Merge pull request #4182 from ugurozturk/3.0

Update intro.rst to Turkish

tr/tutorials-and-examples/bookmarks/intro.rst

@@ -1,9 +1,370 @@
-Bookmarker Tutorial
+Yerimi Eğitimi
 ###################
 
+Bu eğitim size basit bir yerimi uygulaması yapmanızı sağlayacak. 
+Başlangıçta, CakePHP 'yi kuracak, veritabanımızı oluşturacak, ve CakePHP 
+araçlarını kullanarak uygulamamızı hızlıca yapabileceğiz.
+
+İhtiyacınız olanlar:
+
+#. Bir veritabanı serveri. Bu eğitimde biz MySQL serveri(local) kullanacağız.
+   Genel SQL komutlarını veya SQL yapısını bilmeniz gerekiyor. Bundan gerisini
+   CakePHP sizin için halledecek. MySQL kullandığımız için PHP eklentilerinden
+   ``pdo_mysql`` etkin olduğuna emin olun.
+#. Basit PHP bilgisi
+
+
+Başlamadan önce PHP versiyonunun güncel olduğuna emin olunuz.
+
+.. code-block:: bash
+
+    php -v
+
+En azından PHP 5.5.9 (CLI) veya daha yüksek bir versiyonun yüklü olması gerekmektedir.
+Webserver PHP versiyonunun en azından 5.5.9 veya yükseği, ve aynı versiyonda
+komut arayüzünün de olması gerekmektedir. Eğer tüm uygulamayı görmek
+istiyorsanız `cakephp/bookmarker <https://github.com/cakephp/bookmarker-tutorial>`__.
+kontrol edebilirsiniz. Başlayalım !
+
+CakePHP Başlarken
+=================
+
+En kolay CakePHP kurulumunu Composer ile yapabilirsiniz. Composer, basit bir
+CakePHP kurulumunu terminal veya komut arayüzünden yapılmasına imkan sağlar.
+Öncelikle Composer'i indirip kurmanız gerekmektedir. Eğer cURL yüklü ise, bu
+yolu da aşşağıda ki yöntem ile çok basit yapabilirsiniz::
+
+    curl -s https://getcomposer.org/installer | php
+
+Veya, ``composer.phar`` 'ı `Composer website <https://getcomposer.org/download/>`_. adresinden indirebilirsiniz. 
+
+CakePHP iskeleti basitçe oluşturup kurmak için terminalizine **bookmarker** komut satırını çalıştırınız::
+
+    php composer.phar create-project --prefer-dist cakephp/app bookmarker
+
+Eğer `Composer Windows Installer<https://getcomposer.org/Composer-Setup.exe>`_ 'i indirip kurduysanız, o zaman kurulum 
+klasöründe belirtilen komudu yazarak devam edebilirsiniz. (Örnek kurulum klasörü C:\\wamp\\www\\dev\\cakephp3)::
+
+    composer self-update && composer create-project --prefer-dist cakephp/app bookmarker
+
+Composer'i kullanmanın avantajı bir takım işlemleri sizin için otomatik yapıyor olmasıdır. Mesela
+dosya yetki izinleri ve **config/app.php** dosyasını sizin için oluşturur.
+
+Başka yöntemlerle de CakePHP yi kurmak mümkündür. Eğer composer kurmak veya kullanmak istemiyorsanız 
+:doc:`/installation` a göz atabilirsiniz.
+
+Nasıl olursa olsun, CakePHP 'yi kurduktan ve ayarları yaptıktan sonra klasör yapınız şu şekilde olmalıdır::
+
+    /bookmarker
+        /bin
+        /config
+        /logs
+        /plugins
+        /src
+        /tests
+        /tmp
+        /vendor
+        /webroot
+        .editorconfig
+        .gitignore
+        .htaccess
+        .travis.yml
+        composer.json
+        index.php
+        phpunit.xml.dist
+        README.md
+
+Şuanda belki CakePHP nin yapısının nasıl işlediğini öğrenmeniz güzel olabilir. Bunun için :doc:`/intro/cakephp-folder-structure` 'i inceleyebilirsiniz.
+
+Yüklememizi inceleyelim
+=======================
+
+Biz basitçe yüklememizin doğrulunu kontrol edebiliriz. Basitçe anasayfaya girmeyi deneyebilirsiniz. Bunu yapmadan önce, geliştirici serveri çalıştırmanız gerekmektedir::
+
+    bin/cake server
+
 .. note::
-    Bu belge şu anda bu sayfa için Türkçe dilinde desteklenmemektedir.
 
-    Yapmak istediğiniz değişiklikleri göndermek için, Github üzerinden istek yollayın ya da bu sayfanın üzerinde bulunan "Improve This Doc" butonuna tıklamaktan lütfen çekinmeyin.
+    Windows için, komut ``bin\cake server`` şeklinde olmalı. (Ters slashe dikkat ediniz).
+
+Php nin başlangıç webserver portu 8765 dir. **http://localhost:8765** browser da çalıştırarak hoşgeldin sayfasını görebilirsiniz.
+Veritabanı erişimi hariç bütün onay kutuları işaretli olmalıdır. Tümü işaretli değilse, php eklentilerini veya klasör izinlerini kontrol edin.
+
+Veritabanını oluşturalım
+========================
+
+Yerimi uygulamamızın veritabanını oluşturalım. Eğer halan bir boş veritabanı oluşturmadıysanız, bir tane oluşturun. İstediğiniz isimle olabilir örnek ``cake_bookmarks``.
+Devamında ki SQL komutunu yürüterek gerekli tabloları oluşturabilirsiniz::
+
+    CREATE TABLE users (
+        id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
+        email VARCHAR(255) NOT NULL,
+        password VARCHAR(255) NOT NULL,
+        created DATETIME,
+        modified DATETIME
+    );
+
+    CREATE TABLE bookmarks (
+        id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
+        user_id INT NOT NULL,
+        title VARCHAR(50),
+        description TEXT,
+        url TEXT,
+        created DATETIME,
+        modified DATETIME,
+        FOREIGN KEY user_key (user_id) REFERENCES users(id)
+    );
+
+    CREATE TABLE tags (
+        id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
+        title VARCHAR(255),
+        created DATETIME,
+        modified DATETIME,
+        UNIQUE KEY (title)
+    );
+
+    CREATE TABLE bookmarks_tags (
+        bookmark_id INT NOT NULL,
+        tag_id INT NOT NULL,
+        PRIMARY KEY (bookmark_id, tag_id),
+        FOREIGN KEY tag_key(tag_id) REFERENCES tags(id),
+        FOREIGN KEY bookmark_key(bookmark_id) REFERENCES bookmarks(id)
+    );
+
+Composite Primary Key kullanılan ``bookmarks_tags`` tablosuna belki dikkat etmişsinizdir.
+CakePHP composite primary keyi neredeyse heryerde destekler. Çok yönlü uygulama yapımını kolaylaştırır.
+
+Tablo ve sütun isimlerini keyfe bağlı kullanmadık. CakePHP nin :doc:`naming conventions </intro/conventions>` de anlatıldığı gibi CakePHP yi daha rahat yapmak için 
+framework'ü yeniden yapılandırmalardan kaçındırdık. Hatta CakePHP eski veritabanı şablonlarını yerleştirmek için bile yeterince rahat kullanım sağlar. Fakat düzene bağlı kalmak
+sizin zamanınızı kurtarır.
+
+Veritabanı Yapılandırması
+=========================
+
+Bir sonra ki adım olarak, CakePHP ye veritabanımızın nerede olduğunu ve nasıl bağlanacağımızı belirtelim.
+Bu sizin ilk ve son ihtiyaç duyacağınız yapılandırmalardan birisi.
+
+Yapılandırma gerçekten çok basit: sadece **config/app.php** de ki ``Datasources.default`` array ini değiştirerek yapılandırmanızı yapabilirsiniz.
+Örnek olarak tamamlanmış yapılandırmaya bakabilirsiniz::
+
+    return [
+        // More configuration above.
+        'Datasources' => [
+            'default' => [
+                'className' => 'Cake\Database\Connection',
+                'driver' => 'Cake\Database\Driver\Mysql',
+                'persistent' => false,
+                'host' => 'localhost',
+                'username' => 'cakephp',
+                'password' => 'AngelF00dC4k3~',
+                'database' => 'cake_bookmarks',
+                'encoding' => 'utf8',
+                'timezone' => 'UTC',
+                'cacheMetadata' => true,
+            ],
+        ],
+        // Daha fazlası altta
+    ];
+
+Yapılandırmayı yaptıktan ve dosyayı kayıt ettikten sonra, anasayfada ki 'CakePHP is able to connect to the database' seçeneğinin işaretli olduğunu görmeniz gerekmektedir. Yani CakePHP veritabanına erişim sağlamıştır diyor.
+
+.. note::
+
+    Bir CakePHP nin varsayılan yapılandırma dosyası 
+    **config/app.default.php** adresinde bulunabilir.
+
+İskele Yapımızı Oluşturalım
+===========================
+
+Bizim veritabanımız CakePHP nin düzenini kullandığı için, :doc:`bake console </bake/usage>` yapısını kullanarak hızlıca basit uygulamayı oluşturabiliriz.
+Komut satırında şu komutları yürütün::
+
+    // Windows da bin\cake şeklinde yapınız
+    bin/cake bake all users
+    bin/cake bake all bookmarks
+    bin/cake bake all tags
+
+Bu controllerimizi, modelleri, viewları, bunlara uyan test tarafını ve fikstürleri bizim users, bookmarks, ve tags kaynakları için oluşturur.
+Eğer, serveri durdurduysanız yeniden başlatınız ve **http://localhost:8765/bookmarks** adresine gidiniz.
+
+Basit fakat fonksiyonel bir uygulama görüyor olmanız gerekmektedir. Birkaç veri ekledikten sonra veritabanı tablolarını görüyor olmanız gerekmektedir. 
+
+.. note::
+
+    Eğer Sayfa Bulunamadı (404) hatası görüyorsanız, Apache de ki mod_rewrite modulünün açık olduğunu kontrol ediniz.
+
+Parola Karıştırma Ekleme (Hashing)
+==================================
+
+Kullanıcılarınızı oluşturduktan sonra (**http://localhost:8765/bookmarks/users** sayfasında ki), siz muhtemelen
+şifrelerin düz metin olarak saklandığını görüyorsunuzdur. Bu gözle görünür derecede oldukça güvenlik açısından kötüdür. Yani bunu düzeltmemiz gerekiyor. 
+
+Aynı zamanda CakePHP deki model yapımız hakkında konuşma zamanımız geldi. CakePHP de ayrı metotları ayırarak nesne üstünde birleştiriyoruz ve bir neste içerisinde farklı sınıflar oluyor.
+Yöntemleri ``Table`` sınıflarını içeriye atarak topluyoruz. Bu özellikleri de tek başına ``Entity`` sınıfına aktardık.
+
+Örnek olarak, şifre karıştırma işlemi tamamen başlı başına bir  bireysel kayıttır, yani entity nesnesin deki işlevi uygulayacağız. Çünkü biz şifrelerimizi her kayıt olduğu an karıştırmak istiyoruz.
+Biz mutator/setter yöntemini uygulayacağız.Her hangi bir zaman entities deki bir özellik çalıştığı zaman CakePHP setter metotunu çağıracaktır. Şifrelerimiz için setter'i ekleyelim.
+**src/Model/Entity/User.php** de şunları izleyin::
+
+    namespace App\Model\Entity;
+
+    use Cake\Auth\DefaultPasswordHasher; //Bu satırı ekleyin
+    use Cake\ORM\Entity;
+
+    class User extends Entity
+    {
+
+        // Code from bake.
+
+        protected function _setPassword($value)
+        {
+            $hasher = new DefaultPasswordHasher();
+            return $hasher->hash($value);
+        }
+    }
+
+Şimdi daha önceden kayıt ettiğiniz bir kullanıcıyı güncelleyin. Eğer şifreyi değiştirirseniz,
+orjinal değerden farklı olarak karıştırılmış şifrenin kullanıldığını listede veya view sayfasında göreceksiniz.
+CakePHP şifre karıştırma yöntemlerinden `bcrypt <http://codahale.com/how-to-safely-store-a-password/>`_ ı varsayılan olarak kullanır.
+Siz aynı zamanda sha1 veya md5'i de kullanabilir, zaten var olan bir veritabanını uyarlayabilirsiniz.
+
+Yerimlerini Özel Taglar ile getirelim
+=====================================
+
+Şuanda güçlü şifreleri güvenli olarak koruyoruz. Biz daha enterasan özellikleri uygulamamızda kurabiliriz.
+Yerimlerileri yığınca bir şekilde olduktan sonra, etiketler ile onları arayabilmek tabiki yardımcı olacaktır.
+Şimdi ise bir rota yöntemini uygulayalım. Controller faliyeti ve arayıcı yöntemi ile etiket yardımıyla yerimi araması yapalım.
+
+İdeal olarak **http://localhost:8765/bookmarks/tagged/funny/cat/gifs** adresimize benzeyebilir. Bu bize 'funny, 'cat' veya 'gifs' geçen taglarla tüm
+yerimilerini bulmamızı sağlar. Bu işlevi uygulamadan önce yeni bir rota ekleyelim. Sizin **config/routes.php** niz şu şekilde gözükmeli::
+
+    <?php
+    use Cake\Routing\Router;
+
+    Router::defaultRouteClass('Route');
+    // Yeni rota tag işlevi için ekliyoruz.
+    // Sonda ki `*` işareti CakePHP nin aktarılabilir parametrelerinin
+    // olduğunu belirtir.
+    Router::scope(
+        '/bookmarks',
+        ['controller' => 'Bookmarks'],
+        function ($routes) {
+            $routes->connect('/tagged/*', ['action' => 'tags']);
+        }
+    );
+
+    Router::scope('/', function ($routes) {
+        // Varsayılan olarak home ve /pages/* bağlantı rotası.
+        $routes->connect('/', [
+            'controller' => 'Pages',
+            'action' => 'display', 'home'
+        ]);
+        $routes->connect('/pages/*', [
+            'controller' => 'Pages',
+            'action' => 'display'
+        ]);
+
+        // Connect the conventions based default routes.
+        $routes->fallbacks('InflectedRoute');
+    });
+
+Yukarıda ki 'route' tanımlaması **/bookmarks/tagged/** uzantısıyla ``BookmarksController::tags()`` ını bağlar.
+Rota tanımlamayla, url görünümünü izole edebilirsiniz. Eğer biz **http://localhost:8765/bookmarks/tagged** i
+ziyaret edersek yardımcı bir hata sayfasını göreceğiz. CakePHP nin controller fonksiyonunun olmadığını birdiren
+yardımcı hata sayfası gözükür. Şimdi eksik olan metodu da sistemimize entegre edelim.
+**src/Controller/BookmarksController.php** ye şunları ekleyelim::
+
+    public function tags()
+    {
+        // 'pass' CakePHP tarafından tüm sorguda ki
+        // url yolunu kapsar.
+        $tags = $this->request->params['pass'];
+
+        // BookmarksTable 'ı kullanarak taglı yerimlerini bulabilirsiniz.
+        $bookmarks = $this->Bookmarks->find('tagged', [
+            'tags' => $tags
+        ]);
+
+        // Değerleri View Şablon İçeriğine aktarır
+        $this->set([
+            'bookmarks' => $bookmarks,
+            'tags' => $tags
+        ]);
+    }
+
+Sorguda ki diğer değerlere erişebilmek için, :ref:`cake-request` bölümüne bakınız.
+
+Bulucu Metot Oluşturma
+--------------------------
+
+CakePHP de Controller Fonksiyonlarını kısa tutmayı sever, uygulamamızın çoğu mantık işlevlerini modelde tutarız.
+Eğer **/bookmarks/tagged** url 'ı ziyaret ederseniz bu sefer de ``findTagged()`` metodunun daha uygulanmadığı hatasını görürüsünüz.
+Şimdi de bunu uygulayalım. **src/Model/Table/BookmarksTable.php** de şunları ekleyiniz::
+    
+    // $query konusu sorgu oluşturucu örneğidir.
+    // $options arrayi controller fonksiyonun da ki find('tagged') ile gönderdiğimiz
+    // 'tags' seçeneğini içerir.
+    public function findTagged(Query $query, array $options)
+    {
+        return $this->find()
+            ->distinct(['Bookmarks.id'])
+            ->matching('Tags', function ($q) use ($options) {
+                if (empty($options['tags'])) {
+                    return $q->where(['Tags.title IS' => null]);
+                }
+                return $q->where(['Tags.title IN' => $options['tags']]);
+            });
+    }
+
+Biz :ref:`özel bulucu metodu <custom-find-methods>` geliştirdik. Bu CakePHP nin çok güçlü olduğu yönlerinden paketle, yeniden kullan sorgularından dır.
+Bulucu metodu her zaman bir :doc:`/orm/query-builder` nesne ve seçenekli array parametresi sağlar. Bulucular sorguyu değiştirebilir ve gerekli koşul yada kriter ekleyebilir.
+Bittiği zaman, bulucu metodu değiştirilmiş sorgu nesnesi döndürmek zorundadır. Bizim bulucumuzda ``distinct()`` ve ``matching()`` metotlarını kullanarak 
+farklı 'matching' tagına sahip yerimilerini bulmamızı sağlar. ``matching()`` metodu `anonymous function <http://php.net/manual/en/functions.anonymous.php>`_ 'u kabul ederek
+onu bir argument şeklinde sorgu oluşturucu olarak karşılar. Geri Çağırmanın içerisinde biz sorgu oluşturucuyu koşulları tanımlamak için 
+yani yerimilerini filterlayıp özel taglara sahip olması için kullanırız.
+
+View'ı Oluşturma
+----------------
+
+Şimdi eğer **/bookmarks/tagged** url sayfasını ziyaret ederseniz CakePHP size bir başka hata sayfası daha gösterecektir.
+Burada ise sizin View dosyasının var olmadığını belirtir. Bir sonra ki adım olarak view dosyasını bizim ``tags()`` fonksiyonu için
+oluşturalım. **src/Template/Bookmarks/tags.ctp** de şu içerikleri izleyiniz::
+
+    <h1>
+        Bookmarks tagged with
+        <?= $this->Text->toList($tags) ?>
+    </h1>
+
+    <section>
+    <?php foreach ($bookmarks as $bookmark): ?>
+        <article>
+            <!-- HtmlHelper kullanarak link oluşturun -->
+            <h4><?= $this->Html->link($bookmark->title, $bookmark->url) ?></h4>
+            <small><?= h($bookmark->url) ?></small>
+
+            <!-- TextHelper kullanarak text'in formatını ayarlayın-->
+            <?= $this->Text->autoParagraph($bookmark->description) ?>
+        </article>
+    <?php endforeach; ?>
+    </section>
+
+Yukarıda ki kodda :doc:`/views/helpers/html` kullanıyoruz ve :doc:`/views/helpers/text` yardımcıyı yönlendirerek çıktı sayfamızı oluşturuyoruz.
+Biz aynı zaman da :php:func:`h` kısayol fonksiyonunu kullanarak HTML encode çıktısını alıyoruz.Kullanıcı verisin de
+html injeksiyonlarından önlemek için her zaman  ``h()`` kullanmayı hatırlayın.
+
+Yeni oluşturduğumuz **tags.ctp** dosyası CakePHP'nin view şablon dosyası standartlarına bağlıdır.
+Bu standartda şablonların düşük karakterli ve alt tireli controller fonksiyon isimleri yer alır.
+
+Belki bizim view da ki ``$tags`` ve ``$bookmarks`` değişkenleri kullanabildiğimize 
+dikkat etmişsinizdir. Biz ne zaman ``set()`` metodunu kontrollerda kullansak, özel değişkenleri
+view'a aktarmış oluruz. View tüm aktarılan değişkenlere local değişken gibi erişebilir yapar.
+
+Artık **/bookmarks/tagged/funny** e erişebiliyor olmanız ve tüm 'funny' etiketli yerimilerini
+görüyorsunuzdur.
+
+Öyleyse, biz basit yerimileri, etiketleri, kullanıcıları olan bir uygulama oluşturduk.
+Her nasılsa, herkes diğerlerin etiketlerini görebilir. Bir sonra ki bölümde, biz
+yetki düzeyini uygulayacağız ve yerimilerinin görünümünü sadece geçerli kullanıcıya göre kısıtlayacağız.
 
-    Bu sayfanın konusu hakkındaki İngilizce kaynağa erişmek için üst taraftaki seçim menüsünü kullanabilirsiniz.
+Şimdi :doc:`/tutorials-and-examples/bookmarks/part-two` ile uygulamanızı geliştirmeye devam edebilir veya 
+:doc:`dive into the documentation</topics>` CakePHP nin neler yapabileceğine göz atabilirsiniz.