ibidem. necesse est vt vniversale intelligibil vniversaliter
<lb ed="#L" n="61"/>sit notius particulari quod est sub illo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1167">
⁋ Ad ista
<lb ed="#L" n="62"/>dico quod equiuocatio est de communibus. et similiter est
<lb ed="#L" n="63"/>equiuocatio de notitia magis vniversalis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1174">
⁋ Unde dico
<lb ed="#L" n="64"/>quod comuneest duplex. Quoddam est commune per praedicatio ¬
<lb ed="#L" n="65"/>nem essentialem. quia scilicet de pluribus predicatur in
<lb ed="#L" n="66"/>quid et per se primo modo quam aliud. et isto modo animal est
<lb ed="#L" n="67"/>communius quod homo. et corpus quam animal. Aliud est com
<lb ed="#L" n="68"/>munius non per praedicationem in quid et per se primo
<lb ed="#L" n="69"/>modo. sed per praedicationem denominatiua et quasi
<lb ed="#L" n="70"/>per se secundo modo. et isto modo motus localis est
<lb ed="#L" n="71"/>quid communius quam color vel coloratum. quia in pluribus
<lb ed="#L" n="72"/>inuenitur motus localis quam color. quia omne
colora<lb ed="#L" n="73" break="no"/>tum potest moueri localiter. et non omne mobile
loca<lb ed="#L" n="74" break="no"/>liter est coloratum Sic etiam potest dici quod lucidum
<lb ed="#L" n="75"/>est communius quam coloratum. quia in pluribus inuenitur.
<lb ed="#L" n="76"/>Similiter equiuocatio est de notitia vniversalioris. quialque
<lb ed="#L" n="77"/>dam est notitia complexa et quedam incomplexa.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1208">
<lb ed="#L" n="78"/>⁋ Similiter aliquod incomplexum esse prius notum alio.
<lb ed="#L" n="79"/>potest intelligi dupliciter. vel quia hoc potest esse prius
<lb ed="#L" n="80"/>notum. quia est potentia propinqua ad notitiam alteri
<lb ed="#L" n="81"/>us. vel quia necessario est notum ante notitiam alte
<lb ed="#L" n="82"/>rius. ita quod sequatur. aliquid est notum. ergo hoc es
<lb ed="#L" n="83"/>notum et non ecouerso.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1224">
⁋ Per hoc respondendo ad
ar<lb ed="#L" n="84" break="no"/>gumenta dico quod intentio philosophi et commen. ibidem est
<lb ed="#L" n="85"/>dare ordinem libri phi. ad alios libros naturales
<lb ed="#L" n="86"/>qui scilicet illa complexa de quibus tractatur in libro phi
<lb ed="#L" n="87"/>sicorum sunt de vniversalibus vel primo modo vel secundo
<lb ed="#L" n="88"/>modo. et talia vniversalia sunt prius nota. quamuis sint ali
<lb ed="#L" n="89"/>qua propria. et hoc loquendo de prius noto primo modo
<lb ed="#L" n="90"/>et ideo vt in pluribus et communitati hominium sunt
faci<lb ed="#L" n="91" break="no"/>lius nota. et ideo quia in tradendo scientiam aliquam.
<lb ed="#L" n="92"/>procedendum est eo ordine quo communitas
audi<lb ed="#L" n="93" break="no"/>torum facilius et melius potest eam addiscere. Ideo.
<lb ed="#L" n="94"/>in scientia naturali incipiendum est ordine doctrine
<lb ed="#L" n="95"/>ab vniversalioribus tam primo modo quam secundo quamuis ali
<lb ed="#L" n="96"/>quibus vel forte multis aliqua particularia sunt
<lb ed="#L" n="97"/>faciliora et notiora quam magis vniversalia. Uerbi gratia.
<lb ed="#L" n="98"/>quicumque potest apprehendere aliquid sensibile
po<lb ed="#L" n="99" break="no"/>test habere aliquam notitiam de motu. quia
con<lb ed="#L" n="100" break="no"/>gnitio cuiuscumque sensibilis sufficit ad notitiam
<lb ed="#L" n="101"/>motus. Similiter cognitio albediins et nigredinis
<lb ed="#L" n="102"/>sufficit ad notitiam coloris. vniversaliter quaecumque due species
<lb ed="#L" n="103"/>coloris sufficiunt ad notitiam coloris. et ita quaecumque
<lb ed="#L" n="104"/>apprehendit aliquas duas species coloris est in
poten<lb ed="#L" n="105" break="no"/>tia propinqua ad habendum notitiam de colore. et
<lb ed="#L" n="106"/>tamen a multis potest haberi notitia coloris. sine
<lb ed="#L" n="107"/>potentia propinqua ad notitiam istarum specierum
<lb ed="#L" n="108"/>determinatarum vel illarum. sicut patet in aliis. quia
<lb ed="#L" n="109"/>omnes homines habent notitiam de animali et de proprie
<lb ed="#L" n="110"/>tatibus animali communibus. et tamen de multis
<!--265.xml-->
<pb ed="#L" n="131-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>animalibus non habent potentiam propinquam vt co
<lb ed="#L" n="2"/>gnoscant ea. Sicut homines in vna praecise regione
<lb ed="#L" n="3"/>morantes nullam notitiam scientificam possunt habere
<lb ed="#L" n="4"/>de animalibus que praecise inueniuntur in alia regione
<lb ed="#L" n="5"/>et ita est de aliis in alia regione respectu anima
<lb ed="#L" n="6"/>ium que praecise inueniuntur in ista regione. et illa
<lb ed="#L" n="7"/>communitas hominium potest habere notitiam proprie
<lb ed="#L" n="8"/>tatum animalis. et tamen nullus vel cum maxima
dif<lb ed="#L" n="9" break="no"/>ficultate potest habere notitiam propriam de multi
<lb ed="#L" n="10"/>animalibus speciealibus. er tamen vnus homo vel plures
<lb ed="#L" n="11"/>ita faciliter possunt scire proprietates alicuius speciei
<lb ed="#L" n="12"/>animalis. cuius indiuidua et actus eorum tota die vident
<lb ed="#L" n="13"/>sicut possunt habere notitiam de aniali et de suis
com<lb ed="#L" n="14" break="no"/>munibus proprietatibus. Patet enim quod homo ita
<lb ed="#L" n="15"/>potest habere notitiam alicuius determinati
ani<lb ed="#L" n="16" break="no"/>malis quantum ad multa sibi propria. sicut quantum ad
<lb ed="#L" n="17"/>communia animali. et ideo scientia ista quae est de
vniuer<lb ed="#L" n="18" break="no"/>salibus siue vno modo siue alio. quantum ad multa
<lb ed="#L" n="19"/>est facilior communitati quam scientia specialium. et tamen vtraque
<lb ed="#L" n="20"/>notitia incipit a notitia singularium. sed notitia
<lb ed="#L" n="21"/>vniuersalium in diuersis hominibus incipit a
noti<lb ed="#L" n="22" break="no"/>tia diuersorum singularium. sicut studentium in ale
<lb ed="#L" n="23"/>mania. notitia vniuersalium incipit a notitia sin
<lb ed="#L" n="24"/>gularium que ibi inueniuntur. et forte multa eorum
<lb ed="#L" n="25"/>non inueniuntur in italia. et econuerso est de
studen<lb ed="#L" n="26" break="no"/>te in italia vel francia. et sic de aliis regionibus
<lb ed="#L" n="27"/>sed notitia de homine vel de asino oportet quod incipiat
<lb ed="#L" n="28"/>a notitia singularium speciei humane vel asimine.
<lb ed="#L" n="29"/>et multi possunt attingere ad notitiam
scienti<lb ed="#L" n="30" break="no"/>ficam proprietatum animalis qui non possunt attingere
<lb ed="#L" n="31"/>ad notitiam proprietatum specialium leonis vel
vrsi<lb ed="#L" n="32" break="no"/>et sic de aliis. Et ideo ordine doctrine quantum ad
<lb ed="#L" n="33"/>communitatem homnim prius incipiendum est a notitia
<lb ed="#L" n="34"/>animalis et suarum proprietatum. quam a notitia leonis
<lb ed="#L" n="35"/>vel vrsi. et sic de aliis. et tamen in quolibet homine
no<lb ed="#L" n="36" break="no"/>titia cuiuscumque vniversalis praesupponit notitiam alicuius
<lb ed="#L" n="37"/>singulatis vel aliquorum singularium. sed in diuer
<lb ed="#L" n="38"/>sis hominibus aliquando non precedunt notitie eorundem
<lb ed="#L" n="39"/>singularium sed diuersorum. quamuis vniversale principium
sci<lb ed="#L" n="40" break="no"/>tum sit idem. Et hec est intentio Commen. comen. v.
<lb ed="#L" n="41"/>primi phi. vbi dicit sic. Indiuiduum compositum licet
<lb ed="#L" n="42"/>non sit principium in doctrina demonstratiua. tamen
<lb ed="#L" n="43"/>est principium acquisitionis vniversalis quod est principium
<lb ed="#L" n="44"/>doctrine demonstratiue. quia complexum de singulari
<lb ed="#L" n="45"/>non est principium demonstrandi. et tamen sine illo non pos
<lb ed="#L" n="46"/>set haberi demonstratio. et ita semper notitia
sin<lb ed="#L" n="47" break="no"/>gularis praesupponitur quamuis notitia diuersorum in
<lb ed="#L" n="48"/>diuersis. Dico ergo ad primam auctoritatem quod sicut patet
<lb ed="#L" n="49"/>per Commen. per consusa intelligit composita et hoc siue
<lb ed="#L" n="50"/>sint composita proprie ex partibus essentialibus
<lb ed="#L" n="51"/>realiter distinctis facientibus vnum. siue sint com
<lb ed="#L" n="52"/>posita illo modo quo diffinitum ex partibus dis
<lb ed="#L" n="53"/>sinientibus siue illo modo quo vniversale componitur ex
<lb ed="#L" n="54"/>sunis contentis. quos tres modos compositionis ponit
<lb ed="#L" n="55"/>commnen. consequene. v. quamuis tamen primus modus compositio
<!--265.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 131-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>nis sit proprie compositio. et duo alii sunt modi
<lb ed="#L" n="57"/>compositonis tantum metaphorice loquendo. et de
tali<lb ed="#L" n="58" break="no"/>bus confusis dico quod sunt notiora et certa magis
<lb ed="#L" n="59"/>primo modo loquendo de notiore et hoc loquendo
<lb ed="#L" n="60"/>vel de notitia complexa vel incomplexa. non tamen oportet
<lb ed="#L" n="61"/>quod sint notiora secundo modo quia possibile est quod prima
<lb ed="#L" n="62"/>apprehensio etiam sensitiua sit distincta respectu
<lb ed="#L" n="63"/>partium distincte et non tantum respectu totius confuse
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1435">
<lb ed="#L" n="64"/>⁋ Ad secundam auctoritate dico quod similiter oportet ex vniversalibus in
<lb ed="#L" n="65"/>singularia prouenire. quia vniversalia facilius cognoscuntur
<lb ed="#L" n="66"/>modo exposito. et hoc dupliciter. quia facilius cogno
<lb ed="#L" n="67"/>scuntur proprietates vniversales de vniversalibus. quam eedem proprie
<lb ed="#L" n="68"/>tates vniversales de contentis sub illis vniversalibus. Similiter
<lb ed="#L" n="69"/>facilius cognoscuntur proprietates vniversales de vniversalibus
<lb ed="#L" n="70"/>quam proprietates proprie de contentis. et hoc modo ex
<lb ed="#L" n="71"/>posito. et frequenter notitia proprietatum vniversalium de
<lb ed="#L" n="72"/>vniversalibus. iuuat ad notitiam proprietatum de contentis
<lb ed="#L" n="73"/>sub illis vniversalibus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1459">
⁋ Ad tertiam auctoritate dico per idem
<lb ed="#L" n="74"/>quod sicut totum secundum sensum est notius. quia pauciora
<lb ed="#L" n="75"/>sufficiunt ad notitiam totius vt totum discernatur ab
<lb ed="#L" n="76"/>alio toto. quam ad discernendum vnam partem vnius
<lb ed="#L" n="77"/>ab alia. sicut aliquando minor propinquatas sufficit. et
<lb ed="#L" n="78"/>sic est de quibusdam aliis. ita est de vniversalioribus quod
<lb ed="#L" n="79"/>multa sunt quae diuisim sufficiunt ad notitiam vniversalioris
<lb ed="#L" n="80"/>et tamen non sufficiunt. vel nulla vel aliqua ad notitiam
<lb ed="#L" n="81"/>minus vniversalis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1479">
⁋ Per praedicta respondeo ad omnes aucto
<lb ed="#L" n="82"/>ritates consequense. quod intelligit quod vniversalia a communitate
faci<lb ed="#L" n="83" break="no"/>lius cognoscuntur.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1486">
⁋ Ad secundum dico quod vniversale est
no<lb ed="#L" n="84" break="no"/>tius secundum rationem. quia sola ratio potest apprehendere vniversale et
<lb ed="#L" n="85"/>nullo modo sensus. sed singulare est notius apud
<lb ed="#L" n="86"/>sensum. quia singulare prius cognoscitur a sensu quam
<lb ed="#L" n="87"/>ab intellectu et hoc intelligendo de singulari
sen<lb ed="#L" n="88" break="no"/>sibili. quia secus est de singulari praecise intelligibium
<lb ed="#L" n="89"/>li de quo dictum est in prima quaone prologi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1503">
⁋ Per
<lb ed="#L" n="90"/>idem ad aliud concedo quod vniversale est comprehesibil est ab
<lb ed="#L" n="91"/>intellectu et singulare a sensu. et cum hoc stat quod
<lb ed="#L" n="92"/>non tantum vniversale sit comphensibile ab intellectu. sed et
<lb ed="#L" n="93"/>singulare.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1514">
⁋ Propter quod aduertendum quod philosophus et
<lb ed="#L" n="94"/>consequenie. frequenter dicunt quod sensus est particularium.
<lb ed="#L" n="95"/>et intellectus vniversalium. vt innuant differentia inter sensum
<lb ed="#L" n="96"/>et intellectum. Nunc autem ita est quod ita contingit ar
<lb ed="#L" n="97"/>guere intellectum differre a sensu. si sensus sit pri
<lb ed="#L" n="98"/>cise apphensiuus singularium et intellectus sit apprer
<lb ed="#L" n="99"/>hensiuus et singularium et vniversalium. sicut si
intelle<lb ed="#L" n="100" break="no"/>ctus esset praecise apphensiuus vniversalium et non singu
<lb ed="#L" n="101"/>larium. sicut sensus est singularium non vniversalium.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1534">
<lb ed="#L" n="102"/>⁋ Ad aliud dico quod cognitio vniversalis debet praecedere
<lb ed="#L" n="103"/>propriam propter causam iam dictam.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1541">
⁋ Ad aliud dico quod
<lb ed="#L" n="104"/> Commetator intelligit de vltima perfectione
in<lb ed="#L" n="105" break="no"/>tellectus que est notitia complexa et verum est quod
<lb ed="#L" n="106"/>illa non est immediate a motore extrinseco. sed
<lb ed="#L" n="107"/>est immediate a motore intrinseco. quia ad istam
<lb ed="#L" n="108"/>notitiam causandam concurrunt praecise immediate
<lb ed="#L" n="109"/>notitia incomplexa terminorum. vel formatio pro
<lb ed="#L" n="110"/>positionis. vel habitus intelligibilis acquisitus
<!--266.xml-->
<pb ed="#L" n="132-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>et actibus praecedentibus que omnia sunt intrinseca.
<lb ed="#L" n="2"/>vel etiam potest concurrere notitia alicuius
comple<lb ed="#L" n="3" break="no"/>ti que etiam erit in intellectu. Unde dicit consmen.
<lb ed="#L" n="4"/>ibidem causam esse istius depositionis in nobis. in
<lb ed="#L" n="5"/>scientia sensibilium est eadem causa in esse solum in sen
<lb ed="#L" n="6"/>sibilibus ipsis. Et similiter est intelligendum quod dispo
<lb ed="#L" n="7"/>sitio existens in nobis in scientia vniuersalium est in
<lb ed="#L" n="8"/>nobis. quia est in virtute rationali.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1583">
⁋ Ex qua
auctori<lb ed="#L" n="9" break="no"/>tate patet quod intelligit de scientia quae est notitia
con<lb ed="#L" n="10" break="no"/>plexa. vel si intelligat tam de perfectione complexa
<lb ed="#L" n="11"/>quam incomplexa. patet quod non intelligit vniversaliter de omni
<lb ed="#L" n="12"/>notitia inconplexa. sed tantum de illa quae potest habe
<lb ed="#L" n="13"/>ri in abidentia intelligibilis. quandocunque scilicet placet
<lb ed="#L" n="14"/>voluntati. Unde dicit ibi. mouentia virtute rationa
<lb ed="#L" n="15"/>nalem sunt intra animam et habita a nobis semper
<lb ed="#L" n="16"/>in actu. ideo homo in eis potest intelligere cum
<lb ed="#L" n="17"/>voluerit. et ita patet quod non intelligit de notitia
<lb ed="#L" n="18"/>intuitiua singularis. quia illam non potest habere cum
<lb ed="#L" n="19"/>voluerit. sed requiritur existentia rei quae debet cognosci.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1609">
<lb ed="#L" n="20"/>⁋ Et si dicatur quod ipse intelligit quod solum intentiones
<lb ed="#L" n="21"/>vniuersales possunt mouere intellectum. et per
<lb ed="#L" n="22"/>consequens iste sole primo intelliguntur. quia
<lb ed="#L" n="23"/>dicit sic. intellectus mouetur ad vltimam perfectio
<lb ed="#L" n="24"/>nem a rebus vniversalibus et illa sunt in anima. Respon
<lb ed="#L" n="25"/>sio quod per vniversalia intelligit habitus de vniversalibus. quae mo
<lb ed="#L" n="26"/>uent ad vltimam perfectionem ad notitiam
scientifi<lb ed="#L" n="27" break="no"/>cam que est de solis vniversalibus. que notitie. incom
<lb ed="#L" n="28"/>plexe mouent intellectum ad scientiam propositionum vni
<lb ed="#L" n="29"/>uersalium. Nec est ista intentio extorta. sed satis
<lb ed="#L" n="30"/>posset probari per philosophum et consmen. in diuersis locis. quia
<lb ed="#L" n="31"/>satis videtur esse de intentione eorum quod nihil reale est
<lb ed="#L" n="32"/>in anima. nisi vel habitus. vel actus. vel passio
<lb ed="#L" n="33"/>vel si secundum aliquos ponatur species. non plus poterit
<lb ed="#L" n="34"/>species dici vniversalis quam actus vel habitus. ergo sicut dicit
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1645">
<lb ed="#L" n="35"/>⁋ Commen. vniversale est in anima et mouet et nihil mo
<lb ed="#L" n="36"/>uet nisi reale. oportet quod illud vniversale quod hic nominatisit
<lb ed="#L" n="37"/>actus vel habitus. passio vel species si ponatur
<lb ed="#L" n="38"/>species. et eque bene poterit dici quod habitus sit vniversale
<lb ed="#L" n="39"/>sicut quod species et sic intelligit Commen. commen. lix
<lb ed="#L" n="40"/>vbi dicit quod mouens scientem de prima perfectione in
<lb ed="#L" n="41"/>secundam. est aliquid compulatum cum anima compulatio.
<lb ed="#L" n="42"/>ne in esse. Ex quo patet quod illud quod mouet animam
<lb ed="#L" n="43"/>ad actum secundum est aliquid reale existens in anima et
<lb ed="#L" n="44"/>sicut patet in eodem commen. ipse intelligit de actu
<lb ed="#L" n="45"/>secundo qui est notitia scientifica. ad quam mouet
<lb ed="#L" n="46"/>ipse habitus. et tamen postea dicit. quod illa quae mouent
<lb ed="#L" n="47"/>vniversalia sunt. ergo non est inconuenies dicere quod iste
<lb ed="#L" n="48"/>per vniversalia intelligit habitus intellectuales. et ita
<lb ed="#L" n="49"/>etiam per vniversalia potest intelligere quosdam actus quorum
<lb ed="#L" n="50"/>vtrique possunt dici vniversales. quia sunt respecium obiectorum
<lb ed="#L" n="51"/>vniversalium. Ad aliud dico quod Commen. per formas in
<lb ed="#L" n="52"/>diuiduales intelligit formas eiusdem rationis cum
<lb ed="#L" n="53"/>formis existentibus in ipsis sensibilibus. et ideo ma
<lb ed="#L" n="54"/>teria. quia recipit tales formas non est
distinguens<lb ed="#L" n="55" break="no"/>neque cognoscens. et ideo non potest recipere formas
<!--266.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 132-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>vniversales. nec subiectiue et proprie. nec improprie et ob
<lb ed="#L" n="57"/>iectiue. Si dicatur secundum Comme. consemtenem. vi. quod virtus
<lb ed="#L" n="58"/>rationalis distinguit intentiones vniversales non
indiuidu<lb ed="#L" n="59" break="no"/>ales. Dico quod hoc est intelligendum praecise quia non
distin<lb ed="#L" n="60" break="no"/>guunt intellectiones vniversales praecise sed et vniversales et
indindu<lb ed="#L" n="61" break="no"/>ales.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e501-d1e1712">
⁋ Ad aliud dico quod intentio Commen.
ibiden<lb ed="#L" n="62" break="no"/>non est dicere quo intellectus intelligit
singula<lb ed="#L" n="63" break="no"/>re et vniuersale diuersimode. sed quomodo
in<lb ed="#L" n="64" break="no"/>tellectus diuersimode intelligit indiuiduum et
<lb ed="#L" n="65"/>formam substantialem indiuidui. Unde dicit ibidem
<lb ed="#L" n="66"/>hoc indiuiduum est aliquid et intentio per quam hoc
<lb ed="#L" n="67"/>indiuiduum est ens scilicet quidditas et forma eius est
<lb ed="#L" n="68"/>aliud. Et sequitur. quod hoc accidit in omnibus composi
<lb ed="#L" n="69"/>tis ex materia et forma. sed non in omnibus ad
<lb ed="#L" n="70"/>excipiendum res absiractas et vniversaliter res simplices
<lb ed="#L" n="71"/>et non compositas. sed nunc est ita quod in rebus sim
<lb ed="#L" n="72"/>plicibus inuenitur singulare et vniversale. et magis commune
<lb ed="#L" n="73"/>et minus commune. sicut patet in mathematicis. de
<lb ed="#L" n="74"/>quibus intelligit Commen. et in aliis actibus et
<lb ed="#L" n="75"/>substantiis simplicibus. ergo patet quod intentionis
<lb ed="#L" n="76"/>sue est dicere quomodo diuersimode intellectus
<lb ed="#L" n="77"/>intelligit indiuiduum compositum ex materia et
<lb ed="#L" n="78"/>forma. et ipsam formam que est pars sua. et ita est
sin<lb ed="#L" n="79" break="no"/>gularis sicut ipsum indiuiduum. Ideo dico quod intentio
<lb ed="#L" n="80"/>philosophi. et Commen. est loqui de duobus obiectis ap
<lb ed="#L" n="81"/>prehensibilibus ab eadem potentia. quorum vnum
re<lb ed="#L" n="82" break="no"/>gulariter potest perfecte apprehendi ab illa poten
<lb ed="#L" n="83"/>tia. et aliud non potest etiam sufficienter approxima
<lb ed="#L" n="84"/>to. quantum est ex parte sua. nisi aliud concurrat
<lb ed="#L" n="85"/>praeter ista quae sunt sufficientia ad primam
apphensio<lb ed="#L" n="86" break="no"/>nem alterius obiecti. vel apphensio vnius ne
<lb ed="#L" n="87"/>cessario praesupponit apprehensionem alterius. quod
<lb ed="#L" n="88"/>nec est pars sua. nec econuerso. Exemplum primi est
<lb ed="#L" n="89"/>de sensu communi qui potest in diuersa obiecta
diuer<lb ed="#L" n="90" break="no"/>sorum sensuum particularium. et tamen potest aliquando in
<lb ed="#L" n="91"/>vnum obiectum vnius sensus et non in aliud propter
<lb ed="#L" n="92"/>defectum alterius sensus. et ideo oportet neccessario
<lb ed="#L" n="93"/>quod sensus communis feratur in illa obiecta per
di<lb ed="#L" n="94" break="no"/>uersas potentias. ita quod diuersas virtutes dicat
<lb ed="#L" n="95"/>adiuersas potentias. vel quod feratur in ea per diuersas
<lb ed="#L" n="96"/>dispones. Et hoc potest intelligi dupliciter. vel quod
<lb ed="#L" n="97"/>illa diuersa dispositio sit diuersus. actus
cogno<lb ed="#L" n="98" break="no"/>scendi. ita quod habeat diuersos actus cognoscendi.
<lb ed="#L" n="99"/>respectu illorum a diuersis causatos. vel quod illa
<lb ed="#L" n="100"/>diuersa dispositio sit aliquid aliud praeter obiectum
<lb ed="#L" n="101"/>cognoscendum et potentiam cognoscendam.
Uerbi<lb ed="#L" n="102" break="no"/>gratia. sensus communis cognoscedo vnum obiectum
<lb ed="#L" n="103"/>non est sufficiens ad cognoscendum aliud obiectum
<lb ed="#L" n="104"/>etiam quantumcumque aliud obiectum sit in se sufficiens
<lb ed="#L" n="105"/>et approximatum omni approximatone requisita
<lb ed="#L" n="106"/>a parte obiecti. Sed praeter ista requiritur actus
<lb ed="#L" n="107"/>cognoscendi sensus particularis. qui nec est obie
<lb ed="#L" n="108"/>ctum nec potentia cognoscens que habet
cogno<lb ed="#L" n="109" break="no"/>scere alietatem istorum obiectorum. et tunc quando dicit
<lb ed="#L" n="110"/>commem. quod cognoscit aliqua virtute vel per dispo¬
<!--267.xml-->
<pb ed="#L" n="132-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>sitionem diuersam. lvper non dicit circumstantiam
<lb ed="#L" n="2"/>alicuius informantis illam potentiam vel alicuius
<lb ed="#L" n="3"/>existentis in ea. sed magis dicit circumstantiam
<lb ed="#L" n="4"/>cause extrinsece. Et ita dicit Comme. quod dispo
<lb ed="#L" n="5"/>sitio diuersa est per quam intelligit. quemadmodum
<lb ed="#L" n="6"/>sensus communis aprehedit alietatem inter sensibilia
<lb ed="#L" n="7"/>per disponem diuersam scilicet per sensus particulares. hoc
<lb ed="#L" n="8"/>est per actus cognoscendi iporum sensuum
particula<lb ed="#L" n="9" break="no"/>rium. qui sunt vere cause efficientes actus illiur
<lb ed="#L" n="10"/>sensus communis. per istam propositionem omne absolutum
ne<lb ed="#L" n="11" break="no"/>cessario requisitum ad esse alicuius habet rationem
<lb ed="#L" n="12"/>cause respectu illius in aliquo genere cause. vel est
<lb ed="#L" n="13"/>causa cause. Et de ista diuersa dispone
intelli<lb ed="#L" n="14" break="no"/>git Comme. et philosophus. et non de prima. nisi quando
praesup<lb ed="#L" n="15" break="no"/>ponit istam secundam. Exemplum secundi est de
vniuer<lb ed="#L" n="16" break="no"/>sali et singulari sensibili. quia sicut frequenter dictum
<lb ed="#L" n="17"/>est. nec vniversale est de essentia singularis nec econuer
<lb ed="#L" n="18"/>so. et tamen vniversale non potest intelligi nisi presupposita
<lb ed="#L" n="19"/>cognitione singularis sensitiua. et ideo intelligit
<lb ed="#L" n="20"/>vniversale et singulare et alietatem inter illa per aliam
virtu<lb ed="#L" n="21" break="no"/>tem vel disponem diuersam. et illa dispositio
di<lb ed="#L" n="22" break="no"/>uersa est sensus et actus cognoscendi sensus per
<lb ed="#L" n="23"/>quem intelligit singulare sensibile et per seipsum
<lb ed="#L" n="24"/>intelligit vniversale. et eodem modo est de indiuiduo et
<lb ed="#L" n="25"/>de forma quae est pars eius substantialis. quia forma
<lb ed="#L" n="26"/>substantialis nullo modo potest cognosci. nisi praesumposi
<lb ed="#L" n="27"/>ta notitia singularis. quod tamen indiuiduum non est
<lb ed="#L" n="28"/>pars forme. ideo necesse est quod intellectus compr
<lb ed="#L" n="29"/>hendat ista. vel per diuersas virtutes. vel per dispon
<lb ed="#L" n="30"/>sitionem diuersam. et illa dispositio diuersa erit:
<lb ed="#L" n="31"/>actus sentiendi. per quem tanquam per causam
respicien<lb ed="#L" n="32" break="no"/>tem illud idem pro obiecto intellectus intelligit ipsum
<lb ed="#L" n="33"/>indiuiduum. et postea per seipsum nullo alio actu co
<lb ed="#L" n="34"/>gnoscendi respectu illius forme concurrente
cogno<lb ed="#L" n="35" break="no"/>scit ipsam formam. Et hoc expresse innuit commem.
<lb ed="#L" n="36"/>dicens sic. Cum determinatum suerit quod entia sen
<lb ed="#L" n="37"/>sibilia diuiduntur in duplex esse. scilicet in hoc
singula<lb ed="#L" n="38" break="no"/>re et in suam formam. necesse est vt virtus
experi<lb ed="#L" n="39" break="no"/>mentatiua s comphensiua comprehendat ea. aut
<lb ed="#L" n="40"/>per duas virtutes aut per vnam. sed duabus disponnibus
<lb ed="#L" n="41"/>diuersis. Cum duabus autem virtutibus erit cum com
<lb ed="#L" n="42"/>prehenderit vtrumque istorum per se scilicet formam singula
<lb ed="#L" n="43"/>rem et indiuiduum singulare per vnam vero virtutem
<lb ed="#L" n="44"/>et dispositionem diuersam erit. quando
compraehende<lb ed="#L" n="45" break="no"/>rit alietatem que est inter has duas intentiones.
<lb ed="#L" n="46"/>Et sequitur. Comprehendit enim semper intellectus
<lb ed="#L" n="47"/>formam per se. et comprehendit indiuiduum mediante
<lb ed="#L" n="48"/>sensu. ergo per illam disponnem diuersam intelligit
<lb ed="#L" n="49"/>ipsum actum sentiendi. per quam tanquam per causam efficietem
<lb ed="#L" n="50"/>intelligit ipsum indiuiduum et hoc est intelligendi