-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 1
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e81.xml
1677 lines (1677 loc) · 118 KB
/
cod-LyXLXy_wo8uy7-d1e81.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Ockham">Ockham</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2020-09-10">September 10, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-LyXLXy">Lyon 1495</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="33-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="wo8uy7-d1e81"><!-- l1prolq2 -->
<head xml:id="wo8uy7-d1e81-Hd1e108">Quaestio 2</head>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e111">
<!--68.xml-->
<pb ed="#L" n="33-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>Supposito ex
questi<lb ed="#L" n="2" break="no"/>one praecedenti: quod per potentiam diuinam multe
verita<lb ed="#L" n="3" break="no"/>tes pure theologice possint euidentur cognosci
<lb ed="#L" n="4"/>Quero. Utrum notitia euidens illarum veritatum
<lb ed="#L" n="5"/>sit scientia proprie dicta.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e131">
⁋ Quod non probatur sic. omnis scientia
<lb ed="#L" n="6"/>proprie dicta est per causame quia scire esoper causam
<lb ed="#L" n="7"/>rem cognoscere primo posteriorum) sed nihil
praedica<lb ed="#L" n="8" break="no"/>bile de ipso deo cum sit realiter ipse deus) habet cau
<lb ed="#L" n="9"/>sam. igitur nihil tale potest sciri de deo scientia proprie
di<lb ed="#L" n="10" break="no"/>cta.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e144">
⁋ Secundo sic. omnis scientia proprie dicta est effectus
<lb ed="#L" n="11"/>demonstrationis. demonstratio autem est per diffinitio
<lb ed="#L" n="12"/>nan tanquam per medium. sed deus non habet diffinitionem
<lb ed="#L" n="13"/>cum sit simplicitur simplex: ergo nihil potest de deo
de<lb ed="#L" n="14" break="no"/>monstrari: et per consequens nec sciri scientia proprie
<lb ed="#L" n="15"/>dctam. Tertio sic. omnis propositio scita scientie
proprie<lb ed="#L" n="16" break="no"/>dctam est per se secundo modo dicendi per se: quia praedicatur
pas<lb ed="#L" n="17" break="no"/>sio de subiecto: sed nihil praedicatur de deo: secundo modo
<lb ed="#L" n="18"/>dicendi per se quia non habet passionem: cum passio rea
<lb ed="#L" n="19"/>liter distinguitur a subiecto) igitur nihil tale
praedica<lb ed="#L" n="20" break="no"/>tur de deo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e168">
⁋ Ad oppositum. si non hoc non est
nisi<lb ed="#L" n="21" break="no"/>propter identitatem praedicati ad subiectum: sed hoc non ob
<lb ed="#L" n="22"/>stat quia deente est scientia proprie dicta: puta metha.
<lb ed="#L" n="23"/>et tamen nihil realiter differt ab ente: quia tunc esset
<lb ed="#L" n="24"/>non ens.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e180">
⁋ Circa illam quaestionem primo videndum quae
pro<lb ed="#L" n="25" break="no"/>positio est scita scientia proprie dctam. secundo quae est scientia
<lb ed="#L" n="26"/>pprie dicta. tertio ad quaestionem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e187">
⁋ Circa primum
di<lb ed="#L" n="27" break="no"/>co quod propositio scibilis scientia proprie dicta est
pro<lb ed="#L" n="28" break="no"/>positio necaria: dubitabilis: nata fieri euidens
<lb ed="#L" n="29"/>per propositiones necarias. euidentur per discursum sil
<lb ed="#L" n="30"/>logisticum applicatas ad ipsum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e198">
⁋ Per primam condi
<lb ed="#L" n="31"/>tionem quod sit neccaria: excluditur propositio contigens
<lb ed="#L" n="32"/>quae quamuis possit esse euidentur nota: quia tamen non est ne
<lb ed="#L" n="33"/>cessaria: sed potest esse falsa. non est scibilis scientia
pro<lb ed="#L" n="34" break="no"/>orie dicta.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e209">
⁋ Secunda conditio: quod sit propositio
dubi<lb ed="#L" n="35" break="no"/>talis. patet: quia per hoc excluditur propositio per se nota: quam
<lb ed="#L" n="36"/>quamuis sit necaria: et possit esse euidenter nota. quia
<lb ed="#L" n="37"/>tamen non est dubitabilis. ideo non est scibilis scientia pro
<lb ed="#L" n="38"/>prie dctam. hoc etiam patet per liconi. i.st posteriorum. c.
<lb ed="#L" n="39"/>. Ubi dicit: scientia principiorum non est acquisita per do
<lb ed="#L" n="40"/>ctrinam quia non docemur neque addiscimus nisi id
<lb ed="#L" n="41"/>quod cum primo concipimus est nobis dubium: aut
ap<lb ed="#L" n="42" break="no"/>paret nobis falsum: et post dubium. vel contrariam
<lb ed="#L" n="43"/>opinionem manifestat nobis veritas eius. et secundum
<lb ed="#L" n="44"/>quod patet ibidem ipse loquitur de conclusione scibili
<lb ed="#L" n="45"/>secundum quod distinguitur contra principia. igitur omnis conclu
<lb ed="#L" n="46"/>sio scibilis est primo dubia vel apparet falsa: et
<lb ed="#L" n="47"/>postea per principia manifestatur veritas eius.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e240">
⁋ No
<lb ed="#L" n="48"/>est intelligendum: quod necessarium est propositionem
<lb ed="#L" n="49"/>proprie scibilem primo esse dubiam vel apparere
fal<lb ed="#L" n="50" break="no"/>sam cuicunque discenti eam: sed possibile est quod sit du
<lb ed="#L" n="51"/>bitalis: vel quod possit ab aliquo dubitari vel ap
<lb ed="#L" n="52"/>parere falsa: et postea per discursum sillogisticum
<lb ed="#L" n="53"/>possit fieri nota: et sic distinguitur a propositionibus
<lb ed="#L" n="54"/>perse noti. et a praemis principiis
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e258">
⁋ Item ii. posteriorum
<!--68.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 33-r -->
<lb ed="#L" n="55"/>quaestiones sunt equales numero hiis quae vere scimus. igitur
<lb ed="#L" n="56"/>omne scibile est quaeribile. sed omne quaribile est
dubita<lb ed="#L" n="57" break="no"/>bile: ergo omne scibile scientia proprie dicta est
dubita<lb ed="#L" n="58" break="no"/>bile
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e277">
⁋ Tertia conditio: quod sit nata fieri euidens per
<lb ed="#L" n="59"/>propositiones euidentes applicatas ad ipsam per
<lb ed="#L" n="60"/>discursum sillogisticum. quia per illam distinguitur ab ali
<lb ed="#L" n="61"/>quibus principiis praimis: quai non sunt simplicitur per se
<lb ed="#L" n="62"/>nota: et per consequens dubitabilia: sed quia non possunt
<lb ed="#L" n="63"/>fieri nota per discursum sillogisticu. ideo non sunt
<lb ed="#L" n="64"/>scibilia scientia proprie dicta. Uerbi gratia illa pro
<lb ed="#L" n="65"/>positio. calor est calefactiuus: est necessaria et
du<lb ed="#L" n="66" break="no"/>bitabilis: quia si aliquis actu apprehenderet calorem
<lb ed="#L" n="67"/>ituitiue solum n intellectum. et nunquam sentiret
calo<lb ed="#L" n="68" break="no"/>rem. nec sentiret calorem calefacere: puta si nullum
<lb ed="#L" n="69"/>calefactibile esset calori intuitiue cognito ap
<lb ed="#L" n="70"/>proximatum. posset dubitare an calor posset
pro<lb ed="#L" n="71" break="no"/>ducere calorem. sicut dubitat an albedo posset
pro<lb ed="#L" n="72" break="no"/>ducere albedinem. et per consequens illa propositio dubita
<lb ed="#L" n="73"/>bilis est: tamen illa propositio per nullas propositiones
<lb ed="#L" n="74"/>necessarias euidentur applicabiles ad ipsam per
<lb ed="#L" n="75"/>discursum sillogisticum potest de non euidenti fieri
<lb ed="#L" n="76"/>euidens. sed tantum fit euidens per experientiam sumptam et
<lb ed="#L" n="77"/>notitia intuitiua. et ideo non potest esse scibilis scientia
pro<lb ed="#L" n="78" break="no"/>prie dicta.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e323">
⁋ Sed cotra illam descriptionem potest
in<lb ed="#L" n="79" break="no"/>stari primo. videtur quod secunda conditio sit falsa. quia aliqua
<lb ed="#L" n="80"/>propositio per se nota est scibilis scientia proprie dicta
<lb ed="#L" n="81"/>qui est demonstrabilis. et tamen non dubitabilis: ergo etc.
<lb ed="#L" n="82"/>Quod aliqua propositio per se nota sit demonstrabilis
<lb ed="#L" n="83"/>patet per algam el in perspectiua sua. li. i c. iii. quia ista
<lb ed="#L" n="84"/>est demonstrabilis totum est maius sua parte: et tamen
<lb ed="#L" n="85"/>haec est per se nota
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e341">
⁋ Secundo quia omnis passio est demon
<lb ed="#L" n="86"/>strabilis de suo subiecto: et aliqua talis est per se no
<lb ed="#L" n="87"/>ta: et per consequens non est dubitabilis. Similiter omne comple
<lb ed="#L" n="88"/>cum posterius primo principio est demonstrabile per ipsum
<lb ed="#L" n="89"/>qui sillogisando ex ipso erit sillogismus ex praemis et
<lb ed="#L" n="90"/>imediatis etc. Et per consequens erit demonstratio. et per
<lb ed="#L" n="91"/>consequens conclusio erit scibilis scientia proprie dicta: et tamen
<lb ed="#L" n="92"/>aliquod complexum posterius primo principio est per se no
<lb ed="#L" n="93"/>tum: et per cosequens non dubitabile.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e361">
⁋ Tertio argui
<lb ed="#L" n="94"/>potest: quod illa conditio sit falsa. quia si omnis propositio sci
<lb ed="#L" n="95"/>bilis scientia proprie dicta est dubitabilis. ergo iste
in<lb ed="#L" n="96" break="no"/>lectus quinon posset dubitare vel errare: non posset
<lb ed="#L" n="97"/>scire aliquam propositionem scientia proprie dicta.
conse<lb ed="#L" n="98" break="no"/>quens est falsum. quia tunc intellectus diuinus nullam
pro<lb ed="#L" n="99" break="no"/>positionem sciret scientia proprie dicta. quod falsum est
<lb ed="#L" n="100"/>qui scientia proprie dicta nullam imperfectionem dicit. ergo
<lb ed="#L" n="101"/>non debet negari a diuino intellectu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e381">
⁋ Contra ter
<lb ed="#L" n="102"/>tiam conditionem. videtur quod sit superflua. quia omnis
proposi<lb ed="#L" n="103" break="no"/>tio neccessaria: quae non est per se nota: est scibilis scientia
pro<lb ed="#L" n="104" break="no"/>prie dicta. et solum talis. sed omnis propositio neccessaria: quo
<lb ed="#L" n="105"/>non est per se nota est dubitabilis. ergo omnis propositio
<lb ed="#L" n="106"/>dubitabilis est scibilis scientia proprie dicta. ergo
posi<lb ed="#L" n="107" break="no"/>to dubitabili superfluit ponere aliud. Maior patet
<lb ed="#L" n="108"/>per philosophum id est posteriorum. vbi docet modum accipiendi
<lb ed="#L" n="109"/>dicens. quod principia cognoscimus inquantum terminos
<!--69.xml-->
<pb ed="#L" n="33-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>cognoscimus: ergo omnia principia cognoscimus
cogni<lb ed="#L" n="2" break="no"/>tis terminis: ergo nullum principium est dubitabile. Sed
<lb ed="#L" n="3"/>omnis propositio necessaria est principium vel conclusio pro
<lb ed="#L" n="4"/>prie scibilis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e416">
⁋ Idem philosophus voluit id est thopicorum di
<lb ed="#L" n="5"/>cens demonstratio est ex praemis et veris immediatis vel
<lb ed="#L" n="6"/>ex hiis quae per prima et vera fidem sumpserunt: ergo in omni de
<lb ed="#L" n="7"/>monstratione contigit stare ad per se nota: et per consequens
<lb ed="#L" n="8"/>omne principium demonstrationis quod ita est principium
<lb ed="#L" n="9"/>quod non conclusio est primo et per se notum: et per consequens non est
du<lb ed="#L" n="10" break="no"/>bitabile.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e433">
⁋ Ad primum istorum dico quod
demonstra<lb ed="#L" n="11" break="no"/>tio potest accipi largissime et impropissime: et sic svel
<lb ed="#L" n="12"/>logismus ex necessariis potest dici demonstratio: et
<lb ed="#L" n="13"/>ideo si propositio necessaria et per se nota sillogisa
<lb ed="#L" n="14"/>tur ex propositionibus necessariis non per se notis il
<lb ed="#L" n="15"/>le svllogismus potest dici demonstratio: quia non est so
<lb ed="#L" n="16"/>phisticus nec dyalecticus nec falsigphus stricte ad
<lb ed="#L" n="17"/>cipiendo: et sic potest reduci ad demonstrationem secundum
<lb ed="#L" n="18"/>quod diuiditur spllogismus sufficienter in litigiosum dyale
<lb ed="#L" n="19"/>cticum et demonstratiuum. Aliter potest dici demonstratio
<lb ed="#L" n="20"/>large improprie. et sic omnis svllogismus ex
necessa<lb ed="#L" n="21" break="no"/>riis et prioribus potest dici demonstratio: siue
conclu<lb ed="#L" n="22" break="no"/>sio sit per se nota: siue non. Tertio modo accipitur
de<lb ed="#L" n="23" break="no"/>monstratio stricte et proprie pro spllogismo faciente
<lb ed="#L" n="24"/>scire ex necessariis: ita quod primisse sint nate
cau<lb ed="#L" n="25" break="no"/>sare notitiam conclusionis: et isto modo loquitur philosophus de
<lb ed="#L" n="26"/>demonstratione et loquuntur doctores et exposito
<lb ed="#L" n="27"/>res.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e472">
⁋ Et per hoc ad argumentum dico quod propositio per
<lb ed="#L" n="28"/>se nota est demonstrabilis primo modo et secundo: et sic for
<lb ed="#L" n="29"/>te intellexerit ille auctor: sed tertio modo dico quod
pro<lb ed="#L" n="30" break="no"/>positio non est demonstrabilis: quia propositio per se
no<lb ed="#L" n="31" break="no"/>ta praecise cognoscitur ex notitia terminorum. Aliter enim
<lb ed="#L" n="32"/>non esset per se nota: ergo notitia propositionis per se note
<lb ed="#L" n="33"/>non est nata causari ex notitia praemissarum: et per consequens
<lb ed="#L" n="34"/>non est demonstrabilis. nec scibilis scientia proprie dicta
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e490">
<lb ed="#L" n="35"/>⁋ Si dicatur quod quamuis talis propositio per se nota suffi
<lb ed="#L" n="36"/>cientur posset sciri ex notitia terminorum: tamen si notitia
<lb ed="#L" n="37"/>termiorum non sufficeret: adhuc ille praemisse ex quibus in
<lb ed="#L" n="38"/>fertur causarent notitiam illius propositionis: et per consequens
<lb ed="#L" n="39"/>notitia illarum praemissarum est nata causare notitiam
<lb ed="#L" n="40"/>illius per se noti: et per consequens est demonstrabile.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e506">
⁋ hoc no
<lb ed="#L" n="41"/>valet quia per istam rationem primum principium posset
demon<lb ed="#L" n="42" break="no"/>strari: quia si notitia termiorum non sufficeret: pesset
sil<lb ed="#L" n="43" break="no"/>logisari ex aliquibus noti quae causarent notitiam principii
<lb ed="#L" n="44"/>primi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e517">
⁋ Si dicatur quod principium primum si non esset notu
<lb ed="#L" n="45"/>nihil aliud esset notum. et ideo non est simile. hoc non valet: quia etiam
<lb ed="#L" n="46"/>aliquando de facto aliquid est actualiter notum: et tamen primum prin
<lb ed="#L" n="47"/>cipium non ersgo actualiter notum: et ita stat ratio. Ideo dico
<lb ed="#L" n="48"/>quod de ratione propositionis scibilis est quod eius notitia possit.
<lb ed="#L" n="49"/>causari ex notitia principiorum. et ita quod habeat rationem du
<lb ed="#L" n="50"/>bitabilis. vnde per rationem praecedentem factam patet quod illo modo
<lb ed="#L" n="51"/>quo est scibilis est dubitabilis: quia siideo dicatur scibilis: quia
<lb ed="#L" n="52"/>non sufficeret notitia termiorum: tunc posset causari eius
<lb ed="#L" n="53"/>notitia ex premissis. ita dicetur dubitabilis quia si
no<lb ed="#L" n="54" break="no"/>titia termiorum non sufficeret posset dubitari de ea. pu
<lb ed="#L" n="55"/>ta si propositio illa apprehenderetur sine propositionibus ex quibus
<!--69.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 33-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>deberet sciri.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e552">
⁋ Ad aliam probationem dico: quod non
<lb ed="#L" n="57"/>omnis passio est demonstrabilis de suo subiecto: sed aliqua
<lb ed="#L" n="58"/>passio non potest sciri inesse suo subiecto: nisi praecise per
<lb ed="#L" n="59"/>experientiam et nullo modo per demonstrationem: et hoc non tantum
<lb ed="#L" n="60"/>est verum de propositione per se nota: in quae praedicatur passio de
<lb ed="#L" n="61"/>suo subiecto: sed etiam de propositione frequentur non per se
<lb ed="#L" n="62"/>nota: sicut de ista calor est calefactiuus: et de similibus.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e569">
<lb ed="#L" n="63"/>⁋ Ad aliam dico quod non semper complexum neccessarium posteri.
<lb ed="#L" n="64"/>potest demonstrari per principium primum. etiam si ex ipso
<lb ed="#L" n="65"/>posset inferri sillogistice: sed cum hoc requiritur quod notitia
<lb ed="#L" n="66"/>principii posset causare notitiam posterioris. et haec
defi<lb ed="#L" n="67" break="no"/>cit in proposito.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e582">
⁋ Ad tertium concedo quod intellectus
<lb ed="#L" n="68"/>diuinus non habet scientiam sic stricte sumptam: nec ist
<lb ed="#L" n="69"/>scientia dicit perfectionem simpliciter: sed includit imperfectionem
<lb ed="#L" n="70"/>scilicet quod sit nata produci ab alia notitia complexa.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e591">
<lb ed="#L" n="71"/>⁋ Ad aliud contra tertiam conditionem dico quod illa non super
<lb ed="#L" n="72"/>fluit. Ad rationem dico quod non omnis propositio quae non est
<lb ed="#L" n="73"/>perse nota est scibilis scientia proprie decam: quia multa sunt prin
<lb ed="#L" n="74"/>cipia prima indemonstrabilia et immediata. et cum hoc
<lb ed="#L" n="75"/>non sunt propositiones per se note.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e604">
⁋ Unde sciendum quod
<lb ed="#L" n="76"/>aliqua conclusio est demonstrabilis per principia per se nota.
<lb ed="#L" n="77"/>ita quod vltiata resolutio stat ad principia per se no
<lb ed="#L" n="78"/>ta. Aliqua autem stat ad principia non per se no: sed ad
prin<lb ed="#L" n="79" break="no"/>cipia nota tantum per experientiam: sicut multe sunt passiones
<lb ed="#L" n="80"/>quae non possunt esse note de suis subiectis nisi per experientiam
<lb ed="#L" n="81"/>tantum: sicut quod calor est calefactiuus: quod grauitas inclinat
<lb ed="#L" n="82"/>deorsum: et tamen ista non sunt per se nota sed dubitabilia et
<lb ed="#L" n="83"/>ideo multa sunt principia prima in nulla priora resolubi
<lb ed="#L" n="84"/>lia: hoc est quod ex nullis prioribus possunt inferri et sciri: et tamen
<lb ed="#L" n="85"/>non sunt per se nota. ista est intento beati Aug. i.s retracta.
<lb ed="#L" n="86"/>c. viii. vbi declarat quomodo anima aliquas artes attulit
<lb ed="#L" n="87"/>secum et aliquas non: quia illas artes dicitur attulisse secum: de
<lb ed="#L" n="88"/>quibus ordinate interrogata: recte responderet same ex
<lb ed="#L" n="89"/>pientia. et hoc contigit quando vltiata resolutio stat ad
<lb ed="#L" n="90"/>principia per se nota. tunc enim non oportet nisi quod ordinate
pro<lb ed="#L" n="91" break="no"/>ponantur conclusiones immediate sequentes ex
proposi<lb ed="#L" n="92" break="no"/>tionibus per se noter: et postea alie immediate
sequen<lb ed="#L" n="93" break="no"/>tes ex ill: et sic semper procedendo vsque ad vltias.
ali<lb ed="#L" n="94" break="no"/>as autem artes non attulit secum qua scilicet n resoluuntur ad
pri<lb ed="#L" n="95" break="no"/>ma principia per se nota: sed tantum ad principia nota per
<lb ed="#L" n="96"/>exiprientiam. si enim resoluto staret ad principia per se
<lb ed="#L" n="97"/>nota: tunc doctor habens illam scientiam posset proposonere
<lb ed="#L" n="98"/>discipluro principia per se non: ad quic vt certum est
codi<lb ed="#L" n="99" break="no"/>scipulus recte responderet: deinde posset propositionee
<lb ed="#L" n="100"/>re conclusiones immediate sequentes. ad quas discipu
<lb ed="#L" n="101"/>ius recte responderm: quia videret eas sequi ad propo
<lb ed="#L" n="102"/>sitiones sibi per se notas. Tertio posset propositinere
pro<lb ed="#L" n="103" break="no"/>positiones immediate sequentes ad illas
conclusio<lb ed="#L" n="104" break="no"/>nes ad quas est recte responderm per eandem rationem: et sic
<lb ed="#L" n="105"/>estitm procededo vsque ad vltias: sed manifestum est quod hoc non
<lb ed="#L" n="106"/>contigit omnibus scientiis: quia multe sunt quae non possunt acquiri samin
<lb ed="#L" n="107"/>experientia: quamuis opinio vel credulitas de iml scibi
<lb ed="#L" n="108"/>libus possit acquiri per doctrinam praecise: ergo ille scientie non
<lb ed="#L" n="109"/>habent principia per se no: alie habent. Unde aug. postqua
<lb ed="#L" n="110"/>explanauit quomodo anima attulit artes secu: subiumgit
<!--70.xml-->
<pb ed="#L" n="34-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>Nec sane omnes artes eo modo secum attulit. aut
se<lb ed="#L" n="2" break="no"/>cum habet. nam de artibus qui ad sensus corporis pertinent. si
<lb ed="#L" n="3"/>cut multe medicine: sicut astrologia: nisi quae hoc
didi<lb ed="#L" n="4" break="no"/>cit non potest dicere: ea vero quae scientia et intelligentia
ca<lb ed="#L" n="5" break="no"/>pit proptr illud quod dixi cui vel a seipso vel ab alio
<lb ed="#L" n="6"/>fuerit bene interrogata et recordata respondet. Eandem
<lb ed="#L" n="7"/>sninam ponit. iii. li. detrinitate. hecetiam est
in<lb ed="#L" n="8" break="no"/>tentio Aristotel in diuersis locis. Unde id est metha.
<lb ed="#L" n="9"/>et ii. posteriorum. docens quomo acquiritur notitia
<lb ed="#L" n="10"/>principiorum dic. quod ex sensu fit menoria. ex menoria
<lb ed="#L" n="11"/>fit experimentum. et ex experimento accipitur vniversale: quod
<lb ed="#L" n="12"/>acipium artis et scientie. et tamen manifestum est: quod in
<lb ed="#L" n="13"/>ma propositio frequentur accepta per experientiam est
<lb ed="#L" n="14"/>illa: in qua praedicatur passio de suo subiecto. et quae est
<lb ed="#L" n="15"/>dubitabilis: sic declarat philosophus id est metha. vnde dic ex
<lb ed="#L" n="16"/>perientia quidem artem fecit sed inexperientia casum:
<lb ed="#L" n="17"/>fit autem ars cum ex multis experimentalibus conceptibus
<lb ed="#L" n="18"/>vna fit velut de similibus acceptio. acceptionem quidem
<lb ed="#L" n="19"/>eni habere: quod callie et socrati hac egritudine labo
<lb ed="#L" n="20"/>rantibus hoc cotulit. et ita multis singularium expartum
<lb ed="#L" n="21"/>est. quod autem omnibus huiusmodi secundum vnam speciem determinatur.
<lb ed="#L" n="22"/>hac egritudine laborantibus hoc cotulit vt fleuma
<lb ed="#L" n="23"/>maticis. aut coleriqo. aut estu febricitantibus. artum
<lb ed="#L" n="24"/>est. Ex ista auctoritate habetur. quod talis exprientia.
<lb ed="#L" n="25"/>est de dubitabilibus. et ita prima principia in arte
<lb ed="#L" n="26"/>et scientia acquisita per experientiam: sunt dubitabilia. et
<lb ed="#L" n="27"/>consequens non sunt per se nota.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e747">
⁋ hoc etiam patet per philosohum id es
<lb ed="#L" n="28"/>Ethicorum. c. x. dicentem. Quod principiorum hec quidem in
<lb ed="#L" n="29"/>ductione contemplata sunt. hoc vero sensu. haec autem con
<lb ed="#L" n="30"/>fuetudine quadam. et alia autem aliter. et commentator ibiden
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e756">
<lb ed="#L" n="31"/>⁋ Ad primam probationem illius maioris de primo po
<lb ed="#L" n="32"/>steriorum. potest dici duplicitur. Uno modo: quod loquitur de
<lb ed="#L" n="33"/>principiis per se notis: quia illa cognoscuntur
cogni<lb ed="#L" n="34" break="no"/>terminis. non aut loquitur de pricipiis aliis: qua possunt
<lb ed="#L" n="35"/>sciri tantum per experientiam: et nullo modo per doctrinam. Aliter
<lb ed="#L" n="36"/>potest intelligi illud dictum vniversaliter de omnibus principiis. quod
<lb ed="#L" n="37"/>cognoscuntur cognitum terminis. excludendo alias pro
<lb ed="#L" n="38"/>positiones neccessarias priores eis. ex quibus sillogistice
<lb ed="#L" n="39"/>possunt inferri: et per eas sciri. non tamen sufficit quaecumque
no<lb ed="#L" n="40" break="no"/>titia termiorum: sicut est de notitia propositionis per se
<lb ed="#L" n="41"/>note. quia ad illam sufficit quaecumque notitia terminorum
<lb ed="#L" n="42"/>siue intuitiua: siue abstractiua. sed requiritur notitia
<lb ed="#L" n="43"/>intuitiua: saltem alicuius termini. vel alicuius impor
<lb ed="#L" n="44"/>tati per terminum. et forte requiruntur frequentur multe
<lb ed="#L" n="45"/>notitie intuitiue. sicut ponatur: quod hoc sit primum
princi<lb ed="#L" n="46" break="no"/>pium. omnis herba talis speciei confert febricitanti. ista
<lb ed="#L" n="47"/>per nullas propositiones notiores potest sillogisari. sed
<lb ed="#L" n="48"/>eius notitia accipitur ex notitia intuitiua: et forte
<lb ed="#L" n="49"/>multarum. quia enim iste vidit quod post comestionem
<lb ed="#L" n="50"/>talis herbe sequebatur sanitas in febricitante. et amo
<lb ed="#L" n="51"/>uit omnes alias causas sanitatis illius. sciuit euidenter
<lb ed="#L" n="52"/>quod ista herba fuit causa sanitatis. et tunc habet experimen
<lb ed="#L" n="53"/>tum de singulari. Est autem sibi notum quod omnia indiui
<lb ed="#L" n="54"/>dua eiusdem rationis habent in passo effectus eiusdem rationis
<lb ed="#L" n="55"/>equitr disposito. et ideo euidentur accipit tanquam pri
<!--70.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 34-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>cipium: quod omnis talis herba confert febricitanti. Ad
<lb ed="#L" n="57"/>auctoritatem de primo topicorum dico quod dicit quod de
<lb ed="#L" n="58"/>monstratio est ex praemis et veris: vel ex hiis quae per primo
<lb ed="#L" n="59"/>ma et vera fidem sumpserunt: et hoc concedo. Sed non
<lb ed="#L" n="60"/>dicit. quod est ex per se notis. vel quae ex hiis quae sunt per
<lb ed="#L" n="61"/>se nota fidem sumpeferet: nec sunt idem sicut dictum
<lb ed="#L" n="62"/>est principia pria. et principia per se nota. Circa
<lb ed="#L" n="63"/>secundum quid est scientia dico quod scientia secundum quod distinguitur.
<lb ed="#L" n="64"/>contra alios habitus intellectuales. de quibus loquitur
<lb ed="#L" n="65"/>philosophus. vi. ethicorum. Est notitia euidens veri neccesi
<lb ed="#L" n="66"/>nata causari per priemissas applicatas ad ipsum
<lb ed="#L" n="67"/>per discursum sillogisticum. Per primam conditio
<lb ed="#L" n="68"/>nem excluditur: et opinio: et suspitio: et fides. et
hu<lb ed="#L" n="69" break="no"/>iusmodi. quia nulla illarum est euidens. Per secundam
<lb ed="#L" n="70"/>excluditur euidens notitia contingentium. quae non est
<lb ed="#L" n="71"/>scientia proprie dicta: quia non est veri necessarii. per
ter<lb ed="#L" n="72" break="no"/>tiam conditionem excluditur notitsa euidens primorum
<lb ed="#L" n="73"/>principiorum: quia illa non potest haberi per discursum
sillogi<lb ed="#L" n="74" break="no"/>sticu. Dico autem nata causari. quia non est neccessarium
<lb ed="#L" n="75"/>quod de facto causetur per tales primissas. quia potest per ex
<lb ed="#L" n="76"/>perientiam causari. potest enim aliquis sine sillogismo evui
<lb ed="#L" n="77"/>dentur scire: quod luna est eclipsabilis per solam
experien<lb ed="#L" n="78" break="no"/>tiam sine omni sillogismo. ponendo quod ista sit conclu
<lb ed="#L" n="79"/>sio demonstrabilis. Quod autem ista sit scientia proprie
di<lb ed="#L" n="80" break="no"/>cta potest probari. quia ista scientia est habitus veridicus. sed
<lb ed="#L" n="81"/>secundum philosophum. vi. ethicorum. non sunt nisi quinque habitus ve
<lb ed="#L" n="82"/>ridici scilicet intellectus. sapientia. scientia. ars. et prudentia
<lb ed="#L" n="83"/>et certum est quod non est intellectus nec sapientia. nec
<lb ed="#L" n="84"/>ars nec prudentia. ergo reliquitur quod sit scientia. Contra
<lb ed="#L" n="85"/>tamen istam vltimam conditionem potest instari. Primo quia non
<lb ed="#L" n="86"/>est similis modus acquirendi notitiam principiorum et
<lb ed="#L" n="87"/>conclusionum. sed notitia aliquorum principiorum sicut
di<lb ed="#L" n="88" break="no"/>ctum est accipitur per experientiam sine demonstratione.
<lb ed="#L" n="89"/>ergo notitia conclusionum: quae est scientia proprie dicta: non
<lb ed="#L" n="90"/>potest accipi per experientiam sine demonstratione.
<lb ed="#L" n="91"/>Secundo aut ista notitia euidens est eiusdem speciet
<lb ed="#L" n="92"/>cum notitia acquisita per demonstrationem eiusdem
con<lb ed="#L" n="93" break="no"/>clusionis. aut alterius: non primo modo: quia plus differunt scientia
<lb ed="#L" n="94"/>acquisita per demonstratione. et scientia acquisita per experien
<lb ed="#L" n="95"/>tiam: quam scientia quia: et scientia propter quid. sed ille differunt specieid st
po<lb ed="#L" n="96" break="no"/>steriorum. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e909">
⁋ Potest confirmari. quia distincte causae
<lb ed="#L" n="97"/>causant distinctos effectus. Sed scientie quarum vna
<lb ed="#L" n="98"/>habetur per experientiam. et alia per demonstrationem.
cau<lb ed="#L" n="99" break="no"/>santur per distinctas causas specie. ergo distinguntur specie.
ma<lb ed="#L" n="100" break="no"/>ior patet. quia ad multitudinem prioris sequitur
multiplica<lb ed="#L" n="101" break="no"/>tio posterioris: quamuis non econuersnec potest dari
<lb ed="#L" n="102"/>secundum quia in eodem intellectu respectu eiusdem
comple<lb ed="#L" n="103" break="no"/>xi non possunt esse due notitie abstractiue distincte
<lb ed="#L" n="104"/>specie.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e929">
⁋ Ad primum istorum dicendum. quod potest esse consimilis
<lb ed="#L" n="105"/>modus acquirendi notitiam aliquorum principiorum. et
<lb ed="#L" n="106"/>aliquarum conclusionum. sed praeter istum modum communem est
<lb ed="#L" n="107"/>vnus proprius notitie conclusionum scilicet per
demonstra<lb ed="#L" n="108" break="no"/>tionem. qui nullo modo potest competere notitie principior
<lb ed="#L" n="109"/>priorum quorumcumque.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e942">
⁋ Ad secundum potest dici. quod notitia
<lb ed="#L" n="110"/>conclusionis acquisita per experientiam. et notitia eiusdem¬
<!--71.xml-->
<pb ed="#L" n="34-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>acquisita per demonstrationem sunt eiusdem speciei: quia non
<lb ed="#L" n="2"/>est incoueniens distinctas causas specie habere
eosdem<lb ed="#L" n="3" break="no"/>effectus specie: sicut sol et ignis producunt eundem casa
<lb ed="#L" n="4"/>lorem specie: et vtraque sine altera est causa sufficiens re
<lb ed="#L" n="5"/>spectu caloris. ita est in proposito quam nontitiam
intuitiu<lb ed="#L" n="6" break="no"/>ua aliquorum termiorum vel signatorum per terminos:
vir<lb ed="#L" n="7" break="no"/>tute cuius accipitur notitia euidens alicuius veritatis
<lb ed="#L" n="8"/>contingentis de aliquo singulari intuitiue
cogni<lb ed="#L" n="9" break="no"/>to: est ca saltem mediata et partialis respectu
noti<lb ed="#L" n="10" break="no"/>tie alicuius conclusionis demonstrabilis ssicut si virtute
<lb ed="#L" n="11"/>notitie intuitiue accipiatur notitia euidens istius
<lb ed="#L" n="12"/>veritatis contingentur. ista herba sanat talem infirmita
<lb ed="#L" n="13"/>tem. illa est causa mediata partialis notitie istius
conclusi<lb ed="#L" n="14" break="no"/>onis demonstrabilis. omnis talis herba sanat. est
<lb ed="#L" n="15"/>autem ista notitia intuitiva causa partialis tantum: quia ista no
<lb ed="#L" n="16"/>titia non sufficit nisi euidenter sciatur quod omnia indiui
<lb ed="#L" n="17"/>dua eiusdem rationis sunt nata habere effectus eiusdem ratio
<lb ed="#L" n="18"/>nis in passo eiusdem rationis et equaliter dispositeuetut prtest
<lb ed="#L" n="19"/>ter istam causam notitia praemissarum potest esse causa
suffi<lb ed="#L" n="20" break="no"/>ciens: ad causandum notitiam eiusdem speciei respectu
<lb ed="#L" n="21"/>eiusdem conclusionis. et si primo sciatur conclusio per
experi<lb ed="#L" n="22" break="no"/>tiam: et post eadem conclusio sciatur per demonstratione
<lb ed="#L" n="23"/>non causabitur noua scientia distincta specie: sed fiet
<lb ed="#L" n="24"/>vnum ex gradu praecedente et sequente: sicut si primo in li
<lb ed="#L" n="25"/>gno producatur calor per solem: et post intendatur per ignem
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1007">
<lb ed="#L" n="26"/>⁋ Si dicatur quod secundum Aristotelem primo posteriorum.
<lb ed="#L" n="27"/>Necessarium non potest sciri per veritatem contingentem quam
<lb ed="#L" n="28"/>uis possit inferri ex contingente. ergo ad acquisitione
<lb ed="#L" n="29"/>scientie proprie dicte nihil facit notitia veritatis contin
<lb ed="#L" n="30"/>gentis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1020">
⁋ Dico igitur quod intentio Aristotelis est quod ne
<lb ed="#L" n="31"/>cessarium non potest demonstrari per contigens tamquam per
ali<lb ed="#L" n="32" break="no"/>quam praemissam in demonstratione per notitiam tamen
euiden<lb ed="#L" n="33" break="no"/>tem alicuius contingentis et notitiam vnius veritatis ne
<lb ed="#L" n="34"/>cessarie: non ordinatis in modo et figura potest accipit
<lb ed="#L" n="35"/>notitia euidens conclusionis demonstrabilis: per mo
<lb ed="#L" n="36"/>dum declaratum: quia scilicet sciretur euidenter conclusio neccessari
<lb ed="#L" n="37"/>per vnam contingente euidenter notam ex qua contingenti se
<lb ed="#L" n="38"/>quitur formaliter conclusio illa demonstrabilis: sicut
sequi<lb ed="#L" n="39" break="no"/>formaliter hoc herba sanat: ergo omnis herba eiusdem speciei
<lb ed="#L" n="40"/>sanat. et tenm ista consequentia non per aliquod medium intrinse
<lb ed="#L" n="41"/>cum: quo adiuncto esset spllogismus: sed tenet per medi
<lb ed="#L" n="42"/>um extrinsecum scilicet per illud medium omnia agentia
eiusdem<lb ed="#L" n="43" break="no"/>speciei spcialissime sunt effectiua effectuum eiusdem ratio
<lb ed="#L" n="44"/>nis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1053">
⁋ Et si dicatur isto modo dato sufficeret vni
<lb ed="#L" n="45"/>experimentum ad habedum principium artum et scientie: quia suf
<lb ed="#L" n="46"/>ficeret scire de vno singulari: quod est productiuum ta
<lb ed="#L" n="47"/>lis effectus: si illa propositio si vniversaliter vera.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1063">
⁋ Similiter hoc
<lb ed="#L" n="48"/>dato numerao per experientiam posset sciri principium artis
<lb ed="#L" n="49"/>et scientie: nisi de specie spaialissima: et non de genere. quia
<lb ed="#L" n="50"/>ista propositio omnia quae sunt eiusdem generis sunt productiua
<lb ed="#L" n="51"/>effectuum eiusdem rationis vel generis est simpliciter fa
<lb ed="#L" n="52"/>sa: quia aliqui substantie producere possunt substantias: et
<lb ed="#L" n="53"/>aliqua accidentia tantum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1079">
⁋ Similiter ista consequentia non valet.
<lb ed="#L" n="54"/>ista herba est sanatiua: ergo omnis herba talis speciei est
<lb ed="#L" n="55"/>sauatiua: quia potest stare oppositum: quod aliqua talis her¬
<!--71.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 34-v -->
<lb ed="#L" n="56"/>ba non sit sanativa: sed magis insirmatiua. quia
pote<lb ed="#L" n="57" break="no"/>rit habere contrarium illius quod est sanatiuum: et quod est in hac he
<lb ed="#L" n="58"/>ba.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1099">
⁋ Ad primum istorum dico quod aliquando sufficit vnum
<lb ed="#L" n="59"/>experimentum ad habendum principium artum et scientie. et
ali<lb ed="#L" n="60" break="no"/>quando requiruntur multa experimetas si enim in principio
<lb ed="#L" n="61"/>primo artis et scientie subiiciatur species spalissima:
suf<lb ed="#L" n="62" break="no"/>ficit vnum eperimentum: sicut ad sciendum istam propositionem
<lb ed="#L" n="63"/>omnis calor est calefactiuus quae est principium primum:
suffi<lb ed="#L" n="64" break="no"/>cit euidenter cognoscere quod iste calor calefacit vel.
<lb ed="#L" n="65"/>calefecit. et hoc propter causam iam dictam Si autem
subii<lb ed="#L" n="66" break="no"/>ciatur aliquod commune ad plures species tunc requiruntur
plu<lb ed="#L" n="67" break="no"/>ra experimenta. quia requiritur exipermentum de aliquo
sin<lb ed="#L" n="68" break="no"/>gulari cuiuscumque speciei. sicut ad sciendum euidenter quod
<lb ed="#L" n="69"/>omnis actus est generatiuus habitus requiritur experimentum quod
<lb ed="#L" n="70"/>actus principii est generatiuus habitus: et quod actus conclusionis
<lb ed="#L" n="71"/>est generatiuus habitus. et sic de aliis speciebus funtur hoc est verum
<lb ed="#L" n="72"/>quando tale principium accipitur per experientiam praecise. quia si
<lb ed="#L" n="73"/>accipret per rationem non oporteret. et tunc talis
dedu<lb ed="#L" n="74" break="no"/>ctio non tenebit per istam propositionem: quod causae eiusdem
ge<lb ed="#L" n="75" break="no"/>neris sunt effectiue effectuum eiusdem generis ve
<lb ed="#L" n="76"/>eiusdem rationis vel per aliquod medium consimile. Puta per
<lb ed="#L" n="77"/>tale medium. Quicquid competit alicui alicuius ge
<lb ed="#L" n="78"/>neris competere potest alteri eiusdem generis. vel
con<lb ed="#L" n="79" break="no"/>simile Sed tenebit per illud medium. quando aliquid compe
<lb ed="#L" n="80"/>titur cuilibetur speciei contete sub aliquo genere compe
<lb ed="#L" n="81"/>ti vniversaliter illi generi. et ita tale principium de genere
<lb ed="#L" n="82"/>vel de aliquo communi ad plura alterius et alterius rationis.
<lb ed="#L" n="83"/>accipietur per experientiam et aliquo modo per inductionem scilicet
<lb ed="#L" n="84"/>inferendo vnam vniversalem de genere ex omnibus vniversalibus de
<lb ed="#L" n="85"/>omnibus speciebus contentis sub genere sicut si arguerem sic
<lb ed="#L" n="86"/>omnis homo est augmentabilis: omnis asinus est augmentabilis:
<lb ed="#L" n="87"/>quod omnis leo est augmentabilis: et sic de singulis: ergo omne
<lb ed="#L" n="88"/>animal est augmentabile. et propter hoc dicit philosophus quod aliquando
<lb ed="#L" n="89"/>prima principia accipiuntur per inductionem.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1169">
⁋ Tunc ad
<lb ed="#L" n="90"/>argumentum dico: quod sufficit sciri de vno singula
<lb ed="#L" n="91"/>ri ad habendum tale propositionem euidentur notam de specie
<lb ed="#L" n="92"/>spalissima non tamen dealiquo commui ad plura
diuer<lb ed="#L" n="93" break="no"/>sarum rationum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1180">
⁋ Per idem patet ad secundum quia propositio de omni
<lb ed="#L" n="94"/>ad plura diuersarum rationum non accipietur per istam
pro<lb ed="#L" n="95" break="no"/>positionem omnes causae eiusdem generis vel eiusdem ratio
<lb ed="#L" n="96"/>nis habent effectus eiusdem generis vel eiusdem rationis.
<lb ed="#L" n="97"/>nec per aliquam consimilem: sed per modum iam expositum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1191">
<lb ed="#L" n="98"/>⁋ Ad tertium dico: quod ista non est prima propositio accer
<lb ed="#L" n="99"/>pta per experientiam. omnis talis herba est sanatiua ta
<lb ed="#L" n="100"/>lis infirmitatis. nec illa herba est sanatiua talis infir
<lb ed="#L" n="101"/>mitatis nisi ipsa substantia esset ratio producendi talem
sanita<lb ed="#L" n="102" break="no"/>tem. Si enim aliqua qualitas existens in herba sit principium
<lb ed="#L" n="103"/>sanandi: tunc illa propositio in quae praedicatur sanatiuum de communi
<lb ed="#L" n="104"/>ad illam qualitatem erit principium primum: et ista. omnis talis
<lb ed="#L" n="105"/>herba est sanatiua erit conclusio demonstrabilis: sicut
<lb ed="#L" n="106"/>hoc est primum principium: omnis calor est calefactiuus. et ista
<lb ed="#L" n="107"/>est conclusio. omnis ignis est calefactiuus: et etiam illud omne
<lb ed="#L" n="108"/>calidum est calefactiuum. Ueruntamen haec est consequentia bona. hoc
<lb ed="#L" n="109"/>herba est sanatiua: ergo omnis talis herba est samiativa: quam et
<lb ed="#L" n="110"/>uis consequens hoc illatum esset conclusio et non principium: quia
<!--72.xml-->
<pb ed="#L" n="35-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>talis consequentia tenet per illud medium necessarium
<lb ed="#L" n="2"/>et euident notum. quicquid absolutum: vel proprietas con
<lb ed="#L" n="3"/>sequens absolutum competit alicui indiuiduo.
cuili<lb ed="#L" n="4" break="no"/>bet indiuiduo eiusdem rationis potest aliquid consimile compete
<lb ed="#L" n="5"/>re. et ideo ex hoc ipso quod hoc herba habet qualitatem talem quae est
<lb ed="#L" n="6"/>principium sanandi talem infirmitate: quaelibet talies
her<lb ed="#L" n="7" break="no"/>ba poterit haec habere. Et quando dicitur quod aliqua tals herba non
<lb ed="#L" n="8"/>est sanativa. sed magis inductiva infirmitatis. Dico quod
<lb ed="#L" n="9"/>stant simul quod sit inductiva talis infirmuitatis. et tamen sana
<lb ed="#L" n="10"/>tiua talis infirmitatis: et hoc quia non est incouenies quod
<lb ed="#L" n="11"/>aliquid sit in potentia ad vtraque quae sunt principia co
<lb ed="#L" n="12"/>trariorum.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1255">
⁋ Istud de ista vltia consequentia est ve
<lb ed="#L" n="13"/>rum secundum theologiam et veritatem. quamuis philosophus et errantes
<lb ed="#L" n="14"/>hoc negarent.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1262">
⁋ Per hoc ad primam confirmationem
di<lb ed="#L" n="15" break="no"/>co. quod non semper distincte causae specie. habent distinctos effe
<lb ed="#L" n="16"/>ctus specie. nec semper ad multiplicationem priorum sequitur
<lb ed="#L" n="17"/>multiplicatio posteriorum. quia secundum omnes multe causae
<lb ed="#L" n="18"/>essentiales concurrunt ad eundem effectum producendum
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1273">
<lb ed="#L" n="19"/>⁋ Ad aliam probationem dico quod scientia quia et propter quid du
<lb ed="#L" n="20"/>plicitur accipi possunt. Uno modo pro demonstratione
<lb ed="#L" n="21"/>qui et propter quid. Alio modo pro notitia causata a
pri<lb ed="#L" n="22" break="no"/>missis istarum demonstrationum. Si primo. sic dico
<lb ed="#L" n="23"/>quod distinguuntur specie respectu eiusdem conclusionis: sicut
<lb ed="#L" n="24"/>ille demonstrationes respectu eiusdem conclusionis
<lb ed="#L" n="25"/>distinguuntur specie. quia alie primisse sunt in vna demod
<lb ed="#L" n="26"/>stratione et in alia. et isto modo loquitur philosophus id est poste
<lb ed="#L" n="27"/>riorum. Secundo modo dico quod non distinguuntur specie quan
<lb ed="#L" n="28"/>tuncunque notitie praemissarum: quae sunt causae efficientes
<lb ed="#L" n="29"/>notitie conclusionis distinguantur specie.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1299">
⁋ Si dicatur
<lb ed="#L" n="30"/>quod secundum praedicta in priori quaestione: illa que non possunt habere
<lb ed="#L" n="31"/>eunde effectum specie distinguuntur specie. sed scientia quia: quan
<lb ed="#L" n="32"/>tumcunque intendatur etiam in infinitum nunquam faciet sci
<lb ed="#L" n="33"/>re propter quid. ergo scientia propter quid: et quia
di<lb ed="#L" n="34" break="no"/>stinguuntur specie. et eodem modo do potest argui de scientia acqui
<lb ed="#L" n="35"/>sita per demonstrationem: et per experientiam. Respondeo quod
<lb ed="#L" n="36"/>scientia quia numquam facit scire propter quid. quia ad hoc requiritur
<lb ed="#L" n="37"/>vna alia caua scilicet notitia prmissarum demonstrationis
<lb ed="#L" n="38"/>propter quid. et ideo sequitur quod distinguitur specie a
noti<lb ed="#L" n="39" break="no"/>tia praemissarum illius demonstrationis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1323">
⁋ Predcam opi
<lb ed="#L" n="40"/>nio de vnitate scientie acquisita per experientiam et demodo
<lb ed="#L" n="41"/>strationem: maxime probabilitatem habet. si scientia conclusio
<lb ed="#L" n="42"/>nis distinguatur realiter et totaliter a notitia
princi<lb ed="#L" n="43" break="no"/>piorum. si aut non distingueretur realiter et totalit a non
<lb ed="#L" n="44"/>titia principiorum non haberet probabilitatem
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1336">
⁋ Cir
<lb ed="#L" n="45"/>ca tertium articulum sciendum. quod circa istam quaestionem
<lb ed="#L" n="46"/>sunt diuerse opiniones. Una quod quantumcumque de tali
<lb ed="#L" n="47"/>bus veritatibus necessariis theologicis posset esse
<lb ed="#L" n="48"/>notitia certa et euidens. tamen illa non erit scientia proprie
<lb ed="#L" n="49"/>dcam. hoc probatur. quia omnis scientia proprie dicta acquiritur
<lb ed="#L" n="50"/>per causam illius: quod concluditur de subiecto. sed nihil praedi
<lb ed="#L" n="51"/>cabile de deo habet causam. ergo etc. Maior patet per philosophum
<lb ed="#L" n="52"/>primo posteriorum: quae dicit quod scire arbitramur
vnum<lb ed="#L" n="53" break="no"/>quodque cum causam arbitramur cognoscere: per quam res
<lb ed="#L" n="54"/>est. ergo etc. Si dicitur quod philosophus accipit ibi causam non pro
<lb ed="#L" n="55"/>causa incomplexa: sed pri causa complexa
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1363">
⁋ Contra. philosophus
<!--72.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 35-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>ibi dicit expresse quod cum arbitramur cognoscere
<lb ed="#L" n="57"/>causam: per quam res est non: per quam complexum est. Similiter
<lb ed="#L" n="58"/>secundo posteriorum dicit. scire opinamur: cum scimus
<lb ed="#L" n="59"/>causam. et immediate exemplificat de quattuor caus: quae
<lb ed="#L" n="60"/>sunt causae rerum. non complexorum. Idem videtur sentire
<lb ed="#L" n="61"/>primo phisicorum in prima propositione libri. hoc etiam
<lb ed="#L" n="62"/>probatur. tum quia omne subiectum scientie est causatum et
compo<lb ed="#L" n="63" break="no"/>itum: quia habet compositum conceptum quidditatatum: et denomina
<lb ed="#L" n="64"/>tiuum. tum quia omne subiectum scientie habet passionem
differen<lb ed="#L" n="65" break="no"/>tem realiter a subiecto. tum quia omne subiectum scientie habet
<lb ed="#L" n="66"/>passionem demonstrabilem de eo per diffinitionem sub
<lb ed="#L" n="67"/>iecti tanquam per medium. illa non competunt deo. ergo etc.
<lb ed="#L" n="68"/>Dicit tamen ista opinio. quod aliquid potest concludi de deo
<lb ed="#L" n="69"/>a priori. tamen non erit scientia proprie dicama. quia non est per causam
<lb ed="#L" n="70"/>realem
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1405">
⁋ Contra istam opinionem. videtur quod primum et
<lb ed="#L" n="71"/>secundum repugnent inter se. quia quando aliqua conclusio scitur a
<lb ed="#L" n="72"/>priori respectu illius conclusionis est aliquis habitus ve
<lb ed="#L" n="73"/>ridicus. et non intellectus. quia ille est praecise respectu prin
<lb ed="#L" n="74"/>cipiorum: quae sunt vel per se nota vel praecise
cognosci<lb ed="#L" n="75" break="no"/>bilia per experientiam. Nec sapientia. quia illa est tam
princi<lb ed="#L" n="76" break="no"/>piorum quam coclusium. vi. ethi. Nec ars. nec prudentia
<lb ed="#L" n="77"/>qui ille sunt respectu agibilium et factibilium tantum. ergo
<lb ed="#L" n="78"/>cientia. Si dicatur quod talis notitia est sapientia: sicut me
<lb ed="#L" n="79"/>taphisica: quae est de ente. quia non est per causam est sapientia.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1427">
<lb ed="#L" n="80"/>⁋ Contra. talis propositio conclusa per aliquid prius: non tamen
<lb ed="#L" n="81"/>per causam realem priorem potest reperiri de istis inferioribus.
<lb ed="#L" n="82"/>et per consequens secundum istum habitus talis conclusionis non erit
sapientia<lb ed="#L" n="83" break="no"/>qui non est de caus vniversalibus et praimis. nec est intellectus
<lb ed="#L" n="84"/>certum est: nec ars: nec prudentia. ergo scientia proprie dctam
<lb ed="#L" n="85"/>et tamen non erit per causam realem. Assumptum patet per eos
<lb ed="#L" n="86"/>qui sicut per infinitatem dei potest ostendi indiuisibilitas dei.
<lb ed="#L" n="87"/>ita per intellectualitate anime intellective potest ostendi in
<lb ed="#L" n="88"/>corruptibilitas anime intellectiue vel simplicitas
<lb ed="#L" n="89"/>vel aliquid huiusmodi.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1451">
⁋ Ideo est alia opinio: quod de ta
<lb ed="#L" n="90"/>libus veritatibus potest esse scientia proprie decam: propter quid et a
<lb ed="#L" n="91"/>priori. et ista opinio primo declarat. quod perfectiones
<lb ed="#L" n="92"/>essentiales sunt demonstrabiles de essentia propter
<lb ed="#L" n="93"/>quid et a priori. Secundo ostendit haec idem de notionibus.
<lb ed="#L" n="94"/>Tertio de respectiuis ad extra.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1464">
⁋ Primum declarant
<lb ed="#L" n="95"/>qui ordo est inter rationes sub quibus deus est conceptibilis.
<lb ed="#L" n="96"/>ita quod ratio essentie est omnino pria: et alie rationes sequen
<lb ed="#L" n="97"/>tes sunt priores aut posteriores: secundum quod huic rationi
<lb ed="#L" n="98"/>sunt propinquores: aut ab ipsa remotiores. hoc patet
<lb ed="#L" n="99"/>qui quecumque ordinem realem haberent aliqua si essent
di<lb ed="#L" n="100" break="no"/>stincta realiter consimilem ordinem habent secundum rationem vbi sunt
<lb ed="#L" n="101"/>distincta secundum rationem. nunc ergo si essentialia essent
di<lb ed="#L" n="102" break="no"/>stincta realiter inter se haberent ordinem in consequendo ipsam
es<lb ed="#L" n="103" break="no"/>sentiam. ergo si sint distincta secundum rationem haben talem
ordi<lb ed="#L" n="104" break="no"/>nem secundum rationem. Minor patet. quia si perfectiones
essentia<lb ed="#L" n="105" break="no"/>les realiter distinguerentur: puta natura intellectualiter
<lb ed="#L" n="106"/>perfecta. intellectus perfectus. et illud per quod intelletus habet
<lb ed="#L" n="107"/>obiectum proportionatum sibi praesens. et ipse actus intelli
<lb ed="#L" n="108"/>gendi. et vltra etiam esset alius actus circa obiecta se
<lb ed="#L" n="109"/>cundaria virtualiter contenta in obiecto primario. esset
<lb ed="#L" n="110"/>inter ista talis realis ordo: quod essentia intellectualis perfe
<!--73.xml-->
<pb ed="#L" n="35-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>cta esset prior realiter illa ratione repraesentante obie
<lb ed="#L" n="2"/>ctum. et ratio ista repraesentans esset prior actu intelligendi
<lb ed="#L" n="3"/>obiectum. et actus intelligendi obiectum primarium esset
<lb ed="#L" n="4"/>prior actu intelligendi realiter obiectum secundarium. et
<lb ed="#L" n="5"/>ista propositio esset propter quid. habens naturam
immateria<lb ed="#L" n="6" break="no"/>lem perfectam habet intellectualitatem perfectam. et haec esset
pro<lb ed="#L" n="7" break="no"/>pter quid. Intellectuale perfectum potest habere ratione
si<lb ed="#L" n="8" break="no"/>bi repraesentantem perfecte obiectum proportionatum
si<lb ed="#L" n="9" break="no"/>bi. Iterum haec esset propter quid. Intellectus perfectus
<lb ed="#L" n="10"/>praequens proportionatum obiectum sibi perfecte praesens intel
<lb ed="#L" n="11"/>ligit nisi impediatur: et hoc propter quid ad concludendum
<lb ed="#L" n="12"/>extremum de extremo. Consimiliter potest argui de ipsa
<lb ed="#L" n="13"/>voluntate et actu volendi etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1536">
⁋ Secundum declara
<lb ed="#L" n="14"/>tur: quia si ista differrent realiter: memoria perfecta quae
<lb ed="#L" n="15"/>scilicet includit intellectum et obiectum sibi praesens. et act
<lb ed="#L" n="16"/>intellectus vel intelligentie: et actus exprimendi notitiam
<lb ed="#L" n="17"/>declaratiuam ipsius obiecti quae est dicere: et ipsa
no<lb ed="#L" n="18" break="no"/>titia producta per actum dicendi quae dicitur verbum: esset ibi
<lb ed="#L" n="19"/>simplicitur ordo realis: ita quod memoria perfecta in
a<lb ed="#L" n="20" break="no"/>ctu esset ibi primum: dicere secundum: verbum tertium
Cons<lb ed="#L" n="21" break="no"/>militer phiotspht argui de voluntate et spiratione spiritus san
<lb ed="#L" n="22"/>cti. et sic patet quod semper per priora tamquam per causas propter quid
<lb ed="#L" n="23"/>possent sciri posteriora: ergo nunc est huiusmodi ordo
eo<lb ed="#L" n="24" break="no"/>rum secundum rationem qualis esset si realiter vt dictum est essent
<lb ed="#L" n="25"/>inter se distincta. Item pro vtraque conclusione praedicta
<lb ed="#L" n="26"/>arguitur secundo sic. In demonstrationibus quia et propter
<lb ed="#L" n="27"/>quid de eodem videtur esse ordo conratrarius. Nam in demon
<lb ed="#L" n="28"/>stratione quia prius concluduntur quae sunt propinquiora
effe<lb ed="#L" n="29" break="no"/>ctui a quo arguitur. et ista videntur esse remotiora
<lb ed="#L" n="30"/>a causa per se: econuerso autem in demonstratione simpliciter et
<lb ed="#L" n="31"/>propter quid vbi prius concluduntur illa quae sunt propinquora
<lb ed="#L" n="32"/>prai causae: et vltimo concluditur de effectu remoto: ergo si
<lb ed="#L" n="33"/>aliqua conueniunt alicui causae quae statim possunt concludi
<lb ed="#L" n="34"/>ex effectibus: et alia quae non possunt. ista non videntur habere
<lb ed="#L" n="35"/>ordinem ieque immediatum ad talem causam: nunc autem ali
<lb ed="#L" n="36"/>quae possunt concludi de deo ex effectibus et aliqua non: ergo haoc
<lb ed="#L" n="37"/>et illa secundum ordinem nature insunt deo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1592">
⁋ Confirmatur
<lb ed="#L" n="38"/>quia aliqua possunt cognosci de deo confuso conceptu ali
<lb ed="#L" n="39"/>quae non nisi distincto conceptu.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1599">
⁋ Tertium probatur ali
<lb ed="#L" n="40"/>bi quotlibet. q. ist quia talis proposito neccessaria puta deus
<lb ed="#L" n="41"/>est opis. et eadem ratione tales deus est creatiuus:
beati<lb ed="#L" n="42" break="no"/>ficatiuus etc. est propositio demonstrabilis: quia neccessarium me
<lb ed="#L" n="43"/>diatum. hoc probatur: quia qualis est ordo realis inter ali
<lb ed="#L" n="44"/>quae si sint distincta realiter talis est ordo cognitionis
in<lb ed="#L" n="45" break="no"/>ter eadem qualitercumque sint distincta in esse
cognosci<lb ed="#L" n="46" break="no"/>bili: nunc autem si esset distinctio realis inter naturam et
<lb ed="#L" n="47"/>intellectum et voluntatem et potentiam ad extra. esset talis or
<lb ed="#L" n="48"/>do realis. quiquia natura habet talem intellectum et volunta
<lb ed="#L" n="49"/>tem ideo est sic potens respectu talium ad extr: ergo haec quali
<lb ed="#L" n="50"/>tercumque sint distincta semper erit ordo
cognoscibili<lb ed="#L" n="51" break="no"/>tatis talis quod quia natura diuiua habet tale intellectum
<lb ed="#L" n="52"/>et talem voluntatem: ideo habet talem potentiam quae est
omipoten<lb ed="#L" n="53" break="no"/>tia. Similiter notionale immediatius conuenit essen
<lb ed="#L" n="54"/>tie quam illud quod dicit relationem ad extra sed de illo compran
<lb ed="#L" n="55"/>do ipsum ad diuinam personam potest esse verum medium.
<!--73.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 35-v -->
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1643">
<lb ed="#L" n="56"/>⁋ Preterea arguitur sic. de quidditate non contenta in ali
<lb ed="#L" n="57"/>quo priori composito habente per se diffinitionem et causam
<lb ed="#L" n="58"/>et passionem a se realiter distinctam. et habente plures conce
<lb ed="#L" n="59"/>ptus denominatiuos per se secundo modo. de omni tali potest esse
<lb ed="#L" n="60"/>scientia proprie dcam tamquae de subiecto. sed hoc non est ratione
<lb ed="#L" n="61"/>compositionis nec causationis nec distinctionis realiter
<lb ed="#L" n="62"/>passionis ergo subiecto. patet de ente. ergo praecise: quia habet
<lb ed="#L" n="63"/>plures conceptus ordinatos. sed huiusmodi est deus. ergo etc.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1663">
<lb ed="#L" n="64"/>⁋ Contra istam opinionem: quantum ad aliqua decata in ea ar
<lb ed="#L" n="65"/>guo primo. quod attributa non possunt de deo
demonstra<lb ed="#L" n="66" break="no"/>ri propterquid. et hoc de deo distincte cognito quomo
<lb ed="#L" n="67"/>loquitur doctor iste. quia nullus conceptus communis quiddita
<lb ed="#L" n="68"/>tiuus: potest demonstrari demonstratione proptquid de
<lb ed="#L" n="69"/>illo quod immediate continetur sub eo. quia talis propositio est
<lb ed="#L" n="70"/>immediata secundum philosophum id est posteriorum. et per consequens illa non
<lb ed="#L" n="71"/>est altera prior. sed omnis talis conceptus est communis deo a
<lb ed="#L" n="72"/>creaturis: vt suppono nunc: quia postea probabitur. et
<lb ed="#L" n="73"/>est conceptus quidditatius. quia supposito ad praesens: et
<lb ed="#L" n="74"/>postea probabitur: quod inter diuinam essentiam et diuinum
<lb ed="#L" n="75"/>intellectum vel voluntatem nulla est distinctio: nec
<lb ed="#L" n="76"/>realis: nec rationis. ergo conceptus bonitatis vel quicumque talis
<lb ed="#L" n="77"/>est quidditatius. et per consequens nullus talis potest de deo
de<lb ed="#L" n="78" break="no"/>monstrari.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1698">
⁋ Si dicatur quod omnino de eadem re sine omni
<lb ed="#L" n="79"/>distinctione possunt esse plures conceptus scilicet
quidditati<lb ed="#L" n="80" break="no"/>uus et denominatiuus
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1705">
⁋ Contra. quandocunque quicquid omnino
<lb ed="#L" n="81"/>a parte rei exprimitur per vnum conceptum etiam per alium. non
<lb ed="#L" n="82"/>est maior ratio quare vnus sit quidditatiuus: quam alius. se
<lb ed="#L" n="83"/>si nulla penitus sit distinctio a parte rei inter diuinam
<lb ed="#L" n="84"/>essentiam et intellectum et actum intelligendi. nihil
yma<lb ed="#L" n="85" break="no"/>ginabile potest exprimi per vnum conceptum: quod non per alium.
<lb ed="#L" n="86"/>ergo vterque erit quidditatius: vel neuter. Si dicatur quod
<lb ed="#L" n="87"/>exprimitur idem non eodem modo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1724">
⁋ Contra. non potest assigna
<lb ed="#L" n="88"/>ri talis diuersitas modorum: nisi aliquo modo propter ali
<lb ed="#L" n="89"/>quam non identitatem a parte rei.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1731">
⁋ Confirmatur ista ratio
<lb ed="#L" n="90"/>qui ille conceptus quae praecise expremit quidditatem: et nihil
<lb ed="#L" n="91"/>aliud: est quidditatius. non esim potest alia ratio assignari.
<lb ed="#L" n="92"/>quare aliquis conceptus est quidditatius. ergo omnis conceptus
<lb ed="#L" n="93"/>talis est quidditatium. Quod autm sit immediatus patet. quia
<lb ed="#L" n="94"/>nihil est medium. quia nec deus certum est. nec aliquid
<lb ed="#L" n="95"/>creatum quia illud est alterum condiuidens. sicut quando dicitur
<lb ed="#L" n="96"/>sapientia quaedam est creata: quadam increata. sapientia ibi imme
<lb ed="#L" n="97"/>diate praedicatur de sapientia increata quae nullo modo
distin<lb ed="#L" n="98" break="no"/>guitur ab essentia diuina. ergo nullus conceptus talis potest de
<lb ed="#L" n="99"/>monstrari a priori de deo distincte cognito. nisi
for<lb ed="#L" n="100" break="no"/>te demonstraretur passio aliqua entum in communi de deo per ests
<lb ed="#L" n="101"/>tamque per medium. ita quod aliquis conceptus communis deo a cre
<lb ed="#L" n="102"/>ature sit medium in illa demonstratione.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1762">
⁋ Secundo
ar<lb ed="#L" n="103" break="no"/>guo. quod nullum notionale potest demonstrari de
di<lb ed="#L" n="104" break="no"/>uina essentia per aliud notionale. quia nulla est
di<lb ed="#L" n="105" break="no"/>stinctio ibi: nisi praecise inter essentiam et relationem et re
<lb ed="#L" n="106"/>lationes inter se. ita tamen quod in proprietatibus vnius persone
<lb ed="#L" n="107"/>nulla est distinctio. ergo non potet ibi esse aliquod medium
<lb ed="#L" n="108"/>demonstrandi vnum de reliquo.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1778">
⁋ Per idem patet contrater
<lb ed="#L" n="109"/>tium. quia conceptus ad extra non potest demonstrari de diuina
<lb ed="#L" n="110"/>essentia. quia nihil est tale medium etc. Arguo ergo sic.
<!--74.xml-->
<pb ed="#L" n="36-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>si esse omnipotens vel aliquid sit demonstrabile
<lb ed="#L" n="2"/>de deo: ergo aut de diuina essentia: aut de persona
<lb ed="#L" n="3"/>non de diuina essentia in se: quia si sic. quero per quod
<lb ed="#L" n="4"/>medium: aut per medium quod est vera res: aut per
me<lb ed="#L" n="5" break="no"/>dium quod est ens rationis vel conceptus rei. non
pri<lb ed="#L" n="6" break="no"/>mo: quia in deo non sunt nisi essentia et persone et re
<lb ed="#L" n="7"/>lationes secundum istos si non ponatur distinctio forma
<lb ed="#L" n="8"/>lis attributorum: sed nec per personam nec per
rela<lb ed="#L" n="9" break="no"/>tione potest hoc demonstrari de diuina essentia
<lb ed="#L" n="10"/>quia non prius conuenit persone vel relationi quam
<lb ed="#L" n="11"/>essentie: quia quacumque personam accepta vel rela
<lb ed="#L" n="12"/>tione conuenit alicui alteri quod non est illa perso
<lb ed="#L" n="13"/>na vel relatio: ergo prius conuenit essentie quam
cui<lb ed="#L" n="14" break="no"/>cunque quod non est formaliter essentia: ergo de essentia
<lb ed="#L" n="15"/>non potest demonstrari a priori per aliquam veram re
<lb ed="#L" n="16"/>tamque per medium. nec per ens rationis: quia quando ali
<lb ed="#L" n="17"/>quid est proprium alicui rei per prius dicitur de illa
<lb ed="#L" n="18"/>re quam de quocumque ente rationis vel conceptu: sed esse
<lb ed="#L" n="19"/>omipotens est proprium vere rei: ergo non prius dicitur
<lb ed="#L" n="20"/>de aliquo conceptu. Nec potest dici quod
demonstra<lb ed="#L" n="21" break="no"/>tur de persona de demonstratione a priori: quia tunc
<lb ed="#L" n="22"/>posset aliquis scire quod essentia in se esset omipotens
<lb ed="#L" n="23"/>et tamen dubitaret de personam: cuius oppositum
osten<lb ed="#L" n="24" break="no"/>detur infra.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1843">
⁋ Si dicitur ad omnia ista quod preter esset
<lb ed="#L" n="25"/>tiam est distinctio formalis attributorum. et illa
di<lb ed="#L" n="26" break="no"/>stinctio sufficit ad hoc quod vnus conceptus sit quidem
<lb ed="#L" n="27"/>ditatiuus et alius denominatiuus: et ad hoc quod aliquio
<lb ed="#L" n="28"/>demonstretur de aliquo demonstratione proporita propi
<lb ed="#L" n="29"/>quid et a priori. Contra. hoc non saluat istum docto
<lb ed="#L" n="30"/>rem. primo: quia ponit quod omnia ista possunt saluari si
<lb ed="#L" n="31"/>ne omni distinctione formali propter solam distincti
<lb ed="#L" n="32"/>onem rationis et propter solam distinctionem per relationes
<lb ed="#L" n="33"/>rationis se mutuo respicientes. Unde dicit sic. Una
<lb ed="#L" n="34"/>res potest virtualiter continere conceptus quasi de
<lb ed="#L" n="35"/>nominatiuos qui possunt ab intellectu distingui a co
<lb ed="#L" n="36"/>ceptu quidditatiuo: et hoc praecise si illi conceptus
<lb ed="#L" n="37"/>sint tantum distincti per relationes rationis mutuo se
<lb ed="#L" n="38"/>respicientes: forte tamen posset poni alia distinctio
<lb ed="#L" n="39"/>maior illorum conceptuum quam secundum relationem rationis.
<lb ed="#L" n="40"/>Ex istis et aliis ibidem dictis patet quod intento sua est po
<lb ed="#L" n="41"/>nere tales conceptus scilicet quidditatiuum et denominati
<lb ed="#L" n="42"/>uum sine omni respectu ad extra. etiam si non esset
di<lb ed="#L" n="43" break="no"/>stinctio formalis.
</p>
<p xml:id="wo8uy7-d1e81-d1e1887">
⁋ Preterea posito quod esset
di<lb ed="#L" n="44" break="no"/>stinctio formalis adhuc non oporteret quod vnus
<lb ed="#L" n="45"/>conceptus esset quidditatiuus et alius denominatiuu
<lb ed="#L" n="46"/>qui si conceptus intellectus dicitur denominatiuus ei
<lb ed="#L" n="47"/>conceptus essentie quidditatius. quero: aut conce
<lb ed="#L" n="48"/>ptus intellectus dicitur denominatiuus respectu est
<lb ed="#L" n="49"/>sentie vel respectu vnius rei includentis
essentia<lb ed="#L" n="50" break="no"/>liter tam essentiam quam intellectum et cetera talia
di<lb ed="#L" n="51" break="no"/>stincta formaliter. secundum non potest dari quia ex quo
<lb ed="#L" n="52"/>illa res essentialiter includit intellectum et esse
<lb ed="#L" n="53"/>tiam: non plus conceptus vnius est quidditatiuus re
<lb ed="#L" n="54"/>spectu illius quam conceptus alterius: sicut non plus
<lb ed="#L" n="55"/>conceptus materie est quidditatiuus respectu com¬
<!--74.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<!-- 36-r -->
<lb ed="#L" n="56"/>positi quam conceptus forme nec econuerso. Nec
po<lb ed="#L" n="57" break="no"/>test dici primum. quia sicut quando aliqua distin
<lb ed="#L" n="58"/>guntur realiter quantumcunque faciant per se vnum: non
<lb ed="#L" n="59"/>magis conceptus vnius est denominatiuus respe
<lb ed="#L" n="60"/>ctu alterius quam econuerso. sicut patet de matetia
<lb ed="#L" n="61"/>et forma. ita quando aliqua distinguntur tantum forma
<lb ed="#L" n="62"/>liter non magis conceptus vnius erit denominati
<lb ed="#L" n="63"/>uus respectu alterius quam econuerso. ergo non magis