-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Badius1518_n3av8a-c1e1195.xml
165 lines (164 loc) · 14.4 KB
/
Badius1518_n3av8a-c1e1195.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 22</title>
<author ref="#HenryOfGhent">Henry of Ghent</author>
<editor>Jeffrey C. Witt</editor>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 22</title>
<date when="2020-05-04">May 04, 2020</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="B" n="Badius1518">Badius 1518</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2020-05-04" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#B" n="82-r"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="n3av8a-c1e1195">
<head xml:id="n3av8a-c1e1195-Hd1e96">Quaestio 22</head>
<p xml:id="n3av8a-c1e1195-d1e99">
<!--204.xml-->
<pb ed="#B" n="82-r"/>
<lb ed="#B" n="1"/>CIRca Tertium arguitur: quod absque omni peccato soluendo poenam possit homo t
<lb ed="#B" n="2"/>transgredi statuta pure poenalia. Quia simile quo ad hoc (vt videtur) est in statu A
<lb ed="#B" n="3"/>tis principum & religionum. Sed transgrediens statuta principum & soluens poe
<lb ed="#B" n="4"/>nam, non peccat in aliquo prouocando principem. ergo &c.
</p>
<p xml:id="n3av8a-c1e1195-d1e115">
CONtra. Talis facit
<lb ed="#B" n="5"/>contra suum votum quod nemo potest transgredi sine peccato. ergo &c.
</p>
<p xml:id="n3av8a-c1e1195-d1e120">
AD
<lb ed="#B" n="6"/>huius quaestionis intelligentiam sciendum quod secundum <name ref="#Aristotle">philosophum</name> in fine quaer
<lb ed="#B" n="7"/>ti Ethicorum, sermo doctrinae de virtutibus & virtutum operibus, & de
feli<lb ed="#B" n="8" break="no"/>citate & delectatione quae est in ipsa, non est per se sufficiens ad hoc vt fiamus boni & felices, quoniam
<lb ed="#B" n="9"/>hoc non fit in nobis ex speculari singula operabilium, & cognoscere in quo stat finis scientiae
mora<lb ed="#B" n="10" break="no"/>lis: sed magis ex operari ea quae secundum virtutem sunt opera. Sermones enim morales prouoca
<lb ed="#B" n="11"/>re & mouere bene natos & bene educatos a pueritia possunt ad bonum: bonos autem facere non pos
<lb ed="#B" n="12"/>sunt sine exercitio operum virtutis: ad quod oportet eos praeparatos esse bonis consuetudinibus
<lb ed="#B" n="13"/>& praeexistere mores virtuosos: quos difficile est fortiri aliquos ex iuuentute nisi educati fuerint re
<lb ed="#B" n="14"/>ctis legibus. Temperate enim viuere & perseueranter, paucis est propter se delectabile, maxime iuueni
<lb ed="#B" n="15"/>bus. Et ideo oportet metiri vitam & actus eorum per consuetudinem legum. Cum enim
creue<lb ed="#B" n="16" break="no"/>rint secundum eas, tunc non erunt eis contristabiles virtutum operationes propter earum consue
<lb ed="#B" n="17"/>tudinem. Propter quod super sermones morales de virtutibus quibus docetur quid operandum &
<lb ed="#B" n="18"/>quid non operandum, necessarii sunt sermones politici de legibus: quibus homo in operibus
virtu<lb ed="#B" n="19" break="no"/>tis exercetur: & habilitatur in bonis statutis diuinis & humanis. Sed quia multos nec sermones mora
<lb ed="#B" n="20"/>les de virtutibus ad amorem boni aliquo modo possunt prouocare: quia nec nati sunt obedire
ser<lb ed="#B" n="21" break="no"/>monibus secundum virtutem: nec sermones politici de legibus & statutis operandorum possunt
<lb ed="#B" n="22"/>ad bene operandum assuefacere amore iustitiae, sed tantummodo timore poenae: vt illos qui non verecun
<lb ed="#B" n="23"/>dia ducuntur ad bonum sed metu: nec recedunt a prauis propter turpe: sed propter poenas: & ne
<lb ed="#B" n="24"/>cessitati magis obediunt quam sermoni: & iacturae quam bono: propter quod oportet legislatores non solum
<lb ed="#B" n="25"/>praescribere sermones de virtutum operibus & per eos prouocare ad bonum: & instituere leges de
<lb ed="#B" n="26"/>bonis consuetudinibus: & secundum eas educare boni gratia: & eius quod est obedientes fieri
stu<lb ed="#B" n="27" break="no"/>diosos: sed etiam oportet propter degeneres & inobedientes poenas transgressorum apponere: vt
<lb ed="#B" n="28"/>quem non erudit sermo, erudiat flagellum: ita vt qui punitus & castigatus propter suam transgres
<lb ed="#B" n="29"/>sionem insanabilis manet, omnino de aliorum societate extirpetur. Patet igitur ex dictis quod
poena<lb ed="#B" n="30" break="no"/>lis institutio semper praeter principalem intentionem legislatoris intrat legis edicta: vt scilicet qui
<lb ed="#B" n="31"/>operibus virtutum & obseruantiis legalibus noluerint assuescere amore iustitiae: saltem assuescere
<lb ed="#B" n="32"/>cogantur timore poenae. Obedientes enim oportet honorare vt angelos. Inobedientes autem flag el
<lb ed="#B" n="33"/>lare vt asinos. In omni ergo statuto poenali principalis intentio statuentis non attendit ad poenam:
<lb ed="#B" n="34"/>hoc enimtyrannidis esset & crudelitatis: sed attendit ad alicuius operis virtutis & legalis
consue<lb ed="#B" n="35" break="no"/>tudinis obseruantiam: ad quam vt legi subiectos fortius astringat: ne per inobedientiam
transgredian<lb ed="#B" n="36" break="no"/>tur: poenam adiungit. Quare cum transgredi opus virtutis vel legis obseruantiam quam in statu
<lb ed="#B" n="37"/>to quocunque poenali legillator principaliter intendit: cui poenam ipsam secundaria intentione
an<lb ed="#B" n="38" break="no"/>nectit: non potest esse quin sit culpabile si contra legislatoris intentionem transgrediatur:
</p>
<p xml:id="n3av8a-c1e1195-d1e197">
DIcen<lb ed="#B" n="39" break="no"/>dum est igitur absolute: quod non est aliquod statutum poenale quin etiam transgressores obliget
ali<lb ed="#B" n="40" break="no"/>quo modo ad culpam. Sed quando hoc, & quomodo: Ad cuius intellectum sciendum: quod statutum
poe<lb ed="#B" n="41" break="no"/>nale dupliciter potest institui. Vno modo seorsum a statuto obseruantiae legalis: vt sint duo
statu<lb ed="#B" n="42" break="no"/>ta. Verbi gratia: in aliqua religione primo statuitur quod nullus loquatur post completorium: quod
<lb ed="#B" n="43"/>est vnum statutum legalis obseruantiae: & statim adiungitur, quod siquis post completorium
loqua<lb ed="#B" n="44" break="no"/>tur, quod dicet septem psalmos poenitentiales: quod aliud statutum est & poenale. In isto modo
sta<lb ed="#B" n="45" break="no"/>tuendi, primum statutum procul dubio est principale, & quo ad modum statuendi, & quo ad intentio
<lb ed="#B" n="46"/>nem statuentis, vt patet ex dictis. Et quia in tali modo statuendi statutum primum non dependet
<lb ed="#B" n="47"/>omnino a secundo: licet econuerso: ipsum per se habet suam obligationem, & quantum ad modum
<lb ed="#B" n="48"/>statuendi, & quantum ad intentionem statuentis: propter quod eius transgressio obligat
sem<lb ed="#B" n="49" break="no"/>per ad culpam: & nullo modo potest ipsum homo subditus religioni illi transgredi absque
cul<lb ed="#B" n="50" break="no"/>pam quantumcunque soluit poenam annexam in secundo statuto. Nisi in casu necessitatis: qui ra
<lb ed="#B" n="51"/>tionabiliter debet intelligi exceptus ex intentione statuentis: si illum aduerteret. Talis enim
<lb ed="#B" n="52"/>simpliciter & absolute facit contra suum votum: vt procedit secunda obiectio. Alio vero modo
<lb ed="#B" n="53"/>potest institui statutum poenale simul implicando circa ipsum obseruantiam illam propter cuius
<!--205.xml-->
<pb ed="#B" n="82-v"/>
<lb ed="#B" n="1"/>custodiam poena statuitur propter eius transgressores citra talem casum necessitatis iam dictum
<lb ed="#B" n="2"/>vt non sit nisi vnum statutum. verbi gratia: in aliqua religione forte statuitur aliquid sub hac forma. Qui
<lb ed="#B" n="3"/>cunque loquatur post completorium dicet septem psalmos. In quo modo statuendi est duo conside
<lb ed="#B" n="4"/>rare: & formam & modum statuendi: & intentionem statuentis. Si quidem consideremus huiusmo
<lb ed="#B" n="5"/>di statutum primo modo, scilicet quantum ad formam & modum statuendi, patet quod in eo poena
<lb ed="#B" n="6"/>principaliter statuitur & obseruantia propter quam statuitur: scilicet ne aliquis post completorium
<lb ed="#B" n="7"/>loquatur, nullo modo ex forma statuti instituitur: sed solum tanquam factum materiale, quo
con<lb ed="#B" n="8" break="no"/>tingente poena reddenda est quae in statuto implicatur. Et ideo dicendum: quod huiusmoddi
praece<lb ed="#B" n="9" break="no"/>ptum poenale, quantum ad formam & modum statuendi, obligat solummodo ad poenam illam sol
<lb ed="#B" n="10"/>uendam & nullo modo ad culpam, nisi per accidens propter contemptum, si debita & statuta poena eo
<lb ed="#B" n="11"/>modo quo statuta est non soluatur. Si vero huiusmodi praeceptum consideretur referendo ipsum
<lb ed="#B" n="12"/>ad intentionem statuentis, tunc intelligendum quod in huiusmodi vel consimili statuto intentio
in<lb ed="#B" n="13" break="no"/>stituentis potest esse per poenam statutam astringere, & timore poenae ex obliquo inducere, ne omni
<lb ed="#B" n="14"/>no fiat illud factum circa cuius transgressionem poena illa instituitur: vel potest esse eius intentio
<lb ed="#B" n="15"/>astringere & inducere timore poenae non ne omnino fiat, sed solum ne fiat passim & fine
rationabi<lb ed="#B" n="16" break="no"/>li aut ex leui causa. Secundum primum modum fit statutum poenale super illo quid simpliciter est
<lb ed="#B" n="17"/>illicitum, & de natura sua malum, nec in toto potest extirpari a populo propter stragem multorum:
<lb ed="#B" n="18"/>puta siquis commiserit simplicem fornicationem super qua fuerit accusatus a synodo, soluet
epi<lb ed="#B" n="19" break="no"/>scopo nouem libras, quemadmodum hoc obseruatur de consuetudine in multis locis. Tale statutum
<lb ed="#B" n="20"/>poenale cum hoc quod solum obligat ad poenam determinatam ex forma & qualitate statuti, tamen ex
<lb ed="#B" n="21"/>intentione statuentis & natura rei quia est de simpliciter malis, obligat ad culpam: quae ex solutione
<lb ed="#B" n="22"/>huiusmodi poenae non statim expiatur. Secundum alium modum fit statutum poenale super illo quod
<lb ed="#B" n="23"/>de se est indifferens: vt in proposito est loqui post completorium: super quo statuitur in poenam quod
<lb ed="#B" n="24"/>loquens dicat septem psalmos. In tali enim statuto poenali, eo quod est super indifferenti, intentio statuen
<lb ed="#B" n="25"/>tis si rationabilis sit, debet esse non vt non loquatur aliquis omnino post completorium: quia hoc in casu ali
<lb ed="#B" n="26"/>quo posset vergere in magnum damnum aut incommodum. Et etiam debet esse intentio eius non
<lb ed="#B" n="27"/>solum vt non loquatur in casu magnae necessitatis de quo iam dictum est: sed quod non loquatur in
<lb ed="#B" n="28"/>multis casibus inferioribus: scilicet ne passim & temerarie aut ex leui causa loquatur tunc. Sed si ra
<lb ed="#B" n="29"/>tionabilis causa loquendi occurrat etiam citra dictam magnam necessitatem, quod tunc si loquatur hoc
<lb ed="#B" n="30"/>sit sub poena apposita, quae apponitur in talicasu, vt cogat eum ponderare an causa propter quam ei
<lb ed="#B" n="31"/>videtur loquendum sit rationabilis. Hoc enim conuincitur ex qualitate & quantitate poenae: per hoc
<lb ed="#B" n="32"/>quod iuxta regulam rationis rectam ponderantis mauult huiusmodi poenam subire quam loqui ex tali
<lb ed="#B" n="33"/>causa postponere. Dico ergo quod si loquamur de huiusmodi statuto poenali referendo ipsum ad
inten<lb ed="#B" n="34" break="no"/>tionem statuentis: quod obligat transgressorem ex rationabili & probabili causa solummodo ad
poe<lb ed="#B" n="35" break="no"/>nam: & nullo modo ad culpam: immo cum talis causa occurrit: potius meretur quam demeretur si lo
<lb ed="#B" n="36"/>quatur & poenam legitime persoluat: quam etsi in hoc casu sustinet sine culpa, non tamen sine causa.
<lb ed="#B" n="37"/>Transgressorem vero passim & temerarie sine causa rationabili, aestimo quod non solum obligat ad poe
<lb ed="#B" n="38"/>nam sed ad culpam. Quia statutum ex intentione statuentis rationabiliter implicat ne temerarie
<lb ed="#B" n="39"/>quis loquatur omnino & sub hac poena: sed tunc solummodo cum rationabilis causa occurrit, vt
<lb ed="#B" n="40"/>dictum est. Et sic transgressor temerarius talis statuti poenalis non potest ipsum transgredi absque
<lb ed="#B" n="41"/>omni culpa soluendo poenam. Et simile est de statutis principum & praelatorum in consimili
ma<lb ed="#B" n="42" break="no"/>teria. Ex quo patent obiecta vtriusque partis.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>