| title | author | date |
|---|---|---|
Như thế nào là một font chữ tiếng Việt tốt? |
huytd |
11-26-2022 |
Trong luận án thạc sĩ Vietnamese Typography của anh Donny Trương, có một chương ảnh có nói về một số thách thức khi thiết kế font hỗ trợ tiếng Việt. Nhưng mà đứng ở góc độ một người “dùng font”, thì đọc vào cũng giúp mình thấy được nhiều kinh nghiệm để có thể lựa được một font tốt.
Một số điểm mà trong bài chỉ ra mà chúng ta có thể dùng để làm tiêu chí đánh giá font, như là:
- Vị trí đặt dấu âm tiết của các kí tự khác nhau nên nằm về cùng một hướng, nhất là những dấu âm tiết đi kèm theo các nguyên âm như ế ể ề ứ ứ ứ ớ ớ ớ. Yếu tố này quan trọng vì vị trí đồng nhất sẽ giúp flow đọc của người dùng đồng nhất hơn, dễ đọc hơn, flow quét của mắt sẽ ko bị ngắt quãng.
- Ngoài ra, các dấu âm tiết cũng phải cân bằng với kí tự mang nó, ko được rơi vào kí tự trước hoặc sau nó
- Các nguyên âm có mũ thì dấu mũ phải ở vị trí ngang nhau, ko đc lệch. Ví dụ ư ơ Ư Ơ â ô Â Ô
- Kích thước của dấu âm tiết cũng rất quan trọng, quá to hoặc quá nhỏ sẽ làm vỡ sự cân bằng, và gây khó đọc
- Với các mẫu font serif thì độ nhấn/nhả đậm nhạt của nét trong dấu cũng phải đồng nhất với kí tự chứa nó
- Khi nguyên âm i đi kèm với dấu thì dấu chấm ở đầu chữ i ko nên xuất hiện vì nó thừa
Chi tiết các bạn nên đọc trong bài và recommend nên đọc toàn bộ luận văn của tác giả Donny Trương.
https://vietnamesetypography.com/design-challenges/
Comment from @monodyle:
Nói về làm font tiếng Việt, ngày xưa cũng quen thằng em học Đại học Mỹ thuật có quả đồ án làm font. Có ngồi tâm sự trà đá chia sẻ với em thì mình mới biết làm font tiếng Việt so với các font sử dụng chữ latin khác thì tiếng Việt là một cái gì đó rất là.... vl.
Sumary lại một vài ý:
- Tiếng việt có rất nhiều cặp chữ khi đặt cạnh nhau khi làm typeface có weight rất lớn như black hoặc heavy sẽ rất khó để đọc. Ví dụ font Roboto Black có chữ Tì / Tĩ rất khó nhìn vì dấu ~ bị overlap với chữ T
- Cũng vì lý do âm tiết và dấu trong tiếng Việt nên việc kerning spacing của font cũng rất khó. Ví dụ nếu dùng IBM Plex Sans thì mọi người sẽ thấy việc spacing giữa các chữ Ti hay WA nhìn rát vừa mắt, nhưng mà bỏ vô tiếng Việt mà kerning font như vậy thì chữ Tĩ / Tỉ nhìn rất khó chịu
- Do những lý do trên nên việc set weight cho dấu cũng rất khó, to quá thì mất cân đối chữ, nhỏ quá thì nó không hoà hợp với font
Làm font tiếng Việt mà nói cũng là một loại nghệ thuật
Comment from @thien:
Tã and Tễu is the unit test of font design in Vietnamese 😆
“Lift” -> English has same problems but the “conflicts” are often of the same shapes e.g. the horizontal bar of f and t can be perfectly connected in the famous ligature “ft”. Meanwhile, “~” and “T” are not of the same shape, or not even aligned
Fun fact: Donny Trương là advisor của Inter on Vietnamese :adore: that’s why: https://twitter.com/_thiendo/status/1403915963326627840?s=46&t=HgJF1UeHuJod_aB7tIpYBg