adjust a few expressions

docs/puj/LittleIslands_001.md

@@ -59,7 +59,7 @@ tag: PUJ_translation
 
   Tsu A-ngiâu sui-sĭ la̍t-siòⁿ lo̍h-hái, che̍k-ke háⁿ₊-sĭ khiau à tiàu-tiáⁿ. Tú-ngŏ thiⁿ-sî-uăⁿ, tshân-hn̂g bô-siu, bí-niôⁿ li kiaⁿ-nâng kùi, ke-tang lău-âi suà phuà-pēⁿ --tŏ, kâi sòi-muĕ tóu--khùn khàu m̆-hiah. Yin-âi siŏⁿ-lâi-siŏⁿ-khṳ̀ bô-huap, kiò A-ngiâu khṳ̀ Au-piⁿ-hioⁿ Au tsóng-kuán --kò chioh-chîⁿ kah chioh-bí-niôⁿ. Tsu A-ngiâu tuh-phoh m̆-khṳ̀; in-ŭi Au tsóng-kuán sĭ-kài Au-piⁿ-hioⁿ --kâi thóu-pà, hiá-nâng hiau-huêⁿ liáu tsuan-mn̂g khi-hŭ láu-sît-nâng; A-ngiâu bŏi-ngiàn khṳ̀ khiû --i. Lău-bó khǹg-kòi --i, tàⁿ-: "Ka-kī --kâi pió-ché-hu, boh-àiⁿ khui-tshùi ŭ --jio̍h-oh? Yiŭ m̆-sĭ chioh-liáu⁎ pe̍h-pe̍h-hiah, ĕ-jît nán lo-zŭ hôiⁿ --i." A-ngiâu m̆-káⁿ nge̍k lău-bó --kâi ì, su̍t-su̍t kiâⁿ-khṳ̀ Au-piⁿ-hioⁿ.
 
-  Au tsóng-kuán thóiⁿ-tio̍h⁎ A-ngiâu pâi-jît hêng-hêng-huă-huă kuè ke̍h-ma̍k, thiaⁿ --nâng⁎ pò-tsai i lâi tshuē --i, ló i pâng-lăi zŭ tuā-tuā-siaⁿ háu-tàⁿ-: "Àu-siâu-kiáⁿ! Lṳ́ suà tio̍h-lâi khiû --uá?" A-ngiâu thiaⁿ-liáu⁎ hué_to̍h, siŏⁿ-tàⁿ tò-tńg --khṳ̀, mo-sĭ lău-bó hun-hù --tŏ, chiàⁿ lia̍h sèⁿ-thâu ngĕⁿ teh--lo̍h-khṳ̀, kiâⁿ-jîp-khṳ̀ pâng-lăi tàⁿ-tsai àiⁿ-lâi tsò-nî. Au tsóng-kuán ēng khuê-thâu-sìⁿ kho̍k A-ngiâu --kâi thâu-khak-lôu saⁿ-ē, kóng_chhèng-chhèng, sang-ma̍k biô-biô, chhiò-but-chhiò-but tàⁿ: "Tĭ--a-tĭ, lṳ́ mo ngĕⁿ-sèⁿ, tsò-nî tio̍h-lâi khiû --uá?" liáu kiò ke-nôu lia̍h A-ngiâu jiāu --tshut-khṳ̀. A-ngiâu khì à kă-khí-ngṳ̂n-kṳn, taⁿ-chiàⁿ boh phû-sèⁿ, liáu_li sîm-tio̍h⁎ ka-kī che̍k-nâng phah-su--nâng, kóu-tsò phîh_phn̍gh_kiò tò-tńg--khṳ̀.
+  Au tsóng-kuán thóiⁿ-tio̍h⁎ A-ngiâu pâi-jît hêng-hêng-huă-huă kuè ke̍h-ma̍k, thiaⁿ --nâng⁎ pò-tsai i lâi tshuē --i, ló i pâng-lăi zŭ tuā-tuā-siaⁿ háu-tàⁿ-: "Àu-siâu-kiáⁿ! Lṳ́ suà tio̍h-lâi khiû --uá?" A-ngiâu thiaⁿ-liáu⁎ hué_to̍h, siŏⁿ-tàⁿ tò-tńg --khṳ̀, mo-sĭ lău-bó hun-hù --tŏ, chiàⁿ lia̍h sèⁿ-thâu ngĕⁿ teh--lo̍h-khṳ̀, kiâⁿ jîp-khṳ̀ pâng-lăi tàⁿ-tsai àiⁿ-lâi tsò-nî. Au tsóng-kuán ēng khuê-thâu-sìⁿ kho̍k A-ngiâu --kâi thâu-khak-lôu saⁿ-ē, kóng_chhèng-chhèng, sang-ma̍k biô-biô, chhiò-but-chhiò-but tàⁿ: "Tĭ--a-tĭ, lṳ́ mo ngĕⁿ-sèⁿ, tsò-nî tio̍h-lâi khiû --uá?" liáu kiò ke-nôu lia̍h A-ngiâu jiāu --tshut-khṳ̀. A-ngiâu khì à kă-khí-ngṳ̂n-kṳn, taⁿ-chiàⁿ boh phû-sèⁿ, liáu_li sîm-tio̍h⁎ ka-kī che̍k-nâng phah-su--nâng, kóu-tsò phîh_phn̍gh_kiò tò-tńg--khṳ̀.
 
   Tsu A-ngiâu tshâ-li kiâⁿ tshâ-li sîm: "Ŭ-chîⁿ-nâng sim-kuaⁿ ou à ba̍k, bô-àiⁿ tshap-tshái khiau-kiáⁿ chhin-chiâⁿ. Sì-tshù zṳ̂-ngiâu-ngiâu, kâi-kâi thó-lău-he̍k. Nâng ua̍h-ua̍h gīn-gō-sí, su-kuè tiâu-miāⁿ pùn-tiāu lâi khí-ngĭ, chiàⁿ bŏi tshûn tiâu khùi-si." Taⁿ-chiàⁿ sim-kông-hué-jia̍t, tsò-tsai kiâⁿ-tńg kàu ka-kī hioⁿ-lí --kò, thiaⁿ-tio̍h --nâng⁎ ló îh_ua̍h_bó-jiáng, i sang-ma̍k mōⁿ-khṳ̀-kàu, sṳ̆-tn̂g-tsôiⁿ kuá₊-kâi khiau-kiáⁿ tĭ-hiaⁿ khṳh --nâng⁎ pa̍k --tŏ-kò.  Che̍k-khûn sa tshâ-kùn --kâi niôⁿ-chhe, pìⁿ-mīn-pìⁿ-súi, háu-tuah tàⁿ kiò in kiáu-chîⁿ kah kiáu-bí-niôⁿ. Pâng-thâu-lău-tuā ló hí-piⁿ--thâu sio-tàu huah-chhit-tău-poih. Chhiu-mô-pìn-pe̍h --kâi Tsu Sì khiû in tàⁿ-: "N̂g-mâng nîⁿ-nîⁿ tsai-hng, liân tsháu-kṳn chhiū-phuê lo pit-pak-liáu, tsò ŭ chîⁿ-ngṳ̂n bí-niôⁿ hó kiáu--tit?" Niôⁿ-chhe sĕng kha that-tó Tsu Sì, lia̍h i phah à thòu-hueh-sí. Tsu A-ngiâu thóiⁿ--tio̍h, hué_to̍h-kàu-phiâⁿ, tshong buâ-khṳ̀ tsa̍t-tuè niôⁿ-chhe ăm-niáⁿ-thâu boh khai i thó tiâu-miāⁿ. Pâng-thâu-lău-tuā thóiⁿ-tio̍h⁎ A-ngiâu tshut-mīn, méⁿ-méⁿ huah-tàⁿ-: "Tsu A-ngiâu, Kūiⁿ-gê tsṳ̆-ŭ-tsú-chiang, sí-méⁿ pàng-chhiú!" A-ngiâu tàⁿ-: "Suah-nâng hôiⁿ-miāⁿ, tŏ-chhêng-tŏ-lí!" Hí-tshoh niôⁿ-chhe tshuah A-ngiâu tuaⁿ-nâng, tsò-che̍k-ē tshong buâ-khṳ̀ àiⁿ lia̍h --i. A-ngiâu khûn_tshuàⁿ kha_that, ku̍t à niôⁿ-chhe--hué zn̂g-kâi ou-chheⁿ-pŏng-chéng, lah-liáu⁎ tshuē-liâu.
 
@@ -99,17 +99,18 @@ jī kîⁿ-hō, â-tio̍h buâ-khṳ̀ kiáu kuè-lōu-chîⁿ, â-bô bŏi-tit
   Au Sèng boh-àiⁿ pò-chhiû, tiâu miāⁿ tsò-sêng thōu-tiāu, tá-pàn tsò thó-hái-nâng, kò chiah sam-pán zŭ tùi Hái-suaⁿ khṳ̀. Hí-hang₊-sî, Tsu A-ngiâu thóiⁿ-tio̍h⁎ hái-mīn kuá₊-jît bô-mih tsûn, khai-tǹg bô-hiò tùi-lōu, zŭ kiò Khóu Mêng sái chiah tsûn-kiáⁿ khṳ̀ hái sàu-lōu. Au Sèng kah Khóu Mĕng ló hái--kò sio-tn̄g --tio̍h, Khóu Mêng pún-lâi zŭ ùiⁿ-sí, Au Sèng che̍k-ē tàⁿ-tio̍h chhiâu-thêng phài tuā-kun lâi--kàu, iŭ ēng chîⁿ-ngṳ̂n kuaⁿ-cheh láu --i, Khóu Mêng tu-m̆-tuè zŭ suà tshó-chhiàng tàⁿ káu-gue̍h-chhiu-saⁿ mêⁿ--tsṳ̏ ta̍k-sí keⁿ-gô, liáu khui chē-mn̂g chih-chiap kuaⁿ-piaⁿ.
 
   Hí-mêⁿ, tang-pak-huang hiû_hiû_kiò. Tēⁿ Yiú-lûn niáⁿ tuā-kun ló Tuā-ò iû saⁿ-keⁿ-sî-hun khui-tsûn, buē-kàu sì-keⁿ zŭ kàu Lí-hṳ̂-chē. Hí-ē-mue̍h, Khóu Mêng sȁi-hiau kiò kha--thâu ngĭ-piaⁿ kiâⁿ-khui, chĕⁿ-chĕⁿ lia̍h khûn-gô tît-ta̍k-sí; che̍k-ē thóiⁿ-kìⁿ kuaⁿ-piaⁿ lâi--kàu, i zŭ phah-khui chē-mn̂g pàng in jîp--khṳ̀, háⁿ₊ phng jîp-khṳ̀ chē-lăi pàng-hué. Chē-lăi hiá ngĭ-kun khṳh --nâng⁎ tsak lêng-cheng, hun-kông-hun-náu sì-suàⁿ thâi. Tsu A-ngiâu che̍k-sî lo-ia̍h bô-piàn pâi-piaⁿ-pù-tīn, kóu-tsò sang-thûi ngĕⁿ-tît bu̍t, khai kuaⁿ-piaⁿ--hué pùn-seⁿ-sí. Khóu Mêng hí-muáⁿ tú-tshái ló chih-chiap kuaⁿ-piaⁿ, liáu ki-tshùi háⁿ₊ tiām háu-tàⁿ suah-tsha̍t, Tsu A-ngiâu thóiⁿ-liáu⁎ sim-sèⁿ-hué--to̍h, hiông-hiông tshong buâ-khṳ̀ che̍k-thûi lia̍h Khóu Mêng tûi khek-khiù.
-<!-- 注：原文写大军二更从大澳出发，四更到达鲤鱼寨；进攻鲤鱼寨自然是在由水路登陆，然而又说风急，其航程不到十海里，航行 3-4 个小时实在不合情理，因此略作修改。 -->
+<!-- 注：原文写大军二更从大澳出发，四更到达鲤鱼寨；进攻鲤鱼寨自然是由水路登陆，然而又说风急，其航程不到十海里，航行 3-4 个小时实在不合情理，因此略作修改。 -->
 
 &nbsp;&nbsp;Tēⁿ Yiú-lûn thuân-lĕng tshoh-kuaⁿ-piaⁿ tàⁿ ûi-sí hí-kâi sang-chhiú khiâ khong-long-thûi &#x002D;&#x002D;kâi, chhiat-iàu mó pun i tsáu&#x002D;&#x002D;khṳ̀. Kuaⁿ-piaⁿ thiaⁿ-liáu⁎ hōm_che̍k-kiò tsò-che̍k-ē suah tùi Tsu A-ngiâu &#x002D;&#x002D;kò khṳ̀. Tsu A-ngiâu phōiⁿ-sí[-miāⁿ] thâi-sí káng-tsháu-nâng, me-tsò sang-khûn lân-te̍k sì-chhiú, iŭ thâi à tho̍ih-m̆-lī, bô-i-piàn suah kàu chē-ău, thiàu chē-chhiôⁿ tshuē-tsáu, liáu tùi N̂g-mâng sai-nâm-pôiⁿ hái-phiâⁿ &#x002D;&#x002D;khṳ̀. Tēⁿ Yiú-lûn sĭ-sĭ<a href="#note_4" class="note">4</a> tuà kuaⁿ-piaⁿ khṳ̀ tia̍p &#x002D;&#x002D;i.
 
-&nbsp;&nbsp;Hí-ē-mue̍h, thiⁿ taⁿ-chiàⁿ phah-pe̍h, hái-huang hiû_hiû-kiò, hái-éng hōm_hōm-kiò. Tsu A-ngiâu hiá la̍t ēng thó-liáu, chin-tsai ka-kī bô-piàn siû kuè hái, liáu siŏⁿ-tio̍h nou-kiáⁿ-sòi &#x002D;&#x002D;hang₊-sî ló Hóuⁿ-thek-chio̍h thit-thô, tsai-tàⁿ tāng-lăi ŭ-hó tiàm&#x002D;&#x002D;tit, zŭ méⁿ-méⁿ tsáu tùi hí-kò khṳ̀. Tsáu-kàu tāng-mn̂g-tshùi, Tsu A-ngiâu sîm-tiāⁿ, soiⁿ tsáu-khṳ̀ tsúi-chîh-kîⁿ, lia̍h hí-chhiú nŏⁿ-ki-thûi phiang-tiāu, chiàn-phâu khue-kah hám tsò che̍k-tu, liáu khin-kha-khin-chhiú tò-thò-kiâⁿ, thò jîp-khṳ̂ hiá ou-thiⁿ-tī-àm iŭ zn̂g-kâi ti-tu-keⁿ-si &#x002D;&#x002D;kâi tāng-lăi.
+&nbsp;&nbsp;Hí-ē-mue̍h, thiⁿ taⁿ-chiàⁿ phah-pe̍h, hái-huang hiû_hiû_kiò, hái-éng hōm_hōm_kiò. Tsu A-ngiâu hiá la̍t ēng thó-liáu, chin-tsai ka-kī bô-piàn siû kuè hái, liáu siŏⁿ-tio̍h nou-kiáⁿ-sòi &#x002D;&#x002D;hang₊-sî thit-thô --kâi chio̍h-tāng, tsai-tàⁿ tāng-lăi ŭ-hó tiàm&#x002D;&#x002D;tit, zŭ méⁿ-méⁿ tsáu tùi hí-kò khṳ̀. Tsáu-kàu tāng-mn̂g-tshùi, Tsu A-ngiâu sîm-tiāⁿ, soiⁿ tsáu-khṳ̀ tsúi-chîh-kîⁿ, lia̍h hí-chhiú nŏⁿ-ki-thûi phiang-tiāu, chiàn-phâu khue-kah hám tsò che̍k-tu, liáu khin-kha-khin-chhiú tò-thò-kiâⁿ, thò jîp-khṳ̂ hiá ou-thiⁿ-tī-àm iŭ zn̂g-kâi ti-tu-keⁿ-si &#x002D;&#x002D;kâi chio̍h-tāng-lăi.
+<!-- 注：“虎踢石” 在当时可能未曾有此名号，因而上段中仅按 “石洞” 描述，以下皆然。 -->
 
 &nbsp;&nbsp;Tēⁿ Yiú-lûn tuà-piaⁿ tia̍p kàu hái-kîⁿ, thóiⁿ-tio̍h hái-phiâⁿ &#x002D;&#x002D;kò hiá khong-long-thûi chiàn-kah phiang &#x002D;&#x002D;tŏ-kò, siŏⁿ-tàⁿ Tsu A-ngiâu tâu-hái tsṳ̆-chĭn &#x002D;&#x002D;khṳ̀. Taⁿ-chiàⁿ boh-àiⁿ hun-hù siu-piaⁿ, kun-sṳ pé-pa̍k tàⁿ hiá kha-chiah-ìn kâi-kâi tsôiⁿ_chhián ău_chhim, ùiⁿ-tit sĭ kiâⁿ-liáu⁎ tsài-kò sûn kha-chiah-ìn ta̍h tò-thò. Tēⁿ Yiú-lûn che̍k-thiaⁿ chhéⁿ-ngŏ, méⁿ-méⁿ kiò-tàⁿ sûn kha-chiah-ìn chhîm-tshuē.
 
-&nbsp;&nbsp;Tsu A-ngiâu ló Hóuⁿ-thek-chio̍h tāng-lăi, sang-kha sang-chhiú tshun-khui, che̍k-kek-la̍t, khai lău-hóuⁿ tshun-ûn pêⁿ-iōⁿ thek-tuè tāng-téng. Tāng-mn̂g-tshùi &#x002D;&#x002D;kâi ti-tu-keⁿ-si khṳh Tsu A-ngiâu hôi-tiāu, hiá ti-tu suà thiⁿ-tui la̍t-siòⁿ, che̍k-ē-kiáⁿ &#x002D;&#x002D;tiaⁿ iŭ lia̍h ti-tu-măng kit-kat-buâ. Tēⁿ Yiú-lûn tia̍p kàu tāng-mn̂g-tshùi, kiò piaⁿ-teng kô-tiāu ti-tu-keⁿ-si jîp-khṳ̀ tshuē; i&#x002D;&#x002D;nâng ŭ-kàu tît-ma̍k, tsai-tàⁿ tsôiⁿ-ău_tsó-iŭ sì-tshù tshuē, tsò-tsai Tsu A-ngiâu hí-ē-mue̍h chiàⁿ-chiàⁿ ló in thâu-khak-téng! Tēⁿ Yiú-lûn sîm-tio̍h⁎ têng-tsá tāng-mn̂g-tshùi kàu-ē ti-tu-keⁿ-si, siŏⁿ-tio̍h⁎ tāng-lăi tsóng-kài bô-nâng, sûi-ău thuân-lĕng siu-piaⁿ, tuā-kun tò-tńg Tuā-ò, iŭ siu-tsṳ khai chhiâu-thêng pò-sióⁿ.
+&nbsp;&nbsp;Tsu A-ngiâu ló chio̍h-tāng-lăi, sang-kha sang-chhiú tshun-khui, che̍k-kek-la̍t, khai lău-hóuⁿ tshun-ûn pêⁿ-iōⁿ thek-tuè tāng-téng. Tāng-mn̂g-tshùi &#x002D;&#x002D;kâi ti-tu-keⁿ-si khṳh Tsu A-ngiâu hôi-tiāu, hiá ti-tu suà thiⁿ-tui la̍t-siòⁿ, che̍k-ē-kiáⁿ &#x002D;&#x002D;tiaⁿ iŭ lia̍h ti-tu-măng kit-kat-buâ. Tēⁿ Yiú-lûn tia̍p kàu tāng-mn̂g-tshùi, kiò piaⁿ-teng kô-tiāu ti-tu-keⁿ-si jîp-khṳ̀ tshuē; i&#x002D;&#x002D;nâng ŭ-kàu tît-ma̍k, tsai-tàⁿ tsôiⁿ-ău_tsó-iŭ sì-tshù tshuē, tsò-tsai Tsu A-ngiâu hí-ē-mue̍h chiàⁿ-chiàⁿ ló in thâu-khak-téng! Tēⁿ Yiú-lûn sîm-tio̍h⁎ têng-tsá tāng-mn̂g-tshùi kàu-ē ti-tu-keⁿ-si, siŏⁿ-tio̍h⁎ tāng-lăi tsóng-kài bô-nâng, sûi-ău thuân-lĕng siu-piaⁿ, tuā-kun tò-tńg Tuā-ò, iŭ siu-tsṳ khai chhiâu-thêng pò-sióⁿ.
 
-&nbsp;&nbsp;Kuaⁿ-piaⁿ tò-tńg-khṳ̀ liáu, Tsu A-ngiâu lī-khui Hóuⁿ-thek-chio̍h, tńg kàu Lí-hṳ̂-suaⁿ, thóiⁿ-kìⁿ tsúi-chē lóng-tsóng tio̍h-hué-sio pìⁿ-tsò hué-hu, ma̍k-tsap-iû top_top_tih. Liáu-ău, Tsu A-ngiâu kiò-tsôi tshûn&#x002D;&#x002D;lo̍h-lâi &#x002D;&#x002D;kâi ngĭ-kun, pài-pia̍t hŭ-láu-hioⁿ-chhin, sái-tsûn tshut-hái &#x002D;&#x002D;khṳ̀.
+&nbsp;&nbsp;Kuaⁿ-piaⁿ tò-tńg-khṳ̀ liáu, Tsu A-ngiâu lī-khui chio̍h-tāng, tńg kàu Lí-hṳ̂-suaⁿ, thóiⁿ-tio̍h tsúi-chē lóng-tsóng khṳh hué sio-tiāu, năi-m̆-khṳ̀ ma̍k-tsap chheⁿ-lâu. Liáu-ău, Tsu A-ngiâu kiò-tsôi tshûn&#x002D;&#x002D;lo̍h-lâi &#x002D;&#x002D;kâi ngĭ-kun, pài-pia̍t hŭ-láu_hioⁿ-chhin, sái-tsûn tshut-hái &#x002D;&#x002D;khṳ̀.
 
 &nbsp;&nbsp;Ău-chhiú, Tsu A-ngiâu kàu Thâi-uan khiă-khí. Chiàng₊-sî Thâi-uan tang-pak-pôiⁿ sèⁿ Tsu &#x002D;&#x002D;kâi, tsōi-kâi sĭ-kài i &#x002D;&#x002D;kâi kiáⁿ-sun, ŭ jīn Hái-suaⁿ N̂g-mâng tsò tsóu-chiă. 
 <br>