Skip to content

Commit

Permalink
taal en semantiek toegevoegd
Browse files Browse the repository at this point in the history
  • Loading branch information
marcvanandel committed Mar 22, 2024
1 parent 8196767 commit c51fbb9
Show file tree
Hide file tree
Showing 4 changed files with 59 additions and 12 deletions.
40 changes: 29 additions & 11 deletions docs/context.md
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,15 +1,30 @@
---
title: Context
---
Bij het respecteren van het [ontstaan van data](./ontstaan-van-data.md) moeten we ook constateren en
respecteren dat data ontstaat vanuit een duidelijke **context**. De stelling is dat het ontstaan
_altijd_ één context heeft, welke heel duidelijk en expliciet is. Data ontstaat _altijd_ op één
plaats, één tijd door één actor. Dit is de context waarin de data ontstaat.
In de uitvoering van wetgeving door de overheid (als voorbeeld) liggen er specifieke wetten ten
grondslag. Deze wetten hebben een bepaalde scope, doelgerichtheid en reikwijdte. Veel uitvoering
vindt plaats binnen slechts één wet of wetscontext. Fysieke objecten in de ruimte of ik als persoon
ben echter onderwerp welke door meerdere wetten geraakt wordt. Al die wetten hebben wel een
samenhang maar zijn niet in samenhang geschreven. Sterker nog, er zijn voldoende voorbeelden dat er
ruimte is _tussen_ wetten of dat in de uitvoering bijv. ik als burger door de _combinatie van
meerdere wetten_ in een slecht positie terecht kom ... zonder uitgang. De wetten zijn immers niet in
samenhang ontworpen, in ieder geval niet tot in alle finesses.

Daar waar de data gebruikt wordt, is steeds vaker veelzijdig en vanuit heel verschillende
perspectieven. Dit duiden we aan met _gebruikscontexten_. Vanuit de _ontstaanscontext_ zijn er vaak
vele _gebruikscontexten_ en elke 'overgang' dient expliciet ontworpen te worden. Hierin wordt
verantwoord hoe begrippen en semantiek op elkaar aansluiten (of niet) tussen de contexten en welke
Er zal nooit een volledig in samenhang ontworpen wetgeving en uitvoering zijn of komen. Net zoals er
nooit één enkel samenhangend model van de werkelijkheid zal zijn. Dat is simpelweg niet mogelijk.
Dan hebben we (dus) andere methodieken en benadering nodig. En dat kan!

We moeten daarom constateren dat bij het [ontstaan van data](./ontstaan-van-data.md) er vaak
(altijd?) slechts één wet aan ten grondslag ligt. Je zou kunnen zeggen: één **context**. Sterker
nog, wij deponeren hier de stelling dat het ontstaan van data _altijd_ één context heeft, welke heel
duidelijk en expliciet is. Data ontstaat _altijd_ op één plaats, één tijd door één
(verantwoordelijke) actor. Dit is de context waarin de data ontstaat.

Tot zover het _ontstaan_ van data uit één context. Over naar het _gebruik_ van data. Daar waar de
data gebruikt wordt, is steeds vaker veelzijdig en vanuit heel verschillende perspectieven. Dit
duiden we aan met _gebruikscontexten_. Vanuit de _ontstaanscontext_ zijn er vaak vele
_gebruikscontexten_ en elke 'overgang' dient expliciet ontworpen te worden. Hierin wordt verantwoord
hoe begrippen en semantiek op elkaar aansluiten (of niet) tussen de contexten en welke
transformatie(s) er nodig zijn en toegepast worden.

![Bounded Contextx](images/ddd-bounded-contexts.png)
Expand All @@ -22,6 +37,9 @@ genoemd wordt. Daar ontstaat tenslotte de data. Het is daarom aan de ontstaansco
bronhouder om te organiseren dat alle gebruikscontexten goed worden voorzien en geoptimaliseerd
worden door uniformiteit.

> Vanuit [Domain Driven Design](https://martinfowler.com/bliki/DomainDrivenDesign.html) worden
> [Bounded Contexts](https://martinfowler.com/bliki/BoundedContext.html) een expliciet begrip. Dit
> is goede basis om dit hoofdstuk goed te doorgronden.
In het ontwerpen van contexten en contextovergangen is [taal en semantiek](./taal-en-semantiek.md)
van groot belang ...

> In <a href="https://martinfowler.com/bliki/DomainDrivenDesign.html" target="_blank">Domain Driven
> Design</a> is <a href="https://martinfowler.com/bliki/BoundedContext.html" target="_blank">Bounded
> Contexts</a> een expliciet begrip. Dit is goede basis om dit hoofdstuk goed te doorgronden.
2 changes: 1 addition & 1 deletion docs/papier-naar-digitaal.md
Original file line number Diff line number Diff line change
Expand Up @@ -7,7 +7,7 @@ geschiedenis te kijken. In het digitale tijdperk en zeker vandaag de dag, anno 2
veelbesproken onderwerp. Maar waar komt de data van vandaag eigenlijk vandaan? Hoe is die data
ontstaan?

> History doesn't repeat itself, but it often rhymes -
> _History doesn't repeat itself, but it often rhymes_ -
> ([arguably](https://quoteinvestigator.com/2014/01/12/history-rhymes/)) Mark Twain
## Kort overzicht
Expand Down
28 changes: 28 additions & 0 deletions docs/taal-en-semantiek.md
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -0,0 +1,28 @@
---
title: Taal en semantiek
---
In het [ontstaan van data](./ontstaan-van-data.md) en het besef van verschillende
[contexten](./context.md) is ook de **taal** van groot belang. Vaak (altijd?) is de taal waarmee
over wijzigen, muteren, veranderen wordt gesproken anders dan de taal wanneer gesproken wordt over
informatie verstrekken en/of ophalen. Blijkbaar zijn daar andere woorden aan verbonden. En deze
taalverschillen maken uit!

> Zie ook <a href="https://martinfowler.com/bliki/UbiquitousLanguage.html"
> target="_blank">Ubiquitous Language</a> uit <a
> href="https://martinfowler.com/bliki/DomainDrivenDesign.html" target="_blank">Domain Driven
> Design</a>
Deze taalverschillen worden op dit moment nog weinig erkent. Dat komt mede door de transitie van
[papier naar digitaal](./papier-naar-digitaal.md). Daarin zijn we gewend geraakt om _alleen_ de
resultaat database als data te beschouwen. Maar de aanleiding en de veranderingen van die data ...
negeren we meestal. Als we écht gaan automatiseren en digitaliseren, moeten we die dus wél in
ogenschouw gaan nemen.

Als taal en [context](./context.md) van belang zijn, is het ook van belang om die verschillen goed
vast te kunnen leggen. Wat betekent een term in een bepaalde context? Dit heet **semantiek**. Vaak
hebben we dezelfde termen voor verschillende begrippen en de context bepaalt welke betekenis we
bedoelen. Hoe dichter contexten tegen elkaar aan liggen, hoe moeilijker de verschillen zijn te
onderscheiden. Met de groei van papier naar digitaal, het besef van context en taal, groeit te
noodzaak voor semantiek.

En dan zitten we ook nog in een continue verandering van [automatisering](./automatisering.md)!
1 change: 1 addition & 0 deletions mkdocs.yml
Original file line number Diff line number Diff line change
Expand Up @@ -9,6 +9,7 @@ nav:
- papier-naar-digitaal.md
- ontstaan-van-data.md
- context.md
- taal-en-semantiek.md
- automatisering.md
- oplossingen.md
- Voorbeelden:
Expand Down

0 comments on commit c51fbb9

Please sign in to comment.