🌐 Update Turkish translation for `docs/tr/docs/tutorial/first-steps.m…

…d` (#11094)

docs/tr/docs/tutorial/first-steps.md

@@ -0,0 +1,333 @@
+# İlk Adımlar
+
+En sade FastAPI dosyası şu şekilde görünür:
+
+```Python
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial001.py!}
+```
+
+Yukarıdaki içeriği bir `main.py` dosyasına kopyalayalım.
+
+Uygulamayı çalıştıralım:
+
+<div class="termy">
+
+```console
+$ uvicorn main:app --reload
+
+<span style="color: green;">INFO</span>:     Uvicorn running on http://127.0.0.1:8000 (Press CTRL+C to quit)
+<span style="color: green;">INFO</span>:     Started reloader process [28720]
+<span style="color: green;">INFO</span>:     Started server process [28722]
+<span style="color: green;">INFO</span>:     Waiting for application startup.
+<span style="color: green;">INFO</span>:     Application startup complete.
+```
+
+</div>
+
+!!! note "Not"
+    `uvicorn main:app` komutunu şu şekilde açıklayabiliriz:
+
+    * `main`: dosya olan `main.py` (yani Python "modülü").
+    * `app`: ise `main.py` dosyasının içerisinde `app = FastAPI()` satırında oluşturduğumuz `FastAPI` nesnesi.
+    * `--reload`: kod değişikliklerinin ardından sunucuyu otomatik olarak yeniden başlatır. Bu parameteyi sadece geliştirme aşamasında kullanmalıyız.
+
+Çıktı olarak şöyle bir satır ile karşılaşacaksınız:
+
+```hl_lines="4"
+INFO:     Uvicorn running on http://127.0.0.1:8000 (Press CTRL+C to quit)
+```
+
+Bu satır, yerel makinenizde uygulamanızın çalıştığı bağlantıyı gösterir.
+
+### Kontrol Edelim
+
+Tarayıcınızı açıp <a href="http://127.0.0.1:8000" class="external-link" target="_blank">http://127.0.0.1:8000</a> bağlantısına gidin.
+
+Şu şekilde bir JSON yanıtı ile karşılaşacağız:
+
+```JSON
+{"message": "Hello World"}
+```
+
+### Etkileşimli API Dokümantasyonu
+
+Şimdi <a href="http://127.0.0.1:8000/docs" class="external-link" target="_blank">http://127.0.0.1:8000/docs</a> bağlantısını açalım.
+
+<a href="https://github.com/swagger-api/swagger-ui" class="external-link" target="_blank">Swagger UI</a> tarafından sağlanan otomatik etkileşimli bir API dokümantasyonu göreceğiz:
+
+![Swagger UI](https://fastapi.tiangolo.com/img/index/index-01-swagger-ui-simple.png)
+
+### Alternatif API Dokümantasyonu
+
+Şimdi <a href="http://127.0.0.1:8000/redoc" class="external-link" target="_blank">http://127.0.0.1:8000/redoc</a> bağlantısını açalım.
+
+<a href="https://github.com/Rebilly/ReDoc" class="external-link" target="_blank">ReDoc</a> tarafından sağlanan otomatik dokümantasyonu göreceğiz:
+
+![ReDoc](https://fastapi.tiangolo.com/img/index/index-02-redoc-simple.png)
+
+### OpenAPI
+
+**FastAPI**, **OpenAPI** standardını kullanarak tüm API'ınızın tamamını tanımlayan bir "şema" oluşturur.
+
+#### "Şema"
+
+"Şema", bir şeyin tanımı veya açıklamasıdır. Geliştirilen koddan ziyade soyut bir açıklamadır.
+
+#### API "Şeması"
+
+Bu durumda, <a href="https://github.com/OAI/OpenAPI-Specification" class="external-link" target="_blank">OpenAPI</a>, API şemasını nasıl tanımlayacağınızı belirten bir şartnamedir.
+
+Bu şema tanımı, API yollarınızla birlikte yollarınızın aldığı olası parametreler gibi tanımlamaları içerir.
+
+#### Veri "Şeması"
+
+"Şema" terimi, JSON içeriği gibi bazı verilerin şeklini de ifade edebilir.
+
+Bu durumda, JSON özellikleri ve sahip oldukları veri türleri gibi anlamlarına gelir.
+
+#### OpenAPI ve JSON Şema
+
+OpenAPI, API'niz için bir API şeması tanımlar. Ve bu şema, JSON veri şemaları standardı olan **JSON Şema** kullanılarak API'niz tarafından gönderilen ve alınan verilerin tanımlarını (veya "şemalarını") içerir.
+
+#### `openapi.json` Dosyasına Göz At
+
+Ham OpenAPI şemasının nasıl göründüğünü merak ediyorsanız, FastAPI otomatik olarak tüm API'ınızın tanımlamalarını içeren bir JSON (şeması) oluşturur.
+
+Bu şemayı direkt olarak <a href="http://127.0.0.1:8000/openapi.json" class="external-link" target="_blank">http://127.0.0.1:8000/openapi.json</a> bağlantısından görüntüleyebilirsiniz.
+
+Aşağıdaki gibi başlayan bir JSON ile karşılaşacaksınız:
+
+```JSON
+{
+    "openapi": "3.1.0",
+    "info": {
+        "title": "FastAPI",
+        "version": "0.1.0"
+    },
+    "paths": {
+        "/items/": {
+            "get": {
+                "responses": {
+                    "200": {
+                        "description": "Successful Response",
+                        "content": {
+                            "application/json": {
+
+
+
+...
+```
+
+#### OpenAPI Ne İşe Yarar?
+
+OpenAPI şeması, FastAPI projesinde bulunan iki etkileşimli dokümantasyon sistemine güç veren şeydir.
+
+OpenAPI'ya dayalı düzinelerce alternatif etkileşimli dokümantasyon aracı mevcuttur. **FastAPI** ile oluşturulmuş uygulamanıza bu alternatiflerden herhangi birini kolayca ekleyebilirsiniz.
+
+Ayrıca, API'ınızla iletişim kuracak önyüz, mobil veya IoT uygulamaları gibi istemciler için otomatik olarak kod oluşturabilirsiniz.
+
+## Adım Adım Özetleyelim
+
+### Adım 1: `FastAPI`yı Projemize Dahil Edelim
+
+```Python hl_lines="1"
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial001.py!}
+```
+
+`FastAPI`, API'niz için tüm işlevselliği sağlayan bir Python sınıfıdır.
+
+!!! note "Teknik Detaylar"
+    `FastAPI` doğrudan `Starlette`'i miras alan bir sınıftır.
+
+    <a href="https://www.starlette.io/" class="external-link" target="_blank">Starlette</a>'in tüm işlevselliğini `FastAPI` ile de kullanabilirsiniz.
+
+### Adım 2: Bir `FastAPI` "Örneği" Oluşturalım
+
+```Python hl_lines="3"
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial001.py!}
+```
+
+Burada `app` değişkeni `FastAPI` sınıfının bir örneği olacaktır.
+
+Bu, tüm API'yı oluşturmak için ana etkileşim noktası olacaktır.
+
+Bu `app` değişkeni, `uvicorn` komutunda atıfta bulunulan değişkenin ta kendisidir.
+
+<div class="termy">
+
+```console
+$ uvicorn main:app --reload
+
+<span style="color: green;">INFO</span>:     Uvicorn running on http://127.0.0.1:8000 (Press CTRL+C to quit)
+```
+
+</div>
+
+Uygulamanızı aşağıdaki gibi oluşturursanız:
+
+```Python hl_lines="3"
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial002.py!}
+```
+
+Ve bunu `main.py` dosyasına yerleştirirseniz eğer `uvicorn` komutunu şu şekilde çalıştırabilirsiniz:
+
+<div class="termy">
+
+```console
+$ uvicorn main:my_awesome_api --reload
+
+<span style="color: green;">INFO</span>:     Uvicorn running on http://127.0.0.1:8000 (Press CTRL+C to quit)
+```
+
+</div>
+
+### Adım 3: Bir *Yol Operasyonu* Oluşturalım
+
+#### <abbr title="Yol: Path">Yol</abbr>
+
+Burada "yol" bağlantıda bulunan ilk `/` ile başlayan ve sonrasında gelen kısmı ifade eder.
+
+Yani, şu şekilde bir bağlantıda:
+
+```
+https://example.com/items/foo
+```
+
+... yol şöyle olur:
+
+```
+/items/foo
+```
+
+!!! info "Bilgi"
+    "Yol" genellikle "<abbr title="Endpoint: Bitim Noktası">endpoint</abbr>" veya "<abbr title="Route: Yönlendirme/Yön">route</abbr>" olarak adlandırılır.
+
+Bir API oluştururken, "yol", "kaynaklar" ile "endişeleri" ayırmanın ana yöntemidir.
+
+#### Operasyonlar
+
+Burada "operasyon" HTTP "metodlarından" birini ifade eder.
+
+Bunlardan biri:
+
+* `POST`
+* `GET`
+* `PUT`
+* `DELETE`
+
+...veya daha az kullanılan diğerleri:
+
+* `OPTIONS`
+* `HEAD`
+* `PATCH`
+* `TRACE`
+
+HTTP protokolünde, bu "metodlardan" birini (veya daha fazlasını) kullanarak her bir yol ile iletişim kurabilirsiniz.
+
+---
+
+API oluştururkan, belirli bir amaca hizmet eden belirli HTTP metodlarını kullanırsınız.
+
+Normalde kullanılan:
+
+* `POST`: veri oluşturmak.
+* `GET`: veri okumak.
+* `PUT`: veriyi güncellemek.
+* `DELETE`: veriyi silmek.
+
+Bu nedenle, OpenAPI'da HTTP metodlarından her birine "operasyon" denir.
+
+Biz de onları "**operasyonlar**" olarak adlandıracağız.
+
+#### Bir *Yol Operasyonu Dekoratörü* Tanımlayalım
+
+```Python hl_lines="6"
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial001.py!}
+```
+
+`@app.get("/")` dekoratörü, **FastAPI**'a hemen altındaki fonksiyonun aşağıdaki durumlardan sorumlu olduğunu söyler:
+
+* <abbr title="Bir HTTP GET metodu"><code>get</code> operasyonu</abbr> ile
+* `/` yoluna gelen istekler
+
+!!! info "`@decorator` Bilgisi"
+    Python'da `@something` sözdizimi "<abbr title="Decorator">dekoratör</abbr>" olarak adlandırılır.
+
+    Dekoratörler, dekoratif bir şapka gibi (sanırım terim buradan geliyor) fonksiyonların üzerlerine yerleştirilirler.
+
+    Bir "dekoratör" hemen altında bulunan fonksiyonu alır ve o fonksiyon ile bazı işlemler gerçekleştirir.
+
+    Bizim durumumuzda, kullandığımız dekoratör, **FastAPI**'a altındaki fonksiyonun `/` yoluna gelen `get` metodlu isteklerden sorumlu olduğunu söyler.
+
+    Bu bir **yol operasyonu dekoratörüdür**.
+
+Ayrıca diğer operasyonları da kullanabilirsiniz:
+
+* `@app.post()`
+* `@app.put()`
+* `@app.delete()`
+
+Daha az kullanılanları da kullanabilirsiniz:
+
+* `@app.options()`
+* `@app.head()`
+* `@app.patch()`
+* `@app.trace()`
+
+!!! tip "İpucu"
+    Her işlemi (HTTP metod) istediğiniz gibi kullanmakta özgürsünüz.
+
+    **FastAPI** herhangi bir özel amacı veya anlamı olması konusunda ısrarcı olmaz.
+
+    Buradaki bilgiler bir gereklilik değil, bir kılavuz olarak sunulmaktadır.
+
+    Mesela GraphQL kullanırkan genelde tüm işlemleri yalnızca `POST` operasyonunu kullanarak gerçekleştirirsiniz.
+
+### Adım 4: **Yol Operasyonu Fonksiyonunu** Tanımlayın
+
+Aşağıdaki, bizim **yol operasyonu fonksiyonumuzdur**:
+
+* **yol**: `/`
+* **operasyon**: `get`
+* **fonksiyon**: "dekoratör"ün (`@app.get("/")`'in) altındaki fonksiyondur.
+
+```Python hl_lines="7"
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial001.py!}
+```
+
+Bu bir Python fonksiyonudur.
+
+Bu fonksiyon bir `GET` işlemi kullanılarak "`/`" bağlantısına bir istek geldiğinde **FastAPI** tarafından çağrılır.
+
+Bu durumda bu fonksiyon bir `async` fonksiyondur.
+
+---
+
+Bu fonksiyonu `async def` yerine normal bir fonksiyon olarak da tanımlayabilirsiniz.
+
+```Python hl_lines="7"
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial003.py!}
+```
+
+!!! note "Not"
+    Eğer farkı bilmiyorsanız, [Async: *"Aceleniz mi var?"*](../async.md#in-a-hurry){.internal-link target=_blank} sayfasını kontrol edebilirsiniz.
+
+### Adım 5: İçeriği Geri Döndürün
+
+```Python hl_lines="8"
+{!../../../docs_src/first_steps/tutorial001.py!}
+```
+
+Bir `dict`, `list` veya `str`, `int` gibi tekil değerler döndürebilirsiniz.
+
+Ayrıca, Pydantic modelleri de döndürebilirsiniz (bu konu ileriki aşamalarda irdelenecektir).
+
+Otomatik olarak JSON'a dönüştürülecek (ORM'ler vb. dahil) başka birçok nesne ve model vardır. En beğendiklerinizi kullanmayı deneyin, yüksek ihtimalle destekleniyordur.
+
+## Özet
+
+* `FastAPI`'yı projemize dahil ettik.
+* Bir `app` örneği oluşturduk.
+* Bir **yol operasyonu dekoratörü** (`@app.get("/")` gibi) yazdık.
+* Bir **yol operasyonu fonksiyonu** (`def root(): ...` gibi) yazdık.
+* Geliştirme sunucumuzu (`uvicorn main:app --reload` gibi) çalıştırdık.